Kinh Mi Tien Van Dap - Cao Huu Dinh Dich

8/3/2019 Kinh Mi Tien Van Dap - Cao Huu Dinh Dich

1/87

KINH MI TINVN P (MILINDA PANHA)

Dch gi: Cao Hu nhNgunhttp://www.thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 29-6-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcLi gii thiuLi ni u

Phn I1. V Ng hay Danh2. Danh s3. Cch ni chuyn ca hin gi v vng gi hay iu kin i thoi.4. Di Lan thnh Na Tin vo hong cung5. Cu cnh ch thc ca bc xut gia6. Nguyn nhn lun hi v phng php gii thot7. Php lnh8. Tng quan gia thn trc v thn sau.9. T bit ht ti sanh10. Tr v Minh.

Phn II11. c o ri c cn au kh khng?12. Vui kh thin v bt thin13. Danh thn ti sanh14. hi ri khng nn hi li15. Danh v thn tng lin16. Thi gian17. u mi ca sanh t18. Nhn duyn sanh19. Linh hn20. Lin h gia cn v tm thn

21. Xc22. Cm th23. Gic24. S nim25. Ni ng26. Ni lng27. Mui28. Duyn nghip ca tri gic
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Dai%20Tang%20Kinh/Bac%20Tong/Kinh%20Mi%20Tien%20Van%20Dap%20-%20HT%20Gioi%20Nghiem/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Dai%20Tang%20Kinh/Bac%20Tong/Kinh%20Mi%20Tien%20Van%20Dap%20-%20HT%20Gioi%20Nghiem/


2/87

29. Nguyn nhn bt bnh ng gia loi ngi30. Phi sm lm iu lnh

Phn III31. La a ngc32. Nc da trn khng kh

33. Nit Bn34. Pht c ra i35. Pht l ti thng36. Thn c khng ti sanh37. Thn mt , vic lm cn38. Khng th bit qu bo v sau.39. Nit Bn u?40. V sao Sa mn sn sc ci thn?41. Ti sao Pht khng ging cha m?42. Chi ch43. Ai truyn gii cho Pht?

44. Git nc mt lnh46. Tr Nh47. Mi su cch nh48. Pht l ng Ton Gic49. Nhn it, qu nhiu50. Nga gic khi cha n51. Thn thng chng qun xa gn52. Cng n mt lt53. By s vic tu thnh gic ng.54. Lm vic lnh nh c phc ln.55. K tr lm iu d t b tai v hn ngi ngu56. Bay ln trn khng57. Xng di bn ngn dm58. Ngng hi th59. Bin60. Tr tu soi thu tt c.61. Thn hn, tr v thc62. Pht lm c vic kh lmLi cui cng

Li gii thiu

Na Tin T Kheo Kinh l mt b kinh phn nh y nhng ng ntchnh ca Gio l Nguyn Thy. Nhng nu ch c th thi th kinh ny chl mt bn trng tuyn v v, khng ng c c mt a v Tam TngThnh Gio.

c sc ca kinh ny d nhin khng phi ch trng tuyn v b y. ctnh ca n l chnh nhng v d rt kh l v kh c m Ngi Na Tin


3/87

kho s dng lm sng t cc ch im gio l cn bn ca Pht GioNguyn Thy. Cc v d rt linh ng y l hon ton do ngi sng ch ng gp vo chnh php v thc y bnh xe Chnh Php chuyn mauthm.

Kinh ny xut hin vo thi k no? Cn c vo tiu s vua Di Lan ,ngi m Na Tin i thoi v trc tip gio ha, th Na Tin sng votin bn th k II trc Ty lch. Cuc i thoi v gio l gia Thy (NaTin) v tr (Di Lan ), nu xt su vo ni dung th thy qu tht l th vv hp dn. V vy, ni dung i thoi ny by gi c truyn tng, ccc gii Pht T tn th gn ngang hng vi cc kinh do kim khu Pht nira. Cng nn bit rng, c bit vi Pht Gio Min in, kinh ny cnhip thu vo Tiu B Kinh tc b th nm trong Ng B Kinh ca Gioin Nguyn Thy. Vy nin i xut hin ca kinh ny, sm nht l vo

khong th k I trc Ty lch. V ni chn xut hin ln u tin hn phil min Ty Bc n , trn lu vc Ng H, ni xy ra cuc i thoiy.

V ni dung kinh ny l mt li kh truyn b Pht gio rt mnh, nn khngbao lu sau, lan rt nhanh sang lu vc sng Hng ri t y trn lan khpn , cho n Tch Lan. Do m tuy ni dung vn mt nhng k thutkit tp th li mi a phng mt khc. Cc bn kit tp ti lu vc sngHng v sau thnh kinh Milindapanh (Di Lan vn kinh), c truyn bsang Tch Lan v cc nc Nam Phng Pht gio. Cc bn kit tp ti Ty

Bc n th c truyn b ln Trung ri sang Trung Hoa v Ty Tng,mnh danh l Na Tin T Kheo Kinh.

Ring Na Tin T Kheo Kinh truyn qua Trung Hoa cng c ba bn dchkhc nhau. C ba bn u mt tn ngi dch nn khng r l dch vothi i no. Ch thy i Tng ghi l "Ph ng Tn Lc". Vn dch rtxa v hi ti ngha. Cn c vo , ta c th suy on rng cc bn dchny c l c thc hin vo khong i Tam Quc hay i Ty Tn,ngha l khi Pht Gio mi du nhp Trung Hoa.

Hin trong i Tng ch thy c hai bn, ghi s 1670 A va 1670 B. Bn1670 A phng theo cc bn in i Tng, i Nguyn m hiu nh li. Bn1067 B cn c vo bn in i Minh nhng cng c i chiu vi hai bn iTng v i Nguyn m hiu nh. tuy c hiu nh ri m c hai bn vncn ti ngha.


4/87

Nay nhn o hu Cao Hu nh ph trch dy kinh ny ti Pht Hc VinNha Trang, o hu bn gia cng su kho nghin cu, nhm mc ch lmsng t thm ngha kinh. ng cn c vo c hai bn nht l bn 1670 B ritham kho vi Kinh Milindapanh ca Pht gio Nam Phng v bn dchPhp vn kinh ny, son thnh bi hc dy cho Hc Tng Pht Hc Vin,Trung Phn ti Nha Trang do ti iu khin.

Xt thy phn u, tc duyn khi ca kinh Milindapanh v ca Na TinT Kheo Kinh, hai bn khng ging nhau nn o hu cho lt qua, itham cu sau. Thay vo , ng vit mt "Li Ni u" ghi li tiu s vuaDi Lan v ngi Na Tin, cng l bi cnh lch s thi by gi. Ni dungi thoi th gi li trn vn v gng din dch th no trung thnh vi kinh. Trong trng hp gp nhng danh t m nay bin ngha, o hu ty nghi chm ch ci i cht nh, c gi d dng lnh hi chnh.

c ht loi bi ca o hu bin son, ti ly lm va , nn vi cho xutbn, hu mong cung cp mn n gio l cn thit cho Pht t bn phng.

Vy, xin c my li gii thiu vi ch Pht t v thin hu tri thc hng lutm n tin Pht gio nc nh.

Nay knh,Nha Trang, Thu Canh Tut P.L. 2514 (1970)

Gim vin Trung phn

Ha Thng Thch Tr Th

Li ni uKinh ny theo bn vn Pali ly nhan l: Milindapanh.

Millinda l tn mt v vua ngi gc Hy Lp [1], tr v t nm 163 n nm150 trc Ty lch, trn mt lnh th rng ln, chiu ng ty chy di t

pha ty lu vc sng Hng n min ng nc Ba t ngy nay, chiu nambc chy t ca sng n ln ti chn ni Hy m lp, hoc xa hn na, trongvng A Ph Hn ngy nay. Th ng ti Skal (cng vit l Sgala),trn vng thng lu Ng h. Nh vua l bc vn v ton ti, kt tinh cahai ging mu, cha ngi Hy, m ngi Trung , sinh ti vng Kabal. ngxut thn l mt b tng ca Dmtrios, vua nc i H (Bactriane),c vua ny g con gi cho l cng cha Agathocleia. Trn ng chinh

phc nc n , Dmtrios cng vi Millinda tng ko qun n vy hmthnh Hoa Th (Patalipatra). ng vy thnh ny th c tin ti th


5/87

nc i H c chnh bin do Eucratids cm u. Vua Dmtrios choMilinda v ng gi vng Ng H, cn mnh th trc ch i H dp nilon, nhng khi n gn th th b Eucratid phc kch git cht. By gil nm 167 trc Ty lch, t , vng quc i H tch ra lm hai: vngquc min Ty do Eucratid cai tr, v vung quc min ng doApollodots I (em rut Dmtrios) cai tr. n nm 163 trc Ty lch,Apollodotes I b Eucratid tin nh v git cht lun, Milinda ln k v vdi t Taxila v Skala. Trong 13 nm tr v, ng m mang b ci tnc mi ngy mt rng thm. Cuc i thoi v gio php gia nh vua vi c Na Tin (Nagasena) xy ra ti th Skala trong khong thi giant nm 163 n nm 150 trc Ty lch.

V danh xng Milinda, c nhiu cch ghi khc nhau: trn cc ng tin vngdo triu i ny c th thy ghi l Menendra, trn b k th l Minapra,

trong kinh Trantha th ghi l Minara, bn Php vn ghi l Mnandre, bndch Hn vn phin m l Di Lan .

Panh ngha l "hi", Milindapanh nh vy c ngha l "Di Lan hi".Nu dch ra ch Hn th c l nn dch l "Di Lan vn kinh".

Ni dung kinh ny, Hn vn c c thy 3 bn dch do cc dch kinh TrungHoa phin dch vo th k III, IV, v V. Bn hin lu hnh l bn th nh,dch trong khong t nm 317 n nm 420, ly nhan l "Na Tin TKheo Kinh". Nguyn bn ca bn ny do Hu b kit tp v vit bng vn t

Prkrit.

So snh hai bn "Na Tin T Kheo Kinh" v "Milindapanh" ngi ta thyrng bn th nht tng ng vi phn u ca bn th hai. Trong s 7quyn ca bn ny (Milindapanh), ch mt phn ca quyn I, trn quyn II,v quyn III, ni dung khng khc g Na Tin T Kheo Kinh. Bn quyncn li, t quyn IV n quyn VII, l do Pht gio Tch Lan thm dn vot th k th V, cho hp vi lp trng gio ngha ca Thng ta b TchLan (Theravada) [2].

Gc ngoi nhng phn thm tht, ni dung nguyn thy chia hai phn: phnm u v phn i thoi chnh. Phn m u gm mt on vn t cnhkinh thnh Skala (X Kit) ch vua Di Lan ng , s tch ca vua DiLan v nhng ni bng khung bt mn ca ng trn con ng tm ovn chn, s tch s lc v T kheo Na Tin, v cui cng l s i dingia hai ngi.


6/87

Phn i thoi cp n hu ht cc vn tng c Gio php NguynThy ging dy nh: v ng, lun hi, ti sanh ca danh sc trng thi caLa Hn, bn th ca Nit Bn, s xut th ca Pht, tnh cch v thng caPht v.v. Trong cuc i thoi ny, vn hp dn nh vua nht l s li chca i sng tu hnh m t trc cha c ai gii p tha mn. Cu giip ca Na Tin l: ngi xut gia chc chn t c thnh thin, v tc mau chng hn k ti gia.

Tuy ni dung phn i thoi khng c g mi so vi gio ngha NguynThy, nhng cch trnh by tht l sc so, mnh m, sng sa, tinh vi vnht l sng ng, lun lun km theo nhiu th d rt st , khin ngi cthy tm hn mnh phn khi mt cch phi phi. c im c o lchnh y.

V chnh v c im c o y m Milindapanh c Gio Hi Pht GioTch Lan tn th gn ngang hng vi thnh in Ng b Kinh; Pht gioMin in th xp Milindapanh vo thnh in hn. Vo th k th V, lunch s mt ca Nam Tng l ngi Pht m (Buddhaghosa) thng trch dnkinh ny dng lm lun c chng minh cho cc tc phm ca ngi, vtrn lc a n , mt i lun ch khc l ngi Th Thn (Vasubandhu)cng nhc n kinh Milindaphanh trong khi son b lun tr danh ca ngil b A t t ma Cu x lun (Abhidharmakosa).

Nh trn, ta thy gi tr v uy tn ca Milindapanh i vi Pht gio

nh th no, v a v ca Milindapanh trong rng Thnh in Pht giocao c trang trng ra sao.

Theo bn vn Pali ca Tch Lan th son gi l i c Pitakaculbhaya,ngi Trung n. Theo bn Hn dch hin lu hnh trong Bc Phng Phtgio th son gi l B tt Long th, v lun s s mt ca i tha Pht giothng c tn xng l Nh Thch Ca.

C l c hai thuyt u ng. V ng hn na l son gi khng ch c hai,m cn nhiu v khc na. Bng chng l phng Bc c 3 bn Hn dchda vo 3 nguyn bn khc nhau.

Theo s liu chc tht th vua Di Lan tr v t nm 163 n nm 150trc Ty lch. By gi, nh vua ch hi ming, v ngi Na Tin khip,cng ch p ming. Cuc i thoi y o v hng th d nhin ctruyn tng khp ni trong gii Pht gio cng nh ngoi nhn gian. V sau,vo th k u sau Ty lch, s khu truyn lu ngy, t ming ny sang


7/87

ming khc c sai lch i chng, cho nn by gi cc Thnh Tng mi btu kit tp thnh sch. Hin tng ging nh vic kt tp "Nhng li Phtdy" thnh Thnh in A Hm hay Thnh in Ng B Kinh. V c nhiungi trc son trong nhiu th ting khc nhau, do m tuy ni dungvn ch mt, nhng cch b cc v cch hnh vn c x xch bt ng.

Mt iu khc cn s lu l trong phn m u c on m ch rng Phtgio by gi ang b tai bin (Mi Tin vn p trang 29) . Vy tai bin lg? Ta nn bit rng khi Di Lan ln ngi (163) th triu i Khng Tcca A Dc sp nm 187 tc trc 24 nm. By gi lu vc sngHng, triu i k tip thuc dng h Sanga ca v tng Pusyamitra, mtquyn thn ca tin triu ln chim. Triu i ny rt c c cm vi Phtgio v tp trung ht n lc vo vic chn hng B la mn gio. Vua Di Lan ngi gc Hy, vo lm vua Ty bc n v quy y theo Pht gio,

ngoi l do tn ngng, chc hn th no cng cn c l do chnh tr nhmmc ch thu phc nhn tm m a s l tn Pht gio chng liPusyamitra. Ci tai bin ca Pht gio lc by gi chnh l ci tai bin doPusyamitra gy ra vy. Do , s xut hin ca Na Tin v cuc i thoi vo l vi vua Di Lan li cng d c ngi i truyn tng v nh dai,cho nn ai sc no ghi li sc y. y l l do th hai khin c nhiu bnkinh Na Tin khc nhau.

Cui cng, ng v mt gio ngha, c kinh Na Tin, ta thy r t tngca ngi mc d l tuyt i trung thnh vi gio php nguyn thy, nhng

c nhiu kha cnh manh nha nhng im t nh o diu ca t tng itha. C l chnh v c im ny m ngi Long Th (xut hin hn 2 th ksau) cng trc son li kinh Na Tin m mn cho gio l trung qunxut hin. Xt kha cnh ny, r rng t tng Na Tin l t tng chuyntip gia Tiu tha v i tha. Nh vy a v quan trng ca Kinh NaTin li cng c chng minh c im ny na.

V tiu s ca i c Na Tin, ti liu hin lu truyn ni rt m h, lmkhi cn mu thun nhau na.

Phn I ca Na Tin T Kheo Kinh (tng ng vi quyn I kinhMilindapanh) c cung cp cho ta mt t tia sng. Nhng cc chi tit ca tius y qu s si v l m khin cc s gia Pht gio bng khung t hinhn vt Na Tin c qu tht l nhn vt lch s khng?


8/87

C ngi tng khng nh rng ng i vi vua Di Lan (Milinda)khng thy c ghi v t kheo c o no tn l Na Tin (Nagasena) c. Hc on rng c l B tt Long Th (Nagarjuna), v thnh tng xut hin sauhn hai th k, v mun son mt quyn kinh bng th vn p d truyn

b Pht php nn nhn c vua Di Lan l ngi gc Hy quy y theo Phtgio v cai tr vng Ty bc n bao trm c lnh th Ba T v A PhHn trong th k II trc Ty lch, B tt bn sng ch ra tn Nagasna mcch pht m l l ging tn Nagarjana gi gm nhng kin ca ringmnh. Gi thuyt ny tng c son gi on Trung Cn ghi li trong bita ca Na Tin T Kheo Kinh do ng phin dch.

Theo ti liu v Pht hc s do cc s gia ng n k cu th B tt LongTh, xut hin vo u hoc gia th k II sau Ty lch m kinhMilindapanh bng ting Pali th tng c lu hnh trong khong th k

u ca Ty lch. Nh vy, gi thuyt trn kh c th ng vng c.Phng chi, truyn thng Nam Tng theo vn h Pali t c thin cm vi ttng Long Th, v nhng g bt gc t Long Th u b truyn thng ygt ra ngoi, khng bao gi nhc nh n. Nh th nu Na Tin T KheoKinh tht l sng tc ca Long Th th e rng Nam Tng khng chu kt tpli, nh h tng khng chu chp nhn cc tc phm lng danh trong hcgii ca v B tt " Nh Thch Ca" ny l Trung Qun, Thp Nh MnQun v.v.

Do m suy, ta ch c th chp gi thuyt c trnh by on u

Li Ni u ny, vi mt Na Tin c tht.

Tiu s ca ngi, cn c vo phn mt ca Na Tin T Kheo Kinh, hocquyn I ca Milindapanh, i khi nh sau:

Ngi sanh ti lng Casangala (Kajangala), di chn ni Hy M Lp, vngTy bc n , trong mt gia nh B La Mn m thn ph tn l Sonattara.Theo bn Hn dch th lng ny thuc nc K Tn (Kashmir). Ngi xut giath gio vi La hn Lu Hn (Rohana), tng c bn s cho thp tng hc o v du ha ti cc cha trn ni Hy M Lp. Tip theo ngi c gin th gio vi La hn t B Nht (Assagutta) ti cha H Tn(Vattaniya). Trong thi gian th gio vi La hn t B Nht, nhn mt thi

php ni cho mt lo tn n nghe, c ngi v lo tn n bng nhin cphp qu "nhn tnh", v c hai cng chng c s qu "D lu" m siuphm nhp thnh. Sau , Ngi c La hn t B Nht cho ng du, nth gio vi La hn t Ma Ra Khi Ta (Dhammarakhita) ti cha A Dc


9/87

(Asokrama) thnh Hoa Th (Pataliputra). Ngi thng sut Tam TngThnh Gio v chng qu A La Hn ti y. T , ting tm lng ly, ngii gio ha khp y. Cui cng, ngi dng chn ti cha San Kh Da(Sankkhey) th X Kit (Sagala) trong vng thng lu Ng H(Punjab) . Ti y, Ngi gp vua Di Lan , trc quy y vi trnglo D Ha La (Ayupla) m nh vua nhiu ln n hi o v khngmy c tha mn. S tng ng gia Di Lan v ngi l u mi caKinh Milindapanh hay Na Tin T Kheo Kinh ny m ni dung s ctrnh by li trong mc i thoi sau y.

Nha Trang, ngy 7 thng 5, 1970Son gi

Cao Hu nhGhi ch:

[1] y l da theo gi thuyt c nhiu hc gi cng nhn rng Milindac l l tn ca vua Menander ca ging dn Hy Lp min Bactria.

[2] Ha thng Gii Nghim Thitaslo, cha Pht Bo, Nng, dchsang Vit ng b kinh Pali Milindapanh, vi ta "Mi Tin Vn p":quyn 1 nm 1963, quyn 2 nm 1973, v quyn 3 nm 1981. B ny c Thch Ca Thin Vin, California, Hoa K, ti bn nm 1998.Chn thnh cm n Nhm ch trng Nguyt san Pht Hc, Kentucky, Hoa

K, c thin tm gi tng bn in t b kinh Na Tin T Kheo ny

Phn I

1. V Ng hay Danh

Vua Di Lan ng n cha San kh a (Sankheyya), ch i c Na Tinby gi ang tm tr vi tm chc t kheo, ng tin n trc mt i cv cung knh vi cho. i c p l. Sau l tng kin, nh vua cung knhngi n mt bn.

on, vua khi chuyn hi rng:-- Knh bch i c, trm mun hi ngi t cu c c khng?

-- Xin i vng c phn hi, bn tng xin nghe.

-- Bch i c, qu danh l g?


10/87

-- Ngi ta gi bn tng l Na Tin. Cc php hu ca bn tng cng gibn tng bng tn y. Nhng d cho cha m bn tng c t cho bn tng tn Na Tin (Nagasena) hay mt tn no khc, chng hn nh Duy Tin(Viranasena), Th La Tin (Surasena) hoc Duy Ca Tin (Sihasena)..., thchng qua cng ch l nhng tn sung, t ra phn bit ngi n vingi kia m thi. Trong nhng ci tn khng h c ci "ta" hay ci "cata" nh t kin v ng chp thng lm nhn.

Nh vua kinh ngc quay sang m ty tng h v v ch v t kheo trongcha phn bua:-- Ny nm trm quan chc v tm chc t kheo! Tt c qu v hy ghi nhli ni ca i c Na Tin hm nay. Ngi ni: Tn l do cha m t ra v

bn hu dng gi, ch trong khng c ci "ta". Nh vy trm c thtin c li ngi chng?

Phn bua xong, nh vua quay li hi i c Na Tin rng:-- Bch i c! Nu khng c ci "ta" trong th khi tn th cng dng y

bt, vt thc, phng x, thuc men, dng c..., ai thu nhn cc mn cngdng y? Ai bo tn lun l, o ngha? Ai tham thin nhp nh? Ai hnho, c qu v nhp nit bn? Nu khng c ci "ta" trong ngi th ai gigii? Ai phm gii? Ai st sanh? Ai trm cp? Ai hnh dm? Ai ni di?Ai say sa? Nu qu nh vy th khng ai to nghip lnh, cng chng ai tonghip d. Lun c nghip lnh d cng khng c. Nhng vic lm lnh haylm d khng c qu bo g ht. Bch i c, nh th th nu c k git

i c cng khng phm ti st sanh chng? V trong ch tng, khng cai l gio th ging dy, chng c ai l ha thng truyn gii thu nhn ttu ln bc trn? Ngay cc php hu ca i c gi i c l Na Tin cngkhng c nt? V ci tn Na Tin l ai? Knh mong i c gii cho trmc bit. Tha i c nghe r ri ch?

-- Tu i vng, bn tng nghe r ri.

-- Ngi nghe c phi l Na Tin khng?

-- Tu i vng, khng phi u.

-- Th th ai l Na Tin? Ci g l Na Tin? Tc trn u l Na Tin chng?

-- Tu i vng, khng phi.

-- Lng l Na Tin chng?


11/87


-- Mng l Na Tin chng?


-- Hay rng, da, tht, ty, gn... l Na Tin chng?

-- Tu i vng cng khng phi.

-- Sc (1) l Na Tin chng?


-- Th (2) l Na Tin chng?


-- Tng (3) l Na Tin chng?


-- Hnh (4) l Na Tin chng?


-- Thc (5) l Na Tin chng?


-- Hay nhn cn (6) l Na Tin chng?


-- Hay nh cn, t cn, thit cn, thn cn hoc cn l Na Tin chng?


-- Hay tt c nm un Sc, Th, Tng, Hnh, Thc hp li l Na Tinchng?



12/87

-- Hay ngoi nm un ra cn c ci g l Na Tin chng?

-- Tu i vng, cng khng phi nt.

-- Bch i c, ny gi trm gn hi tng tn v 32 th trc, 5 un v 18

gii c phi l Na Tin khng, ht thy u b i c ph nhn. Theo lidy bo ca i c, trm qun tng cng thy rng trong tng ci nu hiu khng c Na Tin, v Na Tin cng khng c trong tt c nhng ci hp li, Na Tin ch l ci danh sung. Nh vy trong on trc, i c

bo vi trm rng ngi ta gi i c l Na Tin, nh th l i c nidi, ch tht ra khng c Na Tin. Ny nm trm quan chc v tm chc tkheo! Xin cc v hy lm chng cho.

By gi, i c Na Tin chm ri tu li nh Vua rng:

-- Tu i vng, i vng tht l mt bc vng thanh nh, hngnhiu phc bo an vui. Nhng trn con ng t hong cung n cha ny,chc hn v gp lc kh tri oi bc, i vng thy trong ngi kh chu,ngc th bt an, nn tm tr i vng c phn nng ny km thanh tnh.Chng hay i vng n y bng b hay bng xe?

-- Bch i c, trm n bng xe. Ch khi tin vo y, trm mi i chn.

Nghe nh Vua ni xong, i c Na Tin hng v m ty tng h v canh Vua m phn bua rng:

-- Ny nm trm quan chc! Xin qu v hy ghi nh li ni ca nh Vua,Ngi bo rng n y bng xe. Xin qu v hy nh v lm chng cho.

Phn chng c xong, Na Tin quay li hi nh Vua:-- Tu i vng, i vng bo rng ngi ng n bng xe. l ngi nitht ch?

-- Bch i c, trm ni chc tht.

-- Vy xin i vng cho bn tng bit r v ci xe. Gng c phi l xe

khng?

-- Tha, khng phi.

-- Trc c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.


13/87

-- Bnh c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.

-- Cm c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi .

-- Thng c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.

-- ch c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.

-- Ch gc chn c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.

-- Mui c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.

-- Dy cng c phi l xe khng?

-- Tha, khng phi.

-- Hay cy roi l xe?

-- Tha, khng phi.

-- Hay tt c cc mn y hp li v buc chung vi nhau l xe?

-- Tha, khng phi.

-- Hay ngoi cc mn y ra cn c mt mn no khc gi l xe?

-- Tha cng khng phi.

-- Hay ting khua ng l xe?


14/87

-- Tha, cng khng phi nt.

-- Vy ch xe l ci g?

Nh Vua lng thinh, khng tr li.

i c Na Tin dng ngh mt lt, ri tu rng:-- Tu i vng! Ny gi bn tng gn hi tng tn v tng mn mtnh gng, mui, thng... c phi l xe khng, ht thy u b i vng phnhn. Theo li phn bo ca i vng, bn tng qu tht cng thy rngtrong tng mn nu hi u khng c xe, v xe cng khng c trong tt cnhng mn hp li; xe ch l ci danh sung. Nh vy, khi i vng nivi bn tng rng i vng n y bng xe, iu tng e ng ng vclm. i vng l mt v i hong cao c, lm ch mt vng t nc

mnh mng, tht hn khng ng li y ni nhng li lung di nh th.Ny nm trm quan chc! Xin qu v hy lm chng cho.

Thy nh Vua ngi cm nn v cc quan chc th t lng tn dng bngnhiu cch khc nhau, i c Na Tin bn t ha tu vi nh Vua rng:-- Trong kinh, Pht c dy nh vy: "Hip cc mn gng, thng, bnh, mui...theo mt mu mc no th thnh mt ci m ngi ta tm gi l xe. Cngnh th, hip tt c u, mt, tay, chn, hi th, li ni, s kh, s vui, iulnh, iu d... th cng thnh mt n v m ngi ta tm gi l ci "ta" tin b phn bit. Ch tht ra th khng c ci "ta" chn tht no c! ng

nh li ca n tn gi Hoa Si Ra (Vajir) bch vi c Th Tn khi Ngicn ti th: "Danh xng xe s d c l do nhiu mn hp li l v thnh.

Nhiu mn c th v thnh mt vt mnh danh l chng sanh".

Vua Di Lan nghe n y, ly lm hoan h, cc lc tn thn i c NaTin:-- Hay thay! Hay thay! Ch chi c Pht cn ti th th hn Ngi phi khenngi i c lm.

(1) Sc: Sc cht cu to nn c th con ngi ni ring, loi hu tnh ni

chung.

(2) Th: Cm th vui, kh v khng vui, khng kh.

(3) Tng: Hnh nh ca ngoi gii hin ra trong tm linh sau khi cm th.

(4) Hnh: To tc ca cc hnh nh y trong tm linh.


15/87

(5) Thc: Phn bit v nhn bit s vt

Nm yu t trn y gi chung l Ng un (nm ci cha nhm) trong Th, Tng v Hnh gi l Danh, hp vi Sc thnh Danh Sc v c tcdng l Thc.

(6) Nhn cn l con mt tht. Nhn cn, Nh cn... gi l su Cn. Su Cntip xc vi su Trn (Sc, Thanh...) pht khi su tc dng nhn bit gi l

su Thc (Nhn thc, Nh thc...) Su Cn, su Trn, su Thc gi chung l18 gii (dhatu).

ng v mt php tng, ngoi cch phn tch con ngi thnh nm un,mt cch phn tch khc chi li hn l cch phn tch thnh 18 gii; ngha l18 phm tr ring bit v sai khc nhau.

Hi v ci Ta, Vua Di Lan bt u t nhng hnh tng c th nh tc,lng... dn dn i su vo gio ngha v cp n nm Un, mi hai X,mi tm Gii.

2. Danh s

Sau khi c Na Tin gii p v Danh (v Ng ch l ci Danh sung),

vua Di Lan bn hi v S:-- Bch i c, nh vua hi, i c tu hnh tri bao nhiu h lp ri?

-- Tha by h lp ri.

-- Ni by h l m lun c i c vo trong , hay ch m ring hkhng m thi? Con s by l con s ca i c hay con s ca h?

Trong lc nh vua t cu hi ny th bng ng ng ri vo ch nc bncnh long sng v hin ra r rng vi chic long bo oai nghim c nh y

trang sc rc r. Na Tin lin nm ly d kin y m hi ngc li nhvua rng:-- Tu i vng, ci bng ng hin ra trong ch nc kia l i vnghay ci long th ng i din vi bn tng l i vng?

-- Bch i c, chnh trm mi l i vng, ci bng kia ch nng nitrm m c. N c l bi ni trm.


16/87

-- Cng nh th , xin tu i vng r, chnh s h mi l by, ch khngphi bn tng l by. Nhng s by y l nng ni bn tng m c. N cbi ni bn tng.

-- Hay thay, qu tht ng nh vy.

3. Cch ni chuyn ca hin gi v vng gi hay iu kin i thoi.

Sau hai cu hi khai Danh v S, n y Di Lan i thng vo itng chnh ca cuc tho lun. Vua hi:-- Bch i c, trm mun hu chuyn vi i c v nhng im khtrong kinh in v v o l ni chung, chng hay tn c hoan h don nccho chng?

-- Tu i vng, nu i vng ng trn t th ca mt hin gi m nichuyn (Panditavda) th bn tng xin vui lng i p. Cn nu i vngng trn t th ca mt vng gi m ni chuyn (Rjavda) th bn tngs khng c g i p li ht. ( ni: khng th c i thoi trong iukin nh th)

-- ng trn t th ca mt hin gi m ni chuyn l th no?

-- Tu i vng, hin gi trong khi ni chuyn th va t d xt ly mnhli va soi sng cho k i thoi mt cch nhit thnh. Trong cu chuyn d

i phng vin dn nhng l l hoc ng hoc khng ng, hoc cao hocthp, hin gi vn khng bao gi mng tm bun gin bt rt, khng h lyvic thng bi lm iu v t bit rng trong ai cao tri hn, ai c tr tunhiu hn. Nu gp phi mt i tng quc thc gi gin v c ti hng

bin, hin gi cng khng v th m tm ng cn ngn hay p o bngcch ui k kia ra khi ch ngi hoc dng xo thut lun l m tri, trim th thng cho k c. Tu i vng, l cch ni chuyn cahin gi.

-- Cn ng trn t th ca mt vng gi m ni chuyn l th no?

-- Tu i vng, vng gi trong khi ni chuyn th thng thng haydng quyn th m p o k i thoi, buc k kia phi chp nhn quanim mt chiu ca mnh. Nu k kia bt tun, dm pht biu kin inghch, th cc ngi chng ngi ngng g m chng ging ch bt ti v hnh

pht nu cao uy quyn ring ca mnh, bt chp l phi v cng bng tithiu i vi ngi. Quyn uy m cc ngi hng ngy thng s dng, tim


17/87

nhim lu nm thnh thi quen, khin cc ngi ch mun ln lt k khc vkhng chu ai ln lt mnh trong bt c trng hp no. Cc ngi lunlun b m nh bi lng t cao, t i gn lin vi quyn uy, nn chng nhnra s hn km trong l l vin dn ca mi bn lm sng t ni dung cuchuyn ng tho lun. Chnh ci thi trch thng, mt chiu, in rv nguy him y l nguyn nhn bt li i thoi gia i bn, cht cuthng cm gia i b. Tu i vng, l cch ni chuyn ca vnggi.

-- Bch i c, xin i c ch ngi. Trm s c gng hc i hin gi vng trn t th ny m hu chuyn vi i c. V cng xin i c ngc ngh rng i c ng i din vi mt vng gi m tip chuyn.Xin ngi c ni mt cch t nhin nh hng ngy ngi vn thuyt ging chot kheo, t kheo ni, sa di, sa di ni, u b tc hay u b di nghe. Chng ta c

bn phn phi soi sng cho nhau. Ngi nn vng tm, ch e ngi g ht.Khng quy li g u.

-- Tu i vng, nhng li i vng va phn rt hay v rt ng. cnh th, bn tng mi c th gii p thoi mi nhng cu hi o ca ivng c.

-- Bch i c, vy trm xin hi mt cu.

-- i vng hi i.

-- Trm hi ri.

-- Bn tng p ri.

-- i c p th no?

-- i vng hi th no?

-- Trm khng hi g ht.

-- Bn tng khng p g ht.

Vua Di Lan t cu hi nh th ny l ct th tr tu v ti hng binca i c Na Tin thi. K tht, cu hi ny c nh vua hi ritrong on trc.


18/87

4. Di Lan thnh Na Tin vo hong cung

By gi, nh vua thm ngh rng: "V Sa mn ny qu tht l bc thngminh c tr tu siu vit. Ta cn nhiu iu d nh em ra hi ngi. Hmnay, tri sp ti ri, Mai ta s cho triu thnh ngi vo hong cung, chng mc tnh m i p."

Ngh nh th ri, nh vua lin phn bo cn thn l Va Mang Ti Da(Devamantiya) (1) thm d ring kin ca Na Tin xem ngi c thun tnhkhng. Na Tin khng nhn. Nh vua bn ri khi ch ngi, chp tay chotm bit Na Tin, ri nhy ln lng tun m m tr v hong cung. Trnng v, nh vua nh tung b m nh bi hnh bng Na Tin, c t tngvn v n con ngi k ti y mi, khng sao lng qun c. C lc nhvua tht ln thnh li: "Na Tin, Na Tin... ton ti!"

Sng hm sau, lc mt tri va mc th cc i thn Va Mng Ti Da, ANng Ta Ca Da (Anantakya), N Mt Ti Da (Nemittiya), Sa Ba i Na(Sapkadinna)... n chu vua v tu rng:-- C nn i rc Na Tin chng?

-- Nn lm, vua phn.

-- Thnh ngi vi bao nhiu T Kheo tng thp tng?

-- Bao nhiu cng c. Vic y ty ngi nh ot.Lc y, Sa Ba i Na l quan gi kho, tin ln tu rng:-- Xin thnh Na Tin vi mi v Sa mn l ri.

-- Hy c Na Tin t do mun mang theo theo bao nhiu ty , Vua phn.

Sa Ba i Na ba ln tu. Nh vua ba ln t chi. Cui cng nh vua ni gin phn rng:-- Nh ngi tht l ngi keo ln khng ai bng. Hn chi tn nh ngi l

Sa Ba i Na! ("Sa ba i na" ngha l keo ln). Ngi tic ca ca nh vuamt cch thi qu. Nu l ca ring ca ngi, ngi cn tic n bc no?Vt thc trong hong cung c nhiu. Lm n bc vng nh trm mkhng nui ni tt c ch v Sa mn hay sao?


19/87

Sa Ba i Na nghe vua qu mng, t ly lm h thn, chng dm tht ra li.Trong khi , Mng Ti Da, A Nng Ta Ca Da vi cc v thn khc cngnhau i n ch ca Na Tin cung thnh ngi vo hong cung.

Na Tin hi:-- Tn c vua mun bn tng n vi bao nhiu Sa mn?

-- Bch i c, n vi bao nhiu cng c.

Na Tin by gi chun b xong, mnh chong c sa, tay m bnh bt, cngi vo thnh S Kit (Sakla) vi 80 v t kheo thp tng.

Dc ng, A Nng Ta Ca Da i h v cnh Na Tin ln la hi o, bn bch rng:-- Bch i c, hm qua ngi c ni vi c vua rng ngi tn l Na Tin;sau ngi ph quyt li rng khng c Na Tin. Vy ch ai l Na Tin?Ci g l Na Tin?

-- Theo ng ngh ci g l Na Tin?

-- Theo ti ngh, hi th tc mng kh c v c ra, chnh l Na Tin. Vnh hi th m sanh mng c duy tr.

-- Nu hi th kia c ra m khng c v th ngi c hi th y c sng

khng?-- Ngi y chc chn phi cht.

-- Hi th ca ngi thi kn, thi so, hay thi ng b th rn, hi th rari c tr v khng?

-- Tha khng.

-- Th th nhng ngi y sng hay cht?

A Nng Ta Ca Da sng s ng ngc khng bit ni sao. Giy lu mi bchli rng:-- Bch i c, tr tu ca i c tht l siu vit. Ti khng thngminh hiu thu. Xin i c khai th gip cho.


20/87

-- Ny i quan, hi th chng qua cng ch l mt phn vic trong nhiuphn vic ca thn th m thi. Cng nh phn vic ca ci li l ni ranhng iu g mnh suy ngh, mnh cm hay phn vic ca ci l suy tnhng iu g xc,... Mi b phn trong c th u c phn vic ca n. l iu c mnh danh l "thn hnh" hng tr trong nm un, nht ltrong Sc un. Phn tch cc hnh tng ca thn hnh th thy ton l trngkhng, v vy m ni rng: Khng c Na Tin.

A Nng Ta Ca Da nghe Na Tin ging gii, tm dn sng t v thng sut.ng bn xin th tr nm gii v tr thnh tn u b tc.

(1) Bn Hn dch phin m l Trim Di L Vng Qun, v cn gi l Trim Di L .

5. Cu cnh ch thc ca bc xut gia

Sau bui trai tng thnh son do nh vua cng dng ton th chng tng,nh vua yu cu Na Tin lu li 10 v cng ngi d m, cn bao nhiu xinmi tr lui v cha an ngh. Nh vua cng truyn bo tt c cung phi m nri khi hu cung, tin vo ng in, ngi np sau rm m nghe vua luno vi Na Tin.

By gi, vua cho thit ngai ngi trc mt Na Tin, ri ln ting hi:-- By gi nn lun m v vn g y?

-- Vn g m nh vua cho l chnh ng hn ht.

-- Bch i c, ch v xut gia cho iu g l lnh nht trn i ny? V cg cc ngi xut gia lm Sa mn?

-- Tu i vng, anh em bn tng chng ti s d xut gia lm Sa mn l vmun thot khi kh no trong i hin ti, li cng khng mun vng mc

kh no trong i v lai.

-- Ht thy Sa mn u nh th c hay sao?

-- Khng hn nh th. Sa mn c bn hng. C k v mang cng mc n mlm Sa mn. C k v s lut vua, php nc m lm Sa mn. C k vngho tng khn cng m lm Sa mn. y bn tng ch mun ni n


21/87

hng th t, tc hng mun thot khi kh no, i dc, tiu dit kh lytrong i ny v i sau, ch tm cu o m xut gia lm Sa mn.

-- Ni vy th i c chnh v mc ch y m lm Sa mn chng?

-- Hi cn th u no c bit g! Nhng v sau dn dn nh thu r o lPht dy trong kinh, li nh c ch Sa mn trng lo gio ha mi thyc mc ch ca mnh. V vy, bn tng quyt tm tiu tr mi kh notrong i ny v i sau. l mc ch ca bn tng.

-- Lnh thay! Lnh thay!

6. Nguyn nhn lun hi v phng php gii thot

Vua hi:-- Bch i c, c ai cht ri m khng sanh tr li khng?

-- Tu i vng, c k sanh tr li m cng c k khng sanh tr li.

-- Nhng ai sanh tr li v nhng ai khng sanh tr li?

-- Ai cn nng n tham dc i n, k cn sanh tr li i sau. Ai thotkhi vng tham dc i n, ngi khng cn sanh tr li na.

-- Bch i c, k no nht tm nim chnh php c thot khi lun hikhng?

-- Tu i vng, nht tm nim chnh php m li cn phi t c tr ruv cc iu thin khc na th mi thot khi lun hi.

-- Nht tm v tr tu c ng ngha nhau khng?

-- Khng.

-- Gia sc nh b, nga, ch, mo... c tr tu khng?

-- Chng c nht tm nhng khng c tr tu.

-- Nht tm v tr tu khc ngha nhau nh th no?

-- Nht tm l nh. C nh mi hiu bit. Tr tu l on. Nh tr tu mct t c phin no m lm v cht dt lun hi sanh t.


22/87

-- Xin v d cho trm d hiu.

-- i vng tng thy th gt la ch? Tay tri h gom bi la li, trongkhi th tay mt h cm li hi m ct. Cng ging nh th, nh tu hnhdng nht tm gom t tng li v dng li hi tr tu ct t phin no idc. Phin no i dc ct t th vnh vin khng cn ti sanh. Lun hichm dt.

-- Hay thay! Hay thay! V d ca i c r lm.

7. Php lnh

Vua hi:-- Bch i c, ngoi iu lnh chnh ng nht ni, cn nhng iulnh no khc ng ni na khng? V l nhng iu g?

-- Tu i vng, l: Tn tm, Tr gii, Tinh tn, Nim thin, Nht tmv Tr tu (1).

a) Tn tm

-- Tn tm ra sao v gm nhng g?

-- Tn tm ci m lng ng vc. C tn tm th mi nghi nan ngn ngi mitiu tan. Nh tin c Pht; tin ni kinh php; tin c t kheo tng; tin c oqu A La Hn; tin c i ny v i sau; tin phi n hiu hnh vi cha m;tin lm lnh hng phc v lm c b a. Nh c tn tm nh th, ngi tami tr nn trong sch v tinh tn m lt ln.

-- Trong sch ra sao v tinh tn lt ln nh th no?

-- Trong sch l xa la v tr kh nm iu c: tham dm, sn n, li bingham ng, say m ca nhc, nghi k, khng dm dn thn. H cha dit trc nm iu c y th tm lun lun bt nh. Ch khi no tn dit c

nm iu c y, tm mi tr nn trong sch khng cht bn nh.-- Xin cho mt v d cho d hiu.

-- V nh mt v i vng dt mt on ngi nga xe c vt qua mt conrch, nc rch b quy ln c ngu. Nhng khi qua rch ri th vua khtnc mun ung. Gi s by gi nh vua c mt vin ngc nh Thy Chu


23/87

nm xung, nc lin tr nn trong v nh vua c nc m gii kht. y,lng ngi vi nm iu c ni trn cng nh nc c vy. t Pht t thot ra khi vng sanh t bng vin ngc nh Thy Chu lm cho nctrong. Dit c ti c ri th tn tm thanh tnh nh vin ngc sng r dinh trng rm.

-- Lc ny, i c c bo rng nh tn tm m tinh tn lt ti l nh thno?

-- t Pht hng ngy chng kin hng ng mnh sch tn nhau tu tp tr nn thanh tnh. Trong s , c k c qu Tu Hon, c k c quT Hm, c k c qu A Na Hm, c k c qu A La Hn. Qu nocng nh tn lc vn dng tn tm, tr kh cc mi c trc d bn, m thc. Nhn , cc ngi bn ra sc tinh tn, c gng xng ln mi mi t

o gii thot.-- Xin cho mt v d d hiu.

-- V nh khi tri ma to, nc ma theo trin ni chy xung, trn ngpc sng h ao rch. Mt on b hnh tr ti, ngi ngng khng bit ncnng su, dng li bn b rch chng dm bng qua tip tc l trnh d nh. Bng c mt ngi t phng xa n. Ngi ny ngm th rch, c mc nc thp cao tu tng on nng su, ri bnh thn vt quarch. t Pht cng th, thy ngi i trc mnh nh tm thanh tnh m

c qu Tu Hon, T Hm, A Na Hm, A La Hn, nhng k i saubn tinh tn lt ti cng c qu nh nhau. Trong kinh, Pht c dyrng: "Ai c tn tm u c th t c ra khi lun hi sanh t. Ai c ngh lc t km ch lng mnh, dit tr c ng dc, nhn chn cnhng ni au kh ca t thn th c th t gii thot c. V trn conng gii thot, phi dng tr tu m m thnh tu o c ca mnh. "

b) Tr gii

Vua hi:

-- Bch i c, cn tr gii l nh th no?

-- Tu i vng, l gi gii, v gii l nn tng ca tt c cc php lnh,gm tm trong ba mi by phm php.

-- Ba mi by phm php l g?


24/87

-- l bn ch, bn on, bn Thn tc, nm Cn, nm Lc, by Gic, tm o hnh. (2)

-- Bn ch ra sao v gm nhng g? (3)

-- L bn iu ngng ngh khin thi vng ng. Pht dy rng: Mt lqun tng thn bt tnh th thn ngng ngh. Hai l qun tng bnh tt aun th bnh tt ngng ngh. Ba l qun tng ngh v thng th nghngng ngh. Bn l qun tng cc php do duyn sanh th cc php ngngngh. Bn ch l nh vy .

-- Cn bn on? (4)

-- L bn iu dt tr. t c bn iu ngng ngh ni trn, khng cnnh ngh n na, vnh vin dt tr c chng, nh vy gi l on. Nhon m khng cn phm ti li mi, tiu tr c ti li c, tp lm iulnh cha lm, tng trng iu lnh lm.

-- Cn bn Thn tc?

-- L bn iu thng sut tn ngun gc. Mt l mt thy sut vn vt. Hail tai nghe sut mi m thanh. Ba l bit sut tm nim k khc. Bn l thn

bay ln c h khng. Bn Thn tc l nh vy .

-- Cn nm Cn?-- L nm iu khng m trc ca Cn. Mt l nhn sc d p, d xu,mt khng m trc. Hai l nghe m thanh d hay d d, tai khng mtrc. Ba l ngi hng v d thm d thi, mi khng m trc. Bn lnm mi v d ngon d d, li khng m trc. Nm l ng vt dmn d nhm, thn khng m trc. Nm Cn l nh vy .

-- Cn nm Lc?

-- L nm sc mnh km ch nm Cn, khng cho dy khi cc iu d.Mt l km ch c con mt. Hai l km ch c l tai. Ba l km chc l mi. Bn l km ch c l ming. Nm l km ch c ci thn.

Nh nm sc mnh ny km ch nm Cn khin trnh khi s sa ng.Nm lc l vy .

-- Cn by Gic ?


25/87

-- L tc dng ca tr hiu bit trong by phng din. Mt l gic nghal tr t gic ng. Hai l Phn bit gic ngha l tr chn la chnh php, t

php. Ba l Tinh tn gic ngha l tr chuyn cn tu tp chnh php. Bn lKh gic ngha l tr b cc chng ngi. Nm l gic ngha l trthng nim gii thot. Su l nh gic ngha l tr thng trong inh. By l H gic ngha l tr loi b cc t php, bo v cc php lnh tu tp c. By gic l nh vy .

-- Cn tm o hnh? (9)

-- L tm phng thc hnh o, dn dt n o qu. Mt l Trc Kinngha l kin gii ngay thng. Hai l Trc Nim ngha l nh ngh ngaythng. Ba l Trc Ng ngha l li ni ngay thng. Bn l Trc Tr ngha ltr l cng vic ngay thng. Nm l Trc Nghip ngha l i sng ngay

thng. Su l Trc Phng Tin ngha l phng tin ngay thng. By lTrc ngha l ngh ngay thng. Tm l Trc nh ngha l nh lc ngaythng. l tm phng thc hnh o. Tt c ba mi by phm php nyu ly vic tr gii lm gc.

-- Xin cho mt v d d hiu.

-- V nh ngi mang nng i xa, s d i ng vng vng c l nht nng . Li v nh ng cc v cc loi tho mc thy u t t mcln. Li v nh tay th kho xy thnh, trc ht phi o lng m t

thit lp nn mng ri mi khi cng xy ct. Li v nh ngi mi v muntrnh din ngh thut ca mnh, trc tin phi dn dp mt m t sch s,

bng phng nhin hu mi thi th ti nng c. t l cn bn ca munvt. Cng vy, gii l nn tng ca c hnh. L bc cu o gii thot, t Pht trc tin phi thc hnh gii hnh, c nim hn hnh, hiu r scn kh th mi x b c i dc v t nim tm phng thc hnh o.

-- Lm sao x b c i dc?

-- Nht tm nim o th i dc t nhin dit.

-- Hay thay! Hay thay!

c) Tinh tn

Vua hi:-- Bch i c, cn nh tinh tn l nh th no?


26/87

-- Tu i vng, gi gn iu lnh v tn tr iu lnh, l tinh tn.

-- Xin v d cho d hiu.

-- V nh trong vic ngn nga mt bc vch sp hay mt ngi nh sp

sp, ngi ta dng tr chng th vch v nh khi xiu. Cng th, tinhtn c cng nng chng ngi tu hnh, nh m lng lnh khi ngnghing. Li v nh khi vua sai qun binh ra ng gic, th gic qu mnh,qun binh sp thua, vua phi phi thm vin binh ra tip cu v tr chin,nh m thng trn ui c qun gic. Ngi c iu d nh qun t

binh yu trc th gic mnh. Nu khng nh vo tinh tn nu gi iulnh, lm cho vng v tiu dit iu d cho ht, th khng sao thng c ctm m thng tin trn con ng o. Nh th gi l gn gi iu lnh vtn tr iu lnh.

Ni n y, Na Tin bn dn c mt bi k:

Tinh tn gip iu lnh.ng lnh ai i xong,ng i s ra khi.Ba ci chng tr lui.-- Hay thay! Hay thay!

d) Nim thin

Vua hi:-- Bch i c, cn nim thin l nh th no?

-- Tu i vng, nim thin l lun lun nh ngh cc vic lnh. Nhngh bng hai cch: phn ra v hip li. Ging nh ngi hi hoa, trc phichn tng cnh hoa thm m ct, ct xong li phi buc cht li thnh mt

b. B k th gi thi qua khng lm chng tn lc hay bay mt i c. Licng v nh quan gi kho ca vua, sau khi c giao nhim v, trc phichia m tng mn vng bc chu bu, sot xt cn thn; sot xt xong tng

mn mi gp chung li bit tng s vng bc chu bu phi gn gi l baonhiu. Cng th, ngi tu hnh mun c o, phi thng tm nim 37

phm php ghi nh. Nh vy gi l nim o l xut sanh t. Ai tngnim o l nh th mi bit iu lnh theo v iu d nn trnh. Phn

bit rnh r u l trng, u l en, ri sau mi t mnh quan st suy tm m b c hng lnh.


27/87

-- Xin cho v d.

-- V nh quan hu gi ca cung vua, phi bit nhng ai c vua achung, nhng ai khng c vua a chung, nhng ai c ch cho vua,nhng ai khng c ch cho vua. Ngi c ch c vua a chung th mirc vo; k khng c ch cng khng c vua chung hn phi ngn lihoc xua ui i. Ngi tu hnh gn gi nim thin cng ging nh th.iu lnh th cho vo, iu khng lnh th xua ra. Gi gn ci ch ng citm, phi nh th .

n y Na tin dn c mt bi k:

Tu hnh cn gi k,Su gic v tm .

i dc phi km cht,Lun hi chc chn thot.-- Hay thay! Hay thay!

e) Nht tm

Vua hi:-- Bch i c, cn nht tm l nh th no?

-- Tu i vng, nht tm l quy ci tm v mt mi. Tc thin nh.

Trong cc iu lnh, nht tm l php ti thng hn ht. Ai quy nht ctm mnh th khai thng c mi iu lnh. V mi iu lnh do nht tmm ra.

-- Xin cho v d.

--V nh nh phi c nc th rui, m, ko, ct mi t m trm xung lmkn nh. Cng th, ngi lm iu lnh phi bt gc t nht tm th iulnh mi trn vn. Li v nh vua xut qun ra trn, cc binh chng nhtng binh, m binh, xa binh, b binh thy u theo mnh lnh vua v do

vua iu khin, th mi tin nh c qun gic. Nu khng c ch soi thbinh lon. Cc gii iu v cc vic lnh m Pht ni trong kinh u ty ninht tm ht. Nht tm l ch soi; gii iu v vic lnh l qun binh.

n y Na tin dn c mt bi k:


28/87

Nht tm l ci iu lnh,Y vo ci y tu hnh mi xong.T sanh nc chy xui ging,Trc sau tip ni khn hng ngh ngng.

f) Tr tu

Vua hi:-- Bch i c, cn tr tu l nh th no?

-- Tu i vng, nh ni on trc, tr tu l "on" v "Minh".Ngi c tr tu mi ct t c (on) cc iu nghi ng v lm sng tc (minh) cc iu lnh. Tr tu l nh th .

-- Xin cho v d.-- V nh n sng thp trong phng ti. nh sng ngn n va to ra, tckhc bng ti tiu tan, phng t bng rng, trng r mn mt. Cng th trtu soi sut c, nh nh sng ngn n soi sng khp phng. Li v nh dao

bn cht cy, lt dao a n u, ct t n . Cng th, tr tu ct tcc iu d, ging nh dao bn cht ngt. Trn th gian ny, tr tu l phpti thng s mt. Ai c tr tu mi mong thot khi ci kh sanh t lunhi.

-- Bch i c, cc iu lnh m i c gii by tng tn cho trmnghe ny gi gm nhiu loi sai khc nhau, nhng cng hiu ca chngtrong vic xua ui cc iu d c ging nhau khng?

-- Tu i vng, cc iu lnh ni trong kinh Pht thy u cng mt cnghiu nh nhau l dit tr tt c cc iu d.

-- Xin cho v d.

-- V nh bn binh chng: Tng, m, xa, b m vua c thc ra trn ng

ch, khng binh chng no ging binh chng no, nhng tt c u cngnhm mt mc ch chung; chin thng qun ch. Cng th, cc iu lnhni trong kinh Pht, tuy chng loi c khc nhau, nhng tt c u hngn mt mc ch chung ua nhau cng ph v tn dit cc iu d.

-- Hay thay! Hay thay! Li i c ni, qu c ng nh vy.


29/87

(1) Bn Hn dch ghi l: Thnh tn, Hiu thun, Tinh Tn, Nim thin, Nhttm, Tr tu. Bn dch Pali ghi l: Tr gii, c tin, Tinh tn, Tr nh, Nhpnh, Tr tu. Trong 6 php thin ny, th t v danh xng ca 2 bn Hnv Pali c sai khc nhau. Thnh tn trong bn Hn tng ng vi c tintrong bn Pali. Tr gii trong bn Pali tng ng vi Hiu thun trongbn Hn. Li na xt v ni dung th trong Thnh Tn ch ni v tn tm hayc tin, nn y chng ti i l Tn tm. Di danh xng Hiu thun, nidung ch ni n phng php rn luyn c hnh, nn y chng ti ili l Tr gii.

(2) V ba mi by phm php ny, danh xng thng dng ngy nay l:Tam thp tht o phm, hay tam thp tht phn php, hay Tam thp thtb phn php, hay Tam thp tht phm. y l lng thc, l hnh trangv tin ca (t lng) ca ngi tu hnh trn con ng tin n nit bn

gii thot. Gm c: T nim x, T chnh cn, T nh tc, Ng cn, nglc, Tht gic chi, Bt chnh o phn.

Bn dch Pali ghi theo th t v danh xng: Ng cn, ng lc, Tht gicchi, T nim x, T chnh cn, T thn tc, T thin, 8 php gii thot, 1

php nh v 3 php nhp nh; cng thnh 45 php.

Trong hai bn Hn dch hin c trong i tng kinh (nh s 1670 A v s1670 B) u ghi con s 37 v u cng gi l: Tam thp tht phm kinh. C

sai khc nhau v chi tit, danh xng v nht l ni dung.

Bn 1670 A khng ghi con s 37 phm, 37 phm trong bi ny ly trongbn 1670 B.

(3) Bn 1670 A ghi l: Thin s tm s ch Gm c: 1) qun st trong vngoi thn mnh; 2) bit kh hay vui ca ; 3) bit iu lnh hay iu dca tm; 4) bit chnh php.

(4) Bn 1670 A khng c danh xng ring, ch nu ln 4 iu kim ch mnh: 1) khng cho iu d lt vo tai; 2) tm l mng iu d lin kh b

ngay; 3) tm lun cu c iu lnh vo; 4) tm c iu lnh phi kho gily ch khng bung ra.

(5) Bn 1670 A ghi l: T ti dc s tc. Gm c: 1) khc dc; 2) tinh tn;3) ch tm, 4) t duy.

(6) Bn 1670 A b st khng ghi.


30/87

(7) Bn 1670 A ghi l: Ng hiu s. Gm c: 1) thnh tn; 2) hiu thun; 3)tinh tn; 4) tn tm nim thin; 5) tr tu.

Nh vy l gn trng vi su php lnh cn bn ni on u.

(8) Bn 1670 A ghi l: Tht s kh tr ch c, cng gi l tht thin hay thtgic . Nhng khng ghi danh xng tng iu mt.

(9) Bn 1670 A ghi l: Bt chng o hnh, ging nh trong bn 1670 B,nhng khng ghi danh xng tng iu mt.

8. Tng quan gia thn trc v thn sau.

Vua hi:-- Bch i c, kinh Pht ni con ngi sau khi cht, tip tc thc sanh trli theo nghip lnh d gy, nh vy l con ngi c hay l mt conngi mi no khc?

-- Tu i vng, khng phi con ngi c, nhng cng chng phi la conngi c ra m sanh mt con ngi mi khc.

-- Nh th ngha l th no?

Na Tin chp hi li:-- B h hi cn b v m vi b h cai tr trm h by gi c khc g nhaukhng?

-- Khc ch! Hi trm nh di, by gi trm ln khn.

-- Nh vy th lnh mu hong hi khng phi mu hong ngy nay!Lnh ph hong cng th! V b h cng chng c ph o. V ng thy ych dy a b mi mi lm tui cch y my chc nm, ch u c dy

b h by gi! Thn trc thn sau khc nhau th m a b khng phi lm nh vua! Ngi hc tr thu trc cng khng phi nh vua trong hinti! V k phm ti git ngi nm ngoi khng phi l ngi b co ra tangy nay! B h lm sao buc ti c ngi y?

-- Bch i c, khng phi nh th. Nhng c ai hi i c v khon nyth i c gii p ra sao?


31/87

-- Tu i vng, thn bn tng lc nh vi thn bn tng by gi cng lmt thn m thi. Thn y t nh n ln, tri qua nhiu qung i khcnhau, nhng vn c lin tc nui dng bi mt sinh mng.

-- Xin cho th d.

-- V nh mt ngn n thp t u hm n c th chy mi cho ti sngkhng?

-- C th.

-- La ngn n thp ln t u hm vi la ngn n lc na m v langn n lc gn sng c phi l mt khng?

-- Khng.

-- Trong ba khong thi gian khc nhau y, ngi ta c t ngn n nokhc khng?

-- Vn ch mt ngn n vi mt ci bc v cng mt loi du t u hmcho n tng sng.

-- Trong con ngi cng nh th , tu i vng. Php ny i th php kiati, trc sau tip ni nhau, khng ngng m nui dng tinh thn. T khisinh ra cho n ln ln ri gi cht, n li th hng n mt kip sngkhc, c th trin chuyn tng tc hoi hoi. Cho nn ni rng thn c sanhtr li th khng ng, nhng ni la thn c ra m c mt thn mi khccng khng c. Li v nh sa ti mi vt, lu th thnh sa i, thnh

b... Ni sa ti l b th hn khng phi, nhng ni b khng do sa tim ra th cng sai. Cng tng t nh th, con ngi sinh ra vi tinh thn vsau khi sinh th ln, gi, ri cht. Cht ri n li mang mt thn mi m sinhtr li. Mt thn trc, n lin th thn sau. Cho nn ni ngi u thai sinhtr li v ngi cht l mt th khng ng, m ni chng tch la khinhau cng chng nhm.



32/87

9. T bit ht ti sanh

Vua hi:-- Bch i c, ngi khng cn ti sanh na c th t mnh xc tri vic c khng?

-- Tu i vng, c th c.

-- Bng cch no?

-- Ai t bit mnh khng cn n i, khng cn tham dc, khng c dng tmlm iu d, ngi t bit chc khng cn ti sanh trn ci i ny na.

-- Xin cho v d.

-- V nh ngi lm rung, u ma lo cy ba, gieo ging, cy m th ncui ma thu hoch nhiu la ct cha trong va. Qua nm sau nu ngi ykhng cy ba, gieo ging v cy m na, m ch tiu dng s la cn dtr ca nm trc, nh vy ngi y c th t bit rng mnh khng gt lana khng?

-- Bit ch!

-- Bng cch no?

-- Khng cy, khng gieo, khng cy, tc nhin khng c la m gt.

-- Bc tu hnh c o cng ging nh th. Qun n i, x kh vui, khngtham dc, tc nh khng cy, khng gieo, khng cy. ng nhin l skhng gt qu ti sanh. V vy, bc c o bit chc rng i sau mnhkhng cn ti sanh trn th gian ny na.

10. Tr v Minh.

Vua hi:-- Bch i c, ngi c o khng cn ti sanh trong i sau th tr tungi y trong hin ti c khc g ngi thng khng?

-- Tu i vng, c khc ch!

-- Th th c sng sut (minh) khng?


33/87

-- C ch!

-- Tr tu v sng sut ging v khc nhau ch no?

-- Ngang bng nh nhau.

-- Ngi c tr tu v sng sut c bit ht vn s vn vt khng? hay l ciu cn khng bit?

-- C iu bit m cng c iu khng bit.

-- V sao th? Vy nhng g tr tu bit c v nhng g n khng bitc?

-- Nhng g trc c hc th nay bit. Nhng g trc cha hc th nay

khng bit. l l ng nhin. Nhng ngi c tr tu s d khc vingi thng l ch cc im sau y: h bit r ngi v mun vt thyu quy khng, khng t ti; bit r nhng ham mun ca con ngi gieotrng au kh khin ny sinh thm nhiu au kh khc. Ni tm li l ngic tr tu bit r mi vic thnh bi v thng trn ci i ny.

-- Ngi c tr tu ri th bao nhiu si m, u m trc kia i u?

-- T tiu tan ht.

-- Xin cho v d.

-- V nh ngi cm cy n ang chy i vo phng ti, trn phng linsng, bng ti t n tiu tan khng lu d du vt. y ngi c o c trtu cng nh vy : Si m, u m t dt tr.

-- Ri sau tr tu i u?

-- N li cng t bin mt. Nhng nhng g m n to ra nh s hiu bit vcuc i au kh, v bn ng h di..., nhng ci y th cn.

-- Xin cho v d.

-- V nh ban m thp n ln chp sch, sau khi n tt, ch trn tranggiy vn cn lu li du vt.


34/87

-- i c bo rng tr tu sau khi thnh tu cng vic li t bin i, nh thl ra lm sao? Xin v d cho nghe.

-- Tu i vng, v nh phng mt trn ha tai, ngi ta sp sn nmchum y p nc. K , ha tai xy ra nc trong nm chum c dng cu la. Nc vo, la tt. Tai qua, nn khi, vnh vin khng cn sdin li na. By gi ngi ta c cn em nm chum nc y tr li chc na khng?

-- Hn l khng, v khng cn ch li na.

-- Cng th, ngi c tr tu dng nm iu thin tiu tr cc iu c,ging nh k kia dng nm chum nc dit tr ngn la. Nm iu thin l: tn tm, tr gii, tinh tn, nim thin v nht tm. Ai phng hnh c

nm iu thin y th c o v c tr tu. C tr tu th bit r thn mnh vmun vt thy u v thng, khng t ti, trng rng, khng tht. V ci trtu sau khi thng t ri th t n li tiu bin, nhng nhng g m n thng t th vn cn.

-- Xin cho mt v d khc.

-- V nh ng thy thuc tr bnh cho ngi m, dng nm loi dc thom bo ch ri cho ngi m ung. Ung xong, ngi m lnh bnh. Sau ng thy thuc c cn em nm th thuc y m tip tc cho ngi kia ung

na khng?

-- Hn l khng. V khng cn ch li g na.

-- Nm loi dc tho v nh nm iu thin. ng thy thuc v nh ngitu hnh c o. Cn bnh v nh cc iu c. Ngi m v nh k ngu si.

Ngi m lnh bnh v nh k c cu ra khi sanh t lun hi. Sau khithnh tu s mng, tr tu ca ngi c o t tiu bin, nhng nhng g nto ra u vn cn.

-- Xin cho thm mt v d na cho r ngha hn.

-- V nh mt tng qun xut trn tay cm cung tn m xng ra chng gic.Tng qun bn ra nm mi tn, gic thua chy. Vy sau , ng ta c cn

bn thm na khng?

-- Hn l khng, v khng cn cn na.


35/87

-- Nm iu thin ging nh nm mi tn. Ngi tu hnh c o ging nhtng qun xut trn. Cc iu c ging nh qun gic. Tng qun nhnm mi tn m chin thng qun gic. Cng th, ngi tu hnh dc o nhnm iu thin m chin thng cc iu c, chng khng cn ny sanh tr lina, m ci tr tu dit tr cc iu c cng tiu bin lun. Nhng nhng gn to ra th vn thng ti, bt dit.


Phn II

11. c o ri c cn au kh khng?

Vua hi:-- Bch i c, bc tu hnh c o khng cn ti sanh trong i sau,nhng trong i ny c cn thy mnh au kh na khng?

-- Tu i vng, ty tng vic mt. C vic cn thy au kh, c vickhng.

-- C vic c, c vic khng, l nh th no?

-- au kh ca thn th cn, au kh ca tm th ht.

-- V sao vy?

-- S d thn cn au kh l v nhn duyn sinh ra loi au kh ny l thn,h nhn duyn y cn tn ti th au kh ca thn cn. S d tm ht au khl v nhn duyn sinh ra loi au kh th hai l lng tham dc, mt khi tm dt tr ht cc iu d, tham dc khng cn na, th au kh ca tm ht.

-- Bc tu hnh c o ri m khng khin thn la c kh au, nh thl cha chng c Nit Bn chng? c o ri m thn cn au kh th lmsao gi l c o? Cn nn li trn th lm g cn chu kh au?

-- Tu i vng, bc c o khng chung m cng khng ght, khngtm cu m cng khng xua ui. Bnh thn m sng gia ci i ny,khng hp tp, khng vi v. V nh chui non khng cn phi v p. Licng khng cn ch chui chn chc hi. V vy nn c X Li Pht xac dy rng:


36/87

Khng cn tch dit,Cng khng cn trng sanh.Cha phi lc th ,Thi n th ra i.

Vua ni:-- Hay thay! Hay thay!

(1) Theo bn Hn dch nh s 1670B trong i Tng n y th ht quynthng.

12. Vui kh thin v bt thin

Vua hi:

-- Bch i c, khi ngi ta cm thy vui th ci y thin hay bt thin?Cng nh ngi ta cm thy kh th ci kh y l bt thin chng?

-- Tu i vng, li cng ty trng hp. C khi l thin, c khi l btthin, khng chng.

-- Sao vy? l thin th hn l khng c ci kh. V ngc li, trong kht khng c ci thin. Thin v kh, hai bn u c xng hp nhau.

Na Tin nn li rng:

-- V nh c ngi b t vo bn tay mt mt hon st nung v vo bntay tri mt cc bng ng cng. Hon st nng v cc bng lnh y c cngnung t k kia khng?

-- C, c hai cng nung t k kia.

-- Th th c hai cng nng chng? Hoc c hai cng lnh chng?

-- Tha khng.

-- Mt nng, mt lnh khc nhau. Sao li ni c hai cng nung t? Nu boci nng nung t th c hai vin u c cng nng? Nu bo ci lnh nungt th c hai vin u c cng lnh?

-- Bch i c, tr l ca trm nng cn khng theo kp cu vn nn ny.Mong i c dn gii cho trm lnh hi cao kin.


37/87

Na Tin dn li Pht dy m gii p rng:-- C su s vui mng th trc, su s bun lo thanh cao; li c su skhng vui khng bun th trc v su s khng vui khng bun thanh cao.

Vua hi:-- Su s vui bun th trc l nhng g?

-- Mt l mt nhn sc p ri mng lng ham mun. Hai l tai nghe tinghay ri mng lng ham mun. Ba l ngi mi thm ri mng lng hammun. Bn l li nm v ngon ri mng lng ham mun. Nm l thn chmvt mn ri mng lng ham mun. Su l nhn nhng cm th d chu rimng lng ham mun. Nh th l su s vui mng th trc.

-- Su s vui mng thanh cao l nhng g?

-- Mt l mt thy sc p, ngh rng sc y khng bn, chng nn lu luyn,ri nhn t duy l thnh bi c tht v thng ca vn hu khin lngthy thanh thot nh nhng. Hai l tai nghe ting hay, ngh rng ting ykhng bn, chng nn lu luyn, ri nhn t duy l thnh bi c tht vthng ca vn hu khin lng thy thanh thot nh nhng. Ba l mi ngimi thm, ngh rng mi y khng bn, chng nn lu luyn, ri nhn tduy l thnh bi c tht v thng ca vn hu khin lng thy thanh thotnh nhng. Bn l li nm v ngon, ri ngh rng v y khng bn, chngnn lu luyn, ri nhn t duy l thnh bi c tht v thng ca vn

hu khin lng thy thanh thot nh nhng. Nm l thn chm vt mn, nghrng vt mn y khng bn, chng nn lu luyn, ri nhn t duy l thnh

bi c tht v thng ca vn hu khin lng thy thanh thot nh nhng.Su l nhn nhng cm th d chu, ngh rng nhng cm th y khng

bn, chng nn lu luyn, ri nhn t duy l thnh bi c tht v thngca vn hu khin lng thanh thot nh nhng. Nh th l su s vui mngthanh cao.

-- Su s bun lo th trc l nhng g?

-- Mt l mt thy sc xu, khng a m vn phi nhn. Hai l tai nghe tinggh rn, khng thch m vn khng th bt tai. Ba l mi ngi mi tanh hi,khng mun m mi thi vn xng ln nng nc. Bn l li nm v cayng, khng ng m ming vn phi nhai nut. Nm l thn ng vt nhmrch, khng chu m xa trnh khng c. Su l b su kh oanh vy,mun xua ui m vn phi nh ngh hoi. Nh th l su s bun lo thtrc.


38/87

-- Su s bun lo thanh cao l nhng g?

-- Mt nhn thy sc tn t, khng bun v cnh tn t y - v l s thnhbi c tht ng nhin gia vn hu - nhng bun v thy chng sinh aukh khng ng c l thnh bi c tht kia nn khng x b luyn tic trumn. l mt s bun lo thanh cao. i vi nhng g tai nghe, mi ngi,li nm, thn chm v ngh, cng u c mt tm trng nh th. Nh vyl su s bun lo thanh cao.

-- Cn su s khng vui khng bun th trc?

-- L khi mt thy hnh sc, tai nghe m thanh v.v., cn trn tip xc nhaum lng ngy di dng dng nh vt v tri v gic.

-- Th cn su s khng vui khng bun thanh cao l nh th no?

-- L mt nhn thy sc, tai nghe m thanh v.v., bnh thn m th nhn, cnhvui khng sc khin phi say m, cnh bun khng sc khin phi rur. Nu c th nhn cnh g i na l ch v chng sanh m th nhn (1).


(1) 36 Cm th ny, tng Lun em phi hp vi 3 i chia thnh 108 loicm th.

13. Danh thn ti sanh

Vua hi:-- Bch i c, con ngi sau khi cht ri, ci g sanh tr li?

-- Tu i vng, l Danh (tn gi) v Thn (hay Sc, tc l t, nc,la, gi).

-- Phi chng d l danh v thn ca ngi c sanh tr li?

-- Tha khng phi danh c cng khng phi thn c. Ci danh thn ca iny lm cc vic thin c, do nghip thin c y, mt danh thn khc chuynsanh th lnh phc bo hay ti bo d gy ra.


39/87

-- Nh vy l khng phi ci danh thn c sanh tr li. Th th i ny lmiu c, i sau u c chu qu bo? V khng sanh tr li na th tc l thot khi lun hi!

-- Khng phi nh vy. Nu sng i m ch ton lm iu thin th saukhi cht c th khng sanh tr li. Nhng thng thng th lm iu thincng c m gy iu c cng nhiu, vic lnh vic d tip ni xen nhaukhng ngng, cho nn phi sanh tr li m th bo. Lm sao thot khi lunhi c.

-- Xin cho th d v s lin h gia danh thn c vi danh thn mi.

-- V nh ngi hi trm xoi ca k khc. Ch vn xoi bt c qu tangem n u co vi i vng, yu cu i vng x tr. Trc mt i

vng b co ci rng: "Ti khng hi xoi ca anh y. Cy xoi ca anh ytrng hi trc l cy mm t xu. Cn nhng tri xoi m ti hi by ginm trn mt cnh cy to ln sum s. Ti u c n trm!". Trc nhng ll vin ra nh th, i vng c cho rng anh ta v ti v x cho anh tac kin khng?

-- Khng, anh ta c ti. Trm s x cho ngi trng xoi c kin. V trckia nh ngi ny ra cng trng trt bn xi cy mm, cho nn ngy naymi c cy xoi to ln m hoa kt tri.

-- Tu i vng, con ngi ti sanh tr li cng ging nh th. Vi cidanh thn ny, ngi ta sng trn i m lm cc vic thin c. Nghip thinc y ni tip khng ngng, trin chuyn hnh thnh mt danh thn mi ssanh ra. Cng nh do cng phu o l b ht v vun bn cy mm nn vsau mi c cy xoi sum s cnh l vi tri chn tru cy. Lm vic thin ctrong i ny tc l gieo ht xung t v bn xi cy mm. i sau khngsao khng th bo c!

-- Xin cho v d khc.

-- V nh c ngi gt trm la ca k khc. B bt, anh ta ci rng la anhta gt hin nay so vi cy m k kia trng my thng trc, khng lin quang nhau. Nh vy u c c!

-- Xin cho v d khc.


40/87

-- V nh c ngi ma ng ra ng khng chu ni lnh, t la ln si.Xong vic y b ra v, qun dp tt la. Gp gi, la chy lan qua cnh ngk cn, thiu t ht ma mng. B u co ln i vng, y khng khngci rng t xu la nh y t ln si khng phi ngn la ln t chy ccnh ng kia. Nh vy i vng x ai thua kin?

-- Ngi t la si.

-- V sao vy?

-- V ngun gc tai ha chnh l y. Y c t la si ri qun tt, th mic ha hon sanh ra.

-- Danh thn c vi danh thn mi cng nh vy .

-- Xin cho v d khc.

-- V nh c ngi tri ti cm uc ln lu n cm. V y tn la bay rachy nc nh mnh. La lan sang nh k cn, cui cng thiu ri c lng.Dn lng bt ti y. Y ci rng: "Ti khng t lng, ti ch t uc n cmm thi. Ngn la uc ca ti t ln n cm khc vi ngn la ca cnha hon thiu t c lng". Ci nhau chn ch, h a nhau n trc ivng, yu cu xt x. Vy i vng s x ai c ai thua?

-- Dn lng c, ngi kia thua.-- V sao vy?

-- V ngun gc tai ha chnh do y gy. Y c t uc ln n cm m khngcn thn, th mi c i ha hon sanh ra. La chy lng bt gc t ngnuc ca y.

-- Danh thn c vi danh thn mi cng li nh vy.

-- Xin cho v d khc.-- V nh c ngi n ng n np l xin ci mt c b (1). Bt sau , anh ta ra i ri bit tch lun. Khi c ny n tui trng thnh, cmt ngi n ng khc xin ci v cng np l. Thnh lnh ngi nng trc tr v, qu trch ngi n ng sau sao dm ly v mnh. Ngisau ci li: "Ti u c ci v anh. C b m anh tr l trc kia l khc.


41/87

Cn thiu n m ti tr l xin ci ngy nay l khc". Khng ai chu ai, hdn nhau n xin i vng phn x. Vy i vng s x ai c kin?

-- Ngi n ng trc.

-- V sao vy?

-- V c b thu trc v thiu n ngy nay cng ch l mt. Thn thiu nngy nay l do thn c b thu trc m ra. Ai ci trc, ngi y c.

-- Danh thn c vi danh thn mi cng nh vy .

-- Xin cho v d na.

-- V nh c ngi n ch nui b, hi mua mt bnh sa. Mua xong, ngi

y gi bnh sa li, hn sau khi ra ch v, s gh li ly. Bt tr vickhng v kp. Hm sau mi ti hi ly sa th sa i. Anh ta c n ily sa mi, vin l rng anh ta khng mua sa i. Ci v nhau khng aichu ai, h dt nhau kin n i vng. Vy i vng s x ai c kin.

-- Ch nui b.

-- V sao vy?

-- Sa trong bnh chnh l sa ngi kia mua hm trc. V cch mcho nn n mi tr nn i. Ch nui b v can.

-- Tu i vng, ngi ti sanh tr li cng nh vy . Nng ni danhthn, ngi ta sng i m lm cc vic thin c. Nghip thin c y tipni khng ngng, chiu cm mt danh thn mi sau khi cht, th qu khvui ht i ny sang i khc. Nghip thin c chnh l ngun gc ca s tisanh vy. Cho nn ai bo rng i ny lm c m i sau khng ti sanh n tr l khng th c.

(1) n xa c tc to hn. Con gi khi mi sanh ra g chng, nhngi n khi trng thnh mi thnh hn.

14. hi ri khng nn hi li

Vua hi:-- Bch i c ngay nh i c hin nay c s cn ti sanh na khng?


42/87

--Tu i vng, vic ny bn tng c trnh by r rng vi i vngri. Nu bn tng cha dt ht n i th i sau vn cn phi ti sanh. Cnnu n i dt ht th ti sanh cng chm dt.

Vic i vng ti ct vn bn tng nh th ny ging nh c k ht lngth vua gip nc, c vua ban thng v an hng ph qu ri m cntrch ngc li rng vua chng ngh g n cng lao mnh. Li trch cangi y liu c ng hay khng?

-- Tht khng ng.

-- i vng cng li nh th. Trc kia i vng hi bn tng v vn ny v bn tng cng gii p cn k ri. Gi y i vng li emra gn hi ln na, nh th khc g ngi kia c ban thng nhiu n

hu m cn bung li trch mc!15. Danh v thn tng lin

Vua hi:

-- Bch i c, trong mt on trc, i c ni v Danh (tn gi) vThn (sc cht). Vy nhng g l Thn v nhng g l Danh?

-- Tu i vng, nhng g mt thy c l thn; nhng g tm cm nim

c l danh.-- V sao ch ring danh l c to tc n i sau m sanh tr li, cn thn thkhng?

-- Tuy thn khng to tc, nhng danh phi nng vo thn mi to tcc. Cng nh thn phi nng vo danh mi c trc sau tng linnhau. C hai lun lun nng nhau, ch khng ri nhau.

-- Xin cho v d.

-- V nh g con. Nu khng c ci mm sng phi hp vi sc cht ca gth lm sao kt thnh trng v n ra g con cho c? Mm sng v sc chtnng nhau v cng sanh ra vi nhau. Cng ging nh th , danh v thnca con ngi tng lin nhau, nng ta nhau, cng sanh ra vi nhau vkhin c sanh t lun hi ko di v cng v tn trong thi gian.


43/87


16. Thi gian

Vua hi:

-- Bch i c, i c va ni thi gian di v cng v tn, vy thi gianl g?

-- Qu kh, hin ti v v lai. Qu kh di v cng v tn. V lai cng di vcng v tn. Ch hin ti l khng di.

-- Xt cho cng l, c thi gian hay khng?

-- C khi c, c khi khng.

-- Khi no th c v khi no th khng?

-- Vi nhng v tu hnh c o vo Nit Bn th khng c thi gian. Vinhng k cha c o, cn ra vo trong sanh t, th cn c thi gian. Khithi gian cn c, th nu i ny thch lm vic b th v n hiu thun vicha m, i sau hn phi c hng phc bo.

-- Ngun gc ca thi gian qu kh hin ti v v lai l ci g?

-- y l ci ngu si m mui. V ngu si m mui sanh ra nn lin sanh thn.Thn sanh thn. Thn sanh danh. Danh sanh sc. Sc sanh lc tri tc su ci

bit. Mt l bit ca mt, hai l bit ca tai, ba l bit ca mi, bn l bitca li, nm l bit ca thn, su l bit ca tm. C su ci bit ny uhng ngoi. Mt hng sc, tai hng thanh, mi hng hng, lihng v, thn hng trn nhm, tm hng tham dc. Lin hng n llin hip li, m bit kh bit vui. Do bit kh bit vui mi sanh n-i. Do ni sanh tham dc. Do tham dc mi hnh thnh ci nguyn nhn ti sanh(hu). Do ti sanh nn c gi cht, khc lc, lo ru, khin ni tm b bithng. Tt c nhng cn kh bi thng y hip li m thnh con ngi. V vy

m con ngi cht i sanh li ht i ny sang i khc, khng bao gichm dt. Trong ci thi gian di v tn v khng th phanh ra u mi y,tm tr li ci bn thn trc kia ca con ngi qu tht l mt vic bt khc.

-- Bch i c, i c va ni khng th phanh ra u mi ca thi gian,vy xin v d cho nghe.


44/87

-- Nh trong vic trng la. Ht la gieo xung t, t n ny mm, m r,ln cy, tr l, m bng, ngm sa, phi mao, kt ht. Ht la mi, gieo trli xung t, sanh ra nhng ht la mi khc na. Nu c gieo trng nhth ht nm ny sang nm khc, s lin tc ca ht la c bao gi ngngngh c khng?

-- Khng.

-- Con ngi sanh ra qua thi gian cng nh vy . Trc sau trin chuyntng sanh khng dt. Trong dng kit sanh tng tc y, tm cho ra umi ca sanh t l mt vic bt kh c.

-- Xin cho v d khc.

-- V nh g trng. Trng g p n ra g con. G con ln ln, li trngmi, li n g con. T trng n ra g, t g li trng, c nh th tip tcmi khng bao gi ngng. Con ngi sanh ra ri li cht i, cht xong lisanh tr li, ln lui ln ti trong vng sanh t, cng ging nh th. Khngth ni u l u mi v u l tn cng.

-- Xin cho v d khc.

Na-Tin ci xung v mt hnh bnh xe di t, ri ch vo hnh v m hivua rng:

-- Trn ci vng trn ny, i vng c thy u l im bt u khng?-- Tha khng.

-- Cng nh th . Trong vng sanh t, khng th no bit c u lthy, u l chung. Pht dy rng con ngi sanh t t sanh, ln i ln li,ln ti ln lui, nh bnh xe ln, trin chuyn tng sanh, khng bao gingng ngh, bi th m au kh ko di mi chng bao gi ngng. Tnglun gii thch s-kin ny nh sau:

Do con mt v hnh sc tip gip nhau nn thc lin thy bit. Ba ci y hipli gi l xc. Bi c xc nn c cm th kh vui. Bi cm th kh vui nnsanh ra n i. Bi n i nn sanh ra tham dc. Bi tham dc nn mt nghipmi c un c v hnh thnh dn dn: l hu. Bi hu nn mi csanh. Bi sanh nn c cc vic lm thin c. Ri do cc vic lm thin ccho nn mi phi ti sanh tr li th bo.


45/87

Do l tai v m thanh tip gip nhau nn thc lin nghe bit. Ba ci y hipli gi l xc. Bi c xc nn c cm th kh vui nh trn v cng trc sautip ni nhau cho n qu ti sanh.

Cng ging nh th, vi mi l hng, li l v, thn v vt trn nhm, v iu nh ngh. V h c cm th kh vui th c tc ng dy chuyn an qu ti sanh. Tt c u trin chuyn tng sanh v trc sau tng tc,khng bao gi dt ngh. Cho nn trong thi gian di dng dc, tm cho rau mi ca sanh t l mt vic bt kh c.

17. u mi ca sanh t

Vua hi:-- i c va ni tm u mi ca sanh t l vic bt kh c. Ngha y

nh th no?-- Tu i vng, nu c u mi th khng c ti sanh. V khng c umi cho nn ngi ta mi phi tm mn qu kh lm u mi y thi.

-- Theo trm, khng c u mi mi khng c sanh t ch! Nhng theo ic, phi c u mi th mi khng c ti sanh. M tm cho rng u miy bt u trong qu kh th nh th cng l c ri. V vn theo i c, c u mi tc khng c ti sanh. Ci gi l ti sanh , chng qua l vci u mi kia cha dt m thi.

-- Nhng n trong qu kh! ( ni: tip tc ci u mi y trong hinti, tc l ti sanh vy. )

Vua li hi:-- Trong dng sanh t, con ngi c nh nhng tr gip no bn ngoi mi ngy mi tng nn nhiu thm khng?

Na-Tin hi li:--Trong loi b hay my ca trong th gian c nh s tr gip no bn ngoi

m tng ln nhiu thm khng?

-- Trm khng hi cc loi kia. Trm ch hi u mi sanh t ca loi ngim thi.

-- Cy do cy sanh. La do la sanh. Vn vt trong th gian, ging no sanhra ging y theo tng chng loi. Con ngi th bt gc t lc tnh n i. L


46/87

con ngi th c mt, tai, mi, li, thn, . Mt vi hnh sc v thc hpli, l xc. Tai vi m thanh v thc hp li, l xc. Mi vi hng vthc hp li, l xc. Li vi v v thc hp li, l xc. Thn vi vttrn nhm v thc hp li, l xc. vi iu nh ngh v thc hp li, l xc. Do xc sanh ra cm th kh vui. T cm th kh vui sanh ra n i.T n i sanh ra tham dc. T tham dc hnh thnh mt nghip mi, dn dtn ti sanh chu bao nhiu u bi chng cht do gi nua bnh tt v chtchc gy nn.

Nu mt vi hnh sc v thc khng hp li th khng c xc. Nu tai vim thanh v thc khng hp li th khng c xc. Nu mi vi hng vthc khng hp li th khng c xc. Nu li vi v v thc khng hp lith khng c xc. Nu thn vi vt trn nhm v thc khng hp li thkhng c xc. Nu vi iu nh ngh v thc khng hp li th khng c

xc. khng c xc th khng c cm th kh vui. Khng kh vui thkhng kht khao n i. Khng n i th khng tham dc. Khng tham dc thkhng hnh thnh nghip mi (hu). Khng nghip mi th khng ti sanhv khng gi cht. Khng gi cht th khng rn khc lo ru. Khng lo ruthan khc th lng thanh thn an vui. Nh th tc l thot sanh-t, co Nit Bn.

18. Nhn duyn sanh

Vua hi:

-- Bch i c, trn th-gian ny c vt no bng dng m t nhin sanh rakhng?

-- Tu i vng, khng c vt no bng dng m t nhin sanh ra c. Htthy u phi c s nhn.

Nhn , Na-Tin hi ngc li nh vua rng:-- Ci cung in m nh vua ang ng y, phi chng l do t nhin sanh rahay do tay ngi kin to?

-- Do tay ngi kin to. Cy th n trong rng v lm ko ct v.v. , tst th gnh ngoi ng vo xy tng. Nhn cng c n ng ln n bxm li, k ca ngi o, k p ngi t, ai lo trn vic y, mi kin toxong ta cung in ny.


47/87

-- Cng nh th , con ngi cng do yu t ha hp li m thmh. Mivt khng th bng khng m sanh ra c. Ht thy u c s nhn, chkhng do t nhin m c.

-- Xin cho v d.

-- V nh th gm lm gm. Trc ht l ly t st v, ha vi nc mnhi cho nhuyn. Nhi xong cho ln khun m vo ri cht vo l m hm.C nh th mi to thnh chn bt chu bn c. Ch u phi t nhinm sanh ra! Chn bt chu bn y u c s-nhn: l t st, nc, cngth, ci, la v.v. Trn th gian ny khng c vt no do t nhin sanh ra.

-- Xin cho v d khc.

-- V nh nhc cng khy n. Nu khng c dy, phim v tay ngi khyv.v. th khin pht ra m thanh trm bng nht khoan c khng?

-- Tha khng .

-- By gi, nu vi mt cy y dy phim v c nhc cng ngi khy thc pht ting c khng?

-- Tha c.

-- Con ngi v vn vt trong th gian ny cng nh th . Khng th bngdng m c sinh ra. Ht thy u phi c s nhn.

Na-Tin li hi tr lui nh vua rng:-- Nu mun ca cy ly la khng c hai thanh g, li cng chng c binhi, th c to ra la c khng?

-- Tha khng.

-- Li v nh nu c knh thy tinh v c nh sng mt tri ng nng, li

thm c ngi chu kh ngi cm knh m thu sc nng y cho chiuxung ng c kh hay rm kh th c to ra c la khng?

-- Tha c.

-- Li v nh khng c gng, khng c nh sng , khng c ngi ng soith c hnh ngi l ra trong gng khng?


48/87

-- Tha khng. Phi c gng, c nh sng, c ngi ng soi th mi chnh ngi l ra trong gng.

-- Con ngi v vn vt trong th gian cng nh th . Khng mt vtno bng dng sanh ra. Ht thy u phi c s nhn. Cc s nhn y kthp li vi nhau, to thnh s s vt vt ngn sai mun khc. l nhnduyn sanh vy. Khng th no c t nhin sanh.


19. Linh hn

Vua hi:-- Bch i c, trong con ngi ci g lm ch? Phi chng l linh hnthng ti?

-- Tu i vng, ci linh hn thng ti y nh th no?

-- N thng trong ta, dng mt m nhn hnh sc, dng tai m nghe mthanh, dng mi m ngi mi, dng li m nm v, dng thn m s mnhm trn, dng m hiu bit v nh ngh. N nh i c v trm hinang trong cung in ny nhng v bn mt u c ca s, nn ngang quaca s y, chng ta thy c phong cnh bn ngoi.

-- Nh vy, i vng l mun v cc gic quan ni con ngi vi cc cas ca cung in ny chng? Ngang qua bt c ca s no, ta cng thyc cnh vt bn ngoi. Th th ngang qua bt c gic quan no, linh hnthng ti cng phi thy c ngoi cnh ging nh th ch g? Vy linhhn thng ti c thy c hnh sc bng tai, mi, li, thn v chng?

-- Tha khng.

-- Linh hn thng ti c nghe c m thanh bng mt, mi, li, thn v chng?

-- Tha khng.

-- Linh hn thng ti c ngi c mi bng mt, tai, li, thn v chng?

-- Tha khng.


49/87

-- Linh hn thng ti c s bit nhm trn bng mt, tai, mi, li v chng?

-- Tha khng.

-- Linh hn thng ti c suy ngh bng mt, tai, mi, li, v thn chng?

-- Tha khng.

-- Nh vy thi li l ca i vng trc sau khng xng hp nhau! Lina, trong khi i vng v bn tng cng ngi trong cung in ny, nu

ph b ht tt c cc ca s bn pha th tm mt ca chng ta rng xathm ra khng?

-- Tha c.

-- Vy, ph b mt ci ca ni thn ta l cp mt chng hn, th linh hnthng ti c thy rng xa thm khng?

-- Tha khng.

-- V nu ph b thm my ci ca khc ni thn ta l tai, mi, li, thn, ,th linh hn thng ti c nh m nghe rng thm, ngi nhiu hn, nmtng ln, s nhiu ra v suy ngh rng hn khng?

-- Tha khng.

-- Nh vy l li l ca i vng trc sau li khng xng hp nhau! Licn iu ny na: gi s c quan gi kho vo cung, tin ti trc mt ivng, ci linh hn thng ti ca i vng c bit y lui v khng?

-- Tha bit.

-- Nu chu xong, y lui tr v kho, linh hn thng ti ca i vng cbit y lui v khng?

-- Tha bit y lui v.

-- Ngi ta khi n vo li, linh hn thng ti ca ngi y c bit vchua, ng, mn, ngt ca n khng?

-- Tha bit.


50/87

-- Khi n vo n bao t, linh hn thng ti ca ngi y c cnnhn ra mi v nh th no khng?

-- Tha khng.

-- Nh vy, li l ca i vng trc sau li cng khng xng hp nhau!Li cn iu ny na: gi s c ngi gnh hng trm h ru ngon vomt ci bn ln. ru xong li bt mt ngi nghin ru tri li b vo

bn vi mc ru khng ln cao ti cm. Nh vy y c bit c ru trongbn l ngon hay d khng?

--Tha khng?

-- V sao vy?

-- V y u c ung vo ming, u c nm bng li m bit c rungon hay .

-- Nh v, thm mt ln na, li l ca i vng trc sau khng xnghp nhau!

-- Bch i c, trm ti s tr thin, khng sc ng u vi i c.Knh mong i c gii thch cho nghe.

Na-Tin bn gii rng:-- Con mt v hnh sc gp nhau khin tm thn kch ng. Tm thn kchng th lin sanh cm th kh vui. Vi l tai v m thanh, hoc vi mi vhng, li v v, thn v nhm trn, v iu nh ngh, cng li nh th.Tm thn kch ng th lin sanh cm th kh vui. Do cm th kh vui linsanh nim. Do nim trin chuyn thnh tu cho nhau m to nn mtng ch v thng l ci Gi Ng. Ci gi l linh hn thng ti dnh dngg y!


20. Lin h gia cn v tm thn

Vua hi:-- Bch i c, khi con mt thy th tm thn c cng thy khng?

-- Tu i vng, c.


51/87

-- Nhng ci no thy trc?

-- Con mt thy trc. Tm thn thy sau.

-- Phi chng con mt ni vi tm thn rng: "Ny tm thn! Ti thy ch

no th anh c nng theo ch m thy sau"? Hoc, tm thn ni vicon mt: "Ny mt! Anh hy nhn trc i, ti s nng theo anh m thysau"?

-- Tu i vng, hai bn u c giao hn g vi nhau.

-- Th th v sao i c li ni rng ci n thy trc ci kia? Nu khnggiao hn vi nhau th lm sao xy ra nh th c?

-- y l v bn s kin sau y khin cho chng cng nhau nhn thy mkhng c giao c g ht. Mt l ng li (h hnh), hai l mt chiu(hng mn), ba l vt c (hnh trit), bn l quen chng (xc).

-- ng li l nh th no?

-- i vng c bit khi tri ma th nc ma t trn ni cao chy xungra sao khng?

-- Nc ma chy theo ng dc li.

-- Nhng ln ma khc, nc ma chy xung nh th no?

-- Li cng theo ng dc li nh trc.

-- Vy ch nc ca trn ma trc c ni vi nc ca trn ma sau rng:"H ti chy ch no th anh chy theo ch " khng? Hoc nc ca trnma sau c giao hn vi nc ca trn ma trc rng: "Ch no anh chyqua, ti s chy theo" khng?

-- Tha khng. Chng n khng h hn nhau. Chng n ch theo ng lim chy thi.

-- Con mt v tm thn cng nh th . Chng n c theo n li m nhnbit, ch khng h c giao c g vi nhau. Tai, mi, li, thn v i vitm thn cng u c ng li ring m nhn bit, ging nh th.

-- Bch i c, cn mt chiu l nh th no?


52/87

-- V nh n ly chn bin thy c tng cao ho su, nhng vo ra chdo mt cng ln duy nht m thi. Ngi trong n mun i ra ngoi phii cch no?

-- Phi do cng ln y.

-- Nu c ngi th hai, th ba, v.v. mun i ra ngoi na, th phi i cchno?

-- Cng ch do mt cng y.

-- H c giao hn vi nhau trc khng?

-- Tha khng. H ch theo mt chiu m i ra. V chiu y c cng.

-- Con mt v tm thn cng nh th . Chng n c theo mt chiu mnhn bit, ch khng h giao c g vi nhau. Tai, mi, li, thn v ivi tm thn cng li ging nh th.

-- Bch i c, cn vt c l nh th no?

-- V nh c mt xe b i qua, li mt vt t la trn ng. Tip theo,xe sau i ti phi i nh th no?

-- Theo vt c c m i.

-- Hai xe c giao hn trc vi nhau khng?

-- Tha khng.

-- Con mt v tm thn cng nh th . Chng n c theo vt c m nhnbit, khng h giao c g vi nhau. Tai, mi, li, thn v i vi tmthn li cng ging nh th.

-- Bch i c, cn quen chng l nh th no?

-- Trong cc mn hc nh lm ton, tp vit, v.v. ban u th ai cng vngv. Nhng v sau, nh c gng v ch , ngi ta t to cho mnh mt thiquen an mau v tr nn nhm l, tnh nhm c nhiu con s cng nht bt xung l vit ngay, khng cn phi ngh ngi. chnh l s quenchng. Con mt v tm thn cng nh th . Nh s quen chng y, chng


53/87

n cng nhn bit rt l, khng h giao hn g vi nhau ht. Tai, mi, li,thn v i vi tm thn cng nh th .

21. Xc

Vua hi:-- Bch i c, khi con mt thy th ci g cm th kh vui c ng thiny sanh vi tm thn khng?

-- Tu i vng, c. H tm thn nhn bit th c cn cng hip mi nysanh cm th.

-- Hip l th no?

-- L hai ng chm nhau, xc nhau.

-- Xin cho v d.

-- V nh hai con d giao u vi nhau, hay nh hai bn tay v vo nhau.Hay nh hai ci xp xa p vo nhau. Mt con d trong hai con d v nhcon mt; con d kia v nh hnh sc. i vi hai bn tay hoc hai ci xpxa, cng ging nh th. Phm hai ng chm vo nhau, hip vi nhau, thgi l Xc. Con mt vi hnh sc, l tai vi m thanh, l mi vi mi hng,ci li vi mi v, thn th vi vt nhm trn, ngha vi t tng, h c

va chm nhau, c hip li vi nhau th thy u gi l Xc ht. Do misanh ra cm th kh vui ca tm thn, Xc chnh l ci gch ni gia haibn.

22. Cm th

Vua hi:-- Bch i c, cm th vui l nh th no?

-- Tu i vng, l t mnh nhn bit v hng th ci vui y.

-- Xin cho v d.

-- V nh c ngi lp c nhiu cng trng ln lao vi i vng, ivng ly lm bng lng v ban cho nhiu vng bc ca ci v phong chochc tc cao sang. c hng vinh hoa ph qu, ngi y t ly lm vui


54/87

thch, bn suy ngh rng: "Nh ti ra cng gip vua, c vua ban choquyn cao bng hu, nn nay mi c hng lc th ny, lc th kia."

Li v nh c ngi bnh sanh tm thng nim iu lnh, ming thng niiu lnh, thn thng lm iu lnh. Sng mt i sng hin ha nh th,sau khi cht c thc sanh ln ci tri. Ti y, ngi y toi ch n cc, nm ht mi iu khoi lc, bn suy ngh rng: "Hi cn th gian, nhn hin c cho nn by gi mi c sanh ln y v c hng tt ccc lc th nh th ny."

Cm th vui tc l t mnh nhn bit v hng th ly ci vui y.

23. Gic

Vua hi:-- Bch i c, gic l nh th no?

-- Tu i vng, ci i theo ci bit l gic (tng tri vi gic), tc l nhn rs vt.

-- Xin cho v d.

-- V nh ng quan gi kho, sau khi nhn lnh chc v, bc vo kho vua,t mnh sot xt kim im tng mn vng bc chu bu gm vc trong kho.

Kim im xong th nhn bit mn no u, hnh dng ra sao, mu scth no, s lng bao nhiu. Nh vy gi l gic.

24. S nim

Vua hi:-- Bch i c, S nim l nh th no?

-- Tu i vng, l iu suy t toan tnh. S nim tc t tng. V phi ct tng ri mi c lm c hay lm lnh.

-- Xin cho v d.

-- V nh c ngi ch ra mt cht thuc c. Sau khi ch xong, t mnhung thuc c y v khin ngi khc bt chc ung theo. Nh th khngnhng ch t mnh lm kh mnh m cn lm kh k khc. Ch thuc c vnh t tng c. Mnh ung v khin ngi khc bt chc ung theo, l


55/87

lm vic c. Ngi c t tng c, toan tnh iu c v lm iu c, n khicht, chc chn phi a a ngc. Nhng ngi bt chc lm theo cngu khng trnh khi c bo y. Bi vy ngi ta thng hay ni: "H t-tng c c th a n hnh ng c c."

Ngc li, nu c ngi ch ra thc ung ngt ngon b dng, ri t mnhung ly mt cch sng khoi. K khc bt chc lm theo cng c sngkhoi nh th. Ch thc ung ngt ngon b dng v nh t tng thin.Mnh ung v khin k khc bt chc lm theo, l vic lm thin. nkhi cht, c hai u c hng phc bo ci tri. Bi vy cho nnngi ta cng thng hay ni: "H t tng lng thin th a n hnhng lng thin."

25. Ni ng

Vua hi:-- Bch i c, ni ng l nh th no?

-- Tu i vng, l ci t tng mong cu xao xuyn trong ni tm.

-- Khi c ni ng th pht hin ra nh th no? Xin cho v d.

-- V nh mt chic trng ng m ngi ta nh. Khi nh, lng trng rungln v pht ra ting ku cho n khi ht nh m d m vn cn ngn vang.

Li v nh ci cho ng m ngi ta dng nu. Khi nu, lng cho sibt ln, nhng khi bc xung khi la, tm bt cn si ln tn. Con ngicng th. S mong cu khin ni tm rung ng, do tm nim dy khi.Lng trng rung ln hoc lng cho si bt; l ni ng. Nhng khingng nh, thi nu, m d m cn ngn, tm bt cn si ln tn. Conngi cng th, s mong cu khin ni tm rung ng, do tm nim dykhi. Lng trng rung ln hoc lng cho si bt; l ni ng. Nhng khingng nh, thi nu, m d m cn ngn, tm bt cn si, tc nh dngtm nim cn tip tc sau cuc ni ng do mong cu nu nung.

26. Ni lng

Vua hi:-- Bch i c, tt c nm ci ni trn l xc, th, gic, s nim, v ning, mt khi dung hp thnh ni lng ri th c cch g phn tch ring rchng ra m vn gi c c tnh rimg ca mi ci khng? Chng hnnh sau khi phn tch ring r tng ci, ri ni: y l ci xc, y l ci


56/87

th, y l ci gic, y l ci s nim, y l ci ni ng. C th nh thc chng?

-- Tu i vng, khin chng dung hp vi nhau ri th khng c cchg chia cch chng ra c.

-- Xin cho v d.

-- V nh ngi u bp ca i vng nu mt mn n dng ln cho ivng. Trong mn n y c np, c sa v c cc gia v nh mui, gng,tiu, t v.v. Nu thy mn n ri m i vng lin phn vi ngi u

bp kia rng: "Anh hy ly ring tng mn: np, sa, tiu, mui v.v. trongmn n ny m a ln cho trm" th th hi ngi u bp c cch g thihnh c lnh i vng chng? Lm sao c th rt ring tng mn gia v

c th ni c, y l cht v chua, kia l cht v mn, n l cht v cayv.v.?

-- Tha khng, dung hp ri th khng ly ring ra c na.

-- Ni lng gm xc, gic, s nim, v ni ng cng ging nh th.

27. Mui

Vua hi:

-- Bch i c, ngi ta c th nhn mui m bit c v mn ca nchng?

-- Tu i vng, i vng c nm mui bng mt c khng?

-- Tha khng.

-- Vng, ngi ta c th dng li m nm mi bit v mn, ch khng aidng mt m lm vic y.

-- Bch i c, th th b ko xe ch mui, c nhn bit c v mn camui khng?

-- Khng.

-- C th dng cn m cn v mn ca mui bit v mn y nng baonhiu khng?


57/87

--Khng, ha chng ch c tr nh vua mi cn c v mn ca mui. V vmn khng c trng lng. Ch c nhng g c trng lng mi c th dngcn m cn.

28. Duyn nghip ca tri gic

Vua hi:

-- Bch i c, trong thn con ngi, s nhn bit ca nm gic quan l donhiu duyn nghip tu thnh hay ch do mt duyn nghip m thi?

-- Tu i vng, mt duyn nghip lm sao tu thnh c!

-- Xin cho v d.

-- V nh trong mt cnh ng trng ng cc. Khi ng cc mc mm mchi, ging no hin ra ging y, khng th ln ln nhau c. Trong conngi cng th. S nhn bit ca nm gic quan do nhiu duyn nghip khcnhau m c sanh ra.

29. Nguyn nhn bt bnh ng gia loi ngi

Vua hi:-- Bch i c, ngi ta sanh ra trn i, ai cng c thn th vi u, trn,ru, tc, da, mt, tai, mi, li v.v. nh nhau. Ai cng c t chi gm hai tayhai chn khng khc nhau. Nhng v c g m c k cht yu, ngi snglu; k hay m au, ngi thng mnh khe; k giu, ngi ngho; k qu,ngi tin; k ngu dt, ngi thng minh; k xu hnh, ngi tt tng; kni cui ni trng, ngi tht th nh m v.v. v v.v. Ti sao vy?

-- Tu i vng, chng c g l l. Ka xem nh tri cy trong vn. Cngt cy l sanh ra, nhng c cy tri n ngon, c cy tri n d. Trong s ,li c th ng, th ngt, th chua, th cay, th cht, th bi v.v. Cng ngthi l tri cy, ti sao chng chng ging nhau?

-- Ch ti ht ging khng ng.

-- Tu i vng, con ngi cng th. Bi t nim v nghip duyn mingi mi khc, cho nn cn c khng ng, a v khng ng, v hngth cng khng ng. Do mi c k xu ngi p, k sang ngi hn,k ngu dt, ngi thng minh v.v. Theo li Pht dy th ch v cc to tc


58/87

lnh d thc hin trong qu kh c sai khc m mi ngi t c bo ngring. Trc kia lm lnh th nay c phc; trc kia lm c th nay gpha. Nhn no sanh qu ny; qu no theo nhn ny; my may khng sai.

-- Lnh thay! Lnh thay!!

30. Phi sm lm iu lnh

Vua hi:-- Bch i c, nh c ngi mun lm iu lnh th nn lm sm hay iv sau s lm?

-- Tu i vng, phi lm t trc. Cng sm cng c nhiu li ch. Nu qu mun th chng c cng hiu g. V d nh i cho khi kht nc

bng c, ri i vng mi chu sai ngi o ging th lm sao c kpnc nh ra i vng gii kht? C phi nh th khng?

-- Vng. Phi o ging t trc.

-- Con ngi cng vy . nh lm th nn lm sm i. Chn ch khngch g m cn c hi. Li v nh i n khi i, i vng mi chu saingi cy cy gieo trng th lm sao c la kp chn i vng dng?

-- Vng, phi gieo trng t trc.

-- Con ngi cng vy . Phi lm iu lnh khi cn c th gi. Ch nn b thc bch qu gp ri mi chu lm, th no c ch g? Li v nh i cgic n, i vng mi chu sai qun binh luyn tp nga voi, rn c khgii, thao dt binh m, th hi nh th th c kp ng ph vi gic khng?Hay l phi lo toan sp t t trc?

-- Phi lo toan t trc m cn cha chc kp.

-- Tu i vng, chnh v vy m Pht c dy rng: "Phi nn t mnh sm

nh ngh lm iu lnh. Ch ng chm tr v sau, khng ch li g ht." Na-Tin li ni tip:-- ng b ng ln phng phiu m i vo ng cong queo gp ghnh.Ch bt chc k ngu b lnh theo d, ri khc lc n non khi lm nn.Phm nhng ai b iu trung chnh, chy theo iu vy cong, n chng cicht rnh bn lng, bit hi hn th qu tr.


59/87

Phn III

31. La a ngc

Vua hi:

-- Bch i c, cc Sa mn trong hng ng ca i c thng dy; lath gian khng nng bng la a ngc. Cc ngi y cn nhn mnh thmrng: nm mt cc nh vo la th gian, d la y chy t sng n ti, kia cng khng tiu nhng mt tng ln nm vo la a ngc, chtrong chc lt l tiu mt. l mt iu m trm kh th tin c. Cc ngiy cn dy rng: ngi lm iu c, khi a vo a ngc, b la a ngcthiu t c ngn vn nm, ngi y vn khng cht mt tiu. l iu thhai m trm thy cng kh tin hn na.

-- Tu i vng, hn i vng c nghe ni di nc c cc loi thy tcnh su, trnh, cua, thung lung, v nhng con ci ca cc loi thy tcny khi c cha vn n sn si m sng?

-- Tha, c. Chng n dng sn si lm thc n.

-- Th th mt khi vo bng chng, sn si y c tiu khng?

-- Tha, hn phi tiu ht.

-- Trng cha trong bng chng c tiu khng?

-- Tha, khng.

-- V sao vy?

-- Theo thin , c l ti nh hng ca ci nghip.

-- Con ngi trong la a ngc cng ging nh th. B thiu t c ngnvn nm m vn khng tiu, y l bi nh hng ca nghip. H khi no tili to cha tr xong th cha th cht mt tiu.

-- Xin cho v d khc.

-- Nhng c th nh s t ci, cp ci, beo ci, ch si ci, trong lc ngc cha, vn n xng tht ca cc loi th khc. Xng tht y sau khi vo

bng chng, c tiu i khng?


60/87

-- Tha c.

-- Th th ci thai chng mang trong bng c tiu i khng?

-- Tha, khng.

-- Ti sao vy?

-- C l cng ti nh hng ca ci ngip.

-- Con ngi trong la a ngc cng ging nh th. B thiu t c ngnvn nm m vn khng tiu, y l bi nghip bo cha tr xong ti li chan ht. Cho nn cha th cht mt tiu c.

-- Xin cho v d khc.

-- B ci, nga ci, la ci, nai ci, trong lc ang c cha, vn n cy c msng. C cy y vo trong bng chng c tiu i khng?

-- Tha c.

-- Ci thai chng ang mang trong bng th no?

-- Khng tiu.

-- Sao vy?

-- E cng ti nh hng ca ci nghip.

-- Con ngi trong la a ngc, cng ging nh th.

-- Xin cho v d khc.

-- Trong hng ph n nh qu phu nhn sang trng v v ca cc trng gigiu c, thng dng c tht sn ho hi v lm thc n. Cc thc n y vo

trong bng h c tiu i khng?

-- Tha, c.

-- Khi h mang thai, ci thai y c tiu i khng?

-- Tha, khng.


61/87

-- Sao vy?

-- Chc cng ti nh hng ca ci nghip.

-- Con ngi trong la a ngc cng ging nh th. B la a ngc thiu

t c ngn vn nm nhng v ti li cha tr xong, nghip bo cha dt htnn vn cha cht mt tiu c. Sanh ra trong s thiu t, h cng s gitrong s thiu t, cho n mt ngy no , nghip bo dt tr, h mi mttiu.


32. Nc da trn khng kh

Vua hi:-- Bch i c, cc Sa mn trong hng ng ca i c dy rng t davo nc, nc da vo khng kh, khng kh da vo h khng. Nhngiu ni , trm kh th tin c!

Nhn c ci y lc nc mang theo bn mnh, Na Tin d cao ci y yln, tu li vua rng:-- Tu i vng, nc trong y ny khng da trn khng kh l g?

33. Nit Bn

Vua hi:-- Bch i c, phi chng Nit Bn l tch dit, l ngng ngh vnh vin?

-- Tha phi.

-- Xin gii thch cho trm hiu.

-- K m mui, t trong tm ra n ngoi thn, mi m chy theo ham munca gic quan. Tri git trong s ham mun i n, hp ln trong s ham

mun i n, k kia khng c cch g thot ra khi kh au ca sanh, gi,bnh, cht. Bc tr gi nh c tu hnh nn t trong tm h n ngoi thn,khng say m mt ci g ht. Khng ham mun, cng chng vui thch.Khng tru mn i n th khng tham dc. Khng tham dc th khng c bothai. Khng c bo thai th khng ti sanh. Khng ti sanh th khng gi,khng bnh, khng cht, khng sanh gi bnh cht th ngoi khng su ly


62/87

hin ra, trong khng bi thng nung nu. Cho nn ni Nit Bn l tch dit,trong kh au ngng ngh vnh vin v hon ton.

-- Nh vy, phi chng cc nh tu hnh u chng c Nit Bn ht?

-- Tha, cha chc. Ai nht tm hng thin i trn con ng c hnh,hc ht nhng iu chnh chn, luyn tp nhng g ng luyn tp, gt rangoi nhng g ng x ly, nh ngh nhng g ng nh ngh, vt b nhngg khng ng gn ghi, ngi no lm c nh th mi c th chng c

Nit Bn.

-- Ngi cha chng c Nit Bn c bit rng Nit Bn l cnh gii sungsng khng?

-- Tha bit.

-- Cha chng c Nit Bn, lm sao bit c l sng?

-- Th th nhng ngi cha tng b cht tay chn c bit rng b cht taychn l kh khng?

-- Tha bit.

-- Cha b cht tay chn, lm sao bit c l kh?

-- Nghe ting ku la than khc ca nhng ngi b cht tay chn th bit rngb cht tay chn kh lm.

-- Cng ging nh th, tuy cha chng c Nit Bn, nhng nghe cc nhchn tu c o ni li v thy phong thi nhn lc ca h th bit rng cnh

Nit Bn sng lm.

34. Pht c ra i

Vua hi:-- Bch i c, i c thy Pht ln no cha?

-- Tu i vng, cha.

-- Lnh Tn s c thy khng?

-- Tha, cng khng.


63/87

-- Nu th th chc g c Pht ra i? V chnh mt i c khng thy,m lnh Tn s cng chng thy!

-- Tu i vng, i vng thy con sng U H (Uha) trn ni Hy MLp Sn cha?

-- Tha cha.

-- Lnh Vng ph va lnh Thi ph c thy khng?

-- Tha, cng khng.

-- Nu th th chc g c sng U H ng chy trn ni Hy M? Vchnh mt i vng khng trng thy, m lnh Vng ph cng nh lnhThi phu u chng h trng thy!

-- Tha, qu tht c con sng U H. Tuy i Trm cha trng thy v giatin cng chng h trng thy, nhng nhiu ngi n tn trn v niv sng y chnh l ngun tip nc cho sng ci chy v ng bng.

-- Tu i vng, cng nh th , tuy bn tng khng thy Pht, v Tn Sbn tng cng cha h thy Pht, nhng Pht vn tht c ra i mi c giophp ca Ngi truyn th cho n ngy nay.

35. Pht l ti thng

Vua hi:-- Bch i c, Pht l bc cao qu nht trn i, c ng nh th khng?

-- Tu i vng, ng. Pht l ti thng, khng ai trn i ny snh kp.

-- Lm sao i c bit c? i c tng xc nhn t mnh cha tngthy kia m!

-- V nh cha c ngi cha h thy bin, nhng thy nm con sng ln(1) l cc sng Hng H, Tn Tha, Th Tha, Bc Xon, v Thi Phi Di ngym nc ra bin khng ngng m mt bin vn khng v th m caothm th ngi c tin rng bin su thm mnh mng khng?

-- Tha, tin.

Kinh Mi Tien Van Dap - Cao Huu Dinh Dich

Documents

Transcript of Kinh Mi Tien Van Dap - Cao Huu Dinh Dich