KennararstarfiðHvað er góð kennsla?

Fagmennsku- og starfskenningarhugtökin

Markmið

• Varpa ljósi á nokkur álitamál sem snerta kennarastarfið

• Reifa rannsóknir á góðum kennurum• Leggja grunn að skilningi á

starfskenningarhugtakinu• Ræða leiðir sem kennarar geta farið til að

efla sig í starfi (fagmennskan)

En fyrst:

Nokkrar fullyrðingar um kennarastarfið

Þessar einföldu spurningar eiga sér engin (einföld) einhlít svör!

• Hvað er kennsla?• Hvers konar starf er kennsla?• Á hverju byggist kennsla?• Hver eru megineinkenni kennarastarfsins?• Á hvað reynir fyrst og fremst í

kennarastarfinu?• Hvað þarf til að ná árangri í kennslu?

Gera kennarar þetta?

• Miðlun• Fræðsla• Vekja til

umhugsunar• Verkstjórn

• Uppeldi• Mótun• Áhrif• Samskipti

Hin mörgu hlutverk kennarans!

* leiðsögumaður* fundarstjóri* verkstjóri* prédikari* uppalandi* yfirvald* dómari* ráðgjafi* fyrirlesari* umsjónarmaður* fóstra* hjúkrunarfræðingur* leikari

* áhugamaður um allt milli himins og jarðar

* vísindamaður* fræðimaður* sagnfræðingur * málfræðingur* stærðfræðingur* lestrarfræðingur* náttúrufræðingur* félagsfræðingur

* hugsuður* hugsjónamaður* sá sem tendrar

hugsjónaeld [„an inspirer of vision“)

* sá sem gefur innblástur* upphafsmaður þróunar

og nýjunga* sá sem stuðlar að

umbótum* sá sem varðveitir gildi

* listamaður* hönnuður* innanhússarkitekt

* fyrirmynd* samstarfsmaður* undirmaður

Byggt á Davies (1981)

Kennsla þykir afar flókið og margþætt starf

* Meðalkennari á 500 sinnum samskipti við nemendur á venjulegum starfsdegi

* Kennari framkvæmir um 1000 - 1500 einstakar aðgerðir (acts) á degi hverjum

* Í hverri kennslustund tekur kennari 3-4 verulega afdrifaríkar ákvarðanir

Nokkur mikilvæg einkenni kennarastarfsins:

1. Unnið í margslungnu umhverfi (Multidimensionality) 2. Margt er að gerast í sömu andrá í skólastofunni

(Simultaneity) 3. Ákvarðanir verður yfirleitt að taka á stundinni

(Immediacy)4. Margt ófyrirsjáanlegt kemur á daginn

(Unpredictability)5. Allra augu hvíla á kennaranum (Publicness)6. Sameiginleg reynsla (History)

(Doyle, 1986)

Veldur – hver á heldur! Byggist árangur í kennslu öðru fremur á

ákveðnum (meðfæddum) hæfileikum? Er kennsla rétt eins og hvert annað starf

sem hægt er að læra? Er kennsla öðru fremur skapandi starf –

listgrein?

Hvað er góð kennsla? Hvaða mælikvarða má nota?

Viðhorf nemenda Viðhorf fagmanna (kennara,

stjórnenda, kennslufræðinga) Viðhorf annarra (foreldra) Rannsóknir á kennurum sem ná

árangri (hvernig á að mæla árangur kennara?)

Hvernig skilgreinið þið góða kennslu?

Hugsið – ræðið: 1. Rifjið upp bestu kennarana

ykkar? Hvers vegna náðu þeir til ykkar? Hvað réð úrslitum?

2. Rifjið upp verstu kennarana ykkar? Hvers vegna náðu þeir ekki til ykkar? Hvað réð úrslitum?

Og hvað segja rannsóknir?

Rannsóknir á kennurum sem þykja ná óvenjulega góðum árangri skipta hundruðum

Leitarorð: Effective Teachers, Excellent Teachers, Outstanding Teachers, Expert Teachers

Mikilvægt þvert á allar aðferðir

Markvissar spurningar

Framkoma kennarans

Augnsamband

TjáningRaddbeiting

Líkamstjáning

Smitandiáhugi

Skýrt skipulagMiklar

væntingar + kröfur

Góðar útskýringar

Umhyggja - jákvæð samskipti

Sanngirni

Virk hlustun

Hlýleiki -kímni

Niðurstöðurrannsókna

Hvað segja nemendur að einkenni góða kennara (og slæma kennara)?

Hvernig meta

nemendur

kennara?

Heldur aga Heldur ekki aga

Kennir Kennir ekki

Útskýrir Útskýrir ekki

Skemmtilegur - vekur áhuga Leiðinlegur

Sanngjarn Ósanngjarn

Vingjarnlegur Þurr á manninn - kuldalegur

Byggt á Nash 1977. Nemendur voru 12 ára

+ -

Viðhorf 1000 unglinga

Efstu 5 atriðin:• Kímnigáfa• Vekja áhuga• Kunna námsefnið• Útskýra vel• Gefa sér tíma til að

hjálpa nemendum

Neðstu 5 atriðin:• Leiðinleg kennsla• Útskýra illa• Mismuna nemendum• Neikvæð viðhorf• Gera of miklar

kröfur

NASSP, 1997

Hvað er það besta við kennarana?(Svör 164 ísl. nem)

Léttir í lund (49)Skemmtilegir, glaðlyndir, hressir, skapgóðir, fyndnir, geta hlegið

Þolinmóðir - skilningsríkir eðahjálpsamir (25)

Kenna vel eða útskýra vel (20) Þeir eru ágætir

/góðir/allt í lagi (19)Strangir - passlega strangir eða ekki of strangir (17)

Virðing - umhyggja (8)

Hægt að tala við þá (5) Önnur atriði (17)

Veikir/gefa frí (10) Ekkert (3)

Það versta við kennarana?Í vondu skapi, stressaðir, öskra, æsa sig, reiðir (26)

Óþolinmóðir (19)

Of miklar kröfur (9)

Hjálpa bara sumum (7) Of strangir (5) -

ekki nógu strangir (5)

Kenna eða útskýra ekki vel (16)

Leiðinlegir (9)

Hjálpa ekki (5)

Gefa aldrei frí (5)

Annað: Tillitslausir (3), ósanngjarnir (2), vond lykt af þeim (2), lélegur húmor (2), smámunasamir (1), ná ekki sambandi (1) fljótfærir (1)

Ekkert (17)

(Svör 164 ísl. nem)

Hvað er starfskenning?

Kenning okkar um góða kennslu:– Reynsla (eigin reynsla – fyrirmyndir – víti að

varast) – Samræður við aðra– Lestur– Rannsóknir– Ígrundun– Viðhorf – gildi

Hinn fullkomni kennari er ekki til . . . Allir geta bætt sig í kennslu . . . Enginn getur orðið fullkominn kennari, fáir ná því að verða frábærir á öllum sviðum en allir geta orðið betri. Kjarni þess að vera fagmaður er stöðug viðleitni til að bæta sig í starfi.

„Hinn fullkomni kennari“

(Byggt á Brophy og Good 1987, bls. 524)

Fjögurlykilatrið

iVirðing fyrir nemendum

ÁhugiÞekking

„Sjálfs-öryggi”

Dæmi um aðferðir til að bæta kennsluhæfni sína

Hugsun - ígrundun (!) Samræður Fylgjast með kennslu Lestur handbóka – fagrita Prófa mismunandi aðferðir skipulega Félagamat (tveggja eða þriggja manna teymi) Upptökur Viðhorfakannanir

Niðurstöður

Hverjar eru mikilvægustu ályktanirnar sem við drögum af þessari umræðu?

Hvað svo ...?