Kivilcimli - Dinin Turk Toplumun Etkileri

7/27/2019 Kivilcimli - Dinin Turk Toplumun Etkileri

1/62

DR. HKMET KIVILCIMLI

BTN ESERLER:55

DNN

TRK TOPLUMUNA

ETKLER


2/62

NDEKLER

Konunun Metodolojik Belirlenmesi 9

sa'dan 300 Yl nceki Ve Sonraki Kyametler. 11

Sosyal Kyametler Ortasnda Trkler - Moollar. 13

Trk Szc Nereden Gelir? 15

Trkler Hangi Yllarda Tarihe Girdiler? 17

"Trk Toplumu" Ve Din 19

"Trk Dini" 21

Nuh - Tufan - Trkler 23

Trkler Dinsiz, Ya Da Tabiata Tapcyd 25

Tarih ncesinde Ouz Mitolojisi 27

Trk: Kan - Han rgtlenii 29

Allah Says - Kan Says 33

amanlk: Anahan Dini 35

l Dini : Anahan + Babahan Dini 39

lhanlk Dini : Babahan Dini .43

obanlkta Demir a 47

Devlet Var m? 49

Yerin Ge k 53

Trklerde Kentleme 55

Trk - Mslman Silah Arkadal - Dmanl 59Trkler Ne Zaman, Nasl Mslman Oldular? 61

Trk Toplumunun slam Dinine Tepki Ve Katklar 63

Dinin Trk Toplumuna Etkileri 65

D Din Etkisi : evre Medeniyet Etkisidir. 67

slamln Trk Toplumunda Kanbalarn z 71

slamln Trk Toplumuna Toprak Dzenini Verii 75


3/62

KONUNUN METODOLOJK BELRLENMES

lk belirlendirilmesi gereken konu "TRK TOPLUMU" ile

"DN" denilen olaylarn kendi anlamlardr. "Trk toplumu ne-

dir?" gibi genel bir soru alrken, ister istemez baka sorular

ortaya karlm bulunur. Aratrlacak olan, hangi Trk toplu-

mudur? Hangi dindir? Herey gibi, Trk toplumunun da, Dinin

de birer Tarihleri vardr. Yani, zaman iinde geirdikleri de-

iiklikleri vardr. Sonra, her Toplum ve her Din yeryznde

olup bittiine gre, Trk toplumunun da, onu belirliyen Dinin

de birer -sz yerinde ise- Corafyalar> vardr. Yani, mekan

iinde geirdikleri deiiklikleri vardr.

Yeryznn hangi corafya blgesinde, ne zamanki tarihe

den Trk toplumu, neredeki ve ne zamana rastgelen hangiDinin etkisi altnda kalmtr? Buna kesin ve belirli bir snr iz-

medike, ne srlecek dnceler, ne Trk toplumunu ve ne

de onu etkileyen Dini bize iyice aydnlatm olmaktan uzak ka-

lacaktr. Trk toplumu ve onu etkileyen Din diye, Tarih iinde

bir yol belirledikten sonra, artk bir daha nerede bulunursa bu-

lunsun, ne zaman olursa olsun, hibir deiik lie uramaks-

zn ve yerinden oynamakszn, ebedi ve ezeli mutlak bir varlk

olarak srp gelmi birer gereklik yoktur.lk Trk toplumu Ortaasya 'da belirmitir. Trk iyemiz, K-

k Asya denilen Anadolu ile Avrupa 'ya giren Rumeli lkelerin-

de gelimitir. Bugne dek deie gelmi bulunan Trk toplu-

munu, Ortaasya'da da etkileyen dinlerle, Anadolu ve Rume-

li'de etkileyen dinler de zaman zaman baka olmulardr.


4/62

SA'DAN 300 YIL NCEK VESONRAK KIYAMETLER

lk bilimcil ant-yaz olan Herodot Tar ihi , bize sa Dou-

mu'ndan be alt yzyl nceleri, btn Ortaasya toplumlar

iinde "Trk" adyla anlan bir top luluktan konu amyor. Yal -

nz, Ortaasyal grnen ve Trk-Mool atalarna alan iki insan

kmelemesi anyor:

1- MESAJETLER: Bugnk Trkistan telerinde yaarlar.

Balar Tomris adl kahraman Ana-handr. Persleri tarihe so-

kan Babahan Sirs (Cyrus; Osmanlcas: Kiyumres) adl kah-

raman yakalayp, kan dolu kpn iinde boan yiit hatun

Tomristir. Tomris'in Mesajetleri, Tarih ncesindeki KADIN ege-

menliini yayan ve henz mlekilik dzeyinde kalan bir

Aa Barbarlk kona iindedirler. ANAHANLIK andadrlar.

2- SKTLER: Tuna, Dinyeper'den, Volga, Seyhun, Ceyhun

rmaklarna ve Alplerden Altay dalarna, in, Hind snrna

dek uzanan alanlar n insanlardrlar. Henz obanlk retimine

geldiklerine gre, Orta Barbarlk konan yaarlar. Herodot,

skit savalar iinde kadn klkl ve grnl askerler de

anlatr. Bu bakmdan, skitlerde henz kadn hukuku silinme-

mie benzer. Ama, egemen skit top lum tipi BABAHAN'dr. s-

kitler bir ulus olmaktan ok bir dnya olduuna gre, onlar,

Anahanlk'tan Babahanlk'a doru yelpaze gibi alm bir sra

basamakl toplumlar saymak en dorusudur.

Biz bugn, Mesajetler toplumunu da, skitler toplumunu da

Tarihten ok, Tarih ncesi efsaneler alacakaranlnda tanyo-

ruz. Onlar ancak, Corafya yerlerine ve insan tiplerine bakarak,

kyaslama yoluyla, "Trk-Mool" toplumlar ile ilgili sayabiliriz.

Balca kaynak olan Herodot, belirli yl says vermiyor. An-latndan, Sar Irmak in'ine dein uzanan Ortaasya lkele-

rinde saval insanlar kaynarlar. in henz bilinmez. Orta-


5/62

dou Medeniyetleri'ne (Irak - Msr'a) doru, arka arkaya, dal-

ga dalga med ve cezirler halinde saldrp dnen insanlar farke-

dilir. Bunlar balca adla Tarih sayfalarna girerler: 1) MED-

LER toplumunu ykan Cimmerler, 2) CMMERLER toplumunu

nlerine katarak Medler zerine sren skitler, 3) SKTLER'inlerine katma C immerler zerine daha dorusu Irak ve M-

sr medeniyetler i zerine iter grnen Mesajetler.

Bu insanlara ne oluyordu byle? "ULUSLARIN G" deni-

len eyi yapyorlard. Yazl Tarihin aka konu ettii ve sa'nn

doumundan birka yzyl nce ile birka yzyl sonra gr-

len, bir deil, iki Uluslarn G vardr: 1) sa Doumundan

nce, Uzakdou (in) Medeniyeti ile Yakndou (Irak-Msr)

Medeniyetleri arasnda Herodot' un anlatt Barbar ulus akn-lar; 2) sa Doumundan sonra, gene Uzakdou (in-Hind)

Medeniyetleriyle, Akdeniz (Yunan-Roma) Medeniyetleri ara-

snda klasik Tar ihin anlatt ve sanki ilk defa gr lyormu gi-

bi, zel "Uluslarn G" adyla and Barbar ulus aknlar...

Herodot'un anlatt Barbar aknlaryla, klasik Tar ihin anlat-

tklar aras nda kyas lamaya elver ili benzerlikler gze batc-

dr. 1) Volga'y aarak Bat'ya saldran Atila adna bal Hn-

ler, tpk Tomris' in Mesajetleri gibi, en geride iten ilk vurucug oldular. Hnler nnde Slavlar ve Ostrogot lar ezilince, r-

kp, 2) Trakya, Makedonya, Yunanistan, talya, spanya, Af-

rika' ya dek uzanan Vizigotlar, bir eit skitler durumunda idi-

ler; 3) Bu aknlar nnde km Roma toprak lar zerine

yerleen Cermenler , skitler nnde balarnn aresine bakan

Cimmerler ulusuna benziyorlard.


6/62

SOSYAL KIYAMETLER ORTASINDA

TRKLER - MOOLLAR

Btn bu sa'dan be yzyl nce ve sonra grlm al-

tstlkler srasnda, "Trk toplumu" adn alm insan kme-

leri var m? Tarih belirli bir kayt drmemi. Yalnz Herodot,Ceyhun tesindeki "Asya'ya sahip" skitleri sayarken belki Al-

tay dalarnn tesinde, berisinde: "enesi uzun, zel dili olan"

altnc tip skitleri "yass burunlu" diye tanmlar. (Herodot,

4/12, 3/105, 1965). Sonraki tarihler de Hnleri: "Yayvan ve

geni burunlu" olarak anlat yorlar. (V. Duruy: Histoire Gene-

rale, s. 216, Paris 1891). Yakn-dou kaynaklarnda daha ak

bir benzeyi belgesi yok.

Uzakdou (in) kaynaklar ise; bsbtn efsane karanln-dadrlar. "Bir inli rk yoktur. inliler, 'Sar rk'a ve Mool rk-

na balanyorsa da, ahalinin Ortaasya' dan gelmi bir istila so-

nucu olduu dncesi, sadece bir hipotezdir." fHist. Gener.

des Peuples, C. I. s.32). "Anarik in efsaneleri, hemen b-

tn kahramanlarn Sar Irman orta akm zerine yerletir-

di. ... Neolitik in'de oturanlarnzn Mool tipi olduklar hk-

mn verdirtti. in Konfederasyonunun tesinde 'Drt De-

niz'in Barbarlar yayordu." (Keza, C.I. s. 373).


7/62

TRK SZC NEREDEN GELR?

Tarihin o kargaal kyametleri ortasnda "Trk" szc ne

zaman, nasl dodu? Ve o szcn anlam nedir?

Trkl ideal ediinden kimsenin kukulanamayaca Ziya

Gkalp'e gre: "Trk" szc "Tre" szcnden gelir.Thomsen ("L'Inscription de l'Orkhon", s. 98) Orkhon Kita-

belerinde yazl "Tre" szcn, "Kanun", "Kurum" (Mes-

sese: Institution) anlamnda tercme eder. Kitabede: "Trk-

budun ilinin, trnn kim aktard" (Sizin devletinizi ve mes-

seselerinizi kim ykard?) cmlesinde yazl hem "Trk", hem

"Trn" szckleri "Treli" anlamna gelir. Divan'> Lugat->

Trk (C. III, s.167), Dou Trkesi'nde "Tre" ve "Tr"denil-

diini belirtir ve "Tre"nin: "Resim-Kaaide" (Tren-Kural) de-

mek olduunu aklar. "l braklr, trn braklmaz" (lke b-

raklr, tre braklmaz.)

Ziya Gkalp, o anlama dayanarak yle der:

"Trk tresi, eski Trklere atalarndan kalan btn kuralla-

rn topu birden demektir. Tre kelimesinin, Trk kelimesiyle

bir zden olmas da hatra gelebilir. Baka yerlerde yazdm

gibi, Sagadak szc nasl Sagal anlamna gelebilir? (K) har-

fi, nispet ve karakteristik ekidir. Bu ipoteze gre, Trk szc- Tre szcnden kmtr. Bu ipotez henz Trkiyatlar-

ca kabul edilmedii iin ahsi bir fikirden ibarettir." (Z.Gkalp,

Trk Tresi, s.4. stanbul 1339 [1923])

Gkalp ipotezine gre: Ortaasya' da Trke konuan ulus-

lardan bir bl, bir tarihte "Tre"lenmi; "Treli" anlamna

"Trk" diye adlanm. Trkler, kendi trelerinden olmayan

uluslara "TAT" derler. Araplarn, kendilerinden olmayanlara

"ACEM" dedikleri gibi, Trkler de, tresizlere, Uygurlara, Acem-lere (Perslere) "Tat" adn verirler. Trk lere Uygurlar kadar ya-

kn olan Moollara da, TAT-ER (Tatar) deyileri bundandr.


8/62

Neri, "Trkmen" ad iin baka bir sz oyunu ne srer.

aman inanc tayan Trkler, ilk Mslman olduklar zaman,

"slame gelp m'min ve mttaky oldular. Ondan tr buna

Terk-iman denildi. Lafzda hafifletilip Trkman dediler. Trk-

man'n ad ol vakitten beru konuldu." (Neri Tarihi, s. 14,TTK yayn )."Terk-i iman"dan (inan brakmaktan) Trkman

gelir mi, gelmez mi?.. nemli olan gerek udur: Btn ara-

trmalara ve tahminlere gre, TRK ad, Ortaasya'daki insan-

lardan bir blne sonradan verilmitir. Bu "sonra", Trkle-

rin Tarihe girileri zamandr.


9/62

TRKLER HANG YILLARDA TARHE GRDLER?

Uygur ve Tatar gibi en yakn akraba uluslar aras nda Trk-

ler ne zaman ve nasl Tarihe girmilerdir?

Bir ulusun Tar ihe girmesi, yazl Tar ihte anlmasd r. Bu da,

SINIFSIZ bir top lumun, Tar ih ncesinden, sosyal snfl Mede-niyete demesiyle balar. lkel toplum, o zaman, YAZI'nn bi-

lindii Medeniyette, yazarlarn kaleminden sayfalara geer.

Trklerin, Yakndou ve Uzakdou medeniyetleriyle ilikiler

kurmas, Tarihte Trk adnn iitilmesine yol amtr.

Trklerin ilk Medeniyetle ilikisi in'de olmu grnyor.

Trkler, in'i "TAVGA" yani Ulu, Kadim, Teknie Fenne sahip

sayarlar. "Trklerin inlilerle mnasebeti, milattan 200 yl n-

ce egemen olan "Hynong-nu" yani Hn adndaki Trk devletizamannda vardr. Milattan 174 yl nce, in'den Trk Hanna

bir prenses getirmek zere Trk sarayna giden Cung-Hang-

Yue adndaki inli eli, Trklerin in medeniyetine kar gs-

terdikleri taklit eilimini Trk hayat iin zararl grd. Bu zat,

Trkleri sevdii iin Trk saraynda kald. Bir daha in'e dn-

medi." (Z. Gkalp: Trk Tresi, s.7). "slamlktan nce Trk-

ler, inlileri biricik ayk ve bilgili olarak tanyorlard. Orkhon

Kitabesi, inlilerin Trklere kendi Ayk ve Bilik'lerini verdiini

sylyor. Thomsen, ayk szcn "Medeniyet" olarak, Bilik

szcn "Bilgi" olarak tercme etmit ir." (Orkhon Kitabele-

ri, s.4) (Z. Gkalp: Keza, s.)

"Kitab'l lm'n Nfi" bu yan daha ak koyuyor:

"Uygarlarn eski edebiyatndan pek az ey kalmtr. Avru-

pa bilginlerince bilinen Uygur lehesinde yazlm bu az say-

daki elyazlarnn hepsi, slamln kabulnden sonra yazl-mtr. Ve elimizde bulunan en eski el yazs, I. miladi yzy-

la dek kabilir." (Keza).


10/62

Trkiye'n in Trkleri iinde en byk Trkiyat olan Ziya

Gkalp'e gre, Trk'n Tarihncesinden Medeniyete el uzat,

sa Doumu'ndan 2 yzyl nceleri olmutur. Trklerce, Mede-

niyetin en gze arpan aygt ve belgesi olan Yaz'nn kullan-

l ise, ondan ancak 700 yl sonralar grlr.


11/62

"TRK TOPLUMU" ve DN

Bat'da Akdeniz medeniyetinden ROMA mparatorluu -kerken, ona "coup de grace" (son kurun)u indiren Barbarlaraknnn koba Hnler idi. Uzakdou'da Roma'nn karl

demek olan in medeniyetinden TANGLAR slalesi kerken,ona son kurunu vuran Barbar aknn n koba, slam klt-rnde "Kyamet almeti" saylan Tibetli TUFAN uluslar oldu.(H. Kvlcml: Tarih - Devrim - Sosyalizm, s. 260).

Yakndou'da Antika medeniyetler zincirinin son halkas olanSLAM medeniyeti kerken, ona son kurunu vuran Barbaraknnn koba, bir eit Tufan saylan, Hn torunlarndanCengiz Moollar, Timur Tatarlar oldular. Roma medeniyetininrnesans olan BZANS medeniyeti, Bat'dan gelme HristiyanBarbarlarla, yalnz a edildi; kecei sra, Dou'dan gelmeson Mslman kurunu vuran koba artk (Hn-Mool - Tatardeil) dorudan doruya TRKLER (Seluklu - Osmanl) oldu.

nce Din nedir? En geni anlamyla, hereyden nce Top-lumcul bir olaydr. "Toplum mu Dine etki yapar, Din mi Toplu-ma?" sorusu nmze kmamazlk edemez. Toplum Dini ya-rattna gre, yaratan m yarat etkiler, yaratk m yarata-n? Bu, metafizik "Yumurta m tavuktan kar, tavuk mu yu-

murtadan?" sofizmidir. Gerekte, hem tavuk yumurtadan,hem yumurta tavuktan kar. Dolaysyla, Toplum Dine etkiyapt gibi, Din' de Topluma etki yapar. Mesele, hangi elle tu-tulur, somut artlar iinde, Toplumun Dine ve Dinin Toplumaneden ve nasl etki yaptn aratrmak ve bulmaktr.

zel anlamyla Din Nedir? Toplumda, insan kiilerin dn-ce ve davranlarna, kiiler st glerin etkilerini yorumlaya-rak uygulayan, teorik bir dnya gr ve pratik bir evren d-

zenidir. sa'nn doumu sralarnda doduu anlalan "Trktoplumu"na, hangi kiiler st etkiler, ne gibi yorumlamalarave uygulamalara yol aan dnya grleri getirmitir?


12/62

"TRK DN"

Ziya Gkalp bir "Trk dini"nden bahsederken, o dinin Trk

sosyal yapsnn bir rn olduunu yle aklar:

"Trk dininin genel izah bize gsterecektir ki, eski Trkler-

de Tanrlar, sosyal zmrelerin sembolleri gibidir. Her Tanrmutlaka bir zmrenin vicdann temsil eder. Airetin timsali

Ogan, Batnlarn timsali Yersu'lardr. Batnlar airetten do-

duklar gibi, Yersular da, Ogan'n oullardr. Buguhan, cema-

atini 4 orduya ayrm, her birini bir cihetin bekisi tantmt.

Bu sosyal rgtn lahuta in'ikasndan (gkyz aynasna

arpmasndan): Gk, Kzl, Ak, Kara Han'lar diye 4 ikinci dere-

ce Tanr vcuda geldi. Bunlar Ogan'n oullar sayld. Sonra-

lar, sosyal zmreler blndke, Tanrlarn says da o blm-

lenie paralel olarak artt. Bu tanrlara Yersu ad verilmesi,

Trklerin toplantlarnn vahalara ve byk rmaklara tabi ol-

masndandr." (Z.Gkalp: Trk Tresi, s. 29).

Gryoruz. Burada Dinin Trk toplumuna etkisinden ok,

Trk toplumunun Din zerine kesin etkisi vard r. Geri bir yol

domu bulunan Din'in, ondan sonra karlkl olarak Trk top-

lumuna yapmad etki kalmyacaktr. rnein:

"Trklerin lkelere bal Yersu la r olduu gibi, dorudandoruya her Boy'un koruyucusu olmak zere, zel bir Tanrs

vard. Mahmud-u Kagari bunlara C = Cv adn veriyor. ki

Boy savaacaklar zaman, sava gnnden nceki gece sra-

snda, o kabilelerin Cv'lar savarlarm. Bunlardan hangisi

stn gelirse, sabahleyin onun Boy'u stn karm. Bylece,

kan davalarnn, gazvelerin, kabile savamalarnn balca se-

beplerinin Cv'lar olduu anlalyor. Bir kabileden bir tek kii-

ye saldrmak, onun taptna saldrmakt. O halde, tek kiinin

cn almak; taptn cn almak demek olurdu. Bu suretle,

kadn dininin bir asabiyet dini olduu ortaya kyor. Aile da-


13/62

yanmasn var eden ve boyuna kuvvetlendiren Cv'larla, Yer-

su'lardr. Ogu ile Boy ilk ailelerdir. Bunlarn dayanmas, ai-

le asabiyetidir." (Z. Gkalp: Keza, s. 30).

Bu szlere baklrsa, "Savaanlarn balca sebebi Cv'lar"

sanlr. Ama, daha nce Z. Gkalp'in kendisi, Cv'larn da Yer-su'lar ve Ogan'lar gibi, "Gk aynasnda grnen" sosyal rgt

sembol olduklar n akladyd. Demek Cv'lar savan sebebi

deil; Kabile, Boy, Aile savalarnn sadece bayradrlar. Ya-

kndou'nun slamlndan ve Uzakdou'nun Budistliinden

nceki Trk toplumu, kendi NORMAL Tarihncesi an yaar-

ken, yapt btn kii st etki yorumlarnda, yani Din kav-

ramlarnda kendi z yapsnn gerekleriyle sk skya bal kal-

mtr. Dinin Trk top lumu zerine etki yapmas ndan ok, Trktoplumunun Din zerine yapt etki gze arpm, idealistler

dahi bu yan saklayamamlardr . Trk toplumuna Din dar-

dan gelmemi, kendi iinden domutur. Dinin etkisi toplu-

mun etkisi ile kaynak bulunmutur.


14/62

NUH - TUFAN - TRKLER

Trk toplumuna dardan geldii iin "etki yapm" sayla-

bilecek iki Din vardr: 1- Uzakdou 'da Budizm, 2- Yakndo-

u'da slamlk. Bugnk Trkiye'de yap lan bir anket, "Trk

toplumuna Dinin etkileri"ni aratrnca, ne Tarihncesindeki ,

ne Uzakdou'daki Trk toplumlar muradedilmemi saylabilir.

O zaman konuyu yle belirlendirmeliyiz: "Yeryznn Trki -

ye denilen toprak blmndeki Trk toplumuna slam dininin

etkileri nelerdir?"

Trklerin slam dininden etkilenmeleri, Cermenlerin Hristi-

yan diniyle etkilenmelerini andrr. Semit gelenei, ilk insan

Adem ile Havva'ya balad. Bunun anlam ayr bir konudur. lk

Smer medeniyetini, slamln Tufan adn verdii biimde,sularn basmas gibi basan Semit Barbarlar akn zerine in-

sanlk Nuh oullarna baland. Tarihte ve mitolojilerde anlan

Nuh oullarnn adlarna bal uluslar gz nne getirilirlerse,

alacak bir gerekle karlayoruz: Btn ad geen uluslar,

Tufan olay srasnda, Yakndou medeniyeti ile uzaktan yakn-

dan iliki kurmu Tar ih ncesi toplumlardr. Baka deyimle,

"Nuh Oullar" denilen insanlar, Tar ihe demi Barbar yn la-

rdrlar: Frigyallar, Cimmerler, skitler, Medler, onyallar,

beryallar, Toormanla r JAFET' in oullar; Elamlar, Asurlar ,

Ermeniler, Aramllar v.s. HAM'n oullar Keldanllar, Araplar ,

Msrllar, Libyallar, Fasllar, Nmidler, Ken'anllar, SAM'n

oullar sayldlar.

Tufan'dan sonra Tarihe (ama, Yakndou medeniyetlerinin

tarihine) giren btn o ad geen uluslar, Tufan srasnda ME-

DENYET siciline geirilmi bulunan Semit jenealoji sine ba-

lanmak zorunda kaldlar. Yakndou medeniyetleri evresindeTarihe giren Trkler, Nuh olu Yafes dlnden sayldlar. Ms-

lman Pers tarihileri o kadarla da yetinmediler. Trkleri Mu-


15/62

hammed peygambere yaklatrmak iin, Araplarn balandk-

lar SAM adndan kartmaya altlar. Bu kadarna kar artk

Trk Mslman yazarlar bile kar ktlar:

"Ouz Khan, brahim Aleyhisselam olu, shak olu, Iys'in

oludur dediler. Yanl yaptlar. nk, Iys Kk - Rum ata-sdr ki, kinci - Rum'dur. Sam olu Erfahad dlndendir.

Ouz ile Trk ve Mool, Birinci - Rum gibi Yafes ocuklarndan-

dr. Seluklular dahi brahim'e ular demek, kimi Pers tarihle-

rinde anlr, ama bu Perslerin eni taassuplarndandr." (Ne-

ri Tarihi, C. I, s. 56).


16/62

TRKLER DNSZ YA DATABATA TAPICIYDI

slam tarihleri, ou, Mitolojilere kark ve karanlktrlar.

Ravzat's Safa'ya gre, Yafes Pers kahraman Cyrus (Kiyum-res) gibi, sa'dan 600 yl nceleri yaamtr. Yafes 240 yan-

dayken Zib Bakuy sahneye kar. Cyrus'ten 170 yl sonra Ouz

grnr. Hangi rakam doru?

Neri, tarih kargaalna bir dzen vermek iin, Nuholu

Yafes'e balad Bulcas'la Trk Tarihini balatyor. nce,

"Bulcas'n iki olu vard: Biri Trk, biri Mool" diyor. Bu oul-

larn kum gibi, aa yapra kadar kalabalk dlleri bulundu-

unu anlatyor. Daha bu sz bitirmeden, Bulcas'n iki olunuunutuyor. "Bulcas lnce, byk olu Zib Bakuy yerine geti"

diyor. "Bunun atasndan mlk ve saltanat ve evketi ve me-

habeti ve askeri ok" bildirisi ile, Zib Bakuy'un u drt olunu

sayyor: 1) Kara Han; 2) Or Han, 3) Gz Han, 4) Gr Han.

Kara Han, "Dinsiz, kafir ve cebbardr. Trkistan'dan Dou

ve Kuzey lkelerini ele geirdi" (Neri,1/10). Kara Han'n ken-

disi "dinsiz" iken, bir de bakyoruz, anasndan doar domaz

Mslman olan bir harika ocuu dnyaya geliyor. "Ouzadnda bir olu oldu. Hak teala an Tevhid'e (Tanrnn birlii-

ne) irad etti. Bu, halk hakka davet edince, atasyla yaman

sava (vahet-i azim) oldu. Ouz'la atas arasnda 75 yl ld-

rme (ktal) yapld... En sonra Kara Han ldrld. Ouz Do-

udan Bat'ya varnca yeryzn ele geirdi." (Neri,1/10):


17/62

TARH NCESNDE OUZ MTOLOJS

Ouz kimdir? Btn Trk ve Mool geleneklerin in en byk

mitoloji kahramandr. Herey, hatta Trklk onunla balam-

a benzer. O ne zaman yaad?

Neri'ye baklrsa, Kara Han ile Ouz arasndaki sava, "Bukaziyye, brahim Aleyhisselam zamannda idi. Ouz ona iman

getirmiti." (Neri,1/12). "Trkler yle zulum ederlerdi ki,

Hakkn Kelam' Kadim'inde and skender Zlkarneyn meer

bu ola derlerdi." (Keza).

brahim, Smer Kenti Ur'dan Msr'a gm Semit'tir. Arap

ve srail uluslarnn balca atalardr. Cyrus, Med'leri yenerek

Pers'leri Medeniyete geirmi balca atalardr. skender, Grek-

leri ve Persleri yenip Makedonya'llar Medeniyete ulatrmatalardr. brahim, sa'dan binlerce yl nce; Cyrus, 560-523 yl

nce; skender, 356-323 yl nce yaamlardr. Ouz, bunlarn

her ile de bir zamanda yaam olamaz. Ouz'la bu Ta-

rihcil Devrim kahraman arasnda eitlik, olsa olsa, Ouz'un da

brahim - Cyrus - skender ile rol benzerlii olabilir.

Akkad medeniyeti sonunda brahim, Med medeniyeti so-

nunda Cyrus, Pers medeniyeti sonunda skender, Ortaasya in-

sanlarnn besbelli, sosyal yaplarnda deilse bile, dncele-rinde byk yanklar uyandrmtr. Bu kutsal yanklar, Trk ve

Mool geleneklerinde, Ouz Han tipinde bir mitolojik kahra-

man biimini yaratmtr. Bu kahraman slamlar kendi Arap -

srail geleneklerine uyarak brahim'e, Acemler kendi Pers ge-

leneklerine uyarak Cyrus'e kartrm oluyorlar. Yalnz, "Trk-

ler yle zulum ederler" denildiine gre, Trklerin kendileri

iin Ouz: "skenderin ta kendisidir." Hakikate en yakn olan

da, Trklerin, sa Doumu'ndan nceki 4. yzyllarda Pencap'a

dek giden skender'le ilikili olmalardr . Nitekim Grek tarihi-

si Pltark, skender'in Persleri devirdikten sonra Amazonlarla


18/62

karlatn masal gibi anlatr. Ortaasya'nn "Amazonlar",

Tomris'in Mesajetler'inden baka kim olabilir?

Ouz Han, yalnz brahim, Cyrus ve skender gibi Yakndo-

u kahramanlarn deil, Uzakdou'nun in ve Hint kahraman-

lar gibi, Bat Roma medeniyetine son kurunu vuran Atl Han'(Atila) da kendi kiilii iinde toplar:

"Mverrih ider: Vakta ki Ouz: in, Htay, Gr, Gazne,

Hind, Sind, Trkistan, Deylem, Babil, Rum, Efren, Rus, am

Hicaz, Habe, Yemen, Berber.. n, bu denli illeri ele geirdi,

yine asl vatanna, Ortak ve Krtak'a dnp, ocuklar Gn,

Ay, Yldz Hanlar sa yanna (Meymeneye), Gk, Tak, Dingiz

Hanlar sol yanna (Meysereye) yerletirdi." (Neri,1/14).


19/62

TRK: KAN - HAN RGTLEN

Tarihte Atila, in'den Fransa'ya dek, Cengiz, Uzakdou dan

Yakndou'ya dek byk lkeleri, ancak Roma ve slam mede-

niyetlerinden sonra kaplamlardr. Ama Asya' y, Afrika'y,

Avrupa'y batan baa fethetmi hibir kahraman yok. Bu ba-kmdan Ouz Han, TARH iin olduu denli, CORAFYA iin de

gerek kii olamaz. Belki skender, belki Atila, belki Muham-

med gelenekleri hep birden Trk toplumlar iine OUZ bii-

minde Kiilemi olarak girebilir. Baka deyimle, Ouz, btn

bandan geenlerden de aka anlalaca gibi, Tarih ve

Corafya ile hi iliii bulunmayan, sadece bir efsane yiitidir .

Trklerin "Trk" adn aldklar yani "Treli" olduklar ada,

Tabiata ve Atalara tapan Toplum, kendi treleni yapsn KUT-SAL anlamda OUZ bir ATA klna sokmutur.

Ouz Han'n Homer ve Hezyod'daki Zeus Tanr gibi bir mi-

toloji yarat olduu, ondan sonraki geliimle de aklanr.

Oul diye adlar konulan "HAN" lar da gerek Tarihcil kiiler de-

ildirler. Btn ilkel Toplumlarda grlen Kan (Gens) tekila-

tnn sembolleridirler. Gens ile Kan ve Han (Khan) szckleri-

nin birtek insancl kkten ktklar ortadadr. Sosyal akrabalk

ilikilerini snrlandrma rgt olan Gens - Kan blmleri, na-sl tek Aile kknden 2'ye, 4'e ve ilh. ayrlarak blnme ile ge-

liirse, ilkel Trk toplumunda Tarihe gemi HAN saylar ve

blnmeleri de, tpk yle gelimitir.

Bulcas'n Trk - Mool diye yalnz 2 olu vardr. Ama, Bul-

cas lnce, yerine ne Trk, ne Mool adl olu gemez: Zib

Bakuy geer. nk Trk ile Mool, gerek kii deil, bir Top-

lum rgtdrler. O rgt iinde, anlalan ilk Babahan tipi

Bulcas'tr. O kii lnce yerine Zib Bakuy gemitir. RavzatsSafa'ya gre, "DB" szc "TAHT" demektir, "BAKUY" sz-

c "ULU" demektir. Bu bakmdan Zib Bakuy'un kendisi bile,


20/62

bir gerek kii olmaktan ok, ilk Babahanlk denemesine veril-

mi, "ULU TAHT" anlamna gelen bir mitolojik addr.

Zib Bakuy'un 4 olu olur. Zamanla Toplum bym, ilk 2

Kan, yeniden ikier blnerek 4 olmutur. Her Han (btn

Gens = Kan rgt lenmelerinde olduu gibi) bir Totemle belir-tilir. Totemler, Trklerin tabiat inanlarna uyarak: Yn (ci-

het), Mevsim, Da adlarn alrlar. Zib Bakuy'un drt olundan

Kara, Trklerde Kuzey yn demektir; Gz, bildiimiz sonba-

hardr; Or Han ile Gr Han, Ouz' un, efsanece dnyay fet-

hettikten sonra "vatan aslisi" olarak ekildii Ortak (Or Da)

ile Kurtak (Gr Da), yani iki kutsal Da'dan (taktan) baka

ne olabilir?

Ouz Han'n babas diye gsterilen Kara Han "Kuzey" insa-n olarak, Bat - Gney'e den Trkistan Trkleri kadar Me-

deniyete dememi olduundan, "DNSZ" kalm Toplum

semboldr. Mekan iindeki ayrlk, zaman iinde de farklla-

malarla devam etmitir. Bulcas anda Trk top lumu 2 Kan

(Khan)l (Trk - Mool) iken, Zib Bakuy anda 4 Khan

(Han)ldr. Ouz anda Kan (Khan) rgt birden ikiye ayrl-

mtr. Sacl: Gn - Ay - Yldz totemli Kan'lar yeryznden

eriilemiyecek denli yksek, neredeyse Tabulam olurlar;

Solcul: Gk - Tak (da) - Dingiz (Deniz) Totemli Kan'lar, da-

ha elle tutulur dnyamzn paralar olurlar.

Trk toplumu, inan bakmndan henz yar yerde, yar

gktedir. Uzak Umman ve l - Kervan yolculuklarnn beii

olan Irak medeniyetinde inanlarn nasl yerden ge kt,

gkte Ay - Gn - Yldz sembollerine Toplumdaki Kan blm-

lenilerini (7'li Kan ve Hafta gibi) aksettirdii gz nne geti-

rilsin. Yakndou medeniyetiyle ilikilerin brakaca etkiler se-

zilebilir. Ouz Han, Kara Han'la Zib Bakuy Han'n Kan blm-

leniini ok daha geni llerde gelitirmitir. Ouz Tresi bu-

dur. Ouz'la birlikte Trklerin Trk (Treli) olular ondandr.

Ouz dnyasnn 6 airetinden her biri, ayr ayr hep 4'er

Kan (Khan)lara blndler. Ouz Kan', nce Bulcas Kan' gibi

2 ble (Meymene: Sacl ve Meysere: Solcul) ayrlm en

byk Konfederasyon'dur. Ouz Konfederasyonu'nun her biri3'erli Kan topluluklarn iine alm 2 byk Federasyon'u kap-

lar. Her Federasyonun 3'erli ana Kan'lar, yeniden Zib Bakuy

30


21/62

Kan' gibi, 4'erli Kan'lara ayrlr: (Baknz Tablo: Sayfa 31)

Bylece, Ouz Yrm' (Menkbesi) ile anlatlan ey, btn

bu 24 Kan' iine alm en byk Kandalar Konfederasyo-

nu'dur. Yalnz bugnk Trkiye haritas iinde, o 24 Kan'dan

ounun adlar birok yerlerin adlar olarak yaamaktadr . Ya-zr, Dudurgu, Avar, Karkn, Bayndr, Anamur, Alayund, Yre-

ir, dir, Burdur, Knk gibi... Anla lyor: slam medeniyeti -

nin k aamalarndan hemen btnyle Ouz oymaklar

(ve Kan'lar) Ortaasya'dan kalkp, Totemleri, Tabular ile bu-

gn yaadklar Kkasya'ya akn etmilerdir. slam Tarihi bu

olay pekitirir:

"Btn bu Trkler, mvahhid fTanr birliine inanmj dirler

ki, Trkistan'da ve Maverannehir'de, Horasan'da, Fars'da,Irak'ta, Azerbaycan'da, Diyarbakr, Ermeniyye, Rum, am, M-

sr ve Marip'te oturanlar... Ve Ouz'un bu 24 ocuunun zri-

yetindendir ve dahi Ouz ile Trkistan lkelerine kaan ebna'i

a'mam'nn[amca oullarnn] neslindendir." (Neri,1/12).

TABLO

Kon feder asyo n O U Z

Federasyon MEYME NE (SAGCIL)

Kabi le GN | A^ YIL DIZ

Kan Kay Yazr Av ar

Bayat Der Kartk

Alka Dor dur ga Bigdili

Karaveli Yabrl Yar kn

K H A N

ME YS ER E (SOLCIL ) ....Kol

GK | T A A | D NG Z . . . .Budun

Bay nd r Salur ngild ir . ...Boy

Becenek Aym ur Bldr

Cavundur Alayund lu Y ive

ebni regir Knk


22/62

ALLAH SAYISI - KAN SAYISI

lkel toplumlardan Medeniyete dek aktarlm kutsal rakam-

lar, hep Toplum rgtne giren Kan'larn saysna uygundur.

Trklerde Boy adn da alan Khan saysna uygun rakamlar

kutsallamtr. Belli bir Trk Toplumunun sosyal geliim ko-naklarna gre, Boy'larn normal saylar 2-4-8-24 olarak o-

alr. Kimi savalarda bir Boy tm yok edilebilir. O zaman Top-

lum ikiye blnmeden domu ift rakamlar yerine; bir eksii

ile, 7-9-17 gibi tek rakaml olur. Onun iin, ka trl Trk top-

lumu varsa, o kadar eitli rakam, say gsteren Kan kme-

lemeleri, Tanr saylar bulunur.

"TSN dininde Dou'nun 4 Yersu'su vardr ki, 4 Batn'a

(Kan'a denilmek istenir) karlk dyordu. OUZ'larda: kiTsin'in birlemesiyle (ayrlmasyla demelij 4 Tanr, 4 Yersu ol-

mak zere 8 Allahn ortaya ktn grmtk. YAKUT dinin-

de 8 says da sol Kol olmak zere yeni bir snflama kt. AL-

TAY Trklerinde bu iki saynn birlemesinden 17 says kt-

n gryoruz. Ama, Kol'lara ait Allahlarn says ne olursa ol-

sun, daima Allahlarn 2 kola ayrlm bulunmas ve bu Allahla-

rn Batn'lara karlk dmesi, l dininde genel kuraldr." (Z.

Gkalp, Trk Tresi, s. 44)

slam Tarihine drdzl Ouz Kan tekilat ve kabile Konfe-

derasyonu dnda giren iki tip Toplum daha vardr:

1- Ouzlarn dman olmakla birlikte, onlar arasnda yaa-

maya katlanan 7'li Kan tekilatna "Kabile" ad veriliyor:

"Ve dahi Ouz'la dman olup Trkistan'a geldiler; 7 Kabi-

ledir: Uygur - Kaykle - Kpak - Karluk - Kala - Agaceri - Ay-

feri" (Neri, 1/12).Bunlar, Ouz tresine katldklar iin olacak, Trk (Treli)

saylyorlar.


23/62

2- Ouzlarla badamyan Moollar.

"Ve ol taife ki Ouz'a boyun emediler. Onlar, Kuzey ve

Dou blgelerine kap, baka beldelerin 7. iklimine varp yer-

letiler. imdiki halde, ol yerlere Moolistan derler. " (Keza).

Byle Etnograf'k blmleme yerine Sosyolojik blmleme-ye bavurursak: Ortaasya Trk toplumu iinde genellikle ula-

lm sosyal geliim basamaklar na gre, "DNSZLK" bir ya-

na brak lrsa, tip DN belirdi: 1- AMANLIK; 2- L dini; 3 -

LHANLIK dini.

En orijinal, Trk toplumu yapsndan kaynak alan din a-

manlk'tr. Sosyoloji bakmndan amanlk, Morgan'n snfla-

masna gre Aa Barbarlk Kona'ndaki ANAHANLIK dzeni-

ne giren inanlar sistemidir. l dini ile lhanlk dini, Trktoplumunun Uzakdou'da az ok medenilemi in toplumu ile

olan ilikilerinden kaynak alma benzer. Daha dorusu, ev-

re etkisi altnda amanln geirdii deiikliklerle olmular-

dr. Sosyoloji bakmndan L dini de, LHANLIK dini de Orta

Barbarlk Kona'na girerler. Ama bunlar iki ayr aamadrlar.

L dini: amanln temeli olan Ananahanlk (Ana hukuklu

Kan rgt) ile, onu erkek yararna deiti rmeye alan Ba-

bahanlk (Baba hukuklu Kan sistemi) arasnda kurulmu, eithakl bir uzlama dinidir. Onun iin Ziya Gkalp, hakl olarak

u gerei belirtir:

"Ouzlarn tekilat incelenince grlr ki, BOZOK ve OK

adlarndaki iki airetin birbirinin eit ve tamamlaycs olmak

zere birlemesinden, Ouz li var olmutur. L szc Di-

van- Lugat'a gre BARI anlamndadr. Filan bey, falan beyle

L oldu - BARI yapt demektir. LC deyimi ile BARII anla-

mnadr." (Z: Gkalp: Keza, s. 36).LHANLIK dininde: Artk Anahanlk yenilmitir. Yenilgin

olarak ktlenmi ve Babahanln zt kutbu durumuna sokul-

mutur: "Mkafat ve Ceza verme Allahlarnn iki tabakaya ay-

rlmasndan, lhanlk dini vcuda gelir." (Keza, s. 53).


24/62

AMANLIK: ANAHAN DN

lk cinsel yasaklar ile, KAN kutsallnn sembol olan To-

temler dinidir.

"Tsinler, daha airet hayat yaarken, airet 4 Batndan

derleikti. Her Batn (karn), ordugahn bir cihetini kendisinetahsis ettii iin, cihetler, Batnlarn sembol renklerle boyal-

dr. Her Batn'n bir Totemi vardr ki, bir hayvan addr. Her ba-

tn kendisine bir mevsimi kutsal zaman saydndan, kendi To-

temini zel mabuduna (tapacana) ve gene kendine has olan

mevsimde kurban eder. Elemanlardan her biri, Batn'lardan

birinin semboldr. Tm airetin Totemi ise kz'dr. Bundan

dolay, yl ortasnda 4 tapacan babasna kz kurban edilir."

(Z. Gkalp: Keza, s.16).

"4 elemann temsil ettii tapacaklara, Orkhon Kitabesi'nde

YERSU'lar ad verir. Yersu'lar ilkin 4 iken sonra 3'e, daha son-

ra 8'e ve en sonra da 17'ye ktlar." (keza, s. 34). "Renk de-

yimleri vaktiyle birer ayr kutsalln sembolleriydiler. lk za-

manlar, airet 4 Batn'a ayrlmt. Her Batn'n ayr ortak vic-

dan, ayr dayanmas, ayr lks vard. Bu ayrlklar cihet-

lerden, mevsimlerden, elemanlardan, hayvanlardan, renkler-

den edinilmi 4 eit sembollerde gryoruz. Bu 4 Batn'dan

her birinin ayr bir kutsall vardr. Kutsalln 4 eidi, bu 4

eit sembollerden tecelli eder. Batn, ailenin en eski ve en b-

yk dairesidir." (Keza, s.20).

Burada Arapa BATIN denilen aile, Morgan'n Gens dedii

KAN (KHAN)dan baka birey deildi. Toplum Kan rgtl, Din

o rgte Yersu'lu ve Totem'lidir:

"Tsinlerin dini, zellikle aile dayanmasn var eden ve g-

lendiren bir dindir. Her Yersu kendi Batn'nn zel koruyucu-sudur, has tanrsdr. Bu din bir yandan aileye ve Totemizme

bal olduu halde, te yandan ANACIL NESEB'e dayanr. Bu-


25/62

na, kadn elemanna balad imtiyazlardan tr, KADIN

DN de denilebilir. Avrupallarn AMANZM dedikleri din,

Trklerin yalnz bu Kadn Dini sisteminden, yani 4'l snflama-

ya dayanm TSN dininden ibarettir." (Keza, s.20-21).

"Bu dinin ruhanileri, KAM'lar, yahut KAMAN'lardr. amanszc bundan kmtr. aman'a Yakut'larda OYON ad ve-

rilir ki, Ouz'lardaki OZAN szc ile ayn asldandr. Byle-

ce, OZAN'n kadim zamanda AMAN olduu anlalyor. Ya-

kut'larda kadn aman'a ODAKAN derler... Erkek amanlar da

yaptklar dini yahut sihircil trenlerde baar kazanmak iin,

kadn gibi salarn uzatrlar, kadn elbisesi giyerler, ince sesle

konuurlar, hatta kendilerinin gebe kaldklarna, birtakm ba-

lk, karga, ve ilh. gibi eyler dourduklarna inanrlar....a-man, kadna ne denli benzerse, manevi deeri o denli ok

olur. Bu kadnlama din mecburluunun amanlar ters cinsi-

yete dek gtrd syleniyor." (Keza, s. 21-22).

Babahanlk'ta nasl Baba hukuku egemense, Anahan lk dini

olan amanlk'ta da Ana hukuku egemen olmutur.

"Yakut'larda her aman'n AYEKLA adl bir Totemi vardr.

AYE: Ana demektir. K LA: Hayvan demektir. AYEKLA: Ana-

hayvan anlamndadr ki, Anacl Totem demektir. Bundan ba-ka, her aman'n AMAGAT adl bir mz vardr. Orkhon Kita-

besinde bu maddeden kk alm bir de OMAY szc vardr

ki, Thomsen'ce TANRIKIZ diye tercme edilmitir.

"Dii koruyucular, aman'lara mahsus deildir. Yakut'larda

laiklerin de birer AYEHEZT'i vardr. AYE: Ana demektir. HE-

ZT: (ci) edatdr. AYEHEZT: Anac demektir. Bu da dii bir

ruhtur ki, laik olan kiinin koruyucusudur. Grlyor ki, ama-

nizm tekilatndaki gerek Totemler, gerek Koruyucu ruhlarhep diidir, bu dinin kadn dini olduu bununla da sabittir."

(Keza, s.22).

lk Trk dini, ilk Trk toplumu gibi, eitliin, kardel iin ve

mutluluun dinidir. nk iine snf ve imtiyaz kurdu girme-

mitir. Ztlklar n iledii in top lumu ile Trk top lumu aras n-

daki balca fark budur.

"in'lilerde YANG ile YEN deerce birbirine eit deildir. Bu

sebeple, YANG olan eyler (Uurlu, Yce), YEN olan eyler(Uursuz, alak) saylr.. rnein, erkek ile sa YANG olduk-

lar iin Yce, kadn ile sol YEN olduklar iin alaktrlar. Kad-


26/62

nn in'de haklarnn erkekten aa olmas ve sol yann uur-

suz tannmas bu snflamayla ilgilidir.

"Trk'lerde iki snfn deeri birbirinden baka olmakla be-

raber, kemmiyete (neelike) birbirine denktirler." (Keza, s.

35). "Trk'e gre hi bir ey lakutsi (kutsal deil) olamaz.Bundan dolaydr ki, Trke lakutsi szcnn karl yok-

tur." (Keza, s. 49).

Yce ve alak bulunmayan Toplumun dininde, ne gkler

tesi, ne yer in dibinde ayr evren de yoktu. Bir tek herkesin

grd u dnya vard: Trkler hereyini eit, canl ve kutsal

bildikleri varla, olduu gibi: "ORTA DNYA" diyorlard. "lkin

budun anda yalnz orta dnya vardr. Yersular yeryznde

idiler." (Keza, s. 79). "Orta dnyaya mensup ruhlar, ilkin 4 s-nflamadaki kutsal eitlere ayrlmtr. Orta dnyann eski

Trkesi JN, ACUN'dur. amanizm devrinde 4 mevsime

mahsus kurban trenleri ile, senenin ortasndaki byk kur-

ban treni vard." (Keza, s. 79-80).


27/62

L DN : ANAHAN + BABAHAN DN

Ouz adna olan Toplum dzeni, Toplum iine bir ikilik sok-tu. Bu ikilik BARI anlamna gelen L iinde, eski Anahanlklayeni Babahanl uzlatrmak, barl yoldan badatrmak sa-yld. Topluma ikilik girmiti, ama henz biri tekine bask ya-

pp stnlk gsteremiyordu. Belki 4 mevsim dnda airetinortak yl ortas treni KZ tanr, OUZ tresinin kk oldu.Kadn egemenlii ile Erkek egemenlii in'deki gibi ztlk iin-de saylmad.

"in snflamasnda (Ak ve Kara) adlaryla iki eit olmayantabakaya ayrlyordu. kinci (l) snflanmasnda ise, zmrelerve fertler, SA ve SOL adlar ile, birbirine deerce eit ve bir-birinin tamamlaycsdr. Bundan baka, kadn ve erkek cinsle-

ri ak ve kara snflamasna deil de, SA ve SOL snflamasnasokulduklar iin, iki cins birbirinin eiti ve tamamlaycsdr-lar." (Keza, s. 35).

l toplumu Trk toplumunun anahanc eilimine kar henzaka kmak cesaretini bulamaz. Ancak, erkein dtan, zor-ba egemenlik eilimini, Ouz kutsallnn perdesi ardnda ka-dna kar yerletirmekten de geri kalmaz.

"Ouz birleiminde BOZOKLAR Sa kolu, OKLAR Sol ko-lu tekil ettiler. ki yoldan bylece birleerek L'i var ederler-

ken, bunlarn tapacaklar da birleerek 7 HODAY' vcuda ge-tirdiler. Bu birleim yle oluyor: Sol kolu tekil eden airet,eski din tekilatn muhafaza ederek L'e sol kol oluyor. Biliyo-ruz ki, eski BUDUN'n 4 Yersu'su vard. Bunlardan yalnz DE-MRHAN ile SUHAN kalyor. Ama bunlar da, Ouz'larda adlar-n deitirerek, DAHAN ve DENZHAN oluyorlar.

Yersu'lar, Orta dnya gkyznn, yani hava kresininoullardr. Yersu'larn babasna Al tay Trkleri OGAN derler.

Ouzlar ise buna GKHAN adn veriyorlar. te bu suretle, Solkolun Allahlarn (Gkhan, Dahan, Denizhan) adndaki 3 Yer-su'dan ibaret gryoruz.


28/62

"Sa kol ise, eski Yersu'larn atarak, bunlarn yerine gkcltanrlar kabul etmitir. Bunlar da: Gkhan, Ayhan, Yldz-han'dr. Demek asl biim deiimi sa kolu tekil eden bu 4'te olmutur. Sol kol, kadn dini sistemini muhafaza ettii hal-

de, Sa kol bir erkek dini sistemini ibda etmi, ve bu iki siste-min iftlemesinden Ouz dini domutur." (Keza, s. 36-37)."Kadn dini, sonradan erkek dini sistemiyle birleerek, l di-

nini vcuda getirmitir." (Keza, s. 21). Bylece l dini: Ana-hanlk'la Babahanln melezidir. "Ouz'larda din bakanlar si-yaset bakanlarndan ayr deildi. 24 Boy beyi hem siyasi,hem dini bakandlar. Bunlar len'de toplanarak ellerini bir-likte ge kaldrdklar zaman, altlar alt ve kartlar kart-t, yani dualar dua, beddualar beddua idi. Ouz'larn bu 24beyden baka, Ozan adyla hem kahin, hem air, hem sihirbazolmak zere ruhanileri de vard. Bunlar len'de Ouzname'yiokuyarak kobuz alarlard. " (Keza, s. 42).

L dini de, gene Gkalp'in "BATIN" dedii, Gens = Kan te-kilatnn rn oldu. Yalnz, Kan iine yar kadn, yeri erkekhukuku girmiti:

"ONGUN szc, Cam i t Tevarih e gre OYTUN szc-nden kk alr. OYTUN, mbarektir... Bir hayvan, bir zmre-

nin Ongun'u olunca, o zmrenin kiileri o hayvan ldremez-ler, etini yiyemezler ve ona hibir yolda taarruz etmeyip te-fe'len [uurlu sayarak] mbarek tanrlarm." (Keza, s. 39)."Ouz'larda len adl milli bir ziyafet vardr ki, bunda 24 Ouzbeyi hazr bulunurlar. Ama kesilen kurbann etlerini geliigzelyemek olmaz. 6 oktan her birine mensup olan beylerin ayr S-k (yani yiyebilecei et ksm) vardr." "OK'larn, ONGUN'larnSK'leri olduu gibi, BOY'larn da Tamgalar vardr. Camit

Tevarih, her BOY'un kendi hayvanlarn ve hazinesini kendinemahsusu Tamga ile iaretlediini bildiriyor." (Keza, s. 40-41)."Yakut Trklerinde L dini iki koldan derleiktir. Sa kol: DO-KUZ AA UZA, Sol kol: SEKZ AA UZA adn alr. AA UZA,Yakuta'da BABA SOYU anlamndadr. AYE UZA da, ANA SO-YU'dur. Yeryzndeki BATIN'lar sada 9 ve solda 8 Batn'a ay-rld gibi, gkteki Allahlar da, tm buna paralel olmak zere,gkyznn 9 tabakasn, yeryznn 8 blgesini tutmulardr.

Gkyz Sa Kola, Yer Sol Kola karlk gelir. Gkteki Allahla-ra Yakutlar TANGER, yani Tanr derler. Yerdeki Allahlarn isebildiimiz YERSU'lar olduu bellidir." (Keza, s. 43).40


29/62

Gryoruz, amanlk'ta Allahlkla hi ilgisi bulunmayan er-kek cins, toplumda srnn kendisine getirdii g arttka,nce kadn taklit ederek, bir hayli erkekliini inkar ederek,kendisini Allahlar srasna sinsice kartmay becermit ir. Bu

sinsi egemenliini dokunulmaz klmak iin de, yerden ge -kartm, ykseltmitir. Kadn kahin, erkek ruhani bakan ya-plmtr. "Eski Trkler, L dinine KOM adn verirlerdi. l dini-nin din kitabna da NOM derlerdi. L dinin ruhani reislerine KO-YUN, kahinlerine KAM adn verirler." (Keza, s. 80).

Kan rgtnn bir zellii de kapal dnya oluudur. "l di-nindeki ONGUN'lar da ayr mukaddes nevileri gsterir. Bu ne-vilerden her biri ayr bir alem olduu iin, dierleri iin kapalgibi idi. Binaenaleyh, her biri kendini sayarak, teki neviyeDI adn verir. Mesela, imdiki tarikatlar gibi." "La-kutsi mef-humu olmamakla beraber, DI L, bir nevi kutsilie nazaranla-kutsidir." (Keza, s. 79)

l dininin ANAHANLIK toplumundan BABAHANLIK toplumu-na geit basama olduunu gsteren geliimler saymakla bit-mez. rnein, l dinindeki Gk, dnya tesindeki eriilmezgkyz deil, iinde yaanlan atmosferdi: "Yersularn baba-s olan Ogan, arzn gbeinde otururdu. Bunun Ouz'larda

mradifi [e anlamls] olan Gkhan'dan mrad Kre-i havaly-ye [gk kubbesi] idi, asl sema deildi." (Keza, s. 79)."YukarSema'y il dini ilkin 3 kat sayd. Ouz'un sa kolu 3 oktan der-leik olduu iin, yukarki Sema'nn da 3 kat olmas tabii idi.""Orta Dnya'nn blgeleri nce 4 iken, sonra 8, daha sonra 17oldu." "Bilahare bunlar da AK ve KARA cinsleriyle ayrldlar. O

zaman AK olanlar YUKARI YKSEK, ve KARA olanlar AAIKGK'n hkmne uydular." (Keza, s. 80).

Erkek, toplumda egemen olmaya balaynca, Tanrlar ara-sna da erkekler katlmtr. Bu katl Z. Gkalp yle akl-yor: "Byle bir zamanda (Batnlarn hususi vicdanlar ikinci de-receye dm), halkn arasndan bir evliya zuhur ederek,mensup olduu halkn kollektif vicdann iddetle duymayabalad. Bu kollektif vicdan, daha yce bir Allah sembol altn-da tecelli etti. Daha yce Sema'dan baka ne olabilir? O hal-de, bu yeni Allah, TANRI yani GK adn ald. Eski Allahlar, ad-

larnn da delalet ettii gibi, HK (yercil) idiler. imdi, Batnlksnden daha yksek bir lk, Bar lks (bir halkn ai-retleri ve batnlar arasnda kan dklmemesi lks) dou-


30/62

yordu. Bu lk dounca, l dini de kendi kendine biimlendi.Bu lky ilk duyana TANRI KUTU nvan verildi. Bu zat, Ba-r dinini kurmaya ve bunu gerektiren Devlet tekilatn vcu-da getirmeye kendini memur ve mebus biliyordu. Hkmdar-

lara TANRI KUTU KN YZ denildiini Deginyi yazyor. TANRIKUTU, Allahn glgesi, Allahn ruhu anlamlarndadr. KN YZise, geni yzl demektir. Cengiz szcnn, Moollarca budeyimden deiik olmas muhtemeldir." (Keza, s. 46-47).

"TANRl, bir dnyalarn Allah deildi. Belki bir Trk Uruu-nun kavm- ilah (tanrcl) idi. Hakan'n da Tanr tarafndangnderildii Orkhon kitabesinden anlalyor: "Fakat, yukardaTrk tanrs ve mbarek Trk Yersular yle yaptlar: Trk bu-dunu yok olmasn diye, yeniden bir Budun olsun diye, babamil besleyici Hakan ile anam l bilici hatunu ykselttiler, gntepesinde tutup yukar karttlar." (Orhon kitabesi, s. 100-101; Z. Gkalp: Trk Tresi, s: 47).

Erkek, sr sahibi olarak "L BESLEYC" ama kadn da:Geleneksel Anahan olarak "L - BLC" durumundadr. Kadn- Erkek dengesi, L - BARI ve birlik getirmitir. Ouz onunsemboldr. Kii veya Allah olmaktan ziyade, "Bir Trk Uru-unun" semboldr. Osmanl Padiahlarnn hem siyaset, hem

din bakan (Halife) olular zerine, "Zlll lah fil erz" (tanr-nn yeryzndeki glgesi) olular da. Bylece Trklerde (T-reli insanlarda) L = Sosyal bar din inden kalma bir dey imdir.

Tekrar edelim: l top lumu gibi, l dininde de, henz Baba-nn diktatrl yoktur. Anahanla eitlik vardr. Aile ARDIaac ile, Kadn AM (FUSUK) aac ile, Erkek HO aac ilesembol ldr. Tren: Ho ormannda yaplr, ve am yerin g-beinde bulunur. Ama ycelikte birdirler:

"Tarih-i Cihanka, Uygur evlerinde duvara izilmi bir"Mel'un aa" bulunduunu anar. Altay Trkleri, erkek dininemahsus erkekcil trenleri yalnz Ho aacnn ormanlarndayaparlar. Yine Altay Trkleri iin, arzn merkezinde Yersularnbakan olan Oan'n makamnda 6. gke kadar ykselmi biram aac vardr. Bu aacn ykseklii Ogan'n 16. gkte yer-leik bulunan BAYLKEN'e eitliini gsterir... Ho aacnn(eski Trklerde ad: Sumu) erkek, am aacnn (eski Trkler-

de: Fusuk) dii olduu sanlr. Mahmud'u Kagari'ye gre Fu-suk kadn adlarndandr. " (Z.Gkalp: Trk tresi, s. 24-25).


31/62

LHANLIK DN : BABAHAN DN

amanlkta ve l dininde bulunmayan iki zt kutup, birden-bire lhanl k din inde grlr. Daha dorusu, lhanl k dini, o za-mana dek toplum ve tabiatta hep eit saylan eylerin birbir-lerine ztlamas ile bu ztln gkyzne aksetmesi yzndendodu. Top lum iinde ztlk belirince, onu yattracak AHLKkurallar gerekti. nsan lar artk sandan-so lundan zel beki-lerle kolland. O zamana dek her yer bu dnya cenneti iken,bundan byle, Mkafat-Ceza bu dnyada nasl icat edildiyse,br dnyada da Cennet-Cehennem icat edildi:

"Mkafat ve mcazat Allahlarnn iki tabakaya ayrlmasn-dan, lhanlk dini vcuda gelir. l dinine SYASAL SSTEM de-nilebilecei gibi, llhanlk dinine de AHLK SSTEM ad veri-

lebilir. nk Ahlk grevlerinin meyyidesi bu Allahlarn fa-aliyetleridir. Altay Trklerine gre, bir ocuk dnyaya gelece-i zaman, Baylken, olu Yayk' bu ie memur eder. Memur,st glnden bir damla alarak, bununla ocuun ruhunu ya-ratr. Yedeindeki meleklerden bir Yayucu'yu, sevaplarnyazmak zere bu ocua tahsis eder. Bir ocuun dnyayageldiini haber alnca, derhal Erlik Han da bir Krmz gnde-rir. Birincisi ocuun sanda, ikincisi solunda durur. Birincisi

sevaplarn, ikincisi gnahlarn yazar. Bu iki melek, o adamlnceye dek takip ederler. lnce, Krmz derhal bu adamnruhunu kaparak yeraltna gtrr. Erlik Han, yeraltndaki Se-mada siyah bir taht zerine oturmutur. Onun daha altndakikatta, Kazrgan adl Cehennem vardr. Burada bir kazanniinde erimi katran kaynamaktadr. Krmz, ruhun gnahkarolduunu ispatlarsa, onun emriyle bu ruhu kazana atar. An-cak, Yayucu da ruhu yalnz brakmam, beraber gelmitir.

Erlik Han'n mahkemesinde, lenin sevaplarn sayarak huku-kunu savunur. Eer, sevab gnahndan daha oksa, kazanaatlmasna engel olur.


32/62

Kazan adaletli olduu iin, ruh onun iinde ancak gnah

derecesinde yanar... Gnah azca ise, gzleri, yz darda

kalr. oka ise, yalnz tepesi darda kalr. Kimisi bsbtn

batar. Fakat, gnah kadar yandktan sonra, yine yukar do-

ru kmaya balar.nc gkte, Cennette yayan Aktu'lar arasnda bunlarn

dedeleri ve nineleri vardr. Bunlar, kendi dllerinin zdrap

ekmesine ilgisiz kalamazlar. Mensup olduklar Ou'un koru-

yucusu olan allaha bavururlar. len ruhlar, Cennette de,

dnyadaki Boy'lar, Ou'lar, Kol'lar, ve l'lerden derleik sos-

yal tekilat halinde yaarlar. Bunlar, yerdeki dlleriyle, koru-

yucular olan Allahlar arasnda efaatilik yaparlar. Allahlar,

Yayk aracl ile Yay ucu'yu sktrrlar. Yay ucu bu adamngnah kadar yanmasn beklemeye mecburdur. nk, ceza-

sn tm ekmedike ba katrandan darya kmaz. Ba

meydana knca, Yayucu, tepesindeki satan tutarak ruhu d-

arya karr. (Eski Trklerin tepelerindeki bir tutam sa b-

rakmalar bunun iindir.)

"Eski Toplumlarn hemen hepsinde, Ruh vcudun biiminde

tasavvur edilirdi. Dolaysyla, ruhun da sahibi gibi sal olma-

sna amamaldr. Yayucu, ruhu ele geirince, uarak 3. katgkteki Cennete, yani, AK'a getirir. Oradaki Aktu'lardan akra-

balar evresine toplanrlar. Kendisine ziyafet ekerler. Cenne-

tin yannda Stgl adndaki bir gl vardr. Suyu Kevser kadar

tatldr. Yine o civarda Srve da vardr. Glde altn sandal-

larla seyahat ederler."

"Orhon Kitabesi'nde, mkafat Allahna UZAGK Tanr (yani

yukardaki Gk Tanr), Mcazat Allahna ASRA YAIZ Tanr

(yani aadaki kara Tanr) adlar veriliyor. Yakut mkafatTanrlar arasnda bir Dii Tanr vardr ki, ad Ayzt'tr. Ayzt,

Keldan'llarn Istarta's ve Yunanllarn Afrodit = Vens' gibi

doruculuk ve gzellik tanras olduu halde, onlar gibi isme-

tin dman deildir." "Trklerde trenler ak ve kara eitlidir.

Aklara yaz treni, karalara k treni denir. Hatta yaz trenini

yrten ak aman'a Yakuta'da Saynki yani Yaznki ad veri-

lir." (Keza, s. 53-55).

Bylece, zorbalaan babahan, toplumdaki egemenliini te-sadfe brakmaz. Anahana aka saldrmazsa bile, her insa-

n doduu gnden, ldkten sonraya dek, sal sollu nbet-


33/62

iler altnda omuzlarndan yakalayp gder. lhanlk dini sra-

snda, Trk top lumunun, yak ndou medeniyetiyle, masal bi-

iminde de olsa temas kurulmutur. Irak inanlar'nn Msl-

manla yanklanan "Mnkir - Nekir"i: Yayucu-Krmz adyla,

"Cennet-Cehennem"i, ak - kara adyla Trk toplumuna ile-mitir. Trk illerinde bulunmayan katran kazanlar (Kazrgan-

lar)dan Istarte - Ayzt'a dek btn Medeniyet sembolleri Trk

toplumu iine srlmtr. Bu bakmdan lhanlk dini, Trk

toplumunun kendi i geliimini abuklatrp paraleline alan

d etkilerle ok ilgilidir.


34/62

OBANLIKTA DEMR AI

Irak'ta yahut in'de toplum Tarm ekonomisine girmitir.Trk ili henz obanlk ekonomisini aamamtr. Tanrlar da,onun iin, Grek dnyasndakiler gibi oban klklarn saklarlar."Ayzt'n halini ilahiler u suretle tasvir ederler: "Banda krk-ten bir kalpak, plak omuzlarnda beyaz krkten bir psteki,ayaklarnda baldrlarna kadar siyah izmeler. Bu hal ile bir ka-yaya yaslanarak uyuduunu, yahut ormanda dolatn gre-nin nasl akl banda gitmez?" (Keza, s. 56). Akdeniz'in Afro-dit'i ile Ortaasya' nn Ayzt' arasnda, iklim deiikliklerine uy-gun bu kadarck farklar olur.

Btn o d etkilere ramen, Trk toplumu iine d Mede-niyetlerin kert ici ve aalatc snf ztlklar sokulamaz:

"inliler ifti bir millet olduklar halde, Trkler oban bir ulusidiler. inlilerde cinsel bir i blm olduu halde, Trklerde,tersine her i ancak erkekle kadnn ortakl ile tamam olabi-lirdi. Trklerde kadn tabu deildi. eriden evlenme bununbelgesidir." (Keza; s. 57.) Ayrca, yukar Barbarln bile yal-nz Demir gibi teknik eleman Trk top lumuna girdi. Byle de-mirden bir tekniin erkek eline geii Babahanl mthi g-lendirdi. Ouz tresince kurulmu az ok barl ilkel sosya-

lizm dzenini bsbtn saval kld. O zaman sosyal yap ilest kat ilikilerinde, demire paralel yukar Barbarlk deilse bi-le, lhanlk dnya ve din dzeni dodu.

LHANLIK POLTKASI : Aka L'lerin birbirlerini bo-yunduruklamas idi. "lhanlk dini, bir l'in teki l'leri ve Bu-dunlar cebren kendisine tabi etmesiyle balar. nk bu siya-si deiiklikten, toplumlar iinde, hakim ve mahkum, hr veesir olmak zere iki eleman rer. Hakim olan L Ak'tr. Kiile-

ri de Ak Kemikliler zmresini tekil eder. Mahkum olan Budun-lar karadr. Bunlara kara Ulus, Gn, oymak ta denilir. "l'inulusunu ald gitti, ile Gne kar, il oymak" gibi.


35/62

"Bir l'in baka l'lere hakimiyeti lhanlktr. lhanlkta yalnz

hakim olan L'in kiileri SU'dur. Vatanda haklarna sahiptir.

te AK ve KARA kavramlar bu tekilattan sonradr ki, Trk

tekilatnda uygulama yeri bulabildi." (Keza, s. 59-60).

LHANLIK DN: Yukardaki siyasi zorbalk ve hakimlik -

mahkumluk fiili bir durumda olunca, neden ona uygun bir DN

gerekti? O durumu muhafaza etmek iin. Btn sosyologlar

gibi, onlar az ok aktarmaya alan Ziya Gkalp de, toplu-

mun geliim basamaklarn gznnde tutmad iin, her ola-

y tersine yorumlar. rnein, "inliler kadna gayet az hukuk

verdikleri halde, eski Trkler kadna tamamiyle erkei eit

haklar kabul etmilerdi. Eski Trk feminizminin esas bu nok-tada aranmaldr." (Keza, s. 53) der. Sanki Trkler oturmu-

lar, "feminist" bir ince eil imle ve sonradan kadna hak ver-

miler. Oysa Trkler; belki Trk olmadan nce, ANAHANLIK

hukukunu yayan lkel Sosyalizmin Aa Barbarlk konan-

daki "ALTIN A"larn yaamlard. "Feminizm" Trklere

sonradan gelmedi, "anadan doma" bir dzendi.


36/62

DEVLET VAR MI?

Bunun gibi, lkel Sosyalizm'de uzaktan yakndan DEVLET

ad verilebilecek bir tekilat yokken, gene Avrupal stadlar-

nn ateine yanan Z. Gkalp'imiz, daha L tekilat srasnda,

iaret ettiimiz gibi, "Bar dinini kurmaya ve bunu gerektiren

devlet tekilatn vcuda getirmeye mepus" (Keza, s. 47) TAN-

RI KUTU adl, Araplarn "Peygamber", Greko - Romenlerin

"Yarmtanr" Kahraman saydklar kiilerden konu aar. Oysa,

nerede devlet varsa, orada ZOR, DEHET, SVL SAVA

vardr. L szcnn BARI anlamna geldiini belirten kim-

se, yar Anahan, yar Babahan uzlamas olan L KAN KAR-

DEL tekilatnn doduunu bilmeli ve KAN RGT'nn

devlet rgt ile taban tabana zt bulunduunu anlamaldr.

Devlet ancak KAN tekilatnn yok olduu yerde sahneye kar.

Gerek L dininin, gerekse LHANLIK dininin ortaya k

nedenlerini ararken bu sosyal gerek unutulamaz. Trk top-

lumunun ne L tekilat, ne LHANLIK tekilat DEVLET deil-

dir. Btn insanlarn eite silahl bulunduklar ve katldkla-

r KAN tekilatdr . Trk top lumunda, Devlet bulunmad

iin, henz kimse, kimsenin zerinde zorla egemen olamaz.

Yenilen L, ya bire dek yok edilir, yahut yenen L iine kat-

lr. Katld zaman da, silahndan tecrit edilmesi akla gel-

mez. Yalnz, Trk toplumunun her KAN' (Batn'), yenilince,

bunu insanst bir alnyazs sayard. Yenen de, yeni len de,

daha nce Allahlar: YERSULAR deil miydi? Tanrlar arasn-

da gemi bir hesaplamadan, ne yenilen, ne yenen, ne ken-

disini, ne bakasn sorumlu saymazd: "Her Batn'n kendi

Yersu'su, airetin Ogan'ndan daha ok nfuzlu idi. Bundan

dolaydr ki, Batn'lar arasnda Kan davas ve Gazve gibi ba-

direler eksik olmazd. Hatta, Batnlar, zel Allahlar olan

YERSUlar gazveye, akna, muharebeye iterdi. Ogan, airetin


37/62

sembol olmakla beraber, bir Bar Allah deildi.Ondan t-

r kavgalara engel olmak onun rol deildi. Buna karlk,

her YERSU, yalnz kendi Batn'nn zel dayanmasna deer

verdii iin, onun stn gelmesine alrd." (Keza, s. 46).

Hani burada DEVLET? lhanlk andaki Trk toplumu iinde devlet yoktur . Devlet olmaynca, toplum insanlarn n o-

unluunu silahszlandrp, bir avu aznl silahlandrmak ve

kar geleni sindirecek Hapishaneler bulundurmak, o zamanki

Trk toplumunun bilmedii eydi. Allah ile birlikte yenilip, ye-

nen Kan'n iine katlm Kan, onunla bir Federasyon kurard.

Anahan lk anda, bask ve zor Toplum iine smad iin,

yenen BOY "Sa" Kol, yenilen BOY "Sol" Kol saylmakla yeti-

niliyordu. lhanlk anda, Demiri de ele geiren Babahan, Landaki yumuak, kadn - erkek melez gdmnden ok da-

ha bask ve zor kullanma firsatn bulmutu. Ama, SOY ege-

menliini srdrecek hibir siyasi tekilat yoktu. Devleti yok-

tu. Kan tekilat vard. Kan kardeleri arasnda stlk, astlk

silah gc ve hapishane zoru ile salanmazd.

Tek yol kalyordu: TANRICILIK, DN.. nsanlar Top lum ku-

rallaryla SLAHSIZLANDIRMA imkansz olunca, "Kafadan gay-

rmsellah" yapmak halk deyimi ile, RUH ve DNCE, Man-tk ve ahlk bakmndan altlk - stlk dzenine altrmak ge-

rekiyordu. Din, manevi Devlet'ti. Trk top lumunda sosyal snf

olsa, hemen o adan kanunlar karlr, Yunan kentler indeki

Tiran oyunlaryla, bir avu silahl adam, nfus ounluunu

Kle durumuna getirir ve idare ederdi. Trk toplumunda ne

Kle, ne Efendi yaayamazd. Geriye, yenenlerin bir YERSU

veya SOY stnln tanmak ve srdrmek kalyordu. s-

tn geli, Tanrc l bir olay deil miydi? Toplumda bir SOY'unst sayl da, Allahn izdii aln yazs olabilirdi. Herkesin Kan

kardei sayldi bir Toplum dzeninde stlk, astlk kimseyi

smrme arac olmad, tersine, her an kopabilen savalarda

bir disiplin ve tekilat hiyerarisi salad iin, SOY stnl-

, yenilmi alt insanlarca bile, tabii ve yararl bir kutsallk sa-

ylabilirdi. Yersu'lar, Ongun'lar ile varln natrel ve sosyal

drt bucan canlar, Allahlarla doldurmu bulunan ilkel Trk

toplumu kadar bu ynde gelimeye elverili toplum buluna-

mazd.

Onun iin L dini gibi, lhanlk dini de, neredeyse kimsecik-


38/62

leri tedirgin etmeden, yenilenlerle yenenleri birbirlerine kat-

makszn kaynatran yaama yasas oldu. Konu bu adan ele

alnnca, olaanst ak bir geliim gsterir.

"lhanlkta, bir L, AK - KEMK tannyor. tekileri KARA -

KEMK saylarak, bu l'in uyduluu altna giriyorlar... Hakimolan l, velayet-i ammeyi [btn mallara ve kiilere uygulanan

velayet] haiz olmak zere, kutsal olmak gerekir. Kutsal olmak

iin de, bir Totemin veya bir Allahn slalesinden gelmesi art-

tr. Allah, kadnlara ya bir nur stunu yahut bir hayvan ve ki-

mi de bir insan biiminde tecelli eder. Kadn, Allah-ocuklar

dourur. Bunlardan treyen bir L, hakimiyeti velayet'i amme-

yi haiz saylr." (Keza, s. 75).


39/62

YERN GE IKII

Toplumdaki yeni dzen arabuk, Homer'in, Heziod'un, Yu-

nan Tarih ncesinde yaptklarn tekrarlar.Ozanlar, Kamlar,

Koyunlar, Ongun (Totem)lar, Alp (Kahraman)lar, Yersular, -

lar, ar (Yabanc ruh)lar, Syek (Kemik)ler, Yatr (Eik)ler,

Tin (Fizyolojik can)lar, E (Tm varlktaki can)ler, Sr (Solu-

yan varlktaki can)ler, Atasaun (Beden hekimi: Otac)lar, r

(sr: cin)ler; Mana (Kutsallk)lar ne gne duruyor? Hepsi bir-

birine karr. Tavuk - At - Tavan - kz - t (pars) - Domuz

(san) - Maymun - Ylan - San - Pars-Koyun - Timsah gibi

ou hayvan, Fusuk (am) - Ho - Ard gibi aa Totem' le-

rin bin yllardan beri iledii cinsel yasaklardan doma duygu

ycelileri, AK ve LK arl, arabuk yerden ge yk-

selirken, yeryznden yerin dibine de ala ltmalar: KN ve LA-

NET'ler belirir.

amanlkta her yer ACUN (Orta dnya) ve herey MANA

(Kutsal) iken, L Dini'nde ACUN'a AAI GK deyip, KARA ki-

iler oturtuldu. AK kiiler (Babahan hukuklu Kan'lar) iin ayr

bir YUKARI GK icat edildi. Kutsallk bakmndan yeryz ile

gkyz arasnda pek ak fark konulamyordu. LHANLIK Di-

ni'nde Babahanlk artsz kaytsz egemen olduu iin, alt et-tiklerini pskrtecei, medeniyetin "cehennem"ini hazrlayan,

bir kapkara AAI GK icat etti: "aa sema, lhanlk dini te-

ekkl ettikten sonra tasavvur edildi. Altay Trklerinde bunun

katlar 7 yahut 9'dur. Aadaki Sema'nn da kendine mahsus

gnei vardr. Fakat, bunun rengi kapkara olup, siyah nurlar

saar." (Keza, s.80).

lhanlk anda, Trk toplumu henz Gebelik dzeyinde

Kent ana girmek zereyken, ilikili bulunduu Medeniyet-lerce gelitirilen DEMR'e kavumutu. Babahanlk, bu sayl

egemenlik silahn da kutsallatrmakta ve trenlemekte ge-


40/62

cikmedi. amanlkta 4 mevsimde bir yl ortas kurbanlar iin,

l dininde 24 boya kendi ayr Skn'nden yediren len iin

trenler yaplrd: "lhanlk devrinde demir ayini vard. Bunlar

byk ibadetler olup, ayrca da her Allah iin kurbanlar kesi-

lirdi." (Keza).


41/62

TRKLERDE KENTLEME

Hz. Muhammed, slam dinini "Mvahhid" (tek tanrl) say-

d brahim geleneine balad. Kur'an'n bu metodunu, s-

lam tarihileri, Mslman olarak Trk toplumlarna uygulad-

lar. Trkler iin Araplarn brahim'ini andran bir "Mvahhid"icat etmek zorunda kaldlar. Onu, atalara tapan Trk toplumu

geleneine uyarak, Ouz Han diye kiiletirilen, OUZ Kan'n-

da buldular. yles ine ki, Ouz Kan'n brah im ile yat yapma-

ya dek gittiler.

Ouz adl gerek bir kahramann etiyle kemiiyle yaayp

yaamamas nemli deildir. Ouz varl, Uzak-Yakn Dou

medeniyetleri arasndaki al - veri yollar zerine (tpk Irak

- Msr medeniyetleri arasndaki brahim adna bal Semit Or-ta Barbarlar gibi) ylm Gebe toplumlarn sembol idi.

Yaz binlerce yl nce kefedilmi olabilir. Ortaasya toplumlar

o dzeye, yazy kullanmaya varabilmek iin, nlerinde ala-

cak bir top lum basama ile karlatlar. O basamak, Akdeniz

Greko - Romen toplumlarn Yukar Barbarlk konanda iine

girdikleri KENTLEME adr.

Tarih ncesindeki kutsal toplum Ulularn, snfl Medeniyet-

lerin zorba krallar ile kartranlar, Trk toplumunu sosyal de-iiklik sembolle rin, kral slale lerinin deimes i biiminde

gsterirler. "Mslman" saylan Ouz Han zamannda "Mvah-

hid"lie (tek tanrla) benzeyen ey, 24 Kan'n bir lemesiydi.

Ouzlar, Mslman olmak yle dursun, henz Kentlememi

Gebelerdi. Trk toplumu iin kentleme, slam tarihilerine

de, Ouz tresinden (Trklerin Trk adn allarndan) ok

sonra balamtr.

"Ouz Han ld. En byk olu Gn Han, atas vasiyeti ileonun yerine geti. Ve dahi atas itikad zere idi. Kuzey ve Do-

u lkelerini adl ile [adaletle] imaret edip, onun zaman, Trkis-


42/62

tan'da ve baka yerlerde nice ehirler yapld ve bu ol kraldr ki,

Trkistan'da saltanat trenini ve hi tertibini tayin edip teki

kardelerinin orta yerinde Tamga koydu. Ta ki, hibir ite buna

muhalefet itmiyeler." "Vakta ki Gn 70 yl padiah oldu, ol dahi

bekaa evine gt. Ann dahi en byk olu Kay Han atas ye-rine geti... Saltanat bunun elinde ve ocuklar elinde karndan

karna batndan batna kalup..." (Neri Tarihi, s. 14).

Ouz ad gibi Gn ad da gerek kii deil, teki Kan'lar L

lsnde birletirmi, Anahanln egemenliine erkein Ba-

bahanln da katm birer Kan tekilatna ve tresine sembol-

drler. Ouz Kan'ndan bir kuak sonra, Trk toplumu Kent-

lemeye balar. Henz ortada slamlk bile yoktur.

Ancak sa'nn doumundan sonraki 7. yzyl balarnda,622 yl Hz. Muhammed'e Tanr elilii (Resalet: Peygamber-

lik) geldi. Bu elilik, yeryznn Yakndou ana medeniyetle-

rini boan ve dnya ana ticaret yollarn leleriyle tkayan Fars

ve Bizans mparatorluklarn temizlemek iin verilmi bir kut-

sal grevdi. Bizans, sk sk Barbar alar ald iin, arasra di-

rilie uratlyordu. Fars, hem Yakndou medeniyetinin ticaret

ahdamar zerine oturmu, hem yzyl lardan beri Barbar a-

s yemedii iin kankran olmutu.nce Tarih sahnesindenFars kaldrlacakt. nk yeryznn en byk iki kadim me-

deniyet oca (Yakndou ve Uzakdou) arasndaki tkanklk

almadka insanlk rahat nefes alamyacakt. te o zaman,

birbirlerinden hi haberleri yokken, gneydouda Hicaz Arap-

l ile, kuzeydouda Ortaasya Trkl arasnda, konuulma-

dk bir ibirlii ba gsterdi. Tkanan en byk Orta Cihan Ti-

caret Yolu'nu gneybat ucundan Araplar, kuzeydou ucundan

Trkler zorlamaya giritiler. Araplar da, Trkler de anszn Ba-t dnyasnn Tarihine giriyorlard. Sosyal dzey bakmndan

Araplar nde, Yukar Barbarlk konana erimi, Medeniyete

atlamak zere idiler. Trkler, onlardan bir basamak geride,

Gebe obanlk konanda, henz Kentlemeye gemek ze-

re idiler. Bu sosyal ve tarihcil ve corafyacl nedenlerle, Oriji-

nal slam medeniyetin i kurmak Arap lara, bu kuruluu bilme-

den de olsa savunmak Trk lere dyordu.

O zaman, Ouz Han, Gn Han gibi efsane kiilikleri yerine,ilk gerek Trk kiilerinin adlar belirdi. Bunu slam tarihileri

yazdlar: "Sonraki zamanlar Meysereden Ouz olu Salur nes-


43/62

line (saltanat?) geip, bunlarla Fars krallarnn Kisralar arasn-

da Muhammed peygamber gnlerinde, cahiliyette ok sava-

lar oldu." (Neri, Keza). lk Tar ihci l Trk top lumu - Arap top-

lumu bulumas byle oldu.

En byk Cihan ticaret Kervanlarnn gneybatdak i UMMANYOLUNDAN Araplar, kuzeydoudaki PEK yolundan Trkler

davrandlar. Trkler, brahim zamanndaki Gebe Semitler'in

sosyal dzeyinde idiler. Araplar, kendilerinden nce Greklerin,

Romallarn ulatklar bezirgan Kentlerdeki dzeyde idiler.

Trkler, airet gleriyle, Toplum olarak, brahim Sptlar gibi,

iki Uzak-Yakn Dou medeniyetleri arasnda geliigzel tram-

pa yapc idiler. Araplar, Finikeliler, Grekler, Romallar gibi, d-

zenli, srekli ve bilinli yar korsan, yar gazveci byk ticaretalverii yapyorlard.

Irak ve Suriye snrlar stnde, Gassan ve Hyre adl ser-

hat Arap devletik leri kurulmutu. Bu Arap devletikleri, Bi-

zans - Fars byk medeniyetleri arasndaki ksr savalarda

paytak roln oynayp, taban hazrlamlard, Yeryznde en

ilek ticaret yollarnn ahdamar IRAK - SURYE iinde atar.

Bu iki geleneki drtyol az Araplarn elindedir. slamlk, ilek

ticaret antreposu ve kervansaray olan Mekke - Medine gibihicaz kent lerinden kalkp yrynce, Suriye ile Irak yollar

kendiliindenmie nlerinde alacaktr.

zellikle Fars medeniyeti, s lam yumruu ile, bir vuruta is-

kambil kadndan atolar gibi ykl verdi. Bu ykl tesadf de-

ildir. "Mucize", iki yanl vurula baarlmtr. slam Arapl,

Yakndou medeniyetlerinin gelitirdii evrencilik lksn

bayraklatran Yukar Barbarlk savalnn yaman dinamizmi

ile atlrken, Ortaasya' da Gebelikten Kentlemeye doru ge-lien taptaze Trk gcn, kendiliinden, pek dnmeden, fa-

kat sezerek kendisiyle ortak bulmutur. Muhammed' in dodu-

u gn slam efsanesinin sayd olaanst olaylar (gllerin

kurumas, rmaklarn yatak deitirmesi, ve ilh.), o sezginin za-

mane alametleriydi. Gneybatdan Arap-slam, kuzey doudan

Trk-aman aknlaryla iki ate arasna den Fars imparator-

luu, yldrm savalar ortasnda yklmayp da ne yapacakt?


44/62

TRK - MSLMAN

SLAH ARKADALII - DMANLII

Arap slaml ile Trk amanl, sava alannda, dank-l imie ve andlama birbirlerine omuz verdiler. Peygam-ber Muhammed'in Trkler zerine iyi eyler syleyen Ha-dis'leri anlaml dr . Arada, sz lei lmemi bir Arap - Trk itti-fak vard . Ortak dman Fars imparatorluu yklr yk lmaz ,Arap dini ile Trk dini birbirlerine dost ve mttefik elleriniuzatm durumda idiler. ki tara f da, insanl n, temiz, gllkel Sosyalist gelenek ve grenek ler ini yayor lard . kmMedeniyet maddesini apul etme pratii, karlkl lkclk-lerini kaynatracak myd?

lk silah arkadalnn balay abuk geti. Araplarla Trkler

arasnda talan edilen Acem mparatorluu yklnca, iler deiti.slamln ilk lkc a olan Hulefa-i Raidin zaman, Halife

Osman, kumandan Said bnl As'a para ile bar yaptrtt. BuArap - Trk silah arkadalna kar gsterilmi son sayg oldu.

Bezirgan saltanatn btn kallelii ve korkunluu ilehortlatan Emeviye hkmdar l ile birlikte iler tersine dn-d. Arap slaml, Acem saltanatn Ortaasya'dan geenpek Yo lu 'nu amak iin yenmit i. imdi ise bu yolun stn-

de Trkler duruyordu. Araplar, Trklere kar hemen Acem-lerle elele verdile r. Halife Yezid zaman, Crcan lkesi savaalan oldu. Kar taraf, zerlerine gelmi bulunan "Yezid'inaskerinden bulduklarn katlettiler." (Ravzatl Ah bar, s.301). Buna karlk, Yezid taraf, kale kapclarn parayla sa-tn almann yolunu buldu. O sayede esirler, mallar, kumalar"Acem bakanlarnn ve Arap kumandanlarnn ellerine ge-ti." "Be fersah mesafeye dek daraalar diktiler... Esirleribir deirmenin hark kenarna gtrp, koyun gibi boazla-dlar. Akan kanla deirmen dnd ve ol deirmenin unundanekmek piirip Yezid'e yedirdiler." (Keza, s. 303).


45/62

Yl 680'den sonralaryd. slamln kuruluu zerinden yz

yl gememiti. slam Arap - Acemler kan cmb ile Trk

avna kmlard. Henz Cengiz ve Timur' lar n kar taarruz la-

rndan uzakt. Fakat, slamlk saltanata dtke, kendi mezar

kazclarn Trkler arasndan armamazlk edemeyecekti.Hiam bin Abdl Melik zamannda, "Cerrah bni Abdullah,

Hazer vilayetine varp, ok kimseleri katl ve gaaret ve esir

idp Azerbaycan'a giri dndke, Gor hkmdar Hakan'a ve

Trk snflarna haber gnderip... yardm istedi. Hakan ve te-

ki Trkler 100 binden ziyade topland... Hakan'n olu bile

(birlik) idi...Mslmanlar yenilgiye uradlar. Trk askeri Azer-

baycan'a geldiler." (Keza, s. 333).

Mslmanlkla Trkler arasnda o kanl med ve cezirler Cen-giz ve Timur ana dek srecektir . Ve Arapa tarih ler Trkle-

ri Cengiz anda bile "soysuz" olmakla sulayacak ve yle

tasvir edeceklerdir: "Trk adn alan Ye'cc Mecc'n artklar-

drlar. Yabani hayvan gibi kolay yaarlar. Topunun da ne ha-

kimleri, ne dinleri, ne itikatlar vardr. Puta, gnee, yldzlara

taparlar: Haram', helal'i bilmezler." (E'bi-I Abbas Ahmed ,

Ahbarud Dvel ve Asarud Dvel Fit Tarih s.284).


46/62

TRKLER NE ZAMAN,NASIL MSLMAN OLDULAR?

slam medeniyeti, Emevi ykln geirdikten sonra, Eba

Mslim gibi yaman bir Trk ihtilalcisinin kurduu Abbasiler a-

na girmiti. Ancak o zaman slamlk Trkler iine ileme yol-

larn buldu. Bu gerei, Trklere kar hi sayg beslemeyen

slam tarihileri aklarlar:

"Ve fil-cmle zaman getikten sonra, Abbasiye devletinde

Trk neslinden Salur bin Tak (Da olu Sal ur) Han'dan bir ki-

i kral oldu ki, ona anak Han derlerdi ve Kara Han lakab alr.

Trk Hanlarndan ilk slama gelen, mmin olan oldur. Ve Hic-

ret'in 300'nde (Milad: 9-l0uncu yzyl) Trklerden 2000 kii,

hargah ile slama girb mmin ve mttaki oldular. Ondan

tr buna Terk - man denildi. Lafznda hafifletilip Trkman

dediler. Trkmann ad ol vakitten beru konuldu. Ve sonra,

nk anak Han ld, yerine Musa Han geti... Etraftan iit-

tii lemay ve fukaray (bilginleri ve dervileri) toplayp, Mes-

cid ve medrese (okul) ve Zaviyeler (tekkeler) yapp, en sonra

lnce, amcas Bura Han Harun bin Sleyman yerine kral ol-

du. Kagar ve Balasaun'a, ta Htay ve in snrna varnca

malik idi. Hicret 389 (999 Kasm 12 - Ekim 14) Samaniyan

devleti knce, Buhara'y ele geirdi. Ol dahi lnce, andan

sonra Ahmed Han bin Ebu Nasr bin Ali tahte geti. Trklerin

kafirlerine ulu savalar aard. Ve bunun zamannda Trkler-

den ok taife imana geldi. Dindar ve fazl ve ilim ve dinsever

idi." (Neri Tarihi C. I, s.16).

Bu, Arap ve Acemlerin Tkleri deil, Trklerin Trkleri Ms-

lman etmesiydi. nanta zor skmemit i. Nasl Avrupa 'da

Hristiyan Havarileri ve Ayos'lar Cermen ve ilh. barbarlarnnnce elebalarn (din ve idare eflerini) kazanp, km Ro-

ma medeniyeti tertibinde birer "Kral" uydurmaya baladlarsa,


47/62

tpk yle, slam Aziz'leri, Dervi'leri, Bilginleri, "Kafir" Trkle-

rin ulularndan, Han'larndan ie baladlar. Avrupa tarihi ile

Asya tarihi paraleldi. Cermenler in Hristiyan olular ile Trkle-

rin Mslman olular ayn determinizme uyuyordu. Aradaki

tek fark, slaml n Hristiyanlktan 622 yl sonra balamasndatoplanyordu. Trkler, Cermenlerden 900 yl sonra, evrencil

sistem durumuna girmi bir tek Tek tanrl dine gir iyorlard.

Bu farkn olumlu ve olumsuz sonularn, modern tarihte

aramak ilgintir.


48/62

TRK TOPLUMUNUNSLAM DNNE TEPK VE KATKILARI

Hicret'in 300. Milad'n 1000 yllar, slamlk, biri Emeviler,

tekisi Abbasiler olmak zere, iki Saltanat batp kmasn geir-

miti. Yani, Mslman Arap-Acem toplumu, snf ekimeli An-

tika Medeniyetin, artk kr dv alarndan birini yayordu.

lkel Sosyalist toplumun ocuklar olan Trkler ve Moollar,

inandklar ndan zorla dnecek insanlar deillerd i. stelik, kar-

larndaki Medeniyeti yenmek zereydiler. Ona esir dtkle-

ri zaman bile, efendilerinin her emrine ve dinine hemen boyun

eecek, satn alnverir, hatr iin inanverir kle olmadlar. Sa-

lur olu Musa Hann uzun propagandalar , Bura Hann in s-

nrndan Buhara' ya dek ftuhat bile Trk toplumunu eski

inanlarndan koparamad. Ancak Salur'dan drt kuak sonra,

adn Arapa'ya eviren Ahmet Han, klcn ikna yoluyla atba-

birlik yrtnce, "Trklerin kafirlerini" oka Mslman et-

ti. O da kendisi Trk olduu iin.

Trk toplumu, dardan kendisine doru szdrlan tek yan-

l din etkilerine pasife katlanmad. amanizminden kalma y-

nla ge lenek ve greneklerin i slamla aktard. Trk lerin din-

lerinde yzde ka Mslmanln, yzde ka amanizmin ya-ad aratrlacak eydir.

Trk ler Atalara tapyorlard . Ata lara tapncn en byk sem-

bol Ouz Han efsanesi oldu. slam dncleri, hemen

Ouz Han' daha anasndan doduu gn konuturup "Mvah-

hid" yaptlar. Tektanrl dine inanm gsterdiler. Trk' baka

trl Mslman yapamayacaklard.

Daha Emevi ykllarndan beri, Horasan'dan Anadolu'ya

dek sarsntl slam dnyas Tar ikatlarla doldu. Eba Ms-lm'den Hasan Sabbah'a, Mansur'dan eyh Bedrettin'e dek,

dnce ve davran kaynamalar Trk toplumunun gelenek


49/62

ve greneklerinden kaynak ald. rd zaman Seluk sal-

tanatn ykan Bahailer, Anadolu'da berbat derebei dankl-

herkesi kasp kavururken "Birlik" lksn aran Ak Be-

e'ler, Osmanl imparatorluunu kuran Ky retmenleri rg-

t Bektailer, ehir retmenlerinin rgt Ahiler... Mevleviler,Rfailer, Yunus Emreler, Sleyma n elebi'ler... Hep, islam di-

ninde Trk top lumunun inan gcyle Rnesanslar yapm

davranlar, dncelerdir.

Bugn, Anado lu halkmz iinde ya yan nice gelenekler ve

greneklerin asllarn eski Trk-Mool inanlarnda buluyoruz.

Cengiz zaman (13. yzyl sonlar), Trklerin talar can ve

tanr saydklar gnden kalma "Yamur ta" vard. Onunla "is-

tenildii zaman yamur yadrlrd" (ran Moollar>, s.191).Anado lu'da hala insanlarmz, sembolik kk talarla yamur

duasna Mslman olarak karlar.

Cengiz Moollarnda, "gne ve ay tutulunca Trampet al-

mak" adetti (ran Moollar, s. 193). Anadolumuzda tutulan

ay veya gnei kurtarmak iin silah patlatmak, Mslmanca

ilerden saylr... Romatizmay tezekle iyiletirme, cin arpma-

sna kar eitli tedbirler, lnn krkn kutlama ("Botak

lnce karlar 4 hafta yas tuttu") (Keza, s.194) ve ilh., gibibin bir "Mslman" gelenek ve grenekleri, Trk-Moollarn

nce ran'a oradan teki Mslman dnyasna tadklar tarih

ncesi kalntlardr. (Smerlere bakla.)

Trkede en geni din propaganda kitaplar, Ahmediye'ler,

Muhammediye'ler okunsun. Anlatlanlar slam dini zerinedir.

Orada ruhlarn allahn ve melaikelerinin ilikileri, amanizm

inan ve tasvirleriyle dopdoludur.

Anadolu' yu kaplam silindir zerine konik oturtulmu kn-betler, Krehir'in, Sivas'n, Kayseri'nin Seluk medrese, cami,

yaplar gz nne getirilsin. Hepsi slam dininin ilhamyla ya-

plmlardr. Hindistan'a dek uzanan o mimarlk antlarnda or-

tak motif Trkmen adr'n n, Han ota'nn renk renk tala i-

lenmi biimleridir. Gebenin adr mslmanlkta ta ol-

mu, ama kazklarla gerilii bile olduu gibi kalmtr.


50/62

DNN TRK TOPLUMUNA ETKLER

Semitler, Yakndou'nun iki byk IRAK-MISIR medeniyet-leri arasnda mekik dokurken etkilenmi gebeleri olarak, ensaf TEKTANRILI din portr l yaptlar. Semit gelenek ve g-reneklerinin Yahudi Tevrat ve ncil'inden Arap Kur'an'na dek

geliimi, o etkileniin lmez sembolleridir. Trk-Mogollar Dinkonusunda Semitlerin tpks oldular. Birbirine Msr'la Irak ka-dar yakn olmyan iki byk orijinal Medeniyet alan var: Yak n-dou medeniyetleri ile Uzakdou medeniyetleri. Trk-Mooltoplumlar, bu iki medeniyet harman arasnda, pek Yolu ze-rinde mekik dokudular. O muazzam iliki ve dei-toku arac-l, "ok uzun zamandan beri, Trk tefekkrnn kuvvetli te-siri altnda kalm olan Mool, dini" (Keza, a.187) biiminde so-

nular yaratt . Onun iin, "Moollar, bir tek tanrya inanrlard."(Keza, s: 188) "Yeryz hakimiyetinin kendilerine tanr tarafn-dan balanm olduu fikrinde idiler." (Keza, s. 187).

Rus yazarlarnn aktardklar eski bir Trk duas aynen y-le der:

"Smer Ulan Taykam"St klm Smer Taykam" (A.V. Anohin: "Material po

vb." den, LK, 8 Mart 1940)Burada "St Kl", st gl, "Tayka", buzul, cmudiye an-

lamn tar. "Smer" nedir? Irak'ta ilk Medeniyeti Kuran S-mer'lerle ilgili midir? Bilinmiyor. Ancak gene ayn aratrma-nn, lhanlk dini dzeyine uygun aklamalarnda bir olay da-ha gze arpyor. Kara Ts'e kar kan Aruu Ts'n ad l-gen'dir. (Latinlerin Vlken' ini andran bir ad.) lgen, AkdenizGreko-Romen medeniyetinin baba Zeus tanrs gibi, parlakkl, yldrml bir Babahandr.

Btn bu ve benzeri elemanlar, Trklerin, inanlar alann-

da, Uzakdou ve Yakndou tesi Akdeniz medeniyetlerinedek toplumlarla ilgilenmi bulunabildi ini hatrlatr. O genievrencil ilikilerin, Trklerle Moollar tek tanrl din inanlar-


51/62

na doru yaklatrmas yadrganamaz. Altay Trkleri'nde s-lamlktan nceye ait olduu anlat lndan belli olan bir Tufanefsanesi bile yayor:

"Yayk (Tufan) olacan ilkin "Temr mst kk teke"

(Demir boynuzlu gk teke) bildi. 7 gn dnyay dolat. Bar-d. 7 gn deprem oldu. 7 gn dalar ate pskrd. 7 gnyamur yad. 7 gn frtna oldu ve dolu yad. 7 gn kar ya-d. 7 aziz karde (by Erlik, tanrcl, nome: kitap, ehli l-gen) gemi yaptlar. Her cins hayvandan birer ift aldlar. (Ge-mi Yal Mngk adl byk dada, yahut Kosaga'a yakn Iykdanda hala durur!) Tufan bitti. lgen gemiden bir horoz sal-d. O souktan ld. Kaz sald, o gelmedi. Kuskun (karga) sa-lnd, lee dald. 7 karde gemiden ktlar... lgen, Nom'dan

ald gle, insan yaratmaya giriti. Altn fincan iine kk i-ek koydu. Kardei Erlik, bu iein bir parasn alp gene birinsan yaratt. Ve ilh." (A.V. Anohin, Keza)

Gryoruz. Trk toplumu, snger gibi hereyi emicidir. Ak-deniz tesinden Altay dalarna dek yaylm Smer medeni-yetine zg Tufan efsanesini, slamlktan nce, kendi evresi-ne gre benimsemitir. slam medeniyeti ile karlanca, on-dan da etkilenmemezlik edemezdi.

"Cengiz Han'n 1289'da slaml kabulne ve o zamana dekatalarnn telakkilerine bal kalm olan son Moollarn da fiama-nillikten yz evirdiklerian"(ran Moollan, s.187) olmutur. Oanda bile, Trk ve Moollar, birbirleri ile "KANKARDE" olmakiin, birbirilerinin kann trenle ierlerdi. "Cengiz Han zamann-da bu adet gittike kayp olmakta idi." (Keza, s. 189). Trk veMoollar "ef mezarlarn gizli tutmaya abalarlard" (Keza, s.195) "Mslmanl kabul ettikten sonra. Gazan, kendisine Teb-riz'de muhteem bir trbe yaptrmtr. 1304 yl buraya gml-

mtr." "Gazan, Mslman Kadlar Danimend vs.yi vergidenmuaf etti. Muzaffer olmak g olmad." (Keza; s. 264).

Moollarda, btn ilkel Toplumlarda olduu gibi, ad Kan r-gtnn sembol olduundan, "Adlanmalara dini bir mahiyetverilmekte idi." O kadar ki, "Tannm kii lrse, onun adntayanlarn adlar deitirilirdi." (Keza, s. 216). yle iken,Mslman olur olmaz bundan caydlar. "slamlk ise, bu dinegirenlerin mutlaka bir slam adn takmasn istiyordu." (Keza,

s. 218) Ve bu istek, en gl eflere kabul ettirildi. Tekdar,Ahmet oldu. Olcaytu, Mehmed oldu. Gazan, Mahmud oldu, Ar-pa, Meozddin oldu.66


52/62

DI DN ETKS

EVRE MEDENYET ETKSDR

Bat'da yklm Roma mparatorluu'nun "RUH'u HABS"

gibi evrene yaylan, HIRSTYANLIK dini idi. Hristiyanlkla

Cermen Barbarlar arasndaki iliki ne idiyse, slam saltanatla-rnn andrp rtmeye urat SLAM dini ile Gebe Trk

toplumlar arasndaki iliki, hemen hemen o oldu. Bu ilikiler

ortamnda, girikenlik (teebbs), aksiyon, inisiyatif Trk top-

lumuna dt. Hristiyanla doru gerken, bedeni ryp,

ruhu askda kalan Roma medeniyeti gibi, Mslman dini de,

yalanm, kkn bir Ruh halinde kalmt. nk Arap-Acem

toplumlar, kendi i ekimeleri yznden Tarihcil anlamyla

ypranmlard.Dalga dalga gelen gen aknc Trk toplumu nnde, slam

Arap ve Acemle r yorgun, ylgn, yeni lgindiler . Ancak tarm re-

timi gibi, yksek ver iml ili i kimse iin bilinmez kalamayan bir

Medeniyet stnlkleri vard. Bu durumdan g alarak, altta

green pehlivan oldular. Ayrca, Tektanrl dinler arasnda, bir

toplum dinamizmine dayanan, en sade ve en yalnkatls s-

lamlkt. slamln kendi aknc lk a: Hlefa-i Raidin a

vard. zellikle o adan kalma genel Mslmanlk prensiple-ri, Kent ana ynelmi Trk toplumunu etkiledi.

Daha dorusu, bir dinin Trk toplumunu etkileyebilmesi

iin, Trk toplumunun karsna kan dini yaratm bulunan

topluma az ok benzemek zere de imesi gerekti. Bunu, Tsin

dini ile amanizmin karlkl etki-tepkilerinde grdk. slam-

lktan nce Trk toplumuna kesin etki yapt anlalan din,

in toplumundaki Tsin dini oldu. Trk toplumu ile in toplumu

karlanca, bunlardan hangisi, tekisine daha ok etki yapt,

kestirmek hayli gt.


53/62

lk bilinen Trk Kadn hukukuna dayanyordu. ANAHANLIK

sistemini kutsal latran bu dine amanlk denildi. Ouz Han

efsanesine balanan L dini, amanizm biimini klf gibi kul-

lanarak, Anahanlkla Babahanl uzlatrd. Ancak LHANLIK

anda Babahanlk iyice glenince, inlilerin TSN dini Trk-lerin eski kadncl amanizmini etkileyebildi. amanlkla TSN

dini arasndaki fark, Trk toplumu Anahanlktan Babahanla

getii lde silinmeye balad.

Toplum iindeki varlk ve g farklar , insanlar aras nda zt-

lamalar ve sosyal kutuplamalar biimini alnca, o duruma

uygun olarak Ts in dini de inananlar Y - KT diye ikiye ayr-

d. Trk toplumunda ilk amanizm ann ET kan kardeli-

i, ancak lhanlk dini belirdii sralarda, sosyal ztlklara vekutuplamalara doru paraland. O paralanp blne tpa-

tp uygun dmek zere, lhanlk dininin inanlar su yzne

kt. AYDINLIK - YUKARI bilinen gke kar ve zt olan, gne-

i bile kapkara bir renge boyayan bir AAI gk ortaya kt.

Tek szle, in medeniyetinin Trk toplumuna doru gelen

etkileri, Trk toplumunun kendi yapsnda, sosyal ilikilerinde

Anahanlk yerine, Babahanlk ilikilerini (basit mlekilik ve

apa ile kadnn iledii gelge ekincilik ekonomisi yerine, o-

banlk ve sr ekonomisin i) kesinlikle ge irmedike, Tsin di-

ninde grlen ztlklar, Trk dininde domad.

Arap-slam toplumu ile Trk-aman toplumunun karla-

mas baka trl olmad. slamlk, yukar Barbarlk konana

erimi Arap kentlerindeki insanln Medeniyete gei akn

idi. Baka deyimle, slamlk, Arap toplumunu, birden bire ge-

lien (tarihcil kanlmazlkla evren ticaretinin anszn Hicaz'aynelmesi zerine gelien) Ticaret mekanizmasna kaplarak,

Yukar Barbarlk konandan snfl toplum biimine atlatmt.

Trk top lumu ise, tam slamlkla karlat sralar, henz

obanlk gebeliinden tarm ekonomisine iyice geememi-

ti. slamln Trk toplumunu etkileyebilmesi iin, Trk toplu-

munun, kendi, snfsz, sosyal snf adn almaya elveri li snf

ayrlklar bulunmayan Babahanlk dzeninden, sosyal snfl

Medeniyet dzenine sramas gerekti. Trklerin Mslmanla-malar iin, Mslman toplum dzenine kar bir alclk (rad-

yo deyiminde: reseptivite) kazanmas gerekti. Bu reseptivite,

68


54/62

alganlk, Trk toplumunun, Gebelik yle dursun, Kent a-

ndan yukarya doru hzla ykselip sosyal snfl Medeniyet

ana girmesi demekti.

Demek, "Trk top lumu zerine dinin etkisi": Son duruma-

da, Trk toplumuna evre Medeniyetlerin yaptklar etki ile l-lebilir. Trk amanizmine Tsin dininin etkisi, Uzakdou Me-

deniyetinin etkisi olmutu. Trk toplumuna slam dininin etki-

si, Yakndou Medeniyetleri basamana erikin Arap-Acem

medeniyetlerinin etkisi olacakt. Bu sonuncu etkiyi gze arp-

trabilmek iin, slam dini yolundan Trk toplumu zerine ya-

plm bir SOSYAL, bir de EKONOMK alanda etki rnei ver-

mek yeterli olabilir.


55/62

SLAMLIIN TRK TOP LUM UND A

KANBALARINI Z

slam, daha doarken, Tarihncesi Arap toplumunun Kan

balarn temizledi. Hazreti Muhammed'in Medine kentine g-

mesi bu r at. O zamana dek Arabistan'da, belki birka Ya-hudi dnda, herkes "Kankardei" idi. Yani insanlar, kendi kabi-

le ve Kan rgtlerinin iinde olanlarla kan, can pahasna kar-

deti. Kendi kanndan olmayan karde sayabilmek iin, Trkler-

de grld gibi, birbirinin kann trenle imek gerekirdi.

Yesrep kentine (Medine'ye) glnce, iki tip Mslman or-

taya kt: "Muhacirin" adl Mekke kentinden gm Msl-

manlar, "Ensar": Muhacir lere yardm eden Yesrepli 'ler . Bunlar

ayr ayr Kentlerden, ayr kabileden, ayr Kan'dan gelme in-sanlar olduklar halde, aralar na kimi Habe, Acem gibi ta uzak

lkelerden gelmi Yahudi ve "Mrik" gibi yabanc inanlardan

yeni km kimseleri de alarak, hep birden "MSLMAN KAR-

DEL" kurdu la r." nnemel mslimune ihve" (Hi kuku g-

trmez ki mslmanlar kardetirler) diyorlard.

O zaman insanl iin bu anlay ve davran, htilallerin en

korkuncu ve by idi. Nitekim, artk lafn para etmediini

grp, kll davrana giren Mslmanln ilk bykl an-

lamnda kalm birka yz kiilik Bedr gazvesi, Araplar iin o

zamana dek grlm, iitilmi olmayan bir sahne idi. Baba-

larla oullar kl klca gelmilerdi. Gen Mslmanlar, yal

atalarn dize getirmilerdi.

Onun iin, Lammens, hakl olarak unu yazar: "htimal ki,

vatandalar arasnda Muhammed ilkin Din kardeliini Kan

balarndan baka balar zerine kurmak iddiasn gsterdi."(H. Masse, L'slam 'dan)... Burjuva "bilim iffeti" hep byle

kukulu konuur. Ortada "ihtimal" veya "iddia'' yok. Saval


56/62

davran ve kutsal dnce akl vardr. slamlk, kan ba-

larnn klla kesilip atldr.

slam dininin Trk toplumuna etkisi daha baka trl olma-

d. Mslmanlk, Trk top lumunda, o zamana dek yaayan s-

nfsz toplum davran ve dncelerini, sosyal snfl toplumdavran ve dncelerine doru deitirdi. lkel Sosyalizm

a olarak sosyal snflar bulunmayan Trk toplumunun ya-

zlmam kurallar, KANKARDEL ANAYASASI idi. slamlk-

la birlikte, o yaz lmam Trk Tresi'nin yerine, sosyal snf

mnasebetlerini hakl karp dzenleyen yazl Domalar,

Naslar geti. Arap toplumu iin de, slamlk, Araplarn CAHL-

YET dedikleri yazsz Kankardelii dzenleri yerine, Bezirgan

ilikilerinin en temiz ve en yceltimli ruhunu geiren yazlKur'an hkmleri olduydu.

Bu olay Tarihte geliigzel serpilmi ynla ilikiler ispat-

lar. rnein Neri Tarihi'ne bakalm. lk Mslman anak

Han'dr. Onun olu saylan Musa Han lnce, iktidara olu de-

il, amcas saylan Bura Han geer. Bura Sahiden Musa'nn

amcas ise, anak Han'n kardei olmaldr. Oysa, Bura Han,

"Harun" adn alr (Mslman olur) ve babas Sleyman (gene

Mslman) saylr. Bu Sleyman, anak Han'n da babas ol-sa, ilk Mslman o olmalyd, anak Han ilk Mslmandr.

Bu durum, aka gsteriyor ki, Mslman olunduktan sonra

bile, henz babadan oula miras kalan bir egemenlik kurulama-

Kivilcimli - Dinin Turk Toplumun Etkileri

Documents

Transcript of Kivilcimli - Dinin Turk Toplumun Etkileri