Kamil Mur Sid

8/12/2019 Kamil Mur Sid

1/171

Mnev Sohbetler

1

KML MRDNPORTRES


2/171

Mnev Sohbetler

2

Bu alma, hrmetine yaratldmzHz Muhammed Mustafa (SAV) Efendimize ve

Onun temiz Ehl-i Beytine ithf edilmitir.


3/171

Mnev Sohbetler

3

NDEKLER

NSZ

TEEKKR

1. SOHBET: "NSNDA MNEV DEMN SEYR"

KONFERANS: "NSN-I KML VE TARKATLAR"

2. SOHBET: "MRD- MNEV NASIL OLMALIDIR?"

3. SOHBET: AIMIZDA TASAVVUF

SONSZ

MNK SZLK


4/171

Mnev Sohbetler

4

N S Z

Kurn, insndan bahsederken iki ifde kullanr: nsn topraktanyaratld (Enam/2; Hicr/28; Sad/71) ve nsn Allh n bir nefhasdr(Hicr/29). Bylece Kurn, insnn varlk yapsnda iki alann birletiine dikkatekiyor. Bunlardan biri lml alan yni beden, ikincisi lmsz alan yni ruhtur.nsn, bir vasat- cmiadr. Baka bir deyile; farkl unsurlar toplayan, birletirenbir ortam-varlktr. Bu toplayclk vasf bize unu ifde etmektedir. nsn iyi ilektnn, gzel ile irkinin, hayr ile errin, sfl ile ycenin ayn anda barnd birvarlktr. nsn, yaratlanla Yaratan arasnda bir kavak noktasdr. Bir yandanyaratlma izfetle fn, te yandan Yaratcya izfetle ebeddir. Bu yzden olacakki insna Ulhiyetle ubdiyyetin birletii varlkda denmitir.

nsnn, z itibaryla ilah nefha yni Yaratc Kudretin bir uzants oluu,bizi Kurnn baka bir tespitine bakmaya itiyor: nsn ile Allh arasnda bir ezelanlama, bir zaman tesi ahdleme vardr. Kurn bunaMsak veAhd diyor ve insnbu ahdi bozmamaya, hayatn onun gereklerine uygun yaamaya aryor (Araf

/172-173; Tha/115). lh nefha oluun bir uzants da udur: nsn, Allh nyeryznde halfesi ve ilh emnetin, yni varln gyesini gerekletirmeborcunun taycsdr (Bakara/30). nsn, mutluluu ve lmszl Allh avarmakla elde edecektir. Aynen bunun gibi Allh tan uzaklamak insnnmutsuzluu olacaktr. Kurn, lmszlk olayn, Allh a varolay olarak ortaya

koyar. Son var noktasnn Allh olduu, Kurnda aka ifde edilmitir(Bakara/156; Ankebt/ 8).

nsnn kudret, eref ve ilesinin temelinde onun ayrl yatar. nsn Allhtan ayrlmtr. Burada, Yaratc ile ayn olan zn, yaratlm bir kalbn iinekonmasyla kar karyayz. Hz.Peygamber: Bedenleriniz sizin bineklerinizdirbuyuruyor. te hayat serveni, lmsz olan zn, lml binek zerindegerekleen bir yolculuudur. nsn bunun farknda olsun, olmasn hikye budur.nsn, ezelde aslndan ayrlp bu noksanlklar dnyasna gelirken, koptuu btnlebir anlama, bir ahdleme yapm, bir msak imzalamtr. Bu msakla, Yaratcnnbu lemde hidi olmay kabllenmitir. Ruh, bu msak, beden bineinde

seyrederken de unutmuyor, ama bulank hatrlamak gibi bir durumda kalyor. Ne varki, hatrlama derecesi ne olursa olsun, bir derin istek hlinde sevgilisini, canyoldan istiyor, zlyor.

nsnn, btnden kopup noksanlklar dnyasna inii bir k zorunluklar. Aksi hlde insn kendini tamamlayamaz. ni insn hayatnn bir yarsdr.Dier yars, k olacaktr. Bir baka deyimle insn varlk dairesini tamamlamakdurumundadr. Mdem ki bir daire sz konusudur ve mdem ki balang noktasAllh tr, biti noktas, son nokta da Allh olacaktr. Kurnn beynyla Allh

hem balang hem sondurve DnAllh adr(Hadid/3; Bakara/28). nsnn


5/171

Mnev Sohbetler

5

Allh a olan hayat yolculuunun adna seyr, sefer, hicret, gurbet vey sulk derler.Byle bir olu, ucuz ve kolay deildir. Bu yzden insnn, aslna dn yolundakard feryat derin ve yakcdr. Bu feryat yoksa, insn insnln unutmu

demektir.

Bu varolu yolculuunun bir ad da Mi'rcdr ve Kurn bu yolculuadikkatimizi ekmektedir. Bu, objektif bir ifdeyle insn rhunun bir faaliyetidir.Mi'rcla bize tantlan ruh faaliyet, en yce mertebesiyle Hz.Peygambere zgolsa da teki insnlarn bundan nasb alamayaca iddia edilemez. Eer byleolsayd, Mi'rc hdisesi bize duyurulmaz, Allh ile Peygamber arasnda kalrd.Kalmadna gre, Kurn bizi bu faaliyete aryor demeye mecbruz. te buMi'rc faaliyetin, zellii, artlar ve nasll karmza zel bir eitim veterbiyenin kanlmaz gerekliliini karmaktadr. Bu zel eitime vey baka birifde ile ilme genel ad olarak Kurnda da zikredildii gibi lm-i Ledn diyoruz.O hlde unu rahatlkla syleyebiliriz ki; lm-i Lednn gyesi, insn Mi'rcfaaliyete itirak ettirmektir.

nsnn Yaratc Kudretle vstasz diyalou gerekletirebilecei duyularve madde st plnlara gzn aabilmesi kinci Doum (Vildet-i Sniye) veya

Mnev Doum (Vildet-i Mneviye) dediimiz olayla gerekleir. Mnev doum,madd doumun vcd verdii et ve kan ocuuna karlk bir Kalp ocuu (Veled-iKalb) vcda getirir. Bedensel doumun ana yurdu rahim, mnev doumun anayurdu ise dnyadr. Mnev doumun anne ve babaln Mrid-i Kmil yerinegetirmektedir. Kmil bir Mridin eliyle gerekletirilen doum, sonuta nsn-

Kmili yni Peygamber Vrisi insn ortaya karr. lm-i Lednn bir hedefi dePeygamber Vrisi insn yetitirmektir ve nsn- Kmili ancakbir nsn- Kmilyetitirir.

lm-i Ledn eitimin kurumsallam ekli karmza Tarkatlar'karmaktadr. nk insnlarn yaratlve kabiliyetleri ok deiiktir. yle ki herinsn bal bana bir evren saymakta mbala yoktur denebilir. O hlde her ferdikendi yaps iinde ele almak ve i tecrbesini bu yapnn gerekli kld usllerleimkn dhiline sokmak icbeder. Bu yzdendir ki Kurn, Allh a varmak iinvesileler edinin (Mide/35) diyor. Vesile, vahyin verileri ile atmayan her trlusl ve re olabilir. Kurn bunu mutlak olarak zikretmi, hibir kayda

balamamtr. te Tarkatlar, essen, bu vesile edinme esprisinin mi'zac vemereplere gre tekiltlanmekillerinden baka eyler deillerdir.

u bir gerektir ki, her halka inive genelleme, bir kinat kannu olarak,beraberinde az vey ok yozlama ve bozulma da getirmektedir. Bu nedenleTarkatlarn ortaya k ve kitle hareketi hline dnmesi bir kalite dnesebep olmutur. Bu d kendini ilk nce eitim alannda gstermi, ilim ve iaydnlk yerini ekil ve merasime brakmtr. Hatt daha da ilerisi ilm stnlkkermet stnlne dnm, mnev kudretin yerini kermat reklmylakazanlan itibarn almas, baka unsurlar sralamaya lzum kalmadan, bir yozlamave ypranmann yolunu amtr. Tarkatlarda yaanan bir baka l anmas


6/171


7/171

Mnev Sohbetler

7

"Ey Rabbim! Benim bulunduum yerde hatdan baka bir ey yok. Seninbulunduun yerde ise batan baka birey yok. yleyse eksikliklerimi ve bilmeden

yaptm kusurlarm affet. Rahmetini zerimden eksik etme. Beni sev ve dostlarna

da sevdir".

Trabzon, 6 ubat 1997 NecmettinAHNLER


8/171

Mnev Sohbetler

8

T E E K K R

Trabzonun yerel televizyon kanallarndan Kuzey TVde Ocak 1996 veEyll 1996da canl yaynda yapm olduum iki sohbetin pekrln Necmettinahinler yapmt. Sohbeti ilgi ekici klan, sohbeti yapann ahsiyetinden ya dabelgatndan ziyde, sohbet pekrln yapan ztn diryeti ve sohbetiynlendirmesindeki ustaldr. Elhak, Necmettin bey bu iin ustasdr.

Ayrca 29 Ocak 1996 gn Trabzonda Aratrma Kltr Vakfsalonlarnda vermi olduum bir konferansn ierii ile bu iki sohbetin ierikleribiribirlerini tamamlayan bir tevfuk iinde olunca, Necmettin bey bu konumalarvideobantlarndan deifre edip bir kitap hline getirmee tlib oldu. te Kmil

Mridin Portresi isimli bu kitap bylece meydana geldi.

Bu konumalarn deifre edilmesi, bilgisayarda disketlere aktarlmas vetashihi pek byk bir sabr gerektirmitir. Bu bakmdan Necmettin beye ne kadarteekkr etsem azdr. Kendisi konuma metninin doallnn muhafaza edilmesiniarzu ettiinde bunu da pek isbetli buldum. Ancak, konumalarda doal olarakkullandm, bugne gre biraz Osmanlca kalan kelime haznesinin aklanmasiin eserin sonuna eklenen Minik Szlk de tammen onun eseridir.

Mrid geinen pekok kimsenin Medyada boy gstermesinden ok ncesz konusu sohbetlerde izilmee allmolan Kmil Mrid Portresi idealinin

bu yolun yksek mnev mrebbileri ile kalpazanlar arasndaki farkn idrk vetemyizi hussunda gerekli kstaslar temin edeceini mit eder, Necmettin beyi defergatli ve diryetli mesisinden dolay tebrik ederim.

.Trabzon, 23 Ocak 1997 Prof.Dr. Ahmed YkselZEMRE


9/171

Mnev Sohbetler

9


10/171


11/171

Mnev Sohbetler

11

-Allh rz olsun Necmettinciim, ok teekkr ederim. Ben de bumnsebetle Trabzon halkna hitab etmekten dolay son derece mutluyum. Bu frsatverdiiniz iin de sizlere mteekkirim. Saolun!

NECMETTN AHNLER

-Efendim ben sizin bir otobiyografinizi okudum. Bu otobiyografide"hayatta neler yapabilmi, nelere de gerekletirememi" olduunuzu samim birdille ifde etmisiniz. Gzel eyler var ierisinde..

Ben nce bu "sobac" olmaktan balayan ve sonunda "teorik fiziki"denoktalanan yaantnzdan ksa bir kesitini sizin dilinizden dinlemek istiyorum.

AHMED YKSEL ZEMRE

-Efendim, tabi, ocuklarn kendi hayatlarnda bir sr haylleri olur.Bendeniz buuk yanda "sobac" olma hayli ile yaadm. nk evimizesobalarmz kurmak ve sonra da ilkbaharda sobalarmz skmek zere bir ermeniustas gelirdi. Leon usta -topra bol olsun- ok iyi bir adamd. Ve onun yannda benraklk etmeye baylrdm. Onun iin haylim sobac olmakt. Sonra be yanda"tayyreci" olmaya karar verdim. Ondan sonra Galatasaray Lisesi'nin 6. snfnakadar hep mhendis olma hayliyle yaadm. 7. snfta "fiziki" olmaya karar verdimfakat 8. snfta "teorik fiziki" olmaya karar vererek o andan itibaren de bunugerekletirinceye kadar kararm deitirmedim. Ve Cenb- Hakk'n ltf-ukeremiyle de teorik fiziki oldum.

Fakat bu arada rahmetli annem, benim muhakkak mhendis olmam isterdi."Evldm, fizikilik sana para kazandrmaz. Mhendis ol da cebine para girsin"derdi. Rahmetli anneciimin de isteini yerine getirebilmek zere bir devletbursundan istifde etmek sretiyle Fransa'ya, Fransa Nkleer Bilimler ve Teknoloji

Mill Enstits'ne gittim. Orada Trkiye'nin "ilk atom mhendisi" olarak mezunoldum. Ama ne yalan syleyeyim; teorik fizikilik de atom mhendislii de banapara kazandrmad.

NECMETTN AHNLER

-Biraz ksa oldu aklamalarnz.

AHMED YKSEL ZEMRE-Baka ne gibi bir ey istiyorsun?

NECMETTN AHNLER

- zellikle unu telkn ediyorum. Lise yllarnzda manev birdeiiminizdensz ediyorsunuz.

AHMED YKSEL ZEMRE


12/171

Mnev Sohbetler

12

- Tabi, yaadm evre din bir evre idi. Bir kere evimizde herkes namazklard. Babam hfzd, msikiye son derece vakfd. Ve "skdar az" denilen,

skdar'a mahsus bir Kur'n tilvet ekolnn de son temsilcilerinden biri idi. Herperembe akam, yni cuma gecesi, onun bir buuk/iki saat Kur'n terennm evdebizim hu iinde dinlediimiz ve iple ektiimiz bir and.

Bir taraftan bu, dier taraftan da babamn arkadalarnn bizde yaptklarsohbetler ister istemez benim Cenb- Peygamber'e kar byk bir muhabbetleyetimeme sebep oldu. Ayrca skdar'da bir"Attr Dkkn" vard. Ufak; onsekizmetrekarelik bir attr dkkn; ama buna attr dkkn demekten ziyde burasna bir"Tasavvuf Akademisi" demek daha doru olurdu. Rahmetli, kendisi imam olan SimEfendi amca attr dkknnn shibi idi ve babamn da dostu idi. Hatt babamgenliinde bir mddet orada tezghtarlk bile yapm.

Ben dahi genliimde bu dkknda bir mddet tezghtarlk yaptm. Fakatbeni en ok heyecanlandran, zellikle Cumartesi gnleri leden sonra o ufackdkknn iine sekiz-on tne lim, fzl, kmil, meyihten ve hatt gizlievliylardan olduklar sylenen bz ztlarn gelmesi ve bunlarn tasavvufsohbetleriydi. Onlar hep kirpiklerime dizer, byk bir dikkatle izlerdim. Babambeni bu toplantlara her cumartesi gn gtrrd. Babamn Tasavvuf taraf yoktu.Merak ederdi, ama o dima erat'ta kalmay yeledi.

Ve oras benim tasavvufa ve lm-i Ledn'e kar merkmn uyanmasna

sebep olan harikulde bir akademi oldu. Sonra Allh rahmet eylesin, makamCennet olsun, Sim Efendi amcann yni attr dkknnn shibinin olu byksanatkr, ebr std Mustafa Dzgnman, onbir yamdan itibaren orada benimduymuolduum tasavvuf sohbetlerini daha da tahrik eder bir duruma girdi. Ve benonbir yamdan itibaren, byk bir mistik heyecan iinde, hep aradm. Kendimerehber olacak, beni btn bu ham hlimle, ham ervahlmla kabl edecek bir ztaradm. Ama bunu da dile getiremedim.Yni aka tlib olamadm. Fakat buheyecanm gitgide artt ve Galatasaray Lisesi'nin 9. snfnda iken bende, mistik birheyecanla, "srekli oru" tutma istei dodu. Ve babama bunu atm, babam dakarmad bana.

Ve ben Galatasaray Lisesi'nin 9. snfndan itibaren, Ramazan ve Kurbanbayramlar hri olmak zere, buuk sene mddetle srekli oru tuttum. buuk seneden sonra da iki buuk sene kadar Savm- Dvd tuttum; yni pepeebir gn orulu ve ertesi gn orusuz olmak zere iki buuk sene daha oru tuttum;ama bu son safhada ok mubrek bir ztn etkisi oldu. O da yle:

Mlm, eski zamanlarda televizyon yok, radyo yok vs yok. Genler dahaziyde msiki sohbetleriyle elenirlermi. Babam ve iki amcam da genliklerindemsikiye olan telknlar dolaysyla gyet gzel sohbet eder, terennm eder, alglaralarlarm. Rahmetli kk amcam evket Bey kimyager ve eczc, son derecezarif bir ztt. Keman, lvta, ud, piyano, kemene ve ney alard. Beste yapar, iir


13/171

Mnev Sohbetler

13

yazar ve mevlev merep bir ztt. Hep mr hayatnda bir mevlev eyhine intisbetmeyi mit etmi; fakat byle bir eyh bulamaynca karsna Cenb- Hakk

Halvetiye'nin Ukiyye kolundan bir kmil insn karm. O'na intisb etmi.

Efendisi vefat ettikten sonra da Onun yerine geen halfesiyle bir gn ko-nuurlarken: "Efendim; benim bir yeenim var, senedir devaml oru tutuyor"demi. Bu, kendi efendisi hazretlerini ilgilendirmi olacak ki: "evket Bey o ztbize gnderin" demi.

Hi unutmam Galatasaray Lisesi'ni bitirdiim 1954 senesinde Austosayyd, evket amcam bir gn bize le yemeine geldi. Annem ve aabeyimamcam ile birlikte sofraya oturdular. Ben de orulu olduum halde onlarn yemeinedeil, sohbetlerine itirak etmek zere sofraya oturdum. Sofrada amcam banahitben: "Ykselciim, biliyorsun ben ok mbarek bir zttan feyz almaktaym.O'na devaml srette oru tutan bir yeenim olduunu syledim; O da bana: evket

Bey, o zt bize gnderin dedi. Byle bir zta gitmek ister misin?" deyince benfevkalde heyecanlandm. nk senelerden beri beklediim byle bir imkn idi.

Hi unutmuyorum, adresini kaydettim: "Beyazt, Soanaa mahallesi, b-Hayat soka, Penah apartman,2/2". Ve bunu arka cebime koydum. Fakat araya yazgirdi, ondan sonra niversiteye girdim. niversiteye girdikten bir ay sonra sanrm1954 senesinin Kasm aynn sonu ya da Aralk aynn balangc idi. Bir gnderslerden ktktan sonra baktm ki vaktim var, haydi u mubrek zt bir ziyaretedeyim dedim. O mubrek zt ziyaret etmek iin kapsn aldm. Aa yukar bir15-20 sniye kadar bir zaman bekledikten sonra karma orta boylu, hrikulde

gzel sakall, fevkalde nfiz bakl, insna tesir etmemesi mmkn olmayanharikulde mubarek bir zt kt. Kapy at, yle yukardan aa beni bir szd:"Evldm bizi ok beklettin" dedi. Yerin dibine girdim tabi. Hemen keml-i hrmetile ieri girdim, elini ptm. Ben bu zt- muhteremden be sene, yni kendisi 4Temmuz 1959'da Hakk'a yrynceye kadar, ok istifde ettim.

Bu zt benim kontrol edemediim mistik heyecanm kontrol altna ald.Bana "Evldm; bu hergn tutmakta olduun orucu Savm- Dvt'a evireceiz; ynibir gn tutacaksn, bir gn tutmayacaksn" dedi.Ve bu zt- muhterem ile besenehemdem oldum. ok byk himmetlerini grdm. Bilhassa geirmi olduumameliyatlar esnsnda, hayat tehlikeler esnasnda himmeti her an dim oldu.Ve

kendisinin veftndan sonra da O'nun yerini alan zttan, bu ztn 1 Nisan 1994'dekiveftna kadar, 35 sene feyz aldm.

NECMETTN AHNLER

-Gzel, geri daha sonra tasavvuf konusuna tekrar dneceiz. Ama bensizin biraz daha pozitif ynnzle ilgili bz eyler sormak istiyorum. imdi siz, 34yanda niversite profesr olmusunuz..

AHMED YKSEL ZEMRE


14/171

Mnev Sohbetler

14

-Evet, Allh byle bir ltufda bulundu.

NECMETTN AHNLER

-niversiteyi de ok erken bir zaman sresi iinde bitirmisiniz.

AHMED YKSEL ZEMRE

-O da enteresan oldu Necmettinciim. yle bir ey oldu...

NECMETTN AHNLER

-Efendim zr dilerim, Trkiye'nin de ayn zamanda ilk atommhendisisiniz.

AHMED YKSEL ZEMRE

-Evet, hasbelkader Trkiye'nin ilk atom mhendisiyim. Fransa NkleerBilimler ve Teknoloji Milli Enstits'nden 30 Temmuz 1958'de mezun oldum vediplomam da atom mhendislii diplomasyd. Bir master derecesiydi fakat buradaenterasan bir durum var; eer msaade edersen onu da anlataym. Ben yandanitibaren fizik, atmosferik ve semav olaylara byk ilgi duydum.

Ve Allh rahmet eylesin, makamlar cennet olsun, babam, annem vebabaannem ile -Allh uzun mr versin- benden dokuz buuk ya byk olan

aabeyim de beni bu hususta tevik ettiler. Kitaplar aldlar, harlk verdiler kitapalmam iin...Ve bylelikle bende pozitif bilimlere kar doal bir zevk teekkl etti.Ve bundan zevk almaya, yni hdiselerin se-beplerini izah etmeye, kendi kendimeizahlar bulmaya altm. Ve Galatasaray Lisesi'ne girdiim zaman da orada da benibu konuda tevik eden harikulde gzel hocalarla karlatm. Ve 8. snftan itibarenben teorik fiziki olmaya karar verdim.

Fakat 8. snftan itibren ben ayn zamanda kendi derslerimi aarak bilhassamatematikte ilk nce lisenin 11 ve 12. snflarnn derslerini sonra da niversitedeilk iki ylda okutulan hem matematik ve hem de fizik derslerini bitirdim. yle kiniversiteye geldiim zaman ben niversitenin 1-2. snf derslerine devam etmeye

ihtiya grmedim. Daha ziyade 3-4. snf derslerine devam ettim. Ve bununneticesinde de ok da iyi bir baar ile getiim derslerin sonunda o zaman stanbulniversitesi Fen Fakltesi mezunu olmak iin lzm gelen 100 kredi saat yerine, 113kredi saatini iki buuk senede yni be smestrede doldurarak mezniyete hakkazandm.

Bu be smestrelik mezniyet o zamanda Trkiye'de bir rekordu. senede yni alt smestrede bitiren vard ama niversiteyi besmestrede bitiren hiyoktu. Yalnz iin enteresan taraf, ben be smestrede stanbul niversitesi FenFakltesi Matematik Fizik Blmn bitirdim ama o zamann ynetmelikleri bana


15/171

Mnev Sohbetler

15

sekiz smestre tamamlanmadan diplomay vermiyordu. k belgesi veriyor fakatdiplomay vermiyor. Bunun zerine bir buuk sene ne yapacam diye dnrkenAllh nasip etti, rahmetli ilk eim ile evlendim. lk eim snf arkadamd. Onun

Fransa'dan bir bursu vard. Ben de bu mnsebetle devletten bir burs bularak onunlabirlikte Fransa'ya gittim.

O, Meudon Rasathanesi'nde astrofizik doktoras hazrlarken, ben de"InstitutNational Des Sciences Et Techniques Nucleaires"de atom mhendisliiyaptm ve biraz nce sylediim gibi 30 Temmuz 1958'de atom mhendisi olarakmezun oldum. Bana bir master diplomas verdiler. Ben ancak Trkiye'ye dndktenbe ay sonra hakkm olan lisans diplomasn aldm. Yni byle bir garbet olduhayatmda. Benim lisansst diplomam master diplomama 5-6 ay daha ncedir.

NECMETTN AHNLER

-Efendim yine ben sizin otobiyografinizde ilgin bir ey yakaladm. Tabi,insnlar hayl ederler; yni siz 34 yanda profesr olmusunuz; be yabanc dilbiliyorsunuz; bir sr eser ortaya koymusunuz. Bir itirafta bulunuyorsunuz ve beniok zd bu itiraf. Belki izleyicilerimizi de ayn ekilde etkileyecek. Siz Trkiye'yebir "Nobel Fizik dl" kazan-drmay dnrmsnz. Fakat sonradan sizdenasl bir karamsarlk olmusa "Trkiye artlarnda byle bir dl kazanmannTrkiye'de mmkn olamayaca" eklinde sizde bir kanaat uyanm.

Ben yle bir soru yneltmek istiyorum size.. Bu sizdeki kanaat ya dakaramsarlk Trkiye'nin gerekli alt yaps, teknolojik birikiminin olmamasndan m,yoksa bir ynetim/siyset zihniyeti probleminden mi kaynaklanmaktadr? Yni sizingibi belki bugn Trkiye'ye bir takm eyler kazandrmak isteyen insnlar olacak..

AHMED YKSEL ZEMRE

-imdi arzedeyim Necmettinciim.. phesiz benden sonra Trkiye sonderece kymetli bilim adamlar kazand. Ben de imdiki bilim adamlarmzn bykbir ksmyla iftihr ediyorum. Hakkaten benim kendi yetitirmi olduumtalebelerin bir blm de beni kendi ilmimde atlar; hatt ilerinde beni kat katgeenler var. Hepsiyle de ok iftihar etmekteyim.

Bu Nobel Fizik Mkfat kazanma arzusuna gelince ben, GalatasarayLisesi'nin 7. snfndanberi "Ben nllah Trkiye'ye bir Nobel Mkfatkazandracam" azmiyle hareket ettim. 1961 senesine kadar bu azim ve midimimuhafaza ettim. Hakkaten 1961 senesine kadar gerek doktoram gerek doktoramdansonraki yaptm ilm yaynlar gnn birinde fizik alannda lkeme bir Nobel fizikmkafat kazandrmak hususunda beni ok tevik etti ama 1961 senesinde ayr bir evatm. 1961'e kadar babamlarn yannda oturdum. O zaman geim gailesi srtmabindi. niversiteden aldm maa yetmeyince gizli olarak Notre Dame de SionLisesi'nde franszca matematik hocal yapmaya baladm. Btemi ancak buekilde dengeleyebiliyordum. Bu arada ufak tefek tercmeler kyor, onlardan da


16/171


17/171

Mnev Sohbetler

17

insnlarn her nedense pek kymeti bilinmiyor ve yalnzla mahkm edildiini degryoruz. Yni sizin ahsnzda bu bizi zyor. imdi mesel bakyorsunuz; ABDeski dileri bakan Henry Kissinger, grevinin sonunda alp keye atlmam.

Amerika onu gene kullanyor. Hatt eski bakanlarn da kullanyor. Nedir buTrkiye'deki durum? Hadi doal kaynaklarmz israf ettik. Beyin g diyoruz. Bukadar kendini gelitirmi/yetitirmi, alt yapsn hazrlam, eser vermi birahsiyeti byle hayatn dna, retimin dna, retken fonksiyonlarn/aktivitenindna atmann anlam nedir Trkiye'de?

AHMED YKSEL ZEMRE

- Efendim anlamnn ne olduunu bilmiyorum ama bu, bir vka! Ynigerekten de ben de ve benim gibi bz arkadalar da gerekten de darlanmzdr.Mesel Cenb- Hakk'a ne kadar hamdetsem kretsem azdr, benim Trkiye'ye

gerek ilim adam yetitirmek, gerek stn kalitede teknisyen yetitirmek, gerek kitapyazmak, gerek inceleme yapmak ve gerekse pekok kiiye rehber olmak bakmndankrk senelik bir mrebblik hizmetim var. (Helli ho olsun! Onu da hemen ifdeedeyim)

Fakat iin enterasan taraf ben hret peinde deilim, bir kere "hretfelkettir"; bu bakmdan hretin peinde deilim. Ama pek az gazete benimhakkmda msbet yazmtr,hibir ansiklopedide benim ismim gemez. Ben ister sakesimin, ister sol kesiminkard ansiklopediler olsun, bunlarda ismi gemeyen bir adammdr. Bu nedendir?ok basit.. nsnlar daha ziyade kendi kafalarndaki ablona gre adamlar ararlarve bu adamlar istihdam ederler. Ben mr hayatmda, Allh 'n ltf-u keremiyle, bumemlekette sdece ilim bakmndan deil ilim idarecilii bakmndan da pek okhizmette bulundum. (Helli hoolsun!)

Bu ilim idrecilii hizmetinde bz yerlerde ok etin mcdeleler verdim.Bu etin mcdeleler ok kimsenin keyfini kard. Kk yatan beri devamlsrette slm bir terbiye ile yetimi ve her Cuma namaznda"Bismillhirrahmnirrahim. nnAllh e ye'mr bil'adli vel ihsn" yetinidinleyen ve bu yetin knh kendisine babas tarafndan telkn edilmi, kendisininfeyz ald insnlar tarafndan telkn edilmi olan bir insn, adlet ve ihsndan

ayrlmaz. Ben mir olduum zamanlarda insnlar mensup olduklar gruplara gredeil, ihraz ettikleri vasflara gre takdir ve istihdam ettim; lyk olduklarmevkilere getirdim. Bunlar, ou sefer, reaksiyonla karland. nk dima sizdenbelirli bir grubun "ete eleman" olmanz bekler gibi bir beklenti iindedirler.Benim tutumum, tabi, pek ok kimsenin bana kar rahatsz olmasna yol at. Banaancak ve ancak kanun, tzk ve ynetmelik erevesi iinde sz geirebildikleri,mevzutla eliik durumlarda bana sz geiremedikleri, beni robotlatramadklariin bu kimselerin srekli mnferetlerine mruz kaldm.

Ve ernobil kazs dolaysyla yaadm ok enteresan olaylar var.Mesel, ismini vermeyeceim bir gazetenin muhbiri sol eilimli fakat meddep bir


18/171

Mnev Sohbetler

18

ocuk vard. Devaml srette gelir benden beynat alrd; fakat beynatlarmnhibirisi yaynlanmazd. Birgn onu yakaladm, "TAEK yni Trkiye Atom EnerjisiKurumu" makam odasna kapadm. Dedim ki: "Evldm! Allh Lillah akna bana

syle, bu sizin sol kesimin bana uygulamakta olduu bu izolsyon, bu karalamapolitikasnn arkasnda ne var? Ben bunu anlamyorum. Ben burada ilmimin vevicdnmn bana dikte ettii prensipler erevesinde hareket ediyorum. Benden gelipbeynat alyorsunuz, bunlar basmyorsunuz. Bastnz zaman yzseksen dereceters evirip basyorsunuz. Size tekzip gnderiyorum, tekzibi kabl etmiyorsunuz;mahkeme kanal ile gnderiyorum, st mahkemede iptl ettiriyorsunuz. llllah veReslihi, bktm sizden! Bir daha size tekzip gndermeyeceim. Ama sizin bendenalp veremediiniz nedir?" ocuk gld: "Hoca; senin zerine bizim takm ok gitti,ve grdk ki sen ilminde muhkem bir adamsn. ok istedik senin pozisyonundan biradm geri gitmeni, o zaman rezil edilebilecektin. Ama herkes grd ki bilimsel

pozisyonunda ok kuvvetlisin. Ama bizim takmn kafasnda bir ablon vardr. Buablonda eer ilim varsamslmanlk olamaz, eer mslmanlk varsa ilimolmaz.yi ama sen br taraftan, herkesin de bildii gibi dinine/tresine sdk birinsnsn. stelik ilmin de kuvvetli. O zaman ne oluyor? Bizim sol kesiminkafasndaki ablonu paralyorsun. Binenaleyh bizim sol kesime de senin halknnezdindeki imajn rezil rsvay etmek bir vecibe hline geliyor" dedi. Ben o zamanuyandm.

Bunun hricinde tabi, muhtelif grevlerim esnsnda anlamazlkyznden, yni bendenizi birtakm kanun, tzk ve ynetmeliklere aykr hareketetmeye zorlayp da robotlatramadklar iin mcdele etmek zorunda kaldm

slerim oldu. Ve birok yerden bu bakmdan istifa ederek ayrldm.Mesel,TBTAK Bilim Kurulu yeliinden byle bir mcdele yznden istifaederek ayrldm. Kez stanbul niversitesi Fen Fakltesi Dekanl'ndan da bylebir mcdele yznden ayrldm. Yni demek istediim udur ki: "Ben, demek ki,robotlatrlamadm iin muhtelif evreler tarafndan ister sa kesim olsun, istersol kesim olsun, her iki tarafta da rahatszlk uyandrm ve her iki tarafn dakafalarndaki ablonlara pek fazla uymayan ve Binenaleyh zapturabt altndatutulamayan, bubakmdan da herhangi bir grevle tavzif edilmesi kendilerince mmkn grlmeyenbir adamm. O bakmdan bir izolsyona iteklenmi durumdaym. Ama ben kendidurumumdan ok kr memnnum. Bunca sene Trkiye'ye, milletime, devletime

hizmet etmi olmann vicdn huzru ve kanaat- kmilesiyle yayorum. Cenb-Hakk'a hmid ve kirim.

NECMETTN AHNLER

-Ben bu hayat kesitiniz iinde son bir soru daha sormak istiyorumsize..Belki izleyicilerimiz de telkn ederler. Sayn zemre u anda ne yapyor?

AHMED YKSEL ZEMRE


19/171

Mnev Sohbetler

19

-Efendim, stanbul niversitesi'nden kendi isteimle emekliye ayrldktansonra hayatm bir hayli heyecanl geti. Bir ara bir irketin genel mdrlnyaptm, yedi ay kadar. Ondan sonra Trkiye Atom Enerjisi Kurumu Bakanlna

getirildim. Sonra azledildim. Ondan sonra bir-iki yerde danmanlk yaptm. Bylegeici bir iki ile uratm. Bildiiniz gibi bir emekli profesrnn emekli maaonun hayatn minumum ihtiyalarn karlayacak ekilde idme ettirmesinemaalesef yetmiyor. Bunun iin ister istemez urada burada bazan ok ufak tercmeileriyle, bazan bir rapor yazmayla iktif ederek, bazan geici bir grev bularakhayatm idme ettirmekteyim. Hlihzrda Eyll 1994'den beri skdar'da lim veFazilet Eitim Kurumlarnn Bilim Danmanln yapyorum. Ve bu arada dabunlarn liselerinden Fen Lisesi'nin mdr istifa edip ayrld iin geici bir sremdrl de veklet ediyorum1.

NECMETTN AHNLER

-Efendim ben bir yaznz okudum siz bu yaznzda Kur'n'a gre aklnneminden bahsederkenakl ve iman ikizkardeler olarak nitelendirmisiniz.

AHMED YKSEL ZEMRE

-Ama tabi bu nitelendirme benim deil! Bu, Hz.Ali'nin..

NECMETTN AHNLER

-Ve yle sylyorsunuz: "Akl temyize, temyiz temkine, temkin itidle,

itidl hsn-i zanna ve hsn-i zan da beeri mnasebetlerde yumuakla, edebe vesulhe sevkeder. Tabi bunun tersi de var: Vehim su-i zanna, su-i zan tefrikaya venifka, nifk ise fesda yol aar." Biraz arapa szckler ounlukta ama siz bunlaraarsnz.yle bir soru soracam. Akln bu derece isbetle ve diryetlekullanlmas nasl gerekletirilecektir?

AHMED YKSEL ZEMRE

-Evet; bu, essnda zor bir soru Necmettinciim. imdi, akl ok enterasanbir mahlk! Allh 'n ltfettii byk bir ltuf ve akl nasl kullanacan renmekdaha bizim ocukluumuzdan itibaren annemiz, babamz ve ondan sonra da btn

eitim sresinde bize verilen terbiye ile mmkn. imdi, bizim aklmz nedir? Bizimaklmz: etrafmzdaki eyy tanmak, bilmek, kategorize etmek ve bunlararasndaki bantlardan ve bir de bunlarn bizim zihnimizde hsl ettiitasavvurlardan hareketle birtakm sonular karmak hususunda bize byk birimkn tanyan bir yetenektir.

1 Prof. zemre Temmuz 1995'de bu grevden ayrlmak zorunda kalmtr. Ayrca 5 Mays 1996'da BakanlarKurulu kararyla Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl Danmanl'na ve Nkleer Proje Koordinatrl'netyin edilmiolmasna ramen 31 Aralk 1996'da bu grevlerinden de istifa etmitir.


20/171

Mnev Sohbetler

20

Fakat akln herhangi bir eyi sorgulama hussunda snr yoktur. Eer insnkendi aklna meclb olacak, akln putlatracak, akln hereyden stn grecekolursa gyet kolaylkla irke kaabilir. nsnn akln kullanmasndaki snr, akln

Kur'n'n ve Snnet'in hizmetine verilmi olmasdr. Eer insn akln Kur'n'n veSnnet'in hizmetine verirse bunu diryetle ve isbetle kullanabilir. Ama eer insnkendi akln iyice putlatrp da ona Kun'n' ve Snnet'i reddedecek bir yetkiatfedecek olursa, o zaman aya kayar.

Ama bakyoruz bugn: birok akl banda, ok yksek mertebeler ihrazetmi kimselerde dahi bu akl diryetle ve isbetle kullanabilme yeteneini herzaman gremiyoruz. Bu nedenle akl, iki taraf keskin bir bak gibi hayra dakullanlabiliyor, erre de kullanlabiliyor. O hlde bizin aklmz her zaman isbet vediryetle kullanma hususunda Cenb- Hakk'n ltuf ve keremine iltica etmemizlzm. "Y Rabbi, sen aklm muhafaza et. Y Rabbi, Sen beni, snrn amadanakln, isbet ve diryetle kullananlardan kl" diye Cenb- Hakk'a iltica etmemizlzm.

nk bz meselelerde akln fevkalde isbetli kullanan insnlarn bakameselelerde akln kullanmada ne byk ve ne fahihatlar iinde olduunu grmekinsn gerekten zyor. Bu sdece pozitif bilimlerde deil, iman bilimlerde debyle. sim vermek istemiyorum ama gerek medyada, gerek televizyonlarda akllolup da alenen samalayanlar grmek insn ok zyor. u hlde demek ki, her nekadar Cenb- Kur'n bize aklmz isbetle ve diryetle kullanmamz tlyorsada bunu isbet ve diryetle kullanmak, maalesef, herkese nasb olmuyor. Bu bir

idel. Asimtotik olarak yaklalan bir ideal. Bu ancak Allh 'n ve Peygamber'inemirlerine ve tavsiyelerine itaat etmekle, temkin ve teenni ile gerekleebilecek biritir. Benim kanaatim budur.

NECMETTN AHNLER

-Ben bir de sizin kullandnz szckler arasnda iki tanesi zerinde okvurgulama yaptnz gzlemliyorum. Bunlardan bir tanesi "temyiz", dieri de"temkin".. Nedir insnn hayatnda bu temyiz ve temkinin nemi?

AHMED YKSEL ZEMRE

-Temyiz bir meselenin en ufak ayrntlarn, en ufak nanslarn birbirindenfarkedebilmek yeteneidir.Temkin ise hkm vermede acele etmemek, ynihaylinizin akln nne gemesine msaade etmemek demektir. nk insnnhayli aklndan daha sratlidir. Ben hayl kadar sratli bir yaratk tahayyledemiyorum. Binenaleyh insnn hayli, ou kere aklnn nne geerek hemenhkm verdirir insna. Bu isbetli bir tutum deildir! Temkin, hayle gem vurarakakln hkm verilmesi gereken olaydaki btn parametreleri, btn geleri, btnelemanlar tek tek gzden geirdikten sonra vicdn huzr ve kanaat-i kmile ilehkme varabilmesi demektir.


21/171

Mnev Sohbetler

21

NECMETTN AHNLER

- Efendim ihy hareketi, tecdd hareketi bizim slm dncesi ierisinde

var. Sizin bu konularda da ende shibi olduunuzu gryorum. Yni dinuygulamalar ve bunlarn zerine birikmiolan tortular, ykleri arndrmaya ynelikbu ihy hareketi, sonunda, bir sapmaya urad. Biz bunu ada mfessirlerde,limlerde grmekteyiz. Gzel ifde ettiniz: Kur'n'n ve Snnet'in emrinde olmasgereken akln, artk, Kur'n' ve Snnet'i de sorgulayp reddine izin verir bir konumageldiini sylyorsunuz. Bu, ismi koyulmasa bile, yni biz byle yapmyoruzdeseler de bunun bir dinde reforma gittiini dnyorsunuz. Sizi byle birdnceye/endeye iten adagelimeler nelerdir? Neden byle dnyorsunuz?

AHMED YKSEL ZEMRE

- Necmettinciim, telkn sikasyla benim slm Sosyolojisi, slmPsikolojisi, Din, Mistizim, slm Tarihi hakknda kendime mahsus epeyice birtetkikatm vardr. Bu tetkikatm dolaysyla elde ettiim bir takm sonular da vardr.Her devirde bir ihy hareketi olmutur. Fakat nceDin ile Diyneti ayrmak lzm.Din baka ey, Diynet ise bambaka bir eydir. Din, Kur'n ve Snnet'e gre nzilolmudindir.

Diynet ise bu nzil olmudinin zerine gerek sosyolojik gerek psikolojiketkenlerle insnlarn ekledikleri, senin de biraz evvel ok isbetle tortu dediinnesnelerdir. Bunlar nedir? Bunlar bid'at-i seyyieler, yni kt bid'atlerdir; bunlar

hurfelerdir ve bunlar btl itikatlardr. Her asrda diyneti bu tortulardan ynibidat-i seyyielerden, batl itikatlardan ve hurfelerden kurtarmaya ynelik bir takmalmalar yaplm ve bunlardan muzdarib olan kimseler bu ynde eserlervermilerdir. te, ihy hareketi budur!

1830' larda zellikle ngiliz smrgelerinde Afganistan'da, Hindistan'da,Msr'da bir ihy hareketi balyor. Afganistan'da: Cemleddin Afgan; Hindistan'da:ibli Nmn, Muhammed kbal, Sr Seyyid Muhammed Han; Msr'da:Muhammed Abduh; Lbnan'da, sonradan Msr'a yerleen, Reit Rza bu hareketinban ekiyorlar. Bunlarn ilk tespitleri, belki de hepsinin yaad ngilizsmrgelerinin kendilerine vermiolduu eziklik dolaysyla derin bir dnce, ve

bu dncenin neticesinde de, ngiliz hkmeti idresine kar iinde bulunduklarlkelerin sefil ve perian durumunun halkn bz din kavramlar yanl yorum-lamalar neticesinde olduu hususunda bir kanaat shibi olmalar.

Bu ihy hareketine bu motivasyonla balyorlar. Ve bu ihy hareketinebaladklar zaman bunlarn bu ii hnzrlkla yaptn da hi kimsesyleyemez.Yni pekok kimse ite bunlar hakknda ingiliz ajan yaktrmasanyapyor, bunlar acmaszca tenkud ediyorlar. Filvki bunlar, iinde bulunduklartopluma ingilizlerin dikte ettirdikleri ingiliz normlarndan muhakkaketkilenmilerdir. Ama trihen sbittir ki bunlar ittika shibi kimselerdir.Abdestlerinde namazlarnda, islm izgide olan insnlardr. Fakat slm'a bak


22/171

Mnev Sohbetler

22

alarnda, bu dinin zerine biriken bu tortular kaldrmak hususunda irde shibiolduklar grlmektedir. Aslnda ahs ve zgn bir stil shibidirler.Yalnz, neyazktr ki, bu ihy hareketini bir sapklk dnemi izliyor. Yni akl belki de batnn

etkisiyle snrsz bir yetkiye shib bir konuma getiriyorlar. Kur'n', Kur'n'dakibtn yetleri ve mcizeleri, mtebih yetleri ve Snnet'i sorgulamaya balyorlar.Kendilerine gre akla uymayan ne varsa hepsini reddetmeye balyorlar ve aklilhlatrarak bir nevi gizli bir irke dyorlar.

Ve bunun neticesinde de baka bir akm ortaya kyor. Kur'n' bir fizikkitab gibi addetmek, btn fizik Hakkatlerin, coraf Hakkatlerin, jeolojikHakkatlerin Kur'n'da mndemic olduu ve "limlerin Kur'n' teyid etmeyebaladklar(?!)"gibi bir dnce ortaya kyor. Bu beni fevkalde rencide eden birdnce. Bir kere Kur'n bir hidyet kitabdr. Kur'n bir fizik kitab deildir. Evet,Kur'n bazen srf yeri geldii zaman fizik olaylara, semav olaylara temas eder amabu demek deildir ki bir hidyet kitab olarak inmiolan Kur'n bir fizik kitab gibianlalsn. Ve bu yeni mfessirler bilhassa son otuz-krk senede Trkiye'de deptrak gibi bitti; Pakistan'da kez byle. Takip edebildiim kadaryla Msr'da dabyle ptrak gibi bitti.

Bunlar Kur'n'n her bir yetinden ok byk zorlamalarla ve hibirobjektif metodolojiye dayanmakszn bir takm fizik eyleri istihra etmeyekalkyorlar. Buna da Kur'n'n ilm tefsiri diyorlar. Nedir Kur'n'n ilm tefsiri? YniKur'n'daki btn yetleri ilim erevesi iinde aklamak. Tabi bunu yaparken okbyk bir hatya dyorlar. Materyalizm yni Dehrlik hatsna dyorlar.

Mesel bzlar: "Ruh, esasnda, takyonlarn tezahrdr" diyebiliyor. Takyonlarnedir? Takyonlar, spekltif bir konudur fizikte. Sdece matematiksel denklemlerinimkn tand, fizik olarak mevcd olmayan, tasavvur olarak mevcd olan, ktandaha hzl gittii farz olunan (hlbuki bizim bildiimize gre ktan daha hzl hibir cismin gitmesi mmkn deil) ve zamann da tersine doru giden (!) tnecikler.Byle bir ey tasavvur olarak matematiksel denklemlerin kullanlmayanzmlerinden kan bir neticedir, amma velkin Tabiat'ta byle bir ey yok. Amaher halkrda bu, tnecik dediin andan itibaren madd bir cisimdir. O zaman senrhu takyonlarla izah etmeye kalkacak olursan, sen rhan ve mnev bir Hakkat neyapm olursun? Bir maddeye irc etmi, indirgemi olursun. Buna hakkn yok!

Madd hakkatlar ile rhan Hakkatlerarasnda ok kesin bir snr var. Sen byle

yapmakla Kur'n' da sdece maddeye indirgiyorsun. Kur'n'n hidyet kitab olmavasfn reddediyorsun; onu bir fizik kitab hline getiriyorsun. Ve bu mfessirlerdaha ziyade mtebih yetleri kurcalyor, onlara dayanmaya alyorlar.

imdi Kur'n'da mlm l-i mrn Sresi'nin 7. yeti mtebih yetlerlemuhkem yetler arasnda bir fark olduunu sylyor. Muhkem yetler, hkm ifdeeden, herkesin anlayaca yetlerdir. Ama mtebih yetler herkesin anlayabileceiyetler deil! Mtebih yetler bz ilah srlar benzetim yoluyla anlatan yetlerdir.Yni bir nevi analoji yoluyla, benzetim/istire yoluyla anlatan yetler. imdi bununiin Cenb- Hakk Kur'n' Kerim'de diyor ki: "Bularn te'vilini ancak Allh veilimde rsh shibi kimseler bilir".


23/171

Mnev Sohbetler

23

Burada, tabi mhim bir kavram karmza kyor.Tevil kavram. Tevilne demek? Tevil bir kere yorum demek deil. Tevil, esas itibariyle, bir yeti o

yetin Hakk indindeki mahfuz mnsna rcu' ettirmek demektir. BinenaleyhHakk'n o yeti yaratt andan itibaren kendisinde mahfuz tuttuu asl mnsnbilebilmek demek.

NECMETTN AHNLER

-Efendim sznz kestim, bu anlattnz zor bir olay tabi.

AHMED YKSEL ZEMRE

-Zor bir olay.. Herkesin kstl aklna uyabilen bir olay deil. Herkesin

nfz edebilecei bir olay deil.

NECMETTN AHNLER

- Szlerinizden "mtebih yetleri yorumlamann ilimde rsh shibiolmay gerektirecek bir alt yapya ihtiya gsterdii" anlamn karyorum. Yalnzbu arada size unu sormak istiyorum. imdi muhkem dedik, burada herkes anlat.phesiz Kur'n'n her devirde insnn akln aan bir mns var. zelliklemtebih yetler bu mnlara kaynaklk ediyor. Pekiyi, insnlar bu mtebihyetleri anlamaya aba gstermemeli mi, bu yetlere bakmamal m?

AHMED YKSEL ZEMRE

-Efendim bakmal! phesiz hakkn var, bakmal! Ama bunda da edepshibi, temkin shibi olmal! Haylinle hareket etmemeli! Tutup da, mtebihyetlerden hareket etmek sretiyle takyonlarn ruhu oluturduu, tayy-i mekn vetayy-i zamann holografik grnmler olduu zrvalarn da ortaya atmamal. nk

zten bu zrvalar ortaya atanlar, pozitif ilimlerde yed-i tl shibi deiller.Bunlar, sdece kulaktan dolma mahdut bilgileri olan ve kendi vehimlerini ilimzanneden kimseler. Benim itirzm da buna! Gyet tabi ki mtebih yetlerdenhaz almak lzm. Bunu anlamak iin cehd- gayret sarfetmek lzm. Ama mdem kiCenb- Hakk mtebih yetleri muhkem yetler gibi inzl etmemi, demek ki

mtebih yetlerin, iindeki ilh srlarn bir nebze gizli kalmasn murd etmidemektir. O hlde bu edebe riyet edilmesi gerekir.

Mesel: zt- lniz ilimde rsh shibi olsanz, bendeniz ilimde rshshibi olmasam! Mtebih yetlerin bir ksmnn ya da hepsinin mns da ilmelyakn, aynel yakn, hakkel yakn olarak sizin uhdenizde bulunsa, siz kalkar dabunlar bana anlatr msnz? Anlatmaya yetkiniz var m? Sorarm bunu size?Kanaatimce bunu anlatmaya yetkiniz yoktur! nk, ben ilimde rsh shibideilim. Allh ilimde rsh shibi olmayanlara mtebihyetlerin mnsn

muhkem yetler gibi apak vermemi. O hlde siz de bu hususda Allh 'n


24/171

Mnev Sohbetler

24

snnetine itibar etmek mecburiyetindesiniz. Ve u bakmdan da Cenb-Peygamber'in bir hads-i erifini hatrlamanz gerekir: "Ehli olmayana ilmi vermek,domuzlarn boynuna inciler dizmek gibidir". Ben rsih olmadma gre bu ilme

lyk deilim demektir. Lyk olmadm, ve benim fehmetim de bunu kavrayacakvsatte olmad iin de siz kalkp da bu mtebih yetleri size ilhm olunduuvechile ya da sizin ilmel yakn, aynel yakn ve hakkel yakn bildiiniz vechiyle banaaktaramazsnz. Aktardnz zaman ne olur? Aktardnz zaman ben bunlarfehmedemem. Bunlar benim fehmetimin ve idrkimin ok dnda olduu iin bentereddte, tereddtten pheye, pheden vehme, vehimden de nifka derim. tebunun iindir ki, ilimde rsh shibi olan bir kimse bu hususda ancak kendisi gibiilimde rsh shibi olan bir kimseyle mtebih yetleri zevken konuabilir.Bakalarna kar ise muhakkak,takiyye uygulamak zorundadr.

NECMETTN AHNLER

-Peki o zaman bu ilimde rsh shibi olanlarn bir kriterini veriniz. Yninedir bu kriter?

AHMED YKSEL ZEMRE

-Efendim, Kur'n' Kerim bunun bir kriterini ve tanmn da vermiyor. Amabir sr insn- kmil ve evliyullah hazertnn eserlerine bakacak olursanz, benimkendi istihrcma gre ilimde rsh shibi olmak demek, bizim gndelik ilerimizdeetkili bir biimde kullandmz hatt isbetli ve diryetli bir ekilde kullandmzakln tesinde bir baka trden akl shibi olmak demektir.

lm-i Ledn'de akl iki fasldr. Bir tanesine Akl- Meadiyoruz. Bu bizimkklmzdenberi eitimini aldmz ve bu hususta egzersiz yaptmz,uzmanlatmz bir konu. Yni bu madd lemin eyalar hakknda bilgi shibiolduktan sonra bunlar arasndaki bantlardan hareket etmek sretiyle bir takmsonular kardmz, bu hususta bize yardmc olan akla, Akl- Mea deniliyor.Bunun trkesine "gndelik akl" da diyebiliriz.

Bir de Akl- Med var. Akl- Med, bu grnen yni zhir leminarkasndaki ilh Hakkatlara nazar etmesini bilen akldr. Yni Btn'a ve hiret'e

ynelik akldr. Metafizik Hakkatleri idrk ve fehmetmeye ynelik bir akldr. Vetabi bu akl herkeste yok. Nasl ki biz Akl- Me' t emekleme andan itibarenbu yamza kadar hep eitimle, hep egzersizle iktisb edip kazanmsak, Akl-Med' da ayn ekilde kazanmak, iktisb etmek lzm. Nasl ki biz Akl- Me'kazanmak iin belirli bir yoldan belirli bir tarkten gemiisek, bir eitim tarkindengemiisek, Akl- Med' kazanmak iin de byle bir tarkten gemek lzm. Farklbir tarkten, farkl bir yoldan gemek lzm. Kanaatimce Akl- Med Allh 'n ok azinsna nasip olan byk bir ltfu. Mtebih yetlerin, bu grnen zhir leminarkasndaki ilh Hakkatlerini ve lednn Hakkatlerin anlalmasn temin edecekolan Akl- Med, her hlkrda, Akl- Me'tan ok daha byk bir ltuf.


25/171

Mnev Sohbetler

25

NECMETTN AHNLER

-Baka bir soruya geecektim ama siz biraz bana yol atnz. Yoruldunuz

mu? nce onu soraym.AHMED YKSEL ZEMRE

-Hayr, hayr; yorulmadm ve bu sohbetten ok haz alyorum. Allhsenden rz olsun.

NECMETTN AHNLER

-imdi Hz.Peygamber'in ykmllklerinden bahseden bir almanzda/aratrmanzda, tebliin risaletin temelart olduunu sylyorsunuz. Tabidir ki bu,

dinin "olmazsa olmaz" artdr. Ve yine tarih ierisinde her peygamberin ummamil (genel) tebliinin yannda, kk fakat yetenekli bir m'min zmresini ayr bireitim ve retime tbi tuttuunu da sylyorsunuz.

AHMED YKSEL ZEMRE

-Tarih de byle sylyor.Yni, Ashb- Suffe dediimiz 20-25 kiilik birgrubu Cenb- Peygamber'in nzil olmu olan yetlerin herkese aklanmayanmnlarn da aklamak sretiyle yni lm-i Ledn'n srlarn yava yava telknetmek sretiyle ayr bir eitime tuttuu gizli bir ey deil.

NECMETTN AHNLER-Ve bu yetenekli seilmilerin Allh 'n sr', ef'ali, sfatlar ve isimleri ile

bunlarn tecellleri hakknda derin bir idrk ile donatlm olduklarn davurguluyorsunuz.

AHMED YKSEL ZEMRE

-Evet, zten lm-i Ledn'n gyesi de bu!

NECMETTN AHNLER

-yleyse bunun ismini de koyalm. Geri Asr- Saadette bunun ismikonulmamt. Zhd deniliyordu, takv deniliyordu..

AHMED YKSEL ZEMRE

-Efendim, lm-i Ledn ya da Ledn lmi dediimiz, Kur'n'da da geen biribre. Kanaatimce en isbetli isimlendirme budur.

NECMETTN AHNLER

-Peki tasavvuf szcyle bunu zdeletirmek mmkn mdr?


26/171

Mnev Sohbetler

26

AHMED YKSEL ZEMRE

-Tasavvuf ondan biraz farkl. imdi tasavvuf dediiniz zaman insnnaklna daha ziyde felsefe geliyor.Yni eer siz tasavvufu sdece sz kalplarndanibret farzederseniz, sdece felsefe yapm olursunuz. Ve bu ksr bir alandr! Birtakm kavramlar ele alr, bunlardan bir sistem kurarsanz ve bu sistem zerinde aklyrtecek olursanz, yni Akl- Me ile akl yrtecek olursanz bu dpedzfelsefedir.Tabi bundan da zevk alan insnlar vardr. Felsefenin bir ksmmetafiziktir; tasavvuf da metafizie girer. Ama eer byle lf kalplarndan vazgeipde bunu hl edinmeye alacak olursanz, o zaman sizde yavayavalm-i Lednde teesss eder. nk esas olan bu hli giyinmek, dnyaya baka bir vizyonlabakabilmektir. Ve bu vizyonun da Cenb- Peygamber'in vizyonuna uygun olmasgerektir.

Hani "akl snr tanmaz" dedik ya. Felsefe ise hi kere hi tanmaz.Felsefede istediin gibi akl yrtebilirsin.Ve, eer temkin shibi deilsen bununnereye gideceini de bilemezsin. Ama eer nefsini ilk nce zapturabt altna alr, birnefis terbiyesiyle bu ie balayacak olursan, ilk nce temyizi ve temkini renirsin.Nefsinin snrlarn, nefsinin btn hilelerini renirsin. Nefsinin btn hilelerinirendikten sonra nefsinin sana kurduu tuzaklara dmezsin.Temkinsizlik,aklszlk, acelecilik vs. gibi tuzaklara dmezsin; o zaman sende yavayavaAkl-Med'n zuhur etmeye baladn da grrsn. Binenaleyh tasavvuf ve lednn

Hakkatleri yaamay biribirlerinden ayrmak lzm. Sdece tasavvuf dediiniz za-man bu, felsefeye kaar. Eer orada sz geen tasavvuf Hakkatleri kendine hledinmezsen, bunlar hl olarak kazanmamolursan bu, yalnzca, szden ibret kalr;sz kalplarndan ibret kalr.

NECMETTN AHNLER

-Peki yine bir isim koymak gerekirse yni bu ilmin pratie dnk greviniyklenen kurum olarak Tarkat karmza kyor deil mi?

A.Y.zemre:

-Efendim, tabi! Ama bu bir eitim meselesi. Hem de ok zel bir eitimmeselesi. Nasl m bir eitim meselesi? Bir kere bu, nefse kar alan bir cihdreten ve yaatan bir eitim meselesi.

N.ahinler:

-nce unu soraym hocam. Bu bizim toplumumuzda ok soruluyor. Belkibiraz avm bir soru olacak.Yni insnlar hep byle bireyler ararlar; buna bazendvet edildikleri de olur.Tm insnlar bu sizin sylemi olduunuz lm-i Lednvey bunun pratiini veren kurum olaraktarkatlardan nasiplenmek zorunda

mdrlar?Bir insn iin bunun gereklilii/mecbriyeti var mdr?


27/171

Mnev Sohbetler

27

A.Y.zemre:-Hayr, hayr...Bir kere bu yanl anlalmay dzeltelim. Herkes lm-i

Ledn shibi olamaz. lm-i Ledn shibi olmaya da mecbur deildir. Cenb- Hakkok byk bir merhametle insnlarn Kendi rzsn kazanmas iin lzm gelenasgar artlar tesbit etmi ve Cenb- Peygamber ile bunu bildirmitir. Nedir bu?Bu: erat'tr. erat'ta btn insnlar birleir. Ve bu Cenb- Hakk'n rzsnkazanmak iin en asgar arttr. Bir kimse erat'in hkmlerini yapacak olursamuhakkak ki Cenb- Hakk'n kendisine vaad ettii rzsn kazanr. Bu da kendisiiin yeterlidir!

imdi eer bir insnda, ok zel olarak bir yetenek var da erat'la iktifetmez, eratn arkasndaki ilh Hakkatlar anlamak ister, Allh 'a kar herkestezuhur etmeyen byk bir ak duyar ve bu ak bir yaknlk, Allh 'a bir kurbiyyetolarak kabl eder ve bu kurbiyyeti arar ise, ite o zaman lm-i Ledn hususundakendisini eitecek bir Mrid-i Kmil'e, bir kmil yol gstericiye, reit klcya,olgunlatrc bir kimseye mracat etmesinde isbet vardr. nsn kendi kendineolgunlamaz. Biz ilk mektebi bitirmek iin bile ka tne hocann rahle-i tedrsindengemiizdir. Kez ortaokulda da, lisede de, niversitede de ka hocann rahle-itedrsinden gemiizdir. lim kendi kendine iktisb edilmez. lim muhakkak bir

hoca tarafndan retilir. te ldnn ilimler de sizden daha nce bu yolu gemi,bu yolun dikenlerini, tuzaklarn bilen ve sizi de bu tuzaklardan, dikenlerdenkoruyacak olan bir kmil mridin nezretinde renilir. Ama tekrar ediyorum,herkes iin byle bir zorunluluk yoktur.

Ve nitekim, baknz! Gerekten de kmil olan mritler asla dvet etmezler.Dvet peygamberlie mahsus bir eydir.Velyette dvet yoktur ve velyette dvet

olmad gibi genel bir teblide yoktur.Peygamberlikte tebliummdir.Velyettetebli hususdir. Herkesi kendi yapsna/yeteneine gre yetitirmek zere teblivardr. Ve bunun iindir ki, peygamberlik aikrdr/zhirdir. Velyet batndir,srldr, gizlidir. imdi bir mrid-i kmil'e intisb etmek iin muhakkak srette birtalep lzmdr. nsn iinde bir itiyk duyacak ve Allh ltfetmise bir mrid-ikmili bulacak. Maalesef bu yolun pek ok ekiys da vardr, onu da syleyeyim.

imdi bir mrid-i kmil'e intisb etmek iin demek ki bir talep lzm. Bu

taleple bir mrid-i kmile gelindii zaman mrid-i kmil, kemlinin verdiiolgunlukla temkin ve temyiz shibi bir zt olduundan sizi hemen kabl etmez. Siziancak bir muhib olarak kabl edebilir, snamak iin. lk nce gidersiniz gelirsiniz;bakalm Mrid-i Kmil'inki ile sizin gnlnz arasnda lehim tutacak m? Lehimtutuyor: mn leminiz ald; o zaman sizi yava yava bu eitimle yklemeyebalar. Bu eitimle yklemeye balar ama daha kabl etmideildir. nk bilir kisizin nefsiniz size pekok oyunlar oynayacaktr. Bu oyunlarn nne kendisigeebilir de, geemeyebilir de! Nefsin iyice azgnlaabildii yle hususlar vardr kiinsn mracat ettii, tlibi olduu mrid-i kmili bile reddeder; hatt onu sularbile. te btn bunlar dolaysyla erat'n kendisine ykledii mkellefiyetlerden


28/171

Mnev Sohbetler

28

daha fazla mkellefiyetler dolaysyla tlibin hir mrnn rezil rsvay olmamasiin mrid sabrl davranr. Ancak belirli bir dersten sonra tlibin talebin msbetcevap verir ve kendisini de ihvn olarak kabl eder. O zamana kadar muhayyer

brakr; o zamana kadar ayrlrsa gnl rzs ile ayrlr kendisine de hakkn helleder.Tabi bu tutum, yalnzca mrid-i kmillere has bir tutumdur.

Ama imdilerde kendisini eyh diye iln eden ylelerini gryoruz ki, adamdiler yni dvetiler kartyor. Kendisinin kermet shibi, mcizt shibi olduunuiln ediyor. Bir sr ihvn topluyor ve ihvn da ou kere bir crete balyor.Bunlar keml shibi insnlarn yapaca iler deiller. Sonra da: "Eer benibrakacak olursan ite senin bana unlar bunlar gelsin!" diye bir de beddua ediyor,lnet okuyor. Bir mrid-i kmil Cenb- Hakk'n Rahmn ve Rahiym isimlerinin detecellgh olduundan asla lnet okumaz. nk birMrid-i Kmil peygamber'in

ahlk ile ahlklanmay kendisine fazilet addetmi bir kimsedir. Cenb-Peygamber nasl hareket etmise kendisi de o trl hareket etmek ve kendi ihvnnada tliblerine de Cenb- Peygamber'in o gzelim ahlkn telkn etmekle mkellefolduuna inanan bir kimsedir. Onun iindir ki, bu ite, yni tarkat iinde dvetolmaz. Muhakkak taleb olur. imdi biz buna tarkat diyoruz ama tarkat esasitibaryla lm-i Ledn tedrsatnn eitiminin seklerlemihlidir.Tarih boyuncakurumsallamhlidir.

N.ahinler:

-Efendim o tartmaya gelmek istiyorum zten. nce kurumdan balayalm

sonra onu kmil bir insn olayna indirgeriz. Ben sizin bir almanzda okumutumyle diyorsunuz: "Tarkatlarn znde ve hedefinde yalnzca, kiinin nefsininarnmas ve mnev olgunlua erimesi yni hl kazanmak, hl ehli olmak varken

zamanla bu uhrev megliyetin sapmalara urayarak seklerletii ynidnyevletii grlmektedir"

Sizin bu tesbitinizin rneklerini Trkiye'de de grmek mmkn. stersenizbu sapmalardan konualm biraz. nk dnyevlemi bir tarkat siyas bir takmhedefleri olan insnlarn da itahlarn kabartyor.

A.Y.zemre:

-Maalesef yle. lm-i Ledn insnn dikkatini ve yeteneini sdece vesdece Ce- nb- Hakk'a yneltir. nk nedir lm-i Ledn? lm-i Ledn, Allh 'nesrarn yavayava sizde teesss eden Akl Med vstasyla ihta etmektir. htaedebildiiniz kadar ihta etmek ve bunu hl edinmektir. lm-i Ledn tlibinin esas

hedefi Cenb- Hakk'tr. Cenb- Hakk'tan baka bir ey deildir. Onun budnyadaki ura siyset olamaz. Binenaleyh tarkat eyhlerinin, insn-

kmillerin / mrid-i kmillerin ura siyset olamaz.Ama nefis maalesef insnaok byk oyunlar oynar ve nefsin oynad oyunlardan biri de hubb-i riysettiryni "ba olma sevdas". O kadar ki, nefsin en son kan kt huyu da ite bu baolma sevdsdr.


29/171

Mnev Sohbetler

29

Yni bir insn pr-i fn olur, secdeden aln kalkmaz, dua eder: "Y Rabb!Sana ne kadar hamdetsem, kretsem azdr! Ben ki Sana s iken Sen beni tuttun,

ltf-u kereminle bu hle getirip pr-I fn kldn da hamdolsun alnm secdedenkalkmyor"dese bunda dahi: "Ben nice insnlar getim. Bak! Alnm artk secdedenkalkmyor" kabilinden bir gizli kibir, bir hubb-i riyset vardr. Bu dahi insnnayann kaymasna vesile tekil eder. Esasnda lm-i Ledn tedrsat insn temyizshibi olmaya ve hatlarn, nefsin oyunlarn bu kadar iyi ve keskin bir bilinleidrk etmeye zorlayacak ok zor bireydir. Onun iin herkesin yapabilecei bir eydeildir. Bundan dolaydr ki, mrid-i kmiller tlibleri yeteneklerine ok iyi ba-karak seerler ve bunlar yeteneklerine gre yetitirirler.

Bu yetenee shib olmayanlarn zerine fazladan mkellefiyetler yklemeksretiyle bunlarn dnyalarn da hiretlerini de rezil etmezler. Ve zellikle debunlar hibir dnyev tarafa da yneltmezler. Ne siysete, ne de baka bir eye

Ama bugn gryoruz ki, maalesef tarkat eyhi olduunu syleyen pekokkimseler mrid-i kmillikten uzak bir tutumla siysetesoyunmaktalar. Siysetiniindeler. Siyasetilerle dp kalkyorlar. Bu doru deil! tebu, tarkatlerin

seklerlemesi ve dejenerasyonuna/soysuzlamasna sebebiyet vermitir. Onlarbigayrihakkn "ete" havasna sokmutur. Bunda meyih-i rsm dediimiz, ehl-ihl ve kmil olmayan takliti meyihin vebli fevkalde byktr.

N.ahinler:

-Bir baka soru yine bu erevede. Olay geliyor olgun bir insnda/mriddedmleniyor. Fakat yle bir ifde de var: "Yeteneksiz yol gsterici, nefis veeytnikilisine eklenen nc bir engeldir". Tabi, bunun bir kriterinin olmas lzm.Byle bir talebde olan insnlar mridin sahtesi ile gereini nasl birbirlerindenayrtedecekler? Bu konudaki kriterler nedir?

A.Y.zemre:

-ok isabetli bir noktaya temas ettin Necmettinciim, Allh rz olsun!Hakkaten byle bir sohbette deinilmesi lzm gelen bir nokta. imdi tabi, iindelm-i Ledn hakknda bir istek olan bunu renmeyi arzu eden ve bunun iin de bir

kmil mrid arayan bir kimsenin nasibi varsa, kmil mridi bulur. Bu bir nasibmeselesi Ve maalesef kmil mridlerin says da mevcd eyhlerin says kadardeildir! Tabi mevcd eyhler de belli bir grev icra ediyorlar. Onlar da hibir

zaman kmsememek lzm. Fakat bunlarn iinden benim tenkidim, esasitibaryla: tarkat ekiyalarna, yol kesenlere..

imdi bir kimsenin yol kesici bir kimse olduu nasl anlalr? Bzkimseler bir eyhin yannda tarkatn birka dersini grp de ayrldktan sonra eldeettikleri bu fevkalde ufak, miniminnck bilgiyle kendilerini olmuhisseder, kendieyhliklerini iln ederler. Kendi ellerine henz daha iczetlerini almadan kendikendilerine iczet verirler. Ve balarna bir sr mrd toplarlar.Tabi, olgunluk


30/171

Mnev Sohbetler

30

olmad iin yaptklar i, kendi cezbelerini bu mrdlerinin zerine yklemektenibret olur. Eer bir eyh kendi cezbesini mrdin zerine yklyorsa, o eyh kmildeildir. Demek ki, bir mridin kmil olmasnn kstaslarndan biri o eyhin yanna

girdiin zaman ferahlaman, ktn zaman ferahlamandr. karken cezbe ileyklenmi olarak kman ve ne yapacan bilememen o ztn kmil bir ztolmadnn birinci delilidir. Bu: bir!

kincisi: Eer eyh diye kaplandn adam seni haraca balyorsa,"Evldm maann, bundan byle, yzde u kadarn tekkeye getireceksin" diyorsabu da onun kmil bir eyh olmadn gsterir.

ok yanlbir ey vardr halk arasnda. Halk zanneder ki illki efendilerhazertna yni meyihe hizmet etmek lzmdr, her eye ramen. Evet hizmetetmek lzm ama "esasnda hizmetle mkellef olan o mrid-i kmildir". Mrid-ikmil kendi ihvnna hizmet etmekle mkelleftir. Nasl bir hizmettir bu? Buylesine ulv, ylesine muazzam, ylesine mcessem bir hizmettir ki, bu tavsifetmek mmkn deildir. Nasl bir hizmettir bu? Bir am yarmasn alacak, bundanharikulde cillanm bir mobilya yapacak. Bu bir hizmettir. Nefsi tamamenkendisini istila etmi ve kalbi bir teneke paras gibi pasl bir insn o mubrekilmiyle, bir altndan kalbe evirecek ve bylelikle nefsinin rha inklb ederekmircn yapmaya hazrlayacak bir hizmettir. Binenaleyh bir kmil eyhin hizmetison derece ulvdir. Ve esasnda kmil mridler evltlarna hizmet ederler,evltlar kmil mridlerehizmet etmez. Ancak ve ancak istisna anlarda srfonlarn yetimesi iin kendilerinden bz hizmet istenebilir. O da onlar skmayacak,

nefislerini msbet ve menfi ynden kabartmayacak ve bundan dolay da "benhizmet ehliyim, benim iim tamamdr"dedirtmeyecek ekilde temkin ve teenni ileistenecek hizmetler olur. Kalkp da bir tanesinden: "Evldm ne kadar maln

mlkn varsa sat ve onu buraya ver"demek bu insna kaldramayaca kadar biryk yklemektir. kinci kstas da budur.

nc kstas,eer bir eyh bir kimseyi "srarla"dvet ediyorsa: "Gel seniyetitireyim"diyorsa, bu da onun kmil olmadnn bir lsdr. Sdece bir habergnderir "Eh gelsin de kendisiyle bir grelim" derse, o baka..O grmeesnsnda sen ona tlib olursan o baka. Ama illki gelsin onu yetitirelim derse buda kmil olmadnn lsdr.

Bir baka kstas, eer bir eyh kendisinden keramt ve mucizt zuhurettiini iddiaediyorsa bu eyhin de yanna uramamak lzm.nk, bu meseledelm-i Ledn'de keramt tpk kadnlarn hayz grmesi gibi kanlacak bir eydir.Ve kendisinden istese de, istemese de keramet zuhur eden bir kimse kalkar boyabdesti alr. Yni tarktn erat byledir. Ve kmil bir mrid hibir zamankendisinden kendi irdesinin dnda dahi keramt, mucizt beklemez ve istemez. Osdece ilim retir, o sdece himmet eder. Kmil bir mrid asla ehl-i dv deildir.Binenaleyh u anda hatrma gelen esas kstaslar bundan ibaret. Eer bunlarauymuyorsa, tlib o eyhin yanndan uzaklamaldr. Kendisine daha kmil, kendisine


31/171


32/171

Mnev Sohbetler

32

uyuduu zaman nefsi, lem-i misl'e gider ve lem-i mislde bir takm hdiselerimhade eder. Yalnz insnn nefsi yle bir filitredir ki lem-i mislde mhadeettii bu hdiseleri kendi filitresinden geirdii zaman, deforme de eder. Renklerini

deitirir, mhiyetlerini deitirir..Bununla beraber lem-i misli tanyan bir kimsebu rylardaki btn deformasyonlar hemen tesbit eder; bir mrid-i kmil bunlarnesas mnsn, ryy yorumlamak, sretiyle mrdine bildirir.

Ve bu lem-i misl mride de, mrde de iyi bir kstas olur. nk,nefsindeki tebeddlt/deiiklii bu trl tesbit etmek frsat mride verilmiolur.Mrid de buna gre dersi deitirmesi lzm m, esmnn zikrinin arttrlmas mazaltlmas m lzm buna gre bir kuyumcu hassasiyeti ile bu zikir saysn yarlarve bundan dolay da mrd ok rahat bir ekilde derslerini ikml etmeyebalar.Turk-i Aliyye dediimiz byk tarkatlarda nefis tezkiyesine gre eitimverilir.

Bu "nefis tezkiyesi" nedir? Nefsin yedi mertebesi vardr. Buna: yedigrn ya da yedi sru, yedi perdesi ya da yedi duvar vardr da denir. Bunlar: 1)

Nefs-i Emmre(ktl emreden nefis), 2)Nefs-i Levvame (kendini knayan nefis),3) Nefs-i Mlhimme (eytn ve rhman ilhma mazhar olabilen nefis), 4) Nefs-i

Mutmainne...

N.ahinler:

-Efendim ben Nefs-i Mlhime'nin hep rhman ynnn olduunu

dnrdm.

A.Y.zemre:

- Mlhimme ok tehlikeli bir makamdr ve insn ancak efendisine yniintisb ettii mid-i kmile rbtas ok kuvvetli ise bunun tehlikelerini atlatabilir.

Drdncs Nefs-i Mutmainne dedikti (itminan bulan nefis/huzrakavumunefis) beincisiNefs-i Rziye (Allh 'tan rzi olmunefis), altncsNefs-i

Merziye (Cenb- Hakkn kendisinden rz olmuolduu nefis, yedincisi ve sonuncunefis mertebesi deNefs-i Sfiye yadaNefs-i Kmile dediimizdir.

imdi mlm-i lniz Cenb- Peygamber'in nefse kar cihdn cihd-ekber olduunu, en byk cihd olduunu syleyen pek ok hads-i erifi var. tebu yolda da, lm-i Ledn tedrsinde de nce nefse kar cihd alr ve nefse karcihd yedinci mertebeden sonra, etvr- seb dediimiz yedi tavrdan sonra nefsinyedi tavrn yaayarak, hazmederek, her bir tavrn hilelerini, hurdasn renmeksretiyle nefse kar cihd biter. Artk eytn insna iinden taarruz etmez, hepdardan taarruz eder. Bz tarkatlarda, bu safhadan sonra, zikir gene devam ederama bu sefer de cehlete kar kar bir cihd alr.


33/171

Mnev Sohbetler

33

Cehlete kar cihdda meratib-i tevhd dediimiz: tevhd-i ef'al, tevhd-isfat, tevhd-i zt, cem, hazret'l cem, cem'l cem mertebelerini zevken idrk etmekmrid-i kmil tarafndan misllerle insnda bu mertebelerin idrkini salamak, bir

vizyon amak sretiyle olur. Ve bu mertebeler de bitirildikten sonra insn gerektende belirli bir keml derecesine eriir. Ama bu da yetmez. Bunlar hepsi iktisbedilecek, kazanlabilecek (kesb) derecelerdir. Ama bir de Cenb- Hakk tarafndanverilen yni vehb dereceler vardr. Bunlardan biri deMirc olay'dr.

N.ahinler:

-Efendim ona geleceim. Ona gelmeden nce baka bir soru yneltmekistiyorum size. nce nefisle mcdele dediniz sonra da cehle kar bir mcdele.imdi bz gzlemlerimi syleyeceim size.. Kendini tasavvuf ehli diye gsteren,yni ben zikir yapyorum diyen, (biraz daha ak sylersem en azndan birinci dersteolan kii sanki cehle kar cihd safhasna gemigibi) "L file illllah"n srr veilmi kendisine verilmigibi davranyor. imdi yle durumlarla karlayorsunuz ki,bu kimse gzel eyler sylyor ama btn fiilleri Nefs-i Emmresindenkaynaklanyor. Ondan sonra da edep d bir halle kalkyor bu fiillerini Allh 'ateslim vey fatura ediyor.Yni sizin bu konudaki tavrnz ben bir orijinalite olarakdeerlendiriyorum.

A.Y.zemre:

-yle bir ey var Necmettinciim; bu bir orijinalite deil, fakrin, tabi

h smme h, byle bir mceddid olacak bir durumum yok. Biz de sdecekendilerinden feyz aldmz mrid-i kmillerden telkki ettiimiz ve idrkimiziinde bulunan eyleri sylyoruz.

Ne yazktr ki tarkatlarn seklerlemesi sonunda tarkatlarn iine birtakm yabanc geler de karmtr. nk, irfn dediimiz nesne sdece slmiyet'emahsus deil! Hristiyanln da yannda kendisine mahsus bir irfn var,Brahmanizm'in de kendisine mahsus bir irfn mektebi var, Ortodoksluun da var, veil hiri... Bunlardan da bir takm alntlar olmutur. Ve eer yanlmyorsam,XVII.asrdan itibaren ran kaynakl bz rivyetler Anadolu tarkatlarnn birblmne tesir etmitir. Bz meyih bu yeni rivyetleri eski ve kkl bilgi ve

grgleriyle telif edememiler; telif edemeyince de bu iki kategori arasnda birtekabliyet kurmulardr. te, Nefs-i Emmre'ye Tevhd-i Ef'al'in tekabl ettirilmeside byle olmutur. Bu vehimdir, yanltr!

imdi mesel cehle kar cihdda Tevhd-i Ef'al, Tevhd-i Sfat, Tevhd-iZt mertebelerinefse kar mchede bittikten sonra zevk edilecek, ikml edilecekeylerdir. Daha nefs-i emmresini tanmayan, nefs-i emmresini bilmeyen, nefs-iemmre mertebesine ulamam bir kimse ben tevhd-i ef'ali biliyorum diyemez.Eer bu ekilde nefs-i emmresini tanrken kendisine tevhd-i ef'al telkni yaplmsabu sdece onun vehmini arttrr, sapkla uratr ve ayn zamanda da yolunu keser,onu yalnzca zndk klar. Bir insn bir eyi tam mns ile bilmiyorsa o zaman


34/171


35/171

Mnev Sohbetler

35

yordam, metodolojisi vardr. Burada aklanmas gerekmez. nk herkes bunuyapamaz. Bu ancak ehline mahsus bir itir. Ancak mrid-i kmille mrd arasndakibir alveritir. imdi bu rbta mertebesine ulaan mrdlerde ne olur? u olur: yle

bir rbta kuvveti doar ki, kendi mridi ile arasnda ka kilometre olursa olsun"Aman efendim" dedii zaman, mridi ona cevap verir. Mridi ona "Ey benimgzel evldm, halin ahvlin nasldr?" dedii zaman sanki kendi yannda imigibionu duyar ve cevap verir. Ve her iki taraftan da bu alglanr. Bu kadar kuvvetli birrbta olunca, tabi Necmettinciim, mrd mridi tarafndan ok korunur. Hertrl kazdan, beldan, skntdan korunur. nk her an mridi ile deta bir nevitelepatik yoldan konuabilmek imknna shib olur. Bunun kazanlmas okmhimdir. Rbta budur. Ve rbta da Cenb- Peygamber'den bir silsile-i zeheblemride kadar gelmi olan himmetin, mrde akmasn salayan bir badr. Bubyledir.

Ayrca mrd zikir esnsnda da mridinin mubrek vechini gzleriniyumarak iki ka arasnda tecessm ettirir. Buna da "mridi rbtaya almak" denir.Bundan umulan fayday aklamadan nce bir hadsde Hz.Peygamberin: "eytnbenim sretime temessl edemez" dediini hatrlataym. Demek ki bir kimse isterryda ister yakazada Hz. Peygamber ile karlasa bu eytnn bir oyunu olamaz.Mrd, vris-i nebi mesbesindeki mrid-i kmilinin vechini rbtaya almaklazikrinin nne eytnn aamayaca bir engel koymu olur. Bu sretle de zikiresnsnda mrdin zihni, eytnn etkisi altna alamayaca, korunmu bir blgeolacandan mrd zikrinin fyztn da emniyet altna almolur.

imdi cezbeye gelelim. Biraz nce syledik ki, ilhm rahmn ve eytnolabildii gibi, cezbe de rahmn ve eytn olabilir. imdi bir kere cezbeninhazmedilmesi lzmdr. Mrid-i kmiller hem kendi cezbelerini hazmetmilerdir,hem kendi cezbelerini mrdlerinin zerine yklemezler, hem de mrdlerincezbelerini kendilerinin hazmetmesi iin byk himmette bulunurlar.

imdi bzen gryoruz. Halka zikri yapyorlar. Halka zikri yaparken,kendilerinden geiyorlar, ne yaptklar belli deil, stlerini balarn yrtyorlar,haykryorlar, kayklyorlar. Bu rahmn bir cezbe deil. Bu, tarkt adbndabulunmayan bir aykrlk, bir ifrat derecesi. Tabi bunda o zikri idare edene byksorumluluk dyor. Bir mrid-i kmil zikri idre ettii zaman, zikir halkasn hi

grmemi, halkaya ilk defa giren bir kimse dahi olsa onu hibir zaman cezbeyegetirmez. O trl idre eder. Mrid-i kmilin bir kstas da budur. Hibirzamanevldnn byle bir duruma dmesine msaade etmez.Bu trl cezbeler eytn yada nefsn dediimiz cezbelerdir. nsnn nefsini ayaa kaldran, nefsinindayanamad ve bu trl davranmak sretiyle kendisinin byk mertebelereulat, kendisine hiret kaplarnn aldn kendisini seyredenlere telkn edecekbir mizansendir. eytn bir cezbedir.

Rahmn cezbe umum adba ve erat'e aykr olmaz. Hi bir zamanolmaz. Bak mesela Mirc Cenb- Hakk tarafndan vehb bir hususdur. Mircn


36/171

Mnev Sohbetler

36

yapan bir kimseye Cenb- Hakk tarafndan evliylk rtbesi verilir.Evliy olmannyegne art Mircnyapmaktr.

N.ahinler:- Efendim biz Mi'rcn sdece Hz. Peygamber'e zg bir olay olduunu

dnrdk.

A.Y.zemre:

-Cenb- Peygamber hangi olaylara itirak ettiyse, o Cenb- Peygamber'inSnnet'idir. Btn mmetine de bu kaplar aktr.Yanlz Mirc iin Allh , kendisevgilisini kendi seer. Yni kendi harmine, kendi huzruna aracan kendiseer. nsn ilk defa kendi isteiyle Mirc etmez. lk ar Cenb- Hakk'tan gelir.Onun iin diyoruz ki Mirc vehbdir; Allh tarafndan verilir. Kesb deildir. Bakmesel, biraz evvel syledik insnn nefse kar mchedesinde kemle ulamas,cehle kar mcdelesinde belirli bir kemle ulamas, bunlar hep kesbdir; kazanlryni. Cehd- gayretle mrid-i kmilin idresi altnda kazanlan mertebelerdir. AmaMirc insnn kendi cehd- gayretiyle kazanlan mertebe deildir. Ancak Mi'rcnyapabilmek iin "sfiyet"mertebesine ykselmesi kazanlan mertebedir. Ama Mi'rcAllh tarafndan verilen vehb bir mertebedir.

imdi Mircn yaptktan sonra da insn tekrar bu dnyann uuruna avdetettii zaman onda min tarafillah yni Allh tarafndan byk bir cezbe hsl olur.te evliy dahi olsa o zaman kendi mridine gene muhtadr. Hatt kendi mridi

evliy olmasa dahi, gene ona muhtadr. nk, o Mirctan sonra kendisindezuhur eden cezbeyi de kendisine olgunlukla hazmettirecek olan gene kendimrididir. Eer hazmetmezse ne olur? Allh muhafaza etsin. erat'e aykr ahvlzuhur eder. Tpk Hz.Hallc- Mansr'da zuhur ettii gibi..Kalkt erat'a aykr birsr ey syledi. Bunun zerine de ehid edildi. Maktul oldu. te bu nksalardaninsn gene mrid-i kmili korur.

N.ahinler:

-Efendim sohbetin sonuna yaklatk. Biraz da zel sorular soraym. Gnlkhayatnzdaki hobiler ve fobiler zerine biraz konualm.

A.Y.zemre:

-Gnlk hayatmdaki tek fobim: "Cenb- Hakk'n emirlerine ve Cenb-Peygamber'inrzsna aykr bir iin benden zuhur etmesi fobisi" dir. Tek fobimbudur. Bundan baka fobim yok. Ne ykseklik fobim var, ne karanlk fobim var, neundan bundan korku fobim var. Sdece ve sdece benden zuhur eden ilerin Cenb- Hakk'n emirlerine ve irdesine ve Cenb- Peygamber'in de rzsna uygunolmamas fobisi var. Bu fobi ile doluyum.


37/171

Mnev Sohbetler

37

Hobilerime gelince. Tabi bir takm msum hobilerim vardr. ok youn veok stresli bir hayatm var. Daha evvelden ahs sohbetlerimizde de sylemitim.1953 senesindenberi gece uykularm , zam drt saattir. Byle 15-20 gn gider.

Ondan sonra bir 5-6 saat uyumak lzmunu hissederim. Eskiden 3- 4 hafta bunusrdrebiliyordum, imdi yle deil. Peki ne yaparm? Geceleri alrm, tefekkrederim, yazarm. Btn bunlardan dolay tabi byk bir stres meydana geliyor.imdi bu stresi hazmetmek lzm. Stres ya dorudan doruya Cenb- Hakk'nltfettii mnev gle hazmedilir yahut da bunun iin bz dnyev megaleleruydurulur. Bu dnyev megaleler arasnda msk vardr. Mskden holanrm.Mskden sdece holanmam biraz da anlarm. Hem klasik trk msksinden hembat msksinden hem holanrm, hem anlarm.

Bunun hricinde de uzun seneler iyi bir fotorafydm. ok fotorafektim. Fakat son zamanlarda gerek enflasyonun artmas, gerek emekli profesrmaalarnn bz hobileri tatmin etmekten uzak kalan bir duruma iteklenmiolmasve gerekse baka megalelerin ortaya kmas dolaysyla artk fotoraf benim iinfazla bir lks hline geldi. Onu o kadar sklkla yapamyorum. Bundan 8-9 seneevvel ayda 10-12 rulo resim eken bendeniz, imdi senede 2-3 rulo zor ekiyorum.Yni senede 100-120 rulo resim ekerken, 2-3 ruloyu zor ekiyorum.

N.ahinler:

-iire kar ilginiz var m hocam?

A.Y.zemre:

-Gzel iir olursa okurum ama iirden anlamam, bilmem. Daha oktasavvuf dvanlar okumaktan holanrm. nk insn- kmillerin yazdklardvanlarda enteresan ip ular vardr. Onlar yaadklar hdiseleri yazarlar da eerbundan bir para olsun anlyorsanz bunlarn ne yaadklarn anlarsnz; eer siz deo mnev halleri yaamsanz bundan byk bir zevk alrsnz. Yoksa avmdan birkimse okuduu zaman bunu anlayamaz. Kolay deildir bu.

N.ahinler:

-Efendim ben sizden hem bize hem de izleyicilerimize bir t olmanoktasnda son sz istiyorum.

A.Y.zemre:

-Geenlerde Moral FM'de gene byle bir programda, kulaklar nlasn,azz dostum Cemal Uak bey de program kapatrken byle bir ey istedi. Ozamanki beynm, burada da tekrarlayaym. Ben muhterem seyircilerime "Emr-i

bil mruf ve nehy-i anil mnker"e kesinlikle ittiba etmelerini yni iyi eyleri yapp,nehyedilen eylerden kendilerini muhafaza etmelerini neririm. Bunu yaptktan


38/171


39/171

Mnev Sohbetler

39

Tr-i Sn'da deil, Hakkat snendedir

lem-i Kbr sensin! Klem, Levh, Arsendedir.Artk dernuna g, kefet bu avlimi!Buna muvaffak olan ebediyyen zindedir.

Ganiyy-i Muhtef

NSN-I KMLVE TARKATLAR

* "nsn- Kmil ve Tarkatlar" konulu bu konferans Trkiye AtomEnerjisi Kurumu eski bakan Prof. Dr. Ahmet Yksel zemre tarafndan 28 Ocak1996 Pazar gn akam saat 19.30'da Trabzonda "Aratrma Kltr Vakf"salonunda verilmi ve youn istek zerine de Trabzon yerel televizyonlarndanKuzey TV'de iki kez yaynlanmtr.

nsn YaratlmlarnNeden En ereflisidir?

-Cenb- Hakk'a hamd ve krederek szlerime balamak istiyorum.nsn

insn yapannedir acaba?Biraz evvel kymetli kardeim Necmettin Bey bir Kur'nyetine yle bir deindi. Ben de msaade ederseniz deineceim. Cenb- Hakkdiyor ki: "Biz emneti gklere ve yere arzettik, kabl etmediler. nsna arzettik,

kabl etti. nk o, nefsine zlim ve fevkalde childir".

Bir baka yet-i kermede Cenb- Hakk: "Ben, demi balktan yarattm.Sonra onarhumdan frdm" diyor. imdi buradan ok kolaylkla anlamakmmkndr ki insnda bir kutsal emnet var. Bu emnet Cenb- Hakk'n bizztrhundan bize frmolduu "Rh-izam" dr. Hangimiz acaba, bizde byle biremnetin mevcut olduunun idrkindeyiz? Hangimiz , bizdeki bu muazzamemnetin hapishane bekiliini yaptmzn idrki iindeyiz? Hangimiz, hapishane

bekiliini yaptmz bu mukaddes emnetin, hapishaneden dar kmasna cehd-gayret sarfetmekteyiz?

Binenaleyh, insn insn yapan, insn eref'l mahlkat yniyaratlmlarn en ereflisi yapan, Allh 'n bu mkevvenat leminde btn bukinatta baka hibir nesneye, hibir yarata vaz etmemiolduu kendi Rhudur,kendi Mukaddes Rhudur. nsn eref'l mahlkat yapan ite budur. nsn, birtaraftan beden bir taraftan nefis tamakta ve Cenb- Hakk'n kendisine nefy etmiolduu Rhu vstasyla eref'l mahlkat sfatn kazanmbulunmaktadr.


40/171


41/171


42/171

Mnev Sohbetler

42

Nedir lm-i Ledn? lm-i Ledn, eratn bize bildirmedii ama insnmerknn, insnn Allh 'a kar ak, evk ve isteinin ortaya koyduu arzumuvcehesinde Allh 'n srlarndan bir ksmn, bu mkevvent niin yarattn,

Cenb- Peygamber'i niin kendisineHabibullaholarak setiini ve bu dnyaya biziniin saldn ve bu dnyadan kurtulup da anavatana tekrar rcu etmemiz iin neleryapmamz gerektiini bildiren bir ilimdir. Bu ilim, herkesin fehmetine, herkesinidrkine, herkesin temyizine sunulabilecek bir ilim deildir. nk herkes bu ilmikavrayamaz.

Herkesin bir ilmi kavramada eitli dereceleri vardr. Kendi zelhayatmza bakalm. Kimimiz ilkokul mezunu ancak olabilmiizdir; kimimizortaokul mezunu olabilmiizdir; kimimiz lise, kimimiz ise niversite mezunuolabilmiizdir. Ama ilkokul mezunu olabilmiolanlarn da niversite mezunu olmuolanlar kadar (ok ndir dahi olsa ) ok byk bir fehmet, ok byk bir idrk, okbyk bir temyiz shibi olmalarna hibir engel yok. u hlde zhir olsa dahiinsnlar arasnda bir ilim mertebesinin teesss etmiolduu ikrdr. imdi mhimolan mesele Cenb- Hakk'n snnetine aykr olmakszn, acaba Resulullah' ngetirdii eratn tesinde biz Cenb- Hakk'n esrrna nasl nfz edebiliriz, onanasl kurbiyyet/yaknlk kesbedebiliriz, yni bir baka deyile bizim u beerhlimizden kurtularak kemle doru nasl yol alabiliriz?

Esas problem ite budur. Eer msaade ederseniz, cannz skmazsam buakam sizin sabrnz son raddesine gelinceye kadar anlatmak istediim de bu!Tabidir ki bildiim kadaryla.. Bilmediim kadarndan Cenb- Hakk'a snrm.

Ve bundan sonra da suallerinizi muhakkak beklerim. nk bir konferansn, birsohbetin, bir muhabbetin verimli olabilmesinin balca art bir girizgh olankonferans ve sohbetten sonra hzirnun soraca suallerdir ki, esas bu suallermeselenin knhne, anlalabildii kadar anlalabilmesine yardmc olurlar.

te Cenb- Peygamber'in ok mahdut saydaki Ashb- Gzn'e telknettii bu ilim Bakara Sresi'nin 255.yetindeki:- Bismillhirrahmnirrahm- "Vel

yuhitne bi ey'in minilmihi ill bim" ifdesine uygun olarak zamanla Allh 'niznine bal bir ekilde ve yava yava genilemitir. Bu yetin mealinden unuanlyoruz: "nsnlar Cenb- Hakk'n ilminden ancak O'nun msaade ettii kadarnihta edebilir, kuatabilirler". Bu bir bakmdan hem lm-i Ledn iin cridir hem

de, hasbelkader bendeniz gibi pozitif ilimden gelmi kimselerin itigal ettikleri,pozitif ilimler iin crdir.

Bugn ilim tarihine baktmz zaman Allh 'n insnlarn fehmet, temyizve idrkine kendi ship olduu madd ve mnev ilimleri birden vermediini, builimlerin tarih boyunca yavayavakefedilip iktisb edildiini gryoruz. Bundanotuzbe sene evvel quark denilen kavram yok iken imdi quarklarn ne olduunubiliyoruz. Siz de bana: Bunlar da neyin nesi? diye soracaksnz ama uzun uzadyaanlatmayacam; merk etmeyin. Bunlar ok ufack, gzle grlmeyen hipotetiktnecikler. Btn kinatn yap talar. Otuz sene evvel biz ancak proton, ntron,elektron ve monlar biliyorduk. Aradan bir zaman geti; ve bu zaman zarfnda


43/171

Mnev Sohbetler

43

yaplan muazzam tecrbelerle grld ki, elektronla, protonla, pozitronla, monlan,ntronla madd Kinatn yapsn ve oluunu akla uygun, akln kabl edebileceiekilde izah edebilmek mmkn deil. O zaman ortaya ite bu quark fikri atld. Bu

quark fikri ar temel taneciklerin, kaonlarn, ntronlarn, protonlarn da kendilerinemahsus bir i yaps olduuna dair teorik modeldi. Ve bu model tuttu. Ama bumodel ne zamana kadar geerli olur onu da Allh bilir. Bundan bir asr evvel de birEsr Modeli vard. Btn Kinat doldurduu zannedilen "Esr" modeli. Hatta kimiKur'n tefsirleri bu esir modeline dayanlarak yaplmt. Hlbuki 1905 senesindeAlbert Enstein diye bir zt kt ve bu Esr modelinin hibir asl fastar olmadnyni fizik realiteye uygun olmadn gsterdi.

unu sylemek istiyorum: Bugn pozitif ilimlere ve bunlarn bizleri rahatave huzra kavuturan, evimizdeki ileri kolaylatran teknolojik gelimelerine bakpda pozitif ilimlerin son sz sylemi olduunu ve artk ilm Hakkatin sonunaerimi olduumuz sakn zannedilmesin. Orada da bir terakki, orada da bir kemlbahis konusu. Ve oradaki terakki ve keml de srekli bir terakki ve keml. Ama bizpozitif ilimlerdeki terakki ve kemlden deil, biz insnn kendisine mahsus, kendi ilemine mahsus terakki ve kemlden bahsetmek istiyoruz.

Sohbetimize balarken deindiim gibi keml ancak insnn hayvn- ntkseviyesinden ykselip ycelerek nsn- Kmil seviyesine ulamas, yni Cenb-Hakk'n bu dnyada kendisineHalfesetii insn mertebesine ulamasna kadar birdizi mertebe igl etmektedir.

Pekiyi de bir insn nasl Cenb- Hakk'n yeryzndeki halfesi, O'nunaynas olur? Bir kere insnn Cenb- Hakk'n aynas olmas ne demektir? nsnnCenb- Hakk'n aynas olmas demek, iyice dikkat ediniz, u demektir:

nce aynaya bakan ile onun aynaya yansyan ve grnr vasflarn ortayakoyan hayli arasndaki ilikinin mhiyetini fehm, idrk, ve temyiz etmeyealalm. Ben aynaya baktmda aynada grdmn gene ben olduunusylersem genel idrke aykr bir ey sylemi olmam. Bununla beraber aynadayansyann tpatp ben olduunu iddia etmem de mmkn deildir. Zir ben fizikolarak 3 boyutlu bir varlm. Aynadaki ise yalnzca 2 boyutlu bir yansmadr.Ayrca ben saelimi kaldrdmda aynadaki sol elini kaldrmakta; ben sol kulam

tuttuumda da aynadaki sa kulan tutmu olmaktadr. Bundan baka, eeraynann cam pembe renkli bir kristal ise aynadakinin renkleri de, benim gerekrenklerimin stne pembenin bindirilmi olmasyla ortaya kan, renk farkllklararzetmektedir. Mesel benim bembeyaz olan salarm, bu durumda, aynadapembelemi olmaktadr. Eer aynann yapld cam yeil ise, bu durumda da,salarm aynada yeil grnmektedir.

Bu durum erevesi iinde, aynadakinin ben olduunu iddia etmek gereeaykrdr. Ama aynadakinin ben olduunu inkr etmek de geree aykrdr. Yniaynadaki ne Ahmed Yksel zemredir ve ne de Ahmed Yksel zemredengayrdr.


44/171

Mnev Sohbetler

44

te Cenb- Hakkn Ztna Btn'na ayna (mirat) olarak setii zttakitecellsi de tpk benim bu Dny'da fizik aynadaki tecellm gibidir. O kimse ne

Hakkn ayn ve ne de Hakkn gayrdr. Cenb- Hakk o aynada kendi Ztnn deilde Ztn yanstan srnn (eserlerini), efalinin (fiillerinin), sfatlarnn ve esmalhsnsnn tecelllerini mhede eder.

Demiyor mu ki O: "Knt kenzen mahfiyyen..." (Ben bir gizli hazine idim.Bilinmek istedim. Onun iin bu Kinat yarattm). te bu srra uygun olarak Cenb-Hakk kendisine harm olarak setii, vel olarak setii, evliy olarak setii,Cenb- Peygamber'in prototipine uygun, O'nun ahlk ile ahlklanm, O'nun vasfile vasflanmbir kimseyi kendisine mir'at /ayna olarak setii zaman orada tecelleden (h smme h) Cenb- Hakk deildir. Tpk benim aynaya baktmzaman aynada Ahmet Yksel zemre'yi anmsatan, ok anmsatan bir hayalin zuhuretmesi gibidir. te Cenb- Hakk'n setii, kemle ulatrd, kendisine vel kldkullar da Cenb- Hakk'n kendisine bu benzetim iinde ayna vazifesigrmektedirler.

Burada tabi ok ince bir husus var. Allh muhafaza etsin, insn okkolaylkla irke de kaabilir, bundan hepinizi ve kendimi de tenzih ederim. Cenb-Hakk'n Kmil nsn ayna diye semesi, ancak onda kendi sr, ef'l ve sfatlarnnve esma'l hsnsnn tecellsi bakmndandr. Ve Cenb- Hakk-n esma'lhsn'snn zuhuru, tecellsi bakmndan da en mkemmel zuhur hangisidir? Hikukusuz Hz. Peygamber'dir. O hlde biz er'an da Hz.Peygamber'in ahlk ile

ahlklanmak durumundayz; zhiren yni. Btnen de O'nun ilmi ile ilimlenmekdurumundayz ki, Cenb- Hakk hakkndaki bilgimiz de kemle erisin.

yi, hoca, gzel sylyorsun; bunlar gzel eyler de, bir de bunun yoluyordam nedir? Yni sylediklerin havada kalmasn. diyebilirsiniz. Evet itezurnann zrt dedii nokta buras! Bu iin yolu yordam nedir? Bugn katl birentegral almann bir yolu yordam vardr. Bugn bir lzer n retmenin bir yoluyordam vardr. Pekiyi efendiler, hanmefendiler, nsn- Kmili retmenin yolu

yordam nedir?Eer msaade ederseniz, bu fakr kardeiniz bilebildiim kadar ilebuna deinmek istiyorum.

ok eski bir ltin sz "Btn yollarn Roma'ya kacan" sylemekte.Pek ok yol yordam vardr ki insn Allh 'a gtrr. nsn zhd- takv da Allh 'agtrr, ak da Allh 'a gtrr, vecd de Allh 'a gtrr, zikir de Allh 'a gtrr,namaz da Allh 'a gtrr. Burada mhim olan kemle erimek iin mkul, "insnhayat ile ve insnn yetenekleri ile mtensib" bir yol yordam bulmaktr. te buyol yordam, t Cenb- Peygamber'in zamanndanberi, Cenb- Peygamber'in vazettii ekilde nce zikirle balar.

Nitekim hepiniz gerek gazetelerin ramazan sayfalarnda gerek merknzdolaysyla Menkibl rifin" de, Tezkiret'l Evliy" da, yni evliytezkirelerinde, evliy hayatlarnda, hikyelerinde okumusunuzdur. Allh 'a yakn


45/171

Mnev Sohbetler

45

olmann, kurbiyyetin temelinde yine bir hads-i kuds yatmaktadr. Nedirdenilmektedir bu hads-i kudsde? "Kulum bananfilelerle yaklar; (Baknz: "bevakit abdestle, namazla yaklar demiyor. Nfilelerle yaklar, nfile ibdetlerle

yaklar" demiyor!) o kadar yaklar ki Ben onun gren gz, iiten kula, i-leyen eli olurum" denilmektedir.

te buradan hareket etmek sretiyle pek ok din by, tasavvuf bydemiyorum, bz yollar ortaya koymulardr. ahsen tasavvuf bana biraz felsefe gibigeliyor. Yni tasavvuf sohbetlerinden hi hazzetmiyorum. Tasavvuf sohbetlerinde,arkadalar bazan eteimden ekerek gtrdkleri zaman, kendimi kendi vatanmdanuzaklam hissediyorum. Neden? Evet, ben pozitif ilimler bakmndan felsefeyapm, felsefe rencisi yetitirmi, doktora yaptrm bir insnm ama buradafelsefe olmayaca kanaatindeyim. nk felsefe, dv shibi olmak demektir. Sizbir tez ileri srersiniz, ben bir tez ileri srerim. kimiz de dv shibiyizdir. Hlbuki

Allh yolundansn- Kmil'in esas vasf dvszlktr.nsn- Kmil dv shibiolmaz. nsn- Kmil ancak ve ancak Cenb- Peygamber'in ahlkyla ahlklanmolur.

Ne diyor Cenb- Peygamber? "Cidalden ekininiz" diyor.Ynibirbirinizle kar karya geldiiniz zaman fikirlerinizi birbirinize kabl ettirmek iincidallemeyin. Bir baka hadsinde diyor ki: mmetimin helki cidal yznden

olacaktr". Yine bir baka hads: "Cidlde sakn ileri gitmeyin!" Yapmayn dademiyor, ama ileri gitmeyin diyor. Bir bakasyla cidal ederken, yni fikrenmcdele ederken kendisinin haksz olduunu anlayp da cidalden ekinene Allh

cennetin kenarnda bir ev baheder, diyor. Kendisinin hakl olduunu anlayp dacidalden kanana ise cennetin orta yerinde bir kk ihsn eder diyor. Onun iin bufakr kardeiniz tasavvufu, biraz, dv ehli kimselerin kar karya gelerekbirbirlerini mat etmesi gibi grrm.

Ziya Paa:"Mdvene-i efkrdan brika- Hakkat zuhur eder" demi.Ynifikirlerin atmasndan Hakkat nurlar kar. Bu dnyev ilimlerde byledir detasavvufta byle bir ey yok. Tasavvuf bir zevk lemidir. nsn onu kendi banazevk eder. Bakas ile didiirse bu bir dv hline gelir. Onun iin keml yolundadv olmayacana gre fakr de bundan tevakki ediyor lf kalbna sdrlantasavvuftan holanmyorum.

Nefsin Mertebeleri veEsml Hsn Zikri

Demek ki insnn keml yolunda ilerlerken dv shibi olmamas lzm.Tevzu ile bu ie balamas lzm. Tam mns ile teslimiyet lzm. Byle birteslimiyetin eratsz olmayaca ikrdr. eratsz lm-i Ledn mmkn

deildir. eratsz lm-i Ledn'e dalmak isteyen muhakkak ki ya kfre ya dazndkla gider. te biraz evvel sylediimiz gibi nfile ibdetlerle Allh 'a


46/171

Mnev Sohbetler

46

kurbiyyet iktisb etmek iin en kolay ibdet zikirdir. Cenb- Peygamber de Ashb-Gzin'in bir ksmna bu zikri telkn etmitir.

Zikir Allh 'n gzel isimlerinin belirli bir silsile iinde belirli saylarlaekilmesinin nefs zerindeki etkilerinin mhade, idrk, fehm ve temyiz edilmesineticesinde hsl olan bir zevk-i ilhdir. Zamanla ilk balarda sdece Kelime-iTevhd'le insn Cenb- Hakk'a varabilirken, daha sonra gene Bakara Sresi'nin 255.yetinde biraz evvel mealini okumuolduum: "Vel yuhitne bi ey'in min ilmihiill bim" eklindeki lfza uygun olarak bu mesele de tekmle uram, Allh'tan bz mubrek kimselere ilhm olunan baka zikirler bu zikirlere katlmaksretiyle bu, nce esmya, sonra yedi esmya, oniki esmya ilh. bylece -karlm.

Eskiden MS. 9-10. asrlara kadar yni H. 3-4. asra kadar herkes kendibana zikrederken sonra, yava yava, bu zikir db ve Allh 'a ulama yol,yordam, yntemleri kurumsallamaya balam, ve bundan da tarkatlar zuhuretmitir. Nedir tarkat? Tarkat: Cenb- Hakk'a giden yolda (ki buna seyr-i slkdiyoruz) bu yolu sizden evvel gemi, bu yolun tehlikelerini, bu yolun hilelerini, buyolun skntlarn nefsinde yaambir mridin, bir yol gstericinin, insn redklc bir kimsenin idresi altnda mrdnn yni irdelerini bu mride teslimetmi olan tliblerin, dervilerin bir arada topland ve mridin idresi altndabelirli bir yol yordam erevesi iinde farz ve nfile ibdetlerle megl olduklar birkurumdur.

Nitekim 12. asrdan itibaren gnmze kadar tarkatlar pek ok ekillerdeeitlenelerek gelmilerdir. Hulef-i Ridin'in her birinden, Cenb- Peygamber'inkendilerine ltfetmi olduu zikir yntemleri dolaysyla, eitli tarkatlar zuhuretmitir. Fakat bugn gryoruz ki, Hz. mer ve Hz. Osman'dan neet etmiolantarkatlar nktaya uram, tarihin derinliklerine gmlm bulunmaktadrlar. AmaHz. Ebubekir'den ve Hz. Ali'den neet etmiolan tarkatlar gnmze kadar gelmi.zellikle Hz. Ebubekir'den neet etmiolanNakibendlik ve Hz. Ali efendimizdenneet etmi olan (iki trl de kabl edilebilir ister l tarkatlar, li yollar, Allh agtren yce yollar ister Hz. Aliye nisbet edilen yollar diye de telkki edilebilecekolan) Turk-i Aliyye dediimiz yollar gnmze kadar erimilerdir.

Nakibendlik, zellik, Halvetlik, Rufalik, Kadirlik, Sdlik,Kalenderlik hatt Bektalik vb gibi bir sr tarkat gelmi. Bu tarkatlar zamanzaman yayldklar memleketlerin ve bu memleketlerde bulunan insnlarntarihlerinin derinliklerinden gelen etkilerle de etkilenmiler. Bunu da kabl etmeklzm. Halvet tarkatnn db ile Bekta tarkatnn db arasnda sosyologlar iinortaya konulmas gereken ok ilgin farklar var.Yol bir, yntem ufak tefekfarkllklaryla bir, ama tavr farkl.

Rufaye tarkat ile Kadirye arasnda byk farkllklar var. Kadirye'deburhan yok, Rufaler ise bir yanaktan ii saplar br yanaktan karr; klc dakarnlarndan saplar srtlarndan karr. Ama bu, teki tarkatlarda yok. Demek ki


47/171

Mnev Sohbetler

47

her bir tarkat zuhur ve neet ettii yerin kendi zelliklerine uygun olarak bylebirtakm folklorik deerleri de iinde tam. Yalnz dikkat edilmesi lzm gelenhusus u: Bunlar esas itibaryla insnlarn harikulde olaylara meraklarn

cezbetmek iin kullanlan eyler. Yoksa bunlarla insn belki vecd, belki istirakhline gelebiliyor ama bu ok zor ve de erat asndan baktnz takdirde tasvipedilecek taraf da pek yok. Ama gene de bunlar Cenb- Hakk'n yolunda kendinefislerine bu derece azab ederlerse onlara da bizim syleyecek bir szmz yok.Pekiyi, tarkatlarn gyesi nedir?

Tarkatn ulu gyesi, biraz evvel de sylediimiz gibi, kemle erimektir.Bunun kendine mahsus bir takm stratejileri vardr. Kemle nasl eriilir? Cenb-Hakk Kur'n' Kerim'de: "El inne evliyAllh u l havfn aleyhm velhm

yahzenn" buyuruyor. Yni: "Ey m'minler! Biliniz ki Allh 'n yle dostlar vellerivardr ki, bunlara ne korku vardr ne de bunlar mahzun olurlar". Kez bir hads-ikuds'de Cenb- Hakk: "Evliy-i tahtel kubb" yni Benim evliyalarm, benimkubbelerim altnda gizlidir diyor. Bununla ilgili olarak Cenb- Peygamber dedorudan doruya anlalmas g ok gizem dolu bir hadste: "Mtukable ente

mtu"diyor; yni: "lmeden evvel lnz!"

imdi, bir ikisi dnda btn tarkatlar hep tezkiye-i nefs zerine giderler.Yni nefsin saflatrlmas essna dayanrlar. Nedir bu nefs, Allh akna? Nefs nemene eydir ki bunu saflatrmaa macbr tutulalm?

Beyan etmi olduumuz gibi, Cenb- Hakk bizim vcudumuzda ge

yaratmtr. 1) Bedenimiz, 2) Nefsimiz, ve 3) Rhumuz. imdi biz, bedenimizigryoruz. Nefsimizin de srn mahade ediyoruz. Karnmz ackyor,doyuyoruz; susuyoruz, susuzluumuz gidiyor; okuma ihtiyacmz beliriyor, bunugideriyoruz; uyuyoruz. Bunlar hep nefsimizin tezhrleri. Pekiyi de, iinizde hirhunu grm olan var m? Rhumuzu gremiyoruz. Ama bedenimizin venefsimizin dernunda bu i ie mubrek kasalara emanet edilmi olan Cenb-Hakk'n Rhu deil mi? Ona Rhumdan frdm demiyor mu? Biz bunu grebiliyormuyuz? Gremiyoruz. Niye gremiyoruz? nk rhumuzla bizim idrkimiz

arasnda nefsimizhkmran. Nefsimiz bir mahbes rol oynuyor, bir engel roloynuyor. O hlde nedir bu nefs?

Bu nefs yle bir mahlk ki lm tatmaya mheyy, fakat ldke dirilenbir mahlk;hani dokuz canl derler ya! Beden bir kere lyor. ldkten sonra artkbeden bir daha geri gelmiyor. Nefsin baka bir bedende yeniden dirilmesi itikad iseBrahmanlar'a Budistler'e ait grler. Bu sapk itikada reenkarnasyon (tensh)deniliyor. Ve bu slma aykr olduu iin bizim modern entellerimiz tarafndanpek tutuluyor. Hatt mehur bir siyasmizin ei bile kendisinin ilkreenkarnasyonunun Rus ar Deli Petro olduunu syledi. te bunlar nefsin korkunbirer hilesi. Nefis insnn rha olan yolculuunda, rha erimesini nlemek iintedbir stne tedbir alr. Her trl hileye, her trl denaate, enaate, dallete ba


48/171

Mnev Sohbetler

48

vurur. u hlde ne yapmak lzm? Nefsi tezkiye etmek lzm demiler tarkatbykleri. Bunlar da nefislerinde yaamlar. Nefis nasl tezkiye edilir?

Genellikle nefsin yedi vechesi, ya da yedi yz, ya da yedi sru, ya dayedi perdesi, ya da yedi kalesi olduundan bahsedilir. Bunlara sras ile verilenresm adlar yledir:

Birincisi Nefs-i Emmre, yni ktl emreden nefsdir. Nasl birmertebedir bu nefs mertebesi? Bu nefis mertebesi insna: ehveti, hrszl, hiddeti,iddeti, dedikoduyu, gybeti, nekeslii, yalan, nifk, hilebazl, hasedi, tembellii,yalancl, hakszl, sabrbzl, muhabbetsizlii, efkatsizlii, nemelzmcl,idrksizlii ve bunun gibi hatrnza ne kadar kt evsaf gelirse insna bunlaremreder.

Nefsin ikinci mertebesi, ikinci vechesi Nefs-I Levvme vechesidir. Nefs-iLevvme vechesi, kendini knayan nefs demektir. Bu nefs mertebesinde nefs,vehimle mlevvestir. Vehmin tam gulyabanletii bir durumdur bu. Bu durumdainsn kendisinde olmayan evsaf kendisine izfe ettii gibi, kendisinde olmayanhatlar da kendisine izfe edebilir. Her bir eyde hatl olduunu, gnhkrolduunu gsne vurarak, tvbe ederek, kendisini knayarak ortaya koyar. Yhutda byk bir paranoya iinde "Benden daha ls var m? Ben o ii ok iyi bilirim.O kimse mi, be para etmez, esas bana sor" gibilerinden efelik taslar. Her

Kamil Mur Sid

Documents

Transcript of Kamil Mur Sid