Kaynak

7/17/2019 Kaynak

1/89

Kaynak Balantlar

Vedat Temiz

7/17/2019 Kaynak

2/89

Giri

Makina Elemanlar I

En yaygn kullanlan zlemez balant yntemidir.

Avantajlar:

i. lave malzeme miktar ok az olduu iin hafifkonstrksiyonlar elde etmek mmkndr.

ii. Kaynak balantlarnn grn dzgndr.

iii. Kaynak ileminin esneklii nedeni ile deiiklik ve ilaveleryapmak her zaman mmkndr.

iv. Nispeten dk maliyetlidir.

v. Zor geometrilerle dahi balant yapmak mmkndr.

vi. Balant yksek mukavemetlidir.

7/17/2019 Kaynak

3/89

Giri

Makina Elemanlar I

Dezavantajlar:

i. Genellikle ergime sonucu i gerilmeler ve arplmalar oluur.

ii. Ergime-katlama sonucunda i yapda deiiklikler szkonusu (gevrekleme).

iii. Boyut toleranslar bakmndan snrlamalar vardr.iv. Her mhendislik malzemesi kaynaa uygun deildir.

v. Gerilme giderme tavlamas ilave maliyet getirir.

7/17/2019 Kaynak

4/89

Giri Saylan avantajlar sayesinde kaynak makina konstrksiyonlarnda

yaygn olarak kullanlr.

rnekler:

o Basnl tanklar, elik konstrksiyonlar.

o Mil ve akslara kaynak edilen flanlar.o Krank milleri.

o Ar hidrolik trbin aftlar

o Ar tip dililer, kasnaklar, volanlar

o

Dili kutusu gvdelerio Makina gvdeleri ve temelleri

o Hadde gvdeleri....

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

5/89

Kaynak kabiliyeti

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

6/89

Kaynak metalrjisi

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

7/89

Kaynak yntemleri

Eritme kayna kaynak, birletirilecek iki parann, bazenbalantya ilave metal ekleyerek eritilmesiyle gerekletirilir

rnekler: elektrik ark kayna, elektrik diren kayna, oksi-yanc gaz kayna, lazer kayna

Kat hal kayna birletirmeyi oluturmak iin s ve/veyabasn kullanlr; ancak esas metallerde erime olmaz ve ilave metalkullanlmaz

rnekler: demirci kayna, difzyon kayna, srtnme kayna

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

8/89

Gaz ergitme kayna(Oksi-asetilen)

Makina Elemanlar I

1) paras2) alumo (tor)3) Dolgu metal

Genel olarak ince metal salarn kaynandakullanlr.zellikle ke ve kenarlarn kayna elik,alminyum ve bakr salar ve ince borular

Dolgu malzemesiz:elik t=0,54 mm, Alminyum - t=0,51 mm

Dolgu malzemeli:elik t=415 mm, Alminyum - t=115 mm

7/17/2019 Kaynak

9/89

Ak ark kayna

Makina Elemanlar I

1) paras2) Metal elektrot3) Elektrik ark

paras ile elektrot arasnda manuel oluturulanelektrik ark ile metal ergir.

Uygun elektrotlar ile btn demir esasl veya demiresasl olmayan malzemelere uygulanr.

t = 1. . .100 mm arasndaki sa levhalar veya borular.

Btn kaynak pozisyonlarna uygun

Diki uzunluu 250 mm den byk ise elektrot deiimigerekir.

7/17/2019 Kaynak

10/89

rtl elektrot ile ak arkkayna

Makina Elemanlar I

1) paras2) Metal elektrot3) Elektrik ark

paras ile elektrot arasnda manuel oluturulanelektrik ark ile metal ergir.

Mineral elementler ieren elektrot rts erimi kaynakblgesinin okside olmasn engeller.

Genel zellikler:

Yaygn olarak dk karbonlu eliklerin tek paso ileyaplan kaynanda ve anmaya maruz yzeylerinkoruyucu olarak kaplanmasnda kullanlr.

7/17/2019 Kaynak

11/89

Tozalt kayna

Makina Elemanlar I

Koruyucu bir toz rts altnda eriyenelektrotla gerekletirilen bir elektrik ark

kaynadr.

Genel zellikleri: Yatay pozisyondaki aln ve ke kaynaklar t=210 mm kalnlndaki metal salarn310 mm diki kalnl ile kayna Yksek hassasiyet Otomotiv, demir-elik sanayi, gemi inaat,konteynerler, eitli mhendislikuygulamalar G kayna: ounlukla AC1) paras

2) Metal elektrot3) Toz beslemesi4) Toz5) Bakr kaytlar

7/17/2019 Kaynak

12/89

Hareketli manyetik ark kayna

Makina Elemanlar I

Is i paras ve bunuepeevre saran elektrot

arasnda oluan manyetikark ile elde edilir.

zellikler:

Boru ve ii bo profillereuygun t < 2 mm, d < 300 mm

1) paras2) Yardmc elektrot3) Manyetik bobin4) evresel ark

Paralar balanr Dnen manyetik arkkaynak blgesini str.

Paralar yerletiktensonra manyetik arkuygulanr.

Uygun kaynakparametreleri ilebalant yaplr

7/17/2019 Kaynak

13/89

Gaz alt kaynaPlazma kayna

Makina Elemanlar I

1) paras2) Plazma ark3) Wolfram elektrot

4) Plazma gaz beslemesi5) Odaklama gaz beslemesi6) Koruyucu gaz7) Dolgu malzemesi

Is, bir koruyucu iindeki tungsten elektrot ve i parasarasnda oluturulan plazma ark ile elde edilir.

zellikler:

Daha ziyade alaml eliklerin kaynanda Ni, Ti, Zr, Cu kaynanda

t = 1 10 mm, a = 2 .. 8 mm

7/17/2019 Kaynak

14/89

Gaz alt kaynaWIG (TIG) kayna

Makina Elemanlar I

1) paras2) Wolfram elektrot3) Asal gaz4) Dolgu malzemesi

Is, bir wolfram elektrot ve i paras arasnda

oluturulan ark ile elde edilir. Koruyucu gaz ounluklaArgon, bazen de Helyum olabilir.

zellikler:

Btn kaynak pozisyonlarna uygun Btn metalsel malzemelere, zellikle yksekkorozyon dayanml Cr-Ni elikleri, alminyum vealamlar, bakr ve alamlarna uygun ok dzgn kaynak yzeyi t=0,025 mm ye kadar incelikte salarn kaynakedilebilecei mikro-TIG sistemi Tipik uygulamalar: uak tayc aksamlar, nkleer

reaktrler vb

7/17/2019 Kaynak

15/89

Gaz alt kaynaMIG kayna

Makina Elemanlar I

1) paras2) Eriyen metal elektrot3) Asal gaz

Is, eriyen bir metal elektrot ve i paras arasnda

oluturulan ark ile elde edilir. Kaynak blgesine sevkedilen koruyucu gaz blgeye hava giriini engeller.

zellikler:

Btn kaynak pozisyonlarna uygun Btn alaml eliklere (zellikle ostenitik),

alminyum ve alamlar, bakr ve alamlarna uygun t>0,7 mm Tipik uygulamalar: uak tayc aksamlar, gemiler,basnl kaplar vb

7/17/2019 Kaynak

16/89

Gaz alt kaynaMAG kayna

Makina Elemanlar I

1) paras2) Eriyen metal elektrot3) Asal gaz

MIG kaynana benzerdir. Genellikle asal gaz yerine CO2Kullanlr.

zellikler:

Genellikle kalnl t 0.7 mm olan, alamsz ve dkalaml eliklerde

Balama eleman olarak

7/17/2019 Kaynak

17/89

Lazer kayna

Makina Elemanlar I

Bir lazer kaynanda retilen lazer nn kaynakblgesine odaklanmas ile s gerekli s elde edilir.

zellikler:

t = 0.5. . . 20 mm aras levhalarn kaynana uygun Elektron kaynandaki gibi vakuma gerek yoktur

Yzeyleri yanstc olan malzemelerde yeterli syaulamada problemler olabilir. effaf yzeylerin arkasndaki blgeye kaynak yapmakmmkndr.

1) paras

2) Odaklama eleman3) Lazer

7/17/2019 Kaynak

18/89

Elektron demet kayna

Makina Elemanlar I

Yksek vakumda elektron demetlerinin

manyetik olarak kaynak blgesineodaklanmas ile s gerekli s elde edilir.

zellikler:

Genellikle otomotiv endstrisi ve bazzel uygulamalardaki kaynaa duyarl

malzemelerde t = d= 0.5. . . 20 mm aras levha vektklerin kaynana uygun arplma yok ok eitli malzemelere uygulanabilir. Aln kaynakta boy 200 mm (elik), 320mm(alminyum).

Tipik uygulamalar: Trbin kanatlar,uaklarda alminyum ve titanyumalamlarnn yk tayan ksmlar,otomotivde motor ve g aktarmaorganlar

1) paras2) Katot (elektron kayna)

3) Anot4) Magnet (odaklama)5) Yksek vakum

7/17/2019 Kaynak

19/89

Elektro-cruf kayna

Makina Elemanlar I

Kaynak edilecek malzemenin ergime derecesinden

daha yksek scaklktaki bir cruf banyosunda yaplr.

zellikler:

Dikey yaplmas gerekli aln kaynaklar iin Alamsz ve dk alaml eliklere uygun t = 8. . .1000 mm aralndaki kalnlklara uygun. Hem dey hem de yatay kaynak pozisyonu.

1) paras

2) Ergimi metal3) Dolgu malzemesi4) Klavuz destek

7/17/2019 Kaynak

20/89

Termit kayna

Paralarn kaynak ular demir oksit alminyum tozu iine gmlr ve bir

birlerine bastrlr.

Karm tututurulduunda ok kuvvetlibir ekzotermik bir reaksiyon oluarak,alminyum, alminyum okside dnrve demir oksit ise saf demire redkteolur.

Reaksiyon bir kez baladktan sonrakoruyucu baryum sper oksit tozualtnda kendi kendine devam eder.Meydana gelen eriyik scakl 3000oCkadardr.

Kullanm alanlar: raylar ve byk kesitliparalarn birletirilmesi

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

21/89

Termit kayna

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

22/89

Elektrik diren (fzyon) kayna

Makina Elemanlar I

ki karbon elektrot arasnda kaynak blgesinin

elektriksel direnci nedeni ile arzu edilen s elde edilir.

zellikler:

ounlukla ince demir olmayan metal ve alamlarauygundur.

1) paras2) Karbon elektrot

7/17/2019 Kaynak

23/89

Nokta kayna

Makina Elemanlar I

Elektrotlar arasndaki blgenin direnci nedeniile lokal snma meydana gelir. Daha sonrauygulanan basn ile kaynak tamamlanr

zellikler:

Alamsz, dk alaml ve demir olmayan

metallerin kaynana uygun t = 2 (6... 30 mm) elik iin ve t = 2 (3... 8 mm)hafif metaller iin Btn kaynak pozisyonlarna uygun ounlukla perinin yerini almtr. 3 metalin kayna da mmkndr. Ancakolduka byk g gerektirir.

nce levhalarda t = 0.005. . . 0.5 mmkalnlklarda kaynak mmkn

1) paras

2) Bakr elektrotlar3) Sabit elektrotF: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

24/89

Diren kabart kayna

Makina Elemanlar I

knt noktalar arasndaki blgenin direncinedeni ile lokal snma meydana gelir. Dahasonra uygulanan basn ile kaynak tamamlanr

zellikler:

Fittinglerin, somunlarn yzeye montajnda

t = 0,8... 10 mm) rnek: Alveri arabalarnda tel kafesinmontaj

1) paras2) Bakr elektrotlar3) n ekillendirilmi

kabartmalarF: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

25/89

Saplama kayna

Makina Elemanlar I

Elektroda takl saplama ile i paras arasndakiblgenin direnci nedeni ile lokal snmameydana gelir. Daha sonra uygulanan basn ilekaynak tamamlanr

zellikler:

M3 den M24 e kadar olan vidal saplamalarn

veya 3...16 mm aralndaki dz pimlerinmontajnda standart olarak uygulanr t = 0.5 mm ye kadar olan incelikte salar iinde uygulanabilir1) paras

2) Saplama3) Elektrot

F: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

26/89

Diren diki kayna

Makina Elemanlar I

Nokta kaynandan fark dner merdane

eklinde elektrotlarn kullanlmasdr.

zellikler:

Genellikle alamsz eliklerde t=2x3 mm, hafifmetallerde t=2x2 mm ebatlar iin elik salarda toplam kalnlk t = 10 mm

inko, bakr, pirin, ostenitik paslanmaz elik,alminyum levhalar (2x1,5 mm) lave bakr elektrot ile dar ve arplmaolmayan dikiler Dar toleransa gereksinim yoktur Tipik uygulamalar: yakt tanklar, kapal kutuve variller

1) paras2) Dner elektrotlar3) Sabit elektrotF: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

27/89

Pres aln kayna

Makina Elemanlar I

paralar su ile soutulan bakr enelerle(elektrotlarla) mekanik veya pnmatik birterbibat yardm srekli olarak sklr.

zellikler:

500 mm2 keside kadar ktklerin ve simetrik

profillerin alnkayna mmkn Oksidasyon nedeni ile alminyum ve bakrasnrl olarak uygulanabilir Tipik uygulamalar: Testere palalar, zincirbaklalarnn birletirilmesi, vb

a) Kaynak ncesib) Kaynak sonras1) paras2) eneler (bakrdan)F: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

28/89

Yakma aln kayna

Makina Elemanlar I

Pres aln kaynandan fark, balangta arkn

oluabilecei bir aralk olmas, yeterli snmadansonra kuvvetin ani olarak uygulanmasdr.

zellikler:

50 00 0mm2 keside kadar elikten ktklerin vesimetrik profillerin aln kayna mmkn

Ekonomik olarak kaynak edilebilir kesitler:Alminyum: A 12000 mm2

Nikel: A 10000 mm2

Bakr: A 1500 mm2

Tipik uygulamalar: Demiryolu raylar, gemizincirlerinin baklalarnn birletirilmesi, eitliprofiller vb

a) Kaynak ncesib) Kaynak sonras1) paras2) eneler (bakrdan)3) Elektrik ark (balangta)F: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

29/89

Srtnme kayna

Makina Elemanlar I

Tornaya benzer bir aparat ile paralardan biridndrlr dieri sabit tutulur. Temas yzeylerisrtnme ss ile yeterli sya ulatnda, sistemdurdurulur ve paralar birbirine bastrlr.

zellikler:

Genellikle D 900 mm apta ve t 6 mm etkalnlnda borularda, D = 6. . . 250 mm ap aralndaki dolu kesitliktklerde

1) Dnen i paras2) Duran i paras3) Duran i parasn tutan

ene sistemiF: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

30/89

Srtnme kayna

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

31/89

ndksiyon kayna

Makina Elemanlar I

zellikle modern boru imalatnda kullanlr.Bobinin rettii indksiyon akmlar ile boru snrve kaynak yaplm olur.

zellikler:

Genellikle D = 10. . .1000 mm ap ve t = 0.5 ...

15 mm et kalnlndaki borularn boyuna alnkaynanda1) Dnen i paras2) ndksiyon bobini3) Isnma blgesi4) Temas alanF: bastrma kuvveti

7/17/2019 Kaynak

32/89

Scak Hava Kayna

Makina Elemanlar I

Kaynak blgesine uygulanan scak hava ilekaynak gerekletirilir.

Genel zellikler:

Termoplastik malzemelerde; lave dolgu malzemesi ile t = 1.5. . . 20 mm

kalnllarda Dolgu malzemesiz t

7/17/2019 Kaynak

33/89

Scak Levha Kayna

Makina Elemanlar I

Kaynak edilecek plastiklerin arasnda scakmetal bir levha (veya boru) yer alr.

Genel zellikler:

Termoplastik malzemelerde; Levhalarda t 2 mm kalnlklar iin

Boru veya ktklerde D

7/17/2019 Kaynak

34/89

Diki trleri ve gsterilileri

7/17/2019 Kaynak

35/89

Diki trleri ve gsterilileri

7/17/2019 Kaynak

36/89

Diki trleri ve standartlarda gsterilileri

Diki trleri ve standartlarda

7/17/2019 Kaynak

37/89

Diki trleri ve standartlardagsterilileri (rnek)

Diki trleri ve standartlarda

7/17/2019 Kaynak

38/89

Diki trleri ve standartlardagsterilileri (rnek)

Ka nak konstrksi on bir kasnakta

7/17/2019 Kaynak

39/89

Kaynak konstrksiyon bir kasnaktadikilerin gsterilii

Makina Elemanlar I

7/17/2019 Kaynak

40/89

Kaynak az

Makina Elemanlar I

elik iin a=60

Kaynak geometrisine gre kaynak

7/17/2019 Kaynak

41/89

Kaynak geometrisine gre kaynakyntemi seimi

Makina Elemanlar I

Kaynak diki geometrisi

7/17/2019 Kaynak

42/89

Kaynak diki geometrisiAln kayna

1.2. Ara dolgu dikileri

3. Yzey dikileri4. Kk dikii

7/17/2019 Kaynak

43/89

Kaynak sonrasndaki sapmalar

Makina Elemanlar I

Kaynak sonras ekme miktar hakkndarnek deerler:

Kaynak sonras arplma miktar hakknda

rnek deerler:

Deiik birletirme yntemlerinde kuvvet

7/17/2019 Kaynak

44/89

Deiik birletirme yntemlerinde kuvvethatlarnn durumu

Makina Elemanlar I

Kaynak diki geometrisi

7/17/2019 Kaynak

45/89

Kaynak diki geometrisiKe kayna

Kuvvet hatlarnn durumu

Kt Orta yi

ki farkl kaynak geometrisiiin kaynakta ve levhadaoluan gerilme dalmlar

k l l

7/17/2019 Kaynak

46/89

Dikilerin ylmas

Makina Elemanlar I

K k if l

7/17/2019 Kaynak

47/89

Konstrktif esaslar

Makina Elemanlar I

Kt yi Aklama

ok fazla n hazrlk

Hurda karacakkonstrksiyonlardan kann

Faturalardan kannift diki ancak byk kuvvetler sz

konusu ise kullanlr

K k if l

7/17/2019 Kaynak

48/89

Konstrktif esaslar

Makina Elemanlar I

Kt yi Aklama

Birleme yzeylerine kaynak olmaz. dikiler ancak ekstrem hallerdekullanlr. leme pay brakn.

Byk dililer kaynaklayaplrlar.

n ve son ilemlerden mmknolduu kadar kann

K t ktif l

7/17/2019 Kaynak

49/89

Konstrktif esaslar

Makina Elemanlar I

Kt yi Aklama

Kuvvet etkime ynn dikkatealnz. Kaynak kkn ekmeyemaruz brakmaynz

Dikiler ayn noktada

ylmamaldr

Eilme rijitliini dikkate aln

K t ktif l

7/17/2019 Kaynak

50/89

Konstrktif esaslar

Makina Elemanlar I

Kt yi Aklama

Diki srasn dikkate alnz

Basnl kaplarda gerilmeleri

dikkate alnz

Gerilme ylmasn azaltn

K t ktif l

7/17/2019 Kaynak

51/89

Konstrktif esaslar

Makina Elemanlar I

Kt yi Aklama

Kuvvet etkime ynnn dikkatealnz

Boru birletirmeleri

T- birletirmeleri

En iyizm

Kaynaa uygun malzemeler

7/17/2019 Kaynak

52/89


Kaynak kabiliyeti temel olarak aadaki malzeme zelliklerinebaldr.

1. Kaynaa duyarlk

2. Malzemeye bal mekanik hasar (krlma) riski

3. Kaynak teknii: proses, n stma vb.

Kaynak edilebilirlik: Eer sz konusu malzeme iin gereklibtn nlemler alnmsa, ancak bu durumda kaynaa izinverilebilir. Kaynak edilebilirlii etkileyen parametreler:

Malzemenin kimyasal bileimi

elik retim prosesi / dkm teknii

Termal zellikler / kaynak prosesi

Makina Elemanlar I


7/17/2019 Kaynak

53/89


Kaynaa uygun elik malzemeler (rnekler): RSt 34-2 (S205G2T); St 37-2 (S235JR);

St 46-2; St 52-3N (S355J2G3);

GS 38; GS 45;

Karbon yzdesi %0,22 nin altndaki yap elikleri

Belirli nlemler altnda (sadece n stma ile kaynak edilebilen,yapsal balantlar iin nerilmeyen ve gvenilirlii garantiedilmeyen) kaynak edilebilen elikler (rnekler):

St 50: E 295 (St50-2)

St 60: E 335 (St60-2) St 70: E 360 (St70-2)

Makina Elemanlar I

eliklerin kayna iin yol gsterici bilgiler

7/17/2019 Kaynak

54/89

eliklerin kayna iin yol gsterici bilgiler

Karbon oran %0,22 nin altndaki elikler iyi kaynak edilebilir. Kaynak edilebilirlii kesin olan eliklerdeki alam oranlar:

Zararl alam elementleri: Si, S, P (orana bal olarak)

Zararl olmayan alam elementleri: Cu, Ni, Cr, Mo, V

arta bal olarak kaynak edilebilen elikler: St 52-3 den daha

sert karbon (yap) elikleri, n stma yaplabilen alamlelikler

Makina Elemanlar I

C % 0,25 S % 0,06

Si: %0,250,35 N % 0,01

Mn: %0,301,5 Al: %0,020,05

P % 0,06

Kaynak muayenesi

7/17/2019 Kaynak

55/89

Kaynak muayenesi

Uygun tahribatsz muayene usulleri1. Gzle kontrol

2. Fluoresan (penetran) sv

3. Magnetik parack testi4. Ultrasonografik kontrol

5. X veya nlar ile kontrol

Makina Elemanlar I

Kaynak kalnl (a)

7/17/2019 Kaynak

56/89

Kaynak kalnl (a)

Makina Elemanlar I

Kaynak kalnl, kaynak geometrisine gre belirlenir. Genel olarak

aln ve ke dikileri sz konudur. En ok karlalan halleraada verilmitir:

Aln diki; a=t

Aln diki; a=t1, t1t2

Aln diki (ift HY)

Kaynak kalnl (a)

7/17/2019 Kaynak

57/89

Kaynak kalnl (a)

Makina Elemanlar I

Ke dikileri iin hesaba esas olan kaynakkalnl, kaynak kesitini tekil eden geninykseklii olarak dikkate alnr

Deiik ke diki geometrileri iin kaynak kalnlklar

Kaynak uzunluu (l)

7/17/2019 Kaynak

58/89

Kaynak uzunluu (l)

Dier kaynak blgesi ile niform zellikte olmad

iin ba ve u ksmlardaki zayf ksmlar dikkatealnmaz.

l=(l1-2a)+(l2-2a)+....nlem

Bozuk ksmn boyu k=a kadar kabul edilir.

Kaynak uzunluu (l)

7/17/2019 Kaynak

59/89

Kaynak uzunluu (l)

Kaynan ayn zelliklerde olmayan u ksmlarndan kanmakiin konstrktif tedbirler de alnabilir.

Makina Elemanlar I

Bu durumda kaynak boyu,levha uzunluuna eit

alnr (l=b).Kapal dikilerde u ksmnetkisi sz konusu olmaz.

Kaynak alan (A)

7/17/2019 Kaynak

60/89

Kaynak alan (A)

Kaynak diki alanlarnn toplam eklinde ifade

edilebilir.

Makina Elemanlar I

=

Hesaba esas olan kesit

7/17/2019 Kaynak

61/89


Makina Elemanlar I

Aln kayna


7/17/2019 Kaynak

62/89


Makina Elemanlar I

Bindirme kayna


7/17/2019 Kaynak

63/89


Makina Elemanlar I

Ke kayna

Hasar durumlar

7/17/2019 Kaynak

64/89

ekme zorlanmasnda aln ve bindirme balant iin hasar

durumlar

Makina Elemanlar I

Statik Dinamik Statik Dinamik

Kaynakta oluan gerilmeler

7/17/2019 Kaynak

65/89

y g

ekme-Basma (Ke kaynanda dikie dik kuvvet etkimesihalinde oluan normal gerilme)

Makina Elemanlar I

,=


7/17/2019 Kaynak

66/89

y g

ekme-Basma (Ke kaynanda dikie dik kuvvet etkimesihalinde oluan normal gerilme, kaynak az alm hal)

Makina Elemanlar I

,=


7/17/2019 Kaynak

67/89

y g

Eilme (Ke kaynanda, dikie dik eilme momenti etkimesihalinde oluan normal gerilme)

Makina Elemanlar I

=


7/17/2019 Kaynak

68/89

y g

Eilme (Ke kaynanda, dikie dik eilme momenti etkimesihalinde oluan normal gerilme, kaynak az alm hal)

Makina Elemanlar I

=


7/17/2019 Kaynak

69/89

Eilme (Ke kaynanda, dikie paralel eilme momentietkimesi halinde oluan normal gerilme)

Makina Elemanlar I

=

=

12 2 + ( )

2 2

elik konstrksiyonlar iin

=

12 ( + )

Makina konstrksiyonu iin

=

12 2 + ( )

+

2

2= 2+


7/17/2019 Kaynak

70/89

Eilme (Ke kaynanda, kirie eilme momenti etkimesi

halinde boaz dikilerinde oluan normal gerilme,)

Makina Elemanlar I

=

Burada, kirite kaynan bulunduu blgedeki eilme gerilmesi hesaplanr. Bugerilme ayn zamanda kaynak dikiindeki gerilmedir.


7/17/2019 Kaynak

71/89

Kesme (Ke kaynanda, dikie dik veya paralel kesme kuvveti

etkimesi halinde oluan kayma gerilmesi, kuvvetin yn farketmez.)

Makina Elemanlar I

=,

= ()


7/17/2019 Kaynak

72/89

Kesme (Kapal ke kaynanda, dikie dik veya paralel kesme

kuvveti etkimesi halinde oluan kayma gerilmesi, kuvvetin ynfark etmez.)

Makina Elemanlar I

=

= =


7/17/2019 Kaynak

73/89

Kesme (Ke kaynanda, kesme kuvveti etkimesi halinde

sadece kuvvete paralel dikilerin yk tad dikkate alnr.)

Makina Elemanlar I

= .=

= ()

= ()


7/17/2019 Kaynak

74/89

Burulma (Kapal boaz kaynanda, dikie dndrme momenti

etkimesi halinde oluan kayma gerilmesi.)

Makina Elemanlar I

=

Kesit byklkleri, elikkonstrksiyon veya makinakonstrksiyonuna gre deiikhesaplanr.

=

Burulma - elik konstrksiyon

7/17/2019 Kaynak

75/89

Makina Elemanlar I

=32 =32

=32

=2 =

16

Burulma - Makina konstrksiyonu

7/17/2019 Kaynak

76/89

Makina Elemanlar I

=32 =32

=32

=2 =

16


7/17/2019 Kaynak

77/89

Eilme+Burulma+ekme

Makina Elemanlar I

A-B kesiti gerilme dalmlar

C-D kesiti gerilme dalmlar

Kaynak kalitesini etkileyenfaktrler

7/17/2019 Kaynak

78/89

faktrler

1. Malzeme: Kaynak edilmeye uygun malzeme

2. Hazrlk: Kaynak tekniine uygun alma,kaynak az almas vb.

3. Kaynak metodu: Malzemeye, kalnla, vezorlanmaya uygun metot.

4. Kaynak malzemesi: Uygun elektrot, dolguteli vb.

5. Personel: Eitimli, tecrbeli, sertifikal.

6. Kontrol: Uygun bir tahribatsz muayenemetodu ile kontrol

Makina Elemanlar I

III. Kalite

II. Kalite I. Kalite

Kaynak dikiinin mukavemeti

7/17/2019 Kaynak

79/89

Genellikle testlerden ve ilgili literatrden eldeedilen, kaynak edilen malzemenin (yapelemannn) mukavemet deerleridir.

Kaynak dikiinin de mukavemeti, yap

elemannn mukavemetine bal olarak tarifedilmek durumundadr.

Bu ilikilendirmede 3 faktr sz konusu olur.

Makina Elemanlar I

Kaynak dikiinin mukavemetiKaynak diki faktr (v1)

7/17/2019 Kaynak

80/89

y ( 1) Statik zorlanma durumunda 1 dir. Yorulma hesabndaki gerilme ylma

faktrn temsil eder.

Makina Elemanlar I

Aln dikiler iin kaynak diki faktr


7/17/2019 Kaynak

81/89


faktrn temsil eder.

Makina Elemanlar I

Ke dikiler iin kaynak diki faktr


7/17/2019 Kaynak

82/89


faktrn temsil eder.

Makina Elemanlar I



7/17/2019 Kaynak

83/89


faktrn temsil eder.

Makina Elemanlar I


Kaynak Kalite Faktr (v2)

7/17/2019 Kaynak

84/89

I. Kalite kaynak iin v2=1

II. Kalite kaynak iin v2=0,8

III. Kalite kaynak iin v2=0,5

Makina Elemanlar I

Darbe faktr (v3)

7/17/2019 Kaynak

85/89

Ufak ve zayf darbelerde v3=10,9

Orta darbelerde v3=0,80,7

Kuvvetli darbelerde v3=0,5 ok kuvvetli darbelerde v3=0,3

Makina Elemanlar I

Kaynak Mukavemeti

7/17/2019 Kaynak

86/89

kem=v1.v2.v3.em

Makina Elemanlar I

Kaynak dikiininEmniyet gerilmesi

Kaynak dikifaktr

Kaynak kalitefaktr

Darbefaktr

Yap elemannnEmniyet gerilmesi

Statik haldeem= Ak/SDinamik haldeem= D(T) /S

Nokta (punta) kaynann hesab

7/17/2019 Kaynak

87/89

Makina Elemanlar I

Punta kaynasays

Nokta kaynanda, kaynak ap; sakalnl, akm, kaynak sresi, yzeybasnc, yzeyin durumu gibiparametrelere bal olarak tespit edilir.

nerilen ller:Nokta ap iin;

Tesir says (1,2)

Bir puntannalan

Basnl kaplarn hesab

7/17/2019 Kaynak

88/89

Makina Elemanlar I

Teetsel gerilme

Eksenel gerilme

Radyal gerilme

Basnl kaplarn hesab

7/17/2019 Kaynak

89/89

Makina Elemanlar I

eksenli halde asal gerilme

Yap elemannnmukavemeti

Denklemde Di=Da-2.t veem= limit/S konur ve gerekli dzenlemeler yaplrsa, kazann sackalnl kolayca hesaplanabilir.

Emniyetkatsays

Kaynak dikifaktr (0,80,9)

Korozyon pay:- Ferritik eliklerde c2=1 mm- t>30 mm ise c2=0 alnabilir- Demir d metallerde veya

ostenitik eliklerde c2>1 mm- Korozyona mukavim eliklerde

yine c2=0 alnabilir.

Et kalnlndakinegatif deiimleri

dikkate alan faktr

Kaynak

Documents

Transcript of Kaynak