INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA BIZNESOWE IV Tom 1: … · Katarzyna Kaczmarczyk Monika Karbownik Adam...

Redakcja

Milan Popović

Michał Błaszczyk

INNOWACYJNE

ROZWIĄZANIA BIZNESOWE

IV

Tom 1:

Zastosowania technologiczne

Łódź 2011

Recenzent: dr Jarosław Zając

Redakcja: mgr Milan Popović, mgr Michał Błaszczyk

Publikacja dofinansowana przez Dziekana

Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego

Autorzy referatów:

Michał Błaszczyk

Angelika Godzisz

Monika Jaworska

Katarzyna Kaczmarczyk

Monika Karbownik Adam Kościelniak

Milan Popovi

Karolina Kwaśniak Katarzyna Lipczyńska

Andrzej Łukasiewicz

Piotr Mijas

Monika Nowicka

Paweł Prasołek

Adam Stangreciak

Milena Strojek

Agata Zelga

ISBN: 978-83-928174-6-8

Wszelkie prawa zastrzeżone

Wydawca: Studenckie Koło Naukowe

Technologii Internetowych i Multimedialnych „IM-Tech”

ul. P.O.W. 3/5, 90-255 Łódź

http://www.imtech.uni.lodz.pl

e-mail: [email protected]

Przygotowanie do druku: Agata Zelga

Projekt okładki: Anna Fokczyńska

Druk i oprawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ul. Lindleya 8, 90-131 Łódź

tel. (42) 665-58-63

http://www.wydawnictwo.uni.lodz.pl/

e-mail: [email protected]

ć

Spis treści

Wstęp ........................................................................................................... 5

ROZDZIAŁ I: ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE .......................... 7

Michał BŁASZCZYK, Milan POPOVIĆ: Zastosowanie arkusza

kalkulacyjnego w metodach ilościowych na przykładzie

wyznaczania linii regresji dla danych spółek giełdowych WIG20 .............. 9

Adam KOŚCIELNIAK: Rynek gier komputerowych

w latach 2006-2010 .................................................................................... 17

Adam STANGRECIAK: Technologia holograficzna.

Możliwości i zastosowania ......................................................................... 23

Agata ZELGA: Użycie technologii informatycznych przez studentów

Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego

w latach 2007-2011 .................................................................................... 29

ROZDZIAŁ II: SERWISY INTERNETOWE I MEDIA ......................... 37

Monika KARBOWNIK, Monika JAWORSKA: Wizerunek

i promocja firmy w Internecie .................................................................... 39

Karolina KWAŚNIAK: Innowacyjne trendy

w sposobie tworzenia reklamy ................................................................... 47

Katarzyna LIPCZYŻŃSKA: Kreowanie marki i planowanie

działań komunikacyjnych w przedsiębiorstwie .......................................... 53

Piotr MIJAS: Web 2.0 w biznesie ............................................................ 61

ROZDZIAŁ III: GOSPODARKA ELEKTRONICZNA ......................... 69

Angelika GODZISZ, Milena STROJEK: Integracja e-biznesu

z codzienną działalnością przedsiębiorstwa ............................................... 71

Katarzyna KACZMARCZYK: Andrzej ŁUKASIEWICZ:

Organizacja wirtualna jako sposób na biznes w społeczeństwie

informacyjnym ........................................................................................... 77

Monika NOWICKA: Narzędzia elektroniczne w procesie

udzielania zamówień publicznych ............................................................. 85

Paweł PRASOŁEK: Zwiększenie ergonomii w biznesie ......................... 93

O wydawcy ................................................................................................. 101

5

Wstęp

Publikacja, którą trzymacie Państwo przed sobą jest kolejną książką z serii

„Innowacyjne rozwiązania biznesowe”. Pierwszy tom publikacji „Innowacyjne

rozwiązania biznesowe IV” składa się z dwunastu opracowań dotyczących tematyki

zastosowań technologicznych, napisanych przez szesnastu autorów, będących

studentami zrzeszonymi w kołach naukowych. Opracowania zostały podzielone na

trzy działy tematyczne: rozwiązania technologiczne, serwisy internetowe i media

oraz gospodarka elektroniczna.

Pierwszy dział książki rozpoczyna się od zastosowania arkusza

kalkulacyjnego w metodach ilościowych na przykładzie wyznaczania linii regresji

dla notowań indeksów spółek giełdowych. Największą uwagę autorzy zwrócili na

oprogramowanie Microsoft Office Excel i jego możliwościach związanych

z przetwarzaniem, prezentacją i analizą danych. Ostatnia część przedstawia wkład

własny autorów, obrazując zastosowania arkusza kalkulacyjnego Microsoft Office

Excel 2010 do wyznaczania trendu regresji liniowej, wykładniczej, jak również

i innych możliwości wyznaczenia linii regresji.

Rynek gier komputerowych już dawno temu przestał być na marginesie przemysłu

rozrywkowego. Obecnie dochody pochodzące ze sprzedaży gier nierzadko

przekraczają zyski dochodowych hollywoodzkich produkcji. Aktualnie branża

przeżywa swój „złoty wiek”.

Holografia jest technologią umożliwiającą rejestrowanie i odtwarzanie trójwymiaro-

wego obrazu przedmiotu w przestrzeni. W poniższym referacie zostanie zaprezento-

wana idea rejestrowania i powstawania obrazów holograficznych, zastosowania tej

techniki oraz możliwości, które przed nią stoją.

Kolejny artykuł opisuje wykorzystanie technologii informatycznych wśród

studentów wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Na

podstawie badań przeprowadzanych w kolejnych latach, zostały wyznaczone trendy

na podstawie celów, czasu i sposobów użytkowania komputera oraz Internetu przez

studentów. Zwrócono również uwagę na znaczenie otwartego oprogramowania oraz

jego znajomość wśród społeczności akademickiej

Dział drugi kładzie nacisk na znaczenie serwisów internetowych i mediów,

zatem coraz więcej organizacji wykorzystuje globalną sieć komputerową w swoich

działaniach promocyjnych. Pierwsze opracowanie wskazuje na podstawowe środki

promocji, którymi są strony internetowe, newslettery, programy partnerskie, blogi,

fora oraz serwisy eventowe. Innym, ale coraz bardziej popularnym sposobem

kreowania wizerunku przedsiębiorstwa jest wykorzystywanie portali społeczno-

ściowych. Obecność firmy i potencjalnych klientów w tym samym miejscu tworzy

między nimi wzajemną interakcje, a także przełamuje bariery komunikacyjne.

W wyniku procesu ewolucji reklama w XXI wieku w znacznym stopniu zmieniła

swój charakter. Zmianie uległa nie tylko forma reklamy, która obecnie nie jest

jedynie przekazem merytorycznym nastawionym na komunikację użyteczności

produktu. Obecne trendy w tworzeniu reklamy uwzględniają przede wszystkim

aspekt emocjonalny, który powinien być z przekazem reklamowym skorelowany.

6

Współczesne budowanie wizerunku firmy jest wynikiem ewolucji i wielu zmian

gospodarczo-społecznych. Składają się na niego takie elementy jak m. in. tworzenie

wartości dodanych, składanie obietnic czy prowadzenie działań komunikacyjnych.

Obecnie duża część działań komunikacyjnych z konsumentem odbywa się za

pomocą Internetu, który umożliwia szybkie przyjmowanie i wykorzystywanie

informacji zwrotnej od konsumenta.

Kończąc dział, zostaje przedstawiony Web 2.0, czyli sposób na wykorzystanie

zasobów Internetu. Dzięki temu możliwe jest budowanie pozytywnych relacji

przedsiębiorstwa z klientami. Web 2.0 opiera się na interaktywności, współpracy

i zaangażowaniu użytkownika w tworzenie treści.

Ostatni, trzeci dział dotyczy gospodarki elektronicznej. Na początku zostaje

przedstawiona integracja e-biznesu z codzienną działalnością przedsiębiorstwa.

Początkowo wystarczała sama obecność firmy w sieci – zamieszczano tylko

elektroniczną wizytówkę lub wirtualny prospekt. Pasywna obecność w sieci

przestała wystarczać, zmieniła się sztuka komunikacji, możliwe stało się nawiązanie

bezpośredniego kontaktu z dotychczasowymi i potencjalnymi klientami, zaczęto

stosować nowe drogi promocji i dystrybucji, a w końcu rozwinął się e-marketing,

który zdefiniował na nowo instrumenty marketingu tradycyjnego.

Dostępność do technologii wywiera znaczący wpływ na społeczeństwo i gospo-

darkę. Przykładem nowego modelu organizacji przedsiębiorstwa, działającego

w oparciu o sieć informacyjną jest organizacja wirtualna, która ułatwia osiągnięcie

wspólnego celu przez kilku przedsiębiorców. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom

współczesnego społeczeństwa przedsiębiorcy oferują szereg usług świadczonych

przez Internet.

Kolejna praca przedstawia elektroniczne rozwiązania w zakresie zamówień publicz-

nych w Unii Europejskiej i Polsce oraz analizę elektronicznego systemu zamówień

publicznych w Polsce. Wzrastające wielkość rynku zamówień publicznych,

a w rezultacie jego znaczenie w gospodarce może wpływać m.in. na realizację celów

polityk unijnych w zakresie informatyzacji administracji publicznej.

Książkę zamyka opracowanie dotyczące zwiększenia ergonomii e-biznesu, opisujące

znaczenie użyteczności, oraz metodyki projektowania, tworzenia i badania serwisów

internetowych, ze szczególnym naciskiem na aplikacje gospodarki elektronicznej.

Pokładamy nadzieję, iż niniejsza publikacja pozwoli pogłębić czytelnikowi

wiedzę z zakresu szeroko pojętej innowacyjności w gospodarce, oraz będzie

stanowiła źródło inspiracji do dalszych prac i badań w tym zakresie.

Składamy podziękowania za pomoc przy recenzowaniu niniejszej publikacji

Panu dr. Jarosławi Zającowi z Katedry Informatyki Ekonomicznej Uniwersytetu

Łódzkiego.

mgr Milan Popović mgr Michał Błaszczyk

Katedra Informatyki Ekonomicznej

Uniwersytet Łódzki

ROZDZIAŁ I

ROZWIĄZANIA

TECHNOLOGICZNE

9

Arkusz kalkulacyjny, funkcje, wykresy,

Microsoft Office Excel, wyznaczanie

trendu, prognoza.

MICHAŁ BŁASZCZYK*, MILAN POPOVIĆ

*

ZASTOSOWANIE AKRUSZA KALKULACYJNEGO

W METODACH ILOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE

WYZNACZANIA LINII REGRESJI DLA DANYCH

SPÓŁEK GIEŁDOWYCH WIG20

Niniejszy artykuł przedstawia możliwości zastosowania arkusza kalkulacyjnego

w metodach ilościowych na przykładzie wyznaczania linii regresji dla notowań indeksów

spółek giełdowych WIG20. Największą uwagę autorzy zwrócili na oprogramowanie

Microsoft Office Excel i jego możliwościach związanych z przetwarzaniem, prezentacją

i analizą danych. Ostatnia część przedstawia wkład własny autorów, obrazując

zastosowania arkusza kalkulacyjnego Microsoft Office Excel 2010 do wyznaczania

trendu regresji liniowej, wykładniczej, jak również i innych możliwości wyznaczenia linii

regresji.

1. WPROWADZENIE

Trudno sobie wyobrazić współczesną firmę, nieużywającą w swojej

pracy komputerowego arkusza kalkulacyjnego. Obecnie przedstawia on

bardzo wydajne i powszechnie stosowane narzędzie, pomagające użytkow-

nikom analizować informacje w celu podejmowania trafniejszych i bardziej

świadomych decyzji.1 Arkusze kalkulacyjne umożliwiają m.in. śledzenie

danych, tworzenie modeli analizy danych, zapisywanie formuł w celu

przeprowadzania obliczeń z wykorzystaniem tych danych, przestawianie

danych na różne sposoby i prezentowanie ich na profesjonalnych wykresach

różnego typu.

Największą zaletą współczesnych arkuszy kalkulacyjnych jest ich

różnorakie zastosowanie, chociaż ich głównym zadaniem jest dokonywanie

obliczeń. Ponadto, arkusze kalkulacyjne mogą również służyć do tworzenia

aplikacji, które nie zawierają liczb. Do najważniejszych zastosowań

komputerowych arkuszy kalkulacyjnych można zaliczyć2:

* Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Informatyki

Ekonomicznej, doktorant UŁ. 1 http://office.microsoft.com, 14.04.2011.

2 Walkenbach J., Excel 2003 PL. Biblia, Helion, Gliwice 2004: s. 33-34.

10

Przetwarzanie liczb – arkusze kalkulacyjne są wykorzystywane do

tworzenia budżetów, dokonywania analizy wyników badań oraz

wszelkich innych analiz finansowych.

Tworzenie wykresów – użytkownik z łatwością może tworzyć różnego

rodzaju wykresy oraz dostosowywać je do swoich potrzeb.

Organizowanie list – układ graficzny, składający się z wierszy i kolumn

może przyczynić się do efektywniejszej prezentacji list.

Dostęp do innych danych – arkusze kalkulacyjne pozwalają na

wykorzystywanie danych z różnych źródeł.

Tworzenie grafik i diagramów – do tego celu zostały opracowane

autokształty, które ułatwiają tworzenie prostych oraz rozbudowanych

diagramów.

2. NAJWAŻNIEJSZE FUNCJONALNOŚCI WE WSPÓŁCZESNYCH

ARKUSZACH KALKULACYJNYCH NA PODSTAWIE

ARKUSZY MICROSOFT OFFICE EXCEL

2.1. PRZETWARZANIE DANYCH

Arkusz kalkulacyjny Microsoft Office Excel posiada zestaw

wbudowanych funkcji, które pozwalają na szybka i sprawna obróbka danych.

Zostały one podzielone na kategorie dzięki którym istnieje możliwość

znalezienia odpowiednich funkcjonalności, w zależności od typu przetwa-

rzanych danych, czy typu operacji jakie są na nich wykonywane. Możemy

wyróżnić następujące grupy funkcji3: funkcje baz danych; funkcje daty

i godziny; funkcje inżynierskie; funkcje finansowe; funkcje informacyjne,

funkcje logiczne; funkcje wyszukiwania i odwołań; funkcje matematyczne

i trygonometryczne; funkcje statystyczne; funkcje tekstowe.

2.2. PREZENTACJA I ANALIZA DANYCH NA PRZYKŁADZIE

MICROSOFT OFFICE EXCEL 2010

Jak zapewnia producent4, poprawienie wydajności i ulepszenia

w oprogramowaniu Microsoft Office Excel 2010 umożliwiają łatwiejsze

i szybsze ukończenie pracy. Za pomocą nowych filtrów wyszukiwania można

szybko zawęzić dostępne opcje filtrowania w tabelach, widokach tabel

i wykresów przestawnych. Użytkownik może wyjątkowo szybko znaleźć

dokładnie to, czego szuka, pośród miliona innych elementów.5

3 http://office.microsoft.com, op. cit.

4 Ibidem.

5 Ibidem.

11

Rysunek 1. Wykresy w Microsoft Excel 2010.

Źródło: http://office.microsoft.com,

Nowością w programie Microsoft Excel przedstawiają „wykresy

przebiegu w czasie” przedstawiają niewielkie wykresy mieszczące się

w pojedynczej komórce. Wykresy tego rodzaju przedstawiają trendy na

niewielkiej przestrzeni i dzięki temu są szczególnie użyteczne w pulpitach

nawigacyjnych lub innych miejscach, w których niezbędne jest pokazanie

„migawki” informacji biznesowych w przejrzystej formie graficznej. Dla

przykładu, rysunek 2 pokazuje, iż dzięki wykresowi przebiegu w czasie

wystarczy spojrzeć, aby się zorientować, jakie wyniki miały poszczególne

działy w konkretnej jednostce czasu.6.

Rysunek 2. Wykresy przebiegu w czasie w Microsoft Excel 2010.

Źródło: http://office.microsoft.com,

„Wykresy przebiegu w czasie” służą do przedstawiania trendów

w seriach wartości, takich jak sezonowe wzrosty i spadki oraz cykle

ekonomiczne, lub do wyróżniania wartości maksymalnych i minimalnych.

Aby uzyskać lepszy efekt, należy umieścić wykres przebiegu w czasie obok

odpowiednich danych. Ponieważ jest on małym wykresem osadzonym

6 Ibidem.

12

w komórce, można wprowadzić tekst w tej komórce, używając wykresu

przebiegu w czasie jako jej tła, jak pokazano na poniższej ilustracji.

Dodatkowo można zastosować schemat kolorów, wybierając wbudowany

format z Galerii stylów. Za pomocą poleceń „Kolor wykresu przebiegu

w czasie” lub „Kolor znacznika wykresu przebiegu w czasie” można wybrać

kolory najwyższej, najniższej, pierwszej i ostatniej wartości.7

3. ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE ARKUSZA MICROSOFT

OFFICE EXCEL 2010 NA PODSTAWIE DANYCH SPÓŁEK

GIEŁDOWYCH, INDEKSU WIG20 GPW

Jako dane przykładowe wybraliśmy dane dzienne wartości indeksu

WIG20 od 01.07.2010 do 31.12.2010, czyli serię ciągłą 130 danych. Celem

niniejszego rozdziału jest przedstawienie zastosowań narzędzia Microsoft

Excel 2010 do wyznaczania linii regresji liniowej i wykładniczej zarówno

metodą graficzną jak i za pomocą funkcji.

Najprostszym sposobem wyznaczenie linii regresji liniowej w arkuszu

kalkulacyjnym Excel, jest użycie wbudowanej funkcjonalności, która dodaje

ją automatycznie do wykresu danych. Pierwszym krokiem niezbędnym do

otrzymania przez nas pożądanego wyniku jest stworzenie graficznej

prezentacji na podstawie danych historycznych. Następnie w opcjach

stworzonego w ten sposób wykresu wybieramy z pośród kilku dostępnych

interesującą nas linię trendu.

Rysunek 3. Wyznaczanie linii trendu metodą graficzną.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z serwisu http://gielda.onet.pl, 17.04.2011.

Z pośród dostępnych opcji możemy wybrać między innymi liniową,

wykładniczą a także prognozowaną linię trendu. Mimo iż postępowanie to jest

niezwykle szybkie i proste w wykonaniu ma jedną bardzo poważną wadę.

Mianowicie graficzne wyznaczenie linii regresji nie daje nam bezpośredniego

7 Ibidem.

13

wglądu do danych liczbowych, pozwalając wyłącznie na interpretację na

podstawie wykresu. W wielu przypadkach jest to dalece niewystarczające do

prawidłowych wnioskowań i głębszej analizy.

Rysunek 4. Wyznaczona linia trendu liniowego.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z serwisu http://gielda.onet.pl.

3.1. RĘCZNE WYZNACZENIE LINII TRENDU – FUNKCJE REGRESJI LINIOWEJ

Z pomocą przychodzą nam zaimplementowane w oprogramowaniu

Microsoft Excel funkcje statystyczne, umożliwiające otrzymanie danych

niezbędnych do wyznaczenia linii regresji. Mimo iż sposób jest bardziej

skomplikowany niż w przypadku metody graficznej, dostarcza on znacznie

więcej danych. Wśród najważniejszych przeznaczonych do regresji liniowej

wyróżnić można:

REGLINW – funkcja, która zwraca wartości wzdłuż trendu liniowego.

Dopasowuje linię prostą przy użyciu metody najmniejszych kwadratów do

tablic znane y i znane x. Zwraca wartości y wzdłuż tej linii, aby określić

tablicę nowe x.

REGLINX – funkcja, która oblicza lub przewiduje wartość przyszłą na

podstawie dostępnych wartości istniejących. Wartość przewidywana jest to

wartość y dla danej wartości x. Wartościami znanymi są istniejące wartości x

i y, a nowa wartość jest obliczana za pomocą regresji liniowej. Funkcja ta jest

przydatna w przewidywaniu przyszłego poziomu sprzedaży, wymagań

dotyczących zapasów lub trendów konsumpcyjnych.

REGLINP – funkcja, która oblicza statystykę dla linii, korzystając

z metody najmniejszych kwadratów do obliczania linii prostej, która najlepiej

pasuje do danych, a następnie zwraca tablicę opisującą tę linię. Funkcja

Reglinp jest funkcją tablicową. Oznacza to, że aby móc korzystać ze wszyst-

kich wartości jakie zwraca, należy zaznaczyć obszar w arkuszu zawierający

tablicę komórek, przy czym formuła musi znajdować się w górnym lewym

rogu. Następnie wcisnąć F2 i kombinację klawiszy Shift + Ctrl + Enter. Ta

funkcja daje najdokładniejszy obraz wyznaczając takie wartości jak:

14

Standardowe wartości błędu dla współczynników,

Standardowe wartości błędu dla stałej b,

Współczynnik wyznaczania,

Standardowy błąd oceny y,

Statystykę F (o rozkładzie F Snedecora) lub wartość obserwowaną F,

Stopnie swobody,

Regresyjną sumę kwadratów,

Resztkową sumę kwadratów.

Rysunek 5. Tabela wynikowa funkcji REGLINP.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Microsoft Office Excel 2010.

Wykorzystując powyższą funkcję dla danych indeksu spółek giełdowych

WIG20, otrzymaliśmy oszacowania przedstawione w na rysunku 6 a nas-

tępnie na ich podstawie byliśmy w stanie wyznaczyć linię regresji. Jak

zostało przedstawione na rysunku, jej graficzna interpretacja jest identyczna

jak w przypadku użycia wbudowanej funkcjonalności która dodaje ją

automatycznie do wykresu danych. Jednakże, w tym przypadku otrzymujemy

również niezbędne do przeprowadzenia dalszych analiz dane liczbowe.

Rysunek 6. Tabela wynikowa funkcji REGLINP oraz jej wykres na

przykładzie danych WIG20.


3.2. TREND NA PODSTAWIE REGRESJI WYKŁADNICZEJ

Z pominięciem możliwości wyznaczenia linii trendu regresji liniowej,

w arkuszu kalkulacyjnym w podobny sposób jesteśmy w stanie wyznaczyć

regresje typu wykładniczego. Tak jak w poprzednim przypadku, zastosować

możemy funkcjonalności wykresów jak również i specjalnie przygotowanych

do tego celu funkcji.

15

Rysunek 7. Automatycznie wyznaczona wykładnicza linia trendu.


Podobnie jak poprzednio, wyznaczona linia nie daje nam żadnych

danych umożliwiających pełną analizę. Z pomocą przychodzą 2 funkcje :

REGEXPW – oblicza przewidywany wzrost wykładniczy, używając

istniejących danych. Funkcja zwraca wartości y dla serii nowych wartości x

określonych na podstawie istniejących wartości x i y.

REGEXPP – w analizie regresji funkcja oblicza krzywą wykładniczą,

która najlepiej pasuje do danych i zwraca tablicę wartości opisującą tę

krzywą. Regexpp jest to funkcja tablicowa która zwraca dokładne dane opi-

sujące wyznaczoną krzywą. Zarówno dane jak i ich rozlokowanie w tablicy

jest analogiczne jak w przypadku funkcji regresji liniowej REGLINP.

Wykorzystując tę funkcję dla danych spółek giełdowych WIG20

otrzymaliśmy oszacowania przedstawione w na rysunku 8.

Rysunek 8. Tabela wynikowa funkcji REGEXPP oraz jej wykres na

przykładzie danych WIG20.

1,001303494 2366,576

4,53119E-05 0,003394

0,86680251 0,019164

826,4714193 127

0,303538751 0,046643


3.3. INNE MOŻLIWOŚCI WYZNACZENIA LINII REGRESJI

Oprócz dwóch opisanych powyżej typów regresji, Microsoft Excel umożliwia wyznaczanie dokładniejszych, ale bardziej skomplikowanych regresji, mianowicie: potęgowej i wielomianowej. Niestety nie istnieją wbudowanie funkcje dające nam podobne wyniki jak w poprzednich przypadkach. Ich wyznaczenie jest możliwe jedynie z poziomy wykresu

16

danych. Jak zostało to przedstawione na poniższych rysunkach, potęgowa oraz wykładnicza linia trendu z mniejszym średnim błędem przedstawiają trend obserwowanego zjawiska.

Rysunek 9. Automatycznie wyznaczone potęgowa (po lewej) oraz wielomianowa linia trendu (po prawej).


4. PODSUMOWANIE

W ciągu ostatnich kilkunastu lat rozwój jaki przeszły arkusze kalkulacyjne, automatyzacja ich działań i nieustannie upraszczany interfejs użytkownika sprawiły, iż stały się one powszechnym narzędziem pomagającym już nie tylko w dokonywaniu skomplikowanych obliczeń i nie wymagającym obsługi doświadczonego specjalisty. Przedstawienie i opisanie wszystkich funkcjonalności nie było celem niniejszego opracowania ze względu na ich olbrzymią ilość, toteż został przytoczony jedynie ich zarys, a przedstawione w tymże artykule funkcjonalności przedstawiają jedynie namiastkę możliwości, jakie oferują nowoczesne komputerowe arkusze kalkulacyjne. Użyte dane notowań indeksów spółek giełdowych WIG20, miały na celu pokazanie jak w prosty i szybki sposób można dokonać zpozoru skomplikowanego wyznaczenia trendu, linii regresji oraz dodatkowych statystyk temu towarzyszących.

BIBLIOGRAFIA

Walkenbach J., Excel 2003 PL. Biblia, Helion, Gliwice 2004.

Walkenbach J., Excel 2007 PL. Formuły, Helion, Gliwice 2008.

http://office.microsoft.com, 14.04.2011.

http://gielda.onet.pl, 17.04.2011.

APPLICATION OF SPREADSHEET IN QUANTITATIVE METHODS ON THE EXAMPLE OF DETERMINING THE REGRESSION LINE FOR THE WIG20 DATA

The article describes the application of spreadsheet in quantitative methods on the example of determining the regression line for the Polish stock exchange index WIG20. Authors contribution focuses on the use of spreadsheet Microsoft Office Excel 2010 to indicate the linear regression, exponential, as well as other trend possibilities and determine its regression line.

17

Gry, Rozrywka, Komputery, Rynek

Adam KOŚCIELNIAK*

RYNEK GIER KOMPUTEROWYCH W LATACH 2005-2010

Rynek gier komputerowych już dawno temu przestał być na marginesie przemysłu

rozrywkowego. Dziś dochody pochodzące ze sprzedaży gier nierzadko przekraczają

zyski kasowych hollywoodzkich produkcji. Aktualnie branża przeżywa swój ‘złoty

wiek’.

1. WSTĘP

Rynek gier komputerowych już dawno temu przestał być na marginesie

przemysłu rozrywkowego. Dziś dochody pochodzące ze sprzedaży gier

nierzadko przekraczają zyski kasowych hollywoodzkich produkcji. Aktualnie

branża przeżywa swój ‘złoty wiek’- sprzedaż rośnie, pojawia się coraz więcej

studiów developerskich, wydawcy co roku notują wysokie wzrost sprzedaży.

1.1. PRZEMYSŁ W LICZBACH

W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się

zdecydowana większość firm tej gałęzi przemysłu. Aktualna liczba

pracowników to 32 000, co stanowi ¼ ogółu zatrudnionych w sektorze

tworzenia oprogramowania. Przez ostatnie 4 lata średni roczny wzrost

zatrudnienia wynosił 8,65%, a wynagrodzenia w 2010 roku szacowano na

ponad 2,9 mld dolarów. Kolejnym dowodem na prężny rozwój tego sektora

jest fakt, iż w latach 2005-2009 roczny wzrost wartości dodanej wynosił

10,6%, natomiast całkowity wzrost PKB w USA wynosił 1,4%.

* Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Studenckie Koło Naukowe

Technologii Internetowych i Multimedialnych „IM-Tech”, praca pod kierunkiem

dr. Konrada Szymańskiego.

18

1.2. RYNEK GIER W ZESTAWIENIU Z HOLLYWOOD

Tak jak film był motorem do rozwoju przemysłu kinowego, tak gry

komputerowe stały się motorem rozwoju nowych technologii z zakresu

rozwiązań skierowanych do pasjonatów tej formy rozrywki. Przemysł gier

już dziś rywalizuje z Hollywood. Porównując dane należy pamiętać że

sprzedaż biletów kinowych nie oddaje w pełni przychodów przemysłu

filmowego. Na dochody tej branży składają się także dochody z dystrybucji

DVD, sprzedaży licencji telewizyjnych oraz gadżetów.

Rysunek 1. Wykresy sprzedaży gier do sprzedaży biletów kinowych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportu ESA

19

2. WZROST PRZEMYSŁU W LICZBACH

2.1. SPRZEDA

Na początku przeanalizowane zostaną dane dotyczące sprzedaży gier

w Stanach Zjednoczonych Ameryki na przestrzeni lat 2005 – 2009.

W roku 2007 przemysł zaliczył największy wzrost przychodów

o 28,4% w stosunku do roku poprzedniego. Wysoki wzrost utrzymał się

także w 2008 (28,4%), wtedy również dochody ze sprzedaż gier były większe

niż te uzyskane ze sprzedaży biletów kinowych. Te ostatnie lata umocniły

pozycję gier w przemyśle rozrywkowym i rozwiały wszelkie wątpliwości na

temat grania jako „tylko mody, która przeminie”.

Nie należy ignorować roku 2009 w którym nastąpił spadek sprzedaży

o 10,3%, na daną chwilę ocena czy spadek ten jest spowodowany jedynie

kryzysem czy początkiem tendencji spadkowej jest niemożliwy. Odpowiedź

na wszystkie pytania dotyczące przyszłości sprzedaży na tym rynku

znajdziemy w danych z roku 2010.

Rysunek 2. Przychody ze sprzedaży gier w latach 2005-2009

Źródło: Opracowanie własne na podstawie SIWEK E. S., Video Games in the 21st Century,

ESA 2010.

Ż

20

2.2. PRACOWNICY

Przy tak dobrych wynikach tej gałęzi gospodarki należałoby się

spodziewać, że praca w przemyśle gier będzie wymarzoną profesją każdego

programisty. Jednak w rzeczywistości nie do końca tak jest.

Obecnie pracownicy studiów developerskich8 ciągle są jednymi

z najciężej pracujących w sektorze wytwarzania oprogramowania. Niestety,

dochody zatrudnionych w tym przemyśle ciągle nie są adekwatne do

ponoszonego wkładu pracy. Przy średniej płacy w sektorze oscylujące

w przedziale 100 – 150 tys. dolarów rocznie przychody pracowników

studiów developerskich nie są zbyt imponujące.

Rysunek 3. Przychody ze sprzedaży do średniej wypłaty w przemyśle

Źródło: Opracowanie własne na podstawie SIWEK E. S., Video Games in the 21

st Century,

ESA 2010.

8 Firma zajmująca się tworzeniem gier komputerowych.

21

Do najczęstszych zarzutów wobec pracodawców należą9:

długie godziny pracy,

narzucanie nierealistycznych terminów,

złe zarządzanie zasobami ludzkimi.

3. PROBLEMY PRZEMYSŁU

Przemysł gier wydaje się aktualnie nie radzić sobie z sukcesem, który

osiągnął. Akcjonariusze oczekujący coraz większych przychodów od

wydawców i developerów, wywierają nacisk na produkowanie coraz

większej ilości gier w jak najkrótszym czasie. Taka polityka w połączeniu

z ograniczoną ilością dostępnych pracowników (nie każdy programista może

tworzyć gry komputerowe), powoduje wzrost presji wywieranej na

pracowników.

Dużym problemem jest także ciągły brak ustalonych metodologii

tworzenia gier. Większość projektów ciągle tworzona jest techniką

waterfallową, polegającą na wykonywaniu wszystkich czynności jako

odrębnych faz projektowych w porządku jedna po drugiej:

Rysunek 4:. Schemat tworzenia oprogramowania metodologii Waterfall

Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.agilegamedevelopment.com, 23.04.2010.

9 http://www.gamasutra.com/view/news/29292/Analysis_Is_The_Game_Industry_A_Happy

_Place.php jeden z wielu artykułów obrazujących aktualną sytuację pracowników.

22

W przypadku studiów tworzących gry komputerowe stosowanie

tworzenia kaskadowego powoduje problemy z zarządzaniem zasobami

ludzkimi. Prostym przykładem tego jest sytuacja, w której programiści

bezproduktywnie oczekują na tekstury bądź koncept arty od grafików. Jest to

ewidentne marnowanie zasobów ludzkich.

4. PODSUMOWANIE

Podsumowując, pomimo bardzo dobrej sytuacji na rynku, przemysł

gier komputerowych nie jest wymarzonym miejscem pracy każdego

programisty. Składają się na to niejasne metody działania firm

developerskich, oraz relatywnie niskie zarobki. Sytuacja jednak powoli

zmienia się, powstające coraz to nowsze studia dają developerom możliwość

pracy zgodnej z aspiracjami i oczekiwaniami, uniezależniając ich od

pracodawców.

Zebrane dane pokazują, że gałąź przemysłu, jaką jest przemysł gier

komputerowych na stałe zakorzeniła się w rynku.

BIBLIOGRAFIA

SIWEK E. S., Video Games in the 21st Century, ESA 2010.

ADAMS E., ROLLINGS A. Fundamentals of Game Design, ISBN-13: 978-0131687479,

2006.

http://www.agilegamedevelopment.com, 23.04.2010.

http://www.bruceongames.com/2009/11/12/you-dont-want-to-work-in-the-video-game-

industry/, 23.07.2010.

http://www.gamasutra.com/view/news/29292/Analysis_Is_The_Game_Industry_A_Happy_

Place.php, 23.07.2010.

THE VIDEO GAMES INDUSTRY IN YEARS 2005 – 2010

Video games are no longer considered toys. Game development industry is currently one

of the fastest growing branches of the economy. Hollywood’s position as the main

entertainment provider is again contested. The golden age of the games industry is upon us.

http://www.bruceongames.com/2009/11/12/you-dont-want-to-work-in-the-video-game-industry/

http://www.bruceongames.com/2009/11/12/you-dont-want-to-work-in-the-video-game-industry/

http://www.gamasutra.com/view/news/29292/Analysis_Is_The_Game_Industry_A_Happy_Place.php

http://www.gamasutra.com/view/news/29292/Analysis_Is_The_Game_Industry_A_Happy_Place.php

23

Holografia, obrazy trójwymiarowe.

Adam STANGRECIAK*

TECHNOLOGIA HOLOGRAFICZNA.

MOŻLIWOŚCI I ZASTOSOWANIA

Holografia jest technologią umożliwiającą rejestrowanie i odtwarzanie trójwymiaro-

wego obrazu przedmiotu w przestrzeni. W poniższym referacie zostanie zaprezentowana

idea rejestrowania i powstawania obrazów holograficznych, zastosowania tej techniki

oraz możliwości, które przed nią stoją.

1. REJESTRACJA I ODTWORZENIE

TRÓJWYMIAROWEGO PRZEDMIOTU

1.1. IDEA DZIAŁANIA HOLOGRAMÓW

Ludzkie oko oraz wszystkie urządzenia pozwalające na zapis obrazów

świetlnych umożliwiają rejestrację przedmiotów, które zaburzają padające na

nie fale świetlne. Same barwy światła powstają jako wynik różnic fizycznego

stanu światła załamującego się na różnych fragmentach przedmiotu. Jeżeli

znany będzie rozkład natężenia światła , wówczas będzie istniała możliwość

utrwalenia przedmiotu za pomocą ludzkiego oka lub narzędzia rejestrującego

obraz. W przypadku korzystania z aparatu lub kamery telewizyjnej,

rejestrowane są jedynie niektóre informacje o przedmiocie zapisane jako

rozkład natężenia światła i barwy, zaś informacje dotyczące zaburzeń faz

świetlnych są pomijane10

. Prowadzi to utraty głębi i perspektywy, które są

atrybutami przedmiotów trójwymiarowych. Rzeczywiste odtworzenie

rejestrowanego przedmiotu będzie możliwe dopiero wówczas, gdy

zarejestrowany i odtworzony będzie rozkład faz fal świetlnych, które

kształtują rejestrowany przedmiot. Efekt wizualnie naśladujący holografie to

m.in. fotografia stereoskopowa. Polega ona na fotografowaniu przedmiotu


Technologii Internetowych i Multimedialnych „IM-Tech”, opiekun naukowy referatu:

dr Katarzyna Lange-Sadzińska. 10

Gniadek K., Optyczne przetwarzanie informacji, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 1992.

24

z dwóch różnych miejsc i następne umieszczenie ich w stereoskopie.

Następną z technologii naśladującą holografie jest kino trójwymiarowe,

będące jedynie cyfrową obróbką dwuwymiarowych obrazów.

Faktyczne odtworzenie rejestrowanego przedmiotu będzie możliwe

dopiero wtedy, gdy zarejestrowany i odtworzony zostanie rozkład faz fal

świetlnych ukształtowanych przez ten przedmiot. Podobny wizualnie efekt

możemy uzyskać wykorzystując techniki fotografii stereoskopowej,

polegające na fotografowaniu przedmiotu z dwóch różnych miejsc i umiesz-

czeniu zdjęć w stereoskopie. Kolejną z możliwości wystąpienia efektu

zbliżonego do holograficznego, jest obróbka cyfrowa obrazów, znana jako

kino 3D. W obydwu przypadkach, na jednym ze zdjęć kolor czarny jest

zastąpiony przez czerwony, zaś na drugim przez niebieski. Jednakże, jest to

efekt, który nie jest prawdziwą holografią, ale jej substytucją.11

1.2. REJESTRACJA I ODTWORZENIE OBRAZU PRZEDMIOTU

Samo rejestrowanie hologramu można opisać na przykładzie holografii

mikroskopowej. Wiązka światła ze spójnego źródła lub lasera jest podzielona

na dwie wiązki, z których jedna oświetla obiekt bezpośrednio, a druga

niebezpośrednio, zawierając w sobie wiązkę odniesienia. Prowadzi to do

rejestracji zaburzeń faz światła przedmiotu na płycie. Odtworzenie

holograficzne polega na projekcji wiązki światła takiej samej jak

zarejestrowana uprzednio wiązka niebezpośrednia. Umożliwia to odtwo-

rzenie przedmiotu dokładnie takiego samego jak zarejestrowany, z tym że nie

jest zachowana skala tego przedmiotu. Aktualny poziom stosowanej

technologii nie pozwala jednak na rzeczywiste odtwarzanie przedmiotu.

Jednak problem ten został rozwiązany po ponad dziesięciu latach badań, gdy

naukowcy ze Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologii odczytali

zarejestrowany hologram poprzez aparat cyfrowy, który przesłał informacje

do komputera. Następnie proces numerycznej rekonstrukcji umożliwia

natychmiastowy dostęp do dokładnych informacji o intensywności i zabu-

rzeniach faz, co prowadzi do odtworzenia prawdziwej rekonstrukcji próbki

w czasie rzeczywistym.12

11

Jaroszewski E., Wstęp do optyki inżynieryjnej, Oficyna Wydawnicza Politechniki

Wrocławskiej, Wrocław 2008. 12

http:/www.lynceetec.com/, 10.12.2010.

25

2. ZASTOSOWANIE

2.1. MEDYCYNA

Stosowanie technik holograficznych daje nam ogromne możliwości.

Jedną z nich jest zastosowanie holografii w medycynie, a dokładniej

w biologii komórek, biotechnologii itp. Większość biologicznych próbek

wygląda bardzo podobnie zaś różnice pomiędzy nimi występują dopiero na

poziomie mikro lub nawet nano. Dzięki stosowaniu Cyfrowych

Holograficznych Mikroskopów13

(DHC — Digital Holoraphic Miscroscope)

dostrzeganie różnic pomiędzy nimi oraz ich analiza staje się znacznie

łatwiejsza, efektywniejsza i jest zdecydowanie szybsza. Wiodącą firmą w tej

branży jest Lyncee Tec, której produkty mogą współpracować w wielu

obszarach analizy mikroskopowej np. elektrofizjologii. Istota działania tej

technologii jest niezwykle prosta. Najpierw holograficzny mikroskop

dokonuje skanu badanej próbki, z którego tworzony jest hologram. Przy

aktualnym poziomie technologii nie jest jeszcze możliwe wygenerowanie

trójwymiarowego powiększonego obrazu skanowanego przedmiotu. Dlatego

też prowadzi to do cyfrowej obróbki zeskanowanego obiektu dokonanej za

pomocą jednostek obliczeniowych, a następnie wyświetleniu na ekranie

komputera interaktywnego trójwymiarowego obrazu zeskanowanego

przedmiotu.

2.2. BIOMETRIA

Kolejną możliwością zastosowania techniki odtworzenia przedmiotu

trójwymiarowego jest biometria. W tej dziedzinie znaczne postępy należą do

polskiej firmy Optel, która jest odpowiedzialna za stworzenie holograficznej

kamery ultradźwiękowej do rozpoznawania palców. Przy przyłożeniu palca

do czytnika następuję emisja ultradźwięku przez kamerę. Linie papilarne nie

są jednorodne, zatem w krawędziach i punktach kontaktowych dojdzie do

przejścia dźwięku przez płytkę czytnika i jego zakłócenia. Zaburzenia te są

rejestrowane przez przetwornik zamontowany na płycie czytnika i dzięki

temu otrzymujemy wzór linii papilarnej. Przykład działania tej technologii

możemy zaobserwować na rysunku 1. Odpowiednio po lewej stronie

znajduje się holograficzny impuls odcisku palca a po prawej jego

rekonstrukcja wykonana za pomocą techniki tomografii odbiciowej.

13


26

Rysunek 1. Działanie holograficznego czytnika odcisków linii papilarnych

Źródło: http://www.optel.pl/, 10.12.2010.

W odróżnieniu od tradycyjnych metod, do głównych zalet techniki

odtworzeniowej należy niezawodność - jest ona odporna na wiele czynników

rozpraszających i uniemożliwiających zapis linii papilarnej. Każdy materiał

przykładany do czytnika posiada inną strukturę, dlatego też inna będzie

reakcja fali dźwiękowej emitowanej przez czytnik. Stosując holograficzną

kamerę nie ma znaczenia, czy dany palec będzie utłuszczony, ubrudzony

bądź uszkodzony, ponieważ przetwornik rozróżnia zaburzenie spowodowane

czynnikami innymi niż anatomiczne i nie bierze ich pod uwagę. Ponadto,

nie istnieje możliwość podstawienia fałszywych linii papilarnych, ponieważ

urządzenie wykrywa strukturę materiału przykładanego do czytnika

i wyświetla błąd.

2.3. FORMAT HVD

HVD, czyli Holographic Versatile Disc, jest kolejnym z formatów

zapisu danych, którego nośnik będzie miał pojemność rzędu ponad jednego

terabajta. Aby zrozumieć idee działania dysku należy przyjrzeć się jego

budowie. Rozpoczynając opis warstw od dołu: pierwszą z nich jest Substrate

1, czyli przezroczyste podłoże pokryte warstwą aluminium, które umożliwia

zachowanie kompatybilności z CD i DVD. Kolejne warstwy to Gap Layer -

warstwa dystansowa, Dichroic Mirror Layer -dychroiczna warstwa

odblaskowa, Photo Polymer Recording Layer - fotopolimerowa warstwa do

zapisu danych oraz Substrate 2,czyli poliwęglanowe podłoże. Do zapisu

i odczytu danych służy niebieskie światło lasera, zaś do pozycjonowania

głowicy napędu -czerwone.14

14

http://media.teamxbox.com/, 11.12.2010.

27

Rysunek 2. Przekrój przez nośnik danych typu HVD

Źródło: http://media.teamxbox.com/, 11.12.2010.

Główną właściwością HVD jest możliwość zapisu, a następnie odczytu

danych, nie tylko na powierzchni dysku, ale także wzdłuż całej jego

szerokości. Prowadzi to do możliwości odczytywania jednocześnie ponad

miliona bitów. Pojemność nośnika HVD jak zostało uprzednio wspomniane

będzie wynosiła około jednego terabajta. W tym momencie należy sobie

uzmysłowić jak ogromna ilość danych może zostać zapisana na powyższym

nośniku, który fizycznie będzie zwykłą płytą wyglądem nie różniąca się

niczym od płyt CD i DVD. Z drugiej strony należy także spojrzeć na fakt iż

wszelkiego rodzaju multimedia są coraz lepsze jakościowo i zajmują coraz

więcej przestrzeni dyskowej. Jednak nie wydaje się to zbyt poważnym

problemem, ponieważ „waga” danych zajmowanych przez multimedia jest

ciągle zdecydowanie mniejsza.

3. MOŻLIWOŚCI ROZWOJU

W dniu dzisiejszym holografia jest technologią, która dopiero powstaje,

jednak należy być świadomym możliwości, które będzie otwierać przed

swoim użytkownikiem. Głównego atutu holografii można doszukać się

w dywersyfikacji jej wykorzystań: rozpoczynając od medycyny, biologii

molekularnej, poprzez biometrię do zapisu danych na holograficznym

formacie HVD. Prowadziło to będzie to stopniowego rozszerzania aspektów

wykorzystywania tej technologii, której sukces powinien nastąpić

w momencie wprowadzenia do powszechnego użytku holowizji i homofonii.

Z drugiej strony największym problemem jest niedoskonałość technolo-

28

giczna, która uniemożliwia odtwarzanie trójwymiarowych przedmiotów oraz

fakt iż hologram będzie zdecydowanie większym obciążeniem dla łącz

komputerowych. Nie zmienia to jednak faktu, iż jest to technologia

innowacyjna, której rozwoju należy się spodziewać .15

BIBLIOGRAFIA

JAROSZEWSKI E., Wstęp do optyki inżynieryjnej, Oficyna Wydawnicza Politechniki

Wrocławskiej, Wrocław 2008.

GNIADEK K., Optyczne przetwarzanie informacji, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 1992.

http://media.teamxbox.com/, 12.04.2010.

http://optel.pl/, 20.04.2011.


http://science.howstuffworks.com/, 20.04.2011.

http://www.tech-faq.com/, 20.04.2011.

http://pclab.pl/, 20.04.2011.

THE OPPORTUNITIES OF HOLOGRAPHY USAGE.

Holography is a technology that allows registration and projection of 3D image in 3D

space. This article contains the idea of registration holograms, using mentioned technology

and opportunities of using holography in common world.

15

http://pclab.pl/, 10.12.2010.

29

Technologie informatyczne, komputer,

Internet, gry komputerowe, darmowe

oprogramowanie, oprogramowanie

abandonware, Uniwersytet Łódzki.

Agata ZELGA*

UŻYCIE TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH

PRZEZ STUDENTÓW WYDZIAŁU EKONOMICZNO-

SOCJOLOGICZNEGO UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO

W LATACH 2007-2011

Niniejszy artykuł opisuje wykorzystanie technologii informatycznych wśród

studentów wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Na

podstawie badań przeprowadzanych w kolejnych latach, zostały wyznaczone trendy na

podstawie celów, czasu i sposobów użytkowania komputera oraz Internetu przez

studentów. Zwrócono również uwagę na znaczenie otwartego oprogramowania oraz jego

znajomość wśród społeczności akademickiej.

1. WSTĘP. BADANIA NA ŚWIECIE

W ostatnich latach korzystanie z komputera i Internetu wśród

studentów odnotowuje wyraźny szybki wzrost. Temat ten nie jest tematem

nowym, aczkolwiek wymaga on przeprowadzania ciągłych badań w celu

przewidywania nadchodzących trendów w wykorzystania technologii

informatycznych wśród społeczności akademickiej.

Z badań przeprowadzonych przez Martina Poultera16

z Uniwersytetu

w Bristolu, wynika, że studenci w dużym stopniu wykorzystują pocztę

elektroniczną w celu komunikacji najczęściej z osobami starszymi, natomiast

między sobą porozumiewają się poprzez komunikatory internetowe.

Gienevieve Johnson z kanadyjskiego Uniwersytetu Granta MacEwana

z Edmonton17

w roku 2007 przeprowadził badania, z których wynika, że

* Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Studenckie Koło Technologii

Informatycznych i Multimedialnych „IM-Tech”, praca pod kierunkiem dr Konrada

Szymańskiego. 16

http://ancientgeeks.wordpress.com/2007/03/30/what-do-students-use-the-internet-for/,

30.03.2007. 17

Johnson G. M., College Student Internet Use: Convenience and Amusement, Canadian

Journal of Learning and Technology, Volume 33 (1), Winter 2007.

30

przeciętny student codziennie korzysta z Internetu w celu przeglądania stron

internetowych, do komunikowania się ze znajomymi, a rzadziej do grania

w gry oraz jako pomoc naukową.

Należy zwrócić uwagę, iż powyższe badania zostały przeprowadzone

lokalnie, czyli wśród studentów jednej uczelni. Wyraźnie widać bark badania

o większym zasięgu, które pozwoliłoby porównać stopień wykorzystania

technologii informatycznych przez studentów różnych uczelni, pochodzących

z różnych krajów.

2. BADANIE NA UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM

2.1. ANKIETOWANI STUDENCI

W latach 200718

, 200819

oraz 201020

została zbadana struktura wiedzy

studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego

na temat technologii informatycznych. Dane z roku 2009 zostały oszacowane

na podstawie prognoz ex post lat poprzednich. W badaniu przeprowadzonym

w kwietniu 2011 roku drogą elektroniczną udział wzięło 110 studentów,

stanowiących ponad 1% ogółu studentów Wydziału.

Prawie 1/3 ankietowanych (28,18%) to studenci kierunku Informatyka

i Ekonometria, którzy w znacznie większym stopniu używają komputera, niż

pozostali studenci, co mogło wpłynąć na zniekształcenie wyników.

Niemal 1/4 respondentów (22,72%) studiowało na kierunku Finanse

i Rachunkowość, 14,54% Stosunki Międzynarodowe, 13,63% Ekonomia,

5,45% Logistyka, Europeistyka jak i Gospodarka Przestrzenna 4,45%

oraz 6,4% pozostałe kierunki. Odsetek mężczyzn i kobiet biorących udział

w badaniu był porównywalny, z niewielką przewagą kobiet (51,8%).

18

Popović M., Morawiec D., Wziątek R., Wykorzystywanie technologii informatycznych

wśród studnetów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego,

Wybrane problemy gospodarki elektronicznej, monografia pod. red. Mariana

Niedźwiedzińskiego, Łódź, 2007. 19

Popović M., Morawiec D., Postęp w wykorzystywaniu technologii informatycznych wśród

studnetów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego, Wybrane

problemy gospodarki elektronicznej, monografia pod. red. Mariana Niedźwiedzińskiego

i Katarzyny Lange-Sadzińskiej, Łódź, 2008. 20

Popović M., Jasińska A., Trendy w zastosowaniach technologii informatycznych wśród

studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego, (red.)

Niedźwiedziński M., Studia i materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Wiedzą,

Bydgoszcz, 2010.

31

2.2. UŻYTKOWANIE KOMPUTERA

Zdecydowaną większość ankietowanych możemy zaliczyć do

zaawansowanych użytkowników komputera, gdyż korzystają z niego

powyżej 7 lat (90%). Podobnie jak w roku poprzednim, w roku bieżącym

brak było respondentów, którzy rozpoczęli korzystanie z komputera

w okresie studiów. Pozostali zaś (10% badanych) rozpoczęło swoją pracę

z komputerem w ciągu ostatnich 4-7 lat.

Wykres 1. Praca z systemami operacyjnymi.

Źródło: opracowanie własne.

W poprzednich latach wszyscy ankietowani korzystali z systemów

Microsoft Windows, natomiast w roku bieżącym badanie wykazało, iż 4,5%

respondentów zrezygnowało z tego popularnego oprogramowania na rzecz

innych, takich jak MacOS (8,18%) oraz Linux (6,36%).

Na podstawie wykresu 1 można zuważyć, że coraz więcej

użytkowników korzysta z systemów innych niż Windows, przy czym warto

zauważyć, iż w porównaniu do poprzedniego roku znacznie spadła liczba

użytkowników oprogramowania Linux (o 13,5%), zaś wzrosło

zainteresowanie MacOS. Niemniej jednak Microsoft Windows zostaje

niezmiennie od lat liderem wśród systemów operacyjnych.

2.3. INTERNET I POCZTA ELEKTRONICZNA

Powyżej dwóch godzin dziennie z Internetu korzysta ponad 3/4

respondentów (81,81%), a korzystanie poniżej 30 minut zadeklarowała tylko

jedna osoba (0,9%). W porównaniu do lat poprzednich możemy stwierdzić,

że średni czas korzystania z Internetu zwiększa się.

32

Wykres 2. Czas korzystania z Internetu.


Poczta elektroniczna stała się powszechną formą kominukacji.

Przykładem może być tutaj komunikacja między studentem i wykładowcą, co

obliguje obie strony do częstszego korzystania z poczty elektronicznej.

36,4% ankietowanych korzysta z niej przynajmniej raz dziennie, a 47,3%

kilka razy dziennie.

Wykres 3. Korzystanie z poczty elektronicznej.


Warto zauważyć, iż podobnie jak w roku 2010 wszyscy studenci

deklarują korzystanie z tej formy komunikowania się.

2.4. CELE ROZRYWKOWE INTERNETU

Internet jest wykorzystywany przez studentów jako forma rozrywki.

Odpowiedź na pytanie „W jakim celu rozrywkowym wykorzystujesz

Internet?” pokazuje, iż prawie wszyscy (99,1%) przglądają strony WWW,

gdyż można na nich znaleźć wszystkie potrzebne nam informacje. Tendencja

ta nie zmienia się na przestrzeni lat. Telewizja internetowa (51,81%) z roku

na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem, zaś odsetek słuchaczy

33

radia (45,45%) pozostaje niemal bez zmian. Ponad 1/3 ankietowanych

(35,45%) przyznaje się do grania online. Prowadzeniem internetowego

pamiętnika jakim jest blog zajmuje się zaledwie 4% ankietowanych i maleje

z każdym rokiem.

Wykres 4. Cele rozrywkowe Internetu.


Poprzez odpowiedź „czatuję” rozumiemy korzystanie ze specjalnie

przygotowanych czatów działających online przy współpracy przeglądarek

internetowych.

Wykres 5. Narzędzia komunikacyjne.


Odpowiadając na pytanie dotyczące narzędzi internetowych

wykorzystywanych przez studentów, 95,45% respondentów wskazało na

komunikatory internetowe, które od lat cieszą się dobrą opinią wśród

studentów. Wyraźną tendencję malejącą, na podstawie wcześniejszych

badań, możemy zauważyć wśród użytkowników ogólno dostępnych czatów.

Studenci od lat bardzo aktywnie udzielają się i korzystają z for

internetowych, co potwierdzają deklaracje 70% ankietowanych w roku 2011.

Jest to bardzo polularna forma wymiany informacji oraz miejsce gdzie można

wypowiedzieć się na dowolny temat oraz przeczytać opinie innych

34

użytkowników.Nadal stosunkowo małą popularnością cieszy się „telefonia

internetowa” VoIP21

, gdyż tylko 11,81% deklaruje jej używanie.

Ankietowani chętnie grają w gry komputerowe, ale ponad połowa

(52,3%) robi to tylko od czasu do czasu, zaledwie 15,6% często, zaś prawie

1/3 nie przyznaje się do tego typu rozrywki (32,1%). Pomijając niewielkie

wahania, tendencja ta nie zmienia się od roku 2007. Respondentów spytano

także o ulubiony gatunek gier. Największą popularnością od pięciu lat cieszą

się gry strategiczne (16,5% grających), nieco mniejszą RPG22

(15,6%) oraz

tzw. „strzelanki” (9,2%). Taki wynik pozwla stwierdzić, że ankietowani

częściej wybierają gry, które wymagają przemyślanego działania, jakim

może być na przykład prowadzenie własnego biznesu.

W latach 2006-2009 na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym

Uniwersytetu Łódzkiego Studenckie Koło Naukowe Technologii

Informatycznych i Multimedialnych „IM-Tech” organizowało turnieje gier

komputerowych. Sprawdzone zostało z jakim zainteresowaniem ze strony

studentów w roku bieżącym mogłoby spotkać się takie wydarzenie. Prawie

połowa ankietowanych (46,8%) odrzuciła taką formę rozrywki, 1/3

musiałaby się zastanowić (33%), a pozostała część byłaby chętna spróbować

swoich sił.

2.5. STOSUNEK DO OTWARTEGO OPROGRAMOWANIA

Na pytanie, w którym respondenci określali swój stosunek do

otwartego oprogramowania, warto zauważyć, że 42,1% badanych nie wie na

czym ono polega. Nieco mniejszy odsetek studentów (41,3%) pozytywnie

postrzega inicjatywę Open Source, nikt zaś nie zadeklarował stosunku

negatywnego. Pozostali ankietowani zaznaczający odpowiedź „Obojętny”,

nie posiadają szczegółowej wiedzy na ten temat, ale zapewne spotkali się

z tym określeniem.

21

VoIP (ang. Voice over Internet Protocol) – technologia cyfrowa umożliwiająca

przesyłanie dźwięków mowy za pomocą łączy internetowych lub dedykowanych sieci

wykorzystujących protokół IP, popularnie nazywana „telefonią internetową”. Dane

przesyłane są przy użyciu protokołu IP, co pozwala wykluczyć niepotrzebne „połączenie

ciągłe” i np. wymianę informacji gdy rozmówcy milczą. 22

RPG (ang. Role-Playing Game) – gra fabularna, w której gracz wciela się w role

fikcyjnych postaci. Celem jest rozegranie gry według zaplanowanego scenariusza.

35

Wykres 7. Znajomość zagadnienia „Open Source”.


Studenci zostali zapytani także o znajomość pojęcia Abandonware.

Ponad połowa respondentów (56,9%) pokazała, iż nie wie na czym polega

oprogramowanie „porzucone”, tylko co 7 student (31,8%) deklaruje

znajomość tego pojęcia.

Wykres 8. Znajomość zagadnienia „Abandonware”.


Warto zauważyć, iż w roku bieżącym wzrósł procentowy udział osób

mających pozytywny stosunek do tego oprogramowania, przy czym odsetek

respondentów, którzy ww. pojęcia nie znają pozostał mniej więcej na tym

samym poziomie, podobnie jak liczba osób wykazujących stosunek

negatywny – rokrocznie oscyluje wokół 3%.

3. PODSUMOWANIE

Studenci Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu

Łódzkiego coraz aktywniej wykorzystają Internet, zarówno do celów

naukowych, jak i rozrywkowych. Komunikatory internetowe, jak i fora

dyskusyjne od lat cieszą się dużym zainteresowaniem, zaś telewizja online

czy poczta elektroniczna z roku na rok zyskuje coraz większą liczbę

aktywnych użytkowników. Odsetek studentów grających w gry komputerowe

36

niemal nie zmienia się na przestrzeni lat, co przekłada się na niewielkie

zainteresowanie turniejami gier komputerowych. Nadal jednak rażąco duża

ilość respondentów nie zna pojęć „Open Source” oraz „Abandonware”, co

stwarza konieczność przybliżenia społeczności akademickiej idei wolnego

oprogramowania oraz wyjaśnienia zasad jego funkcjonownia. Na podstawie

przeprowadzonych badań możemy śmiało stwierdzić, że studentowi bardzo

trudno byłoby normalnie funkcjonować bez użycia komputera i Internetu. Są

to narzędzia wszechstronnie wykorzystywane i niezbędne w codziennym

życiu.

BIBLIOGRAFIA

JOHNSON G. M., College Student Internet Use: Convenience and Amusement, Canadian

Journal of Learning and Technology, Volume 33 (1), Winter 2007.

POPOVIĆ M., JASIŃSKA A., Trendy w zastosowaniach technologii informatycznych wśród

studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego, pod. red.

Mariana Niedźwiedzińskiego Studia i materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania

Wiedzą, Bydgoszcz 2010.

POPOVIĆ M., MORAWIEC D., Postęp w wykorzystywaniu technologii informatycznych

wśród studnetów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego, Wybrane

problemy gospodarki elektronicznej, monografia pod. red. Mariana Niedźwiedzińskiego

i Katarzyny Lange-Sadzińskiej, Łódź 2008.

POPOVIĆ M., MORAWIEC D., WZIĄTEK R., Wykorzystywanie technologii

informatycznych wśród studnetów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu

Łódzkiego, Wybrane problemy gospodarki elektronicznej, monografia pod. red. Mariana

Niedźwiedzińskiego, Łódź 2007.

http://ancientgeeks.wordpress.com/2007/03/30/what-do-students-use-the-internet-for/,

30.03.2007.

http://www.ankietka.pl, 4-23.04.2011.

INFORMATION TECHNOLOGY USAGE BY STUDENTS OF FACULTY

OF ECONOMY AND SOCIOLOGY OF THE UNIVERSITY OF LODZ

The paper describes using information technologies by students of Faculty of Economy

and Sociology of the University of Lodz. Based on this year and recent years researches,

there are appointed trends based on aims, time and ways of using the computer and the

internet by students of different fields of study. There is also stressed the importance of open

source software and its knowledge among the academic community.

ROZDZIAŁ II

SERWISY INTERNETOWE

I MEDIA

39

Promocja, reklama, Internet, newsletter,

strony internetowe, baner, blog, portale

społecznościowe,

Monika JAWORSKA*, Monika KARBOWNIK

*

WIZERUNEK I PROMOCJA FIRMY W INTERNECIE

Internet staje się najbardziej efektywnym sposobem komunikacji przedsiębiorstwa

z otoczeniem, dlatego coraz więcej organizacji wykorzystuje globalną sieć komputerową

w swoich działaniach promocyjnych. Istotne jest umiejętne wykorzystanie instrumentów

i narzędzi promocyjnych on-line dostępnych w Internecie. Podstawowymi środkami

promocji są tu: strony internetowe, newslettery, programy partnerskie, blogi, fora oraz

serwisy eventowe. W celach informacyjnych częstą formą wybieraną przez przedsię-

biorstwa jest reklama internetowa. Rynek reklam internetowych rozwija się i w szybkim

tempie powstają nowe, innowacyjne jego formy, które stopniowo wypierają tradycyjne

reklamy stosowane przez środki masowego przekazu. Innym, ale coraz bardziej

popularnym sposobem kreowania wizerunku przedsiębiorstwa jest wykorzystywanie

portali społecznościowych. Obecność firmy i potencjalnych klientów w tym samym

miejscu tworzy między nimi wzajemną interakcje, a także przełamuje bariery

komunikacyjne.

1. PROMOCJA W INTERNECIE

Promocja jest jednym z ważniejszych elementów tzw. marketingu, mix,

za pomocą którego przedsiębiorstwa oddziałuje na otoczenie. Celem wyko-

rzystania promocji jest zwiększenie wiedzy o produkcje oraz firmie wśród

potencjalnych nabywców. Prowadzenie promocji w Internecie pozwala nie

tylko wsłuchiwać się w głos klientów, ale także prowadzić z nimi dialog.

1.1. STRONY INTERNETOWE

Najważniejszą i najbardziej popularną formą promocji w Internecie jest

strona internetowa firmy. Od jej struktury, wyglądu i stylizacji w znacznym

stopniu zależy jej skuteczność, jest ona dla klientów i interesariuszy ważnym

źródłem informacji o firmie. Ważne jest, aby przedsiębiorca dobrze wybrał

adres witryny, ponieważ powinna ona być łatwa w zapamiętaniu dla klientów

* Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Kochanowskiego w Kielcach,

Wydział Zarządzania i Administracji, Studenckie Koło Naukowe KONCEPT, opiekun

referatu dr Monika Stachowicz.

40

i partnerów biznesowych. Może ona świadczyć także o profesjonalizmie

i prestiżu firmy. Wiele firm, które mają na to odpowiednie fundusze decyduje

się na nie jedną, ale kilka nazw domeny firmowej. Znalezienie odpowiedniej

nazwy dla strony WWW stanowi teraz nie małe wyzwanie dla

przedsiębiorcy. Na dzień 3 stycznia 2011r. odnotowano prawie dwa miliony

domen .pl i Polska pod tym względem stanowi 5 pozycję na tle krajów Unii

Europejskiej. Ważnym faktem jest, że Polska odnośnie przyrostu liczby

domen .pl stanowi lidera wśród tych państw i stanowi on ponad 20%

w porównaniu do roku poprzedniego.23

Tworząc treść strony internetowej, firmy powinny zwrócić uwagę na

fakt, iż witryna może być skierowana do różnych odbiorców. Dlatego należy

zastanowić się jakie informacje firma chce im udostępnić i w jakiej formie.

Należy opracować najczęściej zadawane pytania oraz adres kontaktowy na

wypadek, gdyby internauta chciał się skontaktować bezpośrednio. Także

grafika strony powinna być dostosowana do klienta. Utrudnienia takie jak

choćby przewijanie strony w prawo za każdym razem, gdy chce się otworzyć

kolejną zakładkę, nie świadczy o tym, że firma dba o wygodę klienta. Strona

nie powinna ładować się zbyt długo, gdyż może to zirytować potencjalnego

konsumenta, który wyłączy ją bez żmudnego oczekiwania.24

Jeśli zależy nam

na klientach zagranicznych powinniśmy zrobić stronę w co najmniej dwóch

wersjach językowych.

Bardzo ważną kwestią jest, aby witryna była poddawana ciągłej

konserwacji i aktualizacji. Jeśli już decydujemy się na stronę swojej firmy

musimy zadbać o nadążanie za zmianami technologicznymi oraz zapewnia-

niu powracającym użytkownikom wciąż nowych informacji.

1.2. NEWSLETTER

Newsletter przedstawia bardzo popularną formę promocji, a jego możli-

wości są prawie nieograniczone. Zwykle newslettery są bezpłatne,

a internauci chętnie je zamawiają. Newsletter powinien być wysyłany

regularnie, tylko wtedy jest wiarygodnym źródłem informacji dla

zamawiającego. Służy on nie tylko przekazywaniu informacji, lecz także

rozpowszechnianiu treści znajdujących się w serwisie internetowym firmy,

aby więcej czytelników odwiedzała witrynę, w celu przeczytania nowego

artykułu czy innych promowanych tekstów . Należy pamiętać do kogo

23

Szczegółowy raport NASK na czwarty kwartał 2010r. „Rynek Nazw Domen 4Q 2010”. 24

Bickerton P. Bickerton M. Pardesi U. Marketing w Internecine, GWP, Gdańsk, 2006,

s. 247,274.

41

adresujemy newsletter oraz o tym, że ta osoba musi wyrazić na niego zgodę.

Najlepiej zamieścić na stronie funkcję pozwalającą na subskrypcję,

rezygnację z niej oraz zmianę podanego wcześniej adresu mailowego.

Informacja taka powinna znaleźć się także w newsletterze, aby zamawiający

równie szybko mógł z niego zrezygnować jak i zamówić. Niektóre firmy

rozsyłające newslettery nie pozwalają na szybką z niego rezygnację, co może

drażnić odbiorcę i wpływać negatywnie na wizerunek przedsiębiorstwa.

Liczbę ogłoszeń i reklam własnych firmy należy dopasować do ilości tekstu.

Wysyłanie samych materiałów reklamowych nie jest wskazane. Aby spraw-

dzić jak dużym powodzeniem cieszyła się dana reklama czy informacja

można ustalić liczbę odwiedzających, w ramach funkcji raportowania można

aktywować raportowanie statystyki popularności linków wraz z liczbą

kliknięć.25

1.3. PROGRAMY PARTNERSKIE

Wiele firm decyduje się na zamieszczenie baneru lub odnośnika do

strony partnera. Odnoszą się one nie tylko do liczby odwiedzających, lecz

często także wiążą z konkretnym zyskiem. Należy się jednak nad podjęciem

takiego programu poważnie zastanowić i nie kierować wyłącznie zyskiem

finansowym. Głównym celem jednak powinno być pozyskanie nowych

klientów oraz aktywne promowanie firmowego serwisu internetowego.

W tym wypadku należy wziąć pod uwagę treść i cel witryny.26

Szukając partnerów firma powinna zwrócić uwagę na to czy partner odnosi

korzyści w sieci, musi on spełniać standardy profesjonalizmu, uczciwości

i prawości firmy. Powinni oni wykazać się umiejętnością pracy w sieci

w otoczeniu cyfrowym.27

1.4. INNE FORMY PROMOCJI W INTERNECIE

Blog przedstawia witrynę sieci WWW zawierającą samodzielne wpisy

(przemyślenia, uwagi) pisane przez autora. Blogi umożliwiają komentowanie

zamieszczonych treści przez czytelników. Wykorzystanie tej formy promocji

przez firmy pozwala nawiązać współpracę z klientem, pozyskiwać bezpo-

średnie opinie o swoich produktach czy usługach, by na bieżąco je ulepszać.

25

Harter G. Jak zdobyć klientów w Internecie, BC.edu, Warszawa 2009, s. 57-62. 26

Ibidem, s. 112. 27

Bishop B. Marketing globalny ery cyfrowej, PWE, Warszawa 2001, s. 46.

42

Forum jest dobrym sposobem na ożywienie witryny. Na forach

internauci mogą wymieniać się informacjami, opiniami czy też zadawać

pytania. Niezależnie od godziny mogą wymieniać się wiedzą i nawiązywać

kontakty. Publikowane posty zwykle widoczne są dla wszystkich i archiwi-

zowane, aby można je było w przyszłości odnaleźć. Aby prowadzić dobre,

użyteczne forum potrzebujemy osoby administrującej nim, gdyż często od

obsługi technicznej zależy jego postrzeganie.

Serwisy eventowe służą do promowania wydarzenia jakie będzie miało

miejsce w realnym świecie. Na takich stronach można zobaczyć przede

wszystkim opis całego wydarzenia oraz jego program, można także złożyć

swoje zgłoszenie oraz sprawdzić wszelkie zmiany jakie powstają w trakcie

jego organizacji. Jeśli wydarzenie jest organizowane już któryś raz z rzędu

możemy przeczytać relacje z jego przebiegu, a także zobaczyć obszerną

galerię zdjęć czy filmów z poprzednich edycji. Tam także uczestnicy mogą

wypowiedzieć się na temat wydarzenia, często zachęcając innych do wzięcia

w nim udziału.

2. REKLAMA INTERNETOWA

Reklama internetowa jest specyficzną formą promocji firmy

wykorzystująca globalną sieć internetową. Dwoma podstawowymi rodzajami

reklamy w Internecie to reklama kształtująca wizerunek marki oraz reklama

wywołująca aktywność ze strony odbiorcy (internauty) np. poprzez pozosta-

wienie swoich danych kontaktowych, odwiedzenie serwisu czy zakupy

on-line. Reklama internetowa zasadniczo różni się od tradycyjnej reklamy

wykorzystującej środki masowego przekazy tj. radio czy telewizja.

Tabela 1. Reklama internetowa, a reklama tradycyjna

Cechy Reklama internetowa Reklama tradycyjna

Zasięg Nieograniczony Ograniczony

Odbiorca Określony, dobrany Masowy

Koszt emisji Stosunkowo tani Drogi

Komunikacja Dwukierunkowa

(zachęta do działania) Jednokierunkowa

Obraz, a informacja Najważniejsza jest

informacja Najważniejszy jest obraz

Źródła dodatkowych

informacji Zawarte w reklamie

Przymus samodzielnego

poszukiwania

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mazurek G., Promocja w Internecie – narzędzia,

zarządzania, praktyka, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2008, s. 64.

43

Na rynku usług reklamowych dostępnych jest wiele form reklamy

internetowej dostępnych w sprzedaży przez serwisy internetowe oraz sieci

reklamowe. Do najpopularniejszych z nich należą28

:

Baner – najstarsza i bardzo popularna graficzna forma reklamowa

w kształcie prostokąta, dynamicznego lub statycznego, umieszczonego

zazwyczaj w górnej części strony internetowej. Kliknięcie w baner

powoduje automatyczne przejście do serwisu i jest rejestrowane

w statystykach.

Billboard – większy format banera (750 x 100 pikseli), umieszczany

najczęściej w centralnej części witryny.

Skyscraper – element graficzny, przypominający funkcją i budową

banery reklamowe, umieszczony zazwyczaj z boku serwisu interneto-

wego.

Top-layer – forma reklamowa pojawiająca się w oknie przeglądarki

użytkownika elementów graficznych, które mogą przemieszczać się

w dowolny sposób na stronie. Czas i częstotliwość wyświetleń

uzależniony jest od rodzaju kampanii.

Pop-up – reklama emitowana w osobnym oknie przeglądarki po wejściu

na dany serwis. Pop-up pojawia się na wyświetlanej stronie www. Pop-up

jest uważany za najbardziej uciążliwą formę reklamy internetowej, gdyż

wyświetlane są bez zgody, wiedzy i kontroli internauty.

Pop-under – jest to forma analogiczna do pop-upów, różnica polega na

tym, że wyświetla się pod widoczną stroną, czyli do kontaktu z reklamą

dochodzi po zamknięciu okna przeglądarki.

Rynek reklamy internetowej wciąż się rozwija, pojawiają się coraz

nowe, innowacyjne formy reklamowe on-line tj.29

:

Insert on line – internauta otwierający stronę, na którym wyświetlana jest

reklama, widzi gazetkę, która wygląda jak papierowa wersja broszurek

reklamowych dołączonych do prasy. Użytkownik ma możliwość

przekładnia kolejnych kartek.

Interstitial – statyczne lub animowane okna, ukazujące się na ekranie

komputera w czasie przejścia z jednej strony na drugą, w momencie jej

28

Mazurek G., Promocja w Internecie – narzędzia, zarządzania, praktyka, Ośrodek

Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2008, s. 68-69. 29

Ibidem, s. 69-70.

44

ładowania, co zazwyczaj trwa od 5 do 30 sekund. Istnieje jednak

możliwość wcześniejszego zamknięcia reklamy, za pomocą krzyżyka,

który znajduje się w górnej, prawej części strony.

Intromercial - całoekranowa, 5-8 sekundowa prezentacja filmu reklamo-

wego, który następnie przechodzi w baner reklamowy.

Reklama internetowa ze względu na swoją elastyczność, interakty-

wność, a także nieograniczony zasięg Internetu buduje sobie wyraźną

przewagę w porównaniu do tradycyjnych form promocji. Coraz więcej firm

przekonuje się o skuteczności globalnej sieci w pozyskiwaniu klientów,

budowaniu marki i kreowaniu wizerunku.

3. PORTALE SPOŁECZNOŚCIOWE

Coraz częściej do kreowania wizerunku w Internecie firmy wykorzy-

stują portale społecznościowe i za pomocą portali Facebook, Youtube czy

Twitter budują silną pozycję w branży. Z serwisów społecznościowych

korzysta coraz więcej osób (sam Facebook liczy już 600 milionów użytkow-

ników), dlatego obecność świata biznesu na portalach staje się jedną

z lepszych form promocji przedsiębiorstwa.

Facebook szybko stał się popularnym serwisem społecznościowym, na

którym oprócz internautów, swoje konta posiada wiele znanych i cenionych

firm np. Adidas, Lacoste czy Chanel. Łączy on wszystkie elementy promocji

w Internecie dostępne dotychczas w globalnej sieci. Jest on nieocenioną

formą komunikacji przedsiębiorstwa z klientem, okazją do zdobycia wiedzy

na temat ich potrzeb i preferencji. Dzięki funkcji takiej jak ankieta możemy

dowiedzieć się co zmienić w naszych produktach czy funkcjonowaniu naszej

firmy. Jest to okazja nie tylko do zdobycia klientów, ale także do budowania

marki i jej świadomości w opinii konsumentów. Portal pełni między innymi

funkcję informacyjną, zupełnie tak jak zwykła strona internetowa firmy.

Dzięki funkcji tablicy może informować użytkowników o nowościach

i aktualnościach w firmie (rola blogów, newslettera). Facebook pozwala

także na wykorzystanie wielu różnych funkcji takich jak: dyskusje -

analogiczne do forum internetowego, zdjęcia - możemy tworzyć wiele galerii

na stronie naszej firmy, statystyki - pozwala na obserwowanie ruchu

użytkowników odwiedzających i „lubiących” naszą stronę. My sami możemy

„polubić” stronę naszego partnera, tworząc w ten sposób pomost między

naszymi stronami na zasadzie programów partnerskich. Serwisy eventowe

także mają swoje odzwierciedlenie w serwisie Facebook, co więcej każda

45

osoba biorąca udział w wydarzeniu może zapraszać swoich znajomych,

dodawać informacje i zdjęcia do wydarzenia. Wszystkie te funkcje możemy

kontrolować, jeśli sami chcemy moderować swoją stronę możemy ograni-

czyć dodawanie informacji przez osoby z zewnątrz. Oprócz tego, portal

posiada wiele płatnych rozwiązań dla firm, np. reklamy wyświetlane

wszystkim użytkownikom, nie tylko tym którzy „lubią” naszą stronę.

Jedną z firm korzystających z facebooka jest sieć sklepów „H&M”,

która dostrzegła jego potencjał w zdobywaniu i kształtowaniu kontaktów

z klientami. Za pomocą portalu firma na bieżąco przekazuje internautom,

którzy dodali H&M do ulubionych (czyli prawie 7 mln użytkowników)

aktualne informacje o marce.

Wykres 1. Liczba użytkowników strony H&M na portalu Facebook.

Źródło: http://www.stylophane.com/fbi/brand/h-and-m, 07.05.2011.

Dla swoich fanów na facebooku firma organizuje wiele wydarzeń,

faworyzując ich w stosunku do pozostałych klientów. Na swoje ósme

urodziny dla użytkowników facebooka H&M zorganizowała promocje

w postaci wydarzenia na portalu. Przez cały weekend otrzymywali oni, po

podaniu hasła „Wasze urodziny – mój prezent” zniżkę na całe zakupy. Stale

rosnąca liczba internautów i popularność Facebooka sprawiła, że ilość

zwolenników marki w ciągu roku wzrosła potrójnie.

Internet jest wyjątkowo atrakcyjnym środowiskiem dla marketingu.

Zalety Internetu są źródłem korzyści dla wszystkich uczestników rynku

dlatego specjaliści ds. marketingu starają się coraz bardziej uwzględniać

wszystkie jego możliwości. Aby tego dokonać muszą wciąż podążać za

zmieniającymi się trendami. W Polsce marketing internetowy wciąż jest

w początkowej fazie rozwoju. Wykorzystanie Internetu w Polskich działa-

niach marketingowych przybierają zwykle najprostsze formy (tworzenie

46

stron WWW, reklamy). Pozostałe narzędzia (zwłaszcza portale internetowe)

wciąż nie są wpisane w strategię marketingową jako jeden z najważniejszych

elementów. Jest to jednak właściwy kierunek dla firm chcących stosunkowo

małym kosztem dotrzeć do jak największej liczby świadomych konsu-

mentów.

BIBLIOGRAFIA

BICKERTON P. BICKERTON M. PARDESI U. Marketing w Internecie, GWP, Gdańsk 2006.

BISHOP B. Marketing globalny ery cyfrowej, PWE, Warszawa 2001.

HARTER G. Jak zdobyć klientów w Internecie, BC.edu, Warszawa 2009.

http://www.stylophane.com/fbi/brand/h-and-m, 07.05.2011.

MAZUREK G. Promocja w internecie – narzędzia, zarządzanie, praktyka, Ośrodek

Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2008.

Szczegółowy raport NASK na czwarty kwartał 2010r. „Rynek Nazw Domen 4Q 2010”.

IMAGE AND PROMOTION BUSINESS IN INTERNET

Internet is becoming the most effective way to communicate with the enterprise

environment, so more and more organizations use the global computer network in their

promotional activities. Skillful use of instruments and tools on-line promotion on the Internet

is very important. The primary ways of promotion are: websites, newsletters, affiliate

programs, blogs, forums and services events. For information purposes, a common form

chosen by the companies is Internet advertising. Online market is growing in a rapid pace,

bringing new, innovative forms, which are gradually replace traditional advertising used by

the media. Another, but more and more popular way of creating the image of the company is

using social networking sites. The presence of the company and potential customers in the

same place creates a mutual interaction between them, and also breaks down communication

barriers.

47

Reklama, media, konsument, trendy

reklamowe, zmiana, reklamodawcy.

Karolina KWAŚNIAK*

INNOWACYJNE TRENDY W SPOSOBIE

TWORZENIA REKLAMY

Początki reklamy sięgają czasów starożytnych. W wyniku procesu ewolucji reklama

w XXI wieku w znacznym stopniu zmieniła swój charakter. Zmianie uległa nie tylko

forma reklamy, która obecnie nie jest jedynie przekazem merytorycznym nastawionym

na komunikację użyteczności produktu. Obecne trendy w tworzeniu reklamy

uwzględniają przede wszystkim aspekt emocjonalny, który powinien być z przekazem

reklamowym skorelowany. „Wytwarzanie emocji” uzyskuje się natomiast wykorzystując

wiele narzędzi, m.in. zatrudniając do reklamy znaną postać czy poruszając społecznie

ważką kwestię.

1. REKLAMA JAKO NIEODŁĄCZNY ELEMENT

WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA

W XXI wieku reklama stała się nieodłącznym elementem życia

każdego z nas, ingerując niemalże we wszystkie jego aspekty. Wychodząc

z domu, napotykamy na niezliczoną ilość reklamowych przekazów, np.

charakterystyczne dla specyfiki miasta billboardy, murale, ulotki, ogłoszenia

reklamowe na słupach, citylighty itd. Współcześnie zintensyfikowany

kontakt z reklamą występuje również w medium, jakim jest internet,

w którym reklamowe przekazy przybierają najbardziej agresywną formę

i wręcz „atakują” użytkowników sieci. Jest to obecnie, obok telewizji, kanał

najbardziej eksploatowany przez reklamodawców, którzy dostrzegają jego

popularność i zamieszczają w nim ogromną ilość coraz wymyślniejszych

reklam, np. typu pop-up. Przed pojawieniem się Internetu, który stał się

wiodącym medium pod względem ilości ukazywanych reklam, istniała

telewizja, gdzie reklamy stały się wręcz jej immanentną cechą. Właśnie

dlatego użytkowników nie dziwi już sukcesywne przerywanie filmów

i programów pasmami reklamowymi.

* Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Studenckie Koło Naukowe Finansów

i Bankowości „Progress”, opiekun referatu dr Anna Obrębska.

48

Aby przybliżyć współczesny rys reklamy, warto zacytować A. Horo-

decką oraz P. Kossowskiego, którzy trafnie nakreślili jej charakterystykę

w XXI wieku, pisząc, że „Człowiek, choć nie zawsze jest tego świadomy,

jest otoczony przez reklamę, która z upływem czasu przybiera bardziej

„wymyślne formy”, aby wniknąć w struktury naszego umysłu. Współczesna

reklama nastawiona jest na sprzedaż jakiegoś towaru lub usługi, a także

zdobycie naszej przychylności dla jakiejś organizacji bądź idei. Reklama

traktowana jest jako odrębna heurystyczna nauka, a nawet sztuka”30

. Nie

realizuje więc ona już tylko podstawowych celów ekonomicznych i marke-

tingowych, ale aspiruje do miana sztuki. Potwierdzają to słowa

P. Kossowskiego iż „współczesna reklama czerpie z wielu dziedzin nau-

kowych. Przy tworzeniu danej reklamy twórcy wykorzystują np. wiedzę

z psychologii, socjologii, semiologii, marketingu, komunikowania masowego

i socjolingwistyki. Wiele środowisk naukowych, np. antropolodzy kultury,

socjolodzy, językoznawcy, filmoznawcy, analizuje rynek reklamy. To

zainteresowanie wskazuje, że reklama spełnia ważniejsze funkcje niż

zakładają to reklamodawcy. Oprócz swojej podstawowej funkcji, perswa-

zyjno-ekonomicznej, reklama ma także cele: edukacyjne, estetyczne, języko-

twórcze i kulturotwórcze”31

.

2. TRENDY W SPOSOBIE TWORZENIA REKLAMY

Ewolucja podejścia do reklamy, zmiana jej podstawowych celów

i cech, wpływa naturalnie na zmianę sposobu jej tworzenia. Reklama jest

jednak dziedziną bardzo rozległą i trudno oczywiście pokrótce ją opisać, nie

mówiąc o rzetelnym omówieniu współczesnych trendów wykorzystywanych

w jej tworzeniu. Aby więc zrobić to jak najdokładniej, analizowane pole

zostanie zawężone do reklamy w Polsce, zwłaszcza tej prasowej, chociaż

podobne sposoby jej tworzenia można zaobserwować również w telewizji

oraz w Internecie.

Reklama w Polsce ewoluowała w latach dziewięćdziesiątych pod

wpływem przemian społeczno-politycznych i zmiany ustroju z komunisty-

cznego na demokratyczny. Właśnie dlatego rynek reklamy prasowej

zwłaszcza okres z końca lat 90. przypomina rynek współczesnej reklamy.

Producenci rynku reklamy nie kierują przede wszystkim przekazu do

wszystkich jak miało to miejsce dawniej, ale ukierunkowują swoje działania

na konkretnych odbiorców, na target o wyselekcjonowanych cechach.

30

Horodecka A., Mitologiczny świat reklam, Kraków 2002. 31

Kossowski P., Dziecko i reklama telewizyjna, Warszawa 1999.

49

W związku z tym powstały liczne ośrodki badań publicznych, których

zadaniem jest badanie i obserwacja mechanizmów rynkowych, w tym także

badanie reklamy i jej wpływu. Ta natomiast staje się coraz bardziej

wyspecjalizowana również ze względu na cel, jakim jest wspomniane

wyodrębnienie grupy docelowej. Przekaz jest tworzony w oparciu o takie

parametry, jak: wiek, płeć, rasa, status społeczny, czynniki demograficzne,

czynniki kulturowe, zainteresowania odbiorców32

. Pod wpływem nowego

ładu społeczno-politycznego zmienia się także nastawienie do reklamy. Nie

jest już ona politycznie poprawna, ale razem z ustrojem ulega liberalizacji.

Przykładem takiej reklamy jest chociażby firmy „Benetton” z 1992 roku,

o której było wówczas bardzo głośno, ponieważ była ona bardzo kontrower-

syjna jak na owe czasy, łamiąc obowiązujące tabu. Przedstawia ona

mianowicie zakonnice i księdza w namiętnym pocałunku. Bez wątpienia

reklama, której twórcą był Olivier Toscani, wówczas jeszcze nieznany, nie

mogłaby się ukazać w Polsce przed rokiem 1990. Jest to przełom, o którym

należy wspomnieć, ponieważ zapoczątkował nowy trend jakim jest

w reklamie szokowanie i łamanie obowiązujących norm i konwenansów.

Powracając jednak jeszcze do reklamy Toscaniego, należy zauważyć, że nie

jest ona w żaden sposób powiązana z odzieżą, którą produkuje firma

Benetton, co jest również przełomem w polskiej reklamie i staje się po dziś

dzień obowiązującym trendem.

Reklama firmy „Benetton” zapoczątkowała nowy sposób tworzenia

reklamy, która nie jest ukierunkowana na aspekt handlowy, ale odwołuje się

do pewnych idei, stara się zwrócić uwagę na pewne ważkie społeczne

kwestie. Pod tym względem przypomina reklamę społeczną i stanowi swego

rodzaju wcześniej niespotykaną hybrydę. Jest to o tyle istotne, że w okresie

PRL-u wszystkie społeczne kwestie problematyczne bywały przemilczane.

Współczesne reklamy ewoluując zaczynają odwoływać się do tematyki

kontrowersyjnej i czerpać z różnych społecznych dziedzin: polityki, religii,

seksu. Zauważyć można zwłaszcza intensyfikację pojawiających się reklam

o podtekście seksualnym albo takich, które bezpośrednio poruszają tematykę

erotyczną. Wiąże się to z pewnością z tym, że współcześnie trudno

reklamodawcom stworzyć reklamę, która zostanie zauważona w takim

zagęszczeniu innych reklam. Ciało, nagość, erotyzm są więc powszechnie

dzisiaj wykorzystywanym schematem, który ma przyciągnąć oko odbiorcy

oraz wzbudzić w nim pożądane emocje. Emocje są bowiem dzisiaj

nierozerwalnie połączone z reklamą. Reklamodawcy tworzą wizję związaną

z zakupem danego produktu. Jego nabycie nie wiąże się już tylko z aspektem

32

Stróżycki M., Heryszek T., Nowoczesna reklama na współczesnym rynku, Warszawa

2007.

50

użytkowym, tak jak dawniej, ale tworzy cały nasz otaczający świat. Po

zakupie dobra stajemy się bogatsi, szczęśliwsi, bardziej atrakcyjni. Możemy

zamanifestować nasz status społeczny, przeżyć społeczny awans, wzbudzając

tym samym zazdrość u innych konsumentów. W dobie konsumpcjonizmu

reklamodawcy odwołują się bowiem do chęci pokazania przez konsumenta

swojej zamożności i zasobności portfela. Teraz, kiedy nie ma już klas

społecznych i warstw społecznych, właśnie nabywając dany produkt

najłatwiej jest to zasygnalizować. Ta cecha wiąże się już ze wspomnianym

podziałem na grupy docelowe i wyodrębnieniem poszczególnych rodzajów

produktów: powszechnego użytku, artykułów trwałego użytku, artykułów

okazjonalnych, ale przede wszystkim dóbr luksusowych. Tego typu produkty

charakteryzują się wysoką ceną, a ta podyktowana jest nie tylko dobrą

jakością produktu, ale przede wszystkim rozpoznawalną marką, którą staje

się marką luksusową.

Istotną funkcję spełnia w przypadku reklam produktów luksusowych

kolorystyka. Kolory, które najczęściej wykorzystują reklamodawcy i które

kojarzą się odbiorcy z luksusem to czarny, biały oraz złoty i stalowy. Czerń

może być użyta jednak w dwojaki sposób, także do reklamowania akcji

charytatywnych lub użyta w reklamach społecznych, ponieważ tam ma

kojarzyć się ze smutkiem i litością. Równie często jest, jak już zostało

wspomniane, wykorzystywana także do reklamowania produktów luksu-

sowych, wówczas kolor ten ma znaczenie drugie: czerń jest wtedy

tajemnicza, wyrafinowana luksusowa. Biel jest natomiast o tyle ryzykowna,

że jej pierwsze znaczenie: czystość i niewinność jest dominujące, dlatego

musi być ona wykorzystana w odpowiedni i przemyślany sposób. Przeważnie

tego typu reklamy wykorzystują przekazy monokolorystyczne, jest to celowy

zabieg, aby dominujący kolor był utożsamiany z luksusem. Ogromną rolę

w reklamie odgrywają również osoby, które w niej występują. Często

wykorzystywanym zabiegiem jest zatrudnienie do udziału w reklamie

znanego aktora bądź aktorki, znanej osoby z branży muzycznej albo znanego

z innej dziedziny specjalisty. Takie chwyty perswazyjno-manipulacyjne służą

różnym zabiegom. Po pierwsze, odbiorca reklamy utożsamia związane

z występującą osobą pozytywne emocje z produktem i jest to swoiste

przeniesienie cech ludzkich na reklamowany przedmiot. Czasami jest to

zwykła sympatia, a czasami szereg innych uczuć, np. chęć dorównania

znanej aktorce pod względem walorów fizycznych, które jak sugeruje

reklamodawca konsument „nabędzie” zakupując dane dobro. Osoba, która

reklamuje dany produkt ma być również skojarzona z jego cechami

i jakością. Oferowany jest także sposób życia występującej w reklamie

osoby, jaki my także możemy mieć. Dlatego często aktorów, piosenkarzy

i osoby medialnie znane zatrudnia się do reklamowania dóbr luksusowych.

51

Kolejną rolą „gwiazd” jest występowanie w roli autorytetów. O ile nie dziwi

fakt zatrudniania np. przy reklamie pasty do zębów specjalisty stomatologa,

o tyle angaż aktora, grającego na co dzień rolę lekarza może bardziej

zdumiewać. Jak jednak pokazują badania, ludzie często utożsamiają aktorów

z daną rolą, co wpływa na to, że reklamodawcy chętniej zatrudniają właśnie

ich w roli ekspertów i autorytetów, a nie osoby dla konsumenta

„anonimowe”.

Inną cechą współczesnej reklamy jest nie tylko udoskonalona grafika

i warstwa wizualna, która dominuje, ale odejście od przekazu treści

merytorycznych. Pierwszym planem staje się obraz, a dopiero później

podawane są informacje handlowe. Często element graficzny, jak już zostało

wspomnine, nie nawiązuje do reklamowanego produktu, reklama nie „mówi”

więc wprost, ale nawiązuje do różnych konwencji: gier słownych, metafor,

aluzji lub innego elementu, który ma sugerować odbiorcy sens przekazu.

Konsument nie jest już biernym odbiorcą, ale aktywnym uczestnikiem

w odbiorze reklamy, której sens musi w sposób dedukcyjny ustalić wkładając

odpowiedni nakład intelektualny. Reklamodawcy, aby dotrzeć do klienta,

wykorzystują także elementy humorystyczne, w tym groteskę. Częściej

widzimy je w reklamach telewizyjnych, mimo tego, trafiają się także

w reklamach prasowych. Przykładem może być reklama paneli, gdzie twórcy

humorystycznie nawiązali do reklamy społecznej przeciwko przemocy, gdzie

wykorzystano slogan – „Bo zupa była za słona”.

3. PODSUMOWANIE

W XXI wieku reklama ma tak duży zasięg oddziaływania, że nie ma

miejsca na świecie, do którego by nie dotarła. Szczególnie prasa, która jest

najstarszym i tradycyjnym medium, dociera tam, gdzie radio i telewizja nie

mają zasięgu. Chociaż nowoczesne środki przekazu, takie jak telewizja

i Internet, zdominowały medialny rynek, prasa jako najstarsze medium nadal

będzie „odgrywała” istotną rolę we współczesnym świecie i stale

ewoluowała, dostosowując się do społecznych przemian. Reklama jako jej

nieodłączny element również będzie podlegała tym zmianom. Nasuwa się

więc pytanie, jak będzie wyglądała za kilkadziesiąt lat? Czy w świecie, gdzie

obywatel jest utożsamiany z konsumentem, stanie się narzędziem jeszcze

ważniejszym? Na te pytania dotychczas odpowiedzi nie ma. Wydaje się

jednak, że jeśli będzie ona nadal sukcesywnie ulegała historycznym

przemianom, to za kilkanaście lub kilkadziesiąt lat powstanie jej nowa forma.

52

BIBLIOGRAFIA

HORODECKA A., Mitologiczny świat reklam, Kraków 2002.

KOSSOWSKI P., Dziecko i reklama telewizyjna, Warszawa 1999.

STRÓŻYCKI M, HERYSZEK T., Nowoczesna reklama na współczesnym rynku, Warszawa

2007.

MODERN TRENDS IN ADVERTISMENT CREATION

The very beginning of advertisement dates back to ancient times. Advertisement of

XXI century mostly has changed its character as a result of revolution. It is not only the

form of advertisement that has been modified , which is not just essential message geared

for product viability. Nowadays' trends in advertisement creating mainly take into

consideration emotional aspect, which should be connected with the main advertisement

message. "Emotion generation" is acquired by many different means, inter alia, by hiring

well known person or using controversial topic.

53

Marka, kreowanie wizerunku, tożsamość,

insight, konsument, strategia, blog,

komunikowanie tożsamości.

Katarzyna LIPCZYŃSKA*

KREOWANIE MARKI I PLANOWANIE DZIAŁAŃ

KOMUNIKACYJNYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Kreowanie marki jest procesem długotrwałym, wymagającym podjęcia spójnej strategii

przez przedsiębiorstwo. Współczesne budowanie wizerunku firmy jest wynikiem ewolucji

i wielu zmian gospodarczo-społecznych. Składają się na niego takie elementy jak m. in.

tworzenie wartości dodanych, składanie obietnic czy prowadzenie działań komunikacyjnych.

Obecnie duża część działań komunikacyjnych z konsumentem odbywa się za pomocą

Internetu, który umożliwia szybkie przyjmowanie i wykorzystywanie informacji zwrotnej od

konsumenta. Coraz częściej przedsiębiorstwa posługują się formą bloga, aby w nowatorski

i ciekawy sposób dotrzeć do klienta.

1. MARKA JAKO WARTOŚĆ NIEZBĘDNA PRZEDSIĘBIORSTWA

1.1. DEFINICJA MARKI

Marka to definicyjnie rzecz ujmując znak firmowy producenta33

.

Jednak z punktu widzenia działań marketingowych marka przedstawia rodzaj

kreacji tworzony w głowach potencjalnych nabywców. Odczucia, myśli

związane z danym produktem, które pojawiają się po rozpoznaniu produktu.

Obecnie żaden produkt nie ma przypisanej marki „na zawsze”, bowiem

każde działanie firmy, przedsiębiorstwa wpływa na postrzeganie marki przez

otoczenie. Jednak stworzenie rozpoznawalnego wizerunku musi opierać się

na całościowej strategii, która doprowadzi do wyróżnienia się na danym

rynku. Według J. Blythe’a marka to: „produkt/usługa, osoba lub miejsce,

wyraźnie odróżniające się od innych i przedstawione w taki sposób, aby

* Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Studenckie Koło Naukowe Finansów

i Bankowości „Progress”, opiekun referatu dr Anna Obrębska. 33

http://www.identyfikacja-firm.pl/znak-firmowy-logotyp-tworzenie-logo-firmy.html,

05.05.2010.

54

nabywca lub użytkownik mógł z łatwością dostrzec istotne, jedyne w swoim

rodzaju wartości dodane, najlepiej zaspokajające jego potrzeby”34

. Autor

podkreśla potrzebę wskazania i podkreślenia cech charakteryzujących dany

produkt. Szczególnie ważne stało się to w ciągu ostatnich lat, kiedy na rynku

znajduje się wiele produktów bardzo podobnych do siebie lub wręcz

identycznych. Wprowadzonym wyróżnikiem jest marka.

1.2. TWORZENIE MARKI

Jednakże marka to nie jedynie nazwa. Cechami charakterystycznymi

muszą stać się zalety samego produktu, nawet te sztucznie podkreślane.

Ponadto, artykuły nieposiadające wyrazistej marki które są jednorodne, mało

różnią się ceną pomiędzy sobą, bowiem podstawa produktu (np. skład) jest

w każdym niemal identyczna. Rozróżnienie zaczyna się w fazie nadbudowy,

gdzie jest stworzona wartość dodana. Wartością dodaną są korzyści, które

dany produkt zagwarantuje, jak np. prestiż, tożsamość, bezpieczeństwo czy

dobra jakość. Jednak marka to nie tylko logo, znak czy produkt, bowiem

w budowaniu jej bierze udział cały szereg działań marketingowych,

wszystkie elementy marketing-mix, obecnie stale rozszerzanego. Chociaż

stworzenie wyrazistej marki może być dla przedsiębiorstwa kosztowne

i długofalowe, to nie należy mieć wątpliwości, ze taki zabieg się opłaca.

Proces ten jest oparty na wytworzeniu więzi i zaufania pomiędzy konsu-

mentem a marką. To marka powoduje, że klient stanie się podporządkowany

produktowi danego przedsiębiorstwa. Kluczowym znaczeniem jest tu pojęcie

lojalności, bowiem każdy wytwórca pragnie mieć grono stałych klientów,

którzy po wypiciu np. napoju „Pepsi” nie sięgną po „Coca-Colę”. Należy,

więc uzupełnić powyższe rozważania i spojrzeć na markę również pod

względem realnych korzyści finansowych przedsiębiorstwa. Chodzi o wykorzy-

stanie jej jako przewagi nad konkurencją bez konieczności obniżania marży,

stworzenie silnych barier wejścia kolejnej firmy na rynek, większą sprzedaż

czy rozszerzanie marki na inne produkty. Jest to, więc sytuacja, w której

marka staje się sama wartością niematerialną. Jeszcze kilkanaście lat temu

znaczenie marki nie było traktowane jako element wartości firmy, równie

rzadko w przedsiębiorstwach byli zatrudniani pracownicy odpowiedzialni za

markę, nie tworzono również działu marketingu. Jednak sytuacja ta się

zmieniła, bowiem wiele firm zaczęło zauważać, że giganci inwestują

w markę. Ponadto, wartość finansowa firmy zaczęła być wyceniana ceną jej

akcji na giełdzie. Ewolucja sposobu myślenia doprowadziła do momentu,

w którym marka jest głównym czynnikiem decydującym o wartości danego

przedsiębiorstwa.

34

Blythe J., Komunikacja marketingowa, Warszawa 2002.

55

Aby nowa marka mogła konkurować, przedsiębiorstwa zaczęły bardzo

precyzyjnie określać grupę docelową i kierować komunikat tylko do niej.

Odbiorca jest zdefiniowany zarówno pod względem demograficznym, jak

i psychograficznym. Jednak, jak przewidują niektórzy, prawdziwą przyszło-

ścią i niezbędnym elementem w procesie kreowania marki jest insight.

Pojęcie to robi ostatnio zawrotną karierę, jednak jest czymś nowym

i trudnym jeszcze na tym etapie do zdefiniowania. W najbardziej wąskim

znaczeniu oznacza potrzebę zrozumienie klienta, odczytania jego potrzeb, co

nie jest takie łatwe jak mogłoby się wydawać. się warto posłużyć się

przykładem, iż osoba, która używa drogich gadżetów wcale nie ma potrzeby

tylko posiadania np. niezawodnego, trwałego, funkcjonalnego zegarka. Jej

insight w tym przypadku przedstawia potrzebę zaznaczenia swojej wartości,

wyróżnienia się wśród innych, gdyż dzięki posiadaniu dużej ilości pieniędzy

może sobie na to pozwolić. Dobre rozpoznanie insight umożliwia odkrycie

emocjonalnych potrzeb klienta, który uzyskuje wrażenie zrozumienia, może

utożsamiać się z marką. Odbiorca komunikatu jest wówczas bardziej podatny

na perswazyjność komunikatu, łatwiej zaufa danej marce.

Jak można odkryć insight? Jednym przykładem są badania rynkowe,

jednak coraz większą popularność robią badania etnograficzne czy

obserwacja uczestnicząca. Jest to pewna innowacyjność, dzięki której

konsument jest traktowany całościowo, obserwowany w jego naturalnym

środowisku. Zaś badania etnograficzne zawsze mają miejsce w przestrzeni

klienta, pozwalają zauważyć jak otaczające go układy społeczne-kulturowe

determinują jego zachowanie. Zostają dostrzeżone szczegóły, które

w zwykłym badaniu mogłyby zostać uznane za nieważne i pominięte. Insight

jest więc efektem współpracy różnych specjalistów i badaczy, a tylko

zintegrowanie działań może doprowadzić do uzyskania wszechstronnego

poglądu na potrzeby klienta. Oczywiście, są tez negatywne strony insightu.

Jedną z nich jest wsłuchiwanie się w potrzeby klienta, a nie kreowanie

nowych, co przecież powinno być głównym założeniem specjalisty

z dziedziny marketingu.

1.3. OBIETNICA MARKI

Kolejnym elementem budowania dobrze przygotowanego modelu

marki jest stworzenie propozycji, która będzie bezpośrednio skierowana do

grupy docelowej. Obecnie w tworzeniu strategii najważniejszym punktem

staje się propozycja marki35

i jej drugi element, czyli obietnica36

. Nie jest to

35

ang. brand prosition. 36

ang. brand promise.

56

jeszcze powszechnie rozróżniane, jednak może stać się najważniejszym

elementem pozycjonowania marki na przyszłe lata37

. Wyczerpujące się

możliwości skutecznego konkurowania na rynku wielu podobnych

produktów spowodowały, że konsument musi od marki dostać obietnicę,

czyli zobowiązanie. Zaś propozycją jest wzór, zapis, poprzez który dano

zobowiązanie zostanie zakomunikowane. Co daje przedsiębiorstwu składanie

takich obietnic? Po pierwsze musi być pewne, że produkt, który oferuje jest

dobrej jakości, na tzw. „bubel” klient nabierze się tylko raz. Jest to jednak

wyzwanie techniczne, które każda firma powinna spełnić. Ponadto, składanie

zobowiązań pozwoli marce zdobyć prestiż, zaufanie i renomę. Od tego czy

produkt spełni wymagania klientów będzie zależało czy dane wartości

faktycznie zostaną przypisane do marki oraz czy kolejny raz konsument kupi

dany artykuł. Obietnica staje się sprawą pierwszorzędną w myśleniu

o tworzeniu marki, bowiem składając ją przedsiębiorstwo ryzykuje swoją

reputację. Najgorszą możliwością jest więc oszukanie konsumenta, który

zawiedziony będzie przekazywał negatywne opinie o marce. Złożone

zobowiązanie może przybrać bardzo różną formę, np. „z nami poznasz dotąd

niespotykane wrażenia” lub „kupuj taniej w Tesco”. Nie musi odnosić się

tylko do samych specyficznych cech produktu, a także do potrzeb

i motywacji konsumenta. Oczywiście, żeby obietnica marki mogła być

trafnie określona, najpierw należy zdefiniować tożsamość marki, czyli

określić, jakie wartości przedstawia, wizję, do czego się odwołuje, za pomocą

jakich symboli itp.

Jednym z następnych działaniach w budowaniu spójnej strategii marki

musi być wskazanie potencjalnym nabywcom zmiany w życiu, jaka nastąpi

po zakupie produktu38

. Ponadto, oferowana propozycja powinna zostać

uzasadniona i poparta przykładami oraz dowodami, aby stała się wiarygodna

dla określonej wcześniej grupy docelowej.

1.4. ZAGADNIENIA PROBLEMATYCZNE DOTYCZĄCE BUDOWANIA

I ZARZĄDZANIA MARKĄ

Nie należy zapominać o szeregu problemów, jakie obecnie pojawiają

się przy budowaniu wizerunku marki przedsiębiorstwa. Budowanie

wizerunku nie może odbywać się przez pryzmat jednej kampanii reklamowej,

bowiem stworzenie dobrej marki spowoduje, że to przez jej oblicze

37

Staniszewski M., Marka składa zobowiązania, Marketing w praktyce, 3/2011, Warszawa

2011. 38

Kall J. Kłeczek R. Sagan A., Zarządzanie marką, Warszawa 2005.

57

konsumenci będą postrzegali całe przedsiębiorstwo39

. Stanie się ona niejako

skrótem myślowym, pod którym będą kryły się wszystkie najbardziej

rozpoznawalne informacje o produkcie. Kwestią problematyczną związaną

z kreowaniem nowej marki jest duża konkurencyjność i trudności przebicia

się na obecnym rynku. Cały proces jest bardzo długotrwały i wymagający

ciągłych nakładów finansowych, poza tym niesie ze sobą duże ryzyko

niepowodzenia. Nie można również budować marki, która nie posiada

tożsamości, bowiem dla przyszłego klienta musi być ona symbolem trwałości

i solidności. Dobra marka ogranicza ryzyko zakupu nieudanego, wadliwego

produktu. W kreowaniu marki nie można zatem zapomnieć o zwróceniu

uwagi na obawy klienta i trzeba stworzyć strategię, która je wykluczy

i sprawi, że klient zapoznając się z marką nie pomyśli o jej wadach40

.

Wszystkie wskazane powyżej działania muszą być ze sobą ściśle

powiązane41

. Oznacza to, że marka, określając obszar, w jakim chce

konkurować, kieruje konkretną obietnicę do wyznaczonej grupy docelowej,

popierając ją dowodami, które będą rzetelne dla odbiorców produktu.

Odejście od holistycznego rozwiązania spowoduje, że marka stanie się

niespójna. Obietnice muszą być konkretne, enigmatyczne stwierdzenia nie

zainteresują klienta. Ponadto, w mentalności społeczeństwa zaszły

przełomowe zmiany, bowiem przedsiębiorstwo nie może sobie już pozwolić

na myślenie, że „złapanie” klienta spowoduje, że zostanie z nim na zawsze.

Współczesny konsument jest mobilny, dlatego szuka nowych, lepszych

i tańszych rozwiązań.

Jednak samo zarządzanie już istniejącą marką nie jest wcale łatwiejsze

od wykreowania nowej. Istnieją różne strategie mówiące o zarządzaniu

marką42

np. wciąż utrzymywać markę na wysokim poziomie wobec

konkurencji lub wprowadzić markę na nowe rynki. Jedną z strategii jest

rozszerzenie marki nazywane również rozciąganiem. Sednem tego procesu

jest użycie już istniejącej marki do firmowania nowych produktów. Jednak

marka musi być silna i dobrze rozpoznawalna, by strategia miała szansę

powodzenia. Jej zamysł jest bardzo prosty i opiera się na przekonaniu, że

konsument szybciej wybierze markę już znaną niż kolejną niewiadomą. Są

39

Pogorzelski J., (R)ewolucja marki. Jak tworzyć marki i zarządzać nimi w XXI wieku,

Gliwice 2010. 40

Kall J. Kłeczek R. Sagan A., Zarządzanie marką, Warszawa 2005. 41

Ibidem. 42

Staniszewski M., Marka składa zobowiązania, Marketing w praktyce, 3/2011, Warszawa

2011.

58

dwie możliwości rozszerzenia marki. Pierwsza z nich zakłada rozszerzenie

marki, ale w tej samej kategorii produktów, np. o nowy smak, jak np. marka

„Cherry Coke”, która jest „rozciągnięciem” marki „Coca-Cola”. Drugą zaś

odmianą jest stworzenie nowej kategorii, rodzaju produktów pod tą samą

marką, jak np. „Caterpillar”, czyli firma produkująca sprzęt budowlany, która

zaczęła produkować buty, a następnie zaczęła tworzyć pod marką „Cat”

odzież oraz zegarki. Chociaż może to budzić zdziwienie, „Caterpillar”

odniósł sukces dlatego, że odniósł się do znanych i w poprzednich

produktach rozpoznawalnych wartości, jak np. trwałość, „ciężkość”. Dlatego

elementem niezbędnym w procesie rozszerzania marki jest jej nawiązywanie

do całości wizerunku, do korzeni.

2. KOMUNIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA Z OTOCZENIEM

2.1. BLOG FIRMOWY JAKO PRZYKŁAD INNOWACYJNNYCH DZIAŁAŃ

KOMUNIKACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTWA

W tej części zostaną omówione działania komunikacyjne, jakie może

podjąć przedsiębiorstwo, by marka odniosła sukces. Jednak jest to temat tak

szeroki, zatem uwaga będzie skupiona na najważniejszych obecnie trendach

oraz szerzej zostanie omówione wykorzystanie blogów internetowych.

Współcześnie obecność marki na rynku jest zaznaczana wszystkimi

możliwymi kanałami komunikacyjnymi. Przedsiębiorstwa korzystają

z korzyści, jakie niesie ze sobą Internet, gdyż obecnie trudno uniknąć

komunikacji w sieci. Jednakże najpierw należy zapoznać się preferencjami

klientów, czyli gdzie oni chcą widzieć dane przedsiębiorstwo. Analiza

otoczenia jest niezbędna, by móc zaplanować skuteczną strategię

komunikacyjną. Większość przedsiębiorstw posiada strony internetowe jako

główne narzędzie komunikacji. Prężnie rozwija się również cały dział

związany z mediami społecznościowymi. Jednak na potrzeby niniejszej pracy

zostanie zwrócona uwaga na blogi firmowe, które są ciekawą alternatywą

wobec innych form komunikacji z potencjalnym klientem.

Nazwa „blog” pochodzi od dwóch wyrazów: web i log, co

w dosłownym tłumaczeniu oznacza „dziennik prowadzony przez internautę

na stronach WWW”43

. Mówiąc najprościej, jest to strona internetowa, na

której autor zamieszcza swoje wpisy, a także zdjęcia, pliki audio, wideo.

Zapewnia ona aktywny udział czytelników, którzy mogą wyrazić swoją

43

Red. Naukowa Bańko M., Słownik wyrazów obcych, Warszawa 2011.

59

opinię poprzez dodawanie komentarzy. Najczęściej blog ma charakter

osobisty i służy jako pamiętnik, jednak teraz staje się narzędziem komunika-

cyjnym przedsiębiorstw. Na zakładanie bloga firmowego obecnie jest

najlepszy czas, bowiem są one już popularne i odwiedzane przez

internautów. Blog firmowy przedstawia więc możliwość, która może poz-

wolić firmie wyróżnić się na tle konkurencji44

. Założenie bloga, jak

i podejmowanie wszystkich działań komunikacyjnych, jest ściśle związane

z kształtowaniem wizerunku marki. Posiadanie takiego narzędzia będzie dla

potencjalnych klientów znakiem, że firma jest innowacyjna i nadąża

z duchem czasu, nawet go wyprzedza. Ponadto, wpisy na blogu umożliwiają

„zaprzyjaźnienie” się z konsumentem, który nawiązuje dialog z przedsię-

biorstwem. Jednak, jedną z najważniejszych zalet posiadania bloga przez

firmę jest możliwość zaistnienia w sieci. Użytkownicy Internetu mogą

zainteresować się ciekawym artykułem, zdjęciami, a poprzez to zapoznać się

z ofertą przedsiębiorstwa. Poza tym, wykorzystanie tego narzędzia, pozwoli

dotrzeć do internautów, którzy do tej pory nawet nie wiedzieli o istnieniu

naszej firmy, a głównie poprzez sieć poszukują informacji. Jednak należy

pamiętać, że bardzo ważnym elementem bloga firmowego jest jego

zawartość. Należy najpierw określić grupę docelową, do której będziemy

kierować komunikaty, bowiem dotarcie do każdego jest niemożliwe. Blog

może dać przedsiębiorstwu przewagę nad konkurencją, pokazując, że organi-

zacja jest otwarta, zaangażowana w dialog z otoczeniem. Wyróżnienie się

jest możliwe np. poprzez publikację oryginalnych tekstów, prezentujących

dane zjawisko z innej perspektywy niż konkurent. Nie należy zapomnieć, że

blog firmowy nie może stać się tylko narzędziem reklamującym firmowe

produkty i zachwalającym dokonania przedsiębiorstwa, gdyż wówczas umrze

śmiercią naturalną. Podsumowując te najważniejsze informację dotyczące

zakładania bloga firmowego, nie można zapomnieć, że musi być on aktualny

ina bieżąco aktualizowany. Oprócz świeżych informacji, konieczne jest też

dodawanie nowych artykułów, zdjęć itp., bowiem internauta zagląda na

stronę w poszukiwaniu nowych treści.

3. PODSUMOWANIE

W powyższym referacie przybliżono najbardziej aktualne trendy

w kreowaniu marki oraz opisano narzędzie komunikacyjne, jakim jest blog.

Kluczowym wnioskiem jest to, że w procesie kreowania marki niezbędna jest

budowa długofalowej i zintegrowanej strategii. Częścią wizerunku marki

44

Kuć A., Blog firmowy, Women, grudzień 2010, Radzymin 2011.

60

stanie się posiadany przez przedsiębiorstwo blog firmowy, który poszerzy

możliwości dotarcia do klientów. Dla osób, które zadają sobie pytanie „Czy

budowa marki jest obecnie potrzebna?” jest tylko jedna odpowiedź: „Ona jest

niezbędna.”. Ludzie coraz bardziej chcą być utożsamiani z „dobrymi”

markami, korzystanie z luksusowych produktów podnosi prestiż osobisty.

Dlatego kreując markę, nie należy zapomnieć, że nie dotyczy ona tylko

produktów, to tworzenie całego stylu życia.

BIBLIOGRAFIA

BLYTHE J., Komunikacja marketingowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2002.

KALL J. KŁECZEK R. SAGAN A., Zarządzanie marką, Wydawnictwo Oficyna

Ekonomiczna, Warszawa 2005.

POGORZELSKI J., (R)ewolucja marki. Jak tworzyć marki i zarządzać nimi w XXI wieku,

Wydawnictwo Helion, Gliwice 2010.

KUĆ A., Blog firmowy, Women, grudzień 2010, Radzymin 2011.

STANISZEWSKI M., Marka składa zobowiązania, Marketing w praktyce, 3/2011,

Wydawnictwo Marketing w Praktyce, Warszawa 2011.

Słownik wyrazów obcych, pod. red. M. Bańko, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

2011.

http://www.identyfikacja-firm.pl/znak-firmowy-logotyp-tworzenie-logo-firmy.html,

05.05.2010.

BRAND CREATION AND COMMUNICATION ACTIVITIES PLANNING

IN COMPANY

Brand creation is a long-lasting process, demanding coherent strategy in a company.

Modern company image creating is a result of evolution and many socio-economical

changes. They are made from elements like producing added value, making promises or

leading publicity activities. These days most of the communication activities with consumer

take part by means of the Internet. The Internet gives opportunity to quicker receiving and

using backpressure from consumer. Increasingly, companies use form of blog in order to

reach customer in innovative and curious way.

61

Web 2.0, Internet, e-biznes, technologie

internetowe, portale społecznościowe,

blogi, firma 2.0

Piotr MIJAS*

WEB 2.0 W BIZNESIE

Web 2.0 to nowe podejście do tworzenia rozwiązań internetowych. Charakteryzuje

się wykorzystaniem kolektywnej inteligencji. Web 2.0 to nie tylko nowoczesne

technologie internetowe, portale społecznościowe i blogi. To cała filozofia, która jest

również wykorzystywana w biznesie. Dzięki temu możliwe jest budowanie pozytywnych

relacji przedsiębiorstwa z klientami. Web 2.0 opiera się na interaktywności, współpracy

i zaangażowaniu użytkownika w tworzenie treści.

1. POJĘCIE WEB 2.0

W XXI wieku widoczne jest szerokie wykorzystanie technologii

internetowych. Internet dostępny jest od początku lat dziewięćdziesiątych, ale

już zdążył stać się popularnym narzędziem zagrażającym tradycyjnym

mediom. Sieć World Wide Web przed pęknięciem bańki internetowej

w 2001 roku określana jest mianem Web 1.0. Rewolucyjna zmiana podejścia

pozwoliła w pełni wykorzystać potencjał sieci WWW i odkryć na nowo

możliwości, jakie stwarza sieć globalna.

Czym tak naprawdę jest Web 2.0? Czym się charakteryzuje?

Web 2.0 to kolejny etap sieci World Wide Web. Wykorzystuje nowe

technologie, takie jak AJAX, interfejs XML i otwarte API. Dzięki zmianie

podejścia do korzystania z Internetu możliwe jest współtworzenie treści

przez użytkowników. Mechanizm wiki, zbiorową inteligencję czy folkso-

nomię wykorzystują społeczności internetowe. Powstało wiele serwisów

społecznościowych, blogów, a także portali opierających się na społecznych

zakładkach czy dziennikarstwie obywatelskim. W Web 2.0 widoczne jest

zaangażowanie użytkownika w tworzenie i ocenianie treści.


Stratos oraz Studenckie Koło Naukowe Technologii Internetowych i Multimedialnych

„IM-Tech”, opiekun referatu dr Konrad Szymański.

62

Web 2.0 jest zjawiskiem dość kontrowersyjnym. Dzięki dostępności

i otwartości możliwe jest budowanie relacji międzyludzkich, a wykorzystanie

nowoczesnych narzędzi pozwala na tworzenie treści przez użytkowników.

Według krytyków natomiast pojęcie Web 2.0 uznawane jest jako chwyt

marketingowy pozwalający odnieść firmom określone korzyści. Nie mniej

jednak zauważyć można szerokie wykorzystanie nowoczesnych technologii

i rozwój sieci Web.45

Choć termin Web 2.0 sugeruje nową wersję World Wide Web, nie

odnosi się w zasadzie do zmian specyfikacji technicznych, lecz innego

sposobu podejścia do korzystania z Internetu. Web 2.0 jest również związane

ze zjawiskami społecznymi zachodzącymi w sieci globalnej, opartymi na

interakcji. Umożliwia współdziałanie i ułatwia wymianę informacji.

Przykładem Web 2.0 są usługi i aplikacje wykorzystujące usługi socjalne

i społeczności internetowe. Wszystkie serwisy wykorzystujące społeczności,

komunikację i społeczną interakcję nazywane są ogólnie social media.

Web 2.0 pozwala na interakcje pomiędzy użytkownikami lub zmianę

zawartości strony w przeciwieństwie do statycznych witryn internetowych

prezentowanych w dobie Web 1.0, gdzie użytkownicy ograniczali się do

biernego oglądania informacji im przekazywanych.

Cechy charakterystyczne dla Web 2.0 to między innymi: przejrzysty

i prosty wygląd serwisów, treści generowane przez użytkowników (user-

generated content), wykorzystanie mechanizmu wiki i blogów, nowe

technologie (np. AJAX), interfejs XML (wykorzystywany m.in. przez RSS),

otwarte API i aplikacje mashup, folksonomia (np. social bookmarking),

tworzenie społeczności (nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów online),

zbiorowa inteligencja, a także otwarte licencje (np. Creative Commons).

2. MARKETING W DOBIE WEB 2.0

E-marketing w ostatnich latach uległ znacznej zmianie. W Web 1.0

Internet umożliwiał firmom prezentację danych o produkcie, informacje

dotyczące działalności – wszystko ukazane w formie rozbudowanej

wizytówki. Ten stary model gospodarki przeniesiony do sieci wymagał

sporych nakładów finansowych na promowanie marki. Zdano sobie jednak

sprawę z tego, iż ciężko jest dotrzeć do potencjalnych klientów w ten sposób.

Dotychczasowe kanały dystrybucji okazały się mało skuteczne. Nastąpił

45

Wasąg M., Kultura WEB 2.0 – rewolucja czy upadek?, http://psr.racjonalista.pl/kk.php/s

,6023, 04.05.2011.

63

zmierzch ówczesnej formy marketingu na rzecz nowych rozwiązań.

Po pęknięciu bańki internetowej w 2001 roku wiele firm zbankrutowało,

gdyż uprzednie pomysły nie były w pełni przemyślane, wymagały dużych

inwestycji finansowych.

W dobie Web 2.0 reklama przybrała nowe formy. Wykorzystanie

telewizji interaktywnej, nowoczesnych technologii internetowych ma wpływ

na marketing. Reklamy w sieci WWW zostały wzbogacone w nowe formy

dystrybucji. Podcasting, reklamy w blogosferze, na portalach społeczno-

ściowych częściowo zastąpiły tradycyjne reklamy. Większa interaktywność

reklam spowodowana jest zmianą podejścia reklamodawców. Treść, forma,

a także intensywność reklam dostosowywane są do internautów. Reklamy

stały się bardziej „inteligentne”. Możliwe jest to dzięki analizie zachowań

klientów w Internecie.46

Coraz częściej ludzie zaspokajają swoje potrzeby w Internecie. Zmienił

się charakter rozrywki, zaspokajania potrzeb i form spędzania wolnego

czasu. Kontakt między dwoma osobami z różnych zakątków świata odbywa

się w czasie rzeczywistym właśnie przez Internet. Zwiększona aktywność

człowieka jako internauty, ma pośredni wpływ na branżę biznesową. Dzięki

blogom i mikroblogom możemy dzielić się swoimi przemyśleniami, czy

problemami. Portale społecznościowe gromadzą w jednym miejscu osoby

o podobnych zainteresowaniach. Te części składowe uczestnictwa internauty

w cyberprzestrzeni mają swoje odzwierciedlenie w e-biznesie.

Relacje z potencjalnym klientem budowane w ten sposób są o wiele

trwalsze, bardziej szczegółowe. Produkt docelowy jest sprecyzowany, trafia

w potrzeby klienta. Współczesna reklama w Internecie przybrała inną formę.

Skierowana jest bezpośrednio do pojedynczego klienta. Często również

oferowane produkty polecane są przez znajomych lub uznanych w Sieci

blogerów, dzięki czemu internauta nie jest świadomy udziału reklamy.47

Serwis buduje pozytywne relacje z użytkownikami, którzy chętniej

dzielą się informacjami o swoich potrzebach i oczekiwaniach. Ankiety

wypełniane przez użytkowników posiadają bardziej rzetelne informacje

i służą skuteczniejszemu „targetowaniu” produktu.

46

Gogołek W., Technologie informacyjne mediów, Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu

Warszawskiego, Warszawa 2006, s. 197. 47

Skarżyński R., Dokąd zmierza Web 2.0, http://www.ithink.pl/artykuly/biznes/firmy/

dokad-zmierza-web-2-0/, 04.05.2011.

64

3. WYKORZYSTANIE WEB 2.0 W BIZNESIE

Wzrost popularności serwisów Web 2.0 wśród internautów spowo-

dował również zainteresowanie tym zjawiskiem środowiska biznesowego.

Przedstawiciele organizacji na całym świecie zaczęli zdawać sobie sprawę,

że nowe technologie i metody mają wpływ na ich przedsiębiorstwa. Coraz

więcej firm zaczęło aktywnie wykorzystywać techniki Web 2.0 licząc na

korzyści, jakie może przynieść zmiana podejścia.

Badania McKinsey dotyczące wykorzystania technologii i narzędzi

Web 2.0 przez przedsiębiorstwa wskazują na to, że organizacje korzystają

z nowoczesnych technologii zarówno wewnątrz firm, jak i w kontaktach

z klientami, dostawcami, a także partnerami biznesowymi. Ale co ważne,

wykorzystanie Web 2.0 ma wpływ na budowanie pozytywnych stosunków

między pracownikami w przedsiębiorstwie. Web 2.0 w biznesie to także:

wspólna wartość użytkowników, spieniężanie efektów sieciowych,

wykorzystanie sieci społecznych, możliwości zmian oraz wspólne

innowacje.48

Najczęściej wykorzystywane narzędzia i technologie Web 2.0

w organizacjach to web services, blogi, RSS, podcasting, a także portale

społecznościowe.

Rysunek 1. Wykorzystanie Web 2.0 wewnątrz organizacji

Źródło: Building the Web 2.0 enterprise: McKinsey global survey results,

http://mckinsey.com/clientservice/bto/pointofview/pdf/building_the_Web_enterprise.pdf,

04.05.2010.

48

Shuen A., Web 2.0. Przewodnik po strategiach, Helion, Gliwice 2009, s. 187-195.

65

Rysunek 2. Wykorzystanie Web 2.0 do kontaktów z klientami



4.05.2010

Rysunek 3. Wykorzystanie Web 2.0 do kontaktów z partnerami biznesowymi



04.05.2010.

4. MODEL BIZNESOWY ZBUDOWANY W OPRACIU O WEB 2.0

Web 2.0 to zmiana w mentalności ludzi, a także nowe podejście

biznesowe. Menedżerowie firm zorientowali się, że ludzie, do których

kierowane są produkty i usługi są najważniejsi. Interakcja, komunikacja

między ludźmi zyskały na znaczeniu. Zmiany, które nastąpiły to oderwanie

66

się od dotychczasowych reguł i zasad. Firmy, które chcą zdobywać nowych

klientów muszą się otworzyć na Web 2.0. To obecnie najbardziej

preferowana metoda prowadzenia biznesu w Internecie. Przedsiębiorstwo

opierające swój biznes na koncepcji Web 2.0 i wykorzystujące atuty social

media ma szansę skuteczniej uczestniczyć w rynku poprzez pozytywny

dialog z klientem.

Klient mając duży wybór dostawców zawsze będzie rozpatrywał oferty

przedsiębiorców, co do których ma pewne zaufanie. Być może skorzysta on

z usług tej firmy, w której zaopatrują się jego znajomi. Fora internetowe

i portale społecznościowe pozwalają na nawiązywanie relacji między

klientami. W tym dialogu może również uczestniczyć dane przedsiębiorstwo.

Użytkownicy mogą także skomentować dany produkt, czy usługę. W ten

sposób działa rynek wykorzystujący serwisy Web 2.0, dzięki czemu

konsumenci wybierają najatrakcyjniejszą i najbardziej zaufaną ofertę.49

Dzięki nowoczesnym technologiom możliwa jest komunikacja między

przedsiębiorstwem, a konsumentami. Web 2.0 umożliwia nawiązywanie

relacji z klientami. Najbardziej popularne jest utworzenie profilu firmy na

portalu społecznościowym. To jedna z najprostszych metod, która przyczynia

się do upowszechniania marki. Organizacje, które podjęły aktywność na

portalach społecznościowych, takich jak Facebook czy Twitter, mają szansę

dotrzeć do większej grupy potencjalnych odbiorców. Działania podejmowane

w blogosferze też mogą pozytywnie wpłynąć na relacje z klientami.

Menedżerowie i pracownicy danego przedsiębiorstwa, którzy prowadzą blogi

reprezentują firmę i usprawniają przepływ informacji. W ten sposób możliwy

jest kontakt z odbiorcą poprzez podejmowanie dyskusji czy reagowanie na

komentarze czytelników. Organizacje, które podejmują się rozmów ze

swoimi klientami są bardziej wiarygodne, gdyż blogi to bardziej aktywna

forma komunikacji niż materiały prasowe. Możliwe jest również stworzenie

społeczności w ramach własnej witryny internetowej. Jest to jednak proces

czasochłonny i wymagający zaangażowania środków finansowych.

Najważniejszy jednak jest pomysł, który zachęci potencjalnych klientów do

wzięcia udziału we wspólnym budowaniu społeczności. Jest to niezwykle

skuteczne medium, które umożliwia przekazywanie informacji o charakterze

marketingowym.50

49

Meller A., Biznes pod presją: Jak inwestować w Web 2.0?, http://cio.cxo.pl/artykuly/561

91_0/Biznes.pod.presja.Jak.inwestowac.w.Web.2.0.html, , 04.05.2011. 50

Li C., Bernoff J., Marketing technologii społecznych, MT Biznes, Warszawa 2009,

s. 147-186.

67

5. FIRMA 2.0

Coraz więcej firm i instytucji przekonuje się o korzyściach finan-

sowych i biznesowych wynikających z zastosowania technologii opartych na

Web 2.0. Najważniejszymi zaletami wdrożenia Web 2.0 w sferę biznesową

są usprawnienia kontaktów z klientami, partnerami biznesowymi i dostaw-

cami oraz poprawa komunikacji między pracownikami.

Jednocześnie niektórzy przedstawiciele firm wypowiadają się

niepochlebnie na temat rewolucji Web 2.0. Nie rozumieją jakie korzyści

płyną z wdrożenia nowych technologii. To strach przed nieznanym,

dotyczący bezpieczeństwa danych i sposobu zarządzania treścią.51

Menadże-

rowie boją się informacji zamieszczanych na blogach pracowników. To

konserwatywne podejście może zostać wykorzystane przez konkurencję,

która będzie się rozwijać adaptując narzędzia usprawniające biznes.

Firma 2.0 jest pojęciem, które opiera się na wykorzystaniu Web 2.0

w organizacji. Enterprise 2.0 to nie tylko firmowe blogi i wiki, ale o wiele

więcej. To stworzenie wewnętrznej sieci informacyjno-narzędziowej, dzięki

której użytkownicy sprawniej się komunikują. Dzięki nowoczesnej

komunikacji między pracownikami budują się więzi, co jest kluczem do

sukcesu. Poza narzędziami w firmie 2.0 uczestniczy człowiek, zdobywa

doświadczenie wykorzystując nieznane do tej pory praktyki. Pracownicy

w firmie 2.0 są przyjaźnie nastawieni do dzielenia się doświadczeniami

i wiedzą z innymi, co pozytywnie wpływa na relacje wewnątrz firmy.52

6. PODSUMOWANIE

Gdy tworzona była sieć World Wide Web, ciężko było przewidzieć,

w którym kierunku będzie się ona rozwijać. Z czasem coraz mniejsze koszty

użytkowania, większe możliwości i bogate zbiory informacji przyczyniły się

do rozpowszechnienia tego medium na całym świecie. Ewolucja sieci WWW

spowodowała powstanie Web 2.0. Pomimo, że Web 2.0 nie ma ściśle

sprecyzowanej definicji to jednak istnieje szereg cech charakteryzujących to

zjawisko. Są to między innymi: możliwość nawiązywania i podtrzymywania

51

Augustyniak S., Web 2.0 musi się uwiarygodnić, http://www.soastandard.pl/news

/122800/Web.2.0.musi.sie.uwiarygodnic.html, 04.05.2011. 52

Urbanowicz K., Firma 2.0, czyli o rewolucji jaka czeka nasze przedsiębiorstwa,

http://mediacafepl.blogspot.com/2007/08/firma-20-czyli-o-rewolucji-jaka-czeka.html,

04.05.2011.

68

kontaktów, kreatywność, łamanie istniejących zasad, partycypacja i inter-

aktywność. Web 2.0 nazywane jest również architekturą uczestnictwa.

Użytkownik może publikować, komentować, a także wchodzić w interakcje.

Web 2.0 jest również wykorzystywane w biznesie. Wdrożenia nowych

rozwiązań opartych o zasady Web 2.0 pozwalają przedsiębiorstwom rozwijać

się, a także poprawiają ich funkcjonowanie. Web 2.0 to nie tylko narzędzia

społecznościowe i nowoczesne technologie. To także nowe podejście firmy

do klienta – zastosowanie kooperacji i interaktywności w celu budowania

pozytywnych relacji. Jednak z braku zaufania do nowych technologii,

wdrożenia narzędzi Web 2.0 odbywają się często z pewnym opóźnieniem.

Nie wszyscy wykorzystują w pełni potencjał, jaki stwarza Web 2.0.

BIBLIOGRAFIA

WASĄG M., Kultura WEB 2.0 – rewolucja czy upadek?, http://psr.racjonalista.pl/kk.php/

s,6023, 04.05.2011.

GOGOŁEK W., Technologie informacyjne mediów, Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu

Warszawskiego, Warszawa 2006.

SKARŻYŃSKI R., Dokąd zmierza Web 2.0, http://www.ithink.pl/artykuly/biznes/firmy/

dokad-zmierza-web-2-0/, 04.05.2011.

SHUEN A., Web 2.0. Przewodnik po strategiach, Helion, Gliwice 2009.

MELLER A., Biznes pod presją: Jak inwestować w Web 2.0?, http://cio.cxo.pl/artykuly/56

191_0/Biznes.pod.presja.Jak.inwestowac.w.Web.2.0.html, CIO – Magazyn dyrektorów IT,

04.05.2011.

LI C., BERNOFF J., Marketing technologii społecznych, MT Biznes, Warszawa 2009.

AUGUSTYNIAK S., Web 2.0 musi się uwiarygodnić, http://www.soastandard.pl/news/122

800/Web.2.0.musi.sie.uwiarygodnic.html, 04.05.2011.

URBANOWICZ K., Firma 2.0, czyli o rewolucji jaka czeka nasze przedsiębiorstwa,

http://mediacafepl.blogspot.com/2007/08/firma-20-czyli-o-rewolucji-jaka-czeka.html,

04.05.2011.

WEB 2.0 IN BUSINESS

Web 2.0 is being a new approach to create Internet solutions. Web 2.0 is characterized by

use collective intelligence. Web 2.0 is not only modern Internet technologies. Web 2.0 is

social networks, blogs, wikis, social media too. But Web 2.0 is mainly a new philosophy,

which is used in business. The company, which use new Web 2.0 rules is called Enterprise

2.0. By Web 2.0 possible is building positive relationships between enterprise and customers

and improvement the communication among employees. Web 2.0 is also interactivity,

cooperation and commitment users in creation content.

ROZDZIAŁ III

GOSPODARKA

ELEKTRONICZNA

71

e-biznes, e-commerce, integracja, Internet.

Angelika GODZISZ*, Milena STROJEK

*

INTEGRACJA E-BIZNESU Z CODZIENNĄ DZIAŁALNOŚCIĄ

PRZEDSIĘBIORSTWA

Wszelka działalność internetowa powinna być zintegrowana z codziennym trybem

funkcjonowania firmy. W ciągu zaledwie kilku lat Internet zyskał w biznesie status

stałego i kompleksowego instrumentu. Początkowo wystarczała sama obecność firmy

w sieci - zamieszczano tylko elektroniczną wizytówkę lub wirtualny prospekt. Adresy

e-mail były jedynie uzupełnieniem telefonów i faksów. Jednak zmiany postępowały

lawinowo - coraz więcej gospodarstw domowych decydowało się na podłączenie do

sieci, prywatne przedsiębiorstwa pojawiały się w niej jedno po drugim, nastąpił praw-

dziwy boom gospodarczy, otwarto aktywny rynek wirtualny. Gdy przedsiębiorcy zrozu-

mieli, że dalszego rozwoju Internetu nie da się uniknąć, szybko nauczyli się z niego

korzystać. Pasywna obecność w sieci przestała wystarczać, zmieniła się sztuka komuni-

kacji, możliwe stało się nawiązanie bezpośredniego kontaktu z dotychczasowymi i poten-

cjalnymi klientami, zaczęto stosować nowe drogi promocji i dystrybucji, a w końcu

rozwinął się e-marketing, który zdefiniował na nowo instrumenty marketingu tradycyj-

nego.

1. ZASTOSOWANIE INTERNETU W CODZIENNEJ

DZIAŁALNOŚCI FIRMY

W sprawnym funkcjonowaniu nowoczesnego przedsiębiorstwa klu-

czową rolę odgrywa Internet, a w szczególności strony WWW. Działalność

internetowa daje wiele możliwości sprawniejszego i efektywniejszego

działania, dlatego tak ważna jest integracja tej działalności z codziennym

funkcjonowaniem firmy. W ostatnich latach w kształtowaniu rynku i społe-

czeństwa można zauważyć coraz większa rolę jaką odgrywają nowe

technologie informacyjno-komunikacyjne53

. Dzięki szybkiemu rozwojowi

oraz ogromnej liczbie użytkowników Internet stanowi niezwykle rozległy

rynek wymiany nie tylko informacji, ale również towarów i usług określany

mianem handlu elektronicznego (ang. e-commerce).

* Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział

Zarządzania i Administracji, Studenckie Koło Naukowe Koncept, praca pod kierunkiem

dr. E. Łyżwy. 53

ang. Information and Communication Technology, ICT.

72

Pojęcie e-commerce dotyczy procesu sprzedawania i kupowania

produktów i usług, a więc zawierania transakcji handlowych z wykorzy-

staniem środków elektronicznych, prowadzonych najczęściej za pomocą

Internetu54

.

1.1. ZNACZENIE E-COMMERCE I INTERNETU DLA ORGANIZACJI

W tabeli 1 przedstawiono dziesięć podstawowych elementów

stanowiących o wartości handlu elektronicznego i wykorzystania Internetu

w przedsiębiorstwie. Zostały one przedstawione w trzech, poniższych

grupach w zależności od sposobu ich oddziaływania na organizację.

Tabela 1.Elementy wpływające na wartość e-commerce i Internetu dla

organizacji

Udoskonalenie sposobów funkcjonowania firmy

Innowacyjność organizacji Przedefiniowanie sposobów funkcjonowania organizacji

Promocja produktów on-line

Nowy kanał sprzedaży Oszczędności Czas dotarcia produktów

na rynek Internetowa obsługa

klientów Budowanie wizerunku

firmy i marki produktów

Uczenie się nowych technologii oraz eksperymentowanie z nowymi strukturami organizacyjnymi

Relacje z klientami

Nowe możliwości w odniesieniu do produktów Możliwości zastosowania nowych modeli biznesowych

Źródło: opracowanie własne na podstawie Wielki J., Elektroniczny marketing poprzez

Internet, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 2000, s. 82.

Wykorzystanie Internetu do promocji produktów on-line daje wiele

nowych możliwości – pozyskanie szerszej liczby potencjalnych klientów,

łatwość docierania z informacjami o produktach, stosunkowo niskie koszty.

Nowy kanał sprzedaży umożliwia bezpośrednie dotarcie do konsumentów,

a co najważniejsze stwarza możliwość przeprowadzenia całej transakcji

on-line. Automatyzacja działań, możliwość częstych zmian w ofercie,

możliwość eliminacji pośredników z kanału marketingowego przyczyniło się

do bezpośrednich oszczędności. Kolejną zaletą Internetu jest skrócenie czasu

dotarcia produktów na rynek. Dotyczy to przede wszystkim produktów

niematerialnych (informacje, programy komputerowe, usługi). Ogromne

znaczenie w obsłudze klienta odgrywa strona WWW oraz poczta elektro-

niczna, które umożliwiają szybki kontakt z klientem. Nowoczesna organi-

54

B. Gregor, M. Stawiszyński, E-commerce, Oficyna Wydawnicza BRANTA, Bydgoszcz

2002, s. 89.

73

zacja przyczynia się do swej konkurencyjności na rynku poprzez uczenie się

nowych technologii, wykorzystywanie nowych struktur organizacyjnych oraz

możliwości w odniesieniu do produktów. Istotną cechą wynikającą

z wykorzystania Internetu i handlu elektronicznego jest możliwość zastoso-

wania nowych modeli biznesowych. Wiąże się ona z możliwością bezpośred-

niego dostępu do konsumentów, poprzez eliminacje pośredników55

.

1.2. MODELE BIZNESOWE WYKORZYSTYWANE

PRZEZ ORGANIZACJĘ W SIECI

Przedsiębiorstwa prowadząc różne formy aktywności gospodarczej za

pośrednictwem Internetu, mogą korzystać najogólniej rzecz biorąc, z dwóch

modeli biznesowych : informacyjnego oraz transakcyjnego.

Model informacyjny wiąże się z przekazywaniem za pośrednictwem

własnych stron WWW mniej lub bardziej szczegółowych informacji na temat

działalności firmy i oferowanych przez nią towarów czy usług. Staje się na

przykład coraz bardziej powszechną praktyką, iż reklamy prasowe bądź

telewizyjne, nie mogąc z oczywistych względów przekazać pełnej informacji

o określonym produkcie bądź usłudze, odsyłają klientów do stron WWW, na

których mogą oni poznać interesujące ich szczegóły. W razie gdyby

znajdujące się tam informacje były dla nich również niewystarczające, mogą

łatwo, za pomocą poczty elektronicznej, skontaktować się z firmą i uzyskać

dodatkowe wyjaśnienia. Tego typu model biznesowy jest w obecnym

stadium rozwoju rynku elektronicznego zdecydowanie najbardziej

rozpowszechniony, a tendencję do wykorzystywania Internetu w ten sposób

mają przede wszystkim duże i znane organizacje, których podstawowa

działalność ma miejsce poza nim. Z biegiem czasu firmy początkowo

wykorzystujące jedynie model informacyjny zaczynają ewoluować w kie-

runku modelu transakcyjnego. Model ten jest preferowany głównie, choć nie

jedynie, przez firmy, które prowadzą swoją działalność biznesową wyłącznie

w Internecie. Wykorzystują one fakt, iż dzięki Internetowi bariery wejścia na

globalny rynek elektroniczny są nieznaczne i dlatego nawet nieduże firmy,

przy stosunkowo małych nakładach, mogą łatwo konkurować tam jak równy

z równym z największymi i najbardziej znanymi organizacjami. Warto też

zwrócić uwagę na jeden niezmiernie istotny aspekt związany z wykorzy-

stywaniem przez firmy modelu komercyjnego - do zaistnienia firmy

w Internecie potrzeba naprawdę bardzo niewiele: komputer, internetowe

łącze oraz odpowiednie oprogramowanie.

55

J. Wielki, Elektroniczny marketing poprzez Internet, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa-Wrocław 2000, s.84.

74

2. CHARAKTERSYTYKA E-BIZNESU I JEGO INTEGRACJA

Z CODZIENNĄ DZIAŁALNOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTWA

E-biznes stanowi bardzo złożoną dziedzinę, która cały czas

dynamicznie się rozwija. Dlatego nikt nie może wiedzieć wszystkiego na jej

temat oraz nikomu do tej pory nie udało się opracować powszechnie

akceptowanej definicji e-biznesu.

2.1. DEFINICJA E-BIZNESU

Termin e-biznes został wprowadzony przez firmę IBM w 1995 roku

w swojej najprostszej formie oznacza prowadzenie działalności gospodarczej

z wykorzystaniem technologii ICT56

w szczególności opartej o aplikacje

internetowe57

. Można przyjąć, że obejmuje ona wszelkie problemy i zagad-

nienia, które dotyczą zakupu i sprzedaży towarów oraz usług dostępnych za

pośrednictwem Internetu. Istotną cechą e-biznesu jest to, że transakcje

pomiędzy dwiema stronami, czy to między firmą, a klientem (business-to-

consumers, B2C), czy to między dwiema firmami (business-to-business,

B2B), są transakcjami on-line oraz to, że głównym przedmiotem tego handlu

jest informacja58

.

Powszechnie używanymi synonimami e-biznesu są angielskie terminy

e-Commerce oraz e-Trade. Oba terminy można odnosić do tego samego

przedmiotu i taktować je równoznacznie ale niektórzy próbują rozróżniać ich

znaczenia i np. przez e-Commerce określają jedynie kupno i sprzedaż dóbr

oraz towarzyszący temu przepływ informacji i kapitału, natomiast e-Trade

określa wówczas transakcje dokonywane między dostawcami. Przedrostek

„e” opisuje możliwości techniczne, a pozostałe wyrazy (biznes, commerce,

trade) sposób, w jaki te możliwości są wykorzystywane. Pozyskiwane stąd

informacje stanowią zatem coś więcej niż prosta suma znaczenia słów,

z których się składają.

2.2. INTEGRACJA, PODSTAWY DOBREGO INTERFEJSU

Integracja e-biznesu z codzienną działalnością przedsiębiorstwa

powinna obejmować wszelkie aspekty, które prowadzą do osiągnięcia

poziomu współpracy rozwiązań e-biznesowych, pozwalającego na realizację

56

Information and communications technology. 57

E. Kolbusz, W. Olejniczak, Inżynieria systemów informatycznych w e-gospodarce,

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005, s. 18. 58

M. Norris, S. West, e-biznes, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2001, s. 16.

75

postawionych celów. Za kluczowe elementy e-biznesu uważa się: sieć,

witrynę sklepu, katalogi sprzedawcy i nabywcy w połączeniu z mechani-

zmami naliczania i regulowania płatności oraz dopełniania wzajemnych

zobowiązań handlowych.

Dla procesu integracji bardzo ważne jest aby pracownicy przedsię-

biorstwa byli kompetentni i obeznani z wyżej wymienionymi elementami

e-biznesu, a w szczególności z firmową witryną.

Każdy musi znać jej treść i być na bieżąco z umieszczanymi tam

informacjami, aby59

:

udzielić odpowiednich informacji, np. o rabatach czy akcjach czasowych,

wskazać miejsce, w którym klient ma szukać szczegółowych informacji

dotyczących produktów,

pomóc klientowi jeśli ten nie radzi sobie z jakąś funkcją witryny,

wyszukać potrzebne informacje w trakcie rozmowy z klientem lub podać

linki w korespondencji.

Internet stanowi źródło wiedzy dla pracowników nie tylko w odwołaniu

do firmy ale również w przypadku inicjatyw branżowych, partnerów

handlowych czy wymiany doświadczeń. Bardzo ważne jest informowanie

pracowników o wprowadzanych zmianach i nowościach aby mogli oni

umieć, pomóc klientom i partnerom handlowym w każdej sprawie związanej

z działalnością internetową firmy. Muszą oni wiedzieć o wszystkich

funkcjach specjalnych, np. system zamawiania i zadawania pytań on-line,

ponieważ teoretyczna wiedza na temat możliwości zapłaty oraz przybli-

żonego przebiegu realizacji zamówienia nie wystarcza, pracownik musi

umieć z tej funkcji skorzystać.

Istnienie interfejsów ma ogromne znaczenie dla efektywnego

zintegrowania e-biznesu z codziennym trybem funkcjonowania firmy.

Wymogami niezbędnymi dla sprawnego funkcjonowania serwisu są m.in.

aktualizacja witryny, modernizacja interaktywnych narzędzi, prowadzenie

PR-u i współpraca w trybie on-line, zaznajamianie pracowników z witryną,

opracowywanie odpowiedzi na pytania, realizacja zamówień, rozwiązywanie

problemów technicznych.

59

G. Harter, Jak zdobyć klientów w Internecie, BC Edukacja, Warszawa 2009, s. 146.

76

3. ZAKOŃCZENIE

Internet dał przedsiębiorstwom i klientom nowe możliwości, oferując

rozwiązania, które wcześniej wymagały wiele pracy i znacznego nakładu

finansowego. Organizacje zarówno te małe, jak i te wielkie albo dostosują się

do warunków jakie im stwarza sieć, albo przestaną istnieć. Te z nich, które

nie skorzystają z możliwości, jakie daje e-biznes mogą łatwo przejść do

lamusa historii. Działalność on-line jest bardzo ważnym sposobem sprzedaży

produktów i promocji przedsiębiorstwa. Skuteczne włączenie jej w codzienną

działalność firmy sprawi, że kontakt z klientem będzie przebiegał pomyślnie

i efektywnie, przynosząc przedsiębiorstwu zyski.

BIBLIOGRAFIA

GREGOR B., STAWISZYŃSKI M., E-commerce, Oficyna Wydawnicza BRANTA,

Bydgoszcz 2002.

HARTER G., Jak zdobyć klientów w Internecie, BC Edukacja, Warszawa 2009.

KOLBUSZ E., OLEJNICZAK W., Inżynieria systemów informatycznych w e-gospodarce,

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005.

NORRIS M., WEST S., e-biznes, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2001.

WIELKI J., Elektroniczny marketing poprzez Internet, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa-Wrocław 2000.

INTEGRATING E-COMMERCE INTO THE COMPANY

Nowadays, client are very demanding about products. If companies want to be the

market, they have to meet clients preferences and requirement. Very good idea is e-bisiness.

Internet company has a lot of advantages. Mainly, it is more comfortable, cheaper and it has

an easiness in adaptation to the consummer’s necessities. E-organizations owners and clients

are happy for its possibilities. Integrating e-commerce into the company. On-line commerce

is a very important means of selling products and promoting the company. Successful

implementation of e-commerce into companies will surely enable better conmited with

customers what in turn leads to increase in profits.

77

Internet, e-biznes, e-usługi, organizacja

wirtualna, społeczeństwo informacyjne,

telepraca

Katarzyna KACZMARCZYK*, Andrzej ŁUKASIEWICZ

*

ORGANIZACJA WIRTUALNA JAKO SPOSÓB NA BIZNES

W SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM

Społeczeństwo informacyjne przedstawia nowy etap w rozwoju ludzkości. Jego istotą

jest pozyskiwanie i przetwarzanie informacji przemieszczających się w wirtualnym

świecie. Podstawowymi narzędziami w tworzeni tej struktury są komputery i Internet.

Dostępność do technologii wywiera znaczący wpływ na społeczeństwo i gospodarkę.

Przykładem nowego modelu organizacji przedsiębiorstwa, działającego w oparciu o sieć

informacyjną jest organizacja wirtualna. Coraz popularniejszym zjawiskiem staje się

także telepraca. Organizacja wirtualna ułatwia osiągnięcie wspólnego celu przez kilku

przedsiębiorców. Telepraca jest natomiast udogodnieniem zarówno dla pracodawcy jak

i pracownika. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom współczesnego społeczeństwa

przedsiębiorcy oferują szereg usług świadczonych przez Internet. Tworzy się nowa

gospodarka o charakterze globalnym.

1. CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZEŃSTWA

INFORMACYJNEGO

1.1. GENEZA POJĘCIA

Termin „społeczeństwo informacyjne” narodził się w Japonii. Po raz

pierwszy został użyty przez socjologa Tadao Umesao w 1963 roku, jednakże

popularny stał się dopiero za sprawą Keinichi Koyama, autora rozprawy

„Wprowadzenie do teorii informacji”60

. Pojęcie to najtrafniej scharaktery-

zował Yoneji Masuda. Twierdził on, że cywilizacja pod koniec XX wieku

przestanie być cywilizacją materialną, a stanie się niewidoczną. Przejście od

dawnego modelu symbolizowanego przez budynki, maszyny i inne

* Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział

Zarządzania i Administracji, Studenckie Koło Naukowe Koncept, opiekun referatu:

dr Monika Stachowicz. 60

Goban- Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji

i Internetu, PWN, Warszawa – Kraków 1999, s. 286.

78

konstrukcje do nowego świata opartego na wymianie informacji uznał za

bardzo istotny model porównując go do końca epoki lodowcowej i stwo-

rzenia cywilizacji jaką znamy dotychczas.

Pojęcie społeczeństwa informacyjnego szybko dotarło do Stanów

Zjednoczonych. W Europie zostało spopularyzowane w 1978 roku wraz

z opublikowaniem raportu Simona Nory i Alaina Minca61

, dotyczącego

„tendencji rozwoju systemów społecznych”.

Społeczeństwo informacyjne jest pojęciem niejednoznacznym i wielo-

aspektowym, dlatego jego definicja na przestrzeni lat oraz w zależności od

kręgu kulturowego ulegała zmianom. Na polskim gruncie badaniem tego

zjawiska zajmowali się m. in. Jacek Mączyński i Stanisław Juszczyk.

Pierwszy z nich twierdzi, że społeczeństwo informacyjne to, takie, które

określone informacje: wytwarza, przechowuje, przekazuje, pobiera i wyko-

rzystuje. Z kolei Stanisław Juszczyk zwraca uwagę na czynnik zawodowy.

Według niego w nowym modelu społecznym siła robocza składa się

w większości z pracowników informacji, zaś stosunki społeczne są oparte na

gospodarowaniu informacją.62

1.2. ROZWÓJ TECHNOLOGII INFORMACYJNYCH W OSTATNICH LATACH

Obecne czasy, czyli przełom XX i XXI wieku często określa się

mianem rewolucji informacyjnej. Z ostatnim przełomem na podobną skalę

mieliśmy do czynienia około 200 lat temu gdy rodził się przemysł. Cechami

charakterystycznymi są stosunkowo tanie i dostępne komputery stacjonarne

oraz przenośne, dysponujące coraz większą mocą obliczeniową, globalna sieć

informacyjna (Internet) a także szereg oprogramowania i dynamiczny rozwój

telefonii cyfrowej. Rewolucję informacyjną zapoczątkowało stworzenie

pierwszego komputera w połowie XX wieku. Dzięki coraz większemu

zaawansowaniu technologicznemu oraz pojawieniu się nowoczesnego

oprogramowania komputer zyskał wiele użytecznych funkcji. Wkrótce

komputerowi zaczęły towarzyszyć różnego rodzaju nowinki techniczne,

jak np. pamięć masowa. Z biegiem czasu urządzenie to stawało się coraz

bardziej poręczne i popularne. Na początku lat 80tych XX wieku na rynek

wprowadzono komputer osobisty (PC), który wkrótce zagościł prawie

we wszystkich domach. Zmiany w kierunku upowszechnienia komputerów

61

Goban-Klas T., Społeczeństwo informacyjne. Szanse, zagrożenia, wyzwania. Wydawnictwo

Fundacji Postępu i Telekomunikacji, Kraków 1999, s. 34. 62

Witkowska M., Cholawo-Sosnowska K. (red.), Społeczeństwo informacyjne. Istota,

rozwój, wyzwania, Wyd. AiP, Warszawa 2006, s. 16-18.

79

zachodzą nadal, o czym świadczy obecność na rynku coraz mniejszych,

tańszych i bardziej funkcjonalnych laptopówi palmtopów. Wiele funkcji

komputera przejęły też popularne telefony komórkowe. Mówiąc

o technologii informacyjnej nie sposób nie wspomnieć o kolejnym przeło-

mowym wynalazku jakim jest Internet. Globalna sieć komputerowa ma

militarny rodowód. Wywodzi się z systemu stworzonego na potrzeby

amerykańskich sił zbrojnych na przełomie lata 60 i 70 XX wieku. Wkrótce

podobne sieci pojawiły się w amerykańskich uniwersytetach, centrach

badawczo-naukowych a nawet większych firmach. W 1983 roku wyodręb-

niono sieć militarną oraz cywilną, która zyskała nazwę Internet. Źródłosłów

tego pojęcia pochodzi z języka angielskiego i stanowi zbitkę pojęciową słów:

„international” oraz „net”, co można przetłumaczyć na język polski jako

międzynarodową sieć. 63

W wirtualnej przestrzeni jaką tworzy Internet występuje wiele narzędzi

komunikacyjnych, takich jak:64

sieć WWW;

poczta elektroniczna;

listy dyskusyjne;

protokół przesyłania plików.

2. ORGANIZACJA WIRTUALNA PRZEDSIĘBIORSTWEM

PRZYSZŁOŚCI

2.1. ISTOTA ORGANIZACJI WIRTUALNEJ

Organizacja wirtualna jest stosunkowo nowym terminem. Został on

wprowadzony przez W. Davidowa i M. Malone’a w 1992 roku a rok

później spopularyzowany przez J. Byrne’a.65

Podobnie jak wirtualność czy

społeczeństwo informacyjne jest pojęciem wieloznacznym i trudno je

sprecyzować.

63

Brzozowski M., Organizacja wirtualna, PWE, Warszawa 2010, s. 17-18. 64

Ibidem, s. 18. 65

Goban – Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji

i Internetu, PWN, Warszawa – Kraków 1999, s. 287.

80

W ujęciu procesowym koncentrującym się na zachowaniach i dzia-

łaniach, przedsiębiorstwo wirtualne to nowoczesny model organizacji trans-

formujący wiedzę w procesy wytwarzające wartość dodaną w przestrzeni

rynkowej.66

Organizacja wirtualna jest firmą prowadzącą działalność w sieciach

komputerowych (Internet) lub która oprócz funkcjonowania na tradycyjnym

rynku działa także na rynku wirtualnym.67

Częściej jednak organizacja wirtualna definiowana jest w ujęciu

strukturalnym, skupiającym uwagę na jej elementach składowych, ich

właściwościach oraz zachodzących między nimi relacjach. Pojęcie to należy

rozumieć jako układ elementów tworzących strukturę o charakterze

zadaniowym zorientowanym na określone cele. Jest tworzona na zasadzie

dobrowolności przez organizacje wchodzące ze sobą w różnego typu związki

dla osiągnięcia celu, który ma przynieść większe korzyści niż gdyby

samodzielnie działały w tradycyjny sposób. Zyskują tym samym przewagę

konkurencyjną.68

Wyróżnia się także ujęcie szerokie i wąskie. Wąsko pojmowana

organizacja wirtualna (organizacja wirtualna pierwszego stopnia) jest

zdecentralizowaną, składającą się z wielu rozrzuconych geograficznie

jednostek strukturą działającą dla wspólnego celu przy wykorzystaniu

technologii informacyjnej. Fizycznie nie istnieje ona jako całość, ponieważ

połączenia pomiędzy poszczególnymi jednostkami mają wyłącznie charakter

wirtualny. Struktura organizacyjna jest płaska, przez co jednostki zyskują

dużą autonomię względem centrali. W szerokim wymiarze organizacją

wirtualną (drugiego stopnia) nazywamy organizację niemającą fizycznego

wymiaru, istniejąca tylko formalnie, łączącą różne podmioty we wspólnym

dążeniu do osiągnięcia określonego celu gospodarczego. Jest to jedyne

spoiwo łączące poszczególne elementy, dlatego zakończenie przyjętego

zadania może prowadzić do automatycznego zniknięcia organizacji

wirtualnej z rynku.69

66

Perechuda K. (red.), Zarządzanie przedsiębiorstwem przyszłości. Koncepcje, model,

metody, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2002, s. 47. 67

Olejczyk K., Organizacja wirtualna. Wykorzystanie Internetu, w nowoczesne zarządzanie

przedsiębiorstwem, V Konferencja Naukowa, Politechnika Zielonogórska, Zielona Góra

2000, s. 36. 68

Perechuda K., Organizacja wirtualna, Ossolineum, Wrocław 1997, s. 51. 69

Brzozowski M., Organizacja wirtualna, PWE, Warszawa 2010, s. 45-46.

81

2.2. TELEPRACA

Wraz z rozwojem sieci teleinformatycznej i jej coraz większą

ingerencją w życie społeczeństwa trudne do odróżnienia stało się czasu pracy

i czasu wolnego. Ponadto, szybki przesył dużej ilości informacji umożliwił

pracę za pośrednictwem sieci bez konieczności fizycznej obecności

w miejscu pracy. Tak pojawiła się nowa forma pracy biurowej zwana

telepracą. Oznacza ona wykonywanie pracy w biurze lub nawet w domu,

odległym od biura firmowego, przy maksymalnym wykorzystaniu telekomu-

nikacji komputerowej. Pracownik nie musi udawać się do swojego stano-

wiska pracy ponieważ to ono w wirtualny sposób zostaje przeniesione do

jego miejsca pobytu.70

Rozróżnia się trzy podstawowe rodzaje telepracy:71

telepracę domową, w której zleceniobiorca pracuje w domu zamiast

dojeżdżać do biura praco- lub zleceniodawcy;

teleprace mobilną – personel zarządzający, specjaliści lub serwisanci

dzięki technologii informacyjnej większość czasu spędzają w siedzibie

klienta lub kooperanta;

teleprace w tzw. biurach satelickich, które z kolei dzielą się na:

telecentra – miejsca stanowiące własność biura do których jego

pracownicy przychodzą regularnie do pracy, ponieważ mieszkają

bliżej telecentrum niż centrali; oraz telechatki zapewniające

obywatelom lokalnych społeczności dostęp do zaawansowanych

technologii, podnoszenie kwalifikacji i kontakty społeczne, niedos-

tępne dla pracujących w domu.

Telepraca stała się popularną formą zatrudnienia w Stanach

Zjednoczonych. Również W Europie zyskuje coraz więcej zwolenników.

Przodują kraje Skandynawii: Finlandia (17% zatrudnionych) i Szwecja

(15% zatrudnionych).72

70

Witkowska M., Cholawo-Sosnowska K. (red.), Społeczeństwo informacyjne. Istota,

rozwój, wyzwania, Wyd. AiP, Warszawa 2006, s. 70-71. 71

Brzozowski M., Organizacja wirtualna, PWE, Warszawa 2010, s. 109-110. 72

Ibidem, s. 110.

82

2.3. BIZNES W SIECI: E - USŁUGI

Oprócz ułatwienia przesyłu informacji oraz nawiązywania kontaktów

społecznych Internet dał też nowe możliwości dla biznesu. Dzięki niemu

firmy zyskały łatwiejszy dostęp do rynków, dystrybucji i reklamy, tym

samym zwiększając swoją konkurencyjność i innowacyjność. Na dostępie do

Internetu skorzystali także konsumenci, oszczędzając swój cenny czas

i wysiłek na dokonywanie zakupów. Globalna sieć rozszerzyła też dostęp

klienta do bogatszego asortymentu.73

Powstał w ten sposób nowy segment

zwany gospodarką elektroniczną obejmującą szereg usług takich jak:

elektroniczna bankowość (ang. e-banking), elektroniczne przedsiębiorstwa

(ang. e-enterprise), elektroniczna wymiana danych między przedsiębior-

stwami (ang. e-commerce), elektroniczna gospodarka (ang. e-economy) oraz

elektroniczna administracja (ang. e-government).

Biznes elektroniczny może być realizowany w różnych relacjach:74

biznes – biznes (B2B);

biznes – konsument (B2C);

administracja – obywatel (G2C);

biznes - administracja (B2G);

konsument – konsument (C2C);

biznes – pracownik (B2E).

Pozytywne cechy e-usług mogą jednocześnie być postrzegane jako ich

wady. Zależy to od umiejętności i swego rodzaju dojrzałości do posługiwania

się mediami. Szybki przepływ informacji, danych i transfery pieniężne

znacznie ułatwiają życie codzienne jednakże istnieje ryzyko utraty kontroli

nad tym procesem, w skutek czego poufność danych i anonimowość

użytkowników zostają zatracone. Postęp technologiczny i zmiany jakie

zaszły stylu życia sprawiają jednak, że korzystanie z e – usług staje się dla

konsumenta koniecznością, a prowadzenie e – biznesu przez przedsiębiorcę

decyduje o jego pozycji na rynku.75

73

Witkowska M., Cholawo-Sosnowska K. …, op. cit, s. 152. 74

Ibidem, s. 153. 75

Bielecki W. T., Informatyzacja zarządzania, PWE, Warszawa 2001, s. 186.

83

Mając na uwadze zmiany w społeczeństwie i gospodarce pod wpływem

Internetu, telefonii cyfrowej i innych mediów coraz częściej mówi się

o nowej ekonomii. Jest proces globalny. W krajach zaawansowanych

zachodzi on dużo szybciej niż w krajach rozwijających się, jednakże wszyscy

mający dostęp do tych technologii stają się częścią społeczeństwa

informacyjnego. Pracownikom technologia informacyjna daje możliwość

efektywniejszej pracy w dogodnym dla siebie czasie i miejscu.

Przedsiębiorcy zaś tworząc organizacje wirtualne bazujące na wykorzystaniu

globalnej sieci do zarządzania personelem, kontaktów z kontrahentami

a także reklamy i promocji zyskują przewagę konkurencyjną.

BIBLIOGRAFIA

BIELECKI W. T., Informatyzacja zarządzania, PWE, Warszawa 2001.

BRZOZOWSKI M., Organizacja wirtualna, PWE, Warszawa 2010.

GOBAN – KLAS T., Społeczeństwo informacyjne. Szanse, zagrożenia, wyzwania.

Wydawnictwo Fundacji Postępu i Telekomunikacji, Kraków 1999.

GOBAN – KLAS T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia,

telewizji i Internetu, PWN, Warszawa – Kraków 1999.

OLEJCZYK K., Organizacja wirtualna. Wykorzystanie Internetu, w nowoczesne zarządzanie

przedsiębiorstwem, V Konferencja Naukowa, Politechnika Zielonogórska, Zielona Góra

2000.

PERECHUDA K., Organizacja wirtualna, Ossolineum, Wrocław 1997.

PERECHUDA K. (red.), Zarządzanie przedsiębiorstwem przyszłości. Koncepcje, model,

metody, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2002.

WITKOWSKA M., CHOLAWO-SOSNOWSKA K. (red.), Społeczeństwo informacyjne.

Istota, rozwój, wyzwania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2006.

84

VIRTUAL ORGANIZATION AS A WAY TO BUSINESS IN THE INFORMATION

SOCIETY

The information society is a new stage in human development. The basic tools in the

creation of this structure are the computers and the Internet. The availability of the

technology has a significant impact on society and the economy. An example of a new model

of company organization, acting on the basis of an information network is a virtual

organization. Increasingly popular phenomenon is also becoming a teleworking. Virtual

organization helps to achieve a common goal by several entrepreneurs. Telecommuting is the

convenience for both the employer and employee. To meet the expectations of modern

society offer a range of business services over the Internet. Creates a new economy of

a global nature.

85

Zamówienia publiczne, finanse publiczne,

społeczeństwo informacyjne.

Monika NOWICKA*

NARZĘDZIA ELEKTRONICZNE W PROCESIE UDZIELANIA

ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Zamówienia publiczne stanowią istotny element finansów publicznych dotyczący

wydatkowania środków publicznych. Są sposobem, dzięki któremu odbywa się to

racjonalnie i efektywnie przy zachowaniu uczciwej konkurencji. Zamówienia publiczne

stanowią coraz większą część gospodarki Polski, co szczególnie można odnotować po

akcesji do Unii Europejskiej. W roku 1998 wartość rynku zamówień publicznych

wynosiła 17,5 mld zł, w roku, w 2005 roku – 68,1 mld zł, a w 2009 roku – 126,7 mld zł

co stanowiło 9,4% PKB76

. Wzrastające wielkość rynku zamówień publicznych,

a w rezultacie – jego znaczenie w gospodarce może wpływać m.in. na realizację celów

polityk unijnych w zakresie informatyzacji administracji publicznej. W artykule

przedstawione zostaną elektroniczne rozwiązania w zakresie zamówień publicznych

w Unii Europejskiej i Polsce oraz analiza elektronicznego systemu zamówień pub-

licznych w Polsce.

1. POJĘCIE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Istnieje silny związek systemu zamówień publicznych z finansami

publicznymi. Zgodnie z art. 3 Ustawy o finansach publicznych z dn.

27 sierpnia 2009 „finanse publiczne obejmują procesy związane z groma-

dzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem”.77

Ustawą objęte

są jednostki sektora finansów publicznych oraz podmioty wykorzystujące lub

dysponujące środkami publicznymi.78

Racjonalność i maksymalna efektywność oraz przejrzystość wyda-

wania środków publicznych jest możliwa m.in. dzięki zamówieniom publicz-

nym. Zamówienia publiczne są to „odpłatne umowy zawierane między

zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub

roboty budowlane”79

.


Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych TIAL, praca pod kierunkiem

dr. Tomasza Dorożyńskiego. 76

Sprawozdanie z funkcjonowania systemu zamówień publicznych w 2009 roku, Urząd

Zamówień publicznych, Warszawa 2010, s. 21. 77

Ustawa o finansach publicznych z dn. 27 sierpnia 2009, Dz. U. nr 157, poz. 1240, art. 3. 78

Ustawa o finansach publicznych.., op. cit., art. 4. 79

Ustawa Prawo zamówień publicznych z dn. 29 stycznia 2004 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 223.

86

Uczestników postępowania można podzielić na dwie grupy:

zamawiających i wykonawców. Po stronie zamawiających znajdują się

podmioty, na których leży obowiązek stosowania przepisów zawartych

w ustawie Prawo zamówień publicznych w procesie wydatkowania środków

publicznych i dzieli się je na cztery podstawowe grupy80

: podmioty

państwowe, osoby prawa publicznego, podmioty, których ponad 50% war-

tości udzielanego przez nie zamówienia jest finansowane ze środków pub-

licznych oraz podmioty prowadzące działalność użyteczności publicznej.

Wykonawcami są podmioty, które ubiegają się o udzielenie

zamówienia publicznego, złożyły ofertę lub zawarły umowę w sprawie

zamówienia publicznego. Jeśli jest to wymagane to wykonawcy muszą

posiadać uprawnienia do wykonywania danej czynności.81

Udzielenie zamówienia publicznego nie ma jednorodnej formy. Ustawa

przewiduje szereg trybów, spośród których zamawiający dobiera odpowiedni

do danego zamówienia. Wyróżnia się osiem trybów udzielania zamówień,

które dzielimy na podstawowe (przetarg nieograniczony i przetarg ograni-

czony) i pozostałe (negocjacje z ogłoszeniem, dialog konkurencyjny, nego-

cjacje bez ogłoszenia, zamówienie z wolnej ręki, zapytanie o cenę i licytacja

elektroniczna)

2. ELEKTRONICZNE ROZWIĄZANIA W SYSTEMIE ZAMÓWIEŃ

PUBLICZNYCH UNII EUROPEJSKIEJ I POLSKI

Jednym z ważniejszych czynników wpływających na zwiększenie

wartości rynku zamówień publicznych oraz jego innowacyjności i przejrzy-

stości jest wykorzystanie narzędzi elektronicznych w procesie udzielania

zamówień publicznych. W Komunikacie Komisji do Rady, Parlamentu

Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu

Regionów: i2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz

wzrostu zatrudnienia COM (2006) 229 z 2005 roku jako wyzwanie traktuje

się sprawienie, aby usługi publiczne, w tym zamówienia publiczne, stały się

poz. 1655, z 2008 r. Nr 171, poz. 1058, Nr 220, poz. 1420 i Nr 227, poz. 1505 oraz

z 2009 r. Nr 19, poz. 101, Nr 65, poz. 545, Nr 91, poz. 742, Nr 157, poz. 1241, Nr 206,

poz. 1591, Nr 219, poz. 706 i Nr 223, poz. 1778), art. 2, pkt 13. 80

Herc G., Komorowski E., Szustakiewicz P., Zamówienia publiczne w Polsce – studium

prawne, wyd. Difin, Warszawa 2005, s. 97-102. 81

Zalewski H., Prawo zamówień publicznych w polskim systemie zamówień publicznych,

Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Gdańsk 2005, s. 90.

87

lepszymi, bardziej dostępnymi i mniej kosztownymi.82

Większa konkuren-

cyjność i wydajność na rynku zamówień publicznych może wpływać na całą

gospodarkę Unii Europejskiej i mieć istotne znaczenie w osiąganiu celów

strategii lizbońskiej. Ponadto informatyzacja zamówień publicznych odgrywa

ważną rolę w podnoszeniu innowacyjności, a co za tym idzie, konkurencyj-

ności małych i średnich przedsiębiorstw.83

W Unii Europejskiej wykonawcy mogą korzystać z portali, którymi

między innymi są SIMAP i TED (Tenders Electronic Daily) 84

.

SIMAP czyli System Informacyjny Komisji Europejskiej dotyczący

zamówień publicznych na rynku wewnętrznym jest stroną internetową

zapewniająca dostęp do najważniejszych informacji o zamówieniach

publicznych w Europie.

Ogłoszenia dotyczące przetargów można znaleźć w Suplemencie do

Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, który jest dostępny na stronie

internetowej TED. W jej ramach możliwe jest wyszukiwanie ofert i składanie

dokumentów w przetargach ogłaszanych w całej Unii Europejskiej.85

Opublikowanie zamówienia publicznego w Suplemencie do Dziennika

Urzędowego Unii Europejskiej jest możliwe dzięki wykorzystaniu narzędzia

internetowego jakim jest eNotices. Są to elektroniczne formularze ułatwia-

jące i przyspieszające przygotowanie zawiadomień o zamówieniach pub-

licznych. Ten bezpłatny serwis pomaga wyeliminować ewentualne błędy

oraz zachować zgodność z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi

procedur zamówień publicznych.86

Kolejnym narzędziem jest eSenders -

usługa dająca możliwość bezpośredniego składania zawiadomień o zamó-

wieniach publicznych organizacji upoważnionych do Urzędu Publikacji

w formacie XML.87

82

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu

Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: i2010 – Europejskie społeczeństwo

informacyjne na rzecz wzrostu zatrudnienia, Bruksela 2005. 83

Ministerstwo Gospodarki we współpracy z Urzędem Zamówień Publicznych, Nowe

podejście do zamówień publicznych. Zamówienia publiczne a małe i średnie

przedsiębiorstwa, innowacje i zrównoważony rozwój, Warszawa 2008, s. 11. 84

red. Ulijasz B., Nowe podejście do zamówień publicznych, Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości, Warszawa 2010, s. 95. 85

http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do, 30.04.2011. 86

http://simap.europa.eu/enotices/changeLanguage.do?language=pl, 30.04.2011. 87

http://simap.europa.eu/index_pl.htm, 30.04.2011.

http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do

http://simap.europa.eu/enotices/changeLanguage.do?language=pl

http://simap.europa.eu/index_pl.htm

88

Poniższy schemat obrazuje system informacyjny europejskich

zamówień publicznych:

Rysunek 1. System informacyjny europejskich zamówień publicznych

Źródło: http://simap.europa.eu/index_pl.htm, 30.04.2011.

W Polsce Urząd Zamówień Publicznych uruchomił Elektroniczny

Urząd Podawczy (EUP) wraz z Elektroniczną Skrzynką Podawczą (ESP) -

"dostępny publicznie środek komunikacji elektronicznej służący do

przekazywania informacji w formie elektronicznej do podmiotu publicznego

przy wykorzystaniu powszechnie dostępnej sieci teleinformatycznej"88

Aktualnie na stronie EUP dostępne są m.in. formularze: korespondencja

bezpośrednia, korespondencja dotycząca spraw odwoławczych, odpowiedź

urzędnika, odwołanie, potwierdzenie odbioru dokumentu, przystąpienie do

postępowania odwoławczego i złożenie sprawy do urzędu 89

.

Dostępne są również różnego rodzaju portale internetowe, gdzie można

znaleźć informacje o przetargach jednak bez możliwości pobierania

dokumentów. Służą jako wyszukiwarki ofert i mają charakter informacyjny.90

88

http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;1119, 30.04.2011. 89

https://esp.uzp.gov.pl/eup/php/index.php?_mod=formmod&_op=listplain, 30.04.2011. 90

red. Ulijasz B., Nowe podejście… op. cit. s. 96.

89

3. PROCEDURY ELEKTRONICZNE W USTAWIE PRAWO

ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

W oparciu o ustawę Prawo zamówień publicznych w zamówieniach

publicznych możemy zastosować takie narzędzia elektroniczne jak:

a) licytację elektroniczną,

b) aukcję elektroniczną,

c) dynamiczny system zakupów,

Licytacja elektroniczna to tryb, w którym za pomocą formularza

umieszczonego na stronie internetowej i umożliwiającego wprowadzenie

niezbędnych danych w trybie bezpośredniego połączenia z tą stroną,

zainteresowani wykonawcy składają kolejne korzystniejsze oferty,

podlegające automatycznej klasyfikacji.91

Wartość przedmiotu zamówienia

w tym trybie nie może przekraczać progów unijnych92

. Postępowanie

zaczyna się w momencie zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biule-

tynie Zamówień Publicznych oraz na stronie internetowej zamawiającego

oraz takiej, na której zostanie przeprowadzona licytacja. Od momentu

otwarcia licytacji, dokumenty przekazywane są drogą elektroniczną. Zaraz po

zamknięciu licytacji elektronicznej zamawiający podaje, pod ustalonym

w ogłoszeniu o zamówieniu adresem internetowym, dane zwycięzcy

postępowania.

Aukcja elektroniczna jest instrumentem, który pozwala wykonawcom,

przy wystąpieniu odpowiednich przesłanek, poprawić oferty pochodzące

z trybu przetargu ograniczonego, przetargu nieograniczonego lub negocjacji

z ogłoszeniem. Może to być zrealizowane tylko w zakresie kryteriów

zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ)

i umożliwiających automatyczną ocenę ofert. Aukcja elektroniczna pozwala

wykonawcom szybko reagować na działania konkurentów i stwarzać nowe,

korzystniejsze oferty.93

Przeprowadzenie aukcji elektronicznej uzależnione

91

Ustawa Prawo zamówień publicznych z dn. 29 stycznia 2004 r…., op. cit., art. 74 ust. 1. 92

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 23 grudnia 2009 r. w sprawie kwot wartości

zamówień i konkursów zawiera ustalone progi unijne, powyżej których istnieje

obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot

Europejskich. W zależności od specyfiki przedmiotu zamówienia próg ten wynosi 125

tys. euro lub 193 tys. euro dla dostaw i usług oraz 4,85 mln euro na roboty budowlane.

W przypadku zamawiających sektorowych progi wynoszą odpowiednio 387 tys. euro

(dostawy lub usługi) i 4,85 mln euro (roboty budowlane). 93

Szymczak M., Aukcja elektroniczna. Praktyczny poradnik dla użytkowników Platformy

90

jest również od istnienia odpowiedniego zaplecza technicznego w postaci

odpowiedniego oprogramowania. Dzięki odpowiedniemu specjalistycznemu

programowi bez przeszkód można zmieniać oferty po bezpośrednim połą-

czeniu ze stroną internetową. Aby ułatwić uczestnikom czynności związane

z procedurą aukcji elektronicznej, Urząd Zamówień Publicznych stworzył

bezpłatną platformę aukcyjną UZP.94

Dynamiczny system zakupów to w pełni elektroniczny sposób

udzielania zamówień na powszechnie dostępne dostawy. Po opublikowaniu

ogłoszenia o zamówieniu zainteresowani wykonawcy składają oferty

i dokumenty. Weryfikacja przeprowadzona przez zamawiających dopuszcza

oferentów spełniających odpowiednie warunki. Dynamiczny system

zakupów, dla jego prawidłowego przeprowadzenia, wymaga odpowiedniego

specjalistycznego systemu komputerowego, ponieważ oferty są składane

i ewentualnie aktualizowane przez wykonawców wyłącznie w postaci

elektronicznej. Komunikowanie się między zamawiającym a wykonawcą

również odbywa się drogą elektroniczną.95

4. ANALIZA ELEKTRONICZNEGO SYSTEMU ZAMÓWIEŃ

W POLSCE

W 2008 roku zostało przeprowadzone badanie przez Urząd Zamówień

Publicznych oraz Uniwersytet Łódzki. Analiza dotyczy stanu obecnego

informatyzacji polskiego systemu zamówień publicznych, istniejących barier

i oczekiwań.

Pierwsze wnioski płynące z tego opracowania to mała znajomość

przepisów i niska skłonność korzystania z rozwiązań elektronicznych przez

zamawiających. Ewentualne środki elektroniczne są stosowane jedynie

wtedy, gdy ustawa Prawo zamówień publicznych to narzuca. W przypadku,

kiedy nie są obligatoryjne elektroniczne rozwiązania, ich użycie jest

znikome. Wyniki przeprowadzonych badań pokazują, że elektronicznych

procedur zamówień zwłaszcza nie stosują96

: zakłady opieki zdrowotnej, małe

jednostki (w których procedurami zamówień publicznych zajmuje się

zazwyczaj jedna osoba) oraz jednostki, które są zlokalizowane na terenach

wiejskich.

Aukcji Elektronicznej UZP, wyd. Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2009, s. 3-5.

94 Szymczak M., Aukcja elektroniczna…, op. cit. s. 6.

95 red. Ulijasz B., Nowe podejście…, op. cit. s. 98.

96 Ibidem, s. 103.

91

Należy podkreślić fakt, iż podmioty biorące udział w postępowaniu

o udzielenie zamówienia publicznego nie znają przepisów ustawy, które

dotyczą narzędzi elektronicznych. Przykładem może być to, że niemalże

połowa respondentów stwierdziła, że barierą w korzystaniu z aukcji

elektronicznej lub dynamicznego systemu zakupów jest nieposiadanie (przez

zamawiającego) podpisu elektronicznego, który nie jest powszechnie

używany. Warto zauważyć, że taki podpis wymagany jest jedynie od

wykonawców. Odnotowano również, że ci, którzy stosowali już

zinformatyzowane narzędzia w procesie udzielenia zamówienia publicznego,

są do nich bardziej przekonani i mają lepsze zdanie niż ci, którzy tych

rozwiązań nie stosowali.

Kolejny problem stanowi zaplecze techniczne i umiejętności użytkow-

ników. Ok. 62% respondentów oceniało swoją znajomość obsługi komputera

jako „przeciętne”. Trudności sprawia również słabe wyposażenie w sprzęt

komputerowy i niepełny dostęp do Internetu.

Po stronie barier należy wymienić „stare przyzwyczajenia”, pewną

nieufność pracowników zajmujących się zamówieniami (na szczeblu kierow-

niczym oraz wykonawczym) do nowych rozwiązań. Zastosowanie elektro-

nicznych rozwiązań może oznaczać dla zamawiającego dodatkową pracę

i podjęcie pewnego ryzyka. Jest to m.in. obawa, związana z archiwizo-

waniem dokumentacji. Podmioty wychodzą z założenia, że forma

„papierowa” jest bezpieczniejsza od „elektronicznej”.97

5. PODSUMOWANIE

W systemie zamówień publicznych upatruje się ogromny potencjał,

ponieważ od momentu akcesji Polski do Unii Europejskiej wartość rynku

znacznie powiększyła się, a co za tym idzie, udział w gospodarce polskiej

rośnie. Aby ten trend utrzymać należy dążyć do zwiększenia efektywności

i dostępności zamówień publicznych. Możliwe jest to dzięki rozwiązaniom

mającym na celu ułatwienie korzystania z zamówień publicznych zarówno

zamawiającym, jak i wykonawcom, w ramach elektronicznego systemu

zamówień publicznych, który jest związany z wizją społeczeństwa

informacyjnego i informatyzacją administracji publicznej. Ponadto może to

przyczynić się do popularyzacji innowacyjności technologii informa-

tycznych. Lepsze wykorzystanie dostępnych elektronicznych możliwości

w systemie zamówień publicznych oraz pokonanie istniejących barier może

przyczynić się do efektywniejszego wykorzystania środków publicznych.

97

red. Ulijasz B., Nowe podejście… op. cit. s. 103.

92

BIBLIOGRAFIA

HERC G., KOMOROWSKI E., SZUSTAKIEWICZ P., Zamówienia publiczne w Polsce –

studium prawne, wyd. Difin, Warszawa 2005.

https://esp.uzp.gov.pl/eup/php/index.php?_mod=formmod&_op=listplain, 30.04.2011.

http://simap.europa.eu/index_pl.htm, 30.04.2011.

http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do, 30.04.2011.

http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;1119, 30.04.2011.

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu

Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: i2010 – Europejskie społeczeństwo

informacyjne na rzecz wzrostu zatrudnienia, Bruksela 2005.

Sprawozdanie z funkcjonowania systemu zamówień publicznych w 2009 roku, Urząd

Zamówień publicznych, Warszawa 2010.

SZYMCZAK M., Aukcja elektroniczna. Praktyczny poradnik dla użytkowników Platformy

Aukcji Elektronicznej UZP, wyd. Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2009.

Ustawa o finansach publicznych z dn. 27 sierpnia 2009, Dz. U. nr 157, poz. 1240.

Ustawa Prawo zamówień publicznych z dn. 29 stycznia 2004 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 223,

poz. 1655, z 2008 r. Nr 171, poz. 1058, Nr 220, poz. 1420 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r.

Nr 19, poz. 101, Nr 65, poz. 545, Nr 91, poz. 742, Nr 157, poz. 1241, Nr 206, poz. 1591, Nr

219, poz. 706 i Nr 223, poz. 1778).

ULIJASZ B., Nowe podejście do zamówień publicznych, Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości, Warszawa 2010.

Ministerstwo Gospodarki we współpracy z Urzędem Zamówień Publicznych, Nowe

podejście do zamówień publicznych. Zamówienia publiczne a małe i średnie

przedsiębiorstwa, innowacje i zrównoważony rozwój, Warszawa 2008, s. 11.

ZALEWSKI H., Prawo zamówień publicznych w polskim systemie zamówień publicznych,

Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Gdańsk 2005.

ELECTRONIC INSTRUMENTS IN PUBLIC PROCUREMENT

The aim of this article is to present available electronic solutions connected with public

procurement. The paper also includes the analysis of public procurement electronic system in

Poland.

http://simap.europa.eu/index_pl.htm

http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do

93

E-biznes, użyteczność, usability, user

experience, badanie, testowanie.

Paweł PRASOŁEK*

ZWIĘKSZENIE ERGONOMII E-BIZNESU

Celem artykułu jest przybliżenie znaczenia użyteczności, oraz metodyki

projektowania, tworzenia i badania serwisów internetowych, ze szczególnym naciskiem

na aplikacje gospodarki elektronicznej. Rozważania zostały zaprezentowane w czterech

częściach. W pierwszym rozdziale wyjaśnione są główne pojęcia i problematyka

związana z użytecznością oraz e-biznesem. Rozdział drugi przedstawia wybrane metody

badań użyteczności i sposoby analizy wyników serwisów już istniejących

i funkcjonujących w sieci Internet. Część trzecia to zaprezentowanie niepisanych zasad

tworzenia stron internetowych. Ostatnia część to wnioski podsumowujące.

1. PROBLEMATYKA I POJECIA DOTYCZĄCE E-BIZNESU ORAZ

UŻYTECZNOŚCI

1.1. E-BIZNES

E-biznes jest to określenie opisujące sferę gospodarki elektronicznej

która odpowiada za takie procesy jak sprzedaż, reklamę, zakupy oraz

udostępnianie towarów i usług istniejących w sieci. Wszystkie transakcje

dotyczące wymienionych procesów odbywają się przez sieć98

.

Zarówno w literaturze jak i wśród specjalistów pojawia się dyskusja na

temat prawidłowego zdefiniowania i zestawienia pojęć e-commerce oraz

e-biznes. Z jednej strony są to wyrażenia utożsamiane ze sobą, a z drugiej

e-commerce jest przedstawiane jako niewielki obszar, który odpowiada

tradycyjnemu handlowi czyli dotyczy wyłącznie zakupów i sprzedaży

poprzez sieć internetową99

. Pewne niejasności będą się pojawiać dopóki nie

dojdzie do formalnego zdefiniowania pojęć dotyczących e-gospodarki,


Stratos, opiekun referatu: dr Konrad Szymański. 98

A. Szewczyk, Podstawy E-Biznesu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2006, s. 34-35. 99

M. Norris, S. West, e-biznes, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2001, s. 16.

94

e-biznesu oraz e-commerce. Niezależnie od sporów dotyczących klasyfikacji

tych pojęć coraz bardziej rozwijają się usługi, które tworzą e-gospodarkę i da

się je jednoznacznie określić. Należą do nich np. e-sklepy,

e-government, e-bankowość, e-learning.100

1.2. UŻYTECZNOŚĆ

Użyteczność przedstawia naukę, która w szczególności skupia się na

przejrzystym, intuicyjnym i zrozumiałym dla użytkownika interfejsie, prostej

a zarazem skutecznej nawigacji i wyszukiwarce. Użyteczność to umiejętne

znalezienie kompromisu pomiędzy funkcjonalnością a swobodą i łatwością

poruszania się po witrynie internetowej101

. Wymaga nie tylko wiedzy infor-

matycznej, bowiem profesjonalista w tej dziedzinie powinien posiąść wiedze

z takich dyscyplin nauki jak psychologia czy marketing. Specjalista musi

analizować zachowania przyszłych użytkowników, znać ich potrzeby i ocze-

kiwania, rozpatrywać sposoby rozwiązywania błędów jakie mogą popełniać

klienci. Do tego wszystkiego potrzebna będzie właśnie wiedza psycho-

logiczna. Podstawowe zagadnienia marketingu pozwolą na odpowiednie

rozpoznanie rynku, dla którego przygotowywany jest serwis, oraz wybraniu

i przedstawieniu odpowiednich produktów czy też usług. Myśląc o użytecz-

ności powinna być ona kojarzona ze stwierdzeniami takimi jak łatwość

obsługi, skuteczność, intuicyjność, przejrzystość i zaufanie. Na początku lat

90 Jakob Nielsen i Ralf Molich stworzyli 10 heurystyk, zasad jak dobrze

projektować systemy interaktywne102

. Są nimi:

1. Pokazuj status systemu

2. Adekwatność systemu do świata rzeczywistego

3. Kontrola i wolność wyboru dla użytkownika

4. Spójność i standaryzacja

5. Minimalistyczny design

6. Zapobieganie powstawaniu błędów

7. Rozpoznawanie a nie przypominanie

100

A. Dąbrowska, M. Janoś-Kresło, A. Wódkowski e-usługi a społeczeństwo informacyjne,

Difin, Warszawa 2009, s. 47-106. 101

T. Karwatka, Usability w e-biznesie. Co kieruje Twoim klientem?, Helion, Gliwice 2009, s. 9-10. 102

http://www.useit.com/papers/heuristic/heuristic_list.html, 04.05.2011.

http://www.useit.com/papers/heuristic/heuristic_list.html

95

8. Elastyczność i efektywność użycia

9. Pomoc użytkownikom w rozpoznaniu, zdiagnozowaniu i naprawie błędów

10. Pomoc i dokumentacja.

Mówiąc o użyteczności pojawia się takie pojęcie jak user experience

i user centered design. Pierwsze najprościej można wytłumaczyć jako szereg

atrybutów, którymi cechuje się dany produkt, odczucia jakie towarzyszą

użytkownikowi z danego produktu interaktywnego. User centered design jest

to metoda projektowania, która przez cały cykl tworzenia ma na celu

postawienie użytkownika i jego potrzeby w centrum uwagi103

. Metoda ta

polega na przechodzeniu poprzez kolejne etapy projektowania z ciągłą myślą

dla kogo jest tworzony dany produkt i jakie musi spełniać oczekiwania.

2. METODYKA BADAŃ UŻYTECZNOŚCI

2.1. BADANIE UŻYTECZNOŚCI

Badanie użyteczności może występować na wielu etapach zarówno

podczas tworzenia aplikacji jak i jej wdrażania czy też użytkowania. Jest

również częścią składową user centered design104

. Testowanie użyteczności

pozwala projektantowi dokładniej zrozumieć potrzeby użytkowników,

ponieważ sam nie jest w stanie przewidzieć wszystkich zachowań czy

przyzwyczajeń odbiorców końcowych. Wybranie odpowiedniej metody lub

narzędzia zależy od wyników i potrzeb jakie chce się osiągnąć czy też

ukazania odpowiednich statystyk.

2.2. EYE TRACKING

Badanie eye tracking czyli śledzenie ruchu gałek ocznych jest

narzędziem wykorzystywanym w testowaniu i poprawianiu użyteczności.

Tego typu badania nie służą tylko i wyłącznie do analizy aplikacji interne-

towych, są również stosowane w takich dziedzinach nauki jak marketing

psychologia itp. Głównym zadaniem metody eye trackingu jest analiza ruchu

gałki ocznej. Jest ono przeprowadzane za pomocą odpowiednich urządzeń,

tzw. „eye trackerów”.

103

T. Karwatka, op. cit., s. 91. 104

Ibidem, s. 97.

96

Wykorzystując tę metodę do analizy stron internetowych możliwe jest

zaobserwowanie, które elementy witryny są oglądane z największą częstotli-

wością a które z najmniejszą oraz jak długo użytkownik kieruje swój wzrok

na poszczególne elementy. Można dostrzec jaka strefa bardziej przyciąga

uwagę, prawidłowość rozmieszczenia poszczególnych elementów oraz

elementy, które mogą przeszkadzać w prawidłowym użytkowaniu serwisu.

Zaczerpnięcie takich informacji jest przydatne aby zweryfikować plusy

i minusy co powinno prowadzić do budowy bardziej przejrzystej i funkcjo-

nalnej aplikacji. Wyniki mogą być zaprezentowane za pomocą danych

ilościowych, które są analizowane statystycznie. Interpretuje się je jako obraz

postrzegania poszczególnych elementów strony internetowej.

Kolejnym typem materiału do analizy są ścieżki wzroku. Prezentują

one rozrysowane na tle badanej aplikacji koła połączone ze sobą liniami.

Pozwala to śledzić ruch wzroku użytkownika, ponieważ numerowanie

i rozmiar koła odpowiada długości czasu skupienia wzroku na danym

elemencie. Najbardziej popularną metodą otrzymywania wyników jest mapa

cieplna, materiał badania przedstawia w tle przyciemnioną stronę internetową

a na nim nałożony kolorowy obszar który pokazuje intensywność skupienia

wzroku badanej osoby105

. Wyróżnia się dwa podstawowe odcienie kolorów

zielonego i czerwonego, ten pierwszy oznacza małe, kolejny zaś duże

natężenie wzroku. Mapy cieplne wykorzystuje się do zaprezentowania takich

informacji jak:

Ilu użytkowników kierowało swój wzrok na dany element aplikacji.

Czas jaki osoby badane poświeciły na patrzenie na pewien obszar.

Skumulowany czas, który użytkownicy poświecili na oglądanie

obszaru.

Liczba spojrzeń na dany obiekt witryny.

Metoda eye trackingu przynosi zalety w postaci możliwości zobaczenia

aplikacji „oczami użytkownika”, co pozwala na znalezienie mocnych

i słabych punktów strony internetowej. Niestety są też wady, które pojawiają

się podczas gdy witryna posiada elementy ruchome, ponieważ ciężko

stworzyć dla nich mapy cieplne czy ścieżki wzroku.

105

M. Kasperski, A. Boguska-Torbicz, Projektowanie stron WWW użyteczność w praktyce,

Helion, Gliwice 2008, s. 300.

97

2.3. CLICK TRACKING

Kolejna metodą badania użyteczności jest click tracking, polegająca na

sprawdzaniu aktywności ruchu uczestników testu na stronie internetowej106

.

Jest to badanie podobne do testu eye tracking w zakresie przedstawiania

i analizy wyników testu. Narzędzia, które służą do prowadzenia badań typu

click tracking wykorzystują takie informacje jak:

Miejsca w aplikacji na które użytkownik wykonał kliknięcie myszy.

Rozdzielczość strony internetowej.

Rozmiar w jakim użytkownicy przeglądają witrynę za pomocą

przeglądarki internetowej.

Narzędzia wykorzystywane do badań click trackingu pozwalają

analizować wyniki badań na kilka sposobów. Tak jak w przypadku badań eye

trackingu najpopularniejszą formą prezentacji wyników są mapy cieplne,

pokazujące w odcieniach koloru czerwonego najczęściej klikane miejsca.

Kolejnym sposobem prezentacji są click mapy, które pokazują pojedyncze

kliknięcia na stronie. Metoda click trackingu jest bardzo dobra do badania

ruchu użytkowników na stronie po przez analizę ich kliknięć, daje

możliwości obserwowania, które elementy są najczęściej używane i w jakim

stosunku ich częstotliwość klikania przewyższa inne elementy.

2.4. OCENA HEURYSTYCZNA

Ocena heurystyczna jest metodą w której grupa ekspertów powołana

jest do tego aby ocenić zgodność strony internetowej czy też jej elementów

do zasad użyteczności107

. Wszystkie elementy, które przysparzają problemy

są oceniane i podporządkowywane pewnym priorytetom, najczęściej stosuje

się trzy poziomy. Następnie są one opisywane i poddawane propozycjom

rozwiązania ich wadliwego działania. Jako podsumowanie badania eksperci

sporządzają ogólny raport ze scalenia wszystkich swoich wyników.

2.5. TESTY A/B

Badanie opiera się na możliwości porównywania co najmniej dwóch

projektów danego elementu. Aby wybrać najbardziej optymalną wersję

aplikacji należy przygotować wszystkie wersję i następnie przeprowadzić

106

Ibidem, s. 284. 107

T. Karwatka, … op. cit., s. 98.

98

analizę skuteczności strony108

. Można posłużyć się chociażby click trackingiem

by wybrać najlepszą wersję. Ten typ badań służy jedynie do mierzenia

efektywności takich elementów strony, które da się obiektywnie zmierzyć

np. menu, banery.

Niewątpliwą zaletą testów A/B jest możliwość analizowania

różniących się od siebie witryn, a w szczególności porównywania elementów

takich jak rozmiar logo, menu czy tła i sprawdzeniu ich wpływu na

funkcjonalność.

3. NIEPISANE ZASADY TWORZENIA UŻYTECZNYCH

STRON INTERNETOWYCH

Jedną z ważniejszych zasad tworzenia użytecznych stron WWW jest

tak zwane pierwsze prawo Kruga, które brzmi „Nie każ mi myśleć”109

. Mówi

ono o tym, że użytkownik korzystając z witryny nie powinien tracić czasu na

zastanawianie się nad zawartością strony. Każda aplikacja powinna być

przejrzysta i zrozumiała tak aby nie potrzebne były dodatkowe wyjaśnienia

i instrukcje.

Praktycznie każdy element strony internetowej jest kandydatem do

obniżenia użyteczności całej aplikacji. Dużą rolę odgrywa nazewnictwo

takich elementów jak przyciski lub odnośniki bądź też nie odpowiedni ich

wygląd czy umiejscowienie. Nieprawidłowe słownictwo może doprowadzić

do zbyt długiego zastanawiania się użytkownika nad wybraną czynnością lub

zniechęcić go do dalszego korzystania z serwisu. Podobnie dzieje się

w przypadku gdy odnośniki nie wyglądają na takie z których można

skorzystać. Dlatego elementy stron internetowych nie powinny dawać

żadnych wątpliwości co kryje się pod nimi oraz czy aby na pewno można

ich użyć.

Istotnym elementem który powinien znaleźć zastosowanie w apli-

kacjach internetowych jest odpowiednie rozmieszczone i przygotowane logo.

Rozmieszczenie według standardów to umieszczenie go w lewym górnym

rogu, ponadto powinno zawierać odnośnik do strony głównej aby w każdym

momencie można szybko i bez konsekwencji powrócić do początku110

.

108

M. Kasperski, A. Boguska-Torbicz, … op. cit., s. 292-293. 109

S. Krug, Nie każ mi myśleć! O życiowym podejściu do funkcjonalności stron internę-

towych, Helion, Gliwice 2006, s. 23. 110

http://internetmaker.pl/artykul/4684,1,twarde_fakty_o_usability.html, 04.05.2011.

99

Wszystkie „elementy klikane” powinny być widoczne i dobrze ozna-

czone. Użytkownicy nie powinni mieć wątpliwości co do tego czy dany link

da się kliknąć czy też nie. Standardem jest też zmiana koloru elementów już

wykorzystanych.

Bardzo ważnym elementem podlegającym konwencji jest nawigacja

strony. Menu aplikacji powinno być umieszczone w górnej części lub z lewej

strony. Zakłada się prostotę w nazewnictwie oraz konstrukcji, nie stosuje się

raczej menu rozwijalnych, które są trudniejsze w obsłudze.

W aplikacji nie może zabraknąć tak zwanej ścieżki okruszków. Jest to

element pokazujący użytkownikom kolejne etapy jaki zostały przebyte do

miejsca, w którym właśnie się znajduje co pozwala na zwiększenie orientacji.

Kolejnym bardzo ważnym elementem struktury serwisu internetowego

jest wyszukiwarka. Umieszczenie tego elementu może występować zarówno

w górnej środkowej części jak i z prawej strony. Głównym elementem

wyszukiwarki jest jej przycisk, a konkretniej jego nazewnictwo. Wyszuki-

warka powinna również w swojej podstawowej wersji być maksymalnie

uproszczona, ale dla bardziej wymagających użytkowników zawierać

dodatkowo bardziej zaawansowane funkcje wyszukiwania.

Standardem jest też odpowiednie przygotowanie i rozmieszczenie treści

i informacji na stronie. Umieszczenie poszczególnych elementów jest

adekwatne do ich istotności. Teksty umieszczane na stronie WWW nie

powinny być zbyt długie. Muszą zawierać najistotniejsze informacje, według

założenia od ogółu do szczegółu.

4. WNIOSKI

Internet i wszystkie związane z nim zagadnienia są coraz bardziej

dopracowywane i wciąż rozwijane dlatego też wdrażanie zasad użyteczności

w serwisach internetowych jest istotne. Aby móc wyróżnić się na tak

ogromnej arenie jaką jest gospodarka elektroniczna trzeba posiadać nie tylko

dobrze wyglądający interfejs ale musi on spełniać warunki dobrego user

experience. Rola jaką odgrywa użyteczność przede wszystkim przekłada się

na „zaprzyjaźnienie” się użytkownika z serwisem i produktem. Sprawi, że

sprawnie działającą witryna zachęci do dłuższych i częstszych wizyt oraz

będzie polecana innym użytkownikom. Podnosi to również wiarygodność

przedsiębiorstwa lub instytucji.

100

BIBLIOGRAFIA

DĄBROWSKA A., JANOŚ-KRESŁO M., WÓDKOWSKI A., e-usługi a społeczeństwo

informacyjne, Difin, Warszawa 2009.

KARWATKA T., Usability w e-biznesie. Co kieruje Twoim klientem?, Helion, Gliwice 2009.

KASPERSKI M., BOGUSKA-TORBICZ A., Projektowanie stron WWW użyteczność

w praktyce, Helion, Gliwice 2008.

KRUG S., Nie każ mi myśleć! O życiowym podejściu do funkcjonalności stron internetowych,

Helion, Gliwice 2006.

NORRIS M., WEST S., E-biznes, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2001.

SZEWCZYK A., Podstawy E-Biznesu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2006.

http://internetmaker.pl/artykul/4684,1,twarde_fakty_o_usability.html, 04.05.2011.

http://www.useit.com/papers/heuristic/heuristic_list.html, 04.05.2011.

ERGONOMICS INCREASING IN E-BUSINESS

The purpose of the article is to show the importance of usability, design and

methodology, creating and testing websites, with particular emphasis on electronic

commerce applications. Considerations were presented in three parts. In the first chapter

explained the main concepts and issues related to usability and e-business. The second

chapter presents some usability testing methods and ways of analyzing the results of the

services already existing and functioning on the Internet. The third part is a presentation of

the unwritten rules of creating web pages.

http://www.useit.com/papers/heuristic/heuristic_list.html

101

O wydawcy

Studenckie Koło Naukowe

Technologii Internetowych i Multimedialnych

„IM-Tech”

Wydawcą niniejszej publikacji jest Studenckie Koło Naukowe

Technologii Internetowych i Multimedialnych „IM-Tech”, działające przy

Katedrze Informatyki Ekonomicznej Uniwersytetu Łódzkiego. IM-Tech

został założony w marcu 2006 roku i zrzesza najaktywniejszych studentów

z różnych wydziałów i uczelni, przy czym zapewnia niepowtarzalną

atmosferę, jakiej nie można znaleźć gdzie indziej.

Od samego początku działania, SKN IM-Tech aktywnie wspomaga

działania władz Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego na rzecz

usprawnienia i informatyzacji obsługi procesu dydaktycznego. Członkowie

IM-Tech’u są autorami materiałów informacyjnych i procedur związanych

z wdrażaniem modułów oprogramowania stosowanego w Uniwersytecie

Łódzkim.

IM-Tech regularnie organizuje konferencje, szkolenia i innego rodzaju

spotkania studentów poświęcone zastosowaniom informatyki w gospodarce.

Zajmuje się projektowaniem oraz wykonaniem stron internetowych, oraz

wykonaniem projektów zarówno dla władz uczelni jak i organizacji

studenckich, promując przy tym dobre imię Uniwersytetu Łódzkiego.

Ponadto, jest wydawcą licznych publikacji studenckich, zarówno naukowych

jak i popularno-naukowych.

Adam Kościelniak

Prezes SKN IM-Tech

Wydawca: Studenckie Koło Naukowe „IM-Tech”

Druk i oprawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN: 978-83-928174-6-8

Wszelkie prawa zastrzeżone

INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA BIZNESOWE IV Tom 1: … · Katarzyna Kaczmarczyk Monika Karbownik Adam...

Documents

Transcript of INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA BIZNESOWE IV Tom 1: … · Katarzyna Kaczmarczyk Monika Karbownik Adam...