KADER

VE KAZA

Kader sözlükte "ölçü, miktar, bir şeyibelirli ölçüye göre yapmak ve belirlemek"anlamlarına gelir.

Terim olarak "yüce Allah'ın, ezeldenebede kadar olacak bütün şeylerinzaman ve yerini, özellik veniteliklerini, ezelî ilmiyle bilip, takdiretmesi" demektir.

Allah'ın ilim ve irade sıfatlarıyla ilgili birkavram olan kader, evreni, evrendeki tümvarlık ve olayları belli bir nizam ve ölçüyegöre düzenleyen ilâhî kanunu ifade eder.

Sözlükte "emir, hüküm, bitirme veyaratma" anlamlarına gelen kazâ,

Cenâb-ı Hakk'ın ezelde irade ettiği vetakdir buyurduğu şeyleri zamanı gelince,her birisini ezelî ilim, irade ve takdirineuygun biçimde meydana getirmesi veyaratmasıdır.

Kazâ, Allah'ın kudret sıfatı ile ilgili birkavramdır.

Kader ise, Allah’ın ilim sıfatına dayanır.

Kader ve kazâya iman, yüce Allah'ın ilim,irade ve kudret sıfatlarına inanmakdemektir.

Bir başka deyişle, bu sıfatlara inanankimse, kader ve kazâya da inanmış olur.

Bu durumda kader ve kazâya inanmakdemek, hayır ve şer, iyi ve kötü, acı vetatlı, canlı ve cansız, faydalı ve faydasızher ne varsa hepsinin Allah'ın bilmesi,dilemesi, kudreti, takdiri ve yaratması ileolduğuna, Allah'tan başka yaratıcıbulunmadığına inanmak demektir.

Kader konusunda bilinmesi gereken bir başkahusus da şudur: Kader, iç yüzünü ancak Allah'ınbilebileceği, mutlak ve kesin bir biçimdeçözümlenmesi mümkün olmayan bir ilâhî sırdır.

Zaman ve mekân kavramlarıyla yoğrulmuş bulunaninsan aklı, zaman ve mekân boyutlarının söz konusuolmadığı bir ilâhî ilmi, irade ve kudreti kavrayabilmegüç ve yeteneğinde değildir.

Kader konusunu kesin biçimde çözmeye girişmek,insanın kapasitesini zorlaması ve imkânsıza tâlipolması demektir.

Bu nedenle Allah’a inanmayan birisine kaderdenbahsetmek, doğuştan kör olan birisine, renklerianlatmak kadar zor ve imkansızdır.

CÜZ’İ VE KÜLLÎ İRADE

Sözlükte "seçmek, istemek, yönelmek,tercih etmek ve karar vermek" anlamlarınagelen irade,

Terim olarak, "Allah'ın veya insanın ilgiliseçeneklerden birini seçip belirlemesi,tayin ve tahsis etmesi" diye tanımlanır.

İnsanın iradesini külli ve cüz’i diye ikiyeayırabiliriz. İnsanın herhangi bir fiiliyapmaya karar vermeden önceki iradesineküllî irade denirken, tercihini yaptıktansonraki iradesine de Cüz’i irade denir.

Burada şu noktaya dikkat etmek lazımdır: Allah’ın külli iradesi ile insanın külli iradesini birbirine karıştırmamak gerekir.

Allah'ın iradesi ezelîdir, sonsuz vesınırsızdır, herhangi bir şeyle bağlantılı değildir vemutlaktır.

İnsanın iradesi ise sonlu, sınırlı, zaman, mekânvb. şeylerle kayıtlıdır.

Evrende meydana gelen her olay ve varlık, Allah'ıniradesi ile meydana gelir. Kul da Allah'ın kendisinetanıdığı sınırlar içinde fiilini seçer.

Kulun fiilinde hür olması demek, hürriyetine inanması ve

fiili yaparken herhangi bir baskı altında olmadığını

kabullenmesi demektir.

İnsanın fiilleri, zorunlu (ızdırarî) fiiller veihtiyarî (iradeli) fiiller olmak üzere ikidaireye ayrılır.

Büyük dairede insan iradesinin bir fonksiyonuve tercihi söz konusu değildir, insan bu dairedemutlak bir cebir içindedir. Bu dairenin tek galibive hâkimi; Allah’tır.

Bu dairede insan iradesi işlemediği için, Allah budairede olup bitenlerden insanı sorumlututmayacaktır. Bu daire, şu anne babadanolmamız, şu memlekette doğmamız, şu boyda veşu şekilde olmamız, şu ırktan olmamız gibi insaniradesinin tesiri olmayan şeylerden oluşuyor.Buna ızdırari kader de denir.

Küçük dairede ise; Bu dairedehâkim ve müreccih insan iradesidir.Yani bu küçük dairenin idare vetercihleri tamamen insana aittir. Busebeple insan bu dairede olan bitenher şeyden sorumlu ve yükümlüdür.Zira kontrol insan iradesindedir. Budairenin faaliyet alanları ise; iman-küfür, iyi-kötü, hayır-şer, günah-sevap gibi şeyler arasında seçim vetercih yapmaktır. Bunun diğer bir adıda ihtiyari kaderdir.

Kader ve cüz’i iradenin inanç sistemi içine girmesinin sırrı nedir?

Kader ve cüz’i irade, îmânın ve İslamiyet’in nihayisınırlarını tayin eden, hâli ve vicdani bir îmânınkısımlarındandır. KADER 2.pptx

Bunlar, ilmi ve nazari değillerdir. Ancak, herkes vicdanenbilir ki, kendisinde bir cüz’i irade vardır ve bu niyet vemeyil, ya da arzularına göre, hareketlerine yönverebilmektedir.

Mü’min, her şeyin Allah’ın takdir ve yaratmasıylaolduğundan hareketle, yaptığı bütün işleri Allah’a verereksorumluluktan kurtulmak isteyince, cüz’i irade önüneçıkıyor ve diyor:

“Sen bunun yapılmasını, kendi arzu ve iradenle tercihettin, dolayısıyla sorumluluğun var.”

Bu durumda nefis; ”Madem sorumlulukbenimdir, o halde yaptığım bütün iyiliklerbana aittir” deyince de,

kader karşısına çıkıyor, “Haddini bil,yapan sen değilsin.” der.

Böylece kader, nefsi gururdan kurtarıyor.Îmânın bu taraftaki sınırını çiziyor. Cüz’iirade de, nefse sorumluluk yükleyerekîmânın diğer sınırını tayin ediyor.

; Hareketin sayımıdır. Hareket ise maddenin

yer değiştirmesidir. Dolayısı ile zaman, başlangıcı vesonu olan ve eşyanın bir tertip ve düzen ile oluştuğubir mahluktur. Dolayısı ile öncelik ve sonralıkkavramları maddi varlıklara göredir.

ise hadisin ifadesi ile: "Manzar-ı

a'lâdan, ezelden ebede kadar herşey, olmuş ve olacak, birden tutar, ihata eder bir makam-ı a'lâdadır."

14

Halk arasında genel olarak sadece geçmişyönünde sonsuzluk olarak algılanmaktadır.Böyle olunca da kader, önceden çizilmiş veyazılmış bir senaryo olarak karşımızaçıkmaktadır.

Oysa gerçekte ezel , sadece geçmiş yönünde

sonsuzluk olmayıp, gelecek yönünde desonsuzluk manasını ifade eder. Kısacası ezelmazi, hal ve gelecek zamanı içine alan,yukarıdan bakan bir ayna misalidir.

Ezel, başı ve sonu olmayan, zamandan ve mekandanmünezzeh olan ve hiçbir kayıt ve kaide ile bağlıolmayan; Allah’ın bir sıfatıdır. Zamanın içindeki bütünkayıt ve kaideler burada cari değildir. Yani Allah ezeliilmi ile her şeyi kuşattığı ve ihata ettiği için, onunilminde geçmiş, şimdiki an ve gelecek kavramlarıyoktur, o her şeyi şu an gibi içine alır, ihata eder.

Bunu bir şema ile gösterebiliriz.

D

3000 m

3 saat 6 saat

Geçmiş A B C Gelecek

“E” noktasında bulunan kişi bütün olayları anında görür ve müdahaleedebilir. Zaman şeridinde bulunanlar için aynı şey söylenemez. Bizlerzamana (zaman içinde bulunmaya) mahkum olduğumuzdan, olayları vehadiseleri bilmemiz ve yaşamamız zaman içinde olmaktadır.

Allah ise zaman üstü bir (ezeli) bir varlık olduğundan, bize göre dün,bugün ve yarın olan şeyleri şu an gibi görür ve bilir. Yani Allah bizimon yıl sonramızı şu an gibi görüyor ve biliyor.

Bediüzzaman bu manayı şöyle izah eder. “Mesela; büyükbir ayna yere yaklaştıkça tuttuğu alan daralır, yukarıçıktıkça tuttuğu alan genişlenir, ne kadar yüksekte isetuttuğu alan da o kadar genişler.”

Burada yeryüzü zamandır, ayna ise Allah’ın ezeli ilmidir.Allah’ın ilmi zamanın üstünde onu ihata edecek birmevkide olduğundan, yani zamandan münezzeholmasından dolayı, zamanın bütününü tutar ve ihataeder, onun için Allah her şeyi olmadan önce de bilir vegörür.

17

insanlar, ezeliyetin manasını iyi idrakedemedikleri için, ‘ezeli’ zamanın içindesanmışlar.

Yani bunlara göre ezel; zamanın üçhalinden sadece maziyi temsil eder.Onun için ezel zamanın içinde gibi,zamanın mazi tarafına ezel demişler veeşya vücuda geldikçe maziye yani ezeleakar, ondan sonra Allah duruma vakıfolur diye hayal ediyorlar.

ZAMAN VE EZEL.mp4

ALLAH, OLMUŞ VE OLACAK HER ŞEYİ BİLMEKTEDİR ?

Madem olmuş ve olacak her şey, Allah’ınilmindedir. Allah’ın, her şeyi ezelde bilmişolması, insanı kendi istek ve iradesiyle işlediğifiillerin sorumluluğundan kurtarır mı?

Kurtarmaz. Çünkü: Kader, ilim nevindendir. İlim ise,malûma tâbidir. Malûm, ilme tâbi değil.

İlim, “bilmek” ya da “bilgi” mânâsına gelir ki; eşyanınzihnimizdeki şeklidir.. Malûm ise, “bilinen”, demek olup;eşyanın hariçteki (gerçekteki) varlığıdır.

19

Meselâ, elmanın hariçteki şekli malûm,zihnimizdeki şekli ilimdir. Bizim elmahakkındaki bilgimiz, hariçteki elmanınşekline tâbidir.

Yani, ilim malûma tâbidir. Malûm ilme tâbideğildir. Hariçteki elmanın şekli, biz nasılbiliyorsak o şekle uymak durumundadeğildir.

Aynı şekilde, güneşin nerede ne zaman doğacağını,günün hangi saatinde nerede bulunacağını öncedenbilmemiz ilimdir.

Güneşin tespit edilen saatlerde o yerlerde bulunmasımalûmdur. Bizim ilmimiz güneşin hareketine, yanimalûma tâbidir. Malûm ilme tâbi olsa, biz takvimehangi saati yazsak, güneş de mecburen o saattedoğardı.

20

İşte bunun gibi, bizim işlediğimiz bütün amellermalûm, Allah’ın bunları ezelî ilmiyle bilmesiilimdir. İnsanların, kendi irade ve isteklerinebağlı fiilleri nasıl işleyeceklerse, Allah, ezeldeöylece bilmiş ve takdir etmiştir.

Yoksa, Allah o fiilleri öyle bildiği ve kaydettiğiiçin, insanlar onları mecburi olarak işlemişdeğillerdir. İnsan bir fiili mecburen işliyor olsa,yani, kendi iradesinin haricinde olay vukubuluyorsa, o zaman zaten imtihan ve teklifortadan kalkar.

Dolayısı ile bir fiilin olacağını bilmek, o fiilin failiolmayı gerektirmez. Fail, fiili işleyen kişidir.

21

Meselâ:

Hz. Peygamber (a.s.m.) İstanbul’un fethini 1400 seneönce müjdelemiştir. Ama, “fetih” fiilini SultanMehmet işlediği için “fatih” unvanını o padişahaveririz. İstanbul’u, “Peygamber Efendimiz(a.s.m.)fethetmiştir.” gibi bir iddiada bulunmak ne kadarkomik.

Demek ki, bir fiilin fâili olmak için o fiili bilmekyetmiyor. Onu irade etmek, bizzat teşebbüs etmek veişlemek gerekiyor.

İşte Allah, insanın bütün amellerini, bütün fiillerinibilir. Ama, iradesini ve kuvvetini sarf ederek o işiyapan ise insandır ve her türlü sorumluluk da insanaaittir.

22

Bir Örnek Daha:

Bir film senaryosu tasarlayalım: Dedektif, soygun planı hazırlayan üç adamıgizlice dinliyor. Zamanı gelince, soyulacak yere gidiyor. Maksadı suçüstüyakalamak. Fakat soyguna başlarken, adamlar planı değiştiriyorlar. Birivazgeçiyor, ikisi başka türlü hareket ediyorlar.

Eğer polisin olayı bilmesi, soyguncuların iradesi üzerinde biretkisi olsaydı planın değişmemesi gerekirdi. Polisin soygununyapılacağını önceden bilmesi olaya hiç tesir etmedi.

Plan değişmese yine tesir etmeyecekti (polisin olayı bilmesi, olayınmeydana gelmesine tesir etmeyecek.) Çünkü hırsızlar, bu işi polis zatenbiliyor diye yapmıyorlar. Aslen polisin neler bildiğini de bilmiyorlar.

Eğer planı uygulasalar ve yakalansalar; polis de, bu olayıönceden bildiğini söyleseydi, “sen böyle bildiğin için, biz busuçu işledik. Gerçek suçlu sensin. Biz masumuz” mudiyeceklerdi?

Günah işleyip de suçu kadere, yani “o işi önceden bilen Allah’a” yüklemekisteyen günahkarın bunlardan ne farkı var?

İLİM MALUMA TABİDİR.avi

Manen terakki etmiş olan kimse, her şeyde Allah’ın kudretinigördüğü için; “Allah’ın Lütfu da hoş, kahrı da hoş” der, Allah’ınher yaptığını güzel görür. Manen terakki etmemiş olan bir kimseise, kaderi sadece geçmişe ait meselelerde ve musibetlerdekullanır. Başına gelen olumsuzlukları kaderin bir sonucu olarakgörür ve böyle bir yaklaşım, onun üzüntüsüne ve sıkıntısına birilaç gibi olur.

İslâmiyet, geleceğe ait meselelerde kaderin kullanılmasınıuygun bulmaz. Yani, bir öğrenci, “Benim kaderimdeöğretmen olmak varsa, olurum. Okula gitmeme gerek yok”diyemez. Öğrenci, dersine çalışır, gerekli bütün şartlarıyerine getirir ve imtihana girer. Sonucu, kaderi olarak kabuleder.

24

İnsanın işlediği fiiller, ister hayır olsun, ister şer olsun hepsiniyaratan Allah’tır.

Meselâ yürüme fiilini yaratan Allah’tır. Dünyanın güneş etrafındadönmesini de yaratan Allah’tır. Dünyanın dönmesi onun kendiiradesinde değildir. Bu sebeple dünya, senelerdir Allah’ın takdirettiği yörüngede gitmektedir.

Fakat insan böyle değildir. Allah, insana kendi iradesi ile istediği yere gitmeyitercih etme yetkisini tanımıştır. İnsan robot gibi değildir. Robot, programlandığıgibi, iki şeyden birisini yapar. Burada onun, seçme gibi bir şansı yoktur.

Hâlbuki insan böyle değildir. İstediğini seçebilir. Hatta birbirinin aynı olaniki şeyden birisini tercih edebilir ki bu, irade sıfatının bir özelliği ve osıfatın varlığının delilidir.

25

Bir kimse, iradesini kullanarak, ibadethaneye gitmekistediğinde, o fiili Allah yarattığı gibi, meyhaneye gitmefiilini de yaratan Allah’tır.

Aynı şekilde su içme fiilini yaratan Allah olduğu gibi,alkol içme fiilini de O yaratır. Gidilecek yeri, ya daiçilecek şeyi insan tercih ettiği için, sorumluluk insanaaittir.

Demek ki, bizim işlediğimiz bütün fiiller, ister hayırolsun, isterse şer olsun, hepsini yaratan Allah’tır.

KURAL: “Hasenatı isteyen, iktiza eden rahmet-i İlahiye veicad eden kudret-i Rabbaniyedir.

26

İnsan iradesi yaratmak ve icat etmeknoktasından zayıf ve çaresiz olduğu için, buküçük dairenin yaratma ve fiilî işlerini Allahyaratıyor, seçim ve tercih işlerini ise insanyapıyor.

Yani iman etmek fiilini kalpte yaratan Allah’tır, bufiili seçen ise insandır. İnsan seçiyor, Allah da buseçime uygun olarak o fiili yaratıyor.

Formüle edecek olursak; bir fiilin aslını Allahyaratıyor, vasfını ise insan, iradesi ile seçiyor.

Peki, insan iradesini harekete geçiren illet ve dinamiknedir?

Bu sorunun cevabı, rüchaniyettir. Evet, rüchaniyetdevreye girer ve iradeyi tetikler.

Rüchaniyet, burada seçmeyi gerekli kılacak bir üstünlük,ya da sebeptir. Bu üstünlük vasfı, irade mekanizmasınıseçme kıvamına getirir ve hazır hale sokar.

Yanlış anlaşılmasın, iradeyi tamamen tesiri altına alıphapsetmez. İşte bu süreçte ve kıvamda, seçme durumusabit hale gelir. O zaman seçip seçmeme kararı iradeyeaittir. Seçmeyip terk de edebilir. Bu şeçme kıvamısırasında din, teklifini yapar; ‘’haramdır, yaklaşma’’emrini hatırlar ve o kişi, o anda o fiili terk edebilir.

Allah hiç kimseye kaldıramayacağı yükü yüklemez. Kur’an’da;“Allah, kişiye ancak gücünün yeteceği kadar teklif eder”buyrulmaktadır. (Bakara, 286)

İnsanın maruz kaldığı bir takım sıkıntı ve musibetler, yine onunlehinedir. Çünkü, bazen bizim hayır gördüğümüz şeylerde şer, şergördüğümüz şeylerde de hayır olabilir. Bizim hedefimiz hepdünyaya yönelik olduğu için, istiyoruz ki, bu dünyada hiç sıkıntıve meşakkat çekmeyelim. Daha sonra da gidip Cennet’in ortasınaoturalım.

Halbuki, Allah bizi bizden daha fazla bildiği için, bizim ebedîhayatımıza zarar verebilecek bir takım istek ve arzularımızıdikkate almıyor. Bir takım nefsani arzularımızın yerine, belkisıkıntı ve meşakkat veriyor. Zahiren adaletsizlik gibi görünen buşeyler, bizim ebedî hayatımızı kurtarıyor.29

Allah’ın yarattığı her şey, bizim için ya doğrudangüzeldir, ya da sonuçları itibariyle güzeldir. Bizimadaletsizlik ve kötü gördüğümüz şeylerin altında, umumibir hayır olabilir. Bunu şöyle bir misâlle anlayabiliriz.

Kabul edin ki, iki saatlik bir filim var. Biz bu filminortasından on beş dakikalık kısmını seyrettikten sonra, ofilmin kahramanlarının durumlarını, haksızlık veadaletsizlik yapılıp yapılmadığını değerlendirmek istesek,isabetli karar veremeyeceğimiz açıktır. Çünkü, o filimleilgili ne olayların geçmişini ve ne de nasıl sonuçlanacağınıbilmiyoruz.

30

İşte her insanın hayatı da adetâ böyle iki saatlik birfilim gibidir. Bu filim, 14-15 yaşında başlıyor veölünceye kadar devam ediyor. Bu filim ahirette hesapgünü açılacaktır.

Bizim burada adaletsizlik ve haksızlık olarakgördüğümüz bir takım sıkıntı ve meşakkatler, oradabelki de, ebedî hayatın kurtuluşuna vesile olacaktır.Hayır olarak görülen ve gıpta edilen bir takım vasıflarda, Cehennem’e girmeye sebep olabilecektir.

Demek ki, bu dünyada faydalı sanılan bir çok haller, oradasorumluluğun ağırlığı ile kulun büyük bir yükü iken, sabırlakarşılanan bir takım meşakkat ve zahmetler, orada onungünahlarının affını sağlayabilir.

23.11.201431

Kader ve Nasip (kısmet)meselesi:

Kader, Daha önce de geçtiği üzere büyük ve küçük olmak üzereiki daireden oluşur.

Büyük daire, insan iradesinin geçerli olmadığı ve tesirsiz kaldığıbir dairedir. Bu büyük dairede insanın iradesi değil, Allah’ıntakdiri hükmeder; insan bu dairede mutlak cebir içindedir. Budaire insanın başına gelecek her dert musibet, hastalık, sıkıntı,sevinç, nimet vesaireyi içine alan bir dairedir. İnsanın hangi anababadan hangi memlekette ve hangi şartlar içinde yaşacağını budaire belirler.

Diğer küçük daire ise insanın cüzi iradesine bırakılmıştır. Bu daireiman veya küfür, günah veya sevap iyilik veya kötülük gibişeylerin tercih edildiği bir dairedir. Bunların icadı ve yaratılmasıyine Allah’a aittir; lakin özgürce seçilmesini Allah sonsuz adaletigereği olarak insana bırakmıştır. Yani insan iyiliği veyakötülüğü seçer, Allah’ta bu seçileni yaratır. Öyle ise yaratan değilseçen mesuldür.

Nasip meselesinin kahir ekseriyeti bu büyük daireye bakıyor.Bunun dışında insan iradesine temas eden yönleri de vardır.

Mesela, evlilikte insan iradesi ile kendine uygun iyi bir eşarayabilir, burada Allah insanı tamamen muztar bırakmamış,insana da bir seçim hakkı tanımıştır. Lakin taharri ederiz, amameşiet-i İlahi başka birisini de takdir edebilir, bu mutlak birtercih değildir. Ama nasip kavramının ezici çoğunluğu Allah’ıntakdirine girer. Bu yüzden kadere iman edip teslim, olankederden emin olur denilmiştir.

Nasip meselesinde cüzi irade sebepleri yerine getirmeklemükelleftir, neticeyi vermek ise takdir-i İlahinindir. Biz nasılolsa takdir Allah’ın deyip cüzi irademizin sahası olan sebepleremüracaatı terk edersek takdir, kısmetimizi daraltmak ile bizicezalandırabilir.

Öyle ise biz sanki takdir, iradeninmiş gibi sebeplereyapışacağız lakin neticenin de Allah’tan olacağını bileceğiz. Buhassas dengeyi muhafaza edemez isek formül bozulur nasipkavramı yanlış mecralara kayar.

Nasip ne Cebriyecilerin iddia ettiği gibi bütünüile kaderin tahakkümüdür, ne de Mutezileniniddia ettiği gibi iradenin yüzde yüz elindedir.

Ehl-i sünnetin ifade ettiği gibi nasip ve kısmet,irade ve kaderin ortak bir uyumudur, hassasbir dengesidir.

İrade ister, kader uygun görürse verir; iradeistemez ise kader onu vermeyebilir, öyle isekısmetimizi aramamız gerekir.

EVLİLİK KADER Mİ.mp4

Kader zulüm eder mi?

Bazı insanlar zengin, güzel ve sıhhatli doğarlar; bazıları dafakir, çirkin ve sakat. Bunlar, insan iradesininkarışmadığı “ızdırari kader”in konusudur.

Bu farkı bahane ederek zulümden söz edenlerduyarız. Halbuki, zulüm bir hakkın çiğnenmesidir. Kulun ise,Allah'ta hiçbir hakkı yoktur. O, ne vermişse sırf lütfundandolayıdır.

Bize düşen, verilmeyen nimetleri düşünüp isyana yeltenmekdeğil, verileni hatırlayıp şükretmektir. Eksiklikler, kulundenenmesi içindir. Dünyayı bir imtihan salonuna benzetirsek,hoşa gitmeyen durumlar birer imtihan sorusudur. Kul isyanmı edecek, yoksa verilen nimetlere şükürle, mahrumkaldığına sabır ile mi karşılık verecek?

Zengin bir tüccar düşünelim. Dükkanına gelen iki fakire,sırf merhametinden dolayı iyilik etmek istiyor. Birinegömlek ve pantolon giydirdi, diğerine ise, bunlarailaveten ceket ile palto hediye etti. Sadece gömlek vepantolon alan adam, “tüccar bana zulmetti, öbür adamafazla verdi,” diyebilir mi? Derse, bu sözü edepsizlikolmazmı?

Biz insanlar da bu fakirlere benziyoruz. Allah, sonsuzmerhameti sebebiyle, tükenmez hazinesinden nimetlerveriyor. Vücudumuzu, aklımızı, hayalimizi, soluduğumuzhavayı, içtiğimiz suyu, yediğimiz gıdayı yaratan o.Çalışmadık, kazanmadık, hak etmedik. O, sırf lütfundandolayı ikram ediyor. Eksik alan sabrederse ebedinimetler kazanacak.

Dünya hayatı kısa bir imtihandan ibaret... Az nimetlenenkul, birinci adam gibi asi olur, “zulüm” derse, edepsizlikeder. Vazifesi, verilenlere şükretmektir. Aksi halde azabadavetiye çıkarır.

Allah, her işinde adildir, asla zulmetmez. Musibetlere debu açıdan bakmak gerekir. Belalar ya işlediğimiz birhatanın sonucudur veya imtihanın ürünüdür.

Evi yanan kişi, kadere dil uzatmadan önce, bildiği birsebep yoksa bile, yine suçu kendisinde arasın. Belki birinsanın kalbini kırmıştır! Ev yakan suç işler, ama kaderadalet eder!

Demek ki neymiş :

Derdimi dinledim, derdimden iğrendim...

Onun derdini gördüm, derdime imrendim...

Ömür Dediğin Üç Gündür,

Dün Geldi Geçti, Yarın Meçhul,

O Halde Ömür Dediğin Bir Gündür,