Językoznawstwo 12

Komunikacja niejęzykowa

Instytut Filologii RomańskiejZakład Iberystyki

dr Justyna Wesoła

Wstęp do językoznawstwa

Niewerbalne akty komunikacji

• gestykulacja

• wyraz mimiczny twarzy

• dotyk i kontakt fizyczny

• wygląd fizyczny



• wygląd fizyczny

• dźwięki paralingwistyczne

• kanał wokalny

• spojrzenie i wymiana spojrzeń

• dystans fizyczny między rozmówcami

• pozycja ciała w trakcie rozmowy

• organizacja środowiska

Kinez(jet)yka i proksemika

• KOMUNIKACJA NIEWERBALNA (hiszp. COMUNICACIÓN NO

VERBAL)

• KINEZ(JET)YKA (hiszp. KINÉSICA) – nauka badająca postawę, gesty,



KINEZ(JET)YKA (hiszp. KINÉSICA) – nauka badająca postawę, gesty,

pozycję i ruchy ciała służące komunikacji.

• PROKSEMIKA (hiszp. PROXÉMICA) – nauka zajmująca się

postrzeganiem człowieka w przestrzeni społecznej i indywidualnej

rozumianej jako wytwór kultury, badająca m.in. komunikowanie się

przy pomocy położenia względem otoczenia, a w szczególności

względem innych osób).

Rodzaje przestrzeni interpersonalnej (strefy dystansu)

• Strefa publiczna (powyżej 3,6 m)

• Strefa społeczna (1,22 – 3,6 m)

• Strefa osobista (46 – 122 cm)

• Strefa intymna (15-45 cm)



• Strefa intymna (15-45 cm)

• Dystans fizyczny = dystans psychiczny

• Dystans fizyczny jest uzależniony od:

- poziomu znajomości,

- wieku,

- płci,

- rasy.

Typ relacji interpersonalnej a dystans fizyczny

• POZIOM ZNAJOMOŚCI

• WIEK



rozmowa osób nieznajomych 70 cm

rozmowa osób znających się 60 cm

rozmowa przyjaciół 49 cm

• WIEK

• PŁEĆ

rozmowa osób równych wiekiem 61 cm

rozmowa starszego z młodszym 67 cm

kobieta zwracająca się do znajomej 57 cm

kobieta w rozmowie z bliską przyjaciółką 45 cm

mężczyzna w rozmowie z kolegą 60 cm

mężczyzna w rozmowie z przyjacielem 57 cm

mężczyzna w rozmowie z kobietą 55 cm

Dotyk i kontakt fizyczny

• dotyk funkcjonalno – profesjonalny – towarzyszący wykonywaniu czynności zawodowych

• dotyk grzecznościowo – rytualny - podczas wymiany uścisków na powitanie



na powitanie

• dotyk przyjacielsko – koleżeński - wyrażający sympatię np. obejmowanie ramieniem

• dotyk intymno – seksualny - forma wymiany kontaktowej, łączącej się z głębokim przywiązaniem emocjonalnym i więzią miłości

Spojrzenie i wymiana spojrzeń

• Funkcje kontaktu wzrokowego: regulacja przebiegu komunikacji, ekspresja emocji, definiowanie relacji interpersonalnej.

• Pierwsza wymiana spojrzeń: ‘kanał kontaktu jest otwarty’

• Procent czasu, w którym utrzymywany jest kontakt wzrokowy



• Procent czasu, w którym utrzymywany jest kontakt wzrokowy między rozmówcami, wzrasta, gdy:

- wzrasta dystans fizyczny między rozmówcami

- rozmawiają dziewczęta (chłopcy rzadziej prowadzą wymianę spojrzeń).

• Średnia długość (ale nie ilość) wzajemnych spojrzeń:

- nie wzrasta w miarę wzrostu dystansu fizycznego

- jest większa między dziewczętami niż między kobietami

- jest znacznie większa między przyjaciółmi niż znajomymi

Zasady interpretacji zachowań niewerbalnych

1. Nie można jednoznacznie przypisać określonym gestom jakiegoś znaczenia.

2. Interpretacji powinny podlegać zespoły zachowań niewerbalnych (postawa, mimika, gesty, dystans, ton).

3. Każdy posiada charakterystyczne zachowania niewerbalne.



3. Każdy posiada charakterystyczne zachowania niewerbalne. Nieznajomość indywidualnych nawyków może prowadzić do mylnych interpretacji.

4. Sytuacja wpływa na zachowanie.

5. Pomocna może być werbalizacja tego, co zauważamy.

6. Pomocne mogą być pytania kontrolne.

7. Podstawą kształcenia umiejętności interpretacji cudzych zachowań niewerbalnych jest świadomość własnych.

8. Nasze zachowania niewerbalne wpływają na cudze.

Historia badań w pigułce

• 1872 - Karol Darwin: The expression of the emotions in man and animals

(1809-1882)

• XX wiek - rozwój badań:

• Edward Sapir: nieświadoma reakcja na bodźce związane (1884-1939) z ekspresją ciała



(1884-1939) z ekspresją ciała

• Zygmunt Freud: niekontrolowane zachowanie ludzkich rąk

(1856-1939)

• Ray Birdwhistell: twórca terminu KINEZYKA (lata ‘70)

(1918-1994) komponent słowny - 35 %

przekaz niewerbalny – 65 %

• Albert Mehrabian: środki niewerbalne - 55 % informacji

(1939-) brzmienie głosu – 38 %

słowa – 7 %

Klasyfikacje gestów

• 1941 - David Efron:

- gesty znaczące niezależnie od treści werbalnej

- gesty znaczące tylko w połączeniu z wypowiedzią

• 1969 – Paul Ekman i Wallace Friesen:



• 1969 – Paul Ekman i Wallace Friesen:

- EMBLEMATY (hiszp. EMBLEMAS) – akty niewerbalne łatwo przekładalne na słowa i łatwo odczytywane przez konwencjonalne kody kulturowe.

� � � �

Emblematy hiszpańskie



Klasyfikacja gestów wg Ekmana i Friesena - cd



• ILUSTRATORY (hiszp. ILUSTRADORES) – zachowania niewerbalne oferujące komentarz do wypowiadanego tekstu, wizualizacja zagadnień, o których się mówi. zagadnień, o których się mówi. Wprowadzają dodatkowe znaczenie niewyrażone werbalnie.

Klasyfikacja gestów wg Ekmana i Friesena - cd



• WSKAŹNIKI EMOCJI (hiszp. MUESTRAS DE AFECTO) –zachowania niewerbalne mające na celu okazanie przeżywanych stanów uczuciowych.

• REGULATORY KONWERSACYJNE (hiszp. REGULADORES) –• REGULATORY KONWERSACYJNE (hiszp. REGULADORES) –zachowania niewerbalne służące utrzymywaniu i modyfikacji sposobu mówienia oraz słuchania, tj. organizowaniu aktywności konwersacyjnej. Mają moc modyfikowania ról w prowadzonym dialogu.

• ADAPTATORY (hiszp. ADAPTADORES) – zachowania niewerbalne pozwalające mówiącemu osiągnąć najbardziej komfortową dla niego pozycję konwersacyjną.

Inne klasyfikacje gestów



Mark Knapp (1978)

• powtarzanie

• zastąpienie

• akcentowanie tekstu mówionego

• regulatory konwersacji

• maskowanie

David McNeill (1992)

• gesty deiktyczne

• uderzenia

• gesty kohezywne (spójnościowe, spajacze tekstu)

• gesty ikoniczne

• gesty metaforyczne

Językoznawstwo 12

Documents

Transcript of Językoznawstwo 12