jamawarnews

15
2010/1/24 �م�ه ی�هک�ش�هم ڕۆژىکاروبارى پێشمهرگهو« لیژنهى شاندێکىى»نۆساید جی قوربانییانىهیدانو شه شارى، سهردانىى کوردستان پهرلهمانهیدانودو م���هزارى شههڵهبجهى ک��ر هوهکانى ڕێکخراهڵهبجهو هۆمێنتى مۆنکردهوه. پێشمهرگهیان بهسهرهحمود، ح�اج�ى م ع�هب�دوڵ�ا��هڤ��اڵ هیالیست حزبى سۆس کوتلهى سهرۆکىوه وتىیهو بارهى کوردستان، له دیموکراتینن له دواییکردنماواى بهشداردوابهد« هکان،وانى تادگ��اى ب�ایشتنى دا دان کۆتایىو ب�ۆ ب�ڕی�ارىهت ب�و ک�ه تایب حوکمىهڵهبجهووانى هبارهى تادگا له داک�و لیژنهىندا وه، بڕیارمارانینباوا تاهیدان ومهرگهو شهک��اروب��ارى پێش« پهرلهمانىى»نۆساید جی قوربانییانىهڵهبجهو ه س����هردان����ى ک���وردس���ت���انران کیمیابا قوربانییانى ک�هس�وک�ارىش بۆ ئ�هو مهبهسته بکهین، ئ�هم�ڕۆبارهىهڵهبجهمان ک�ردو لهردان�ى ه س�هستییان پێداوی داواو�ی�انو ک�اروب�ارهک�ان2 ل...» گفتوگۆمان کردوانی له دی2010/1/21 مه ڕۆژى پێنجشهماسین شێخ ئهبوبهکر ک�ارهب�ا، ی وهزارهت����یوزی له خاتو، پێشوای کارهباوهزیر ماوهتیۆزی کۆماریڤا تۆما شۆفا باڵی پرۆسدا، کهیدارێک له عێراق کرد، له د چیکبهریڕێوه بهانوندان گشتی پبهریڕێوه بهی کارهباون، وهزی��رهر ئ�ام�ادهب�و ه�ای�درۆپ�اوۆژهکانی کارهباوت به پرباره باسێکی سهکهش بهنی وهزارهت پێشنهکا بهرنامهو پاند، له مانگیان کردو ڕایگهی میو شاندی کاتژمێرهکانی2008 ونی دووهم��ی کانوهردوو هی کوردستان له نیشتمانی کارهبای تهنیا کاتژمێروێرو سلێمانیهول پارێزگای ه2009 مانگی�هم�ان هو ل�ه نیوێک ب��و کاتژمێرو9 با گهیشتههکانی کاره کاتژمێروه،ویه ب�هرز بو کاتژمێر15 بۆ2010 لهوات مێگا25 ا تهنیاێکدایه ئێست ئهمه له کاتی نیشتمانی ت��ۆڕی ک��ارهب��ایب�ا ل�ه ک�اره�هرێ�م�ی کوردستان، هگ��ات��هوه ده ع�ێ�راق�هبا له ناوخۆیمی کارههره بهوه بهپێچهوانه900 ت�هوه ک�وردس�ت�ان گ�هی�ش�ت�و�هرێ�م�ی هزترینهمهش بهررهبا، ئهم بهت کارهوا مێگاه له مێژووی کارهبایویمهاتوهره بڕی بههرێمهکهدا . ه داوایی کارهبا وهزیرکهدایدارهوهرێکی د له تهنو بهشداریرهێنابه وه کرد چیکۆزی له باڵیهدا بکهنهرێمهک ه لهوهدانکردنهاتری ئاوه زی لهبا، ئهمهشرتی کارهبهتی له که بهتای چیکیو�س�پ�ۆڕان�یی��انو پرهزا ڕێ�گ�ای ش��اوه،تهکانی ئهو ورهێنهرهبه کۆمپانیاو وههکیارمهتیی ئاسانکاریو یوهمو ه وهزارهتیشش دهک���ات. باڵێوزی پێشکهستیان پێویهوڵهکانی هستخۆشی له عێراق ده چیک لهیهکاتنی ژمارهی ههت کردو ئامادهی وهزاروێژکارىهت به ڕا تایباکانی له کۆمپانیو پێیوابو ک�ارهب�ا دهرب�ڕی�وانیمهێنهره به چیکوت���یان و�هک�ان�ی ن�ێ�و�یی�وهن�دی پ�هه ئاستێکیوهت کوردستان گهیشتوهرێمی هو.تو بهرزو پێشکهواق، ئێوارهی حکومهتی عێرباغ وتهبێژیلی ده عهارهدان سزای لهسێدیگهیاند،مه ڕا ڕۆژى دووشهمدا سهپێنراو حهسهن مهجیدنبار عهلیوا بهسهر تاانهییهکانیش لهمی ڕێوشوێنه یاسای ت�هواویونهبهر، گیرابونهکهدا فهرما جێبهجێکردنیهنی جێبهجێکاری مهبهسته وتیشى بۆ ئ�همی ڕێوشوێنهت�ن�هب�هری ت���هواوهستا ب�ه گ�ر ه فهرمانهکه. جێبهجێکردنیهکانیی یاسایهرامبهر ف�هرم�ان�ه ل�ه ب جێبهجێکردنی ئ��همهڵهبجهورانی ه کیمیابانهکانیوانی تامدا ئهنجادین و چەن بهکۆمهڵهکانفالکردنو گ�ۆڕه ئهن ماوەیەتی کە لە دژ بە مرۆڤایکەی دیوانی تا رژێمیانەیاتوری دیکتتیسە ساڵی دە35 مدراوە. ئەنجاوبراوە نایەن و لەچو بەعسی لەناونهکانیوای تادگ��ای ب�ای�ه دا جێی ئ�ام�اژههی لهسهر دۆسی)2010/1/17( عێراق، ڕۆژیارهدانی لهسێداری بڕیهڵهبجه،انکردنی ه کیمیابارکرد. دهر حهسهن مهجید تا مردنی بۆ عهلیدانى بۆ ساڵ زین10 سهپاندنیاری هاوکات بڕی ساڵ بۆ15 هاروههکرد، هگ دهر فهرحان موتڵه دوری. ساڵیش بۆ سابیر15 ڵتان هاشمو سو پرۆژهى یاساىگهیاندنىدهکردنو ڕاى ئاما دواهرێمى کوردستان،ى ه2010 ساڵىودجهى بوار دینارى ملی433 ترلیۆن و11 کهى بڕه کههحمود حاجى م عهبدوڵاهڤاڵ، ه عێراقییه دیموکراتىیالیست حزبى سۆس کوتلهى سهرۆکى، دواىگهیاندن به ~ ڕا کوردستاى2010 ساڵىودج�هى پ��رۆژهى ب�و گهیشتنى سهرۆکایهتى پهرلهمان،هرێمى کوردستان بۆ ه�ى کوردستانۆ پ�هرل�هم�انه ئ�ەم�ر ب��ڕی��ار واکه پرۆژهى یهکهم بۆوهدنه خوێنوهوبێته کۆبیڕهوىى یاساو پهگ�وێ�رهب�ه« شی.وتی بکاتى یهکهم،وهدنهاى خوێناوخۆى پهرلهمان، دو نمان دهکرێت لیژنهکانى پهرلهڕاستهىکه ئا پرۆژهدنى ڕاپۆرتوى تێبینىو ئامادهکر به مهبهستنداوى پهرلهماهاتونى دایشتنهکا دواتریش له دانگۆوه ب�ۆ گفتوى ک���ارهوێ�ت�ه ب�هرن�ام�ه دهخ�روهوى پهرلهمانیشهبارهى پشو.له»کردنی پهسهند ڕهسمیىوى پهرلهمان له پشوندههرچهه« وتیهکان کاروبارى لیژنم ئاسایى خۆیدایه، ب�ه بکات،شدا پێویستاتێکیهر ک هوامهو لهرده به بانگهێشتىوانێتمان دهت سهرۆکایهتى پهرلهودجهش بکات، یاساى بوى نائاسایىیشتن دان به ژیانى خهڵکىیوهندىهیهو په خۆى هرنگى گزراوهوو دام���هردس�ت�انو ک�اروب�ارى دهزگ��ا ک�ووههرێمهک�ان�ى ه�ی�هم�هت�گ�وزاری ک��هرت��ه خ�زا، دواىیشتنێکد دانکرێت له چهندو دههیه ه پهسهندبکرێتییهکان، تێبینگۆو گفتوهحمود، سهرۆکى حاجى م عهبدوڵاىهڤاڵ ه ئهمڕۆبڕیاره« یگهیاند لیستى حسدک ڕاى کوردستان له نائاسایى پهرلهمانوهىونه کۆبوى یهکهموهدنهى پاشنیوهڕۆ خوێن)12( کاتژمێرهرێمى کوردستانى هودجه پرۆژه یاساى بو بۆ دارایىو بدرێته لیژنهى کاروبارى بکرێتو پاشانکهش بهو ڕووهوه ڕاپۆرتێک پێشورى، له ئابووهى ڕاىایهتى پهرلهمان بکهن، بۆ ئه سهرۆکوه دهربڕنیهو باره خۆیان لههحمود،همهد حاجى مهڤاڵ مح هدستان کردمى کوروهى ئیسى بزووتنه گشتىو وهفدێکى با پێشوازی له ڕابهرىاره درا کــــــیــــــمــــــیـــــــــاوى لــــــه ســـێــــــد عـــــــــەلــــــىى کوردستان شاندێکى پهرلهمانکردهوهرانى بهسهر قوربانییانى کیمیابا کهسوکارىهڵهبجه وورى ه سنوهرێمی هکات له چیک دهاکانی له کۆمپانی داوارهتی کارهبا وهزاجامبدهن ئهنانرهێنبهردستانوه کو هەرێمــــــی کوردستــــــانوەڕوان دەکـــرێت چـــــابینێـــــــــتخـــۆوە ببارین بە شەپۆلێـــکی بەفــــــر دهکاتودجه پرۆژه یاساى بوى کوردستان گفتوگۆ لهسهر ئەمڕۆ پهرلهمان7 ل وهکان... فرهتو ڕۆڵى ڕێکخراینێک بۆ مافى ئا تێڕوان9-8 ل...140 ماددهىۆ جێبهجێکردنىنتى نییه بیکا گره ئهمهرهحمود، ح�اج�ى م�هڤ�اڵ ح�هم�هدى هیالیست گشتى حزبى سۆس سکرتێرى2010/1/20 ،ى کوردستان دیموکرات م�هک�ت�هب�ى سیاسى ب���ارهگ���اى ل��ه، پ�ێ�ش�وازی له�ه ش��ارى سلێمانی لیزهبدولعهزن مامۆستا سدیق ع بهڕێزا گشتىو مامۆستا محهمهد ڕاب�هرىى ڕابهرویز جێگرهبدولعهز عومهر ع ئهندامى مهکتهبى�ال ڕهح�ی�م ک�هممانىی�هک له ئهندا سیاسىو ژم�ارهمىوهى ئیسکردایهتى بزووتنه سهردستان کرد. کوریلن خهلهڤا هدا، کهیدارێک له د مهکتهبى س��هع��ی��د، ک��ارگ��ێ��ڕىن ع��وم��هر فهتاح س�ی�اس�ىو ب��ێ��رووم���ى م��هک��ت��هب��ى سیاسىو ئ���هن���داییهکانیه نیشتمانیوهندیپرسى په بهر ڕهوشىون، ب��اس ل��ه ئ��ام��ادهی ب���ویننو عێراقو دوای سیاسى کوردستاایبهتن ک��را بهت�ی�هک�ان�ک�اری گ�ۆڕاردن��هک��ان��ى مانگى��هڵ��ب��ژا پ��رس��ى هاقو ئهگهرووى ع�ێ�ره�ات�وزارى دا ئ��ا پرۆسهکهوردهم ب���هاتهکانى پێشهونو کاریگهرىڕێ�وهچ�و دوات�ری�ش ب�هس�ى عێراقو پ��رۆس��هى س�ی�ا ل��هس��هروداهاتو دا سیاسییهکانىاوکێشه ه2 ل... کرا.هرى کوردستان رۆژنامهى جهماوڕەپە 16 www.SURENS.com 29 ساڵینــــــــــیی زای2010/01/26 کوردی2709/دان/ رێبــــــــــەن06 مــــــــــه سێشــــــــــهم594 ژمــــــــارههریدهکاتى کوردستان د دیموکراتیــــالیــستهکى سیاسییــــــه حــــــزبى سۆسهفتــــــهنامهی ه4 لدایە...وەونە هەژاری لە بەرزبو14 ل... جــــوانی عێـــراق شــــاوەیدنە بۆ خوێن سەردانی~ www.JamawarNews.com بکە

description

rebaziazadi newspaper

Transcript of jamawarnews

Page 1: jamawarnews

2010/1/24 ی��ه ک��ش��ه م��م��ه ڕۆژى شاندێکى لیژنه ى »کاروبارى پێشمه رگه و جینۆساید«ى قوربانییانى شه هیدان و شارى سه ردانى کوردستان، په رله مانى شه هیدان و م���ه زارى ک��ردو هه ڵه بجه ى ڕێکخراوه کانى هه ڵه بجه و مۆنۆمێنتى

پێشمه رگه یان به سه رکرده وه .مه حمود، ح��اج��ى ع��ه ب��دوڵ��ا ه��ه ڤ��اڵ

سۆسیالیست حزبى کوتله ى سه رۆکى دیموکراتى کوردستان، له و باره یه وه وتى دوایین له به شداریکردنمان »دوابه دواى تاوانه کان، ب��ااڵى دادگ���اى دانیشتنى کۆتایى ب��ڕی��ارى ب��ۆ ب��وو تایبه ت ک��ه دادگا له باره ى تاوانى هه ڵه بجه و حوکمى لیژنه ى وه ک��و بڕیارماندا تاوانبارانی، و شه هیدان پێشمه رگه و »ک��اروب��ارى

په رله مانى جینۆساید«ى قوربانییانى هه ڵه بجه و س����ه ردان����ى ک���وردس���ت���ان کیمیاباران قوربانییانى ک��ه س��وک��ارى مه به سته ئ��ه و بۆ ئ��ه م��ڕۆش بکه ین، له باره ى ک��ردو هه ڵه بجه مان س��ه ردان��ى پێداویستییان داواو ک��اروب��اره ک��ان��ی��ان و

گفتوگۆمان کرد«... ل2

ڕۆژى پێنجشه ممه 2010/1/21 له دیوانی ئه بوبه کر شێخ یاسین ک��اره ب��ا، وه زاره ت����ی خاتوو له پێشوازی کاره با، ماوه تیوه زیری کۆماری باڵیۆزی شۆفا تۆما پرۆسالڤا دیدارێکدا، که له کرد، عێراق له چیک به ڕێوه به ری گشتی پالندانان و به ڕێوه به ری ه��ای��درۆپ��اوه ر ئ��ام��اده ب��وون، وه زی���ری کاره با کاره با و پرۆژه کانی به سه باره ت باسێکی به پێشکه ش پالنه کانی وه زاره ت به رنامه و شاندی میوان کردو ڕایگه یاند، له مانگی کاتژمێره کانی 2008 دووه م���ی کانوونی هه ردوو له کوردستان نیشتمانیی کاره بای پارێزگای هه ولێرو سلێمانی ته نیا کاتژمێرو

2009 مانگی ه��ه م��ان ل��ه ب���وو نیوێک کاتژمێره کانی کاره با گه یشته 9 کاتژمێرو بوویه وه ، ب��ه رز بۆ 15 کاتژمێر له 2010 ئه مه له کاتێکدایه ئێستا ته نیا 25 مێگاوات نیشتمانیی ک��اره ب��ای ت���ۆڕی ل��ه ک��اره ب��ا کوردستان، ه��ه رێ��م��ی ده گ��ات��ه ع��ێ��راق��ه وه ناوخۆی له کاره با به رهه می به پێچه وانه وه ه��ه رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان گ��ه ی��ش��ت��ووه ت��ه 900 به رزترین به رهه مه ش ئه م کاره با، مێگاوات مێژووی له کاره بایه به رهه مهاتووی بڕی

هه رێمه که دا . له ته وه رێکی دیداره که دا وه زیری کاره با داوای له باڵیۆزی چیک کرد وه به رهێنان و به شداری

زیاتری ئاوه دانکردنه وه له هه رێمه که دا بکه ن له ئه مه ش کاره با، له که رتی به تایبه تی ڕێ��گ��ای ش���اره زای���ان و پ��س��پ��ۆڕان��ی چیکیو ئه و واڵته وه ، کۆمپانیا و وه به رهێنه ره کانی وه زاره تیش هه موو ئاسانکاریو یارمه تییه کی باڵێوزی ده ک���ات. پێشکه ش پێویستیان چیک له عێراق ده ستخۆشی له هه وڵه کانی وه زاره ت کردو ئاماده یی هاتنی ژماره یه ک ڕاوێژکارى به تایبه ت کۆمپانیاکانی له پێیوابوو ده رب��ڕی��و ک��اره ب��ا به رهه مهێنانی پ��ه ی��وه ن��دی��ی��ه ک��ان��ی ن��ێ��وان واڵت���ی چیک و ئاستێکی گه یشتووه ته کوردستان هه رێمی به رزو پێشکه وتوو.

عه لی ده باغ وته بێژی حکومه تی عێراق، ئێواره ی ڕۆژى دووشه ممه ڕایگه یاند، سزای له سێداره دان به سه ر تاوانبار عه لی حه سه ن مه جیددا سه پێنرا و له میانه ی یاساییه کانیش ڕێوشوێنه ت��ه واوی گیرابوونه به ر، فه رمانه که دا جێبه جێکردنی جێبه جێکار الیه نی مه به سته ئ��ه م بۆ وتیشى ڕێوشوێنه ت����ه واوی گ��رت��ن��ه ب��ه ری ب��ه هه ستا

فه رمانه که . جێبه جێکردنی یاساییه کانی به رامبه ر ل��ه ف��ه رم��ان��ه ئ���ه م جێبه جێکردنی ئه نجامدانی تاوانه کانی کیمیابارانی هه ڵه بجه و چەندین و به کۆمه ڵه کان گ��ۆڕه ئه نفالکردن و تاوانی دیکەی دژ بە مرۆڤایەتی کە لە ماوەی رژێمی دیکتاتوریانەی دەسەاڵتی ساڵی 35بەعسی لەناوچوو لە الیەن ناوبراوە ئەنجامدراوە.

تاوانه کانی ب��ااڵی دادگ���ای ئ��ام��اژه ی��ه جێی عێراق، ڕۆژی )2010/1/17( له سه ر دۆسیه ی کیمیابارانکردنی هه ڵه بجه ، بڕیاری له سێداره دانی ده رکرد. مه جید حه سه ن عه لی بۆ مردنی تا هاوکات بڕیاری سه پاندنی 10 ساڵ زیندانى بۆ فه رحان موتڵه گ ده رکرد، هه روه ها 15 ساڵ بۆ

سوڵتان هاشم و 15 ساڵیش بۆ سابیر دوری.

دواى ئاماده کردن و ڕاگه یاندنى پرۆژه ى یاساى کوردستان، هه رێمى ساڵى 2010ى بوودجه ى که بڕه که ى 11 ترلیۆن و 433 ملیار دینارى مه حمود حاجى عه بدوڵا هه ڤاڵ عێراقییه ، سه رۆکى کوتله ى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى دواى ڕاگه یاند، ~ به کوردستان ساڵى 2010ى ب��وودج��ه ى پ��رۆژه ى گه یشتنى هه رێمى کوردستان بۆ سه رۆکایه تى په رله مان، کوردستان پ��ه رل��ه م��ان��ى ئ��ەم��رۆ ب��ڕی��اره وا پرۆژه که بۆ یه که م خوێندنه وه ى کۆببێته وه و په یڕه وى یاساو »ب��ه گ��وێ��ره ى بکات.وتیشی یه که م، خوێندنه وه ى دواى په رله مان، ناوخۆى

پرۆژه که ئاڕاسته ى لیژنه کانى په رله مان ده کرێت ڕاپۆرت و ئاماده کردنى تێبینى و مه به ستى به دواتریش له دانیشتنه کانى داهاتووى په رله ماندا ده خ��رێ��ت��ه ب��ه رن��ام��ه ى ک����اره وه ب��ۆ گفتوگۆو په سه ندکردنی«.له باره ى پشووى په رله مانیشه وه وتی »هه رچه نده په رله مان له پشووى ڕه سمیى لیژنه کان کاروبارى ئاسایى ب��ه اڵم خۆیدایه ، به رده وامه و له هه ر کاتێکیشدا پێویست بکات، بانگهێشتى ده توانێت په رله مان سه رۆکایه تى بوودجه ش یاساى بکات، نائاسایى دانیشتنى گرنگى خۆى هه یه و په یوه ندى به ژیانى خه ڵکى ک��وردس��ت��ان و ک��اروب��ارى ده زگ���او دام����ه زراوه و

هه رێمه وه خ��زم��ه ت��گ��وزاری��ی��ه ک��ان��ى ک��ه رت��ه دواى دانیشتنێکدا، چه ند له ده کرێت هه یه و په سه ندبکرێت«. تێبینییه کان، گفتوگۆو هه ڤاڵ عه بدوڵاى حاجى مه حمود، سه رۆکى ئه مڕۆ »بڕیاره ڕایگه یاند حسدک لیستى کۆبوونه وه ى نائاسایى په رله مانى کوردستان له کاتژمێر )12(ى پاشنیوه ڕۆ خوێندنه وه ى یه که م بۆ پرۆژه یاساى بوودجه ى هه رێمى کوردستان بکرێت و پاشان بدرێته لیژنه ى کاروبارى دارایى و ئابوورى، له و ڕووه وه ڕاپۆرتێک پێشکه ش به سه رۆکایه تى په رله مان بکه ن، بۆ ئه وه ى ڕاى

خۆیان له و باره یه وه ده ربڕن«.

هه‌ڤاڵ‌محه‌مه‌د‌حاجى‌مه‌حمود،پێشوازی له ڕابه رى گشتى و وه فدێکى بااڵى بزووتنه وه ى ئیسالمى کوردستان کرد

عـــــــــەلــــــى کــــــیــــــمــــــیـــــــــاوى لــــــه ســـێــــــداره درا

شاندێکى‌په‌رله‌مانى‌کوردستان

سنوورى هه ڵه بجه و که سوکارى قوربانییانى کیمیابارانى به سه رکرده وه

وه زاره تی کاره با داوا له کۆمپانیاکانی چیک ده کات له هه رێمی کوردستان وه به رهێنان ئه نجامبده ن

چـــــاوەڕوان دەکـــرێت هەرێمــــــی کوردستــــــان شەپۆلێـــکی بەفــــــربارین بەخـــۆوە ببینێـــــــــت

ئەمڕۆ په رله مانى کوردستان گفتوگۆ له سه ر پرۆژه یاساى بوودجه ده کات

تێڕوانینێک بۆ مافى ئافره ت و ڕۆڵى ڕێکخراوه کان... ل 7

ئه مه ریکا گره نتى نییه بۆ جێبه جێکردنى مادده ى 140... ل 9-8

مه حمود، ح��اج��ى ح��ه م��ه دى ه��ه ڤ��اڵ سکرتێرى گشتى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان، 2010/1/20 سیاسى م��ه ک��ت��ه ب��ى ب���اره گ���اى ل���ه له پ��ێ��ش��وازی سلێمانی، ش���ارى ل��ه به ڕێزان مامۆستا سدیق عه بدولعه زیز محه مه د مامۆستا گشتى و ڕاب��ه رى ڕابه رو جێگرى عه بدولعه زیز عومه ر مه کته بى ئه ندامى ڕه ح��ی��م ک��ه م��ال

ئه ندامانى له ژم��اره ی��ه ک سیاسى و ئیسالمى بزووتنه وه ى سه رکردایه تى

کوردستان کرد.خه لیل هه ڤااڵن که دیدارێکدا، له مه کته بى ک���ارگ���ێ���ڕى س���ه ع���ی���د، فه تاح ع���وم���ه ر ب���ێ���روون س��ی��اس��ى و سیاسى و م���ه ک���ت���ه ب���ى ئ���ه ن���دام���ى نیشتمانییه کان په یوه ندییه به رپرسى ل��ه ڕه وشى ب���اس ب����وون، ئ���ام���اده ی

دوایین عێراق و کوردستان و سیاسى به تایبه ت ک��را گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ه ک��ان مانگى ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ک��ان��ى پ��رس��ى ئ���ازارى داه��ات��ووى ع��ێ��راق و ئه گه رو پرۆسه که و ب����ه رده م پێشهاته کانى کاریگه رى ب��ه ڕێ��وه چ��وون و دوات��ری��ش عێراق و س��ی��اس��ى پ���رۆس���ه ى ل��ه س��ه ر داهاتوودا سیاسییه کانى هاوکێشه

کرا. ... ل2

رۆژنامه ى جه ماوه رى کوردستان16 الپەڕە

www.SURENS.com ● 29 هه فتــــــه نامه یه کى سیاسییــــــه حــــــزبى سۆسیــــالیــست دیموکراتى کوردستان ده ریده کات ● ژمــــــــاره 594 ● سێشــــــــــه ممــــــــــه 06/ رێبــــــــــەندان/2709 کوردی ● 2010/01/26 زایینــــــــــی ● ساڵی

شــــاجــــوانی عێـــراق ... ل 14هەژاری لە بەرزبوونەوەدایە... ل 4

بۆ خوێندنەوەی

~ سەردانیwww.JamawarNews.com

بکە

Page 2: jamawarnews

هه ڤاڵى 2010/1/23 شه ممه ڕۆژى مه حمود ح��اج��ى م��ح��ه م��ه دى ب���ه ڕێ���ز سۆسیالیست حزبى گشتیى سکرتێرى باره گاى ل��ه ک��وردس��ت��ان، دی��م��وک��رات��ى سلێمانی، ش��ارى له سیاسى مه کته بى ڕه ئووف ناسیح هه ڤاڵ له پێشوازیکرد حزبى ڕێ��ک��خ��س��ت��ن��ه ک��ان��ى ب���ه رپ���رس���ى له کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست

واڵتى نه رویج.ل��ه دی��دارێ��ک��دا، ک��ه ژم���اره ی���ه ک له باس ب���وون، ئ��ام��اده ی ح��زب هه ڤااڵنى عێراق و کوردستان و سیاسى ڕه وشى له هه ڤاڵى کراو گۆڕانکارییه کان دوایین به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود ئاماژه ى به هه ڵبژاردنه کانى داهاتووى عێراق کرد وه ک وێستگه یه کى گرنگ بۆ گۆڕانى

سیاسى له عێراقدا.ئه و کاریگه رى به ئ��ام��اژه ى ه��ه روه ه��ا له سه ر کرد ئه نجامه کانى هه ڵبژاردنه و نه خشه ى عێراق و له ک��ورد پرسه کانى ئه نجومه نى له هێز دابه شبوونى سیاسى له باسى به گرنگییه وه بۆیه نوێنه راندا، واڵت ده ره وه ى کوردستانییانى به شدارى

پ��رۆس��ه ی��ه دا، وه ک به شێک ل��ه و ک��رد ل��ه خه ڵکى ک��وردس��ت��ان، ک��ه ب���ه رده وام کوردستان و ناوه وه ى له گه ڵ په یوه ندییان خۆشى و ناخۆشییه کانیاندا هه بووه و ڕۆڵى کوردیشى له هه ڵبژاردنه کانى ڕابردوودا

به گرنگ وه سفکرد.هه ڤاڵ دی��داره ک��ه دا، ت��رى به شێکى له ناسیح ڕه ئووف باسى له ڕێکخستنه کانى ئه سکه ندناڤى و له واڵتانى »حسدک« کوردى ڕه وه ندى سوپاسى کردو نه رویج ل���ه و واڵت����ه گ��ه ی��ان��ده ه��ه ڤ��اڵ��ى به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود، که به رده وام گرفته کانیان کێشه و ل��ه پشتیوانیى ئه م کێشه کانى تایبه تیش به ک���ردووه

دواییه ى ڕه وه ندى کورد له نه رویج.دڵسۆزى ب���ه ئ����ام����اژه ى ه�������ه روه ک ئه وروپا واڵت���ه و ئ��ه و کوردستانییانى له سه ر ک��ۆب��وون��ه وه ل��ه ک��رد به گشتى مه به سته نیشتمانیى و پرسه گرنگه کانى کاریگه رى ب���ه ش���دارى ک��وردس��ت��ان��داو هه ڵبژاردنه کانی له ڕه وه ن��دان��ه ش��ى ئ��ه و ئه و نموونه یه کى به عێراقدا ڕاب��ردووى

دڵسۆزییه لێکدایه وه .

سوپاسنامه‌به‌ڕێز‌کاک‌محه‌مه‌د‌حاجى‌مه‌حمود

کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست حزبى سکرتێرى گشتى

باساکى(یه وه بنه ماڵه ى کۆچکردو و )شێخ عومه ر حاجى شێخ عه بدول به ناوى سوپاسى پرسەنامه که ت ده که ین بۆ کۆچى دوایى خوالێخۆشبوو.

خواى گه وره نموونه ت زیاد بکات، له ڕێگه ى به ڕێزیشته وه سوپاسى ئه ندامانى حزبتان ده که ین، که به شداربوون له پرسه که ماندا...

زۆر سوپاس

بنه ماڵه ى خوالێخۆشبوو

سوپاسنامه‌

به ناوی خۆم و سه رجه م بنه ماڵه ی شه هید )ساالرجاف(ه وه سوپاسی کاک محه‌م���ه‌د‌حاج���ی‌مه‌حم���ود‌ و ئه ندامانی مه کته بی سیاسیو هه ڤااڵن و کادیرانی حزب و ئه و که سایه تیو الیه نانه ده که م، که به شداربوون له پرسه ی خوالێخۆشبووی براماندا. خوای گه وره

پاداش������تی هه موو الیه ک بداته وه .دووباره سوپاس بۆ هه موو الیه ک.

خوالێخۆشبوو بنه ماڵه ى

بانگه‌وازێک‌له‌سه‌ندیکاى‌ڕۆژنامه‌نووسانى‌کوردستانه‌وه‌

سه ندیکاى ڕۆژنامه نووسانى کوردستان هه موو ئه و خاوه ن ئیمتیازو سه رنووسه رانه ب��ه اڵم مۆڵه ته کانیان ل��ه ده رچ���وون���دان، ب����ه رده وام ئ��اگ��ادار ده ک��ات��ه وه ، ک��ه ڕۆژى مۆڵه ته کانیان نوێکردنه وه ى بۆ دواک��ات که ت��ازه ن��ه ک��ردووه ت��ه وه ... یاساى ڕووى ل��ه م��ۆڵ��ه ت��ان��ه ی��ان ئ���ه و ل��ه دوای��ی��دا 2010(ی�����ه و /1 /31( خوشک و ئه و هه موو له داوا بۆیه ده کرێته وه ، پووچه ڵ ڕۆژنامه نووسییه وه برایانه ده که ین، که مۆڵه تیان تازه نه کردووه ته وه با په له بکه ن له تازه کردنه وه ى

مۆڵه ته کانیان.

سوپاسنامه‌

به ڕێز هه ڤاڵى سوپاسى زۆر موراد(، )مه لیحه بنه ماڵه ى کۆچکرد وو به ناوى دیموکراتى سۆسیالیست حزبى گشتى سکرتێرى مه حمود( حاجى )محه مه د ته مه ندرێژ هیوادراین پرسه که مان، له به شدارى کرد ده که ین، که کوردستان

بن و نموونه ى زۆر بێت.

حسێن جومعه کۆچکرد وو بنه ماڵه ى له جیاتى

پرسه‌نامه‌

باپیرى بانه ( خانى حه مه ڕه شید به گى )ئه نوه ر دوای��ى کۆچى به دڵگرانین دکتۆر که یوان ئازاد مامۆستای زانکۆى سلێمانى، له خواى گه وره داواکارین کارى ک��ه س و به ئ��اس��ووده ی��ى شادبکات، به رین به هه شتى به کۆچکردو و

ببه خشێت.

ستافى ~

راپۆرت‌و‌هه‌واڵwww.SURENS.com

2سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594هه‌ڤاڵ‌محه‌مه‌د‌حاجى‌مه‌حمود‌پێشوازی‌له‌‌ژماره‌یه‌ک‌که‌سایه‌تى‌و‌که‌سوکارى‌شه‌هیدانى‌ناوچه‌ى‌باڵه‌ک‌کرد

هه‌ڤاڵ‌محه‌مه‌د‌حاجى‌مه‌حمود،

پێشوازی‌له‌‌به‌رپرسى‌ڕێکخستنه‌کانى‌»حسدک«‌له‌‌نه‌رویج‌کرد‌

مالیکی:پێویسته‌‌ڕێگرى‌له‌وانه‌‌بکرێت،‌که‌‌ده‌یانه‌وێت‌ئاشووب‌بنێنه‌وه‌‌

ڕۆژى دووشه ممه 2010/1/25 هه ڤاڵى مه حمود ح��اج��ى م��ح��ه م��ه دى ب���ه ڕێ���ز سۆسیالیست حزبى گشتى سکرتێرى باره گاى ل��ه ک��وردس��ت��ان، دی��م��وک��رات��ى سلێمانی، ش��ارى له سیاسى مه کته بى که سایه تى و ژم��اره ی��ه ک له پێشوازی باڵه ک ناوچه ى شه هیدانى که سوکارى

کرد.له دیدارێکدا، که هه ڤاڵ چه تۆ که ریم به رپرسى مه ڵبه ندى سۆرانى »حسدک« به ڕێز محه مه دى بوو، هه ڤاڵى ئاماده ی خه بات و ب��ه ئ��ام��اژه ى مه حمود حاجى به گشتى و کوردستان گه لى تێکۆشانى ن��اوچ��ه ى ب��اڵ��ه ک ب��ه ت��ای��ب��ه ت��ى کرد، مه ڵبه ندى ن��اوچ��ه ک��ه ی��ان ب����ه رده وام ک��ه

ڕیزى له خه ڵکه که شى بووه و تێکۆشان بزاڤى ت��ێ��ک��ۆش��ه ران��ى خۆنه ویستترین حزبى خه باتگێڕانى ڕزگ���اری���خ���وازى و کوردستان دی��م��وک��رات��ى سۆسیالیست بوون، هه ر ئه وه ش وایکردووه ، که خاوه نى

چه ندین شه هیدى ئه و بزووتنه وه یه بن.ه��ه روه ه��ا ئ��ام��اژه ى ب��ه ڕه وش���ى سیاسى ک�����وردس�����ت�����ان و ع�����ێ�����راق و پ����رۆس����ه ى وه ک ک��رد داه��ات��وو هه ڵبژاردنه کانى سیاسى و ژیانى گرنگى وێستگه یه کى چاره نووسى سیسته مى حوکم له عێراقداو هیواى خواست جه ماوه رى کوردستان به گرنگییه وه له بایه خى پرۆسه که بڕوانن.

باس دی����داره ک����ه دا، ت���رى به شێکى ل��ه خه ڵکى داواکارییه کانى خ��واس��ت و له

ناوچه که به گشتى و که سوکارى شه هیدان حاجى محه مه دى به ڕێز هه ڤاڵى ک��راو سه رجه م ب��ۆ خ��ۆى پشتیوانى مه حمود داواکانیان دووپاتکرده وه و هیواى خواست ناوچه که یان له زیاتر ئ��اوڕدان��ه وه ى به بکرێت، تێکۆشه ره خه ڵکه به و خزمه ت ڕزگاریخوازى خ��ه ب��ات��ى ل��ه م��اوه ى ک��ه گه له که ماندا پێشه نگ و له قوربانیدانیشدا

پشکى گه وره یان به رکه وتووه .الى خۆشیانه وه که سایه تى و که سوکارى سوپاسى ب��اڵ��ه ک، ن��اوچ��ه ى شه هیدانى به ڕێزیان ئه مه کدارییه ى دڵسۆزى و ئه و سه رمایه یه کى وه ک ه��ه رده م که کرد، ڕاب���ردووى خ��ۆی��ان و ب��ۆ ب��ووه مه عنه وى

خه باته که یان و شه هیدانیانى ناوچه که .

ڕایگه یاند، عێراق وه زی��ران��ى س��ه رۆک کوده تا س��ه رده م��ى ب����ه دواوه ئێستا ل��ه

به سه رچووه . وه زیرى له گه ڵ کۆبوونه وه ى له میانه ى ناوخۆ جه واد پۆالنى و گه وره ئه فسه رانى وه زاره تى ناوخۆ، نورى مالیکى ڕایگه یاند، له ئێستا ب��ه دواوه نه به عس و نه که سى

دیکه ناتوانن له عێراق کوده تا بکه ن.هۆشیارییه وه به وپه ڕى کرد، داواش��ی

ه���ه ڵ���س���وک���ه وت ب���ک���رێ���ت و ڕێ���گ���ه به بارودۆخه که نه درێت ئاشووبچییه کان به په نجه رانه شیان ئه و تێکبده ن، هه موو ڕوودا دابخه ن، که ده یانه وێت لێوه ى بێنه

ناو ژیانى سیاسى واڵته وه .ئێستا، پێش ماوه یه ک ئاماژه یه جێى له سه ربازیى ڕوودان��ى کوده تاى ده نگى نیگه ران هاوواڵتییانى مووسڵ به غداو

کردبوو.

درێژە...

پێشوازی‌له‌‌ڕابه‌رى‌گشتى‌و‌وه‌فدێکى‌بزووتنەوەی‌ئیسالمی...

هەروەها ئاماژه به پێگەى کورد لەو پرۆسەیەداو ئاییندەى نەخشەى سیاسى عێراق کراو جەخت لەسەر گرنگى پاراستنى پێگەو قەبارەى کورد له بەغدا کراو ئەمەش وەک خاڵێکى گرنگ سیاسییەکانى الیەنه و حزب کارکردنى بۆ

کوردستان وەسفکرا.له بەشێکى ترى دیدارەکەشدا، باس له پەیوەندى نێوان حزب و الیەنه سیاسییەکانى کوردستان و گرنگى ئەو پەیوەندییانه له یەکخستنى وتارو پەیوەندییەکانى ک��راو نیشتمانیدا هەڵوێستى نێوان حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان جەختى کوردستانیش ئیسالمى بزووتنەوەى و

لەسەر کرایەوه.

گشتى‌و‌ ڕاب����ه‌رى‌ ل��ه‌‌ پ��ێ��ش��وازی‌وه‌فدێکى...

بۆ پ��ەرل��ەم��ان ش��ان��دەک��ەى گەیشتنى دواى سەرلەبەیانى 10:30ى کاتژمێر هەڵەبجه، سەردانى مۆنۆمێنتى هەڵەبجەى کردو له الیەن مۆنۆمێنتەکه ب��ەڕێ��وەب��ەرى غەفار سەرخێڵ بەسەرکردنەوەى دواى و پ��ێ��ش��وازی��ک��ران یادگارییەکانى کارەساتى هەڵەبجەش شاندەکەى ژمارەیەک به چاویان کوردستان پەرلەمانى له کەسوکارى قوربانییانى کیمیاباران کەوت و ئەو داواکارییانەیان وەرگ��رت، که له الیەن کرا پێشکەشیان ش��ەه��ی��دان��ەوه ک��ەس��وک��ارى

سەبارەت به دابینکردنى خانووى نیشتەجێبوون بۆ کەسوکارى قوربانییانى کیمیاباران و خەڵکى له له ڕێگاى خۆیانەوه بڕیاریاندا هەڵەبجە و پەرلەمان کار بۆ گەیاندنى داواکەیان بکەن بۆ

الیەنى پەیوەندیدارو وەاڵمدانەوەیان.دواتر شاندێکى لیژنەى »کاروبارى پێشمەرگە جینۆساید«ى قوربانییانى و ش��ەه��ی��دان و نووسراوێکى ک���وردس���ت���ان، پ���ەرل���ەم���ان���ى ئەمەکدارىو سوپاسیان پێشکەش به پارێزەرانى کەیسى هەڵەبجه له دادگاى بااڵى تاوانەکانى ئەبوبەکر و ئەدەهم گ��ۆران پارێزەران عێراق، حەمەسدیق کرد و تیایدا سوپاسى ئەو ئەرکه ئەمەک وەک ک��ه ک���رد، نیشتمانییەیان بەرامبەر به کارەساتى هەڵەبجەو بەجێگەیاندنى و خ��ۆی��ان ئەس��ت��ۆى خستبوویانه ع��ەدال��ەت به تاوانباران گەیاندنى تا ب��ەردەوام��ب��وون

حوکمى قانوون و عەدالەت.شاندەکەى پێشنیوەڕۆش 11ى کاتژمێر پەرلەمان، سەردانى قایمقامیەتى هەڵەبجەیان قایمقامى محەمەد شاهۆ الیەن له کردو

هەڵەبجه بەوەکالەت پێشوازیکران.سنوورى کارەکانى له باس دیدارێکدا له قەزاى هەڵەبجەو ئاستى خزمەتگوزارییەکان داواو له باسى هەڵەبجه قایمقامى ک��راو بەرنامەى س��ن��وورەک��ەو پێداویستییەکانى ح��ک��وم��ەت و ئ���ی���دارەى ش��ارەک��ه ک���رد بۆ به زی��ات��ر خ��زم��ەت��گ��وزارى پێشکەشکردنى ئ���ەو شاره، خ��ەڵ��ک��ى ه��ەڵ��ەب��ج��ەو س��ی��م��اى گەورەترین ل���ه ی��ەک��ێ��ک ش��اه��ێ��دى ک���ه

کارەساتەکانى سەدەى ڕابردوو بووه.

ئێستادا‌ له‌‌ مه‌سته‌فا:‌ فه‌الح‌نوێنه‌رایه‌تى‌ و‌ کونسوڵگه‌رى‌ ‌)16(

هه‌رێمى‌کورستان‌ له‌‌ واڵتانى‌جیهان‌

هه‌یه،‌‌چاوه‌ڕوانیش‌ده‌کرێت‌له‌‌ماوه‌ى‌

تر‌ کونسوڵگه‌رى‌ چه‌ندین‌ داهاتوودا‌

بکرێته‌وه‌‌.

باڵیۆزى‌ هێڵ، کریستۆڤه‌ر‌رایگه‌یاند،‌ عێراق‌ له‌‌ ئه‌مریکا‌به‌کارناهێنێت‌ فشار‌ ئه‌مریکا‌ب���ۆ‌گ�����ه‌ڕان�����ه‌وه‌ى‌ک���ان���دی���ده‌‌و‌ هه‌ڵبژارن‌ دوورخ��راوه‌ک��ان��ى‌جۆرزیف‌بایدنیش‌داوایکردووه‌‌ 3/7 ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ک��ه‌ى‌ پێش‌

کێشه‌که‌‌چاره‌سه‌ر‌بکه‌ن.

موحسین‌سه‌عدون‌:

دوورخ������س������ت������ن������ه‌وه‌ى‌هه‌ڵبژاردن‌ کاندیده‌کانى‌له‌سه‌ر‌ کاریگه‌رییه‌کى‌ هیچ‌عێراق‌ سیاسی‌ پ��رۆس��ه‌ى‌

نابێت.

له 2010/1/20 چوارشه ممه ڕۆژى دی��وان��ى وه زاره ت���ى ک��اره ب��ا، یاسین شێخ ئ��ه ب��وب��ه ک��ر م���اوه ت���ی وه زی����ری کاره با کۆمپانیاى ل��ه گ��ه ڵ گرێبه ستێکى قه رزی له سه ر لوبنانی )ماتیلیک(ی واڵتی ژاپۆن و به سه رپه رشتی ئاژانسى ج��ای��ک��ای ژاپ���ۆن���ی م����ۆرک����رد، بۆ ناوه ندی وێستگه ی 13 دابینکردنی دابه شکردنی ب��ه ت��ای��ب��ه ت م��ۆب��ای��ه ڵ��ی ق��ه ب��اره ی MVA25 و به ک��اره ب��او به تێچوونی 20 ملیۆن دۆالرو 746 هه زارو 551 دۆالر، وه زیری کاره با سه باره ت به گرێبه سته ئ��ه م ن��اوه ڕۆک��ی و گرنگی ڕایگه یاند: »دابینکردنی وێستگه کانی داب��ه ش��ک��ردن��ی ک��اره ب��ای م��ۆب��ای��ه ڵ بۆ وێستگه س���ه ر ب�����ارزۆری نه هێشتنی هێڵه کانی ج��ێ��گ��ی��ره ک��ان و ن��اوه ن��دی��ی��ه پێویسته ، داب��ه ش��ک��ردن گ��واس��ت��ن��ه وه و کڕین و به ده ستیکردووه وه زاره ت بۆیه دابینکردنی وێستگه ی مۆبایه ڵ، بۆ ئه م ئه نجامدرا، گرێبه سته ئه م مه به سته ش بۆ دابینکردنی 13 وێستگه ی مۆبایه ڵ سێ ه���ه ر ب���ۆ ڕۆژ 365 ل���ه م���اوه ی

پارێزگاکه ی کوردستان«.ناوه ندی وێستگه کانی دابینکردنی

مۆبایه ڵ له کوردستان له چوارچێوه ی کاره با وه زاره ت��ی چاالکییه کانی کارو ک��اب��ی��ن��ه ی شه شه می ل��ه ک��ه دێ����ت، حکومه تی هه رێمی کوردستان له بواری سێکته ری ب��اش��ک��ردن��ی چ��اک��ک��ردن و ده ستیپێکردووه و ک��اره ب��ا دابه شکردنی کوردستان پارێزگاکه ی سێ هه ر بۆ مۆبایه ڵ ناوه ندی وێستگه ی چه ندین دابینده کرێت، به مه ش تاڕاده یه کی باش بارزۆری سه ر وێستگه ناوه ندییه کان، که خێرای خواسته وه به رزبوونه وه ی به هۆی دابه شکردن و وێستگه کانی ڕووبه ڕووی تۆڕه کانی گواستنه وه ی کاره با بووه ته وه

ڕوو له باشبوون ده کات.

وه‌زاره‌تی‌کاره‌با‌له‌سه‌ر‌قه‌رزی‌ژاپۆن‌گرێبه‌ستێکی‌بۆ‌کڕینی‌‌13وێستگه‌ی‌

Page 3: jamawarnews

ديدارwww.SURENS.com

3سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

سادق جه باری ئه ندامی کۆمیته سۆسیالیست حزبی ندی ن��اوه ی دیموکراتی کوردستان له دیدارێکی ~ دا تیشکی خسته سه ر هه ڵبژارنه کانی داهاتوی عێراق و به شداری کردنی کورد له و هه ڵ��ب��ژردن��ه دا ئ��ه و ئ��ه ن��دام��ه ی ندی)حسدک( ن��اوه ی کۆمیته پ��ێ��ی واب����وو »ب���ه ش����داری کورد هه ل��ه دا، ڵ��ب��ژاردن��ه ه��ه م ل��ه ده بێت«. باشتر تر ڵبژاردنه کانی ~: ڕات چییه به رامبه ده ڵێت تێڕوانینه ی، که و ئه ر هه ڵبژاردنه کانی داهاتوو نه خشه گۆڕێت؟ ده ع��ێ��راق سیاسی ی ڵبژاردنێک ه���ه ک���ات���ێ���ک -دێ��ت��ه پ��ێ��ش��ه وه ، گ��ۆڕان��ک��اری له دروستده کات، سیاسیدا وه زع���ی له بڵێین ن��اک��ات پێویست ئیتر اڵم ب���ه گ��ۆڕان��ک��اری��ش��ه ، دژی و ئه شداربوونی به گۆڕانکاریش لیست و قه واره سیاسییانه ده کات، بۆ به شدارن، په رله ماندا له ناو که نموونه هه ندێک خروقات ه ه یه ، که ئه و ه��ه ی��ه ، گ���ه وره ی حه جمێکی خروقاتانه گۆڕانیان به سه ردا هاتووه و بگۆڕێت گه وره یه یان حه جمه ئه و له ناو بچووکتر کوتله یه کی ب��ۆ کوتله ی هه ندێک په رله ماندا، تریش دێته ناو په رله مانه وه و دروست وجودی که تر هه ندێکی ده بێت، ده بێته هه ڵبژاردنه دا له و دێت نییه په رله مانه وه و ناو ده چێته ڕه قه مو ده کات، سیاسی ڕای ب��ه ش��داری هه ڵبژاردن دوای ک���ات���ه ئ����ه و زۆرینه ی چونکه ده رده ک���ه وێ���ت، هاته که ی پێک شیعه یه ، عێراق که ک��ورد له بریتییه که تریش، ک����وردو ع����ه ره ب وه رده گ����ری����ن له سوننه و عه ره بیشدا له ، عێراقدا سه رژمێرییه کان به پێی شیعه هه یه ، ئه وه بۆیه زۆرت���ره ، شیعه ڕێ��ژه ی هه ڵبژاردنه که کاتێک ده مێنێته وه چۆن هاوپه یمانییه کان ڕووده دات، دروست ده بێت، ئایا له نێوان کوردو سوننه ک���وردو ی��ان ده ب��ێ��ت شیعه شیعه سوننه و له نێوان ی��ان ده بێت وه ک ئه مجاره نموونه بۆ ده بێت، پێشوو نییه ، که بڵێین با به لیست دێته ت��ازه خه ڵکی ه ه ندێک بێتو سیاسییه وه ، م��وع��ه ده ل��ه ئ��ه و ن��او زیاتره . دی��م��وک��راس��ی ک��ات��ه ئ��ه و ~: ئایا خۆئاماده کردنی ب��ه کوردو ع��ێ��راق الی��ه ن��ه ک��ان��ی گۆڕانی ئه گه ری بۆ ع��ه ره ب��ه وه ، ن��ه خ��ش��ه ی س��ی��اس��ی ع���ێ���راق له کێشه کانی پێویستدایه ، ئاستی تاچه ند س��ون��ن��ه ش��ی��ع��ه و ن���ێ���وان خۆئاماده کردنه ؟ ل��ه و ڕێ��گ��رده ب��ن خ����ۆی����ان الک���������ان ه�����ه م�����وو -ئاماده کردووه ، که گه وره ترین ڕێژه به پ��ه رل��ه م��ان��دا، ل��ه به ده ستبێنێت ڕێژه که ڕه نگه ک��ورده وه ، نیسبه ت نیسبه ت به دیاریکراوبێت، هه روها ئه و س��ه ر ده مێنێته وه شیعه شه وه به چه ند شیعه ک��ه ئ��ه ح��زاب��ان��ه ی، لیستێک به چه ند ی��ان لیستێک ته حلیلی ئه وه ده که ن، که چۆنێتی من دێ���ت. ک��ه حکومه ته ی ئ��ه و سوننه و نێوان کێشه ی پێموانییه شیعه ببێته ڕێگرێک، ته نها ئێستا

ئه وه تا هه ندێک بابه ت وروژێنراوه له ڕووی ئه وه ی، که ببێته ه ۆی ئه وه ی کێشه ی تر دروستببێت، ئه وه ی که لیستانه ی، ئ��ه و دوورخ��س��ت��ن��ه وه ی لێپرسینه وه ی ده س����ت����ه ی ک����ه ئه وه ش ده یانگرێته وه ، دادپ��ه روه ری به شداربن که هه وڵدان، له وا که بێته ئ��ه گ��ه ر ل��ه ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ک��ه ، ڕێژه یه کی ح��اڵ��ه ک��ات��ه ئ��ه و س��ه ر له و که ه ه ی��ه ، سوننه که می زۆر سوننه ته مسیلی ئێستا حزبانه ی به ئ��ه وان��ه بێتوو ئ��ه گ��ه ر ده ک���ه ن، ج��ارێ دوورب��خ��رێ��ن��ه وه ، ئ��ه و کاته ده بێت ت��ر دروس���ت ئ��اڵ��ۆزی��ی��ه ک��ی تا به اڵم شیعه دا، سوننه و له نێوان سوننه و ئه زحابه له هه ندێ ئێستا شیعه کانیش به گشتی به شدارده بنو پێموانییه کێشه کان بێته ئه و ئاسته ی کێشه دروستبێت له م هه ڵبژاردنه دا.چ�����ۆن ک�����������ورد :~له دوای خۆی به رژه وه ندییه کانی ده بینێته وه ؟ گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ه ئ��ه و دروست گۆڕانکارییه ک ه��ه ر -هه یه خ��ۆی پێگه ی ک���ورد بێت له چاو ب��ه ه ێ��زه هاوپه یمانییه کی هه رچه نده ت��ردا، ه اوپه یمانه کانی کورسییه کانی ڕێ����ژه ی ڕه ن��گ��ه کورسییه کانی ل���ه چ���او ک����ورد ئه وان ب��ه اڵم بێت، که متر شیعه له ناو ب��ن پ��ارچ��ه پ��ارچ��ه ڕه ن��گ��ه یه کده نگو ک��ورد ب��ه اڵم خۆیاندا، کورد ئێستا ڕاسته یه که ه ڵوێسته ، به شداری ل��ی��س��ت��ێ��ک چ��ه ن��د ب���ه هه ڵوێستی ل���ه ب����ه اڵم ده ک�����ات، له به رامبه ر ک�����ورد س��ی��اس��ی��دا یه ک نه ته وایه تییه کانیدا مه سه له ه��ه ڵ��وێ��س��ت��ه ، ئ���ه و ک���ات���ه ش، که پێشه وه ، هاته سیاسی نه خشه ی کوردستان، په رله مانی کاته ئه و خه ڵکی یاسایی مه رجه عی ک��ه هه رێم سه رۆکایه تی کوردستانه ، سیاسییه کان پ��ارت��ه ک��ه ه��ه ی��ه ، ڕه نگه ک��ۆده ب��ێ��ت��ه وه ، ل��ه گ��ه ڵ��ی��دا ب��ۆچ��وون��ێ��ک ه ه ب���ێ���ت ب���ۆ ه ه م����وو

سه رکردایه تی ده بێت حاڵه ته کان، ئاماده بکات ب��ۆ خ��ۆی ک���وردی گۆڕانکارییه کانه وه ، ه��ه م��وو ب��ه پێشه وه ، هاته گۆڕانکاری گ��ه ر ده بێتو خ���ۆی ب��ه رن��ام��ه ی ک���ورد ئاماده باشی خۆی هه یه ، بۆ ئه وه ی به رژه وه ندی له چۆن به رنامه کان بکات. شێوه یه کار به و کورددایه په رشوباڵوی ئ��ای��ا :~کوردستانو سیاسییه کانی هێزه به خ��زم��ه ت ت��اچ��ه ن��د فره لیستی کوردستانو ئه زموونی ئایینده ی

ده کات؟ هه ڵبژاردنه کان ئه نجامی پ��ه رل��ه م��ان��ی عێراق ب��ۆ - ڕه ن��گ��ه زیان تاڕاده یه ک فره لیستییه ئه و بگه یه نێت به بارودۆخی کورد،ڕاسته به اڵم هه ڵوێستین، ی���ه ک ئێمه به شداریمان ل��ی��س��ت��ی ب���ه ی���ه ک هه ڵبژاردنه کانی ل��ه ب��ک��ردای��ه ناوچه یه ک ه��ی��چ ع��ێ��راق��دا،ل��ه نه ده فه وتا، ک��وردس��ت��ان ده ن��گ��ی که ن��اوچ��ان��ه ی، ئ��ه و به تایبه تی کوردستانن،ئه و هه رێمی ده ره وه ی زیانی ت��اڕاده ی��ه ک په رشوباڵوییه کورد به شداری ڕێ��ژه ی بۆ هه یه له هه ڵبژاردنه کانی عێراقدا، به اڵم که ن��ی��ی��ه ، زی��ان��ه ئ���ه و ئێستا ت��ا بااڵنسێک گۆڕینی ببێته هۆی یان تێکدانی بارودۆخه که ، چونکه بۆ هه ڵوێسته یه ک ک��ورد م��ادام ئه و بێگومان عێراق، په رله مانی هه یه س��وودی هه ڵوێستییه یه ک بۆ کورد له ئه زموونی کوردستان کورد، بارودۆخی پێشخستنی بۆ په رله مانی بۆ واب��وو باشتر ب��ه اڵم عێراق یه ک لیست بووینایه ،چونکه بارودۆخی عێراق نه گه شتووه ته ئه و نه ته وه کان مافی که ڕاده ی���ه ی، ه��ه م��ووی پ���ارێ���زراو ب��ێ��ت، مافی ت���اک پ���ارێ���زراو ب��ێ��ت. ب��ۆی��ه ئه و په رشوباڵوییه تاڕاده یه ک هه ندێک له ناوده بات. ده ن��گ��ه ک��ان��م��ان ل��ه ده ن���������گ���������ده ری :~ئ���ام���اده ی���ه به ت���اچ���ه ن���د ک�����ورد ش����ێ����وه ی����ه ک����ی چ������ڕو ف��������راوان بکات؟ هه ڵبژاردنه ئه و به شداری -پێموایه ئه مجاره له جاره کانی تر به شداری زیاتر ک��ورد ده ن��گ��ده ری چونکه ده ک������ات، ه���ه ڵ���ب���ژاردن پێشتر ک��راوه ی��ه ، لیستی ئه مجاره ئه و ڕه ن��گ��ه ب��وو، حزبیی لیستی نیگه ران هه ڵوێستیان خه ڵکانه ب��ووب��ن ل��ه و ح��زب��ان��ه ل��ه ب��ه رئ��ه وه نه ه��ات��ن ب��ۆ ده ن��گ��دان، ب��ه اڵم ئێستا هه موو تاکێک له و تاکانه ی، که ده وری زۆر کاندیده ئه و کاندیدن

لیسته ئه و سه رکه وتنی بۆ هه یه یان بۆ دابه زینی ئه و لیسته ، بۆیه ئه و ب��ه دوای لیستانه گ��ه ڕاون ئه و له ناو ب��اش��ن��و ک��ه ک��ان��دی��دان��ه ی، ئه و ب��اش��ه ، پێگه یان ج���ه م���اوه ردا ه ه یه ک��اری��گ��ه ری��ی��ان ک��ان��دی��دان��ه له سه ر هاوواڵتییان، بۆیه به شداری خ��ه ڵ��ک ل���ه م ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه دا، له ده بێت. باشتر تر هه ڵبژاردنه کانی الیه نه ه ێ��زو ل��ه ن��او :~ س��ی��اس��ی��ی��ه ک��ان��ی ع���ێ���راق���دا چ ت��ه واوه وه کار ب��ڕوای الیه نێک به

ی��اس��ا ده کات؟ ل��ه س��ه ر ده س��ت��وورو - ه یچ الیه نێکی سیاسی له عێراقدا به ته واوه تی وابه سته ی جێبه جێکردنی ن��اب��ێ��ت، چونکه ی��اس��ا ده س��ت��وورو نه بووه ته واڵتێکی ئێستا تا عێراق له به ڵکو ده س��ت��ووری��ی، یاساییو ئیداره ی ه ه ن��دێ��ک ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ی واڵت به ته وافوق ده ڕوات به ڕێوه .ه اوپه یمانی ک���ورد :~عێراقدا الی��ه ن��ێ��ک��ی چ ل��ه گ��ه ڵ پێگه ی ب��ه ه ێ��زک��ردن��ی ب��ۆ ب��ک��ات ناوه نددا؟ ده س���ه اڵت���ی ل��ه خ���ۆی - ده بێت کورد عاتفییانه بیرنه کاته وه ، ئه و له گه ڵ پرۆتۆکۆلێک ده بێت ئاماده یه ک��ه ب��ک��ات، الی��ه ن��ان��ه دا

زۆرترین دان به مافه کانی کورددا ئاسانکاری ئ��ام��اده ی��ه وه بنێت، مادده ی جێبه جێکردنی بۆ بکات گرفتانه ی، ئ��ه و ه��ه روه ه��ا ،140ماوه ته وه . ه��ه ڵ��واس��راوی ب��ه ک��ه الیه نه دا ئه و له گه ڵ حه قه ک��ورد کورد ب��ک��ات،ن��ه ک هاوپه یمانی ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه و الی��ه ن��ه دا ب��ێ��ت، که س���ه رک���ه وت���ووه و زۆری���ن���ه ی���ه و دان نانێت. ک����ورددا م��اف��ه ک��ان��ی ب��ه پێشه وه ی ه���ات���ن���ه ~جارێکی تری به عسییه کان بۆ ناو

به ه ه ڕه شه تاچه ند عێراق پرۆسه ی به رژه وه ندیو س���ه ر ب���ۆ ده زان������ی کورد؟ ده س��ت��ووری��ی��ه ک��ان��ی م��اف��ه زۆر ه ه ن، ب��ه ع��س��ی -ه ه ن����دێ����ک ب��ه خوێنی ده س��ت��ی��ان ت��اوان��ب��ارن، ه ه ندێک س��ووره ، عێراقدا خه ڵکی مه بده ئی ه ه ب������وون ت���ر ب��ه ع��س��ی ڕۆشنبیریو ئ��اڕاس��ت��ه ب���ه ب����وون خۆیان ک���ه ن���ه ت���ه وه ی���ی���ه ک���ه ی���ان، وه داڕش��ت��ووه ت��ه وه ، بۆ به رنامه یان به عسییه کی هه بوون هه ندێکیش ئ��اس��ای��ی ب���ووه ، ک��ه ب��ه ش��دار بووه ل���ه گ���ه ڵ ده س������ه اڵت، ب���ۆ ئ���ه وه ی پ��ارێ��زگ��اری ب��ه م��ان��ه وه ی خۆی بکات. بۆیه ئه و ئاڕاسته یه ی، که

بگه ڕێنه وه به عسییه کان ده یه وێت بێگومان سیاسی، ئاڕاسته ی ناو که ت��وون��دڕه وان��ه ن، به عسییه ئ��ه و شۆڤێنییه ن، فیکره ئه و هه ڵگری بۆ گ���ه وره ی���ه زۆر زی��ان��ێ��ک��ی وه دیموکراتی، ه��ه ڵ��وه ش��ان��دن��ه وه ی له هه یه و عێراقدا له ئێستا که ه��ه ن��گ��اوی س��ه ره ت��ای��دای��ه ، ه��ه ر ده ستی که شۆڤێنی، به عسێکی هه بووبێت عێراقدا تاوانه کانی له ب����ه رام����ب����ه ر گ����ه الن����ی ع���ێ���راق، پرۆسه ی ل��ه ب���ه ش���دارب���وون���ه وه ی

مه ترسییه ، ج��ێ��گ��ه ی س��ی��اس��ی��دا ده بێت ئه وانه بدرێنه دادگاو به پێی سزابدرێن. خ��ۆی��ان ت��اوان��ه ک��ه ی ~ الیه نگری ئه مریکا بۆ ده بینن؟ عێراقییه کان چۆن الیه نه -ئه مریکا قۆناغی یه که می بڕی، خۆی به رژه وه ندییه کانی دواتر وه له گه ڵ عێراقدا به پێی ڕێککه وتن ئه مریکا ئ��ێ��س��ت��ا دروس���ت���ک���رد، هه وڵی ئارامی بارودۆخ ده دات له له شێوه یه ک، هه موو به عێراقدا وا ئه مه ریکییه کان هه مانکاتیشدا کارناکه ن، که ئێمه بیرده که ینه وه ، خۆی بگرێته الی��ه ن یه ک ته نها الیه نی ی���ان شیعه الی��ه ن��ی ی���ان به ڵکو ک��ورد، الیه نی یان سوننه عێراقدا له هاوسه نگی ده ی��ه وێ��ت ڕاب���گ���رێ���ت، چ��ون��ک��ه ده زان���ێ���ت پ��ێ��ک��ه ات��ه ی ع��ێ��راق ب��ری��ت��ی��ی��ه له خه له ل ئه گه ر نه ته وه یه ک، چه ند ئارامیو ن��ه ت��ه وه ی��ه ک ه��ه ر بخاته نابێت. به رقه را عێراقدا له ه ێمنی ب��ۆی��ه ه��ه ن��دێ��ک پ��ش��ت��ی��وان��ی له سیاسی پرۆسه ی ئه نجامه کانی ب����ه اڵم ه���ه ری���ه ک���ه و به ده ک������ه ن، شێوازیه ک، ڕه نگه له گه ڵ کورددا شیعه ش له گه ڵ بێتو جۆرێک به ئه مریکا ب��ێ��ت، ت��ر ج��ۆرێ��ک��ی ب��ه زویر خۆی له سوننه کان نایه وێت له ب���ه رژه وه ن���دی چونکه ب��ک��ات، که نداوی عه ره ب هه یه ، بۆیه هه موو عێراقدا. له ڕاده گرێت الیه نه کان ~ باڵوکردنه وه ی هێزی اوب��ه ش ل��ه ن��اوچ��ه داب��ڕاوه ک��ان تا کورددایه ؟ ب��ه رژه وه ن��دی له چه ند -ئه و هێزه هاوبه شه کارێکی باشه ، له به رژه وه ندی کوردیشدایه ، هه روه ها له به رژه وه ندی هه موو نه ته وه کاندایه ناوچه ی ک���ه ش�����اران�����ه ی، ل����ه و جێناکۆکن، چونکه به شداریکردنی ئه و هێزه ، که بریتییه له هێزه کانی سوپای پ��ێ��ش��م��ه رگ��ه و و ع���ێ���راق خۆجێگیرکردنی ب���ۆ ئ��ه م��ری��ک��ا ناوچانه دا. له و بارودۆخی ێمنییه

هه ڤاڵ سادق جه باری، ئه ندامی کۆمیته ی ناوه ندی )حسدک(:

ت���اوان���ه ک���ان���ى ع��ێ��راق��دا هه بووبێت ل���ه ب��ه ع��س��ێ��ک��ى ش��ۆڤ��ێ��ن��ى، ده س���ت���ى ه����ه ر ب������ه ش������دارب������وون������ه وه ى ل����ه پ�����رۆس�����ه ى س���ی���اس���ی���دا ج���ێ���گ���ه ى م���ه ت���رس���ی���ی���ه

دیمانه‌:~

ئه ندامى ئ��ه دی��ب: ع��ه ل��ى س���ه رک���ردای���ه ت���ى ح��زب��ى ده ع����وه ى

به رامبه ر خ��ۆى بێبڕوایى ئیسالمى،

خه ونى نزیکى دروستبوونى ده وڵه تى

ڕایگه یاند: ئ��اش��ک��راک��ردو ک����وردى

مه زه نده ده وڵه ته به و بڕوایه کم هیچ

ب��اس له نییه، که ک��ورده ک��ان ک��راوه

دامه زراندنى ده که ن.

لیستی و هاوپه یمانی لیستی عێراقی یه کگرتووی ئیئتیالفی ته ملیککردنی پ���رۆژه ی���اس���ای خ����ان����ووی خ���ێ���زان���ه ئ������اواره گه ڕاوه کانی خستووه ته به رده م په رله مان و چاوه ڕوان ده کرێت

به مزووانه په سه ند بکرێت

: ئه لکه نانی زه ی��ن��ه ب حه کیم عه مار پێویسته لێدوانه کانی ئاگاداری بنه مایانه ل��ه و و بێت که له سه ری الن���ه دات، هه موان ڕێککه وتووین

به شداریکردنی کورد له هه ڵبژاردنه کانی له ده بێت باشتر عێراقدا داه��ات��ووی

هه ڵبژاردنه کانی پێشووتر

Page 4: jamawarnews

لیژنه ى دووه م، ک��ان��وون��ى 7ى ڕۆژى لیژنه ى ناوى )پێشتر دادوه ریى لێپرسینه وه و له ڕیشه کێشانى به عس بوو(، له په رله مانى پیاهه ڵدان الیه نگیرى و تۆمه تى به عێراق، پشتبه ستن ب��ه س��ه دام��ی��دا و ب��ه ع��س��ى ب��ه ب��ه م����ادده ى ح��ه وت��ى ده س���ت���وورى عێراق،

که سایه تییه ک ق���ه واره و چه ند ب��ڕی��اری��دا هه ڵبژاردنى به شداربووانى ناوى لیستى له که ده ربکات، عێراق په رله مانى داهاتووى سه رۆکى م��وت��ڵ��ه گ، س��اڵ��ح دیارترینیان بوو. ع��ێ��راق نیشتمانیى دیالۆگى ب���ه ره ى لێپرسینه وه و ل��ی��ژن��ه ى ب��ڕی��اره ک��ه ى دواى له ناو ب��ه رچ��او مشتومڕێکى دادوه ری�����ى، سیاسى و ناوه نده په رله مانتاران و په رله مان و سه ریهه ڵدا. ع��ێ��راق��دا، ج��ه م��اوه ری��ی��ه ک��ان��ى

ده رکردن و له باره ى عێراق په رله مانتارانى هه ندێک ب��ه ش��داری��ک��ردن��ى ل��ه ڕێ��گ��رت��ن ل���ه ق�������ه واره و ک��ه س��ای��ه ت��ی��ی��ه ک��ان��ه وه له ه��ه ڵ��ب��ژاردن��دا، داب��ه ش��ده ب��ن��ه س��ه ر دووب���ه ره ، پێیانوایه ، پ��ه رل��ه م��ان��ت��اران ل��ه ه��ه ن��دێ��ک لێپرسینه وه و ل��ی��ژن��ه ى ب���ڕی���اره ک���ه ى ک���ه ده ستوورییه ، یاسایى و بڕیارێکى دادوه ری��ى، سیاسییه . بڕیارێکى پێیانوایه هه ندێکیش عێراق په رله مانتارى سه عدوون، موحسین

کوردستان، هاوپه یمانى لیستى ل��ه س��ه ر لیژنه یه ى ئ��ه و ڕاگه یاند، ~ به که سایه تی ق���ه واره و هه ندێک ب��ڕی��اری��داوه هه ڵبژاردنى به شداربووانى ناوى لیستى له به ده ربکات، عێراق په رله مانى داهاتووى تۆمه تى ئه وه ى یاساى له ڕیشه کێشانى به عس ده یانگرێته وه ، لیژنه یه کى یاسایى و ده ستوورییه .لیژنه ى ڕوون��ی��ک��رده وه ، په رله مانتاره ئ��ه و بڕیارى که کاتێک، دادوه رى لێپرسینه وه و

له سه ر هه ندێک له و قه واره و که سایه تییانه ل���ه وه ى ل��ێ��ب��ک��ات ڕێ��گ��ری��ی��ان ک���ه داوه ، په رله مانى داهاتووى هه ڵبژاردنى به شدارى ده ستوورى ب���ڕی���اره ى ب���ه و ب��ک��ه ن، ع��ێ��راق لیژنه که وات���ه پ��ه س��ه ن��دک��ردووه ، ع��ێ��راق��ى ده ستوورى به ڵکو ن���ه داوه ، بڕیارى له خۆوه له عێراق ده ستووره ش ئه و جێبه جێکردووه ، له سه رى داوه و بۆ ده نگیان خۆیدا کاتى لێبگیردرێت. ڕێ��زى ده بێت ڕێککه وتوون و ئه وه ى دواى سه عدوون، موحسین وته ى به بڕیاریدا دادوه رى لێپرسینه وه و ل��ی��ژن��ه ى که سایه تی ق���ه واره و هه ندێک له ڕێگرى له هه ڵبژاردنى داهاتووى په رله مانى عێراقدا به و ب��ه رام��ب��ه ر گومانێک وه ک���و ب��ک��ات، له سه ر ده نگى عێراق په رله مانى ب��ڕی��اره ، حه وت له که دا، پیاهه ڵچوونه وه ده سته ى ئه ندامى ه��ه م��ووی��ان پ��ێ��ک��ه��ات��ووه و ئ��ه ن��دام دادگاى پیاهه ڵچوونه وه ى عێراقن، بۆ ئه وه ى که سایه تییه ق���ه واره و س��ک��ااڵى ل��ه گ��وێ ده رکراوه کان بگرن و دوا بڕیارى له باره وه بده ن. لیژنه ى پیاهه ڵچوونه وه و »ده سته ى وتیشى عێراق، په رله مانى له دادوه رى لێپرسینه وه و هه ردووکیان له سه ر بنه ماى ده ستوور و یاسا پێداون و پ��ه رل��ه م��ان ده ن��گ��ى ک��ار ده ک����ه ن، ده ستووریین«. یاساییو بڕیاره کانیشیان له الیه کى تره وه ، محه مه د خه له ف جبورى، په رله مانتارى عێراق له سه ر کوتله ى عه ره بى ڕوونکرده وه ~ ب��ۆ س��ه رب��ه خ��ۆ، ده رکردنى بڕیارى که ب��ه وه ى، »بڕواناکه م لیستى ل��ه که سایه تى ق���ه واره و هه ندێک داهاتووى هه ڵبژاردنى به شداربووانى ن��اوى لێپرسینه وه و ل��ی��ژن��ه ى الی���ه ن ل��ه ع��ێ��راق، الیه نگیرییان ت��ۆم��ه ت��ى ب��ه دادوه ری����ی����ه وه ب��ۆ ب��ه ع��س، ب��ڕی��ارێ��ک��ى ی��اس��ای��ى بێت«. ئێستا »تا ڕوونیکرده وه په رله مانتاره ئه و نزیکه ى دادوه رى ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ه وه و ل��ی��ژن��ه ى هه ڵبژاردن له که سایه تى قه واره و پێنجسه د که ده یسه لمێنێت، ئه وه ش دوورخستووه ته وه ، بڕیاره کانى لیژنه ى لێپرسینه وه و دادوه رى بڕیارى سیاسین و مه به ستى سیاسییان له پشته وه یه «. به وه ش ئاماژه ى جبورى، خه له ف محه مه د به سیاسیکراون، بابه ته کان هه موو ک��رد، جه ختى له وه کرده وه »ئه مڕۆ ژماره یه ک له حه سانه په رله مان داواده ک��ه ن په رله مانتاران له سه ر هه ندێک په رله مانتار الببات، به اڵم

له سه ر حه سانه شیان ئ��ه گ��ه ر کاتێکدا ل��ه ڕێگه ى له ماوه یه ک پاش ئ��ه وا الببرێت، مامه ڵه ى سیاسییه وه ده هێنرێنه وه په رله مان«. ئه حمه د، م��ح��ه م��ه د ه��ه م��ان��ک��ات��دا، ل���ه لیستى ل���ه س���ه ر ع���ێ���راق پ��ه رل��ه م��ان��ت��ارى یه کگرتوو، به ~ ڕاگه یاند، ئه وان ڕه تده که نه وه ، بابه ته کان به سیاسیکردنى ده توانێت »ی��اس��ا ک����رده وه ل���ه وه ج��ه خ��ت��ى هه موو شته کان یه کالیی بکاته وه ، چونکه یاسا و واڵتى به ره و ده یه وێت عێراق ئه مڕۆ یاسا و ده بێت که وایه هه نگاوبنێت، ده زگ��ا لێبگیردرێت«. ڕێزیان بڕیاربده ن و ده ستوور لیژنه ى ب���ڕی���ارى ک����رد، ب����ه وه ئ���ام���اژه ى به پێی بڕیارێکه دادوه ری����ى، لێپرسینه وه و پێشتر لیژنه که ل��ه ب��ه رئ��ه وه ى دراوه ، یاسا که ب��وو، به عس له ڕیشه کێشانى لیژنه ى پێداوه . ڕێ��گ��ه ى ده س��ت��وور لیژنه یه ش ئ��ه و ئ��ه و پ��ه رل��ه م��ان��ت��اره ب��اس��ى ئ��ه وه ش��ی کرد، بڕیارناده ن له خۆوه لیژنه یه ئه و ئه ندامانى ئاگایان خوێندووه ته وه و یاسایان »بێگومان له بابه ته کانى ده ستووره ، ئینجا بڕیارده ده ن«.محه مه د ئه حمه د ئه وه ى خسته ڕوو، ده سته ى په رله مانه وه الیه ن له که پیاهه ڵچوونه وه ، پێکهاتووه ، ئه ندام حه وت له په سه ندکراوه و پیاچوونه وه بۆ بڕیاره کانى لیژنه ى لێپرسینه وه و دادوه رى ده که ن، ئه ندامه کانى ئه و لیژنه یه ش بێالیه نن و ده بێت بڕیارى دروست بده ن »خۆ ئه گه ر ئه ندامانى ده سته ى پیاهه ڵچوونه وه ش به سیاسى کرابن، ئه وا بڕیارى خۆیان ده ده ن«. پێشتریش نورى مالیکى سه رۆک وه زیرانى ل����ه وه ى، ک��ه نابێت ع��ێ��راق ه��ۆش��ی��اری دا هه ڵبژاردنه وه ڕێ��گ��ه ى ل��ه به عسییه کان له وه جه ختى ده س����ه اڵت، ب��ۆ ب��گ��ه ڕێ��ن��ه وه بۆ ک���رده وه ، هه رگیز ڕێ��گ��ه ن��ادات ع��ێ��راق ڕابردوو و ده سه اڵتى تاکڕه ویى بگه ڕێنرێته وه . ڕێگرى ع��ێ��راق ده س���ت���وورى 7ى م����ادده ى کردووه له هه ر پیاهه ڵدان و ستایشکردنێک به به عسى سه دامیی دا، هه روه ها ده ستوور لێپرسینه وه و ل��ی��ژن��ه ى ن���اوه ب����ه وه دا دان���ى دادوه ریى، که پێشتر لیژنه ى له ڕیشه کێشانى لیژنه یه کى وه ک��������و ب��������وو، ب����ه ع����س یاساکانیدا و چ��وارچ��ێ��وه ى ل��ه س��ه رب��ه خ��ۆ ب��ه هاوکارى ب��ه پ��ه رل��ه م��ان��ه وه ، پ��ه ی��وه س��ت میکانیزمه کانى دادوه ری�����ى و ده س��ه اڵت��ى جێبه جێبکات. ک��اره ک��ان��ى ڕاپ����ه ران����دن،

راپۆرتwww.SURENS.com

4سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594 ئا: گوران ئیبراهیم

ئا: ڕێزه حسێن

په‌رله‌مانتاران‌له‌باره‌ى‌ڕێگرتن‌له‌‌به‌شداریکردنى‌هه‌ندێک‌لیست‌ڕاى‌جیاوازیان‌هه‌یه

له گه ڵ به رزبوونه وه ى نرخی سووته مه نی و خوارده مه نی و پێداویستییه کانی ڕۆژانه ى هاوواڵتییان، ڕێژه ی بێکاری و هه ژاری له به رزبوونه وه دایه . ڕۆژ له دوای ڕۆژ ئابووریی 50% ی وته ى چاودێرانی به داهاتی ده وڵه ت بۆ پرۆژه بێبه رهه مه کان ڕێژه ی زۆری به هۆی ئه وه ش ده ڕوات، پاره ، به به راورد به ڕێژه ی خستنه ڕووی خزمه تگوزارییه و شمه ک کااڵو بۆچوونی به هه روه ها بنه ڕه تییه کان، هه رئه وه ش ئابووری پسپۆڕانی به رزبوونه وه ى سه ره کی هۆکاری

عێراقدا. له هه اڵوسانه ڕاده ی به رهه مێکی خاوه نی عێراق هه رچه نده خاوه نی که نه وته ، وه ک سروشتیی نه وته و گواستنه وه ى هێڵێکی چه ند هه نارده کردنی توانای ڕۆژانه نه وتی به رمیله زۆری ڕێژه یه کی ده ره وه ى واڵت، که چی بۆ خاوی هه یه واڵتێکی وه ک واڵته که ی ئێستاش تا هه ژار ژیان ده گوزه رێنن، که حکومه تی و تێکچوون و بارگرژییه کان عێراقیش شکاندنی هه ندێک له و هێاڵنه له الیه ن نائارامی تر الیه کی له تیرۆرستانه وه و هۆکاری به ناوچه که ئاسایشی باری سه ره کی که مبوونی سوودی ئه و نه وته ئه وان وته ى به چونکه ناوده به ن، خاوه

هه ندێک شکاندنی تێکچوون و به هۆی عێراق خاوی نه وتی که هێاڵنه ى، له و سه رجه می ئێستا ده کات، هه نارده عێراقدا له ڕۆژانه هه نارده ، نه وتی که متر، ڕێژه یه کی به که میکردووه و جیهانی به سره و به نده ره کانی له که ده ره وه هه نارده ی سعودییه وه و تورکیا ناگاته ڕێژه یه ش ئه و که ده کرێت، واڵتی ژێرخانی بتوانرێت ئاسته ى ئه و تا بکرێت، ده وڵه مه ند پێ عێراقی میلله ت له هه ژاری و بێکاری ڕزگاری ئابووری شاره زایانی به اڵم بێت، گوزه رانی ئاستی دابه زینی پێیانوایه بۆ ده گه ڕێته وه عێراق هاوواڵتییانی و حکومه ت چاالکییه کانی الوازی

چونکه خزمه تگوزارییه کانی، که می به 2007 ساڵی بوودجه ی له کاتێکدا ملیار 41 گه یشتبووه چاودێران وته ى خۆیدا مێژووی له عێراق که دۆالر، خۆیه وه به بوودجه ی به رزه ى ڕێژه ئه و نه بینیوه ، به اڵم له هه مانکاتدا به و ڕێژه تۆمارکرابوو، ساڵه دا له و که زۆره وه ، به سه ر نه هات گۆڕانکارییه ک هیچ ئابووری ژێرخانی بارگرژییه ی ئه و ماوه . قه تیس تێیدا که عێراق، کوردستاندا له کۆمپانیاکان کارایی به پێی زانیارییه کان له گه ڵ ئه وه ى ته نها له کوردستاندا نزیکه ی 2600 کۆمپانیای بازرگانی ژووری له ئه ندامن جیاواز به جگه له وه شی ئه مریکی، - عێراقی

عێراقی کۆمپانیای 200 به شداری سااڵنی له هه ولێر شاری له بیانی و پێشوودا، ژووری بازرگانی و پیشه سازی )هه لی پێشانگای ئه مریکی، عێراقی، مه به ستی به دامه زراندبوو، کار( خاوه نی که الوانه ى، ئه و دامه زراندنی له لێوه رگیرێت و سوودیان تا بڕوانامه ن وه ک به اڵم کاربکه ن، کۆمپانیاکان به رزه ی ڕێژه ئه و ئێستاش تا پێویست بکرێت، ڕیشه کێش نه توانراوه بێکاری له دوای ڕۆژ به پێچه وانه وه به ڵکو به رزبوونه وه ى و بێکاری ڕێژه ی ڕۆژ له زیادبووندان، پێداویستییه کان نرخی گه ر ئابووریناسان، بۆچوونی به که گه وره مه ترسی چاره سه رنه کرێت ده کات. په لکێش خۆیدا به دوای بێکاری و هه ژاری چاره سه رکردنی به رزبوونه وه ى چاره سه رکردنی بۆ ده بێت ئه وه یه بێکاری، و هه ژاری کار بۆ هاندان و پشتگیری گه نجان و دامه زراندنی بۆ زانکۆکان ده رچووانی دابینکردنی به بچووک، پرۆژه ی و کارگێڕی و دارایی پشتگیری و بێکاری چاره سه رکردنی ته کنیکی بێکاری ڕووپۆش بکرێت به ڕێگه یه کی جگه له وه ى یاسایییانه ، زانستییو به ئێستا که دیارده یه ی، ئه و ده بێت له هه یه مه ترسیداربوونی ڕێژه یه کی هه رێمه که ماندا، ئه ویش کۆبوونه وه یه کی حکومیو فه رمانبه ری بوونی له زۆر به کارکردن په یوه ستبوونی هاوواڵتییانی ئه مه ش که گشتیدا، که رتی له جگه له وه ى زیانێکی گه وره به ژێرخانی الیه کی له ده بێت، هه رێم ئابووی له وه ى دوورده خاته وه خه ڵکی تریشه وه که رتی له دابمه زرێن یاخود کاربکه ن و ببه ستن خۆیان به پشت تایبه تیداو بکه ن، پێده وڵه مه ند ئابوورییان باری هه وڵبدرێت خه ڵکی وا په روه رده بکرێت، به به پشتبه ستن که مکردنه وه ى له دامه زراندن بۆ حکومه ت ئه و بگه ینه تا فه رمانگه کانیدا، ئاسته ی ڕێژه ی قورسایی هه اڵوسانی حکومه ت له سه ر کارگێڕی

بکات. خۆی کاری که مبکرێته وه و ده گه ڕێته وه هه ژاری تری الیه نێکی ئێستاش تا که ئاسته ی، ئه و بۆ به رهه می قه به زۆر شێوه یه کی به ده بێت کوردستانه وه ، دێته ده ره کی بۆ بدات جددی هه وڵی حکومه ت زۆربوونی به رهه می ناوخۆ، ئه ویش به هاوکاریکردنی ئه و که سانه ی توانای سه رجه می له داهێنانیان کارکردن و بواره کاندا هه یه ، ئه و هاوکاریکردنه ش بچووک پرۆژه ی وه ک زیاتر کارانه ئه و بێگومان ئه ژمارکراوه ، چووه بۆکراو کاری هه رکاتێک هه ژاریو ڕێژه ی کارکردنه وه ، خانه ى بێکاری دێته ئاستێکی زۆر که متر.زیانه کانی کارکردن له که رتی گشتیداواڵته وه ک ئێمه واڵتی ئه ژمارده کرێت، تازه پێگه یشتووه کان وه ک ئیستیسمارمان توانای که واڵته پێشکه وتووه کان نییه ، گرنگترین کاره ، هێزی ئابوورییه کان سه رچاوه چین گرنگترین له پێکهاتووه که چینه ئه و بێتوو گه ر کۆمه ڵگا، له که رتی له زۆر ژماره یه کی به بژێوی ژیانیان بۆ گشتیدا کاربکه ن زیاتر پشتیان به و جۆره کاره ببه ستن، ئه وه ش ده زانرێت تا ئێستاش بوودجه ی به غداده وه له کوردستان هه رێمی ده نێردرێته کوردستانه وه ، ئا له م کاته دا گه ر بێتوو هه ر کاتێک جۆرێک له بارگرژی یاخود هه رجۆره کێشه یه ک بێت ڕووبدات، بۆ ماوه یه کی دیار ئه و کوردستانه وه ، نه نێردرێته پاره یه بڕه زۆره وه ژماره یه کی به کات ئه و هه ژار کوردستان هاوواڵتییانی کێشه یه کی ڕووبه ڕووی ده بن و هات و به اڵم ده بنه وه ، ئاڵۆز زۆر به زیاتر بوو، به پێچه وانه وه کارکردن ژماره یه کی زۆره وه هاوواڵتییان پشت به که رتی تایبه تی ببه ستن، ئه و کات هیچ کات ڕووبه ڕووی ئه و مه ترسییه نابنه وه ، که له سه ره وه ئاماژه ی بۆکرا، به رزبوونه وه ى ده وترێت پێى ئه مه ش ڕاسته قینه . داهاتی ئاستی

لـــه‌‌عــێــراقـــدا بـــه‌رزبــوونــه‌وه‌ى‌ڕێــژه‌ی‌هــه‌ژاری‌

Page 5: jamawarnews

له مێژوودا واڵتى عێراق و ئێران دوو واڵتى هاوته ریب له بوراى پیشه سازى و شتومه ک و ڕۆژدان���ه ب��ازرگ��ان��ی��دا پێداویستییه مرۆییه کان له نێوان ئه و جگه ده کرێت، ڕاگوێز واڵت��ه دوو نێوانیان، ڕه سمییه کانى ده روازه له ئه و گواستنه وه ى ب��ه تایبه ته ک��ه پێداویستییانه ، شتومه ک و ج��ۆره سه خت و دژوار و ڕێ��گ��اى چه ندین لێیانه وه که هه یه ، مه ترسیش پڕ هاتوچۆى پێداویستییانه جۆره ئه و پێده کرێت. ئه م جۆره گواستنه وانه ش زی���ات���ر ل���ه ڕێ���گ���ه ى ق���ات���ر و ئه و ئه نجامده درێت، ه��اوواڵت��ی��ی��ان��ه وه ک��ه ک��ۆڵ��ب��ه رى ده ک�����ه ن و ب����ه دواى کاره ده که ن. ئ��ه و ژیانیاندا بژێوى ساڵ، 31 ته مه ن جه مالى شوکریه ڕه وانسه ره و شارۆچکه ى دانیشتووى کۆڵبه رى ته وێڵه و ده چێته هه فتانه ئێران ده ڵ��ێ��ت »خ��ه ڵ��ک��ى ده ک����ات، ئاسووده یان ژیانێکى ئێستادا ل��ه هه یه ، گرانى تاڕاده یه کیش نییه و کاره م ئه م ژنێک وه ک��و من بۆیه هه ڵبژاردووه و ئێستا کۆڵبه رى چایى وه رزه کانى ل��ه به تایبه ت ده ک���ه م، به هار و هاویندا، که ئه و کاته دونیا به ئاسانى ده ت��وان��ی��ن ده ب��ێ��ت، گ��ه رم ه��ات��وچ��ۆ ب��ک��ه ی��ن«. س��ه ب��اره ت به وتى ش��وک��رى ڕێ��گ��اوب��ان مه ترسى له تایبه ت ب��ه ه��ه ی��ه ، »م��ه ت��رس��ى ترسمان زۆرجاریش به فردا و کاتى ه��ه ی��ه ، که س��ه رب��ازی��ى ل��ه گه شتى به اڵم بکه ین، کاره ئه و ڕێگه ناده ن

بکه ین«. کاره ئه و ناچارین ئێمه که س���اڵ، 35 ت��ه م��ه ن سه بیحه ى ک��ارت��ۆن��ێ��ک��ى چ���اى ئ��ه ح��م��ه دى به کۆڵییه وه هه ڵواسیبوو، ده یوت »من دوو کوڕم هه یه یه کێکیان سه ربازه و یه کێکى دیکه شیان له قوتابخانه یه و ده خوێنێت و هاوسه ره که شم ماوه ى 9 بۆیه ده رچ����ووه ، دون��ی��ا ل��ه مانگه سه ربه رزییه وه ب��ه ب���ووم ن���اچ���ارم بژێوى ب��ک��ه م و کۆڵبه رى کاسپى و ئه و ت��ا په یدابکه م خێزانه که م ب��ۆ سه ربازى ل��ه ک���وڕه ک���ه م ک��ات��ه ى ته واو ده بێت و ده گه ڕێته وه ناومان«. س���ه ب���اره ت ب����ه وه ى، ک��ه ئ��ای��ا ئه و هه فته یه کدا له ئافرەتێک وه ک��و کۆڵبه رى ده ت��وان��ێ��ت چ��ه ن��دج��ار ت��ا بکات، سه بیحه وتى »ئه گه ر به فر و باران بێت، ته نها 12 جار ده توانین، ئ���ه وی���ش ئ���ه گ���ه ر ڕێ���گ���ه م���ان لێ ڕێگه مان و نه یه ته وننه بێت و گه شت جار پێنج بێت ئاسایى ڕێگه که مان کۆڵ ده هێنم و هه ر جارێکیش 2 تا 3 سه عاتمان پێده چێت، که دواجاریش کردمان به چه ند کارتۆنێک، ئه وا ده یبه ینه شارى کرماشان و له وێشه وه ده یگه یه نینه پ��اش��ان ت����اران و ب��ۆ م���ش���ت���ه ری���ی���ه ک���ان���ى خ����ۆم����ان«.حه مید عه لى ته مه ن 42 ساڵ، که بوو، گه ڵیدا له ه��اوس��ه رى به نازى کۆڵبه رییان ک��ارى پێکه وه ئ��ه وان ده ڵێت خۆى حه مید وه ک��و ده ک��رد، به ن��زی��ک��ه ى 5 س��اڵ��ێ��ک��ه »ئ��ێ��م��ه ت��ای��ب��ه ت ل���ه م�����ه رزى ت��ه وێ��ڵ��ه بۆ به شى م��ل��ه ن��دوو، ک��ه ده ک��ه وێ��ت��ه ته وێڵه وه شارۆچکه ى خۆرهه اڵتى

زیاتریش ده که ین و کۆڵبه رى کارى چا و ته له فزیۆنى مله وه ن ده به ین«. حه مید ق��س��ه ک��ان��ی��دا درێ�����ژه ى ل��ه هێماى بۆ ئه وه ش کرد »خێزانه که ى خۆى ه����اوش����ان����ى ح������ه زده ک������ات بتوانێت ب��ک��ات و ک��ۆڵ��ب��ه رى ک��ارى

هاتوچۆى نێوان مه رزه کان بکات«.ڕۆش��ن��اى ج��ه الل��ى ت��ه م��ه ن 38ساڵ ی��ه ک��ێ��ک��ه ل�����ه و ژن�����ه چ�����االک و کارى ب����ه رده وام ماندوونه ناسانه ى له ده یوت »من ده کات، کۆڵبه رى سنووره که دا خه ڵکى زۆر ده مناسن و

دانیشتووى شارى پاوه ى واڵتى ئێرانم و ماوه ى 10 ساڵه له سه ر مه رزى نێوان ده که م و کۆڵبه رى دزاوه ردا ته وێڵه و چایى و به کۆڵ که خۆم، له جگه ته له فزیۆن ده هێنم، چه ند قاترێکیش خۆیدا قاچاغى ڕێگه ى به هه یه

ڕۆژان���������ه چ����ه ن����د ک����اروان����ێ����ک ده هێنن«. بۆ ته له فزیۆنم ده ک��ه ن و له وت���ی���ش���ى »س�����ڵ ڕۆش����ن����ا ه���ی���چ ش���ت���ێ���ک ن����اک����ه م����ه وه بژێوى س���ه رب���ه رزى ب��ه ئ���ام���اده م بکه م«. داب���ی���ن خ���ێ���زان���ه ک���ه م

راپۆرتwww.SURENS.com

5سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

ئا:‌ڕێباز‌حه‌سه‌ن‌

ده‌گ����ه‌ڕێ����ن ن����ان����دا‌ ب����ه‌‌دواى‌ چ�����ۆن‌ س����ن����ووره‌ک����ان‌ ل����ه‌س����ه‌ر‌ ئ����اف����رەت����ان‌ئافرەتێک:‌ماوه‌ى‌‌10ساڵه‌‌له‌‌مه‌رزى‌نێوان‌ته‌وێڵه‌‌و‌دزاوه‌ردا‌کۆڵبه‌رى‌ده‌که‌م

یه کێتى که مئه ندامانى کوردستان ماوه ى )14( ساڵه دامه زراوه و خاوه نى دوو مۆڵه تى یاسایى کارکردنه له الیه ن دادگاى به رایى هه رێمى ن��اوخ��ۆى سلێمانى و وه زاره ت����ى کوردستانه وه . له ماوه ى ته مه نیاندا به رده وام خزمه تیان به توێژى که مئه ندامان کردووه ،کۆمه ڵێک کارکردنیاندا سااڵنى له داواک��اری��ی��ان ه��ه ب��ووه . ئ��ه م��ه ه��ه ر له پێداویستییه که موکورتى و ن��ه ب��وون��ى و سه ره تاییه کانى که مئه ندامانه وه تا ده گاته که مى مووچه ى که مئه ندام، که خۆى ڕه مزیى هاوکارییه کى چوارچێوه ى له

مانگانه دا ده بینیه وه . ئه وه بوو له نێو ئه و دڵخۆشکه رانه دا، که کابینه ى هه نگاوه ڕووى به هه رێم حکومه تى شه شه مى زیادکردنى ناى، جۆراوجۆره کاندا توێژه بوو. که مئه ندامان مانگانه ى بڕه پاره ى ئه نجومه نى کۆبوونه وه یه کى له بۆیه وه زیراندا له ڕۆژى 1/21 به ڕێز دکتۆر بڕیاریدا حکومه ت س��ه رۆک��ى ب��ه ره��ه م به مانگانه ى که مئه ندام زیادکردنى به هیچ »ئه وانه ى له وانه پله یه ک چه ند )50( له نییه داهاتیان سه رچاوه یه کى هه زاره وه بۆیان ده کرێت به )100( هه زار دینار، ئه و که مئه ندامانه ى مووچه یه کى مانگانه ى دیکه یان هه یه له )30( هه زار هه زار ب��ه )50( ده کرێت بۆیان دیناره وه

دینار«. ئه مه ش بووه مایه ى خۆشحاڵى خۆیان هه ندێکجار ک��ه ت��وێ��ژه ى، ئ��ه و ئ���اوڕدان���ه وه ى حکومه تدا پ��ه راوێ��زى ل��ه که ریم عومه ر باره یه وه له و بینیوه ته وه . محه مه د، لێپرسراوى گشتى که مئه ندامانى ئ��ازادى ڕاگه یاند به ڕێبازى کوردستان »وه ک که مئه ندامان بڕوامان وایه هه موو ئاوڕدانه وه یه کى حکومه ت له توێژه کانى کۆمه ڵگه و به تایبه تى که مئه ندامان به تێڕوانینى بڕیاره کان گرنگى ئه ندازه ى که مئه ندام به ئیجابى ده گۆڕێت به رامبه ر کوردستان«. هه رێمى حکومه تى ب��ه ده مانبیست ده مانبینى و پێشتر وه ک خراپى له سه ر ده کرێت گله یى سکااڵو باروگوزه رانى که مئه ندامان، ته نانه ت وا

بیرده کرایه وه ئه و توێژه ى ناو کۆمه ڵگه ى ک��������وردى، ک����ه ح���ک���وم���ه ت ئ�����اوڕى که مئه ندامانه . توێژى ته نها لێناداته وه ، وتیشى ک���ه م���ئ���ه ن���دام���ان ب���ه رپ���رس���ى نوێیه دا کابینه ل��ه م »ه��ه س��ت��ده ک��ه ی��ن ئ����اوڕدان����ه وه ی����ه ک����ى ب����اش ه���ه ی���ه بۆ چوارشه ممه ى چونکه که مئه ندامان، ڕابردوو له شارى هه ولێر کۆبوونه وه یه کى وه زی�������رى کارو ل���ه گ���ه ڵ ب�����ه رف�����راوان به ئه نجامدرا کۆمه اڵیه تى ک��اروب��ارى ڕێکخراوه ت���ه واوى نوێنه رى ب��ه ش��دارى له و ک��وردس��ت��ان، که مئه ندامییه کانى کۆبوونه وه دۆستانه یه دا وه زیرى کار، خاتوو ئاسۆس نه جیب، رایگه یاند )بۆ له مه ودوا که سێک ه��ه ی��ه ، وه زاره ت��ێ��ک دڵنیابن

بۆ ه��ه وڵ دڵسۆزییه وه به وپه ڕى هه یه ، ده سته به رکردنى مافه کانتان ده دات، ئه ویش وه زاره تى کاره و منم وه ک وه زیرى کار، وه دڵنیاتان ده که مه وه له سه ر پێداگرتن و .« داواکارییه کانتان( جێبه جێکردنى عومه ر که ریم وتیشى »له هه مانکاتدا جه نابى وه زیر به ڵینى دا وه کو هه نگاوى یه که م چه ند کارێکمان بۆ ئه نجامبدات ل��ه وان��ه س��ه رژم��ێ��ری��ی��ه ک��ى دروس����ت بۆ که مئه ندامان، که تا ئێستا له کوردستاندا هاوکارى به بۆیه هه وڵێکى وان���ه دراوه . به رنامه یاندایه له ته ندروستى وه زارت���ى سه رژمێرییه کى گشتى ئه نجامبدرێت«.له الیه کى تره وه به ڵێندراوه سایتى وه زاره تى ک���ارو ک���اروب���ارى ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ى، که

ماوه یه که ڕاگیراوه جارێکى دیکه کارا گرنگییه کى هه مانکاتدا له بکرێته وه و که مئه ندامان، ب��ه ب��درێ��ت ت��ای��ب��ه ت داواشیکرد به به رده وام هاوکاربین له گه ڵ سه ردانى به ڵێنیشیداوه وه زاره ت��ه ک��ه ی��دا، بکات، که مئه ندامان ڕێکخراوه کانى هه روه ها به ڵینیداوه که رتى تایبه ت بهێنێته ناو بازنه ى خزمه تکردن به که مئه ندامانه وه .به ڵێنه کان س���ه رج���ه م ب��اس��ه ش��ای��ه ن��ى که مئه ندامان الى گه شبینییه کى دروس����ت����ک����ردووه ب���ه ه���ی���واى ئ����ه وه ى تێڕوانینى ئاست له شه شه م کابینه ى بێت خۆیدا به ڵێنه کانى هاوواڵتییان و که مئه ندامان. به به رامبه ر تایبه ت به

که‌مئه‌ندامان‌له‌‌په‌راوێزه‌وه‌‌بۆ‌ماف

ب����ه‌‌ئ������ه‌ن������دازه‌ى‌ئ�����اوڕل�����ێ�����دان�����ه‌وه‌ک�����ان،‌ک���ه‌م���ئ���ه‌ن���دام���ان‌ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ی��ان‌ب����������ه‌‌ب���������اش���������ى‌ب����������ه‌رام����������ب����������ه‌ر‌ح��������ک��������وم��������ه‌ت‌ده‌گ����������ۆڕێ����������ت

ئا:‌په‌یمان‌جه‌میل‌

Page 6: jamawarnews

بیروڕاwww.SURENS.com

6سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

د. که یوان ئازاد [email protected]

بیره وه رییه کانی مێژوو

بێت، پڕئه زموون )مێژوو( هێنده ی بابه تێک هیچ پێناچێت بۆیه نییه . هه ر ده وڵه مه ند بابه تێک هێنده ی )مێژوو( بۆیه هیچ ئایینده کانی ئه و بواره فراوان و فره ڕه هه ندن. له مه وه ش بێ گه ڕانه وه ده بێت. گ��ران ق��ورس و )ئایینده ( له سه ر لێکۆڵینه وه ڕاب��ردوو، بۆ )قورس( ده بێت، به وه ی دیاریکردنی ئاسان نابێت. )گران( ده وه ستێت، زۆری ماندووبوونێکی زۆرو کاتێکی دیاریکردنی، بۆ ب��ه وه ی نه هێشتی گ��ه ش و ئایینده یه کی دیاریکردنی بۆ که واته ده وێ��ت. باشتره ماندووبوونه کان، ک��ات و که مکردنه وه ی ئاڵۆزییه کانیو سوود له ئه زموونه کانی مێژوو وه ربگیرێت. دیاره ئه وه ی سوود له ئه زموونه کانی وه رنه گرێت، ناتوانێت ئایینده ی خۆی ببینێت. هه ر بۆیه ئایینده به مێژووه وه ڕوونه . پرسیاری سه ره کی ئه م باسه ش ئه وه یه ، که چۆن سوود له و ئه زموونانه وه ربگرین؟ ئایا به گه ڕانه وه بۆ کاره کانی ڕابردوو و پیاده کردنی له کاتی ئێستادا به ئایینده یه کی گه شمان ده گه یه نێت؟ یان به سوود وه رگرتن له هه ڵه و که موکوڕییه کانی له به رچاوڕوونیمان سه روه رییه کانی ده ستکه وت و به په ره دان الیه ک و نه ته وه و کۆمه ڵ و هه ر ئه گه ر چونکه به ڵێ، بێگومان ده دات��ێ؟ دووب��اره و چه ندین هه ڵه ل��ه دوای هه ڵه دواج��ار گه لێک وانه کات، ب��ه رده وام ئایینده ی وه ک ڕاب��ردوو ده بێت. ب��ه وه ش ب��اره ده ک��ات��ه وه و له په راوێزی وه ها ڕاستییه کدا ده کرێت ڕووداوێکی به ئه زموون بۆ ئایینده وه ربگرین، که چه ند سه رچاوه یه کی مێژووی سه فه وی عه باسی )ش��ا ن��ێ��وان دیالۆکێکی ئ��ه وی��ش پ��ێ��ده ک��ه ن، ئ��ام��اژه ی سه فه وی( و )خان ئه حمه د خان(ی میری ئه رده اڵنه ، که له کاتی شاری له سه فه وی شای الی بۆ ئه رده اڵندا میری سه ردانێکی ده گێڕنه وه ، که ئه و سه رچاوانه پایته خت ڕوویداوه . )ئیسفه هان(ی خان( ئه حمه د )خان له میواندارییه ک عه باس( )شا »جارێکیان ده کات. له و میواندارییه دا شاى سه فه وی ڕوو ده کاته )خان ئه حمه د خان( و پێی ده ڵێت: ئه ی میری ئه رده اڵن چ شتێک له پایته ختی ده ڵێت: پێی له وه اڵمدا ئه ویش ڕاکێشایت؟ سه رنجی ده وڵه ته که م جا ده ڵێت: پێی ئه ویش بۆت. هاوواڵتییه کانت به رپرس و دڵسۆزی ئه وه که ی باسه ، هاوواڵتییان ده بێت سوپاسی گه وره کانیان بکه ن، که شای خۆیان به به نده ی خۆی قبووڵی کردوون، چونکه ئه گه ر گه وره کان نه بوونایه ، بچووکه کان چییان پێده کرا؟ ئایا ده یانتوانی نه خێر، بێگومان بکه ن؟ شه ره فیان سامان و خۆیان و له به رگری ملکه چیی مردن تا بووه پێویست بچووکان به نده و له سه ر به ڵکو ئه ی تۆ له من پرسیاری ب��ه اڵم ڕابگه یه نن، گه وره کانیان بۆ ڕاکێشایت؟ سه رنجی شته ئه و بۆ که ئه وه یه ، ئ��ه رده اڵن میری )خان له وه اڵم��دا نییه ؟ ئێوه دا وه ها قه ڵمڕه وی سنووری له ئایا ئه حمه د خان( پێی ده ڵێت، پادشای پایه دار، دیاره ئه گه ر الی ئێمه وه ک الی ئێوه بووایه ، ئێستا ئێمه ش وه ک ئێوه خاوه ن ده سه اڵتی شتێکی دی ئه ی چ ده ڵێت: پێی دوات��ر ده بووین. به هێز گ��ه وره و سه رنجی ڕاکێشایت؟ ئه ویش ده ڵێت: پێشکه وتن و ئاوه دانییه کانی«. له په راوێزی وه ها ڕووداوێکی مێژووییدا ده بێت بڵێین، کاتێک یه کگرتووه کانی )وی��ای��ه ت��ه ئێمه واڵت��ێ��ک��ی��وه ک ه��ه رێ��م��ه ک��ه ی ده کرێت نه بێت، ئه ڵمانیا...تاد( فه ڕه نسا و به ریتانیا و ئه مریکا و حکومه ته که مان ن��ه چونکه ب��ڕوان��ی��ن؟ لێی ئ��ه و واڵت��ان��ه وه ک ئه مریکا( یه کگرتووه کانی )ویایه ته ساڵی )234( ئه زموونی نه فه ڕه نسا(، )کۆماری ساڵی )221( ئه زموونی نه هه یه ، ی نه وه ک واڵتی ئه ڵمانیا(، )کۆماری )140)س��اڵ��ی ئه زموونی ده سه اڵتی سیسته می ساڵ دووه��ه زار له زیاتر خاوه نی ئێرانیش هه رێمه که مان هاوواڵتییانی نه ئه مه و بووه . یه ک له دواى یه ک ئه زموون تا ده ک��ه ن، خۆیانه وه ڕاب���ردووی کلتووری به شانازی داهاتوو بۆ به هێز بنه مایه کی سه ر و بخه نه ئه زموونی ل��ه دوای ناگه ینه به ئاسانی نه بڕین، تا ئه و ڕێگایانه دروست بکه ن، بۆیه بکه ین. ب��ه راورد ب��ه وان خۆمان بوارانه دا له و هه ڵه یه بۆیه ئ��ه وان،

پ������رۆژه‌ى‌ده‌وڵ�������ه‌ت‌و‌ک���ل���ت���وورى‌ک��وده‌ت��ا

ئاسمان و هه موو ئه و بازنه ى ده ره وه ى له ملمانێ تائیفیو گ���ێ���ژاوه ڕێ��س��م��ان و ئه مڕۆ ناسیۆنالیستییه ى م��ه زه��ه ب��ى و بوونیاتنانى ک��اروان��ى ب��ه ب���ه رده رگ���اى پرۆسه ى ت��ه واوى دیموکراسى و ده وڵه تى ئه سپایى و ب��ه گ��رت��ووه ، ع��ێ��راق سیاسى له پشت په رده وه به و پێیه ى درکى پێکراوه و

هه وڵدانى ک��راوه ، بۆ لێکدانه وه ى وردى شه ڕه نگێز و الی��ه ن��ى ت��اق��م و ه��ه ن��دێ��ک ناحه ز به سه قامگیرى عێراق و ئاشته وایى ده نگۆى سه رله نوێ عێراقییه کان، نێوان کوده تا موئامه ره و کلتوورى هۆنینه وه ى عێراق سیاسى سیستمى گۆڕینى ب��ۆ ده بیستین، که هه رگیز به دوور نازانرێت، چه ندین ڕاب����ردوودا ل��ه ع��ێ��راق چونکه به خۆیه وه خ��وێ��ن��اوى س��پ��ى و ک���وده ت���اى کلتوورى نییه ئه سته م ئێستاش بینیوه ، سیاسى پیانگێڕى سه ربازى و کوده تاى ل��ه ع��ێ��راق��ى دواى ب��ه ع��س��دا دووب����اره سبه ى، نه بێت ئه مڕۆش ئه گه ر ببێته وه ، ب��ه وات��ای��ه ک��ى ڕوون��ت��ر ده ک��رێ��ت بڵێین له سه ر هه روا عێراقییه کان هێزه ئه گه ر ده س���ه اڵت پشکى زۆرت���ری���ن ب��چ��ڕی��ن��ى ه��ه ری��ه ک��ه ب��ۆ خ��ۆى ب�����ه رده وام ب��ن و له ئامانجه نیشتمانییه سه ره کیو بااڵکه یان یه کێتى پاراستنى که دوورب��ک��ه ون��ه وه ، خاک و سه روه رى عێراقه ، ئه وا دوورنییه له هه رکاتێکدا کوده تا ڕووبدات، چونکه تووندبوونى وتارى سیاسى و ڕه سمى حزب و

له عێراق جیاوازه کانى پێکهاته کوتله و لێکگه یشتن و ئه و له بارچوونى الیه ک و پێکه وه هه ڵکردنه ى، که ڕاسته وخۆ له دواى له نێوانیاندا ب��ه ع��س ڕژێ��م��ى ڕووخ��ان��ى بۆ له بار زه مینه یه کى خه ریکه هه بوو، کوده تا و پیانسازى ده ڕه خسێنن و که لێنى یه کگرتوویى ج��ه س��ت��ه ى ل��ه گ����ه وره ش که به جۆرێک، دروستده کات عێراقدا به رده وام بوار و ده رفه تى باش بۆ ناحه زان و دوژم��ن��ان��ى ع��ێ��راق ف��ه راه��ه م ده ک���ات تا ئه مه بکه ن، ئاراسته کوشنده ى گورزى ئیختراقکردنى ب��ه ئ��اس��ان��ى س�����ه ره ڕاى ئه منییه کانى ه��ێ��زه س��وپ��ا و ڕی��زه ک��ان��ى ئه و بااڵى سه رانى تێوه گاندنى عێراق و هێزانه بۆ به رژه وه ندى ئه و گروپ و تاقمه به رده وام که ت��وون��دڕه وان��ه ى، س��ه دام��ى و کارده که ن بۆ نانه وه ى ئاشووب و نائارامى و دیموکراسى و پ��رۆس��ه ى له خشته بردنى ده کرێت وه ک ع��ێ��راق. بوونیاتنانه وه ى کلتوورى گه ڕانه وه ى بۆ پاساوهێنانه وه ویستى کوده تایى و یاخیبوون له بوونیاتى چه ند به ئاماژه عێراقیدا کۆمه ڵگه ى

بکرێت، وه ک ن��ه خ��وازراو هۆکارێکى ده س��ت��ت��ێ��وه ردان��ى ده رودراوس���ێ���ک���ان له ڕانه هاتنى ع��ێ��راق و ن��اوخ��ۆى ک��اروب��ارى هێزه ک��ۆم��ه ڵ��گ��ه و ل��ه زۆر ب��ه ش��ێ��ک��ى یاخیبوون و ک��ل��ت��وورى ب��ه ت��ی��ن��ووه ک��ان شه ڕه نگێزى ناو عێراق له گه ڵ ئه و گۆڕانه له دواى که دیموکراسییانه ى، سیاسى و له ناوچوونى ڕژێمى دیکتاتۆرى به عسه وه هێزانه ئ��ه و به جۆرێک ئ���اراوه ، هاتنه ده رهاویشته گۆڕانکارى و ئه و پێیانوایه گه ورانه له سه ر حسابى ناسنامه و پێگه و قورسایى سیاسى ئه وان به دیهاتووه ، بۆیه په راوێزکردنى گۆشه گیرى و به هه ست خۆیان ده که ن و له به رامبه ردا که ڵکه ڵه ى تۆڵه سه ندنه وه و گێره شێوێنى و یاخیبوون له ڕه فتار و گوفتاریاندا چه که ره ى کردووه . ئه گه ر بڵێین ده کرێت پێودانگه شه وه له م به وریاییه وه هه وڵ بۆ نه هێشتنى هه ڕه شه و بارودۆخى ن��ه ک��رێ��ت م��ه ت��رس��ی��ی��ه ک��ان داکشانى ل��ێ��ک��ت��رازان و ب����ه ره و ع��ێ��راق جێگه ى که به جۆرێک ده چێت، زیاتر ده بێته وه . تێدا کوده تاشى پیانگێڕى و

سابیر عه بدوڵاڵ که ریم

شه نکار عه بدوڵاڵ

په رله مانى ده وره یه ى ئه م ڕێگوزه رى ده وره کانى ل��ه ج��ی��اواز ک��وردس��ت��ان تایبه تى گ���رن���گ���ی���ی���ه ک���ى ت�����ر، جیگاى ه���ه ی���ه و س��ه رده م��ی��ی��ان��ه ى س��ه رن��ج��ى ه��ه م��ه الی��ه ن��ه ی��ه ، به و مانایه ى، که ئه م په رله مانه ى ئێستا جۆرێک له شێوازو ڕه وتى جیاوازى پێشووترى وه رگرتووه ، جاره کانى له جه ماوه ر زۆرى ناڕه زاییه کى پاش ده وره کانى له په رله مان ئ��ه داى له په رله مانى چ��ون��ک��ه ڕاب�������ردوودا، الوه کى و شێوه یه کى ب��ه ڕاب����ردوو، بێسه روبه ره دا ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ێ��ک��ى ل��ه ڕێککه وتنێکى به پێى به ڕێوه چووه و ده سه اڵتدار ح��زب��ى ه����ه ردوو ن��ێ��وان نێو فراکسیۆنه کانى ئ��ه ن��دام��ان و

به اڵم ، دی���اری���ک���راوه پ���ه رل���ه م���ان هه ڵبژاردنه کانى له پاش ئه مجاره یان ده نگى ئ���اراى هاتنه ب��ه ڕاب����ردوو، تۆکمه و فراکسیۆنێکى ف��راوان��ى زۆرترین ت��ی��ای��دا ک���ه چ�����االک، خه ڵکى کۆمه اڵنى ن��اڕازى ده نگى ل��ه خ��ۆگ��رت��ووه ، پ��ه رل��ه م��ان ل��ه ڕووى ڕێگوزه ره که یه وه ئ���ه داو م��ام��ه ڵ��ه و به سه رداهاتووه ، جۆریى گۆڕانێکى که هێشتان بۆ ڕسکانى ئه م گۆڕانه گرفت و ک��ۆم��ه ڵ��ێ��ک ن��ه وع��ی��ی��ه ش ئاسته نگ له الیه ن هه ردوو حزبى که دروستده کرێت، ده س��ه اڵت��داره وه شێوه یه کى به هه ڵبژاردنه کاندا له گرتووه . له ده ست ده سه اڵتیان بێزراو ئه مجاره ش ده سه اڵت ده یه وێت وه ک

په رله مان ئ��ه داى پێشوو جاره کانى خواستیارى، ئ��اڕاس��ت��ی��ه ک��ى ب���ه ل��ه خ��واس��ت و ئیراده ى ک��ه داب����ڕاوه بارى ل���ه خ���ه ڵ���ک و ک���ۆم���ه اڵن���ى ڕێنمایى ده سه اڵتدایه ، ب��ه رژه وه ن��دى ئۆپۆزسیۆن و چ��االک��وان��ى ب��ک��ات و پرۆژه کانیان به شێوه یه ک له شێوه کان نوێنه رانه ى، ئه و سڕبکات و مه وداى ناڕازییه کانه وه ده نگه الیه ن له که په رله مان ده س��ه اڵت و کایه کانى له زیاتر به رته سک بکاته وه ، به ڵگه ش هه ستیاره ى م��اوه ل��ه م که ئ��ه وه ی��ه ، ئێستاى هه رێمى کوردستان و عێراقدا، سه رتاسه رى ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ێ��ک��ى ک��ه له پ��ه رل��ه م��ان ده ب��ێ��ت ب��ۆ له پێشه ده بێت بۆ بێت؟ پشوودا حاڵه کاتى

جاره کانى پیشه ى په رله مان وه ک هه ستکردن به بێ ئێستادا و له ترى قۆناغه ئ���ه م ب��ه رپ��رس��ی��اری��ه ت��ى ب��ه که مته رخه مییه کى ب��ه هه ستیاره بڕیارى درێژ ماوه یه کى بۆ زۆره وه کاتێکدا ل��ه ڕابگه یه نێت؟ پشوو پرۆژه یاسایه کیان ته نها که هێشتان له کاتێکدا ده یان په سه ندنه کردووه ، فراکسیۆنه کانه وه الی��ه ن له پ��رۆژه پێشکه ش به په رله مان کراوه و هیچ په رله مانه وه الیه ن له دانیشتنێکى بۆ نه کراوه . ئاخۆ ده سه اڵت ده یه وێت منگییه وه چی به م بێده نگییه و به م بڕیارى ئ���اوادا کاتێکى له بکات که ئ����ه وه ى، ب��ۆ ده دات پ��ش��وودان الوازبکات ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ده ن��گ��ى

به ڕێ��گ��ای��ه وه له م ده ی���ه وێ���ت ی���ان ئا که بڵێت، خه ڵک کۆمه اڵنى هه رکات ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و ئ��ه م��ه ی��ه جوڵه یان ل��ه ده ت��وان��ی��ن ب��م��ان��ه وێ��ت خه ونانه یه ، ئ��ه و ئه مه . ڕابگرین ک��ه ده س��ه اڵت��ى ک���وردى ل��ه ماوه ى ده یبینێت و ده سه اڵتیدا هه ژده ساڵى کردووه ، خه ونه کانى واش وێناى بۆ خه ونانه ى ئ��ه م کۆتایى تا که ب��ه اڵم وه ک وتمان س��ه ر، ده چێته که ڕه نگاڵه ییه ، ق��ووڵ و خه ونێکى ل��ه م��ێ��ژوودا ه��ه م ده س����ه اڵت و هه م بینیویانه ، ئیمپراتۆریه ته کانیش به اڵم به پێى ڕێره وى گۆڕان و گه شه و مرۆڤایه تى ڕه وت��ى ڕێگوزه ره کانى

ئه و خه ونه هه ڵبڕوزکاوه و زڕاوه .

پ������������ه‌رل������������ه‌م�������������ان‌‌و‌پ������������ش������������وو

ئومێدێکى په رله مان سێیه مى خولى کوردستان، گ��ه ل��ى ب��ه داوه گ���ه وره ى په رله مانى ی��ه ک��ه م��ى خ��ول��ى چونکه قوربانى به بوو به ته واوه تى کوردستان کاره کانى به نه یتوانی ناوخۆو شه ڕى دووه میش خ��ول��ى ه��ه ڵ��ب��س��ێ��ت، خ���ۆى حزبه کان، ی��ه ک��ان��ه ب��وون��ه وه ى ب��ه ه��ۆى زۆرینه لیستى ئۆپۆزسیۆن و له نێوان به ئازادى پێویست وه ک نه یانتوانیوه خۆیان کاروباره کان به ڕێوه ببه ن، ئه مه ش خه ڵکى زۆرب��ه ى سه رنجى جێگاى بووه په رله مان که ئێستادا، له کوردستان، هاوواڵتییانى س��ێ��ی��ه م��ی��ه ت��ى، خ��ول��ى به گ��ه وره ی��ان ئومێدێکى ک��وردس��ت��ان ده نگى ب��ه چونکه ه��ه ی��ه ، پ��ه رل��ه م��ان کوردستان ه��اوواڵت��ی��ی��ان��ى ه���ه م���وو بیروڕاى له گ��وزارش��ت ب��ووه و دروستى هه مووان ده کات، ئۆپۆزسیۆن، که پێش ئه م خوله بوونى نه بووه هاته کایه وه به وه ک ئۆپۆزسیۆنیش زۆره وه ، هێزێکى ل��ه س��ه ر شانیه تى ئ���ه رک���ه ى، ک��ه ئ���ه و پرۆسه ى به گ��ه وره خزمه تى ده توانێت دیموکراسى گ��ه ش��ه پ��ێ��دان��ى س��ی��اس��ى و ئیتر ک��وردس��ت��ان، هه رێمى ل��ه بکات به یه ک که یسێک له سه ر په رله مان به رز ده ست به یه کجار ناخوێنن و ئ��اواز نه ک هاتووه ، ئه وه ش کاتى ناکاته وه ،

ه���ه ر ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن، ب��ه ڵ��ک��و ت����ه واوى کوردستان په رله مانى فراکسیۆنه کانى هاوواڵتییاندا خزمه تکردنى هه وڵى له بخرێته ئه رکه که هه موو ن��ه ک ب��ن، سه ر ئۆپۆزسیۆن، خۆ هه ر ئۆپۆزسیۆن به ده نگى خه ڵک هه ڵنه بژێراوه ، به ڵکو ده ن��گ��ى خه ڵک ب��ه زۆری��ن��ه ش لیستى

هه ڵبژێراوه .دانیشتنى یه که م په رله مانى کوردستان ماوه یه کى ل�������ه 2009/8/20داب�������وو، په رله مان لیژنه کانى تا پێچوو زۆرى په یڕه وى م���اددان���ه ى ئ���ه و دی��اری��ک��را، ناوخۆیان هه موارکرد، که په یوه ندى به ده ستکاریکردنى لیژنه کانى په رله مانه وه یاساى وه ک ت���رى ک��ێ��ش��ه ى ه��ه ب��وو، کێشه ى هه ندێ ع��ێ��راق و هه ڵبژاردنى دانیشتنه کانى په رله مان نه یهێشت تر ئه مه به ڕێوه ببه ن، ب��ه ت��ه واوه ت��ى خۆیان ج��گ��ه ل��ه وه ى پ��ه رل��ه م��ان ه��ه ف��ت��ه ى سێ هه فته ى ده بوو که کۆده بوونه وه ، ڕۆژ چونکه کۆببوونایه ته وه ، ڕۆژ ش��ه ش ده ستى ب��ه ک��ار زۆرت��ری��ن ئێستادا ل��ه زیاتر په رله مانیش ده ب��وو په رله مانه ، هاوواڵتییانى چونکه بکردایه ، کارى ئه م له سه ر ئومێده کانیان کوردستان کارێکى هه ڵچنیوه ، په رله مان خوله ى زۆر هه بوو، ده بوو په رله مان له م ماوه یه ى ده ستبه کاربونیدا بیکردایه ، نه ک پشوو یاسایه کى پ���رۆژه هێشتا ک��ه ب���دات،

په سه ندنه کردووه . له ئێستادا نزیکه ى )55(پرۆژه یاسا له کوردستانه و په رله مانى سه رۆکایه تى نه یتوانیوه په رله مان ئ��ه وه ش��دا له گه ڵ په سه ند ی���اس���ای���ه ک پ������رۆژه ه��ی��چ ب��ک��ات، ل��ه م خ��ول��ه ى پ��ه رل��ه م��ان زیاتر به پێشکه ش ی��اس��ا پ���رۆژه )40( ل��ه الیه ن له کراوه په رله مان سه رۆکایه تى فراکسیۆنه کانه وه ، به م شێوه یه : )گۆڕان 18-20 پرۆژه ، یه کگرتوو 8-10 پرۆژه ، کۆمه ڵ زیاتر له 5 پرۆژه ، کوردستانى 4 پرۆژه یاسا(یان ناردووه ته سه رۆکایه تى په رله مان، هه روه ها حکومه تى هه رێمیش

4 پرۆژه ى یاساى ناردووه ته سه رۆکایه تى په رله مان، له خولى دووه مى په رله مانى کوردستانیش 12 پرۆژه یاساى ئاڕاسته ى ئه مه ک��ردووه ، په رله مان سه رۆکایه تى هیچ په سه ندکردنى به بێ کاتێکدا له ی��اس��ای��ه ک پ��ه رل��ه م��ان پ��ش��ووى خۆى

ده دات. پشووى 2010/1/ 1 ل��ه پ��ه رل��ه م��ان خۆى ڕاگه یاند، که دوو مانگى ته واو ،2010/3/1 هه تا وات��ه ده خ��ای��ه ن��ێ��ت، ئه گه رچى پێشتر ئۆپۆزسیۆن )گۆڕان، به تووندى ک���ۆم���ه ڵ( ی��ه ک��گ��رت��وو، به رپه رچى ئه مه ى دایه وه ، که پشووه که ڕۆژ، )15( م���اوه ى ب��ۆ که مبێته وه په رله مان)13( ئ����ه وه ى ب��ی��ان��ووى ب��ه دانیشتنه دا ل��ه م ک����ردووه ، دانیشتنى هه ندێ بۆ یه که م خوێندنه وه ى جگه له پرۆژه یاسا، نه توانراوه هیچ یاسایه ک هه مواربکرێت یان په سه ند بکرێت، ئه مه یاساى پ��رۆژه کۆمه ڵێک کاتێکدا له سه رۆکایه تى ب��ه پێشکه ش گ��رن��گ په رله مان کراوه ، له وانه ش پرۆژه یاساى ڕێکخستنى ح��زب��ه ک��ان، )ب���وودج���ه ى به کاربه ر، م��اف��ى خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده ران، بوودجه ه��اوس��ه ن��گ��ى ک��ه م��ک��ردن��ه وه ى له نێوان پله ى به رزو پله ئاساییه کان، ... به رامبه ر )64(ده ن���گ به ب��ه اڵم هتد، نه یتوانى ئۆپۆزسیۆن ده نگى )33( به

پشووه که که مبکاته وه .ڕووی��ه ک��ى ت��رى پ��ش��ووى پ��ه رل��ه م��ان له ئێستادا ئه وه یه ، که ئۆپۆزسیۆن پێیوایه ئۆپۆزسیۆنه ، ڕۆح���ى ک��وش��ت��ن��ى ب��ۆ ده بینرا گ��رژى ڕوون��ى به زۆر چونکه کێبڕکێى ب���ه ه���ۆى پ���ه رل���ه م���ان، ل���ه بۆیه زۆری��ن��ه ، لیستى ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و ئۆپۆزسیۆن به گومانه له م پشووه درێژه په یڕه وى به پێى ئه گه رچى کاته دا، له م پشووه دا له م نایاساییه ک هیچ ناوخۆ نییه ، به اڵم ڕه نگه ئۆپۆزسیۆن ویستبێتى خۆى هه وڵه کانى زۆرترین کاته دا له م خه ڵکى نیشانى ئ���ه وه ى ب��ۆ ب��خ��ات��ه ڕوو ب���دات، ک��ه ئ��ه و ده ن��گ��ه ى داوت��ان��ه به

ئۆپۆزسیۆن به هه ده رنه چووه ، ئۆپۆزسیۆن له ئاست داخوازییه کانى ئێوه دا بووه ، بۆیه به بده نه وه تر ده نگ پێویسته جارێکى ئۆپۆزسیۆن له هه ڵبژاردنى عێراقدا، به اڵم ده یانه وێت زۆرینه شه ، لیستى هه رچى ڕه نگى ده ن��گ و که بکه ن، کارێک له به رچاوى کاڵبکه نه وه ئۆپۆزسیۆن خه ڵکى و پێیانبڵێن ئه و ده نگانه ى داوتانه ده رنه چووه ، شێوه یه به و ئۆپۆزسیۆن به مه سه له که ل��ه هیچ ئۆپۆزسیۆنیش بێئومێدکردنى ئ��ه م��ه ش ن��اگ��ۆڕێ��ت، گشتى، به کوردستانه هاوواڵتییانى به کێبڕکێیه ئ��ه م ئێستادا ل��ه ب��ۆی��ه ڕوونى به کاره کانى په رله مانه وه دیاره . ئۆپۆزسیۆن هه ندێ پرۆژه ى پێشکه ش به په رله مان کردووه بۆ ئه وه ى کارى له سه ر ڕه فزکراوه ته وه خێرا هه ر به اڵم بکرێ، به زۆرینه ى ده نگ، ئه گه رچى ته واوى هاوواڵتییانى خزمه تى له پرۆژانه ئه م

کوردستاندا بووه .ت����اک����ه ئ���وم���ێ���دى پ���ه رل���ه م���ان���ت���اره ئۆپۆزسیۆنه کان له ئێستادا ئه وه یه ، که به دواداچوون بۆ کێشه و داخوازییه کانى هاوواڵتییانى کوردستان ده توانن ده نگى هاوواڵتییان جارێکى تر به ده ستبهێننه وه ، هه وڵه کانیان که ده بێت، به وه ئه مه ش فراوان بکه ن و زیاتر بچنه ناو خه ڵکه وه و داخوازییه کانیان به گرنگییه وه وه ربگرن، ئه مه ش ئیش و کارى په رله مان خۆیه تى، ڕابردوودا خولى دوو له ئه گه ر ب��ه اڵم نه کردووه ، ئیشى به مشێوه په رله مان داوه ، خۆى له زیانى گه وره ترین ئ��ه وه متمانه ى الى خه ڵکى کوردستان نه ماوه ، ئیدى کاتى ئه وه ش هاتووه هاوواڵتییانى کوردستان به وردى چاودێرى ده نگه کانى چه ند تا نوێنه ران بزانن بکه ن و خۆیان بوون، ئه واندا داخوازییه کانى له ئاست ئیش و له ڕێگره چیه و کێ گرفته کان کارى په رله مان؟ بۆ ئه وه ى له هه ڵبژاردنى بتوانن ب����ده ن و ده ن����گ وردت����ر ع��ێ��راق ده توانێت ک��ه هه ڵبژێرن، ن��وێ��ن��ه ره ئ��ه و

نوێنه رایه تى و خزمه تى ئه و بکات.

چ�������وارم�������انگ�������ى‌پ�������ه‌رل�������ه‌م�������انى‌ک�������وردست�������ان

عادل مه ریوانی

Page 7: jamawarnews

نه ریتێکی وه ک ئافره تان کارکردنی کۆمه ڵگه ی ل��ه ن��او ڕێزلێگیراو ب��او و به هێزی پشتی زۆرت��ر که ک��وردی��دا، به ستووه ، ب������ازوو ده س������ت و خ��ۆی��ی��و پێشنه که وتنی ح��وک��م��ی ب��ه ئ��ی��دی هۆیه وه ، ب���ه و ی���ان ب��ێ��ت ت��ه ک��ن��ی��ک��ه وه به ک��وردی کۆمه ڵگه ی هێشتا که پیشه سازییه کان کۆمه ڵگه ئاستی خۆیی هێزی به پشتی نه گه یشتووه و کارکردن گ��رن��گ��ی��پ��ێ��دراوه ب��ه س��ت��ووه و به پێی پره نسیپه کانی ژیان و فه رهه نگی کۆمه ڵگه گرنگ بووه . یه کێک له و

کارانه ی، که پشتی به هێزی خۆیی ب��ه س��ت��ووه ، ک���اری ده س���ت ب����ووه ، که ده ستڕه نگینیو به له و کارانه زۆرێک به تایبه تی ئ���اف���ره ت���ان س��ه ل��ی��ق��ه ی به ڕێوه چووه . بۆیه پێویستیش بووه ، که زۆر له و پیشه ده ستییانه ، که به کاری ده ست ناسراون هه ر به و شێوه یه به رده وام پێویسته ت��ری��ش��دا دی��وێ��ک��ی ب��ه ب���ن، کارکردن و شوێنێکی دی��اری��ک��ردن��ی کاربه ده ستانه وه الی��ه ن ل��ه هاندانیان کاری له زۆرێک پێبدرێت، گرنگی به تایبه ته ده ستڕه نگینی یان ده ست که مبوونه وه و له ئه مڕۆ که ئافره ت، دۆزینه وه ی ب��ۆی��ه ک��اڵ��ب��وون��ه وه دای��ه ، که سانێک، که بژێوی ژیانیان له سه ر پیشه یه ک، وه ک ی��ان ک��اره ی��ه ئ��ه م به رده وامن، ل��ه س��ه ری��و ڕاه���ات���ون ک��ه هونه رێکی وه ک که که سانێکیش، ده بینن ک��ل��ت��ووری ب���ووژان���دن���ه وه ی له جیا چونکه س��ه خ��ت��ه ، که مێک له و زۆر که م زۆر سه نته رێکی چه ند پیشانه له ناو ماڵدا به ڕێوه ده برێن، بۆیه ئاستی تا لێبدرێته وه و ئاوڕیان ده بێت به ره وپێش دیار کارێکی به ناساندنی

ببرێن.ئافره تن و ک���ه ک����اره ک����ان، خ������اوه ن بازاڕ، ده ن��ێ��رن��ه ڕۆژان���ه ک��ااڵک��ان��ی��ان له به رئه وه ی شوێنی دیاریکراویان نییه و

حکومه تیش بوودجه یه کی تایبه تی بۆ زیاتر هاندانیان و بره ودان به کاره که یان ماڵدا له ناو هه ر ته رخاننه کردون و بۆ به رهه مانه ، ئ���ه م ب��ۆی��ه ک���ارده ک���ه ن، نازانرێت ده ب��ی��ن��رێ��ن ب����ازاڕدا ل��ه ک��ه بێجگه ک��ه ئ��اف��ره ت��ه ، دروس��ت��ک��ه ری��ان ل��ه ئ��ه رک��ی م��اڵ و خ��ێ��زان و ک��اری تر بژێوی له پێناو تریشیان ئه رکه ی ئه م ئ��ه و داهاته ی، ل��ه س��ه رش��ان��ه و ژی��ان��دا ده ستیانده که وێت، کاره یشه وه له م که وه ک خۆیان ده ڵێن زۆر که مه و به شیان ناکات یان زۆرجار به رهه مه کانیان له بازاڕدا ساغ نابێته وه ، به هۆی پڕبوونی بازاڕ به کااڵی ده ره کیو خه ڵکیش فێر ناوخۆییانه کااڵ به م گرنگی نه بووه بدات، بۆیه به بۆچوونی ئابووریناسان خاوه ن ئ��ه م هانی حکومه ت پێویسته خستنه زه م��ی��ن��ه ی ب����دات و پ��ی��ش��ان��ه شێوه ی به بڕه خسێنێت، بۆ ب��ازاڕی��ان ڕاهێنانی ه����اورده و ک��ه م��ک��ردن��ه وه ی ئه مجۆره ڕووک����ردن����ه ب���ۆ خ��ه ڵ��ک ژیاندنه وه ی بنه ڕه تدا له که پیشانه ، ک��ه ل��ه پ��وور و ب��زوان��دن��ی ه��ێ��زی کاری وه ک ئافره ته ، به کارخستنی خۆییو هونه ری ده س��ت��ڕه ن��گ��ی��ن و ک��ه س��ێ��ک��ی

پیشه ی ده ستیی.ده ستیی ئیشی ی��ان ده س���ت ک���اری ل���ه ب���ه رئ���ه وه ی زی��ات��ر ئ��اف��ره ت��ان پێی

نه خش و ل��ه و هه ندێک ه��ه ڵ��ده س��ت��ن و جوانکارییانه شی، که گرنگی پێده ده ن خۆیانه ، س��ه ل��ی��ق��ه ی داه���ێ���ن���ان و ب��ه نه بووه ته پیشه یه ئ��ه م هێشتا ب���ه اڵم بازاڕێکی بتوانرێت که کلتوورێک، ئازادانه یان هه بێت خۆی به تایبه ت وه ک هه موو ئیشه کانی تر مامه ڵه ی ئافره تانی ب��ۆی��ه ب��ک��رێ��ت، ل��ه گ��ه ڵ��دا پیشه دار تووشی سه ختی زۆری ڕۆژانه ماڵدا ل��ه ک��ه تایبه تی، ب��ه ده ب��ن��ه وه ل��ه وان��ه ی��ه ه��ه م��وو کاتێک ک��ارک��ردن گونجاو نه بێت، ئه وان خۆشیان توانای دابینکردنی شوێنی کارکردنیان نییه ، دابینکردنی پێیانوایه ش��اره زای��ان��ی��ش شوێنێک به شێوه ی دامه زراوه یه ک بۆ کارکردنی ئه و ئافره ته ده ستڕه نگینانه حکومیی ف��ه رم��ان��گ��ه ی��ه ک��ی وه ک نه توانن ئ��اف��ره ت��ان ل��ه وان��ه ی��ه ل��ێ��دێ��ت و جوانیو ب���ن و داه��ێ��ن��ه ر ئێستا وه ک له ده ستبده ن، پیشه که یان تایبه تمه ندی شوێنی ب��ێ��ت ه��ه رچ��ۆن��ێ��ک ب����ه اڵم فراوان کارگه یه کی وه ک کارکردن جیاوازی ب��ه ب��ێ ک��ۆک��ردن��ه وه ی��ان ب��ۆ لێهاتووه وای ئێستا ک��ه پێویسته ، وه ک حیزبه کان ده س���ه اڵت و الی��ه ن��ی هه موو کایه کانی تر ئه م پیشه یه شیان شوێنی ک����ۆم����ه ڵ����ه و ش����ێ����وه ی ب����ه زۆرێک قۆرخکردووه و ده ستڕه نگینی

لێی تر ده ستڕه نگینی ئافره تانی له بێبه ش ده بن.

له زۆر واڵت گرنگی به کاری ده ست هه نارده ی به رهه مه کانیان ده درێ���ت و وه ک تورکیا له ده ک��رێ��ت، ده ره وه ش ده ڕوانرێت و لێی سه ره کی پیشه یه کی کوردییه کاندا ش��اره له پێشده خرێت، کاره وه به م ئافره ت ه��ه زاران به ئێستا خه ریکن، کۆریای باشوور، که ئێستا پێشکه وتوو واڵت��ان��ی له نموونه یه که له بواری پیشه سازیو گه شه ی ئابووریدا و پیشه سازییه واڵت�����ه ل���ه ی��ه ک��ێ��ک��ه نوێیه کان، یه کێک له و پیشانه ی، که له پێبه ستووه ، کاری ده ستییه و پشتی حکومه ت پێشخراوه و ئافره تانه وه الیه ن زه مینه ی گرنگ پیشه یه کی وه ک ڕه خساندووه ، بۆ هاندانی پێشخستن و هه روه ها ئه م پیشه یه له ئابووری واڵتی په یداکردووه و گرنگی ڕه واجی چیندا

ئافره تان کاریان تێداکردووه .پیشه یه ئ��ه م ش��اره زای��ان بۆچوونی به بچووکه وه و پ���رۆژه ی ن��او ده ک��ه وێ��ت��ه بچووکتره له و پرۆژه یه ی به مایکرۆیی یاسایه ی، پرۆژه ئه و بۆیه ده ناسرێت، ئابووری که ڕێکخراوی گه شه پێدانی زۆره ماوه یه کی کوردستان »کیدۆ« کاری له سه ر ده رچوواندنی بۆ هاندانی کاره بۆ ک���ردووه ، بچووک پ��رۆژه ی

سوودمه ند ئافره تیش ده ستییه کانی ده بێت و له کاتی ده رچوونی یاساکه دا ده توانن ده ستڕه نگینیش ئ��اف��ره ت��ان��ی سوود له به نده کانی وه ربگرن و مۆڵه تی

هه بێت. پیشه ییشیان له ک��وردس��ت��ان��دا و هه رێمی ل��ه ده ب��ێ��ت هاندان و ب��ۆ ک��ار حکومه ته وه الی��ه ن پ��ی��ش��ه ی��ه وه ک ئ����ه م پ��ێ��ش��خ��س��ت��ن��ی بکرێت، ناسراو پیشه یه کی سه ره کیو کارئاسانی ک���ه ش���ێ���وه ی���ه ک، ب���ه بکرێت و ئ��اف��ره ت��ان��ه ئ���ه و ژی��ان��ی ب��ۆ بۆ ئاسانکارییان پێبدرێت و گرنگییان بن س��وور ئ��ه وه ی بۆ بکرێت فه راهه م بۆ زه مینه سازییان پیشه که یان و له سه ر ئه م ئ��ه وه ی پێش ئ��ه وه ی بۆ بکرێت، کاره وه ک سه رچاوه ی بژێویو داهاتی ڕۆژانه ته ماشا بکرێت، به شێوه یه کی پێویست، پیشه یه کی وه ک جه وهه ریو کارکردنی ل��ه س��ه ر ک��اری��گ��ه ری ک��ه به هێزی خۆییو ئافره تان هه یه و پشت وه ک ده به ستێت و سه ربه خۆ ئابووری زیندووڕاگرتنی ب��ۆ س��ه رچ��اوه ی��ه ک ئافره تان و ده ستڕه نگینی ک��ه ل��ه پ��وور و له مێژووی بنه مایه ک، که به شێک چونکه ب���ه ن���ده ، ل���ه س���ه ر گ��ه ل��ێ��ک��ی کلتووری فه رهه نگ و له به شێکیشه نه ته وه یه ک پێشبخرێت و ئاوڕی جددیو

لێبدرێته وه . به رپرسیارانه ی

له م��اوه ى س��ه دان ساڵدا ئ��ه رک و ڕۆڵى ماڵ و چوارچێوه ى له ئافره تان سه ره کى بنه ماڵه له الیه ن کۆمه ڵگاوه دیاریکراوه و ڕۆڵى ئافره تان بۆ بنه ماڵه ، ڕۆڵیکى عاتفى بووه و ئافره ت به ڕێوه بردنى ئه رکی دایک و ده ستنیشانکراوه ، بۆ خوشکی هاوسه رو ڕۆڵى پیاوانیش سه رپه رشتیکردنى بنه ماڵه عه قاڵنییه ت و بنه ماى ئ��اس��ت و ل��ه س��ه ر پاره و به رهه مهێنانى خ��ۆی��ان و ب��ی��ره وه رى بووه و بنه ماڵه ئ��اب��وورى ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ى کوڕانیش له م کۆمه ڵگادا فێربوون به سه ر ئه مرکردن ه��ه روه ه��ا دای��ک و خۆشک و س��ه ره ت��ای��ی��ه ک��ان��ی خۆیان ئ���ه رک���ه ب���ۆ ڕێکوپێککردنی بنه ماڵدا وه ک��و له ناو جلوبه رگ...هتد، له ده ره وه ی ماڵ وه کو به توانا فه رمان ده ده ن، به هێزو که سێکی فێربوون ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای��دا ل��ه م کچانیش تاکو له خۆیان هه ستێکى عاتفی نه رم و گوێگر به فه رمانه کانى پیاوان پیشانبده ن، بۆ دایکانیان یارمه تیدانى کچان ڕۆڵى له ناو ئافره تانه ئه رکه کانى ئه نجامدانى ماڵ وه کو چێشتلێنان، پاکوخاوێنکردنى ماڵ، به خێوکردنى مندااڵن و سه رپه رشتى

نه خۆشه کان بووه .که سانێک هه ن له هه ردوو ڕه گه ز، که تاکو ئه مڕۆش له و باوه ڕه دان سه رۆکایه تى پیاوان باشتر له ئافره تانه ، که ئه م بۆچوونه ڕێگربووه نه ریتییه کاندا کۆمه ڵگا له بواره کانی له ئافره تان پێشکه وتنی له

به ڕێوه بردن و پالنداناندا.ئه و کێشانه ى، که ڕێگرن له به شداریکردنى بواره جۆراوجۆره کانى ژیاندا له ئافره تان

به تایبه تى له به ڕێوه به رایه تى و پالندان له له م بریتین ئافره تان پیاوان و ڕووان��گ��ه ى

خااڵنه :بیرۆکه ى زاڵ���ب���وون���ى 1-ده س���������ه اڵت و

سه رۆک و هه ڵبژاردنى له پ��ی��اوس��االرى پالندانانى س��ی��اس��ت��م��ه دارو ب��ه ڕێ��وه ب��ه رو

ده زگاکان.به کۆمه ڵگا له ب��ڕوا بیرو 2-نه بوونى تواناکانى ئافره تان له به ڕێوه به رایه تیکردنى ده زگ����ا و ف��ه رم��ان��گ��ه ک��ان و پ��الن��دان��ان له

ئاستیکى به رزدا.3-نه بوونى ده رفه تى به رامبه ر ) ئافره تان و پیاوان( بۆ به ده ستهێنانى پۆسته به رزه کان

له ده زگا و ڕێکخراوه کان.له ناو پۆسته کان پیاوانه بوونى 4-شێوازى

ئیداره و وه زاره ته کاندا.له پ��ی��اوس��االرى بیرۆکه ى 5-ده س��ه اڵت��ى

کۆمه ڵگادا.6-نه بوونى شێوازى تایبه ت له بواره کانى

به ڕێوه به رایه تى و پالندانان بۆ ئافره تان.له که ڵکوه رگرتن 7-به پێویستنه زانینى ئافره تان له پۆسته به رزکانى به ڕێوه به رایه تى

)هۆکارى کلتووریی(.پێشکه وتووه کانى وه کو کۆمه ڵگا ل��ه گۆڕانى ب��ه دواى ڕۆژئاواییه کان واڵت��ه له که کۆمه اڵیه تییه کان، مافه یاسا، دووس��ه د ساڵى ڕاب��ردوو ڕووی���داوه ، ڕۆڵى ئه م ت��اڕاده ی��ه ک گ���ۆڕاوه و ئافره تانیش ئافره تان و نێوان ڕه گه زییه ى نایه کسانییه توانیویانه ئافره تان که مبووه ته وه و پیاوان به شێک له مافه زه وتکراوه کانى خۆیان شۆڕشى پێناوه یشدا له م به ده ستبهێننه وه و زۆریان ک��ردووه ، که نموونه شی زۆره له مارسی )8(ى شۆڕشی جیهاندا وه ک��و ئافره تانی ئه مریکا، له )1957( ساڵی ک��رێ��ک��ار ب��ۆ داک��ۆک��ی��ک��ردن ل��ه مافی

خۆیان، ڕژانه سه ر شه قامه کان و توانییان ده نگی خۆیان بگه یه ننه جیهان.

په ره سه ندنى واڵتان و پێشکه وتن و ڕاده ى سه رکه وتنیان له بواری ته کنۆلۆژیاو...له سه ر ج���ۆراوج���ۆره و جیهاندا ل��ه هتد له وانه وه س���ت���اوه ، ب��ن��ه م��ای��ه ک چ��ه ن��د بواره کانى له ئافره تان به شدارى ڕێ��ژه ى دیاریده کرێت، پالندانان به ڕێوه به رایه تى و ئاشکرایه ڕووان���گ���ه ل���ه م ک��ه ئ����ه وه ى ئه وه یه ، که هیچ واڵتێک به پێشکه وتن ناگات، مه گه ر ئه و کاته ى، که پۆستى ده زگاکان، و ڕێکخرا و سه رۆکایه تى جێگرى په رله مان و وه زاره ت و نوێنه رایه تى وه زیره کان به ڕێژه یه کى به رامبه ر له نێوان پیاوان و ئافره تان دابه شبکرێت، ئه مه ش له سه ره کى ڕۆڵ��ى له سه ر که کاتێکدایه ،

ئافره تان له بنه ماڵه دا پێداگرى بکرێت.ده ڵێن: »شاپیرو« بێرگ«و »ئستاین ده که ن، زۆر نفووس خه ڵک و ئافره تان ب���ه اڵم ب��ه ک��ه م��ى ده ب��ی��ن��رێ��ن، ک��ه ئه وان به م ده بێت بۆچى به ڕێوه ببه ن، کومه ڵگا

شێوازه بێت؟ڕوونیده که نه وه ، لێکۆڵینه وه کان هه روه ها که هێزه ده سه اڵتداره کان و هێزه زیره که کان به رگرى ده که ن له پێشکه وتنى ئافره تان له شوێنى کاریاندا و ئه م دیارده یه ده بێته هۆى که ئافره تان، که متوانابوونى نیشاندانى ئافره تان نییه و ڕاستییه که خۆى ئه مه شانبه شانى پێبدریت ده رفه تیان ئه گه ر پیاوان له پۆسته گرنگه کانى به ڕێوه بردن و سه رکه وتن ت��ێ��ده ک��ۆش��ن و پ���الن���دان���ان

به ده ستده هێنن.

به بکه ین خ��ێ��را گ��وزه رێ��ک��ى ئ��ه گ��ه ر م���ێ���ژوودا، ب��ۆم��ان ڕوون��ده ب��ێ��ت��ه وه ، له ئافره تان ئیسالمدا پێش س��ه رده م��ى نیوه ى به ژی���اون و بێمافیدا ل��ه وپ��ه ڕى هه روه ک پیاو نه ژمێردراون. مرۆڤیش پاره و به رهه مهێنان و زه وى خاوه ن چۆن خۆى شێوه یه ش به و بوو، مه ڕومااڵت له ب��ه اڵم ده زان���ى، ئافره ت خاوه نى به له سه ر زیاتر هۆشیارییه کى ئێستادا ئاستى جیهان له سه ر مه سه له ى مافى ئافره ت گرنگى ڕۆڵ و ئ��اف��ره ت��ان و سه ده ى کۆتایى له هه ستپێده کرێت. کۆنگره ى چ��ه ن��دی��ن ب��ی��س��ت��ه م��ی��ش��دا ئافره ت مه سه له ى له سه ر نێوده وڵه تى گرێدراوه و به ره نجامه که ى به ده رکردنى چه ند ب����ڕی����ارو زۆر ژم����اره ی����ه ک����ى

کۆتاییهاتووه . ڕێککه وتنێک

جیهانى ک��ۆن��گ��ره ى یه که مین وه ک���و ئافره تان له مه کسیک له ساڵى 1975و دووه مین کۆنگره ى جیهانى ئافره تان له ساڵى1980وکۆنگره ل��ه کۆبنهاگن جیهانییه کانى نایرۆبى له ساڵى 1985 له ئافره تان هه ردوو کۆنگره ى جیهانى په کین له ساڵى 1995و ساڵى 2000.

ئافره تان مه سه له ى کوردستانیشدا له ب��ه چ��ه ن��د ق��ۆن��اغ��ێ��ک ت��ێ��پ��ه ڕی��وه ، له سه رده مى ڕژێمى به عسدا ئافره تان وه کو خه بات و هه نووکه یى پێویستییه کى هۆشیارکردنه وه ى ب��ۆ تێکۆشانیان سیاسى و مۆرکێکى زی��ات��ر ئ��اف��ره ت��ان

نه ته وایه تى پێوه دیاربووه .ئافره تان ک����ردب����وو، واى ئ���ه م���ه ش ڕۆڵى ئ���اف���ره ت���ان ڕێ���ک���خ���راوه ک���ان���ى تاوه کو ببینن نه ته وه له به رگریکردن له سه ر خ��ه ب��ات��ی��ان ک���ورت���ک���ردن���ه وه ى تاوانه کانى ئافره ت، چونکه مه سه له ى

له بوو بریتى به کورد ده ره��ه ق ڕژێم ته نها ن��ه ک پ��اک��ت��اوى م��رۆڤ��ای��ه ت��ى، له ڕاپه رین و دوابه دواى به اڵم ئافره ت، ئافره تان هه رێمدا حکومه تى سایه ى مافى له به رگریکردن به رپرسیارێتى مێژوو له له ئه ستۆگرت و ئافره تانیان ب������ه دواوه ئ��ه رک��ى س���ه ره ک���ى ت����ه واوى له بووه بریتى ئافره تان ڕێکخراوه کانى

به رگریکردن له مافى ئافره تان.ب��ه م ه��ۆی��ه ش��ه وه ، ب��ه ه��ۆى ب��وون��ى ئه م ڕێکخراوانه وه به شداریپێکردنى ئافره تان له کایه ئابوورى و سیاسى و فه رهه نگى و ڕۆشنبیرییه کان ک���ۆم���ه اڵی���ه ت���ى و هه ستیپێده کرێت و زیاتر ج��اران له چاو ئافره ت به رامبه ر تووندوتیژییه کانى به پێچه وانه وه به ره و که مبوونه وه ده چن.

ماوه ، تووندوتیژى ئێستادا له ڕاسته ئافره ت به رامبه ر تووندوتیژى ب��ه اڵم ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای��ه ک��دا هه یه ، ه��ه م��وو ل��ه

ته نها جیاوازییه که ئه وه یه ڕێژه ى ئه م دی���ارده ی���ه ل��ه ک��ۆم��ه ڵ��گ��ه ی��ه ک��ه وه بۆ ئه وه ش ج��ی��اوازه ، تر کۆمه ڵگه یه کى ڕۆشنبیرى و ئاستى س��ه ر ده ک��ه وێ��ت��ه مافه کانى ڕێزگرتنى تێگه یشتن و

ئافره ت له و کۆمه ڵگه یه .بوونى ڕێکخراوى تایبه ت به ئافره تان، سه ربه خۆ، یان بێت حزبیى ئه گه رچى ده ت��وان��ن ڕۆڵ��ى ک��اری��گ��ه ری��ان هه بێت له ناوبردنى چ����اره س����ه رک����ردن و ل���ه مافه کانى پێشێلکردنى تووندوتیژى و ئ��ه م��ڕۆ ژماره ى ب��ه داخ��ه وه ئ��اف��ره ت، له و زۆرت��ره ئافره تان ڕێکخراوه کانى ده ستکه وتانه ى، که به ده ستیده هێنن له

مه سه له ى به رژه وه ندى ئافره تان.بۆ نموونه له ڕێکخراوه کانى ئافره تانى ح��زب��ه ک��ان، ه��ه رچ��ه ن��ده ل��ه پ��ه ی��ڕه و و یه کسانى باسى پرۆگرامه کانیاندا ن��ێ��وان ئ��اف��ره ت و پ��ی��او ده ک���ه ن، به اڵم

تیۆریدان و ب����وارى ل��ه ه���ه ر ئ��ه م��ان��ه بڕوانه پراکتیکییه وه ، ب��وارى ناچنه حزبانه ئ���ه و خ���ودى س��ه رک��ردای��ه ت��ى ئافره تان، بوونى له خاڵییه ده بینیت ئ�����ه وه ده گ���ه ی���ه ن���ێ���ت، که ئ���ه م���ه ش حزبییه کان ڕێکخراوه نێو ئافره تانى ئه و له سه رکراوى فه رمان ده سته مۆو پیاوانى که عه قڵییه ته یه ، کلتوورو ن��او ح��زب ه��ه ی��ان��ه ، وات���ه ئ��ه و جۆره گرنگه که ى مه هامه به ڕێکخراوانه کارى ئه وپه ڕى نه گه شتوون و خۆیان خۆیان له سیمینارێک یان کۆبوونه وه و ک���ۆن���ف���ران���س���ێ���ک چ����ڕده ک����ه ن����ه وه . فیمینیزم، که سه ریهه ڵدا، بزووتنه وه ى مه به ستى نه یتوانیوه ئێستا ت��اوه ک��و بریتییه که بپێکێت، خۆى سه ره کى ل��ه ی��ه ک��س��ان��ى ن��ێ��وان ئ��اف��ره ت و پیاو ئافره تان. ب��ه م��رۆڤ��س��ه ی��رک��ردن��ى و له ناو ک��ه ئ��اف��ره ت، چه ندین ئ��ه وه ت��ا

ئافره ت ک��ارده ک��ه ن ڕێ��ک��خ��راوه ک��ان��دا زه عیفه ن���اوده ب���ه ن، »زه ع��ی��ف��ه « ب��ه بێده سه اڵت، ده س��ت��ه پ��اچ��ه ی��ى و وات����ه ڕێکخراوێکى ل��ه ن��او ئافره تێک ک��ه به رگریکار بێت له مافه کانى ئافره تان ئافره تان ده ب��ێ��ت ب��ێ��ت، ق��س��ه ى ئ��ه م��ه لێبکه ن؟ به رهه مێکى چى چاوه ڕوانى ب��وون��ى ئ��اف��ره ت��ان ل��ه وه زاره ت����ه ک����ان و په رله مان و به ڕێوه بردنى داموده زگاکانى حکومه تى هه رێم سه لمێنه رى ئه وه بوو، له ده ت��وان��ن ک��وردی��ش ئافره تانى ک��ه به شدارى کایه جۆربه جۆره کانى ژیاندا بکه ن و له هونه رى به ڕێوه بردندا هیچیان

له پیاوان که متر نییه .ڕێکخراوانه یه ئه و ئه رکى له مه به دوا به گیانى به رپرسیارانه وه مامه ڵه له گه ڵ دۆزى ئافره تدا بکه ن و کار بۆ به شدارى یه کسانى ئافره ت و پیاو بکه ن له کایه

سیاسى و ئابوورى و ڕۆشنبیرییه کاندا.

ئافرەتانده‌ستڕه‌نگینی،‌ئاڕاسته‌یه‌ک‌ئافـــره‌تان‌به‌ره‌و‌ئابـوورییه‌کی‌سه‌ربه‌خــۆ‌‌و‌که‌له‌پووری‌نه‌ته‌وه‌یی

پێگـــــــه‌ى‌ئافـــــــره‌تان‌له‌‌بــــــوارى‌‌به‌ڕێوه‌بـــــه‌رایه‌تى‌و‌پالنـــــدانـــان

تێڕوانینێک‌بۆ‌مافى‌ئافره‌ت‌و‌ڕۆڵى‌ڕێکخراوه‌کان

www.SURENS.com

7سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

ستاره عارف

ن: نینا

گواڵڵه محه مه د فه تاح

Page 8: jamawarnews

سه ردار عه بدوڵاڵ، چاودێرى سیاسى، له دیدارێکى ~ تیشکى خسته سه ر جێبه جێنه کردنى پێیوابوو سیاسییه چ��اودێ��ره ئ��ه و م��ادده ى 140، که مته رخه مى سه ره کى کورد خۆیه تى، پێشیوابوو الیه نى تریش ده ورى هه بووه له جێبه جێنه کردنى ئه و مادده یه . سه ردار عه بدوڵاڵ وتیشى »زه مان نییه بۆ

جێبه جێکردنى مادده ى 140«. کێشه هه ڵوه سراوه کان چاره سه رى درێژخایه نى

ده وێتهۆکاره کى ه��ه ڵ��وه س��راوه ک��ان کێشه م���ان���ه وه ى ئ���اڵ���ۆزن و موزمین و ک��ێ��ش��ه ک��ان ک��ه ئ���ه وه ی���ه ، ده وێت کاتى ده وێ��ت، درێژخایه نیان چ��اره س��ه رى ده گه ڕێته وه هه ندێکیشى چاره سه رکردنیان، بۆ بۆ ئه وه ى، که ئه و سااڵنه ى پێشوو سه رکردایه تى کوردى که مته رخه مییه کى زۆرى کردووه له وه ى له کاتى خۆیدا ئه و نه خشه زه مه نییه ى دایناوه له گه ڵ کردووه ل��ه س��ه ر ڕێککه وتنى به رامبه ره کانیدا نه یتوانیوه وه ک پێویست هه موو کارته کانى بخاته کار بۆ ئه وه ى ئه و نه خشه زه مه نییه له کاتى خۆیدا

جێبه جێبکرێت.

نه مانتوانى مالیکى په یوه ست بکه ین به جێبه جێکردنى مادده ى 140ه وه

بۆ 140ده گ��ه ڕێ��ت��ه وه م���ادده ى جێبه جێنه کردنى که مته رخه مى سه ره کى و نوێنه ره کانى کوردن له له هه بووه ڕۆڵى تریش الیه نى هه روه ها به غداد، جێبه جێنه کردنى ئه و مادده یه دا،به اڵم به شێوه یه کى له گه ڵ ه��ه ب��وو ڕێککه وتنێکمان ئێمه گشتى مالیکى، ئه و ڕێککه وتنه برایه په رله مان، کابینه ى مالیکى له سه ر بنه ماى ئه و ڕێککه وتنه دامه زراوه ، ئه و ڕێککه وتنه جه دۆلێکى زه مه نى دیاریکردبوو به ڕۆژو مانگ و ساڵ بۆ جێبه جێکردنى مادده ى مالیکى نه مانتوانى ئێمه به داخه وه به اڵم ،140کاتى له ڕێککه وتنه وه و ب��ه و بکه ین په یوه ست ده مانتوانى کاتێکدا بکات،له جێبه جێى خۆیدا بوو، خۆمان که مته رخه مى بکه ین، په یوه ستى له ناو نوێنه ره کانمانه نه مانکرد،که مته رخه مى

پرۆسه ى سیاسى عێراقدا.سه رکردایه تى کورد هه وڵینه داوه ئه و ده سته

ده ره کییانه بناسێنێتته نها هه یه ، مه سه له که ده ره ک��ى ده ستى ده زانین مادده ى 140 نییه ، وه ک ده زانین ده ستى ده ره کى کێشه ى چ��اره س��ه رک��ردن��ى کێشه ى ل���ه وه ى هه یه

دوابخرێت،بۆ داب���ڕاوه ک���ان ن��اوچ��ه ک��ه رک��وک و س��ه رک��ردای��ه ت��ى ک��ورد ه��ه وڵ��ی��ن��ه داوه ئ��ه و ده سته ده ره کییانه بناسێنێت، هه وڵبدات له گه ڵیاندا بکه وێته جۆرێک له گفتوگۆ بۆ ئه وه ى بزانێت ئه وانه چییان ده وێت و بۆ نایانه وێت ئه م مادده یه جێبه جێبکرێت؟بۆ هه وڵ و چاره سه ربکرێت؟ کێشه یه ئ��ه م نایه ڵن وابمێنێته وه ، کێشه یه ئه م بهێڵن چییه قازانجیان ئه وان بکرێت چاره سه ر کێشه یه ئه م ئه گه ریش قازانج و به رژه وه ندیو زیانه کانیان چى ده بێت؟ ئێمه ده بێت بزانین ڕێگرییه کان له سیاسه تدا کامانه ن، ئازا ئه وه یه ڕێگریو له مپه ره کانى به رده م به دیهێنانى ئامانجه کان ده ستنیشان بکات و لێبڕاوانه و زیره کان ئیش بۆ ئه وه بکات ئه و ڕێگرو له مپه رانه البه رێت. پێموایه سه رکردایه تى کورد له مامه ڵه کردن له گه ڵ ده وڵه تانى ده وروبه ر، که هه ندێکیان ڕه نگه به شێوه ى ڕاسته وخۆ یان ناڕاسته وخۆ ده ستیان هه بووبێت له په کخستنى ئه و که یسه ، سه رکردایه تى کورد باش

مامه ڵه ى له گه ڵ هێزه کانى ده وروبه ردا نه کردووه .ئه مه ریکا ده توانێت ڕۆڵ بگێڕێت له

جێبه جێکردنى مادده ی 140داکه س نازانێت ئه مه ریکا ویستوویه تى یان نا که له ویست بکات،چونکه جێبه جێ م��ادده ى 140

ناخدایه ، په یوه ندى به به رژه وه ندییه وه هه یه ،ئه مه ریکا ،140 م���ادده ى جێبه جێکردنى ب��ۆ نییه زه م���ان ئه مه ریکا ده توانێت ڕۆڵ بگێڕێت له جێبه جێکردنى ئه و مادده یه دا، به اڵم خۆى ناتوانێت بڵێت ئه مه ریکا زلهێزه ، باشه ، هاوپه یمانێکى زه مانه ته ،ئه مه ریکا گرنگه بێت، ئێمه هاوپه یمانى دۆس��ت و گرنگه بین،به اڵم ئه مه ریکا هاوپه یمانى هه وڵبده ین ئێمه له ڕاستیدا کێشه که له وه دایه ، که سه رکردایه تى

کورد تێگه شتنى بۆ چه مکى هاوپه یمانى له گه ڵ ئه مه ریکادا هه ڵه یه . ئه مه ریکا ئه و هاوپه یمانه یه ، ب���ه اڵم ئه م ن��ه خ��ێ��ر، پ��ێ��ى بڵێیت ک��ه ده ت��وان��ی��ت به داخه وه ، واپێینه گه شتووه کورد سه رکردایه تى ئه م سه رکردایه تییه ئه و زه مانتانه ى که وا تا ئیستا

وه ریگرتوون له ڕاستیدا گه ره نتى نین.

له گه ڵ مامه ڵه چ��ۆن بزانین ده بێت جێبه جێکردنى ده ستووردا ده که ین

تا ئێستاش گرنگترین گه ره نتى ده ستوور خۆیه تى، ده ستوور گه ره نتییه کى باشه ، ب��زان��ی��ن چ��ۆن مامه ڵه ب���ه اڵم ده ب��ێ��ت ده ستووردا جێبه جێکردنى ل��ه گ��ه ڵ ده که ین. یه کێک له و شتانه ى، که به نهێنى هاوپه یمانى کوردستانى سازشى

ل��ه س��ه ر ک���ردووه ئ��ه وه ی��ه ، ک��ه قبووڵى ک���ردووه ل��ه و ده س��ت��ووره دا پرۆژه یه ک ده ستوور ته عدیالتى پێشکه شکراوه ، کراوه ، هه موارکردنه که هێشتا سیفه تى وه رنه گرتووه ،ئه و ی��اس��ای��ى ک��ۆت��ای��ى لیژنه یه ى ئه وه ى هه موارکردووه ، نوێنه رى

زۆر سازشى ب��ووه و تێدا هاوپه یمانى هه موارکردنه که ، تێداکراوه گ��ه وره ى تێپه ڕێت، ه��ه م��وارک��ردن��ه ئ��ه و گ��ه ر ده ستوور نه ک نابێته گه ره نتى، به ڵکو ده بێته کۆتوبه ندیش له ملمان و ده ست و کۆمه ڵێک ده ب��ه س��ت��ێ��ت و ک���ورد پێى سه ر ده خاته خراپ زۆر ئیلتیزاماتى

کورد.

ئه و ته عدیالتانه ى، که له ده ستووردا کراوه ، ئه گه ر له

په رله ماندا ده نگ بهێنێت کورد زیانى زۆر ده کات

ئه و هه موارکردنه ى، که کراوه ، به پێى لیژنه یه ک ک����راوه ، 142 م����ادده ى

پێکهاتووه به پێى مادده ى 142 ده ڵێت لیژنه یه ک عێراق پێکهاته کانى ن��وێ��ن��ه ران��ى ل��ه پێکدێت له ماوه ى چوار مانگدا پرۆژه ى خۆیان پێشکه شى پێشکه ش مانگدا چ��وار له ده ک��ه ن، په رله مانى نه کرا، دواکه وت، به اڵم ته عدیالت کراوه ، لیژنه که ئیشه که ى خۆیانى ته واوکردووه . ئه و ته عدیالته ى، لیستى نوێنه رى پێنچ کردوویه تى لیژنه که که تێپه ڕیوه ، ب���وون و ڕازى ب���ووه و تێدا هاوپه یمانى

له دوای��ى بهێنێت و ده ن��گ په رله مان و بێته گه ر ڕیفراندۆمێکى گشتیدا ده نگ بهێنێت، گه وره ترین پاشه کشه ى به داخه وه ده گه یه نێت، به کورد زیان

زۆر گه وره ى تێدایه .کورد له ناو پرۆسه ى سیاسى عێراقدا له

ناوچه که شدا کارتى زۆرى هه بووه

ئه و و جێناکۆکه کان ناوچه یه کالییکردنه وه ى چۆن هه یه به وه په یوه ندى داهاتوودا له کێشانه به وه وه داه��ات��وودا،پ��ه ی��وه ن��دى له ده که ین مامه ڵه ئه گه ر ده ک���ات، ک��ورد نوێنه رایه تى کێ هه یه عێراق، په رله مانى ن��او بچێته هێزه وه به ک��ورد به داخه وه ک��ه م��ه ، زۆر ک��ورس��ی��ی��ه ک��ان��ى ک��ه به ده ستییه وه ئه مجاره سه رۆکایه تى گه ره نتییه که پێشه وه بچینه ب��ه وه دا بتوانین ئه گه ر نامێنیه ت، له سه ر به رژه وه ندییه نه ته وایه تییه کان بێکێشه بین، ده توانین به شێک له کاره کاندا قه ره بوو بکه ینه وه ، ئه م وه هه یه ، به هێزى ئیراده یه کى میلله ته ئه م میله ته وه ک کاره کته رێک له ناو پرۆسه ى سیاسى هه بووه ، زۆرى کارتى ناوچه که شدا له عێراقدا به اڵم گرفته که ئه وه بووه یاریزانه که ى یاریزانێکى

ماندووبووه . کێشه کانى کورد له ئایینده دا قورستر ده بێت

له قۆناغى داهاتوودا خه بات زۆر قورستر ده بێت، کورد له چوار ساڵى داهاتوودا له ملمالنێیه کى

نابه رامبه ردا ده بێت.ده ستوورى عێراق حه قى داوه به هه رێمى

کوردستانتایبه تیش ب��ه واری�����ده ، مه ترسییه ک ه��ه م��وو

ئه مه ریکا پاشه کشه ده کات، هه رچه نده ئه مه ریکا وه ک عێراق ناکات،به اڵم کۆتایى پاشه کشه ى ده وڵه تێک سیاده ى خۆى به ده ستده هێنێت، ده بێته وه له ناو ئه مه ریکا به هێز کاریگه رى ده وڵه تێکى به نابێت، ڕاب��ردوو وه ک عێراقدا سیاسى پرۆسه ى تریش خاڵه که ى خاڵێک، ئه مه ده بێت، الوازت��ر به پێى ده ستوور نییه ، شیعه سوننه و مه سه له که مادده ى 142 هه مواربکرێت، ئێمه له ناو ده ستووردا زه مانێکمان هه یه ، که دوو له سه ر سێى سێ پارێزگا ڕه تبکه نه وه و هه موارکردنه کان هه موو ده توانن به ده رفه تى عێراق ده ستوورى تێپه ڕێت، نه هێڵن ئێمه داوه ، حه قى داوه به هه رێمى کوردستان، ئه و ماددانه ى، که ته عدیلى تێدا ده کرێت، حه قى وایه به ر له ته عدیله که ، ئه و ته عدیله ببه ینه وه به رده م ده نگى بکرێت و په رله مانى کوردستان و گفتوگۆ له سه ر بدرێت، ئه گه ر په رله مانى کوردستان قبووڵى

به رده م ببرێته ده ک��رێ��ت کاته ئ��ه و ک��رد ڕیفراندۆمێکى گشتى بۆ دانیشتووانى

هه رێمه ى ئ����ه و ه���ه رێ���م���ه ک���ان، ک��ه پ��ه ی��وه ن��دى پ��ێ��وه ی��ه ، ئه گه ر قبووڵیان هه رێم دانیشتووانى کرد، ئه و ته عدیالتانه ى، که له

مادده کانى ل���ه ه��ه ن��دێ��ک ده س�����ت�����ووردا ده ک���رێ���ت ئه و به رده م بیبه نه ده ت��وان��ن کاته ده نگى ع��ێ��راق و پ��ه رل��ه م��ان��ى ل��ه س��ه ر ب���ده ن، دوای���ى بچێته گشتى. ڕیفراندۆمى ب���ه رده م کراوه که ته عدیالته ى، ئ��ه و نه یانهێناوه ته به رده م په رله مانى بیهێنن. ده بوو که کوردستان، ڕیفراندۆمى ب���ه رده م نه خراوه ته هه رێمى کوردستان، که گشتى

ده بوو بیکه ن. گه ره نتى بۆ مادده ى 140 نییه

ن���ی���ی���ه بۆ »گ�����ه ره ن�����ت�����ى مادده ى جێبه جێکردنى

.»140

ک����ه رک����وک و زه م�����ان�����ه ت

که رکوک چ���اره س���ه رک���ردن���ى پ��رس��ى به اڵم ئاڵۆزتر ده بێت، له دواى رۆژ رۆژ قۆناغى ن��ه گ��ه ی��ش��ت��ۆت��ه ت��اه��ه ن��ووک��ه ئه و ن��اک��رێ��ت و ب����وون »ب��ن��ب��ه س��ت« ئیدیعایانه به ڕاست بزانین که پێیانوایه ، ناگه ڕێته وه کورد بۆ که رکوک تازه فاتیحاى جیاواز زمانێکى به چه ند و

ده خوێنن.ل��ه ع��ی��راق��ى ن��وێ��دا زی��ات��ر ل��ه هێزێکى قورساییه و س��ه ن��گ خ���اوه ن سیاسى ئێستا شیعى ئاستى له سه ر به تایبه ت بۆ ئه مه ده بینرێت، لیست گ��ه وره دوو به هۆى کاتێک راسته سوننه کانیش حه زى و ب����ه رژه وه ن����دى داب��ه ش��ب��وون��ى ده سته اڵت خوازییه وه مه رجه عى سیاسى ئه مه ش هه ڵبه ت نییه ، بوونى سوننى بووه ته هۆى ئه وه ى زیاتر له تێڕوانینێک که رکوک پرسى چاره سه رکردنى بۆ هه بێت »هێز«یش ی��ان بێت ئ��ارادا له له باره ى قسه نه بێت ب��ه وه ب��ڕواى ه��ه ر که رکوکه وه بکرێت و جگه له ناسنامه ى عه ره بى و مانه وه ى له چوارچێوه ى به شه ع��ه ره ب��ی��ی��ه ک��ه ى ع��ی��راق��دا ه��ی��چ��ى تر

به چاره سه ر نه زانێت.که رکوک م���ه س���ه ل���ه ى ب���ێ���گ���وم���ان هه یه ، »ئیقلیمى«یشى ب��وع��دێ��ک��ى ل��ه و شاره دا ت��ورک��م��ان ن��ه ت��ه وه ب���ه وه ى ده یه وێت تورکیا هه ندێکجار و ده ژی��ن و بێنێت به کار کارتێک وه ک ئه مه عیراق ناوخۆى کاروبارى ده ستوه رداته هه یمه نه ى الوازک��ردن��ى ب��ۆ به تایبه ت

الیه نى کوردى.که رکوک پ��رس��ى چ���اره س���ه رک���ردن���ى به خۆیه وه حکومه تدارى سه رده مى دوو به مادده ى ئه وه ى ده ستوور بینیه وه دواى دیاریکرد ب��ۆ نه خشه ڕێگاى )140(عیراق خ��ه ڵ��ک��ى 80%ى ل��ه زی��ات��ر و ب��ه »ب��ه ڵ��ى« ده ن��گ��ی��ان پ��ێ��دا. هه رچى بوو جه عفه رى ئیبراهیم حکومه ته که ى زۆر خه مساردانه مامه ڵه ى له گه ڵدا کرد، پاک« »ئه ستۆ خۆشمان نابێت به اڵم بکه ین له وه ى ئێمه ش خه مساردبووین له خودى و چاره سه ره که به پیره وه چوونى بۆ له سه ردانێکیدا جه عفه رى ئیبراهیم راشکاوانه زۆر ک��وردس��ت��ان هه رێمى

ئه مه ى پێووتین.به هه مانه مالیکییه ن���ورى ه��ه رچ��ى شێوه خه مسارد بوو، الیه نى کوردى بۆ ئه گه ر ئه وه یکرد هه ڕه شه ى چه ندینجار ته نها یه ک رۆژ به سه ر واده ى راپرسى ئه وا ب��ێ��ت، تێپه ڕ ک��ه رک��وک ل��ه س��ه ر عیراق دووچارى مه ترسى هه ڵوه شاندنه وه نه چووه هه ڕه شه یه ئ��ه م ب��ه اڵم ده ب��ێ��ت،

بوارى جێبه جێ کردنه وه .ب���ه ڵ���ێ���ن���ى ئ����ه م����ری����ک����ا س�����ه ب�����اره ت که رکوک، پرسى به چاره سه رکردنى نییه ی���اس���ای���ى ف��ۆرم��ێ��ک��ى راس���ت���ه هێزه و ناوخۆییه کێشه یه کى ب���ه وه ى له ب��ه رپ��رس��ن ع��ی��راق سیاسییه کانى نه چێت بیرمان به اڵم چاره سه رکردنى، عیراق هێشتا له ژێر کۆت و به نده کانى یه کگرتووه کان نه ته وه حه وته مى به ندى مانه وه ى 2011 ساڵى تا و ده رنه چووه بۆیه شه رعییه . ع��ی��راق ل��ه ئه مریکا له سه ر ده بێت راسته وخۆى کاریگه رى

بڕیاره سیاسییه کانى عیراق.زه مانه تى ئ��ه وان��ه ش��دا ه��ه م��وو ل��ه گ��ه ڵ ناوخۆیى، ده ستوور و هاوپه یمانێتى هێزه پرسى چاره سه کردنى بۆ عیراقییه کان زه مانه تى ده بێته و باشتره که رکوک و عیراق سیاسى پرۆسه ى پێشکه وتنى

سیسته مه که ى. دیموکراتیزه کردنى

[email protected]

ل��ه دی��دارێ��ک��ى ڕۆژن��ام��ه وان��ی��دا ئااڵ ئه نجومه نى ئ��ه ن��دام��ى ت��اڵ��ه ب��ان��ى، لیستى له سه ر ع��ێ��راق نوێنه رانى ڕێبازى بۆ کوردستان هاوپه یمانى ئه و پ��ێ��ی��وای��ه ده دوێ و ئ�����ازادى ده ڵ��ێ��ن که رکوک ک��ه ع��ه ره ب��ان��ه ى، له خۆیان نییه ، ک��وردى شارێکى له پێیوایه تاڵه بانى داوه . ن��ه زان��ى مه له فى ئ��ای��ی��ن��ده دا س��اڵ��ى چ���وار که رکوک و ناوچه جێناکۆکه کان له سه ره کییه کانى بابه ته گرنگترین ده ڵێت ده بێت و عێراق حکومه تى کارێکى وابکات، ک��ورد »ده ب��ێ��ت تورکمانه کان ع���ه ره ب و ته نانه ت خۆیان ئاره زووى ئه وه بکه ن، که

بخرێنه سه ر هه رێم«.

ئاماژه یه کى سه ره تادا له کورت بۆ الیه نى مێژوویى ش���ارى ک��ه رک��وک و ئه و ئامارگیرییانه ده کات، که ده ڵێت کراوه و شاره دا له و بۆ بگه ڕێینه وه »ئه گه ر ته نانه ت دیکۆمێنته کان، کورد ک���ه ئ���ه وان���ه ش���ى، مێژووى ل���ه س���ه ر ن��ی��ن و به پێى نووسیویانه و کورد دائیره ت و ب��ه ڵ��گ��ه ک��ان��ى له ک��ورد ئه لمه عاریف، که رکوکدا پێش پرۆسه ى ئه و ب���ه ع���ه ره ب���ک���ردن���ى به ڵگه و ب��ه پ��ێ��ى ش����اره عه ره ب و له ئاماره کان کورد پ��ێ��ک��ه��ات��ه ک��ان��ى له مه ش بووه ،جگه زیاتر به پێى ئامارێک، که له ساڵى 1957 حکومه تى پێى خ�������ۆى ع�����ێ�����راق ئه وه ڕوونى به هه ڵساوه ده رک��ه وت��ووه ، که کورد

ئه مه ش ب���ووه ، زی��ات��ر ت��ر پێکهاته کانى ل��ه به عس حکومه تى کاتێک که ک��رد، واى بگۆڕێت که رکوک دیمۆگرافیاى ویستى له گۆڕینى ژماره ى دانیشتووان ڕێژه که ى ژماره ى ک��ه ش��ێ��وه ی��ه ک، ب��ه ده ستیپێکرد عه ره ب زیادبکرێت. بۆ ئه مه ش زیاتر کورد ترى پێکهاته کانى نه ک ئامانج، کرابووه

وه ک تورکمان.دان نایانه وێت که ع��ه ره ب، براده رانه ى ئه و به و ڕاستییه دا بنێن خۆیان له نه زانی داوه ، ڕاستییه ن، ئه و ئاگادارى زۆرب��اش چونکه ک��ه ک��ه رک��وک ش��ارێ��ک��ى ک��وردی��ی��ه . له کورده هه موو ئ��ه وه ى س���ه ره ڕاى ئێستاشدا ڕاگواستراوه کان نه گه ڕاونه ته وه زێدى خۆیان، له زیاتره که که رکوکه هه ر ڕێژه ى کورد

پێکهاته کانى تر«.

هه ندێک له چاودێرانى سیاسى پێیانوایه ، که مه سه له ى 2003وه پرۆسه ى له دواى ئه گه ر

که رکوک و ناوچه جێناکۆکه کان نه بووایه ، دیکه ى ڕه وتێکى که رکوک دۆزى ئێستا تاڵه بانى ئااڵ باره یه وه له و ده بینى، به خۆوه ڕه وتێکى ک���ورد دۆزى »ل��ه وان��ه ی��ه وت���ى ئه وه ى به ڵگه ى به ببینیایه ، به خۆیه وه ترى کورد گفتوگۆکانى دانیشتن و له زۆرێک له دواى یه ک ڕژێمه ده س��ه اڵت��دارو له گه ڵ ناوچه مه سه له ى له سه ر به غداد یه که کانى بووه . که کوک به تایبه ت جێناکۆکه کان و بۆ هه رێمێکه کورد ئێستا هه رچه نده بۆیه خۆى له چاو به شه کانى ترى عێراق قۆناغێکى کورد دۆزى پێمانوانییه به اڵم بڕیوه ، باشى

یه کالبووبێته وه «.ڕووخانى ل����ه دواى ک��ه رک��وک م��ه س��ه ل��ه ى سه رده مى ل���ه ه���ه ر ب���ه ع���س���ه وه ، ڕژێ���م���ى عه الوى و ئه یاد ئینتقالییه که ى حکومه ته

ئێستاش، جه عفه رى و حکومه ته که ى دوات��ر مادده ى حکومه ته سه رۆکى مالیکى که 140، که تایبه ته به چاره سه رکردنى دۆزى که رکوک تا ئێستا ئه م مادده ، که ده بووایه زووتر جێبه جێبکرایه ، به بۆ ت��ه واوى ک��ارى پێچه وانه وه نه کراوه . له مه شدا گومان له وه سه رکرده کانى که ده کرێت، خۆیان ب��ێ��الی��ه ن��ى ع�����ه ره ب له و پاراستبێت، مه سه له ل��ه م »له وت��ى تاڵه بانى ب��اره ی��ه وه کۆمار س����ه رۆک ڕاس��ت��ی��دا هه رچه نده نوێنه رایه تى هه موو عێراق ده کات، به اڵم ده کرێت ب��ه پ��ێ��ى ی��اس��او ده س���ت���وور قسه له سه ر که رکوک بکات و به رگرى لێبکات، ته نانه ت جێگرى سه رۆکى حکومه تى عێراق، که کورده ، ده ت��وان��ێ��ت قسه ئ��ه وی��ش له سه ر کوردبوونى ئه و به پێى بکات ش��اره ده ستوور، یاساو ب�����������ه اڵم

ل���ه وان���ه ى گیانى ه��ه ن��دێ��ک ه��ه ن��دێ��ک��ج��ار عه ره بچێتى و به عسێتییان تیادایه ڕێگربوونه نکۆڵییان م��ادده ی��ه ، ئه و جێبه جێکردنى له تاڵه بانى ک��ردووه «. مێژووییه ڕاستییه له و که رکوک به بێ ک��ورد م��ان��ه وه ى پێیوایه به ناته واوى ده ستکه وتى کورد و دۆزى کورد ده هێڵێته وه و له و باره یه وه وتى »ئێمه هه تاوه کو یه کالیینه که ینه وه ، ک���ه رک���وک دۆزى هه ستده که م پرۆسه که مان که موکورتییه کى ئێمه پێویسته زۆر ب��ۆی��ه ت��ی��ای��ه ، زۆرى ه��ه ت��ا ده ت��وان��ی��ن داک��ۆک��ى ل��ه که رکوک له سه ر سازش شێوه یه ک هیچ به بکه ین، مه سه له ى که رکوک نه که ین. ئێمه له گه ڵ تووندوتیژیدا نین، به اڵم به هیچ شێوه یه ک

سازش ناکه ین له سه ر که رکوک«.هه ڵپه ساردنى که رکوک و دۆزى مانه وه ى

ده قى به به ستنه وه ى جێناکۆکه کان و ناوچه بووه ته هۆى زۆر، بۆماوه یه کى ده ستوورییه وه ئه وه ى له ئێستادا ئه و داده ده ستوورییه جێى خۆشحاڵى و ڕه وینه وه ى دوودڵى نه بێت له الیه ن هاوواڵتییان، هه ر ئه مه شه واده کات بیر له وه بکرێته وه ، که بۆ چاره سه رکردنى ئه م دۆزه له وانه ش ب��ه ر، بگیردرێته تر ڕێگه یه کى په نابردنه به ر دادگاى دادى نێوده وڵه تى، له و دواى ماوه یه ى »ئه و تاڵه بانى وتى باره یه وه ئێستا ت��ا ده س��ت��وور په سه ندکردنى دان���ان و چاره سه رکردنى ب��ۆ نییه زۆر م��اوه ی��ه ک��ى چونکه ک��ه رک��وک، کێشه یه کى وه ک له بیر ده ک��رێ��ت گ��ه وره ی��ه ، زۆر بابه تێکى ئه وه ى ب��ک��رێ��ت��ه وه ، وه ک ت��ر ڕێ��گ��ه چ��اره ى کارته ئێمه هێشتا به اڵم ده یڵێیت، جه نابت بۆ له ده ستنه داوه ده ستوورییه کانمان یاساییو

چاره سه ر کردنى کێشه ى که رکوک«. زۆرجار پرسیارێک دروست ده بێت، ئه ویش ئه وه یه ، که ئایا یاساو ده ستوور که رکوک باره یه وه له و هه رێم؟ سه ر بۆ ده گه ڕێنێته وه تاڵه بانى وتى »ئه گه ر مادده ى 140 ئیراده ى تره وه کوتله کانى الی��ه ن له جێبه جێکردنى نه که ین، له سه ر سازشى ئێمه ش هه بێت وه

باشترین 140 م���ادده ى ده ب��ێ��ت. چ��اره س��ه ر چاره سه ره بۆ که رکوک، ئه وه ى که به ناحه ق جێگیرکراوه ، ده یگه ڕێنینه وه . ئه وه ى به سته م سه رژمێرى و پاشان ده هێنرێته وه . ده رک��راوه ، ڕاپرسى ده کرێت بۆ ئه وه ى خه ڵکى ڕه سه نى که رکوک خۆیان بڕیار له سه ر ئه وه بده ن، که یان بۆ سه ر هه رێمى کوردستان بگه ڕێنه وه پارێزگایه کى سه ربه خۆبن«. ده رباره ى وه کو ئایینده ى که رکوک له چوار ساڵى داهاتوودا، تاڵه بانى وتى »م��ادده ى 140 گرنگییه کى تایبه تى هه یه ، به اڵم له به رئه وه ى حکومه تى هه بووه ئاڵۆزى مه له فى کۆمه ڵێک عێراق کشانه وه ى ئاسایش و مه له فى تایبه تى به چونکه ئ��اب��وورى، ئه مه ریکا و هێزه کانى ئ��اب��ووری��ی��ه وه وێرانبووه ژێرخانى ڕووى ل��ه تاوه کو ئێستاش، وه له به رئه وه ى عێراق پێگه نه بووه ، جێگیر هه رێمییه که ى نێوده وڵه تى و کارى پێویست ب��ه گ��وێ��ره ى م���ادده ی���ه ئ���ه م له سه ر نه کراوه ، به اڵم پێموایه له چوار ساڵى ئایینده دا مه سه له ى ناوچه جێناکۆکه کان به تایبه تى به که رکوک گشتى و شێوه یه کى سه ره کییه کانى ه��ه ره مه له فه له یه کێک

حکومه تى داهاتووى عێراق ده بێت«.

ئه ندامى ئ��ه ح��م��ه د، د.م��ح��ه م��ه د عێراق، نوێنه رانى ئه نجومه نى تیشکى ~ دیدارێکى له خسته سه ر ناوچه جێناکۆکه کان و هه ڵواسراوانه ى، ک��ێ��ش��ه ئ���ه و هه ولێر و له نێوان ئێستا ت��ا ک��ه ئه ندامه ى ئه و ماوه ته وه . به غداد عێراق ن��وێ��ن��ه ران��ى ئه نجومه نى ناوه ند »ح��ک��وم��ه ت��ى پ��ێ��ی��واب��وو نه یویستووه کێشه کان چاره سه ر

بکات«. ئێستا تا چییه هۆکار :~هه ڵوا سراوه کانى کێشه له هه ندێک ن������ێ������وان ب�������ه غ�������داد و ه���ه ول���ێ���ر

چاره سه رنه کراوه ؟به په یوه ندی - هۆکار زۆره ، هه ندێکى له نه یتوانیوه که هه یه ، خۆیه وه کورد ڕووى به رنامه یه کى ڕۆشنه وه هه وڵه کانى وه ره قه کانى نه یتوانیوه باش ڕێکبخات و ڕێکبخات و زۆرترین سوود له هه له کانى ڕێکخستنى ل��ه زۆرج����ار وه رب��گ��رێ��ت،

ڕیزبه ندى گرنگى پرسه کاندا سه رکه وتوو به زیاتر هه وڵه کانى زۆرجاریش نه بووه و زۆریشى هاتووه ، کۆتایی موجامه الت مه رکه زییه وه حکومه تى به په یوه ندى هه یه ، که نه یویستووه به جددى کێشه کان کردووه ، ڕه وان��ه کاتى چاره سه ربکات و به ڵکو به تێپه ڕبوونى کات هاوکێشه کان ئه جێنداى ب��ۆ زۆرج���اری���ش ب��گ��ۆڕێ��ن، هه ندێکیشى ب��ه ک��اره��ێ��ن��راون و سیاسى بووه ، ده ره کییه وه ده ستتێوه ردانى به هۆى ده گێڕمه وه ه��ه ر ئه مه شیان هه رچه نده عێراقییه کان ویستى ئیراده و الوازى بۆ

خۆیان.~: کێ ڕۆڵى سه ره کى هه بووه له جێبه جێنه کردنى مادده ى )140(دا؟

- به ڕاى من کورد خۆى پشکى شێرى نه وه دوویه که وه ، له ه��ه ر ب��ه رده ک��ه وێ��ت، ناشایسته ى زۆر وێ���ن���ه ی���ه ک���ى ک���ه خ��س��ت��ه ڕوو ل��ه و ن��اوچ��ان��ه داو دوات���ر له کرده وه و دووب����اره ى دا دووه���ه زاروس���ێ خرایه ناجوانیش زۆر حزبیی ملمالنێى خراپی زۆر مامه ڵه ى سلوک و س��ه رى و وایکرد م��ه ی��دان��ی��ی��ه ک��ان��ی��ش ب��ه رپ��رس��ه دروستکرد زۆر ک���ورد ب��ۆ دڕدۆن��گ��ى له سه ر ڕاى گشتی عێراق، ئه وه ش بوارى به ده ره ک��ى ده ستتێوه ردانى بۆ ڕه خساند هه مانکاتدا له پێچه وانه ، ئاڕاسته یه کى به دیناکرێ ج��ددی��ه ت��ێ��ک ج���ۆره هیچ له الی��ه ن ده س��ه اڵت��داران��ى ب��ه غ��داده وه بۆ چاره سه رکردنى ئه و کێشانه ى په یوه ندییان به جێبه جێکردنى مادده ى 140ه وه هه یه ، به پێچه وانه وه زۆر که سیش کردوویه تییه مادده ى پڕوپاگه نده و مزایه داتى سیاسیى

.~: ئ��ای��ا ده س��ت��ى ده ره ک���ى مادده ى جێبه جێنه کردنى له هه بووه ده سته ئ��ه و ه��ه ب��ووه ، گ��ه ر ،)140(

کێیه ؟نایه وێت دراوس���ێ ده وڵه تێکى هیچ -به تایبه تى جێبه جێبکرێت، مادده یه ئه و ئه وانه ى کوردیان به سه ردا دابه شکراوه ، نه ته وه یه کگرتووه کانیش ئ��ه م��ری��ک��او زۆر ده یانجوڵێنێت خۆیان ب��ه رژه وه ن��دى

به خه م نین کورد چی به سه ردێت.~: ئه گه ر که رکوک بگه ڕێته وه دروست چ��ى مه ترسى ه��ه رێ��م، س��ه ر

ده بێت له سه ر ده وڵه تانى دراوسێ؟دروستبووه واده کات بۆ وه همێکیان -کورد بکاته هیزێکى ئابوورى گه وره له نێگه تیڤانه ى کاریگه رى پاشتر عێراقدا و هه ندێکجاریش ئ��ه وان، س��ه ر بۆ هه بێت ئه م خۆشى ک��ورد هه ڵسوکه وتى وت��ارو

گومانه ى الى ئه وان زۆرتر کردووه .تا ئ��ه م��ه ری��ک��ا ب��ۆچ��ى :~مادده ى جێبه جێکردنى هه وڵى ئێستا ئاماده یه ئه مه ریکا ن��ه داوه ؟ )140(ى

ئه و مادده یه جێبه جێبکرێت؟ئاماژه مان چ��ون��ک��ه وه ک -ن��ه خ��ێ��ر، به رژه وه ندییه کانى ب���ه دواى ئ���ه وان پێدا

ب��ه رژه ون��دى کورد، ن��ه ک خ��ۆی��ان��ه وه ن، به رانبه ره کانى له گه ڵ به رژه وه ندیشیان

کورددا زۆرتره .~:کورد له هه موو گرفته کان ده گه ڕێته وه بۆ ده ستوور، ئایا ده ستوور کێشه ج��ێ��ب��ه ج��ێ��ک��ردن��ى ب��ۆ زه م���ان���ه

هه ڵواسراوه کان؟ -ده ستوور له هه موو دنیادا سه نه دێکى داواى بیه وێت هه رکه سێک ب��ۆ باشه ناوخۆو ئاستی له سه ر بکات هه رشتێ بوارى عێراقیش ده س��ت��وورى ده ره وه ش, به شه رعییه تدان بۆ ڕه خساندووه باشى ئه وه به اڵم ب��واره دا، له و داواکانى کورد

هه رگیز به س نییه . دواى پ�����ێ�����ت�����وای�����ه :~ناوچه ع���ێ���راق ه���ه ڵ���ب���ژاردن���ه ک���ان���ى ئه و ب��ێ��ت��ه وه و یه کالیى جێناکۆکه کان به رژه وه ندى له چاره سه ربکرێت کێشه یه

کورد؟میکانیزمه ى، سیاسه ت و به م -پێموانییه به ڵکو ده ک��رێ، موماره سه ئه مڕۆ که ب���ه رن���ام���ه و کارو ل��ێ��ب��ڕان و ه�����ه وڵ و به اڵم ده وێ، زۆرى ق��ورب��ان��ی��دان��ى بێهیوا نیم و هه لى زۆر ماوه ، به اڵم

کارى جددى ده وێت.~: له ماوه ى ڕابردوودا ت���وان���ی���وی���ه ت���ى چى ک�������ورد به ده ستبهێنێت ده ستکه وتیه ک له پێتوانییه ب��ه غ��داد؟ ل��ه له ک��ورد کێشه ى ئایینده دا له بێت قورستر ب��ه غ��داد

ئێستا؟هه رچى م��ن ڕاى ب��ه -کورد ده ستى که وتووه له پاراستوویه تى و ب��ه غ��داوه

ده توانێت به غداوه ش له هه ر شه رعیه تى ب���ی���پ���ارێ���زێ و مامه ڵه شى م���وم���اره س���ه و جیهانیش ده وروبه رو له ئاست ب��ه ه��ۆى ب����وون و وه زن����ى له ڕه نگه ده کرێت, به غداده وه بێت، ئاڵوزتر ئایینده دا له له و نییه ترى به دیلى به اڵم سه رکه وتنى ڕاسته باشتر. پێگه ى ه��ه رێ��م ئ��ه زم��وون��ى ده کات، ب��ه ه��ێ��ز ب��ه غ��دا ل��ه به هێزیى بوونى به بێ به اڵم هه موو ره نگه ب��ه غ��داد، له ب����وون����ێ����ک����ى دووژم�����ن�����ى

به سه ردا ده رگاکانیشى لێبوروژێنى و دابخرێت .

که هه یه ، ئ��ه وه ترسى :~ئه گه ر ئه مریکا نه مێنێت له عێراقدا،

عه ره به کان پشت له ده ستوور بکه ن؟- پشت له ده ستوور کردن به ته واوه تى بۆ شێوازى ئه م مه گه ر نییه ، ئاسان که س بگۆڕدرێته وه پ��ه رل��ه م��ان��ی��ی��ه ح��وک��م��ى ئه وسا دی���ک���ت���ات���ۆرى، ده س���ه اڵت���ى ب���ه مارو ده گ���ۆڕێ���ت و وه ک ش��ت ه��ه م��وو

پ��ه ی��ژه ده گ��ه ڕێ��ت��ه وه بۆ شه ى گۆ ر ا چو

ی�����ه ک�����ه م,

هه رچه ند ن ر ۆ ز

ئ�����ه وان�����ه ى به رده وام

دوورى به زۆر به اڵم ده ک��ه ن, بۆ کارى ده بینم.

سوننه کان به هێزبوونى :~کاریگه رى خراپى ده بێت له سه ر ناوچه

جێناکۆکه کان؟تێکچوونى ح��س��اب��ى ل��ه س��ه ر -ئ���ه گ���ه ر ب��ااڵن��س��ی ه��ێ��زه ک��ان ب��ێ��ت، ب��ه ڵ��ێ. بۆیه بۆ کاربکات زۆر وریایانه کورد ده بێت

نیشتمانیى. هاوسه نگى ده ستوور هه موارکردنه وه ى :~

کاریگه رى خراپى ده بێت له سه ر گه ڕانه وه ى که رکوک بۆ سه ر هه رێم؟

ده ستوور -ه����ه م����وارک����ردن����ه وه ى مه یدانى ئ��ه وه ن��ده نییه ، ئاسان زۆر زۆره ، ڤیتۆ به کارهێنانى دوورى ده بینم هه موارکردنێک ده ره وه ى ل����ه ڕووب����������دات ته وافوق و کۆده نگى، ئه وه ش ل��ه زی��ان��ى کورد ن��اک��رێ��ت

ته واو ببێت.چییه ~:گره نتى مادده ى جێبه جێکردنى بۆ

140؟هه وڵ و ته نها گ��ه ره ن��ت��ى -ل����ێ����ب����ڕان و ب����ه رن����ام����ه ى س���ه رک���ه وت���ووان���ه ى ک���������������ورد

هه رێم و ناوخۆى ئاستى له سه ر خۆیه تى عێراق و ده وروبه رو جیهان.

چۆن که رکوک ئایینده ى :~ده بینیت؟

به ب��ه س��ت��راوه ک��ه رک��ووک ئایینده ى -سه رکه وتووانه ى سیاسه تێکى گرتنه به رى ک����ورد خ���ۆی���ه وه ، ب��ۆی��ه ئ��ه گ��ه ر کارى هیوا هه بێت، باشى ب��ه رن��ام��ه ى ج��ددى و زۆره , ئه گه رنا دووریش نییه خه ونه کانى

هه مووى له باربچن .

تەوەرwww.SURENS.com

9سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594 تەوەرwww.SURENS.com

8سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594ئااڵ تاڵه بانى، ئه ندامى ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق:

کورد‌کارته‌‌یاسایی‌و‌ده‌ستوورییه‌کانى‌له‌‌ده‌ستنه‌داوه‌‌بۆ‌چاره‌سه‌رکردنى‌دۆزى‌کــــه‌رکــوک

سه ردار عه بدوڵاڵ، چاودێرى سیاسى:

‌‌‌‌ئه‌مه‌ریکا‌گره‌نتى‌نییه‌‌بۆ‌جێبه‌جێکردنى‌مادده‌ى‌140

د.محه مه د ئه حمه د، ئه ندامى ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق:

هیــــــــچ‌ده‌وڵه‌تێکـــــــى‌دراوسێ‌نایه‌وێـــت‌مــــادده‌ى‌‌140جێبــه‌جێ‌بکرێتدیمانه : عه دنان مه ال ساڵح

دیمانه : ~

دیمانه :عومه ر غواڵمى

خه ڵه ف غه فور

ئەمریکا نایەوێت ماددەی 140 جێبەجێ بکرێت، چونکە بەدوای بەرژەوەندی خۆیدا دەگەرێت، بەرژەوەندی لەگەڵ

بەرانبەرەکانی کورددا زیاترە

لە چوار ساڵی ئاییندەدا ناوچە جێناکۆکان و کەرکوک لە

مەلەف سەرکییەکانی حکومەتی داهاتوو دەبێت

نه مانت���وانى مالیک����������ى په یوه ست بکه ین به جێبه جێک���ردن��������ى م�������ادده ى 140ه وه

س����ه ب����اره ت ب���ه ئ���ه م���ه ری���ک���او ڕۆڵ���ى به دیهێشنانى له ده ستکه وتن و ئه مه ریکا به تایبه ت ک���وردو ب��ه رژه وه ن��دی��ی��ه ک��ان��ى کوردو به سه رزاره کییانه ى به ڵێنه له و نوێنه ران و سه رکرده کانى کوردى ده دات، ناڵێت »ئه مه ریکا تاڵه بانى وت��ى ئ��ااڵ ئه مه ریکا جێبه جێده که م، 140 مادده ى دیارى عێراق ئایینده ى ده ستوور ده ڵێت ده کات و نایانه وێت له چوارچێوه ى ده ستوور له م ڕۆژان��ه دا، که نموونه بۆ ده ربچن. جوزیف بایدن هاتووه ته به غداد وتوویه تى عێراق ده س��ت��وورى له نامانه وێت ئێمه البده ین، پشتیوانى نه ته وه یه کگرتووه کان و له هه یه . باشى کاریگه رى ئه مه ریکا خودى بڵێم ئ���ه وه ده م��ه وێ��ت کۆتاییدا کوردو تووندوتۆڵکردنى په یوه ندییه کانیان ساڵى چ��وار له جێناکۆکان ناوچه له به گرنگ ده زانم، ده بێت کورد ئایینده له چوار ساڵى ئایینده دا به شێوه یه ک پ��ه ی��وه ن��دی��ی��ه ک��ان��ى ل���ه گ���ه ڵ ع����ه ره ب و تورکمانه کان ئاڕاسته بکات، که خۆیان داواى ئه وه بکه ن که رکوک بخرێته سه ر

هه رێم«.

Page 9: jamawarnews

ئابوورىwww.SURENS.com

10سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

STOP - بووەسته ئاستى پرۆژه مامناوه نده کان له کوردستاندا

پرۆژه ى ئه نده رپاسی شارى سلێمانى ڕوو له کۆتاییه

ڕێکخراوى خاکناسى بۆ پرۆژه کشتوکاڵییه کان له کوردستان

‌ئ���ا:‌عه‌ت���ا‌ئه‌حم���ه‌د

هه رێمى ده یسه لمێنن، ئاماره کان بچووک و پرۆژه له کوردستان ئیشیان سه رکه وتووتر مامناوه نده کان گه وره کاندا، پرۆژه له چاو کردووه زۆرتر پێویسته ئه مه ش له به ر هه ر هه وڵبده ن کوردستان ئه ندازیارانى پرۆژه سه ر له کارکردن بۆ ئه رکان له مباره وه مامناوه نده کان. خۆیه وه الى له حه مه سه عید کۆمپانیا »ئه گه رچى ڕایگه یاند چاالکییان که ناوخۆییه کان، خزمه تگوزارییه کاندا پرۆژه له باشیان توانایه کى ئه نجامداوه ، پالنه به ئه نجامگه یاندنى له نییه درێژخایان و پرۆژه گه وره کاندا، به اڵم ماوه دا له م که ده یسه لمێنێت، ئامار کوردییه کانى کۆمپانیا ئه ندازیارو هه رێمه که مان توانایه کى باشیان هه یه له پرۆژه بچووک و مامناوه نده کاندا، له و بواره دا به چاکترین شێواز ڕۆڵى

خۆیان نه خشاندووه ». ڕێبوار، کامه ران ئه مه ش له به ر هه ر ئه ندازیارى پرۆژه ى ... له الى خۆیه وه ئه ندازیارانى »یه کێتى ڕایگه یاند

خۆی هه وڵێکى هه موو کوردستان خولى چه ندین کردنه وه ى بۆ داوه پێویست مه به سته و ئه م بۆ تایبه ت ئامانجه ئه و بۆ که ئاماژه یه ، به

شارى ئه ندازیارانى یه کێتى له گه ڵ سنه و زانکۆى ئه و شاره به به رده وامى خه ریکى هاوکاریکردنن و به به رده وامى بۆ هه وڵده ده ن جددى شێوازێکى به

به ئه نجامگه یاندنى پرۆژه ئابوورییه کان یه کێتى بواره دا له و کوردستانداو له ئه ندازیارانى کوردستان پالنێکى باشى

ئاماده کردووه ».

سلێمانى، شارى ئه نده رپاسی پرۆژه ى دۆالر ملیۆن 9 له زۆرتر که بڕیاردرابوو ته رخانکراوه ، بۆ پاره ى

پرۆژه که مانگدا سێ ماوه ى له هه ندێ به هۆى به اڵم ته واوبکرێت، وه کو چاوه ڕواننه کراو کێشه ى پرۆژه ئه و ) و... باران )بارینى په یوه ندیدار به رپرسانى دواکه وت. به و پرۆژه یه داوایان له کۆمپانیاکان

پرۆژه که کات به زووترین که کرد، الیه ن له پرۆژه یه ئه و . بکه ن ته واو )کات( تورکى کۆمپانیاى دوو ئه ندازیار به ڕێوه چوو. و)ئۆزاڵر( کۆمپانیاى الیه ن له ڕه زا سه رمه د ڕۆژنامه ى به تورکییه وه کاتى

»بڕیاره ڕایگه یاند ئازادى ڕێبازى چه ند کوردستان هه رێمى حکومه تى که ئه ستۆ، بگرێته تر پرۆژه یه کى خۆى به رنامه کانى و پالن به مزووانه به په یوه ندیداره کان الیه نه ئاڕاسته ى

پرۆژه خزمه تگوزارییه کان بکات«.

که داواکارییه یه ، ئه و ئه مه بازرگانانى و حکومه ت له هه موو به ده که م واڵته که مى له بۆسته ده ڵێم پێیان زمانه کان بۆسته به سه رچوو، کااڵى هێنانى بۆسته خراپ، کااڵى هێنانى له خۆمان که کااڵیه ک، هێنانى له به رهه مى باشتر زۆر ده توانین واڵتى زیانى له بۆسته بهێنین،

خۆت و قازانجى واڵتانى تر.ده زانین هه مووالیه ک دیاره حکومه تى ڕووخانى له دواى که وته ئابوورى جوڵه یه کى سه ددام کوردستان، هه رێمى و عێراق له ته نها سااڵنه که جوڵه یه ک، ملیار 25 به کوردستان هه رێمى دۆالر مه زه نده ده کرێت و زۆرینه ى کۆمپانیا بۆ قازانجه کانیش

بیانه کانه .هه رێمى له ته نها ئێستادا له کۆمپانیاى 1050 کوردستان که مینه یه کیان که هه ن، بیانى کۆمپانیاى جیهان ئاستى له سه ر واده کات، ئه مه ش باوه ڕپێکراون، و خۆیان ئاره زووى به که کورده کان بازرگانه له سه رخواستى زۆر نزم و کوالیتى کااڵیه کى هه رێمى بازاڕه کانى بهێننه خراپ کوردستان. ئه مه ش ده بێته زیانێکى زۆر گه وره ى هاوواڵتییان له هه موو

ڕووه کانه وه .خراپترین ئێستادا له پێموایه من بۆ کار ته نها کۆمپانیاکانى چین ده که ن عێراق کوردستان و هه رێمى نه بوونى زۆرو کرانه وه یه کى له به ر چاودێرى له سنووره کان. هه روه ک له هه میشه ( ده ڵین خۆشیان ئه مه ،) ڕاوه وه رزى عێراق چونکه دروسته ، زۆر ڕسته یه کى لیستى له که کۆمپانیایه ک، له ده توانێت ته نها بێت، ڕه شتدا ڕاوه کوردستان هه رێمى عێراق و دۆالرى خۆى بکات و بۆ دواجاریش به رپرس نه بێت له بوونى هه رکێشه و به هۆى کااڵکانییه وه . گرفتێک

ئه و ته واوى به دڵنیاییه وه عێراق و دێنه که کۆمپانییانه ى، هه رێمى کوردستان هه میشه قازانج واڵتانى له زیانێک هه ر ده که ن و زیاده وه به لێره کردوویانه تر دانانى به بێ به ده ستیده هێننه وه و )پاراستنى کااڵو بۆ ) زه مان (قورسترین ئه مه که ،) به کاربه ر

بازرگانین مه رجه کانى لێره دا ئێمه ده کرێت هه رحاڵ به هه رێمى زیاتر له مه بۆستین و خراپ کااڵى به کوردستان بیر که مێکیش داگیرنه که ین و خۆمان ئابوورى به رژه وه ندى و له ده بێته ئه مه ش که بکه ینه وه ، بۆ پته و گرنگ و پایه یه کى

نه ته وه یى. ئاسایشى بنیاتنانى ڕابردوودا ساڵى له چه ند ده زانرێت ته نها کوردستان هه رێمى له گرنگى به که رتى بازرگانى دراوه و زۆرینه که وایکردووه ، ئه مه ش

قازانج که مینه یه ک زه ره رمه ندو بکات و زۆربه ى چاودێرانى ئابوورى ته واوى ئێستادا له که پێیانوایه ، کوردستان هه رێمى هاوواڵتییانى بوونه ته به کاربه ر ئه مه له کاتێکدا مێژوو به درێژایى کورد مرۆڤى کوردستان و بووه و به رهه مهێنه ر گونجاوبوون خامێکى زه وییه که ى

به رهه مهێنان. بۆ حکومه تى که پێویسته ، ئه وه ى بۆ کارى بازرگانه کان هه رێم و بۆ کاربکه ن که ئه وه یه ، بکه ن وه گه ڕخستنى که رتى به رهه مهێنان، هاوواڵتییان زۆرینه ى به مه ش له ده بین دڵنیاش ده که ن و قازانج به رهه مه کان، خراپى باش و جۆرى به رهه مى واڵتێک هیچ دڵنیاشم

به رهه مناهێنێت. بۆ خۆى خراپ دره نگتره کاتێک هه ر له ئێستا بووژانه وه ى که رتى فریاکه وتن و بۆ له ده توانین که به رهه مهێنان، ئابوورى ژێرخانى ڕێگه یه وه ببووژێنینه وه کوردستان هه رێمى %100 ڕێژه ى به ئێستا وه ک دراوسێ واڵتانى به پێویستمان داخست، سنووره کانیان که نه بێت،

گڕبگرێت. بازاڕ وه گه ڕخستن و سووده کانى له به رهه مهێنان: که رتى بووژانه وه ى

به پشت ده توانرێت .1ئاژه ڵدارى کشتوکاڵى و به رهه مى دۆ ماست و سیرو پیازو ببه سرێت و

له ده ره وه نه هێنرێت.ده توانرێت سوود له تووتنى .2کوردستان وه ربگیریت، که باشترین جگه رانه جۆره ئه و تووتنه و جۆرى نه هێنرێنه کوردستان، که له قه راغ گیانه وه ره قه وزه و به ده ریاکان

دروستده کرێن. ده ریایه کان ده توانرێت ده یان کارگه وه گه ڕبخرێن که به رهه مه کان، ته واوى بۆ تێدا کارى هاوواڵتى هه زاران واڵته که ى بۆ دڵسۆزانه بکه ن و خۆیان باشترین کااڵ به رهه مبهێنن و زۆرترین قازانجیش بۆ هاوواڵتییانى

بێت. کوردستان

پرۆژه ئاستى به هێزکردنى بۆ ناوه نده پێویسته کشتوکاڵییه کان، هه رێمى له کشتوکاڵییه کان تایبه ت ڕێکخراوێکى کوردستاندا خاک له سه ر لێکۆڵینه وه ناسین و به له مباره یه وه هه ر دابمه زرێنێت، ئه ندازیارى کشتوکاڵ )ڕێبوار حه سه ن( له پرۆژه کشتوکاڵییه کاندا چاالک »هه روا، ڕاگه یاند، به ~ ژوورى )892( دووپاتکرایه وه که

پالستیکى بۆ پرۆژه کشتوکاڵییه کان ئه و بۆ ته رخانبکرێت له کوردستاندا دینار ملیۆن )118( مه به سته ش ته رخانکراوه ، پێویسته له هه مانکاتدا کوردستان کشتوکاڵییه کانى ناوه نده چه ندین دامه زراندنى بۆ هه وڵبده ن به تایبه ت خاکناسى ڕێکخراوى که خاک، جیاوازه کانى جۆره تاقیکردنه وه ى بۆ کاربکرێت تیایدا به رهه مه جۆرى خاک و جۆرى

کشتوکاڵییه کان«.ئه ندازیارى کشتوکاڵ حه مه که ریم، ئه وه له سه ر جه ختى خۆیه وه الى له سیستمه ئه و به بێ که کرده وه ،

خاکه کان، جۆرى تاقیکه ره وه ى کشتوکاڵییه کان به رنامه ناکرێت سه رکه وتن کوردستاندا له له له به رئه وه ش هه ر به ده ستبهێنن، »ناوه نده ڕایگه یاند، خۆیه وه الى پارێزگاکانى کشتوکاڵییه کانى کات به زوترین پێویسته کوردستان هه رێم حکومه تى له داواکارى چونکه مه به سته ، ئه و بۆ بکه ن پرۆژه کشتوکاڵییه کانى سه رکه وتنى له گه ڵ یه کسانه کوردستان له باش ئه زموونێکى هه بوونى بوارى له به هێز سیستمێکى بوارى

تاقیکردنه وه ى خاک«.

‌ئا:د.گۆی���ژه‌‌زه‌نگه‌ن���ه‌

‌‌ئا:‌س���االر‌هادی

نه‌ریمان‌سابیر

فۆتۆ:‌سیروان‌سنه‌یی

فۆتۆ:‌سیروان‌سنه‌یی

Page 10: jamawarnews

www.SURENS.comسێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

ئاشتى‌عه‌بدوڵاڵ

پاداشتکردنى منداڵ پێویسته

نێوان‌ دڵسۆزانه‌ی‌ دروس��ت‌و‌ په‌یوه‌ندی‌هۆکارێکی‌ خ��ێ��زان‌ ئ��ه‌ن��دام��ه‌ک��ان��ی‌سه‌ره‌کییه‌‌بۆ‌سه‌رکه‌وتنی‌سیسته‌می‌ئه‌و‌ ئاواته‌کانی‌ به‌دیهێنانی‌ خێزان‌و‌ڕێسا‌ به‌هێزترین‌ ئایینده‌دا.‌ له‌‌ خێزانه‌‌ڕووی‌ له‌‌ خێزان‌ پ��ه‌روه‌رده‌ک��ردن��ی‌ بۆ‌پاراستنی‌ له‌‌ بریتییه‌‌ سایکۆلۆژییه‌وه‌‌پ�����ه‌روه‌رده‌ی‌ پ���رۆس���ه‌ی‌ ب��ۆ‌ ئیجابی‌هه‌میشه‌‌ ڕێ��س��ای��ه‌ش‌ ئ��ه‌و‌ خێزانیی.‌دای��ک‌و‌ب��اوک‌په‌نای‌بۆ‌ده‌ب��ه‌ن‌بۆ‌نێوان‌ په‌یوه‌ندی‌ پاراستن‌و‌هێشتنه‌وه‌ی‌ئه‌ندامه‌کانی‌خێزان.‌زانای‌ده‌روونزانی‌ڕێسایه‌ی‌ ئ����ه‌و‌ س��م��ی��س(‌ )ل���ی���وان‌تاقیکرده‌وه‌‌له‌سه‌ر‌چه‌ند‌مه‌یموونێک‌له‌جیاتی‌ ب��ال��ه‌‌ ت��ۆپ��ی‌ فێربوونی‌ ب��ۆ‌ده‌ستیکرد‌ هه‌ڕه‌شه‌کردن‌ برسیکردن‌و‌ئه‌وه‌‌ دوای‌ ئیجابی،‌ پاراستنی‌ ب��ه‌‌ده‌رک�����ه‌وت،‌ک��ه‌‌م��ه‌ی��م��وون��ه‌ک��ان‌زۆر‌به‌ڕێکی‌فێری‌تۆپی‌باله‌‌بوون‌و‌حه‌زیان‌له‌و‌یارییه‌‌بوو.‌ئه‌و‌یاسایه‌‌بۆ‌هه‌موو‌بوونه‌وه‌رێک‌سوودمه‌ندبوو،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ئه‌و‌کرده‌وانه‌‌بکات،‌که‌‌الی‌هه‌مووان‌دوورکه‌وتنه‌وه‌‌ چ��اک��ه‌و‌ ‌وه‌رگ���ی���راوه‌‌ل��ه‌‌ک���رداری‌خ���راپ،‌ب��ه‌اڵم‌زۆربه‌ی‌به‌کارناهێنن،‌ ڕێسایه‌‌ ئه‌و‌ خێزانه‌کان‌به‌کارده‌هێنن‌‌وه‌کو‌ هه‌ڵه‌‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌کاری‌ له‌سه‌ر‌ منداڵه‌کانیان‌ هاندانی‌الساری‌ ت��وون��دوت��ی��ژی��و‌ شه‌ڕانگێزیو‌چاونه‌ترسیو‌ ئازایه‌تیو‌ ن��اوی‌ ل��ه‌ژێ��ر‌تۆڵه‌کردنه‌وه‌ی‌خۆی‌له‌‌کاتی‌شه‌ڕی‌مندااڵندا‌و‌جیاوازیکردن‌له‌نێوان‌هه‌ردوو‌ڕه‌گه‌زی‌نێرو‌مێی‌ناو‌خێزان،‌ئه‌مه‌ش‌ل��ه‌‌پچڕانی‌ ده‌ب��ێ��ت��ه‌ه��ۆی‌ج��ۆرێ��ک‌پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌ن��ێ��وان‌ئ��ه‌ن��دام��ان��ی‌خێزان‌‌وه‌کو‌په‌روه‌رده‌یه‌کی‌نادروست‌هه‌ژمار‌ده‌کرێت،‌که‌‌ده‌بێته‌هۆی‌ناهۆشیاری‌

کۆمه‌اڵیه‌تی.‌چاکه‌ی‌ ک��اری‌ منداڵه‌که‌ت‌ ئه‌گه‌ر‌شه‌ڕانگێز‌ ب��وو،‌‌وات��ه‌‌ بێده‌نگ‌ ک��ردو‌له‌گه‌ڵ‌ باشی‌هه‌بوو‌ په‌یوه‌ندی‌ نه‌بوو،‌ت��ه‌واوی‌خوشک‌و‌براکانیدا،‌ئایا‌ئه‌و‌کاته‌‌چی‌بکه‌ین؟‌هانیبده‌ین‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌کاره‌‌باشانه‌‌یاخود‌‌وازی‌لێبهێنین‌و‌ببێته‌‌به‌شێک‌له‌‌ئه‌رکی‌سه‌رشانی‌ڕۆژانه‌ی‌خۆی.‌هه‌ندێ‌له‌‌ده‌روونزانه‌کان‌ده‌ڵێن:‌بێتوو‌ئه‌و‌که‌سه‌‌له‌سه‌ر‌هه‌ر‌ »ئه‌گه‌ر‌کارێکی‌چاکه‌‌پاداشت‌بکرێت،‌ئه‌وا‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌ڕه‌فتاره‌ی‌ڕادێت«.‌به‌وه‌ی‌کاری‌چاکه‌‌له‌‌پێناو‌پاداشتدا‌ده‌کات،‌چاکه‌‌ ک��اری‌ نه‌بێت،‌ پاداشت‌ ئه‌گه‌ر‌ناکات،‌به‌اڵم‌ئه‌م‌بۆچوونه‌‌هه‌ڵه‌یه‌کی‌له‌سه‌ر‌ پێویسته‌‌ چونکه‌‌ گ���ه‌وره‌ب���وو،‌منداڵه‌که‌ت‌ چ��اک‌ ک���ارى‌ ڕه‌ف��ت��ارو‌ده‌بێته‌‌ پاداشته‌‌ ئ��ه‌م‌ بکه‌یت،‌ پاداشت‌ب��ه‌رده‌وام،‌که‌‌کاری‌باش‌ پاڵنه‌رێکی‌ب��ه‌ش��ێ��ک‌ب��ێ��ت‌ل��ه‌‌ک��ه‌س��ای��ه‌ت��ی‌ئه‌و‌ده‌بێته‌‌ لێبهێنێت،‌ نه‌توانێت‌‌وازی‌ ‌و‌هانده‌رێک‌بۆ‌ئه‌وانی‌تر،‌که‌‌هه‌مان‌ڕێگای‌ئه‌و‌بگرن‌‌وه‌کو‌به‌دیلێک‌بۆ‌

تووندوتیژیو‌سزادان.باوک‌ دای���ک‌و‌ زۆرج���ار‌ نموونه‌‌ ب��ۆ‌به‌وه‌ی،‌ شه‌ڕانگێزی‌ پاڵنه‌ری‌ ده‌بنه‌‌ده‌کات‌و‌ هه‌را‌ شه‌ڕ‌و‌ ‌ مندالێک‌ که‌‌به‌رده‌وام‌ ده‌گرێت‌و‌ نانخواردن‌ له‌‌ مان‌خۆیان‌ باوک‌ دایک‌و‌ ئه‌وا‌ تووڕه‌یه‌،‌ت�����ووڕه‌‌ده‌ک�����ه‌ن‌و‌ه��ه‌ن��دێ��ک��ج��ار‌لێی‌ناڕێکه‌کان‌ ک����رده‌وه‌‌ ت��اوه‌ک��و‌ ده‌ده‌ن‌خێزان‌ گوێڕایه‌ڵی‌ ده‌ک���ات‌و‌ ت��ه‌رک‌به‌رامبه‌ری‌ هیچ‌‌وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌کیان‌هه‌ستده‌کات،‌ م��ن��داڵ��ه‌ک��ه‌‌ ن��ی��ی��ه‌.‌ماڵه‌وه‌‌ سه‌رنجی‌ ک��رده‌وه‌ک��ان��ی‌ ک��ه‌‌ده‌بێته‌وه‌و‌ په‌شیمان‌ بۆیه‌‌ ڕاناکێشێ،‌ب��ه‌‌ک�����رداری‌خراپ‌و‌ ده‌س��ت��ده‌ک��ات‌ئاژاوه‌‌دروستکردن،‌ته‌نیا‌به‌‌مه‌به‌ستی‌ڕاکێشانی‌سه‌رنجی‌دایک‌و‌باوک.‌کرده‌وه‌ی‌باشى‌منداڵ‌‌دڵخۆشکه‌ره‌‌بۆ‌باوان‌و‌پێویسته‌‌پاداشتی‌کارى‌چاک‌ڕه‌زامه‌ندیو‌ قسه‌و‌ به‌‌ ئه‌گه‌ر‌ بکرێن،‌ستایشکردنیش‌بێت،‌ئه‌گه‌ر‌به‌‌ده‌ربڕینى‌چه‌مکی‌سۆزیش‌بێت،‌که‌‌بریتییه‌‌له‌‌باوه‌شی‌ گه‌رموگوڕی‌ خۆشه‌ویستیو‌له‌‌ پاداشته‌ش‌ ئ��ه‌و‌ ب��اوک‌و‌ دای��ک‌و‌ته‌مه‌نی‌یه‌ک‌ساڵییه‌وه‌‌ده‌ستپێده‌کات‌

تا‌ته‌مه‌نی‌هه‌رزه‌کاری.

11

تابان حه مه ڕه شید

1700 به پێویستى ڕۆژان���ه منداڵ ی��ه ک��ه ى گ��ه رم��ى ه��ه ی��ه ، ک��ه به سه ر سووکه ڵه دا س��ه ره ک��ى و ژه م���ى س��ێ خشته یه ى ئه م شێوه ى له دابه شده بێت

خواره وه دا:شیرى ب��ه ی��ان��ى:پ��ه رداخ��ێ��ک ژه م����ى په نیرى گ��رام 30 چ��ه ور. مامناوه ند هێلکه یه ک. ی��ان چ��ه ور مامناوه ند چاره که سه مونێک یان نان. سێوێک

یان نیوپه رداخ شه ربه تى میوه . پێشنیوه ڕۆ) چێشته نگاو(: په رداخێک مامناوه ند م���اس���ت���اوى ی����ان ش��ی��ر یان پسکیت پ��ارچ��ه ش��ه ش چ���ه ور.

نه سته له یه کى کاکاو. نیوه ڕۆ: په رداخێک شیر، زۆر ژه مى

چ��ه ور ن��ه ب��ێ��ت.30 گ��رام ل��ه گۆشتى سوور یان مریشک یان ماسی.چاره که سه موون یان نانێک.4 که وچک برنج کواڵو. په تاته ى یان ماکه رۆنه یان یان شۆربا+سێوێک له په رداخێک م��ۆزێ��ک+ت��ۆزێ��ک زه اڵت���ه . ژه مى سوور گۆشتى ل��ه گ��رام ئ��ێ��واره :30 سه موون هێلکه یه ک.چاره که ی��ان یان برنج که وچک 4 نانێک، ی��ان شۆربا، پ��ه رداخ نیو کواڵو. په تاته ى ت��ۆزێ��ک زه اڵت����ه ، گ��وێ��زه رێ��ک یان

له تێک سێو یان له تێک پرته قاڵ. ژه مى پێش نووستن: په رداخێک شیر، که چه ور نه بێت. 6 پارچه پسکیت، که شه کرى که م بێت. شایانى وتنه ئه م خشته یه له الیه ن پسپۆڕه نوژداره کانى تایبه ت به لیژنه ى ته ندروستى جیهانى

بۆ مندااڵن دانراوه .

ڕۆس���ۆ وت��ووی��ه ت��ى: »م��ن��داڵ هه تا ن��ات��وان��ێ��ت دوو ت��ه م��ه ن��ى 1٢ س��اڵ��ی ب��ب��ێ��ت، مه گه ر ب��ه ب��اش��ی ف��ێ��ر زم���ان فێربوونی بێت«. تایبه تی منداڵێکی ناسینی وشه کانه . مانای به زم��ان م��ێ��ش��ک ل���ه گ���ه ڵ زم�����ان ه����اوڕێ زمان ڕه ن���گ���ی ف��ی��ک��ری��ش ده ب���ێ���ت، فیکره ی، ئ���ه و ده گ���رێ���ت. ب��ه خ��ۆی ک��ه س��ه رچ��اوه ک��ه ی ده گ��ه ڕێ��ت��ه وه بۆ قانوون و کۆمه ڵگا، بیروبۆچوونی یاسای ده وڵه تی، لێره دایه که زۆربه ی به و به ستراونه ته وه جیهان خه ڵکانی یاسایانه . ئ���ه و ی���ان داب ون��ه ری��ت��ان��ه ل��ه ه���ه ر ح��اڵ��ه ت��ێ��ک��دا م��ن��داڵ یه ک ده گرێت و ب���ه خ���ۆی ب���ی���روب���ۆچ���وون تێگه یشتن ع���ه ق���ڵ و ت��ه م��ه ن��ی ت���ا

به کاریده هێنێت. چه ندین ده ت���وان���ێ���ت ش��ت��ێ��ک ه����ه ر بنچینه دا له هه بێت، مانای نیشانه و مانای که هه یه ، ناوه ڕۆکی یه ک ئه و شته ده دات، که وایه منداڵ یه ک زمان فێر ده بێت. زۆرجار ده ڵێن منداڵ به چه ند زمان قسه ده کات، له چه ند چوار- ب��ه چونکه ت��ێ��ده گ��ات، زم��ان کاتێک ق��س��ه ده ک��ات. زم���ان پێنج له شینه و ئاسمان فێرده بێت منداڵ دیکه ئاسمانێکی ئێمه یه ، س��ه ره وه ی بێت هه رشوێنێک له که واته نییه ، ئێمه بڵندایی له شینه و هه ر ئاسمان ته نانه ت وشه کان م��ن��داڵ وه س��ت��اوه . هه مان ئ��ه و الی ده ک���ات، ئاڵوگۆڕ یان ب��ووه فێری یه که مجار زم��ان��ه و ناوی وشه ی پێهێناوه . زۆرجار دایک و به مجۆره م��ن��داڵ ع��ه ی��ب��ی ب����اوک چه ند به منداڵه که که داده پۆشن،

زمان قسه ده کات. کاریگه ری زمان له سه ر که سایه تی

منداڵی س��ه رده م��ی ل��ه ه��ه ر ئینسان باوکدا دای����ک و ل��ه ن��ێ��و وش��ه ک��ان��ی بێژینگی ده کات، یاری ده خولێته وه و ب���ه ده س���ت���ه و خ��ۆش��ی وش���ه ک���ان له بۆ دی��واری��ش��ی��ان ده دات و ه��ێ��ڵ��ه ک ده ڵێن ه������ه ر وه ک ه���ه ڵ���ده چ���ن���ێ���ت. به مه به ست بۆ زم��ان به کارهێنانی یاریکردنی وشه کانه . زمان گه وره ترین زانست و ف��ێ��رب��وون��ی ب���ۆ ف��اک��ت��ۆره له تێگه یشتن بۆ زانیاری وه رگرتنی

عه قڵ و مه نتیق. په یکه ری ده ڵێ: »سیماو ژان الکان زه ین و له نێو ڕۆژ ی��ه ک��ه م ل��ه زم���ان ه��ۆش��ی م��ن��داڵ خ��ۆده گ��رێ��ت«. بۆ پ��ه ی��وه ن��دی ن��ێ��وان ک����ردارو زم���ان له ڕێ��گ��ای زم���ان و ب��ه ی��ارم��ه ت��ی زمان خۆمان له وشه کان نزیک ده که ینه وه . له له گه ڵ وشه کان ئێمه نزیکایه تی په یوه ندی له گه ڵ نیازی ئێمه دان، که یانی دای��ه ، ده ڵێ یه که مجار منداڵ

زۆرترین نیازی به دایک هه یه ، که ده ڵێت ئاو یان نان به و مه به سته یه ن که هه یه . شتانه ب��ه و ن��ی��ازی زۆرت��ری��ن له قسه ی یه که م که سه ، که دایک ئاسانتر ده توانین تێده گات، منداڵ بڵێین، که ئه و دیالۆگه ی، که له نێو ب��ه ک��اردێ��ت که متر دای���ک و م��ن��داڵ خه ڵکی دیکه به ئاسانی لێی تێده گه ن. ڕاده کێشێت ئێمه ک��ه ن��ی��ازه ی، ئ��ه و په یوه ندییه کی فێربوونی وش��ه ، ب��ۆ ڕۆحی به ده دات گیان ده روون��ی��ی��ه و م����ن����داڵ. م����ن����داڵ، ک���ه ه����ه ر له زه ین و ڕه خساو بۆ مه یدانی سه ره تاوه خۆنزیککردنه وه ب��ۆ ک���راوه ه��ۆش��ی جیاکردنه وه ی وشه کان وشه کان، له ده خاته سه ر ک��اری��گ��ه ری له یه کتری له که منداڵ، منداڵ. که سایه تی سه ره تاوه توانای درکاندنی مه به ستی که سایه تییه کی خاوه ن هه بێت خۆی پته و ده بێت و من یان ئه و ئێگۆیه ی ده کات باسی فرۆید که ،)Ego(

به شێکه له و بابه ته . که سایه تی زمان ڕێگای له ئێمه خ��ۆم��ان ده ن��اس��ی��ن، چ��ون��ک��ه زمان زمان ک��ه س��ێ��ک��ه ، ه���ه ر ه���ه وی���ه ی میلله تێکه . ه�����ه ر ن����وێ����ن����ه ری مانایه ، به و ک��وردم، ده ڵێم کاتێک که له کوردی تێده گه م، به کوردی زمانی که مانایه ، به و قسه ده که م، دای��ک��ی م��ن ک��وردی��ی��ه ، ڕه ن��گ��ه له دیکه ش زم��ان��ی ل��ه ه��ه م��ان��ک��ات��دا تێبگه م، به اڵم ئێگۆی زمانی من به زمان که واته هه ڵپێچراوه . ک��وردی به مه به ستی تێگه یشتن له یه کتری، نزیکبوونه وه له یه کتری، بۆ ده ربڕینی کورت و به کاردێت. بیروڕاگۆرینه وه زمان ده ڵ���ێ���م، ئ�����ه وه م��وخ��ت��ه س��ه ر په یوه ندی بۆ ڕایه ڵه یه به هێزترین نێوان ئینسانه کان. له ڕێگای زمان منداڵی سه رده می له هه ر ده توانین په یوه ندی ده ره وه دن��ی��ای ل��ه گ��ه ڵ خ���واس���ت و ویسته کانمان ب��گ��ری��ن، هه سته کانمان ب��ه دی��ب��ه��ێ��ن��ی��ن، هه ر س��اوا منداڵێکی بدرکێنین. چۆن که ده بێت، فێر س��ه ره ت��اوه له مندااڵنی ل��ه زم����ان ڕێ��گ��ای ل��ه ڕێگای له ببێته وه ، نزیک دیکه زمان ده توانێت خواست و ویسته کانی باش زمانێکی فێربوونی ده ربڕێت. دیالۆگێکی ده س��ت��ووری��ی، ل��ه ب��اری نێوان په یوه ندی له ده ک��ات��ه وه ب��اش منداڵ و دایک و باوک، که ئه وه ش ئاسانکردنه وه ی ب��ۆ بنه ما ده بێته ژی��ان��ی ڕۆژان����ه ی م��ن��داڵ ه��ه م له له هه میش ماڵیداو چ��وارچ��ێ��وه ی ده ره وه . دن��ی��ای ل��ه گ��ه ڵ پ��ه ی��وه ن��دی لووس و پ����اراو و پ��وخ��ت و زمانێکی نێوان دروستی په یوه ندی له ڕه وان دای�����ک و م���ن���داڵ پ��ێ��ک��دێ��ت، هه ر زمانی ده ڵێن که مه به سته یه ، به و

هه موو له بابه ته ئه و که دایکی، دایکی زمانی به جیهان واڵتانی ن���اس���راوه . چ��ارل��ز داروی����ن، ک��ه بۆ »زمانی ده ڵێ: ناسراوه هه موومان NativELaNguagE,( دایکی نه ک )MothEr toNguEت���ه ن���ان���ه ت ل��ه ن��ێ��و ئ��ی��ن��س��ان، الی ه���ه ر گ��ی��ان��ل��ه ب��ه رێ��ک��ی دی��ک��ه به ئه وه ش که ناسراوه ، دایک زمانی ده گ��ه ڕێ��ت��ه وه س��ه ر پ��ه ی��وه ن��دی نێوان زمانی بێچوو. یان منداڵ دایک و دای��ک ئ��ه و زم��ان��ه ی��ه ، ک��ه منداڵ ئیشاره و به یه که م ڕۆژانی له هه ر زمانی ده بێت، فێری هه ڵسوکه وت دایک، زمانی بێده نگی ئه و منداڵه تازه نه مامه یه ، که به بۆنی دایک و

منداڵ دێته ئارا.منداڵ، ل���ه دای����ک ت��ێ��گ��ه ش��ت��ن��ی ده ڵێت ب��ه وه و ده ک��ات دڵنیا منداڵ بڵێ و الت��م، ل��ه لێته ، وا ئ��اگ��ام ک��ه که وا داپ���ه ڕه ، هه ڵپه ڕه و بدرکێنه ، منداڵ دڵنیاکردنی الت��م. له ه��ه ر نیشاندانی ب��ه ک��رده وه ب���واره دا، ل��ه م بۆ هانایه گه وره ترین به ڵێنانه ئه و داڕشتنی منداڵ و به دادگه یشتن ئه و م��ن��داڵ کاتێک که سایه تی. پته و زمانی هه م پێکهێنا متمانه ی که سایه تییه کی هه میش ده ب��ێ��ت و مندااڵنه ی، ئ��ه و ده ب��ێ��ت. به هێزی که هه ر له سه ره تاوه به زمانێکی ده دوێن، قه ره چیبازی یان سه قه ت ی��ه ک��ه م: ک��ه م��وک��وڕی��ی��ان ه��ه ی��ه له ئه گه ر دووه م: که سایه تی، ب��اری ئه و دایکی بزانین ب��ده ی��ن و سه رنج ده رده که وێت، بۆمان کێیه ، منداڵه ک���ه دای��ک��ێ��ک��ی ژی����رو وری����ا ئه و م���ن���داڵ���ه ی پ�����ه روه رده ن�����ه ک�����ردووه . فێربوونی س��ه ره ک��ی س���ه رچ���اوه ی زم����ان����ی����ش ه�����ه ڵ�����ق�����وواڵوی ئ���ه و دایک و له نێوان که په یوه ندییه یه ، منداڵدا پێکدێت. گرنگ نییه ، که نه خوێنده وار یان خوێنده وار دای��ک بێت، په یوه ندی نێوان دایک و منداڵ دایک خوێنده واری ڕه نگه گرنگه ، خۆی ق��ازان��ج��ی ب�����واره وه زۆر ل��ه منداڵ، بۆ وری��اک��ردن��ه وه ی هه بێت به اڵم منداڵێکی الدێ، که دایک و باوکی به جووت نه خوێنده وارن باشترین ڕه وانه ی ده ک���ه ن و پ����ه روه رده ڕۆڵ���ه ڕه نگه ده ک���ه ن، وات���ه ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای ببێته سیاسه تمه دار، شاعیر، نووسه ر، ڕه نگه دیکه . که سێکی ه��ه ر ی��ان منداڵێکی شارستانیش، که دایکی به اڵم هه بێت، باشیشی خوێنده واری ئه وه ش ده رچێت، بێسوود بێکه ڵک و نادروستی پ���ه ی���وه ن���دی ب���ه ه���ۆی دایک له گه ڵ منداڵه که یه ، که ئه و هه موو ل��ه سروشتییه و ه��ه س��ت��ه ش گیانله به رێکدا خولقاوه . لێره دا ڕۆڵی بنه ما ده بێته که ئ��ه وه ی، سه ره کی

نێوان په یوه ندی بارێکه وه ه��ه ر له دایک و منداڵه ،

زمان فێربوون و قسه پێکردن بریتین له م خااڵنه :

زمان به گریان: منداڵ، که له دایک ده بێت به گریان و هاوار ده ستپێده کات، نه فه س م���ن���داڵ ک��ات��ێ��ک ی���ان���ی لووله ی ڕێگای له هه وا ده کێشێت، ه���ه وا ده چ��ێ��ت ب��ۆ ن��او گ��ی��ان��ی، که ده ست ده کات به گریان، به و مانایه ، ئه وه ش که هه یه ، ژان��ی منداڵ که

بۆ هه ر منداڵێک دێته پێش.ورده م��ن��داڵ ورده ب��غ��ه ب��غ��ه ک��ردن: ده ستده کات ده ک��ات��ه وه و ک��ه م گریان که شتانه ی، ئه و یانی بغه بغه ، به پێده کات و که یفی دێته ده ر زاری له بۆیه هه ر ده بێت. شاد بیستنیان به منداڵ له م ته مه نه دا زۆرجار ئه و کاره ده کات، ده بینین له نیوه شه ودا له ناکاو ل��ه خ��ه و ه��ه س��ت��اوه و ده س��ت��ده ک��ات به

بغه بغه کردن.له ب����ه الس���ای���ی���ک���ردن���ه وه : زم������ان هه شته م، م��ان��گ��ی س���ه روب���ه ن���دی وشه ده ربڕین به ده ستده کات منداڵ نموونه بۆ تێده گات، وشه کان له یان کاتێک ده ڵێن: مه که ، ده پرینگێته وه . هه ندێک ده نگ له خۆی ده ردێنێت، کاتێک هه یه ، مانای ئه و الی که ئه ویش ئ���او، ده ڵ��ێ��ن ب�����ه رده وام ئێمه ئه و به گشتی ئ��او. ده ڵێت فێرده بێت ده ریده بڕێت خ��ۆی ک��ه ده ن��گ��ان��ه ی، له گه ڵ ئه و ده نگانه ی گوێی لێده بێت الی ئه و مانا په یداده کات، به تایبه تی فێرده بێت ت����ازه ک��ات��ێ��ک وش����ه ی ڕادێت ب��اش زم��ان��ی تاکو ب����ه رده وام که هه سته ، ئ��ه و دووپ��ات��ی��ده ک��ات��ه وه . پێده ڵێن، الس��ای��ی��ک��ردن��ه وه ی هه ستی تاکو ب��ه ه��ێ��زه ، زۆر م���ن���داڵ الی ت��ه م��ه ن��ی ده م��ان��گ��ی ئ���ه و ه��ێ��زه به ب��ه رزی خ��ۆی ده گ��ات بۆ فێر پله ی

بوونی وشه کان.الی وشه کان: وشه یه ک به مانادان منداڵ ک��ه ده دات، م��ان��ا م��ن��داڵ ئه و وشه یه فێرده بێت و ده زانێت چ کات له منداڵ کاتێک به کاریبه رێت. چه ندجار وشه ی ڕۆژێکدا م��ه ودای ئاوی گوێ لێده بێت به دڵنیایی وشه ی ئاو زووتر فێر ده بێت، به دیتنی تۆپ ده ڵێت تۆپ، مه به ستی ئه و له تۆپ دوایی بێت. خ��ڕ ک��ه شتێک، ه��ه ر ش��ت وه رده دات ل��ه ده س��ت ورده ورده زۆرتری ناسینی یان سه لماندنی بۆ شته کان یان هه ر خواردنێک به شیر گه رمای سه رماو زۆرجار ناوده بات، ده ڵێت س���ه رم���ا ب���ه ل��ێ��ت��ێ��ک��ده چ��ێ��ت، ب��ه گه رما ب��ه پ��ێ��چ��ه وان��ه ش گ��ه رم��ا و

ده ڵێت سه رما.ل��ه سروشته وه زم��ان ئ��ه وه ی ل��ه گ��ه ڵ عه قڵه وه ب��ه پ��ه ی��وه ن��دی وه رگ���ی���راوه ، ه��ه ی��ه ، ه���ه ر ئ���ه ن���دازه ع��ه ق��ڵ زۆرتر

زۆرتره ، زم��ان ب��ه پێویستیمان بێت چ��ون��ک��ه چ��ان��س��ی ع��ه ق��ڵ��ێ��ک��ی باش باشه . منداڵ بۆ ده ربڕینی زمانێکی به پێویستی خۆی خواست و ویستی پانتایی هه یه ، تێگه یشتوو زمانێکی دروستی هه جیکردنی خۆی، زمانی دروستی ڕێ��ک��خ��س��ت��ن��ی وش���ه ک���ان،

وشه کان بۆ سازکردنی ڕسته .مانای ل��ه ق��س��ه ک��ردن پێش م��ن��داڵ ده بێت، حاڵی یان تێده گات شت زۆر که ژم��اره ی وشه کانی، مانایه به و وشه کانی، له زۆرت��رن ده بێت حاڵی ک��ه ق��س��ه ی��ان پ��ێ��ده ک��ات، ی��ان��ی له ئه ساسدا ئه و حاڵه ته بۆ گه وره کانیش

دێته پێش.بۆ نموونه منداڵ له واڵتێکی بێگانه فێرده بێت، دای���ک���ی زم���ان���ی ه����ه م فێرده بێت، ئه و واڵته زمانی هه میش که لێی ده ژی، بۆ منداڵ زۆر ئاسانه ، که زمان زوو فێربێت، یه که م منداڵ زۆر دووه م ڕوون����ه و زه ی��ن��ی ه���ۆش و که موکوڕی ب��ه ه��ه س��ت ب���ه زووی���ی ده ک����ات و ح���ه ز ل��ه خ��ۆرێ��ک خستن

ده کات.ڕێگای له شته کان مانای زۆربه ی ئیشاره و شێوازی قسه کردن فێرده بێت و تاقیکردنه وه . بۆ ئاماده ده کات خۆی زمان ته مه نی به منداڵی ته مه نی ن��اس��راوه . م��ن��داڵ کاتێک ف��ێ��رب��وون بێچووه ل��ه گ��ه ڵ ده ب��ێ��ت ل���ه دای���ک ڕه نگه نییه ، فه رقی هیچ مه ی�موون بێچووی ل��ه ب��ێ��ت ب��ێ��ده س��ه اڵت��ت��ری��ش مه یموون، به اڵم کاتێک فێری زمان پێشده که وێت، گیانله به ر ل��ه ده ب��ێ��ت منداڵ ک��ه ئ���ه وه ی���ه ، ه��ۆی��ه ک��ه ش��ی زووتر له دایک و باوک فێری زمانی

بێگانه ده بێت.سه ره کی، زم��ان��ی م��ن��داڵ کاتێک وات����ه ب��ڵ��ێ��ی��ن زم���ان���ی ی���ه ک���ه م، که په یوه ندی له پێده ڵین دایکی زمانی ئه و ده بێته فێرده بێت، دایکی له گه ڵ ئه زموونه ، که بۆ زۆربه ی به شه کانی فێربوون وه ریده گرێت. منداڵ دیکه ی دایک له عاتیفه ڕه حم و ڕێگای له

تێده گات ده روونناسه کان له سه ر ئه و باوه ڕه ن، که دایک و له نێوان په یوه ندی جۆر سێ

منداڵدا هه یه :له گه ڵ دای��ک قسه کردنی ی��ه ک��ه م،

منداڵ.دووه م، شێوه ی گۆڕینی ده موچاو.

دایک س��ێ��ی��ه م، ورده ک��اری��ی��ه ک��ان��ی له گه ڵ منداڵ یان له نێو ماڵیدا.

منداڵ الی زانینی وشه کان ڕاده ی تا ته مه نی شه ش ساڵی: ساڵ یه که م،

سێ وشه . ساڵی دووه م، ٢7٢ وشه . ساڵی سێیه م، ٨٩6 وشه . ساڵی چواره م، 1٥40 وشه . ساڵی ٢07٢ وش����ه . پێنجه م، س��اڵ��ی

شه شه م، ٢٥6٢ وشه .

خشته ى خواردنى ڕۆژانه ى منداڵ )هه تا 6 ساڵ(

زانسته وه ڕووانگه ی له منداڵ زمــــــانــــگرتنى

له ئینگلیزییه وه : بڕوا محه مه د

كۆمەاليەتى

Page 11: jamawarnews

ناونیشانى پ��ه روه رده نوێى سیستمى که الر قه زاى له بوو ڕاپرسییه ئه و دابه شکردنى ڕێگه ى له ئه نجامدرا به سه ر ڕاپ��رس��ى ف��ۆرم��ى )126(ئاماده یى و خ��وێ��ن��دن��گ��ه ى ش����ه ش که الر, ش��ارى ن��او بنه ڕه تییه کانى م���ه ب���ه س���ت ل�����ه و ڕاپ���رس���ی���ی���ه بۆ ئاگاداربوون له ڕه وشى مامۆستایان وه نوێیه داو سیستمه ئ��ه م له گه ڵ ڕه زامه ندن سیستمه ل��ه م ت��اچ��ه ن��د فۆرمه کان و دابه شکردنى ل���ه دواى پڕکردنه وه ى له الیه ن مامۆستایانه وه خواره وه به مشێوه یه ى ئه نجامه که ى

بوو:مامۆستایانه وه ڕه گ��ه زى له باره ى مامۆستایانى %57 ڕێ�����ژه ى ب���ه به شداربوو له ڕه گه زى نێر بوو وه به ڕێ��ژه ى 43% له ڕه گ��ه زى مێ بڕوانامه ى له باره ى هه روه ها ب��وون، ڕێژه ى به به شداربوو مامۆستایانى بڕوانامه ى خاوه ن به شداربووان %56ب��ه ڕێژه ى ب���وون، وه ب��ه ک��ال��ۆری��وس 44% بڕوانامه ى دبلۆم بوون، هه روه ها مامۆستایانى پسپۆڕى ڕووى ل��ه به رچاو شێوه یه کى ب��ه ب��ه ش��دارب��وو بابه ته کان ه��ه م��وو مامۆستایانى واته ک��ردب��وو، ب��ه ش��داری��ی��ان تێیدا بوارى پ��س��پ��ۆڕان��ى ل��ه پێکهاتبوو و ئینگلیزى و ع��ه ره ب��ى )ک���وردىو و کۆمه اڵیه تییه کان و زانسته کان

بوارى گشتى و... هتد(کۆمه ڵێک س�������ه ره وه ئ���ه م���ان���ه ى لێره وه به اڵم بوون, گشتى پرسیارى تایبه ته کان، پرسیاره سه ر ده چینه واته ئه و پرسیارانه ى، که مه به ستى

ڕاپرسییه که بوو:تۆ : ده ڵ��ێ��ت یه که مدا له پرسیارى ئه و له گه ڵ مامۆستایه ک وه ک��و به سه ر دای���ت، ک��ه گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ه

رۆگرامه کانى خوێندندا هاتووه ؟ به شداربوو مامۆستایانى وه اڵم���ى

ب��ه م��ش��ێ��وه ی��ه ب����وو: ب��ه ڕێ����ژه ى له گۆڕانکارییه دا ئ��ه و له گه ڵ %34له گه ڵ %66 ڕێ�����ژه ى ب���ه ب�����وون، ئ���ه و گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ه دا ن���ه ب���وون و نه بوو ب��اش پ��ێ پ��رۆگ��رام��ه ک��ه ی��ان ترى ل��ه پ��رس��ی��ارێ��ک��ى ه���ه روه ه���ا 0ئایا ده ڵێت: هاتووه و ڕاپرسییه کدا پرۆگرامى نوێى خوێندن له گه ڵ ئاستى گونجاوه ؟ ماموستایاندا زانستى زۆرینه ى ه��ه م��ان��ش��ێ��وه ب��ه ل��ێ��ره ش مامۆستایان به نه گونجاوى داده نێن، واته به ڕێژه ى 67% نه گونجاوه ، به ڕێژه یه کى که م 33% ده ڵێن گونجاوه یه کێکى تر له و پرسیارانه ى، که له فۆرمه که دا هاتووه ده ڵێت : ئایا ئه م پرۆگرامه نوێیه نه بووه به کێشه بۆ مامۆستایان له کاتى وانه وتنه وه دا؟ وه اڵمى به شداربووان به م شێوه یه بوو: بۆ ده ڵێن کێشه مان به ڕێژه ى %75 ده ڵێن %25 ڕێ��ژه ى به دروستبووه ، لێره ش دروستنه بووه , بۆ کێشه مان دی���اره ئ��ام��اژه ده ک���ات ب���ه وه ى، که کێشه یان م��ام��ۆس��ت��ای��ان زۆری��ن��ه ى کاتى ل����ه دروس�����ت�����ک�����ردووه ب����ۆ

وانه وتنه وه دا.ه���ه روه ه���ا ل��ێ��ره ش��ه وه ده چ��ی��ن��ه سه ر له فۆرمه که دا تر، که پرسیارێکى ڕاى به ده ڵێت ه��ات��ووه : به مشێوه یه ئه م بۆ پ��ه روه رده نوێى تۆ سیستمى گونجاوه خوێندکاران س��ه رده م��ه ى خوێندکاران زۆرینه ى کاتێکدا له ڕاهێنراون؟ ک��ۆن سیستمى له سه ر ڕاى به شداربووانیش به مشێوه یه بوو: به ڕێژه ى 30% به گونجاوى داده نێن، نه گونجاوى ب��ه %70 ڕێ���ژه ی ب��ه

له قه ڵه م ده ده ن .ه���ه روه ه���ا ل��ێ��ره ش��ه وه ده چ��ی��ن��ه سه ر ڕاپرسییه که ، هه شته مى پرسیارى له ڕه زام��ه ن��دى تاچه ند ده ڵێت که سه رجه م ت��اق��ی��ک��ردن��ه وه ى سیستمى

قۆناغه کانى خوێندن؟وه اڵمه کانیش به مشێوه یه بوو:

زۆر ڕازیم به ڕێژه ى %12

تاڕاده یه ک ڕازیم به ڕێژه ى %33 زۆر ناڕازیم به ڕێژه ى %34

ب��ه ڕێژه ى ن��اڕازی��م ت���اڕاده ی���ه ک %21

ب��ه ه��ه م��ان��ش��ێ��وه ڕوون و ل��ێ��ره ش ئاشکرا دیاره زۆرینه ى مامۆستایانى به شداربوو زۆر ناڕازین له م سیستمه ن��وێ��ی��ه ى، ک��ه پ��ه ی��ڕه وده ک��ری��ت بۆ له ت��اق��ی��ک��ردن��ه وه ى خ��وێ��ن��دک��اران

سه رجه م قۆناغه کانى خوێندن.ترى پرسیارێکى هه مانکاتدا ل��ه ب��ه سیستمى پ��ه ی��وه ن��دى ف��ۆرم��ه ک��ه ده ڵێت: هه یه تاقیکردنه وه کانه وه سیستمى ئ�����ه وه دای�����ت ل����ه گ����ه ڵ خوێندن قۆناغه کانى تاقیکردنه وه ى که سیستمه ى، ئه و بۆ بگه ڕێته وه ڕێژه ى ب��ه ده ک���را؟ پ��ه ی��ڕه و پێشتر ئه وه دان له گه ڵ مامۆستایان %69به بگه ڕێنرێته وه , کۆن سیستمى ڕێژه یه کى ک��ه ،% 31 ڕێ����ژه ى کۆن سیستمى ده ک��ه ن داوا که مه

نه گه ڕێته وه .فۆرمه که ت��رى پرسیارێکى چه ند ت���ای���ب���ه ت���ه ب����ه ت���اق���ی���ک���ردن���ه وه ى قۆناغه کانى ب���ۆ )ب��ه ک��ه ل��ۆرى( شه شه مى بنه ڕه تى و نۆیه مى بنه ڕه تى، به مشێوه یه له پرسیاره کان یه کێک ئه وه دایت ل��ه گ��ه ڵ : ده ڵ��ێ��ت ب���وو، تاقیکردنه وه ى )به که لۆرى( بۆ پۆلى

شه شه مى بنه ڕه تى بگه ڕێته وه ؟بوون: به مشێوه یه وه اڵم��ه ک��ان��ی��ش ب��وو، به به ڕێ��ژه ى 77% به به ڵێ ڕێژه ى 23% به نه خێر بوو, واته داواده که ن مامۆستایان زۆری��ن��ه ى ت���اق���ی���ک���ردن���ه وه ى)ب���ه ک���ه ل���ۆرى(

بگه ڕێنرێته وه .هه روه ها یه کێکى تر له پرسیاره کان هه یه پ��ه ی��وه ن��دى ه��ه م��ان��ش��ێ��وه ب��ه )به که لۆرى(، ت��اق��ی��ک��ردن��ه وه ى ب��ه قۆناغى ب����ۆ ئ���ه م���ه ی���ان ب������ه اڵم ئاماژه لێره ش بنه ڕه تییه , نۆیه مى ئه وه دایت له گه ڵ : ده ڵێت ده ک��ات و ت���اق���ی���ک���ردن���ه وه ى )ب���ه ک���ه ل���ۆرى(

بنه ڕه تى ن��ۆی��ه م��ى ق��ۆن��اغ��ى بۆ به شداربووانى وه اڵم��ى بگه ڕێته وه ؟ به ب��وو: به مشێوه یه ڕاپرسییه که ڕێژه ى 89% به شداربووان داواده که ن که م ڕێژه یه کى به بگه ڕێنرێته وه ، نه گه ڕێنرێته وه ، داواده ک���ه ن %11ب����ه اڵم ل����ێ����ره دا گ��ه ی��ش��ت��ی��ن��ه ئه و مامۆستایان زورێ��ن��ه ى ئه نجامه ى تاقیکردنه وه ى ده زانن پێویستى به قۆناغه کانى ب���ۆ )ب��ه ک��ه ل��ۆرى( شه شه م و نۆیه مى بنه ڕه تى بگه ڕێته وه فۆرمه که ، ک��ۆت��ای��ى پ��رس��ی��ارى به پ���ه ی���وه ن���دى پ��رس��ی��اره دوا ک���ه هه یه , سیستمه که وه جێبه جێکردنى ده ڵێت: به ڕاى تۆ په له نه کراوه له په یڕه وکردنى یاخود جێبه جێکردنى لێره ش پ����ه روه رده ؟ نوێى سیستمى ڕێژه ى ب��ه مامۆستایان زۆری��ن��ه ى له پ���ه ل���ه ک���راوه پ��ێ��ی��ان��وای��ه %85

به سیستمه ، ئ��ه م جێبه جێکردنى په له نه کراوه ده ڵ��ێ��ن %15 ڕێ���ژه ى وه کو ده بینین زۆرینه ى مامۆستایان کراوه زۆر په له یه کى وای��ه ڕای��ان پرۆگرامه , ئ��ه م جێبه جێکردنى له چ��ون��ک��ه ت��ه ن��ه��ا گ���ۆڕان���ک���ارى له له ته نها واته کراوه کتێبه که دا )مه نهه ج(، ئه مه ش به ته نها به س نییه بۆ گۆڕینى پرۆگرام, به ڵکو

زۆر پێویسته مامۆستایانب���ه ت���ه واوى ڕاب��ه��ێ��ن��ری��ن ل��ه س��ه ر ئه م پ���رۆگ���رام���ه خ��ول��ى زی���ات���ری���ان بۆ پرۆگرامه ئ��ه م بکرێته وه ،هه روه ها پێویستى خوێندنگه ل��ه ن��او نوێیه جۆراوجۆر ک��ه ره س��ت��ه ى ئامێرو ب��ه

تاقیگه ى تایبه ت هه یه بۆ ئه وه ى به ته واوه تى ب��ت��وان��ێ��ت خ��وێ��ن��دک��ار بابه ته کانى ل��ه ب��ێ��ت س��وودم��ه ن��د ڕۆژانه ى ئه مه له الیه ک، له الیه کى

تره وه زۆرینه ى مامۆستایان کێشه ى کاتیان هه یه ، چونکه 30 خوله ک وانه یه ک ب��ۆ خ��ول��ه ک 40 ی���ان پێویستیان وان��ه ک��ان ک��ه م��ه ، زۆر ب��ه ک��ات��ى زۆرت���ر ه��ه ی��ه . سه ربارى گه وره ترین کێشانه ، ه��ه م��وو ئ��ه م مامۆستاو ڕووب��������ه ڕووى ک��ێ��ش��ه خوێندکار بووه ته وه ، ئه ویش کێشه ى چونکه خ��وێ��ن��دن��گ��اک��ان��ه ، ب��ی��ن��اى ده وام، سێ تا دوو بینایه ک هه ر له گه ڵ ت��ێ��دای��ه ، زی��ات��ری��ش��ى ب��گ��ره خوێندکارێکى پۆله کان ئ��ه وه ش��دا کێشه ى ک��ه ه خ��ۆگ��رت��ووه ، زۆرى خوێندکارانیش و مامۆستایان بۆ کۆتاییدا له بۆیه دروس��ت��ک��ردووه . ده ڵێم وه زاره تى په روه رده زۆر پێویست کێشانه ى ئ���ه م چ����اره س����ه رى ب���وو بکردایه ، پاشان پرۆگرامه نوێیه که ى

جێبه جێبکردایه

کامه ران له تیف، به ڕێوبه رى سه نته رى به رگرى له مافه کانى مندااڵنى:

کێشه‌‌ئابوورى‌‌و‌کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانى‌مندااڵن‌کاریگه‌رى‌له‌سه‌ر‌سیسته‌مى‌خوێندن‌هەیە‌

ئەمین، ح��ەم��ە لەتیف ک��ام��ەران بوارى له ساڵه حه ڤده نزیکه ى کارده کات، مندااڵندا پ��ه روه رده ى خولى چ��ه ن��دی��ن م��ام��ۆس��ت��ای��ه و له ش��ۆپ��ى ۆرک پ��ه روه رده ی��ی��و ش��اره ک��ان��ى ک��وردس��ت��ان و واڵتى نزیکه ى ده ساڵه بینیوه ، ئه رده ن له و ڕێکخراوه دا وه ک خۆبه خشێک ک����ار ب���ۆ م���ن���دااڵن ده ک������ات و تا ماوه یه ک بۆ ب��ه رده وام��ه ، ئێستا )دنیاى گۆڤارى سه رنووسه رى

مندااڵن (بووه .

تاچه ند سه نته ره که تان :~په روه رده یه کى له پێناوى هه وڵیداوه

باش بۆ مندااڵن؟کامەران لەتیف: میکانیزمى کارکردنى ت���ه وه ره ى سه ره کى ل��ه چ��وار ئێمه خ��ۆى

ده بینێته وه .ته وه ره ى یه که م: کارکردن له سه ر نه هێشتنى تووندوتیژى به هه موو شێوه کانییه وه ، چه ند به شێک ده گرێته وه ، به شى که یسه کانمان سه ردانکردنمان ب��ه ئ��ه وی��ش ک��ه ه��ه ی��ه ، خوێندنگاکان و خ��ێ��زان��ه ک��ان و ن���او ب��ۆ ڕێگه ى له ده ب��ێ��ت، گشتییه کان شوێنه مافه کانى الی��ه ن��گ��رى ئ��ه ن��دام و دۆس���ت و به ده م ئێمه ش ئاگادارده کرێنه وه ، مندااڵن ئاگادار نموونه : بۆ ده چین. کێشه که وه یاخود خ��ێ��زان��ێ��ک ل��ه ن��ێ��و ده ک��رێ��ی��ن��ه وه ، یان تووندوتیژییه ک خوێندنگایه ک خوێندکارێک له گه ڵ پێشێلکارییه ک ستافى ئێمه به کارهاتووه ، مناڵێک یان خۆمان هه یه سه ردانى ئه و شوێنه ده کات و پاشان ده کاته وه ، پڕ بۆ تایبه تى فۆرمى به دواداچوونى وردى له سه ر ده که ین، به شى که تووندوتیژى، مه سه له ى له سه ر دووه م دژى مندااڵن ئه نجامده درێت وه کو کوشتنى

ڕاسته وخۆ ک��ات��ه دا ل��ه م ئێمه م��ن��دااڵن، به یاننامه مان کێشه که وه و ن��او ده چینه بکات پێویست ئه گه ر ه��ه روه ه��ا ده بێت، وه ک���و س��ه ن��ت��ه ر، ده ع����وا ل��ه س��ه ر الیه نى تۆمه تبار تۆمارده که ین و هه وڵده ده ین، که به پێى بهێڵینه وه ، به زیندوویى کێشه که

یاسا کێشه که ى چاره سه ربکرێت.ئێمه پرۆژه کانه ، ت��ه وه رى دووه م: ت��ه وه رى ڕابردوودا سااڵنى کارکردنى ل��ه م��اوه ى چ��ه ن��دی��ن پ�����رۆژه ى ج���ۆراوج���ۆرم���ان له کوردستان به ئه نجام گه یاندووه و له ڕێگه ى توانیومانه جیهانییه کانه وه ڕێکخراوه داهاته )فند(ه که ى به ده ستبهێنین و کاره که له کوردستان جێبه جێ بکه ین. بۆ نموونه پ��ه روه رده و فێرکردنى مۆدێرن له پ��رۆژه ى لەتیف: 2008، سااڵنى 2007کامەران که دوو ساڵ به رده وامى هه بوو له شارى ئه ویش که کرد، جێبه جێمان که رکوک شێوازى له سه ر خوێندکاران فێرکردنى سیستمى تازه ى خوێندنى سویدى بوو، که ى )ئۆڵفپاڵمێ ڕێکخراوى هاوکارى به سویدى( هاوکارى ده کراین، به اڵم الیه نى پرۆژه ى یاخود ئێمه بووین. جێبه جێکار له کۆمپیوته ر ب��ه م��ن��دااڵن فێرکردنى وه شار ده ره وه ى دووره ده سته کان و شوێنه

گه لێ پرۆژه ى تر .

~:کاریگه رى ئیشکردنى منداڵ له سه ر په روه رده کردنى چییه ؟

دیارده ل��ه یه کێکه لەتیف: ک��ام��ەران دواکه وتووه کان، کۆمه ڵگا به رباڵوه کانى س��ه ره ت��ای��ی��ه ک��ان��ى مرۆڤ م��اف��ه ک���ه ئه گه رچى ن��اک��رێ��ت، ب���ۆ ح��س��اب��ێ��ک��ى پێداویستییه له یه کێکه مندااڵن کارى ئابوورییه کانى کۆمه ڵگاى سه رمایه دارى، ب���ه اڵم ل��ه چ��ه ن��دی��ن واڵت���ى دن��ی��ادا، که کرێکارییه کان ئ��ازادی��خ��وازو ب��زووت��ن��ه وه قورسایى دێرینترن و مێژوویه کى خاوه نى پێوانه و ل��ه س��ه ر به هێزیان ک��اری��گ��ه رى و داناوه ، یاساکان کۆمه ڵگاو به هاکانى

م��ن��دااڵن ت��اڕاده ی��ه ک��ى ب��ه رچ��او ل��ه زۆر الی���ه ن���ه وه م��اف��ه ک��ان��ی��ان پ����ارێ����زراوه ، به مانایه کى تر مناڵ وه ک مناڵ مامه ڵه

کۆمه ڵگا پێویسته ک��ه ده ک��رێ��ت، چاودێرى و سه رپه رشتى بکات

پێداویستییه کانى و بۆ شایسته ى ژیانێکى له )هه ر بکات دابین فێرکردنه وه خوێندن و تا ده گاته دابینکردنى خۆراک وجلوبه رگ پێداویستییه کانى و خ����ۆش����گ����وزه ران����ى و و فیکرى گ��ه ش��ه ى پاراستنى و ب��ه ده ن��ى ل�������ه ب�����ه رام�����ب�����ه ر تووندوتیژى ناو خێزان

و کۆمه ڵگا(،کوردستان ل��ه ب����ه اڵم وه ک���و ب��اق��ى واڵت����ان و

نى ێنه کا شو

دی���ک���ه ، ک���ه م��اف��ه ک��ان��ى م����رۆڤ له ئێستادا یاسای و ده س��ه اڵت فه رهه نگى شتێکى هه رزانه ، مندااڵنیش له خراپترین ه��ه ل��وم��ه رج��ى ژی���ان و گ���وزه ران���دا ژیان له ناو به ئاسانى مافه کانیان به سه رده به ن و کۆمه ڵگاو له الیه ن خێزانه کانیانه وه وه کو شتێکى ئاسایى و سروشتى پێشێلده کرێت،

به اڵم له م نێوه دا ئه وه ى، که زۆرترین زه حمه ت و بێمافى و نه گبه تییه کانى ئه م وه زعه ى له سه رشانه مندااڵنى کرێکاران و خه ڵکه و که مده رامه ت زه حمه تکێش و هه ژاره کانن. کارکردن به مندااڵن له الیه ن ه نه و نیا نه کا ا خێزوه ک����������������������������و یستییه کى پێو

بۆ ئ�������اب�������وورى پ�����ڕک�����ردن�����ه وه ى داهاتى ک��ه م��ى ڕۆژان����������������������ه ى خێزانه کان، یه کێکه مه ترسیدارترین ل��ه که پ��ێ��ش��ێ��ل��ک��ارى، مندااڵن به به رامبه ر خێزانه ده ک����رێ����ت، هه ژاره کان ناچارده بن، که مناڵه کانیان له به ر و ده ربهێنن خوێندن ته نانه ت هاوکاتى

به اڵم پێده کرێ، کاریان خوێندنه که یان که ئ��ه وه ی��ه ، تێدانییه گ��وم��ان��ى ئ���ه وه ى داهاتى ب���ه س���ه ر ده س��ت��ی��ان ح��ک��وم��ه ت ک��ۆم��ه ڵ��گ��ادا گ��رت��ووه ب��ه رپ��رس��ی��ارن له ئه وان چونکه م��ن��دااڵن، کارپێکردنى کرێکاران به ده ده ن مووچه یه ک کرێو که ک��ۆم��ه ڵ، ئیشکه ره کانى ت��وێ��ژه و

خێزانه کانیان ژیانى به ڕێوه چوونى به شى ناکات و ناچارده بن له ژێر فشارى ئابوورى مناڵه کانیان گ��وزه ران��دا دابیننه بوونى و ه��ه روه ه��ا حکومه ت ک���ار، س��ه ر بنێرنه به ڕێوچوون به رپرسیارێتى ڕاس��ت��ه وخ��ۆ تا ناگرێ ئه ستۆ له مندااڵن بژێوى و فشارى ژیاندنى مناڵه کان دایک و باوک ناچارنه کات مناڵه کانیان ڕه وانه ى بازاڕى کار بکه ن، هیچ چوارچێوه یه کى یاسایى حکومه تایبه تى ئۆرگانێکى هیچ و چۆنیه تى چاودێریکردنى بۆ نییه تیش به ڕێوچوونى ژیان و گوزه رانى مندااڵن، ده وڵه تى یاساى به پێى ئه مانه ش سه ربارى ئه و له کوردستانیش هه مان عێراق، که ته مه ن مندااڵنى ب��ه ڕێ��وه ده چ��ن یاسایانه ده کرێ کاریان ڕه سمى به )15( ساڵ پێبکرێ، که ئه مه ش پاساوێکى یاساییه مندااڵن و کارپێکردنى به کارکردن بۆ شێواندنى که سایه تى و هه ڵوه رینى جه سته ى ن��اس��ک��ی��ان ل��ه ژێ��ر ب���ارى س��ه خ��ت��ى کارو به مشێوه یه خێزاندا، بژێوى دابینکردنى ده سه اڵت ده ورى بنه ڕه تى هه یه له ڕه واجدان ب��ه ک��ارى م��ن��دااڵن ب��ه ب��ه رچ��اوى یاساو کاریان کارگه کاندا له ناو ده س��ه اڵت��ه وه کارگه کانى ل��ه تایبه تى ب��ه پێده کرێ ناوچه ى پیشه سازى شاره کان، بۆیاخچێتى، قه سابى شاگردو ده ستگێڕى، فیته رى، له وه ى بێجگه ئه مه تر. ک��ارى چه ندین مندااڵن ک��ارک��ردن��ى تایبه تمه ندییه کى سووکایه تى و لێدان و جنێودانه به مناڵ، ده چه وسێته وه و کرێکارێک وه کو نه ک به ڵکو ده کرێ، زه وت ڕه نجیان به رهه مى هاوکات وه کو کۆیله کانى مێژووى کۆن مامه ڵه یان له گه ڵ ده کرێت، ده بێت هه موو کاربکه ین، یاسایه ک دامه زراندنى بۆ یه کێک وه ک��و مندااڵن مافه کانى که جێگیر بنه ڕه تییه کانى م��ادده به ندو له بکات، ئه مه هه نگاوێکه بۆ نزیکبوونه وه ئازادو و پێشکه وتوو کۆمه ڵگایه کى له

هاوچه رخ.

~: پێتوایه سیستمى خوێندن و تاکى توانیویه تى چه ند ت��ا خ��ێ��زان ته ندروست منداڵى و پ��ه روه رده ک��راو

پێشکه ش بکات؟خوێندن سیستمى لەتیف: ک��ام��ەران کوردستاندا ل��ه م��ن��اڵ پ�������ه روه رده ى و نه یتوانیوه تاکى په روه رده کراو و ته ندروست به رهه مبهێنێت، له به رئه وه ى مندااڵنیش له کوردستاندا له کێشه سیاسى و ئابووری و کۆمه اڵیه تییه کان دابڕاونین، بۆیه هه ر کاریگه رییه کى نه گه تیڤ له کۆمه ڵگادا له سه ر کاریگه رى ڕاسته وخۆ ڕووب���دات مندااڵن ده بێت، هه رچه نده چه ند هه وڵێک ئ��ه م سیستمه ب��ه اڵم ل���ه وێ، ل��ێ��ره و هه یه نه یتوانیوه په یامى خۆى بگه یه نێت به هۆى باش و زه مینه یه کى س��ازدان��ى ن��ه ب��وون و بواره کاندا. له پسپۆڕیى نه بوونى له بارو هه روه ها الیه نى ئابوورى پایه کى گرنگه ، به گشتى بکه ین. فه رامۆشى نابێت که وادا سیستمێکى و دۆخ ل��ه م��ن��دااڵن په روه رده ده بن، که بریتییه له کۆى گشتى سیستمێکى دواکه وتوو له کوردستان، که کاتژمێر له سێ مندااڵن به ڕێوه ده چێت. زیاتر له خوێندنگاکان نامێننه وه ، له وماوه ڕووخسارى به بێزارى زۆرترین که مه دا له مناڵێک ه���ه ر دی����اره ، م��ن��دااڵن��ه وه بارى کۆمه اڵیه تى و ئابوورى بکۆڵینه وه چه ندین کێشه ى جۆراوجۆرى هه یه له ناو خێزان ڕووب��ه ڕووی��ان ده ب��ێ��ت��ه وه ، ه��ه ر له کێشه ى نیشته جێبوون و کێشه ى ئابوورى و

کێشه ى بێکارى چه ندین کێشه ى تر. داده نێن ته واو کاریگه رى هه موو ئه مانه له سه ر ڕه وتى پێشکه وتنى کۆى سیستمه که ، هیچ مندااڵن پ���ه روه رده ى و خوێندن که ئه م ل��ه ب��ه رئ��ه وه سیستمه ، ل��ه م به ده رنییه ڕیشه یى گۆڕانى به پێویستى سیستمه له سه رجه م قۆناغه کانى خوێندندا، هه یه پێشکه وتوو سیستمێکى ب��وون��ى ته نها ده توانێت وه اڵمده ره وه ى سه رجه م کێشه کانى

په روه رده و خوێندن بێت له کوردستان .

په روه رده و فێرکردنwww.SURENS.com

سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594 12

راپۆرت:‌عه‌قیل‌ڕه‌مه‌زان

دیمانە:‌بێری‌بابانی

89%‌مامۆستایان‌داواى‌گه‌ڕانه‌وه‌ى‌تاقیکردنه‌وه‌ى‌)به‌که‌لۆرى(ده‌که‌ن‌بۆ‌پۆلى‌نۆیه‌مى‌بنه‌ڕه‌تى

Page 12: jamawarnews

کوردى، فۆلکلۆرى مۆسیقاى تیپى یه کێک بوو له و تیپه میوزیکییانه ى بووه دیارى ڕۆڵێکى کوردستاندا له له خزمه تکردن به مۆسیقاى کوردى، ماوه یه ک به هۆى سه فه رى هونه رمه ند ئه و ه��ه ن��ده ران ب��ۆ سه نتور سه باحى وه ستا،خۆشبه ختانه چاالکى له تیپه هونه رمه ند گ����ه ڕان����ه وى ل���ه گ���ه ڵ ئ���ه و تیپه ب��ۆ ه��ه رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان ده دات چاالکییه کانى به به رده وامى کاره کانیدا ده ستپێکى یه که م له و له مۆسیقاو پڕ جوانى به رنامه یه کى جه ماوه رى ب��ه پ��ێ��ش��ک��ه ش گ��ۆران��ى هاوکارى به که ده کات، کوردستان ڕۆژهه اڵتى میللى هونه رمه ندانى ک��وردس��ت��ان )ع���وم���ه رى ف��ه ره ج��ى و خاکى(وپێشکه شکردنى ک��ه ری��م��ى هونه رمه ند )نه رمین ڕه زا( له یه کێک سلێمانیه وه )TV( ک��ه ن��اڵ��ى ل���ه ده کرێتت پێێشکه ش نزیکانه ب��ه م و ئ��ام��اده ک��ردن له به رنامه یه ئ��ه م ،)سه باحى هونه رمه ند سه رپه رشتى رێبازى چکه وتنێکى له سه نتور(ه ،

ئازادى هونه رمه ند سه باحى سه نتور، وتى به نیازین ئه و ده نگه ره سه نانه ى له فۆلکلۆر مۆسیما به هه یه سلێمانى ده یانخه ینه وه تر جارێکى ، پێویستن

به رگوێگران و بینه ران . هونه رمه ند سه باح باس له به رنامه ى کاره کانیا ده کات و ئه وه مان بۆ رون ده کاته وه که جیاوازى ناوچه گه رێتى بداته وه ناهێڵن له کاره کانیان ره نگ فۆلکلۆرى مۆسیقاى تیپى ،وت���ى: کلتوورى بوونى به ه��ه رده م ک��وردى له ڕووى و ده ک��ات ک��وردى شانازى

خه مخۆرى گۆرانییه وه و میوزیک کاره ک��ورده ،ل��ه میلله تى ناسنامه ى جیاوازى میللییه کاندا ه��ون��ه ری��ی��ه ئافره ت گۆرانیبێژانى له نێوان ناکات ئۆفیسى ل��ه کاره کانمان و پیاو و

تیپ له شارى سلێمانى، که شوێنێکى کلتوورییه تۆمارده کرێت له گه ڕه کى پڕ هونه رییه وه رزه سابوونکه ران،ئه م به هارییه و گۆرانی و میوزیک له خه سڵه ت ب���ه و ب���ه ئ���ه م���ه ک زۆر ئه یه وێ گۆرانى کوردى و فۆلکلۆر بۆ ف��ێ��رن��ه ک��ات ن��اوچ��ه گ��ه رى وه ک خۆى ڕه سه نایه تى فۆلکلۆرو ئ��ه وه ى ده نگه ئه و بۆ به نیازین نه کات، ون به ه��ه ی��ه سلێمانى ل��ه ڕه س��ه ن��ان��ه ى مۆسیقاپێویستت به وه ده کا گوێ له و بتوانین تاکو بگرین گۆرانیبێژانه

هونه رییه ک���اره ئ���ه و ت��ر ج��ارێ��ک��ى به رگوێى بخه ینه وه فۆلکلۆرییانه تیپى ب��ی��ن��ه ران��ى و گ��وێ��گ��ران��م��ان

مۆسیقاى فۆلکلۆرى کوردى.پێناسه ى وه ک ک���وردى مۆسیقاى

ه���ون���ه رى م��ی��ل��ل��ه ت��ه ک��ه م��ان وای���ه به ده یکه ین ئێمه کارانه ى ئه و تایبه ت ڕه سه نایه تى هێنانه دى و هه وڵدان بۆ به ده م��اوده م که میللییه کان، ک��اره

بابه ته مۆسیقاو و ک��ۆن گ��ۆران��ى شێوه یه کى ب���ه ف��ۆل��ک��ل��ۆری��ی��ه ک��ان ئه م ب��ک��ه ی��ن، تیا ک���ارى ه��اوچ��ه رخ عومه رى هونه رمه ندان به رنامه یه ى

یه که م خ��اک��ى که ریمى و ف��ه ره ج��ى به رنامه مانه هیوادارین سه رکه وتووبێت و به دڵى هه مووان بێت، که ده یبینن

و ده یبیستن .

فۆتۆ: ڕێبوارى ئازادى

سلێمانى جارێکى تر ئاشنامان ده کاته وه به مۆسیقاى کوردی ڕێبوارى ئازادى

هونه رمه ندى گه وره )یادى ناوى له ژێر ڕۆژى) له ماملێ( محه مه دى ک��ورد ئاماده بوونى ب���ه )2010/1/23هونه رمه ندو ل���ه زۆر ژم���اری���ه ک���ى سلێمانى و هونه ردۆستانى ڕۆشنبیران و ش��اره ک��ان��ى ت���رى ه���ه رێ���م و ه���ه ر چوار ئ��ێ��ران و تورکیا پ��ارچ��ه ى ک��وردس��ت��ان و یادى سلێمانى شارى ت��ه وارى هۆڵى له محه مه دى کورد گه وره ى هونه رمه ندى

ماملێ کرایه وه .ڕۆشنبیرى بزاڤى الی��ه ن له ی��اده ئ��ه م چه ند تیایدا ک��ه ک��رای��ه وه ، سلێمانى گروپێک له وانه گروپى مۆسیقاى بزاڤ و گروپى میوزیکى ماملێ و چه ندین ل��ه وان��ه )چیاى ب��ه ت��وان��ا گ��ۆران��ی��ب��ێ��ژى محه مه د بورهان عه زیز، مام ماملێ، و چه ندین هونه رمه ندى تر( به شداربوون. چیاى ماملێ: »هه ستمنه کرد کوڕى

موڵکى م��ام��ل��ێ چ��ون��ک��ه م��ام��ل��ێ��م، نه ته وه یه که یه تى«.

لیژنه ى سه رپه رشتیارى ڕه ش��ی��د، به کر ماملێ ی��ادى ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ى مه راسیمى چوار وت��ى: ئ��ازادى ڕێبازى به تایبه ت گۆرانى هونه رى له هه یه گه وره قوتبى زیره ک، )ح��ه س��ه ن ئه وانیش ک��وردی��دا، مه زهه رى خالقى، عه لى مه ردان، محه مه دى ماملێ(یه ، له ئێستادا ساڵڕۆژى کۆچى )محه مه دى ماڵئاواییکردنى و دوای��ى کوردى، گۆرانى هونه رو له ماملێ(یه بڕیارماندا یادى ئه م هونه رمه نده گه وره یه گه ڕانه وه ى وه ک ی��اده ئ��ه م بکه ینه وه ، گه وره یه هونه رمه نده ئه م ترى جارێکى ب��ۆ دن��ی��اى ه��ون��ه رو گ��ۆران��ى ک���وردى، بێگومان ئه م یاده گرنگى خۆى هه یه له ده بینرێت زویربوونێک چونکه ئێستادا، له مۆسیقاو گۆرانى و ئه ده بدا، ئه م یادانه یادى مه یدانیین و جیاوازى هه یه له گه ڵ جارێکى بینراو و بیستراو یان نووسراو

ده بێت، ڕۆحیى مه یدانیى و خه ڵک تر خۆشه ویست هونه ر یادانه به م هه میشه ده یانه وێت هونه رمه ندانه ى ئه و ده ک��ات و سوودى ب��ڕوات ستایالنه ڕێچکه و ب��ه و

لێوه رگرێت، زیاتر پێى ئاشنا ده بێت .یاده که شى خسته ڕوو وتى: چیا گرنگى هونه رمه نده ب��ه و ئ��اش��ن��اب��وون ل��ه جگه یادانه گرنگى زۆرى هه یه ، ئه م کورده ، له گوێ که متر گه نجه کانمان چونکه ده نگه ڕه سه نه کان ده گرن، بۆیه پێویسته

ئه و یادانه زیاتر بکرێت.چیاى حه مه ى ماملێ له باره ى گرنگى یادکرنه وه که و هه ستى خۆى وه ک کوڕى ئێمه خه ڵکى وتى: ماملێ، هونه رمه ند هه رده م ڕێزو حورمه تیان بۆ نه ته وه که یان و ڕه سه نایه تى و هونه رى نه ته وه که یان داناوه ، من ده ک��رد، خۆشحاڵى به زۆر هه ستم ماملێ ک���وڕى وه ک خ���ۆم ه��ه رگ��ی��ز ی���اده دا، چونکه ل��ه م ن��ه ک��ردووه حیساب

ماملێ موڵکى نه ته وه که یه تى.

یادى گه وره هونه رمه ند ماملێ له هۆڵى ته وار کرایه وه بێریڤان مەحەمەد

هەمەرەنگwww.SURENS.com

13سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594زانیوته بۆچى میوه ماملێ

شیرینه ؟ شه که ر لێو نوستوون له و ژێر زه مینه

ئه ى په پووله ى ناو گوڵزارى ئاواز و گۆرانى موکریان، ئه ى

ڕه سه نایه تى سه رچاوه ى کانگاى سۆز و ئاوازو

خۆشه ویستىله ناخت هاته ده ر هه رچى

دڵى دڵداران ویستى هه ستى ناسک.. شه یدایى و ئه وین

بازن خرینگه ى خرخاڵ جرینگه ى مه چه ک و قۆڵ و باسک

قاسپه ى که وان له و باسکه و باسک

له خڕێ و دۆڵ و زیندۆاڵنجێ ژووانت دانائه ى به توانا

ئه ى زانا له ڕازى داڵنخۆشه ویستى و عیشق و هه ستى وروژاند... نه شکاندنت په یمان

نه مانى هیوات له دڵى چه قاند و چه سپاند هه وادارانت چریکاندنت تا توانیت له

پیریت تا جوانیتتاوێ نه سره وتى . . به رده وام

به هره و جوانى به خشیت به هونه رى کوردى و ئاواز و

گۆرانىهه واى قه تار و به سته و

گۆرانیتهێشتا کۆترى سپى نامه به رى نێوان سۆز و هه ستى هێمن و

هه ژارانئۆقره ناگرن . . باڵه فڕکه یانه له

گۆشه و که نارنئیدى گریان گرتووه مه یل و هه ناسه تێکهه ڵده نگوون تاسه

سه ره ڕێ ده گرن هه واڵ ده پرسن له که م مه یلى که مێک ده ترسنگه ڕه کى خوارى خۆ تۆ خوداتان

یادى ماملێ که وتووه ته التانله و ده مه یدا گوێ هه ڵده ن بۆ

تارێ له و ده مه یدا ماملێ ده ڵێ قه تارێ

بنێره پێیان بڵێ په یامان یادیان بکه ن . . یادى هێمن و

هه ژار و ماملێتا به هه وارى خاڵى و ده نگى

قورینگانده کولێنه وه برینان کۆنه

شه وه و شمشاڵى شوان و بازى بێرییان ، مریه م ساباڵخى و

کانى مرادانناخا ده زرینگێنه وه له

هه تا زستانه غه مگینم گوڵى ناتبینم سوورم که

کاتى به هاره چاوه که م با بچینه باغى دوو به دوو

سه رت هه ڵێنه ئاورم تێبه ربوو

ده باڵ من بمرم به وێ هاوینێ کفنێ من ببرن به ده ستى زینێ

پایز خه رمان له به ربایه شه ماڵ که وتووه زریان نایه

له هه تا که نگى هه ڵمانبڕن له یالیه

دێم بێم خواى دێمه ژوانێ پێبزانێ دنیا ئه گه ر

له رزان و ده مه گرى و بێوه فا و خه نه به ندانێ گۆرانى

له دڵى ماملێدا ده که ن جۆالنێ له به ر به زمى فاتمه سوڵتانێ

چریکه و سه داو ده نگى ماملێ له گه ڵ وه فایى و ئه ى گه ڵێتێکچڕژاوه له وێرانه ى دڵى

شێواو و زوڵفى تێکئااڵو دڵێ بۆ دڵێ

شیرین ته شى ده ڕێسێزریان خه جاڵه تبێ تۆز له زڵفان

نه نیشێگا ده گریه م گا ده سووتێم

غه رقى ئاو و ئاورمئاخ له به ر به ختى سیا نازانم ئه ز

بۆچ نامرمله و ڕۆژه وه که دوورکه وته وه

سایه ى له سه رى وىسووتاوه له تاوى هه موو گیان و

جیگه رى وىچه ند جارى دى ئیوى و وى و

وى و وى...

* * * ماملێ په یکه رتاشه . . وێنه گره . .چیرۆکنووسه . .نیگارکێش و

شێوه کاره ئه وه ى ڕازو نیازى هونه ره

له ناخى ماملێدا هه یه . . گه ش گه ش دیاره

ڕاوچییه ڕاوه ، خۆم قاسیدى زێرنۆکى و کۆچى یارم .

فاتمۆکى و ڕه شماڵه مه نگوڕانالله به ده ستیان . . به هاران

به هاره وه ره سه ر نه خۆشى داڵن ، بارانه و گه اڵڕێزان . .وه ره

ناو شلێران بابچینه له باوه شى ڕۆژگار جوانترین

یادگاره

ده نگى ماملێ : شین و گریان و ماته مینه خۆشییه

پێکه نینه شادییه به اڵم مخابن پێى ده ڕکێفێنا که وته سه ر خانه ى زینى مه رگ

شین و ڕۆڕۆیانه گوڵ و سه وزه گیا و ڕیحانه ،

نووسه که و زى و دڕک

ملوانکه ى یادى ماملێ

ئسماعیل محه مه د زینوێى

له کاره هونه ریه میلیه کان جیاوازى ناکه ین له نێوان ژن و پیاو

Page 13: jamawarnews

پشووwww.SURENS.com

سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

کــاوڕ4/20-3/21

بۆگرینگیان ده بێت گونجاو هه فته یه کی هاوسه ره کانتان، س�����ۆزداری ب��ه الی��ه ن��ی پێویست ده کات گفتووگۆکانتانا نه رم ونیان نه نوێنن، توندیه ک وهیچ وله سه رخۆبن ئه گه ررێکه وتنتان هه فته شدا له کۆتایی بۆتان ده بێت نایاب ئه نجامه کانی به ست،

وراوێژ به که سانی شاره زابکه

گـــــا5/20-4/21

مه که به تایبه تی متمانه به هه مووکه سێک ده که ێت، له گه ڵ کاریان که سانه ی ل��ه و هه فته داخۆت ل���ه ک���ۆت���ای���ی ه���ه وڵ���ب���ده بکه ێت، وکه سه وه سه رقاڵ خزم به سه رانی له که سێکی زووانه هه واڵێکی خۆش به م ب�����ه ه ب�����ی�����س�����ت�����ی، ن������زی������ک������ت������ه وه خ���ۆش���ه وی���س���ت���ه ک���ه ت ن����زی����ک ب����ب����ه وه

دووانه6/20-5/21

له گه ڵ په یوه ندیت هه فته دا ل��ه س��ه ره ت��ای له ده ب��ێ��ت، ناجێگیر خێزانت ئه ندامانی ناوه ڕاستی هه فته دا له رووی خۆشه ویستیه وه هێمنی به ده بێت پته وتر په یوه ندیه که ت له گه ڵی ره فتار بکه له کۆتایی هه فته شدا زی��ات��ر خ��ۆت س��ه رق��اڵ��ی خ��وێ��ن��دن��ه وه بکه ، ه��اوڕی��ک��ان��ت ی���ارم���ه ت���ی���ده رت ده ب����ن له

کێشه کانت

قرژاڵ7/20-6/21

له سه ره تای هه فته دا دڵخۆش ده بیت باری ده چێت،هه واڵی پێش ب���ه ره وو س��ۆزداری��ت خۆشت پێده گات،خۆشه ویسته که ت زیاتر له جاران پێویستی پێت ده بێت تۆش فه رامۆشی دوامه خه هه وڵبده پ��رۆژه ک��ان��ت م��ه ک��ه ، له گه ڵ ه��ه ف��ت��ه ت���ه واوب���وون���ی ل�����ه دۆای

هاوڕێکانت گه شتێک بکه یت.

شێر8/20-7/21

ته ندروستیت هه فته دائاگاداری له سه ره تای به زووترین بوویت نه خۆشی به ئه رگه تووشی دڵی هه فته یه دا ده بیته وه ،له م چاک کات خۆشه ویسته که ت به ده ست بهێنه وچاوه ڕوانی الیه نی ده وێ���ت، خۆشت پێی بڵی مه که ئابووریشت به ره و باشتر ده ڕوات، له کۆتایی

هه فته دا به هه واڵێک دڵخۆش ده بیت

فه‌ریک9/20-8/21

ل��ه س��ه ره ت��ای ه��ه ف��ت��ه دا ئ��ه گ��ه ر کارێکت خاوه ن الی م��ه ب��ه دوودڵ ک���ه وت ده س���ت کاره که ت واخۆت نیشان بده که به و په ری هاوسه ره که ت بۆده که یت، ک��اری تواناوه توشی کێشه ێک ده بێت هه وڵبده یارمه تی ده ری بیت تاکوو متمانه ێ پێت زیادتر بێت

تا دۆخه که ی ئارام بێت.

ته‌رازوو10/20-9/21

جێبه جێبکه تازیاتر باشی به به ڵێنه کانت متمانه له ده ست نه ده ێت، تووشی هه ندێک کێشه ده بیت به هێمنانه رووبه رووی ببه ره وه خێزانه که ته وه الێه ن له کێشه که ت تاکوو ده گه ڕیته وه که سێک ده ب��ێ��ت، چ��اره س��ه ر ناو ژیانت که هه ست به خۆشی ده که ێت

چاوه ڕۆانی به که .

دووپشک11/20-10/21

له سه ره تای هه فته دا که سێکی خۆشه ویستت به وردی بکه وێت پێت چ���اوی ده ی��ه وێ��ت له بریاردان ب��گ��ره ، ل��ه ق��س��ه ک��ان��ی گ���وێ به ڕێوه به ردنی خۆبه و له سه ر به رامبه ری مانگی تا ده بیت، سه رکه وتوو کاره کانت داهاتوو سه فه ر مه که چونکه که سانێک

پێویستیان پێت ده بێت.

که‌وان12/20-11/21

ف��ش��ار م��ه خ��ه ره س��ه ر ئ��ه ن��دام��ان��ی خێزانت بجوڵینه وه ، تۆ به خواستی بکه یت تارازیان پێویستت که تۆ بسه لمێنیت بویان هه وڵبده به ره و ئابووریت باری ئه وانه ، به یارمه تی به رامبه ر بێت پاک دڵت ده ڕوات، باشی ئازیزه که ت تاکوو زیاتر لێت نزیک ببێته وه

چونکه توێ زۆر خۆش ده وێت.

گیسک1/20-12/21

له سه ره تای هه فته دا پێویستت به هاورێ کانت پێویسته بۆیه پڕۆژه یه ک بۆهاریکاری ده بێت زانیاریت هه ندێک له وانه یه لێبگریت، گویان هه مووی ک��ه داره ک����ه ت ئ��ه وی��ن ل��ه پێبگات کوتایی ل��ه س��ۆزداری��ش��ه وه ل���ه رووی هه ڵه یه ، هه فته دا نائارام ده بیت ، هه وڵ بده خه رجی که م

بکه یته وه

سه‌تڵ2/20-1/21

الیه نی ب��ده ه��ه وڵ هه فته دا ل��ه س��ه ره ت��ای گرنگی ب��ک��ه ی��ت پ��ت��ه وت��ر س����وزداری����ت پێبده ێت چوونکه خۆشه ویستت دوودڵده بێت به رامبه رووئه بێت ئه و دوودڵیی له ناو به ریت، تا ده توانیت له سه ر خۆ وئارام ببه وا خۆت متمانه ی هه روه ها ئارامی که بده نیشان

خۆت له ده ست مه ده

نه‌هه‌نگ2/20-2/21

سه ر دێته ک��ۆب��ون��ه وه ی��ه ک هه فته دا ل��ه م رێگات که خۆت بۆ ئاماده نه کردووه به اڵم له نیگه رانی خۆت ده بێت، ت��ه واو به باشی شاره زا به که سانی وراوێ���ژ بگره ب���ه دوور ته ڵه که ،دڵنیا و له فێڵ به ئاگا به بکه ، له کوتایی ده بێت چاره سه ر کێشه کانت به

هه فته هه ست به ئارامی ده که ێت

گه وره ترین مــــــۆبایل له چیـــــــــن دروستـــــــــــکــــرا

کاتێکی به سه ربردنی بۆ له دوورکه وتنه وه خۆش و نێوان له ڕۆژگار، خه می )4( وێنه یه دا دوو ئه م جیاوازى هه یه ، ژیربه و بتوانه ئه و ماوه دا، که مترین له

جیاوازییانه بدۆزه ره وه .

له په نده کانی ژیان گه وره بچووکه كانت.به خته وه ری خۆشییه

دێنن به رهه م ***************

ئه وه ی بۆ هێرۆ له داری دای ڕه شه با كه ده چه مێته وه نه شكێ

***************به هێنانه كۆتایی پێكردنێك ده ست هه ر

شتێك**************

له و دابراوه سااڵنێکه عێراق پێشبرکێیه

رژێمی روخانی دوای یه كه مجار بۆ 10كچی به غدا له شاری سه دام -18( له نێوان ته مه نیان كه عیراقی یه کی ساڵدابوو،پێشبرکێ )25دیاری بۆ رێكخرا، بۆ شاجوانییان له ساڵی واڵت شاجوانی کردنی الیه نگرانێکی ،به به شداری رابردودا زۆر لیژنه یه كی پسپۆڕ كه خاتو )مریه م ئه لره یس( په رله مانتاری پێشوی عیراق تیایدا ئه ندام بوو، له گه ڵ کۆمه ڵێک 10كچه ئه و له ناو له وبواره دا پسپۆر وه ك یان كه نعان( )یاسمین عیراقیه دا عیراق 2009ی ساڵی شاجوانی ئه م شاجوانی تاجی و هه ڵبژارد واڵته یان له سه ركرد. ئه م كچه عیراقیه

ته مه نی 18ساڵه و له سه ر و رۆشنبیری ئاستی جوانیی، به رزترین نمره ی سه رپه رشتی لیژنه ی

هه نگه كه ی ئان شیا ا هیو ، ه ستهێنا به دساڵه کانی له خواست داهاتوودا ئه م پێشبرکێیه وله پێبدرێت په ره ی عێراقه تری شاره کانی به شداری کچان وه به نیازن وه بکه ن تێدا یاسمین خاتو تاجه كه ی ئه و تابوتی بكه نه له سه ر به نیازن كه سانه ی سیاسه تی ئاین، حسابی و نه ته وه فره ده وڵه تێكی فره مه زهه بی وه ك عیراق

دابڕێژن.

پێشبڕكێیه كی شاجوانی عیراق له شاری به غدا

ئه وه ن خوازی ئاواته ئه وکه سانه ی زۆرن پێوانه بۆ گینس کتێبی له ناویان جیهانیه کان بنوسرێته وه هه ر به و هۆیه شه وه نامۆ شتی چه ندین له گوێمان رۆژانه ده بێت که خه ڵکان له پێناوی ئه و نازناوه ،ئه ندازیارێكی ده ده ن ئه نجامی گه وره یه توانی تان-ه ناونی كه چینش خه ڵكی گه وره ترین مۆبایل له جیهاندا دروستبكات، كێشه كه شی مه تره و یه ك درێژییه كه ی كه

نزیكه ی 7 كگم ده بێت.وه ك ده ركه وت پشكنین پاش مۆبایله ئه م ده توانی ئاسایی تر مۆبایلێكی هه موو بنێریت و پێ نامه ی بكه یت و پێ قسه ی هه موو ئه و كارانه ش ده كات كه مۆبایلێكی تر ده یكات، ته نها شتێك كه له م مۆبایله دا نیه بریتیه له هه ززه ی مۆبایل، له به رئه وه ی

هه ززه پێویستی به وزه یه كی زۆره له كاتی له ئه ندازیاره ئه م به كارهێناندا.له وباره یه وه به نیازبووم كه به وه ی ئاماژه یدا لێدوانێكدا هاندێكی زۆر له وه گه وره تر دروستبكه م به اڵم

ئه و كات ئیشپێكردنه كه ی وزه یه كی زۆری ناوی ده یه وێت ئه ندازیاره ش ئه م ده ویست، بچێته كتێبی گینسه وه وه ك دروستكه ری

گه وره ترین مۆبایل له جیهاندا.

14

وشــه‌ی‌یـــه‌کــتــربـــــڕوشه ی یه کتری بری ئه م جاره مان شێوازێکی تازه یه له و یاریه که تازه ترین و جوانترین یاریه که له ته واوی جیهاندا ئیستا له سه ر ئه م شێوازه کارده که ن هیوادارم ئێوه ش کاتێکی خۆشی له گه ل به سه ر به رن و سودی لیببینن.به پیی ئاسوی و ستونی ژماره کان وشه کان بدۆزه ره وه و له خانه کان دایبنێ.

ئاماده کردنی :کامه ران جه مال

ستونی/1/ گشتی .2/چیایه کی کوردساتنه .4/پایته ختی واڵتێکی عه ره بییه .6/پایته ختی رۆشنبیری.کوردساتن.7/کلکی خۆی نابرێت.8/شوان به کاریدێنێت.9/که ڵه شێر.10/سه نگیمه حه که.16/قومار/ئاسۆیی/3/گه نجیمردوو.5/خوێندکارپێده گه یه نێت.11/

فاڵچی.12/گۆڤارێکیمانگانه یه.14/کوره گۆرانیبێژێک.15/ڕۆشت.17/شاعیرێکی کورده .18/گوند

~:‌ئینته‌رنێت

~:‌ئینته‌رنێت

Page 14: jamawarnews

وه‌رزشwww.SURENS.com

سێشەممە 2010/01/26 ● ساڵی 29 ● ژماره 594

خۆشناو محه مه د

گ�����رف�����ت�����ى له ناوبژيوان ش��������اره زوور

به رده وامه چه ندینجار ئ�����ه وه ى ل���ه گ���ه ڵ باڵوکراوه کاندا له بابه ت وتارو گرفتى ل��ه س��ه ر ب��اڵوک��راوه ت��ه وه ئێستاش ت��ا ب���ه اڵم ن��اوب��ژی��وان، چاره سه رنه کراوه و گرفته ئ��ه م ب���ه ه����ه ڵ����واس����راوى م����اوه ت����ه وه و میللییه کان تیپه چه ندینجار ده ستى س��ووت��ه م��ه ن��ى ب��وون��ه ت��ه ناوبژیوانى ن��ازان��س��ت��ى ب��ڕی��ارى دیارده یه ئ���ه م ک��ه م��ئ��ه زم��وون، ب����ووه ت����ه ف����اک����ت����ه رى ب���ێ���زارى میللییه کان. تیپه ج���ه م���اوه رو ساڵه چ��ه ن��دی��ن ش������اره زوور ل��ه ناوبژیوان گ��رف��ت��ى ن��ه ت��وان��راوه ئه مه ش , چ���اره س���ه رب���ک���رێ���ت که مته رخه مى بۆ ده گ��ه ڕێ��ت��ه وه میللییه کان و ت��ی��پ��ه ل��ی��ژن��ه ى ئۆڵۆمپى لیژنه ى نوێنه رایه تى ک��وردس��ت��ان و ی��ان��ه ى ش���اره زوورو چونکه م��ی��ل��ل��ی��ی��ه ک��ان, ت��ی��پ��ه به شدارن پ���ێ���ک���ه وه ه����ه م����ووان گرفته و ئ���ه م پ��ه ره س��ه ن��دن��ى ل��ه بخۆن و خه مێکى زووت���ر ده ک���را تیپه نه گه یشتایه . ئ��اق��اره ب��ه م میللییه کان به رده وام سووته مه نى ناوبژیوانه کان نادروستى بڕیارى یارییان ب���ه رده وام���ی���ش ب����وون, کاتێک نازانم من ئه نجامداوه , که وا تۆ ده توانى ڕه خنه بگریت، هه ڵوێستت هه بێت, ئه گه ر تیپێکى به دڵ ن��اوب��ژی��وان��ێ��ک��ى م��ی��ل��ل��ی نییه , ده توانێت خوله که بایکۆت نه کات, ی���ارى ی��اخ��ود ب��ک��ات دواجار ناتوانێت ڕه خنه بگرێت و وه رناگیردرێت, پێشنیاره کانى قه زاى شاره زوور مه یدان و فه زاى یاریزانى چ��ه ن��دی��ن ڕاه��ێ��ن��ان��ى له ناوچوونى مه یدانى به تواناو دیکه , یاریزانى چه ندین تواناى ب��اش ده زان��ی��ن به هۆى ه��ه م��ووان چه ندین ن���ادروس���ت���ه وه ب��ڕی��ارى له میانه ى ب��ه ت��وان��ا ی���اری���زان���ى دوورکه وتوونه ته وه , خ��ول��ه ک��ان به دواى مۆته که یه ئه م به رده وام ئێستاش تا یاریزانه کانمانه وه یه و پرۆفیشناڵ خولى نه مانتوانیوه ڕاهێنانى ب����ۆ ب���ک���ه ی���ن���ه وه جددیمان ئاوڕێکى ناوبژیوانان و خواست و به رده وام لێنه داونه ته وه و وه رزشکارانمان داواکارییه کانى

فه رامۆشکردووه .له سه ر پێویسته بڵێم ماوه ته وه به زووترین پ��ه ی��وه ن��دی��دار الی��ه ن��ى کات ئه م کێشه یه چاره سه ربکات، له ڕوو یاریگاکانمان ئه گه رنا هانده ران چیتر ده ک��ه ن و چۆڵى مێژوویه کى ل��ێ��ت��ان��ن��اب��وورن و ناوچه که و ب��ۆخ��ۆت��ان خ���راپ

تۆمارده که ن.

15ئینگلیزیى ب���ه ت���وان���اى ه��ێ��رش��ب��ه رى »واین ڕۆنی« به تۆمارکردنى سوپه ر مانچسته ر ی���ان���ه ى ب���ۆ ه���ات���ری���ک تیپه که ى کاتى شێوه یه کى به یونایتد گه یانده پله ى یه که مى ڕیزبه ندى خولى

ئینگلیزیی.ده ستپێکى له شه ممه ڕۆژى ئ��ێ��واره ى »23«ى ه���ه ف���ت���ه ى ی���اری���ی���ه ک���ان���ى مانچسته ر یانه ى ئینگلیزیدا، خولى »ئۆڵدترافۆرد« یاریگاى له یونایتد م��ی��وان��دارى ی��ان��ه ى ه���اڵ س��ت��ى کرد، تیپى شه یتانه سووره کان له و یارییه دا به هێرشبه ر، ڕۆنی«ى »واین لێهاتوویى سه رکه وتنێکى گه وره یان ده سته به رکردو داوه رى یارییه که »ستیڤ بینیت« له خوله که کانى »8 ، 82 ، 86 ، 90« یونایتد مانچسته ر ب��ۆ گ��ۆڵ��ى چ��وار

به ناوى »ڕۆنی«یه وه تۆمارکرد.یونایتد ی��ان��ه ى م��ان ب��ردن��ه وه ی��ه ش ب��ه م یه که مى پ��ل��ه ى ک��ات��ى شێوه یه کى ب��ه ڕیزبه ندى خولى ئینگلیزى داگیرکردووه به کۆکردنه وه ى 50 خاڵ له 23 یاریدا، ه��اوک��ات ی��ان��ه ى ئ��ه رس��ن��اڵ ل��ه پله ى دووه مدایه به کۆکردنه وه ى 48 خاڵ له 22 یاریدا، یانه ى چێلسی-ش له پله ى یاریدا 21 له خاڵى 48 سێیه مدایه و

ده سته به رکردووه .س����ه رج����ه م چ�����وارش�����ه م�����ه ش ڕۆژى به م ه��ه ف��ت��ه ى 23 ت���رى ی��اری��ی��ه ک��ان��ى

جۆره به ڕێوه ده چێت :ئه ستۆن ڤێال – ئه رسناڵ

چێلسى – بێرمنگهام ستیویگان – ڕووڤ��������ه رز ب���ێ���رن ب����الک

ئه تله تیکئیڤه رتۆن – ساندرالند

یانه ى ه��ه ردوو نێوان ی��ارى باسه جێى بۆ ستى مانچسته ر س��ت��ى و س��ت��ۆک به ڕێوه چوونى به هۆى دواخ��راوه ، 2/16یونایتدو م��ان��چ��س��ت��ه ر ن���ێ���وان ی����ارى له ب���ه رواری1/27 له ستى مانچسته ر نیوه ى قۆناغى یارییه کانى چوارچێوه ى پیشه گه ره کانى یانه جامى کۆتایى

ئینگلته رادا.

هه ڵبژارده ى ئاماده کردنى مه به ستى به کوردستان بۆ پاڵه وانێتى جامى جیهانى که ،2010 viva ه��ه رێ��م��ه ک��ان ب��ۆ له واڵت��ى ماڵتا دوورگ���ه ى گ��ۆزۆ له پێى ت��ۆپ��ى یه کێتى ئ��ه ن��ج��ام��ده درێ��ت ڕاهێنه رانى ت��ازه ى ده سته ى کوردستان

ده ستنیشانکرد. کوردستانى )عه بدوڵاڵ له پێکهاتوون ڕاهێنه ره کان هه ڵبژارده ى ڕاه���ێ���ن���ه رى م��ه ح��م��ود کوردستان و خه سره و گۆرون یاریده ده رى

ڕاهێنه رو زێره ڤان سه عدوڵاڵ یاریده ده رى ڕاهێنه ر(.

دانانى م��ه ب��ه س��ت��ى ب���ه ب��اس��ه ج��ێ��ى هه ڵبژارده ى ئاماده کردنى بۆ پرۆگرام پاڵه وانێتییه و ئ���ه م ب���ۆ ک���وردس���ت���ان بڕیاره باش، ئه نجامێکى به ده ستهێنانى پێى تۆپى یه کێتى داهاتوو شه ممه ى له گه ڵ ک��ۆب��وون��ه وه ی��ه ک ک��وردس��ت��ان

ده سته ى ڕاهێنه راندا ئه نجامبدات.

کاتى کوردستان پێى تۆپى یه کێتى نایابه کانى پله خولى ده ستپێکردنى تازه پێگه یشتووانى ب��ۆ ک��وردس��ت��ان

دیاریکرد. بڕیارى کوردستان پێى تۆپى یه کێتى خولى 2010-2-5 هه ینى ڕۆژى دا هه ر و ده ستپێبکات تازه پێگه یشتووان تازه پێگه یشتووانى تیپى ی��ان��ه ی��ه ک

به شدارینه کات، ئه وا تیپى پێشکه وتووانى کوردستان نایابى خولى له ب��ه ش��دارى

ناکات.پێى ت���ۆپ���ى ی���ه ک���ێ���ت���ى ه����اوک����ات نایابى خولى له دا بڕیارى کوردستان پێشکه وتووان ئاستى له سه ر کوردستان یانه کان ده توانن پێنج یاریزان له لیستى

یاریزانه کان زیاد بکه ن.

هه ڵبژارده ى ی��اری��زان��ى ت��ۆن��ی ل��ۆک��ا پێکان تووشى ڕۆم��ا یانه ى ئیتالیاو هه فته دوو ماوه ى بۆ به مه ش هات،

له یاریگاکان دوورده که وێته وه . ی��ان��ه ى ڕۆماو ن��ێ��وان ی��ارى ل��ه کۆتا گۆڵ دوو به که یۆڤانتۆس، یانه ى

به رامبه ر یه ک گۆڵ به سه رکه وتنى تێیدا پێهات، کۆتایى ڕۆم��ا یانه ى یاریزانى یانه ى ڕۆما )لۆکا تۆنی( یارییه که دا )30( خ��ول��ه ک��ى ل���ه ت��ووش��ى پ��ێ��ک��ان ه���ات، ب��ه م��ه ش بۆ یاریگاکان ل��ه هه فته دوو م���اوه ى

دوورده که وێته وه .تۆنی( )ل��ۆک��ا ی��اری��زان ب��اس��ه ، جێى یانه ى ڕی��زى له له مه وبه ر مانگێک هاتووه ته ئه ڵمانییه وه میونخى بایرن

ڕیزى یانه ى ڕۆماى ئیتالی.

ڕۆژن��ام��ه ى )س��ه ب��اح(ى ب��ه غ��دادى له ژماره ى ڕۆژى شه ممه باڵویکردووه ته وه ، میواندارێتى ه��ه ول��ێ��ر ش�����ارى ک���ه جۆدۆ ی���ارى ب��ۆ ع���ه ره ب پاڵه وانێتى کوردستان ئۆڵۆمپى لیژنه ى ده ک��ات و

ڕه تده کاته وه . میواندارییه که له ڕۆژنامه ى سه باح سه رۆکى یه کێتى مووسه وى« »سه میر عێراق ج��ۆدۆى عه ره ب پاڵه وانێتى وا که ڕایگه یاند، ش����ارى هه ولێر ل��ه ج����ۆدۆ ی����ارى ب��ۆ گشت ئه نجامده درێت و 3 مانگى له

میوانداریکردنى بۆ ئاماده کارییه ک لیژنه ى به اڵم کراوه ، پاڵه وانێتییه ئه م مه به ستى ب��ه ک��وردس��ت��ان ئ��ۆڵ��ۆم��پ��ى هه ولێر ی���ان���ه ى پ��ش��ت��ی��وان��ی��ک��ردن��ى ئاسیا یه کێتى جامى له ئ��ه وه ى دواى بڕیارى ب���ه ئ���ه م���ه ش دوورخ�����رای�����ه وه سه میر تایبه تى به بوو تاکه که سێک م��ووس��ه وى، ک��ه ڕۆڵ��ى ب��ااڵى هه بوو له م هه ولێر یانه ى دوورخستنه وه ى له

پاڵه وانێتییه .ئه ندامى کانه بى، سه فین له مباره وه

ئۆڵۆمپى لیژنه ى ته نفیزى مه کته بى ئۆڵۆمپى »لیژنه ى وت��ی کوردستان یانه ى ل���ه پ��ش��ت��گ��ی��رى ک���وردس���ت���ان ل���ه جامى ک���ه ده ک�������ات، ه���ه ول���ێ���ر ئێمه ش دوورخ��رای��ه وه ، ئاسیا یه کێتى ئاماده نین میواندارى پاڵه وانێتى عه ره ب بکه ین، هه ولێر ش��ارى ل��ه ج��ۆدۆ ب��ۆ جۆدۆى یه کێتى س��ه رۆک��ى چونکه ڕۆڵێکى م���ووس���ه وى س��ه م��ی��ر ع��ێ��راق یانه ى دوورخستنه وه ى له هه بوو بااڵى

هه ولێر له جامى یه کێتى ئاسیا«.

ئوتێل له 2010-1-23 شه ممه ڕۆژى چوارچرا، لیژنه ى ئۆڵۆمپی کوردستان وه رزشییه کانى یه کێتییه چاالکترین 2009 س����اڵ����ى ل����ه ک����وردس����ت����ان����ى

خه اڵتکرد. یه کێتییانه ى ئ��ه و خ��ه اڵت��ک��ردن��ه ئ��ه م توانیویانه س��اڵ��ه دا ل��ه و ک��ه گ��رت��ه وه ، کوردستان خ��ول��ه ک��ان��ى چ���االک���ى و

به ڕێوه ببه ن.تۆپى یه کێتى کۆمه ڵه کان، یارییه له یه کێتى چاالکترین به کوردستان پێى ده ستنیشانکرا کوردستان له وه رزشیى دواى ئه وه ى توانى خوله کانى کوردستان بۆ تۆپى پێ له سه ر ئاستى نایاب و پله یه ک و دوو و سێى کوردستان بکاته وه ، الوان و خ��ول��ه ک��ان��ى ه��ه م��ان��ک��ات��دا ل��ه فووتساڵى خ��ول��ى تازه پێگه یشتووان و پاڵه وانێتى ک��چ��ان و ب��ۆ پ��ارێ��زگ��اک��ان پێگه یشتووانى تازه الوان و هه ڵبژارده ى

پ��ارێ��زگ��اک��ان��ى ک��وردس��ت��ان��ى ک���رده وه ، تێنسى یه کێتى تاکه کان یارییه ل��ه یه کێتى چ��االک��ت��ری��ن ب��ه ک��وردس��ت��ان وه رزشیى ده ستنیشانکرا، ئه مه ش خشته ى وه رزشییه کانى یه کێتییه ب��اش��ت��ری��ن

کوردستانه :پێى ت�����ۆپ�����ى ی����ه ک����ێ����ت����ى .1

کوردستان.باسکه ى ت���ۆپ���ى ی��ه ک��ێ��ت��ى .2

کوردستان.باله ى ت����ۆپ����ى ی���ه ک���ێ���ت���ى .3

کوردستان.وه رزشییه کانى یه کێتییه چاالکترین

یارى تاکه کان:یه کێتى تێنسى کوردستان. .1

سوارى پایسکیل یه کێتى .2کوردستان.

مه یدانى گۆڕه پان و یه کێتى .3کوردستان.

کچه یاریزانى ڕووسى )دینارا سافینا( ماڵئاوایى جیهانى، ڕیزبه ندى دووه م��ى بۆ ک���راوه ئوسترالیاى پاڵه وانێتى ل��ه

تێنسى سه رزه وى کچان کرد. کچه یاریزانى ڕووسى )دینارا سافینا( ماڵئاوایى جیهانى، ڕیزبه ندى دووه م��ى

له سافینا ک��رد، پاڵه وانێتییه که ل��ه یاریزانى ک��چ��ه ب��ه ب��ه رام��ب��ه ر ی���ارى تووشى کیریلینکۆ( )م��اری��ا ڕووس��ى پێ یارییه که ى به مه ش ه��ات، پێکان

ته واونه کراو کشایه وه .

ڕاه���ێ���ن���ه ران���ى ه���ه ڵ���ب���ژارده ى کوردستان ده ستنیشانکران

تازه پێگه یشتووانى خولى داهاتوو مانگى یانه کانى کوردستان ده ستپێده کات

چاالکترین پێ تۆپى یه کێتى یه کێتى وه رزشى کوردستانه

پاڵه وانێتى له ماڵئاوایى سافینا ئوسترالیاى کراوه کرد

ل���ۆکا ت��ۆن�������ى تووشى پێ���کان ه��ات

لیژنه ى ئۆڵۆمپى کوردستان میواندارى پاڵه وانێتى عه ره ب بۆ جۆدۆ ڕه تده کاته وه

واین ڕۆنى سوپه ر هاتریکى تۆمارکرد

Page 15: jamawarnews

پیره مێردێکى نایجیرى هه شتاوشه ش هاوسه رى هه یه و به کوشتنیش ده ستبه ردارى هیچ کامیان نابێت

ژنێک 40 هه زار یۆرۆی مێـــــرده که ی فـــڕێده دات کـــچــــه شــاجوانى هــــۆڵیــــوود

یه کێکه تۆفیق، عوسمان ه���ه واڵ له و هونه رمه نده چاالکانه ى ماوه ى نواندندا ب���وارى ل��ه ساڵێکه چه ند کارده کات ، چه ندین کارى جوانى له بوارى شانۆو هه روه ها له درامای

گه رده لوول به شداریکردووه .ه��ه واڵ له ساڵى )1977( له شارى مه لیک تووی گه ڕه کى له سلێمانى له دایکبووه ، ده رچووى ساڵى )1996-1997( په یمانگاى هونه ره جوانه کانه ، »ژیانى هاوسه رى له گه ڵ هونه رمه ند پێکهێناوه و که ریم نوری پشتیوان خاوه نى دوو منداڵه به ناوی کانیو النی«بۆ زیاتر ئاشنابوون له گه ڵ ئه م هونه رمه نده دا، دیدارێکمان سازکرد.

چ ه��ون��ه رم��ه ن��دێ��ک وه ک :~ژیانى ل��ه ه��ه ب��ووه ک��اری��گ��ه رى که سێک

هونه ریى تۆدا، که یارمه تیده رت بووبێت؟هه واڵ عوسمان تۆفیق : کاتێک چوومه دایکم و ه��ون��ه ره ج��وان��ه ک��ان، پ��ه ی��م��ان��گ��اى ڕاستى به ب��وون، یارمه تیده رم زۆر باوکم ماچ ده س��ت��ی��ان ل��ێ��ره وه ده ک���ه م و سوپاسیان به ب��ۆی��ان، ه��ه ی��ه تایبه تیم رێ���زى ده ک����ه م، بتوانم که ک��رد، کارێکیان ئ��ه وان ڕاستى بچمه په یمانگا و کارى شانۆ بکه م، هه روه ها بووه و یارمه تیده رم زۆر )پشتیوان(هاوسه رم ح��ه زى ک��ردووه ئیشى باش بکه م و ئێستاش ده که م یارمه تیده رمه ، سوپاسى حه زده کات و ، به ڕاستى ئه گه ر ئه و نه بێت، من ناتوانم

به ته نها ئیشه کانم جێبه جێ بکه م.

~: ده کرێت باسى ژیانى هونه ریى و به رهه مه کانى خۆتمان بۆ بکه یت؟

له کۆمه ڵێک : تۆفیق عوسمان ه��ه واڵ شانۆى له وانه ش به شداریمکردووه ، شانۆدا )زه رده شت( له گه ڵ به ڕێز )به دیعه دارتاش(، ه���ه روه ه���ا م��ام��ۆس��ت��ا )ئ��ه ح��م��ه د س����االر(،

خ��ات��وو )گه زیزه ل��ه گ��ه ڵ ت��ر ش��ان��ۆی��ه ک��ى عومه ر(، له مانگى ڕابردووشدا ئیشێکمان ئاڕاسته کراوه زم���ان چ���وار ب��ه ک��ه ک���رد، که ئه ڵمانى(، عه ره بى، ک��وردى، )فارسى،

باسى بوو، ئافره تان( )حه مامى ناوى که ده ک��رد، ئافره تى کێشه کانى

چۆن هه ر ئافره تێک ده بێته هۆى کێشه یه ک دروس��ت��ک��ردن��ى ت����ر، زۆر ب��ۆئ��اف��ره ت��ێ��ک��ی ئ���اف���ره ت، ش���ووده ک���ه ن به پیاوێک، که ژنى هه یه ، ن��اک��ه ن��ه وه ، که ل���ه وه بیر ترى ژنێکى کابرایه ئ��ه و هه یه ، ده بى ژیانى له گه ڵ ئه و پیاوه دا چۆن بێت.ڕاسته

بۆ هه یه حه زێکى پیاوه که ئ���اف���ره ت���ێ���ک، ب����ه اڵم

م��ن ده ڵ��ێ��م هه ر نین ما خۆ

بۆ کێشه یه ئ��ه و دروستبوونى ده بینه هۆى ژنداره پیاوه به و شوو من ئه گه ر خۆمان، شانۆى ده هێنێت؟ کێ پیاوه ئ��ه و ن��ه ک��ه م، ده کات، ل��ه وه ب��اس ئ��اف��ره ت��ان( )حه مامى پیاوێکدا له گه ڵ به فه قیرى ئافره تێک که ده یه وێت دوات��ر پیاوه که ب��ه اڵم هه ڵده کات،

نموونه ش بهێنێت...هتد، ت��ر ئافره تێکى الی خۆمان هه یه ، چه نده ها ژنه پێشمه رگه هه یه له کاتى خۆێدا چه ند فه قیرى کێشاوه له گه ڵ پیاوه که دا،به اڵم که پیاوه که ى ده بێته ده وڵه مه ند گ��ه وره و به رپرسێکى ئافره ته ى ئ���ه و ده ب��ێ��ت، له ک����ه ن����اوێ����ت، ڕۆژان����������ى ا نه د ته گال����ه گ����ه ڵ����ى ژی��������������اوه ، چاوده بڕێته ه تێکى فر ئاو گه نجترج����وان����ت����ر، به داخه وه ئه و ئافره ته یش یه کسه ر

ق�����ۆڵ

داهاتووى ل��ه ب��ی��ر ق��ۆڵ��ی��داو ب��ه ده ک����ات ئه م ژنى که دیکه ، ئافره ته که ى پێشووى چۆن ناکاته وه له وه بیر ناکاته وه ، پیاوه یه ، وه ف��اى بۆ ئه و نه بووه ، ئاخۆ بۆ منى چۆن ده بێت، ئه مه یش کێشه یه که تا ئێستا له ناو کۆمه ڵگاکه مان هه ر به رده وامه . ده توانم بڵێم

له دراماى گه رده لوولیشدا تاڕاده یه ک باسى کێشه کانى ئافره تانمان کردووه ، له ڕێگاى هونه ره وه توانیومانه بیگه یه نینه ئه و جموره .

~: ب��ه ڕاى ت��ۆ ک���ارى شانۆ به خۆوه پێشکه وتنى چه ند ت��ا درام���ا و دی��وه له چاو سااڵنى ڕاب���ردوو، هونه ر چ

مانایه ک ده به خشێت به ژیانى تۆ؟ هه واڵ عوسمان تۆفیق : به بۆچوونى من کوردى درام���اى پێشوودا سااڵنى له چاو ، بینیوه به خۆیه وه که مى پێشکه وتنێکى هه روه ها ده بینین به هه مانشێوه شانۆى باش ئه کته ره کان ده رهێنه رو هیوادارم ده کرێت، ئیشى باشتر بکه ن تاوه کو بینه ر زیاتر بڕوات به الى ئیشى هونه ریداده تۆانه م بڵێم خوێندنى تاڕاده یه ک هونه ره جوانه کان په یمانگاى به اڵم دروستبکات، هونه رمه ند ده توانێت لێ ح��ه زى خۆى که سه ئه و به مه رجێک به شه کانییه وه ، ه��ه م��وو ب��ه ه��ون��ه ر بێت، حه زو خواسته ، زۆر که س هه ن حه زیان له هونه رى مۆسیقایه ، هه یه حه زى له هونه رى ش��ێ��وه ک��اری��ی��ه ، گ��رن��گ ئ��ه وه ی��ه مرۆڤ شتانه ى، ئه و ده مه وێت من په ره یپێبدات، که ئافره ت بێبه شه لێى، ئه و حه زانه ى، که هه مه و پێشێلکراوه ، له ڕێگه ى هونه ره که مه وه

بیگه یه نم به کۆمه ڵگا.

له سه ر چییه وت���ه ت دوا :~هونه رو بۆ هونه رمه ندان؟

هه واڵ عوسمان تۆفیق : داوا له هه موو هونه رمه ندان ده که م، که به دڵێکی گه وره و ڕۆحێکی پاکه وه یارمه تیده ری یه ک بن، ئه وه نه بێت، که ئێره یى به یه ک ببه ن، یه کتر ڕه خنه که ب��ه اڵم بگرن، ڕه خنه نڕووخێنن، وانه بێت، که بتڕووخێنێت، هه روه ها له ڕووی ناکرێت بوودجه و هۆڵه وه کێشه مان هه یه و له ناو یان شه قام له سه ر ئیشه کانمان ئێمه مااڵن...هتد بکه ین، ده بێت هونه رمه ندانی دیکه یارمه تیده رمان بن تاوه کو ئیشه کانمان

به ره وپێش ببه ین.

له بااڵى کاروبارى ئیسالمى ئه نجومه نى نایجیریا داواى له پیاوێکى 84 ساڵه کرد، بدات، ت��ه اڵق هاوسه ره کانى له 82 که ئه گه رنا له سێداره ده درێت، پیره مێرده که ش هیچ ده س��ت��ب��ه ردارى ده ک���ات و پێداگری »خودا ده ڵ���ێ چونکه نابێت، کامیان ده توانم ک��ه داوم��ه ت��ێ، زۆرى هێزێکى بکه م«. ئافره تانه ئه و هه موو کۆنترۆڵى »موحه مه د بیلۆ ئه بوبه کر« پێشتر وانه بێژو وتاربێژ بووه له به شه مسوڵماننشینه که ى نایجیریا، له باکورى واڵت ده ژى، که تێیدا به شه ریعه تى ه وه حوکم له ساڵى 2000 ئیسالم ده کرێت، له ژیانیدا زیاتر له 85 جار چووه ته قه فه سى زێڕینه وه ، ئێستا 86

هاوسه رو 170 منداڵى هه یه .له بااڵى کاروبارى ئیسالمى ئه نجومه نى به گوێره ى که لێکردووه ، داواى نایجیریا ژماره ى یاخود ئیسالم ئایینى شه ریعه تى هاوسه ره کانى بۆ چوار دانه که مبکاته وه الى که چى ده درێ���ت، س��ێ��داره له یاخود خۆیه وه مێردى ئه و 86 ئافره ته ڕه تیکرده وه ، که هه بێت، وه ه��ا شتى قورئاندا له که هه ر که سێک له چوار ژن زیاتر بێنێت له سێداره بدرێت. سه ره ڕاى ئه وانه ش موحه مه د بیلۆى باوکى 170 منداڵ و هاوسه رى 86 ئافره ت ئه وه ى نه شارده وه ، که خودا هێز و توانایه کى واى داوه تێ، که کۆنترۆڵى ئه و

هه موو ژنه بکات.

ئافره تێکى ڕۆمانى دواى ئه وه ى پێاڵوه به فڕێده دات، مێرده که ى کۆنه که ى مێرده که ى سه رماییه ى هه موو هه ڵه مێرده که ى چ��ون��ک��ه ف����ڕێ����ده دات، پێاڵوه له ناو ی��ۆرۆى ه��ه زار بڕى 40 ب��ه ب��ێ ئه وه ى ک��ۆن��ه ک��ه ى ش��اردب��ووه سه رى هاتنى بڵێت.پێش ک��ه س ب��ه س���اڵ ب��ۆ خ��ۆئ��ام��اده ک��ردن ب��ۆ ئه و ماڵه که ى هه موو ئافره ته که ی��اده ، زیاد که لوپه له ى ئ��ه و پ��اک��ک��رده وه و کۆنه له وانه یه کێک فڕێیدا، بوو، ب���وو، به بێ پ��ێ��اڵوێ��ک��ى م��ێ��رده ک��ه ى پێاڵوه که دا له ناو چى بزانێت ئ��ه وه ى

ئه نجامدانى کاتى له هه یه .بێگومان ئه م کاره ، مێرده که ى له ماڵ نه بوو، که گ��ه ڕای��ه وه ، مێرده که ى کاتێک ڕاسته وخۆ نه ماوه پێاڵوه که ى زان��ى دواى ک��رد، پۆلیسه وه به په یوه ندى ئافرتێکى ده رک�������ه وت، پ��ش��ک��ن��ی��ن پێاڵوه ى ئ����ه م س����اڵ 54 ت���ه م���ه ن هه زار 22 ئافره ته که دۆزی��وه ت��ه وه ، یۆرۆى خه رجکردبوو بۆ ناو ماڵه که ى خۆى و پۆلیس بڕى 11 هه زار یۆرۆى ب��ه اڵم 7 خاوه نه که ى، بۆ گ��ه ڕان��ده وه هه زار یۆرۆ تاوه کو ئێستا چاره نووسى

دیار نییه .

هه زاران له نێوان که ڕاپرسییه کدا، له هۆڵیوود شاجوانى تا ک��راوه ئافره تدا کچانى که ڕاپرسییه ، ئه م هه ڵبژێرن،

تێیدا س�����ه رووت�����ر و س�����اڵ 18»هاڵى بوو، به شدارییانکرد

»که یت و ب������ری« وینسێڵت« توانییان

زۆرترین ده نگ به ده ستبهێنن.و ف��ۆک��س« ئ����ه وان »م��ێ��گ��ان دواى ئه ستێره کانى ب��ێ��ک��ام« »ڤ��ی��ک��ت��ۆری��ا ده نگى توانییان هۆڵیوود دی��ک��ه ى جێگایه ک کۆبکه نه وه و زۆر

بۆ خۆیان بکه نه وه .

خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵاڵ حاجی مەحمود

سەرنووسەرئەنوەر عەبدوڵاڵ07480153603

[email protected]

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی چوارباخ) وەیس( گەڕەکی )402( کۆاڵنی )3(یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

بۆ ریکالم: 2012 509 0770 ● نرخی 500 دینار

دیزاین

سەعید ئەحمەد

0784 010 8289 [email protected] www.SURENS.com

دیمانه : ژاڵه محه مه د

هه واڵ عوسمان:

ئه و خولیـــــایانه ی، که ئافره ت لێى بێبه شه ، له ڕێگه ى هونــــه ره که مه وه ده یگــــه یه نم به کــۆمه ڵــــگا

یادی گەورە هونەرمەند ماملێ

***

تیپى مۆسیقاى فۆلکلۆرى کوردی

ل 13

حکومه تى هه رێم و شه فافیه ت

یه کێک هه رێمى کوردستاندا شه شه مى حکومه تى کابینه ى کارنامه ى له له و خااڵنه ى زۆر ته ئکیدى له سه ر کرابووه وه مه سه له ى شه فافیه ت و به به نارمه

ئاماده کردنى پرۆژه ى بودجه ى حکومه تى هه رێمى کوردستان بوو.ل��ه چ��ه ن��د رۆژى راب�����ردوودا ب��ۆ ی��ه ک��ه م ج��ار د.ب���ه ره���ه م س��اڵ��ح سه رۆکى پرۆژه ى رۆژنامه وانیدا کۆنگره یه کى له کوردستان هه رێمى حکومه تى خسته ڕوو، )2010( ساڵى بۆ کوردستانى هه رێمى خه مڵێنراوى بودجه ى ب���ه م���ه ش »ئ���ه گ���ه رچ���ى ئ���ه رک���ى ه���ه ر ح��ک��وم��ه ت��ێ��ک��ه ب���وودج���ه ک���ه ى بۆ ئه وه ى به ئاراسته ى ئیجابى هه نگاوێکى ب��ه اڵم بکات«، ئاشکرا خه ڵک به رێوه به رێت و ئه و حکومه تى هه رێم ده یه وێت زۆر شه فافانه کاروباره کانى نازانێت که س ده وترێت هه ندێکجار که بروێنێته وه خه ڵک الى گومانه

حکومه ت چه ندى بودجه هه یه و چۆنى سه رف ده کات.بوار هیچ به شێوه یه ک بوودجه که ی دابه شکردنى شێوازى گرنگتر له وه ش بۆ بوودجه ى بڕه زانستیانه به شێوه یه کى و نه کراوه فه رامۆش توێژێک و

ته رخانکراوه .هه نگاوه ئه م ده بێت ئه وه یه ، لێبکه ینه وه ته ئکیدى ب��ه رده وام پێویسته ئه وه ى و باشتر هه نگاوى رۆژ ل��ه دواى رۆژ ئ��ه وه ى بۆ بێت تۆکمه سه رتایه کى چاکتر بنێت به ئاراسته ى شه فافیه ت و په یڕه وکردنى بنه ماکانى دیموکراسى

و ئازادى زیاتر به ڕووى ده زگاکانى راگه یاندندا.گفتوگۆکردن بۆ نائاسایى دانیشتنێکى کوردستان په رله مانى ئه مرۆش کوردستان هه رێمى حکومه تى پێشنیارکراوى ب��ودج��ه ى پ���رۆژه ى ل��ه س��ه ر سازده کات، ئه رکى په رله مانتارانه به پرسیارانه هه ڵوه سته له سه ر ئه و پرۆژه یه بکه ن و هه ر که موکوڕى و ناته واوییه ک ده بینن له رێگاى گفتوگۆوه هه وڵى چارسه رکردنى بده ن. هه روه ها دوور له گیانى ملمالنێى نادروست درێژه به و نێو بیخه نه ئ��ه وان پێنه بردووه په ی حکومه ت ئ��ه وه ى و ب��ده ن گفتوگۆیانه

بودجه که وه .په سه ند عیراق بودجه ى تاکو خه مڵێنراوه بودجه ى پرۆژه یه ئه م ئه گه رچى نه کرێت ناتوانرێت به ته واوه تى خاڵ له سه ر پیته کان دابنرێت، به اڵم ناشکرێت حکومه تى هه رێمى کوردستان چاوه ڕوانى ئه نجومه نى نوێنه رانى عیراق بکات بکه وێته عێراق حکومه تی بودجه ى په سه ندکردنى ده کرێت چ��اوه ڕوان که دواى هه ڵبژاردنى 2010/3/7 به هۆى گومانى ئه وه ى ده سه اڵتى جێبه جێکردن

بۆ پروپاگه نده ى هه ڵبژاردن به کاری بێنێت.به بوارى گرنگیدانه کوردستاندا هه رێمى بوودجه ى له گرنگتر له هه مووش سۆران و گه رمیان زانکۆکانى کردنه وه ى و خانوبه ره قه رزى و وه به رهێنان بوارى پێشخستنى له ده بێت باشى رۆڵى بێگومان که هه ڵه بجه و زاخۆ و له هه رێمى کوردستاندا و زیادکردنی موچه ی وزانیارى خوێندن و زانست

که سوکاری شه هیدان و ئه نفالکراوانی کوردستان .بەڵێنه کانى جێبه جێکردنى و ک��ار له جوانه سه ره تایه کى هه نگاوه ئ��ه م حکومه ت، به اڵم به س نییه و پێویسته له مه ودوا حکومه ت زیاتر شه فاف و

کراوه تر بێت له گه ڵ جه ماوه ری هه رێمى کوردستاندا.

سەرنووسەر