İKİNCİ MEŞRUTİYET’TEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE ARAPÇA … · 2-el-Müşezzeb fi Sarf-i ve...

T.C SLEYMAN DEMREL NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTS TEMEL SLAM BLMLER

ANABLM DALI

KNC MERUTYETTEN GNMZE TRKYEDE ARAPA RETM

(Doktora Tezi)

Hazrlayan Hasan SOYUPEK

Danman Prof. Dr. Hseyin ELMALI

Isparta 2004

I

NDEKLER

NSZ ----------------------------------------------------------------------------------- VIII

BBLYOGRAFYA -------------------------------------------------------------------- XI

KISALTMALAR ----------------------------------------------------------------------- XLVI

GR

1-KONUNUN BELRLENMES VE SINIRLANDIRILMASI ----------------------- 1

2-ALIMADA TAKP EDLEN METOT---------------------------------------------- 1

3-CUMHURYET NCES DNEMDE ETM ALANINDA YAPILAN YENLKLER ----------------------------------------------------------------------------- 2

BRNC BLM

KNC MERUTYETTEN CUMHURYETN KURULUUNA ARAPA RETM

(LK VE ORTA RETMDE)

1-BTDA MEKTEPLERNDE ARAPA RETM------------------------------- 8

A) Tarihesi -------------------------------------------------------------------------- 8

B) Mfredat Program ve Metot ---------------------------------------------------10

C) renciler-------------------------------------------------------------------------17

D) retim Kadrosu ----------------------------------------------------------------18

E) Kitaplar----------------------------------------------------------------------------20

2-RDYE MEKTEPLERNDE ARAPA RETM-----------------------------22

A) Tarihesi --------------------------------------------------------------------------22

B) Mfredat Program ve Metot ---------------------------------------------------24

C) renciler-------------------------------------------------------------------------32

D) retim Kadrosu ----------------------------------------------------------------33

E) Kitaplar----------------------------------------------------------------------------34

1-el-Emsile-i Cedde -------------------------------------------------------36

2-Nahv-i Arab --------------------------------------------------------------36

3-Sarf- Arab ---------------------------------------------------------------37

4-Lisan-i Arab--------------------------------------------------------------39

5-Temrinli ve rabl Lisan- Arab----------------------------------------39

II

6-Mebdiul-Arabiyye -------------------------------------------------- 41

3-DADLERDE ARAPA RETM ---------------------------------------------- 43 A) Tarihesi ----------------------------------------------------------------------- 43

B) Mfredat Program ve Metot ------------------------------------------------ 44

C) renciler---------------------------------------------------------------------- 53

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------- 54

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------- 56

1-Sarf- Arab ------------------------------------------------------------ 57

2-el-Mezzeb fi Sarf-i ve Nahv-i Lisanil Arab -------------------- 57

4-SULTANLERDE ARAPA RETM ------------------------------------------ 59 A) Tarihesi ----------------------------------------------------------------------- 59


C) renciler---------------------------------------------------------------------- 73

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------- 75

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------- 76

1-el-Muntehab ----------------------------------------------------------- 78

2-el-Muktezab------------------------------------------------------------ 79

3-Mekteb-i Sultanye Mahsus Sarf- Arab ve Temrinat ----------- 80

4-Nahv-i Arab ----------------------------------------------------------- 83

5-Talim-i Arab --------------------------------------------------------- 83

6-Usul-i Tedrs-i Arab ------------------------------------------------- 84

5-DRAFAKADA ARAPA RETM------------------------------------- 87

A) Tarihesi ----------------------------------------------------------------------- 87


C) renciler---------------------------------------------------------------------- 98

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 100

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 102

Telhs-i Sarf ve Nahv-i Arab ----------------------------------------- 103

6-ASKER RDYELERDE ARAPA RETM ----------------------------- 104

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 104

B) Mfredat Program ve Metot ----------------------------------------------- 105

C) renciler--------------------------------------------------------------------- 108

III

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 109

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 110

1-Nahv-i Arab Tercmesi--------------------------------------------- 110

2-Mulahhas Sarf- Arab ----------------------------------------------- 111

7-ASKER DADLERDE ARAPA RETM ---------------------------------- 112 A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 112


C) renciler--------------------------------------------------------------------- 115

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 116

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 117

Arapa Yeni Sarf ve Nahiv-------------------------------------------- 118

KNC BLM

KNC MERUTYETTEN CUMHURYETN KURULUUNA ARAPA RETM

(YKSEKRETMDE)

1-RETMEN MEKTEPLERNDE ARAPA RETM --------------------- 120

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 120


C) renciler--------------------------------------------------------------------- 128

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 129

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 130

Bin Tercmesi --------------------------------------------------------- 131

2-DRUL-FNUNDA ARAPA RETM ----------------------------------- 132

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 132


C) renciler--------------------------------------------------------------------- 137

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 139

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 140

3-ENDERUN MEKTEBNDE ARAPA RETM----------------------------- 142

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 142


C) renciler--------------------------------------------------------------------- 147

IV

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 148

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 149

4-MEDRESELERDE ARAPA RETM---------------------------------------- 150

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 150

B) retim Dilinin Arapa Olmas ------------------------------------------- 158

C) Mfredat Program ve Metot ----------------------------------------------- 165

D) Arapa retimindeki Problemler ---------------------------------------- 191

E) renciler--------------------------------------------------------------------- 197

F) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 201

G) Kitaplar ----------------------------------------------------------------------- 204

1-Sarf--------------------------------------------------------------------- 212

a-el-Emsile------------------------------------------------------ 213

b-Bin ----------------------------------------------------------- 214

c-Maksd ------------------------------------------------------- 215

d-el-zz --------------------------------------------------------- 216

e-Merhul-ervh ---------------------------------------------- 217

f-e-fiye ------------------------------------------------------ 218

2-Nahiv ------------------------------------------------------------------ 218

a-el-Avmil ----------------------------------------------------- 218

b-zhr----------------------------------------------------------- 220

c-el-Kfiye------------------------------------------------------ 222

d-Molla Cm--------------------------------------------------- 222

e-Katrn-ned ve Bells-sad ------------------------------ 223

f-Metnl currmiye fi ilmil-Arabiyye------------------- 224

g-Evdahl-meslik il Elfiyeti ibn Mlik------------------ 225

3-Sarf, Nahiv, Belgat ve Benzer Konular eren Kitaplar ------ 226

a-Tlimul-Lugatil-Arabiyye al Tarikat- Berlitz------- 226

b-Telhisl-Mifth --------------------------------------------- 227

c-Lubbl-Kre------------------------------------------------ 228

d-Hamsetu Eb Temm -------------------------------------- 228

e-Makmtl-Harr (el-Harr) ----------------------------- 229

f-el-Muallakts-seba (Yedi Ask) ------------------------ 232

V

NC BLM

CUMHURYETN KURULUUNDAN GNMZE ARAPA RETM

(ORTA RETMDE)

1-MAM HATP LSELERNDE ARAPA RETM ------------------------- 235

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 235


C) Arapa retimindeki Problemler ---------------------------------------- 262

D) renciler -------------------------------------------------------------------- 268

E) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 275

F) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 282

1-Talimul-Lugatil-Arabiyye--------------------------------------- 284

2-el-Lgatl-Arabiyye ------------------------------------------------ 286

G) Dier Ders Ara-Gereleri ------------------------------------------------- 295

H) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 298

DRDNC BLM

CUMHURYETN KURULUUNDAN GNMZE ARAPA RETM

(YKSEKRETMDE)

1-YKSEK SLAM ENSTTLERNDE ARAPA RETM --------------- 300

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 300



D) renciler -------------------------------------------------------------------- 312

E) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 314

F) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 316


H) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 318

2-ATATRK NVERSTES SLAM LMLER FAKLTESNDE ARAPA RETM ----------------------------------------------------------------------------- 319

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 319

VI



D) renciler -------------------------------------------------------------------- 325

E) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 326

F) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 326

G) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 327

3-LAHYAT FAKLTELERNDE ARAPA RETM---------------------- 328

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 328



D) renciler -------------------------------------------------------------------- 363

E) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 371

F) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 380

1-el-Arabiyye Lin-Niin--------------------------------------------- 382

2-el-Arabiyyet Lil-Hyat, el-Kavidl-Myessere, el-Krtl Myessere------------------------------------------------------------- 383

3-en-Nahvl-Vdh---------------------------------------------------- 385

4-Dier Kitaplar -------------------------------------------------------- 386


H) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 390

4- LAHYAT FAKLTELERNDE YRTLEN ARAPA RETMNE LKN RETM ELEMANI VE RENC GRLERNN DEERLENDRLMES (zmir lahiyat Fakltesi rnei) -------------------- 392

5-G GAZ ETM FAKLTES YABANCI DLLER ETM BLM

ARAP DL ETM ANABLM DALINDA ARAPA RETM ------ 429

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 429



D) renciler -------------------------------------------------------------------- 437

E) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 438

F) Kitaplar----------------------------------------- ------------------------------- 438


H) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 439

VII

6-ADTCF DOU DLLER ve EDEBYATLARI BLM ARAP DL ve EDEBYATI ANABLM DALINDA ARAPA RETM ----------------- 440

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 440



D) renciler -------------------------------------------------------------------- 447

E) retim Kadrosu------------------------------------------------------------- 448

F) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 449


H) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 450

7-KARA KUVVETLER LSAN OKULUNDA ARAPA RETM -------- 452

A) Tarihesi ---------------------------------------------------------------------- 452


C) renciler--------------------------------------------------------------------- 464

D) retim Kadrosu ------------------------------------------------------------ 465

E) Kitaplar------------------------------------------------------------------------ 465

F) Dier Ders Ara-Gereleri-------------------------------------------------- 471

G) Snflar ------------------------------------------------------------------------ 474

SONU ----------------------------------------------------------------------------------- 477

VIII

NSZ

Trkiyede Arapa retimi uzun bir gemie sahiptir. Bilindii gibi Trkler,

slamiyeti kabul etmeleriyle birlikte Arapa retimine nem vermilerdir. rnein

Gazneliler dneminde (962-1187) Arapann ilgi grd sylenebilir. Bu ilgi

Osmanllar dneminde daha da artmtr. Nitekim Osmanl, imparatorluun idaresi

altna ald her yerde at medreselerde Trke yerine Arapa ile retim yapmtr.

zellikle duraklama ve k dnemine kadar cidd manada Arapa retimi yaplarak

ok sayda Arapa eserler telif eden ilim adamlar yetimitir. Ancak duraklamann

tesiri eitimde de ortaya kt iin Arapa retimi de bu dten payn almtr. Bu

srecin kinci Merutiyete kadar devam ettii grlmektedir.

kinci Merutiyet, Trk Eitim Tarihi bakmndan nemli bir devredir. nk

bu dnem Trkiye tarihinde eitim zerinde en ok yazlarn yazld, eitim

sorunlaryla en ok ilgilenilen ve deneyimler kazanlan bir dnem olmutur. Gerek

Batdan gelen sreli yaynlar, gerekse Avrupaya giden renci ve aratrmaclar,

ada pedagojiyi Trkiyede en iyi ekilde yanstmaya almlardr.

Bu yeni anlay erevesinde Arapa retiminin slahna ynelik almalar da

yaplmtr. Arapa retiminin Bat dil retimindeki gelimelere gre yeniden

dzenlenmesi konusunda gr birlii hasl olmutur. Yine bu dnemde mekteplerde

okutulmak zere yeni yntemlere gre Trke anlatml Arapa ders kitaplar

yazlmtr. Hatta bu kitaplardan bazlar medreselerde de okutulmutur. Arapa

retimi adna yaplan ve uygulamaya konulan almalar, atlan admlar ve artan

araylar nedeniyle almamz bu dnemden balatmaya karar verdik.

kinci Merutiyeti takip eden Cumhuriyetin kuruluundan gnmze kadarki

dnemde Arapa, nceleri din kurumlarda sonralar dier baz yksekretim

kurumlarnn programlarnda yer almtr. Hlen de bu kurumlarda Arapa retimi

devam etmektedir. kinci Merutiyetten gnmze kadar gelen dnemde Arapa

retimi ile ilgili yaplan almalarda bu retim belli bir yn ile ele alnmtr.

Bazlar bu dnemin belli bir kesitinde okutulan kitaplar ve takip edilen yntemi ele

alrken bazlar da bir kurumdaki Arapa retiminin mevcut durumunu

deerlendirmitir. Bu noktadan hareketle kinci Merutiyet dneminde yaplan slahat

almalarnda Arapa retimi iin dnlen ve uygulamaya konulan hususlarn bir

IX

btnlk ierisinde aratrlmad grlmektedir. Halbuki Arapa retiminin gerek

durumunu ortaya koyabilmek iin, konunun tek ynl deil btn olarak ele alnmas

gerei aikardr. Dolaysyla bu dnemde yrtlm olan Arapa retimi ile ilgili

kapsaml bir almann yaplmam olmas ve Tanzimat dnemi ile ilgili yaplm bir

ksm almalarn da devam niteliinde olmas dncesinden hareketle byle bir

almay.gerekli grdk.

Cumhuriyet ncesi dnemin eitim tarihindeki yeniliklerini genel hatlaryla

vermeye altmz almamzda, ayrca her bir eitim kurumundaki Arapa

retimini ele alrken, o kurumun tarih sre ierisindeki gelimesini de verdik. Ancak

Cumhuriyet dneminin eitim tarihindeki yeniliklerini nceki gibi vermedik. nk bu

dnemde Arapa retimi nceki gibi ou eitim kurumlarnda deil sadece din

kurumlarla baz resm kurumlarda yrtlmektedir. Dolaysyla bu kurumlarn eitim

tarihi ierisindeki gelimesini zetlemekle yetindik.

almamz bir giri, drt ana blm ve sonutan olumaktadr. Girite;

almann snrlandrlmas, almada takip edilen metot ve Cumhuriyet ncesi

dnemde eitim alannda yaplan yenilikler hakknda genel bilgiler verilmitir.

Birinci blmde; II. Merutiyetten Cumhuriyetin Kuruluuna lk ve Orta

retimde Arapa retimi bal altnda btida, Rdiye, dad, Sultan,

Drafaka ve Askeri Rdiye, dad mekteplerindeki Arapa retimi teker teker

ele alnmtr. Bu mekteplerin her birinde Arapa retimi tarihe, mfredat program,

renciler, retim elemanlar ve kitaplar alt balklar altnda verilmitir.

kinci blmde; II. Merutiyetten Cumhuriyetin Kuruluuna

Yksekretimde Arapa retimi balnda, retmen Mektepleri, Drul-fnn,

Enderun ve Medreselerde Arapa retimi ayr ayr ele alnmtr. Bu kurumlarn her

birindeki Arapa retimi birinci blmdeki balklar altnda ilenmitir.

nc blmde; Cumhuriyetin Kuruluundan Gnmze Ortaretimde

Arapa retimi bal altnda mam-Hatip Liselerinde Arapa retimi hakknda

bilgi verilmeye allmtr.

Drdnc blmde; Cumhuriyetin Kuruluundan Gnmze

Yksekretimde Arapa retimi bal altnda da Yksek slam Enstitleri, slam

limler Fakltesi, lahiyat Faklteleri, Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi

X

Yabanc Diller Blm Arap Dili Eitim Ana Bilim Dal, ADTCF Dou Dilleri ve

Edebiyatlar Blm Arap Dili ve Edebiyat Anabilim Dal ve Kara Kuvvetleri

Lisan Okulunda Arapa retimi ayr ayr ele alnmtr. Ayrca bu blmde lahiyat

Fakltelerinde yrtlen Arapa retimine ilikin retim eleman ve renci

grlerinin deerlendirilmesine rnek olmas amacyla Dokuz Eyll lahiyat

Fakltesinde yaptmz bir anket almas verilmitir.

Sonu ksmnda ise, kurumlardaki Arapa retimi ile ilgili geliim ve

deimeler ve Arapa retimine etkileri zet halinde verilmeye allmtr. Ayrca

gnmz Arapa retimindeki temel problemlere dikkat ekilerek, zm ile ilgili

neriler sunulmutur.

almamn bu aamaya gelmesinde kymetli vakitlerini ayrarak, deerli

destekleriyle bana cesaret veren ve yardmlarn esirgemeyen danman hocam Prof. Dr.

Hseyin Elmalya, tavsiye ve grlerinden yararlandm Prof. Dr. smail Yakt, Prof.

Dr. Talat Sakallya ve almalarm boyunca her hususta kendilerine ba vurduumda

hibir zaman desteini esirgemeyen Do. Dr. Ramazan Buyrukuya kalbi

teekkrlerimi arz etmeyi bir bor sayyorum. Ayrca tezimin yazm safhasnda

okuyarak katkda bulunan Do. Dr. Saffet Sarkaya, Do. Dr. smail Hakk Gksoy,

Yrd. Do. Dr. Nejdet Grkan, Yrd. Do. Dr. Necmettin Bardak, Yrd. Do Dr. Selami

Turan, Yrd. Do Dr. Halit Ev, Yrd. Do. Dr. Murat Yldz, Okutman Ramazan Kazan

ve Yusuf Uara, kaynak temininde bulunan Do. Dr. Recai Doan, Yrd. Do. Dr. Habil

entrke ve tezimin daktilografisini yapan kzm efikaya ayr ayr sevgi ve

teekkrlerimi sunuyorum.

Hasan SOYUPEK

Isparta 2004

XI

BBLYOGRAFYA

1869da Faal stanbul Medreseleri, bkz. Ktkolu, Mbahat.

1913ten Bugne mam-Hatip Okullar Meselesi, bkz. Diner, Nahit.

1914de Medrese Dzeni, bkz. Atay, Hseyin.

1999/2000 retim Ylnda Fakltelerimize Gelen 1. Snf rencileri zerine Bir

Aratrma, bkz. Ay, Mehmet Emin.

A. Cevat Emre, ki Neslin Tarihi, stanbul 1960.

A. Holistic-nteractive Approach (HIA) for Tafl Students, bkz. Akda, hsan.

A. kr, Talebe-i Ulumda Hareket-i Fikriye (Medarisin Hayat ve Memat

Arefesinde), Sebilrread, cilt XVIII, say 462, 2 Recep 1338-1 Nisan 1336, s.

237-239

Abdulhamid Devri Eitim Tarihi, bkz. Kodaman, Bayram.

Abdullah Atf, Lubbl-Kre, Matbaa-i mire, stanbul 1328.

----------------, Sarf- Arab, Matbaa-i mire, stanbul 1339-1342.

Abdurrahman Cm, bkz. Okumu, mer.

Ak, Kerim, Kara Kuvvetleri Lisan Okulundaki Arapa retimi ve letiimsel

Metoda Gre Deerlendirilmesi (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Marmara

niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, stanbul 1997.

----------------, Tanzimattan Cumhuriyete Arapa retimi (Kaynaklar ve

Yntemler), (Baslmam Doktora Tezi), Marmara niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits, stanbul 2002.

Advar, A. Adnan, Bir Asr Evvel Bugn Drul-muallimin, Yeni Bilgi, 1 Nisan

1948, cilt II, say XI, s. 2.

----------------, Osmanl Trklerinde lim, stanbul 1943.

Aaolu, A. Fahri, stanbul Yksek slam Enstits, Yeni Sebilrread, cilt XII, say

299, Aralk 1959, s. 381-382.

Ahmed Cevdet (Hocazde), Arapa Yeni Sarf ve Nahiv, Mekteb-i Harbiye Matbaas,

stanbul 1328.

Ahmed Hamdi Akseki, bkz. Ertan, Veli.

Ahmed Naim, Lisan Meselesi, Srat- Mstakim, cilt III, say 55, 7 Ramazan 1327-

10 Eyll 1325, s. 39-41.

XII

----------------, Mektebi Sultan Birinci Snfna Tedris Olunan Sarf- Arabiye

Mahsus Temrinat, stanbul 1317.

Ahmed iran, el-Fnunul cedide fil-medrisi, Beyanl Hak, cilt V, say 109, 8

Cemaziyelevvel 1329-25 Nisan 1327, s. 2017.

Ahmed Vasfi (Hatipzade), Medaris-i lmiye (Terbiye ve Talim), Sebilrread, cilt X,

say 240, Cemaziyelula 1331-4 Nisan 1329, s. 95-98.

----------------, Drul-Fnn Osman, Sebilrread, cilt X, say 246, 23

Cemaziyelula1331-16 Mays 1329, s. 196-201.

----------------, Meslek-i lmiye, Sebilrread, cilt X, say 243, 2 Cemaziyelhir 1331-

25 Nisan 1329, s. 144-149.

Ahmed Zid, Islah- Medaris Bu Gn Ne Suretle Kabil Olabilir, Srat- Mstakim,

cilt V, say 128, 16 Safer-3 ubat 1326, s. 390-392.

----------------, Islah- Medaris, Beyanl-Hak, say 12, 24 Zilkade 1326, s. 250-251.

Ahmet Cevad, Lisan-i Arab Sarf ve Nahiv, Mahmut Bey Matbaas 1328.

Ahmet Davudolu, bkz. Engin, Nihat.

Ahmet Hamdi irvan, Telhs-i Sarf ve Nahv-i Arab, Mahmut Bey Matbaas, stanbul

1292.

Akda, hsan, A. Holistic-nteractive Approach (HIA) for Tafl Students, Leeds

1999.

Akkutay, lker, Osmanl Eitim Sisteminde Enderun Mektebi, Yeni Trkiye Dergisi

Osmanl zel Says, V, 187, 193.

----------------, Enderun Mektebi, Ankara 1984.

Akpnar, Cemil, Dvud-i Karsi, DA, IX, 29, 31.

Akseki, Ahmed Hamdi, Din Tedrisat ve Dini Messeler Hakknda Mhim Bir Rapor,

Sebilrread, cilt V, say 105, Haziran 1951, s. 67, 68.

----------------, Din Tedrisat ve Dini Messeler Hakknda Mhim Bir Rapor,

Sebilrread, cilt V, say 101, Nisan 1951, s. 4, 5.

----------------, Din Tedrisat ve Din Messeseler Hakknda Bir Rapor, Sebilrread,

cilt I-IV, say 101, Rebiylhir 1951, s. 387, 388.

----------------, Yeni slam Medreseleri Hakknda Mhim Bir Rapor, Sebilrread,

cilt XXI, say 522, Muharrem 1336, s. 11-16.

XIII

Aksoy, zgnel, Osmanl Devri stanbul Sbyan Mektepleri zerine Bir nceleme,

stanbul 1968.

Aktar, Ycel, II. Merutiyet Dnemi renci Olaylar (1908-1918), stanbul 1990.

Akta, Tahsin, eviri lemine Genel Bir Bak, Ankara 1998.

Akyz, Yahya, Trk Eitim Tarihi (Balangtan 1999a), stanbul 1999, 7. Bask.

----------------, Trkiyede retmenlerin Toplumsal Deimedeki Etkileri (1848-

1940), Ankara 1978.

el-Alm, bkz. Ez-Zirikli, Hayreddin

Ali Cevad, Sarf- Arab, Matbaa-i mire, stanbul 1316.

Ali el-Ksim, stihdms-sebbure fi talimil latil-Arabiyye li-gayrin-ntkne

biha, el-Mecelletl Arabiyye, sene I, say I, Austos 1982, s. 137.

Alimcan el-drisi, Drul-Fnnda Tedrisat, Srat- Mstakim, cilt III, say 57, 24

Eyll 1325, s. 75.

----------------, Islah- Medaris Hakknda, Srat- Mstakim, cilt V, say 122, 4

Muharrem 23 Kanunievvel 1326, s. 293-298.

----------------, Islah- Medaris Hakknda, Srat- Mstakim, cilt V, say 123, 30

Kanunuevvel 1326, s. 310, 311.

Altun, Ahmet, mam-Hatip Liselerinde Arapa Eitimi ve retimi, Zaman

Gazetesi, 27.07.1994, s. 8.

----------------, Arapa retiminde ada Yntemler (Baslmam Yksek Lisans

Tezi), Marmara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, stanbul 1997.

Amal A Almakhzomi, Dokuz Eyll niversitesi zmir lahiyat Fakltesi

rencilerinin Arap Diline Kar Davran ve Tutumlar, DEFD, V, zmir

1989, s. 349-368.

----------------, lahiyat Fakltesi rencilerinin Arapaya Ynelik Motivasyonu ve

Baarlar, DEFD, say VIII, zmir 1994, s. 393- 401.

Arap Dili ve Edebiyatnn 1970 Ylndan Gnmze Dek Olan Bilimsel

Etkinlikleri, Bkz. Er, Rahmi.

Ankara Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi 1941/1942 Ders Yl Talebe Rehberi,

Ankara 1942

Ankara Dil ve Tarih Corafya Fakltesi retim Tlimatnamesi, Ankara 1943.

Ankara niversitesi lahiyat Fakltesinin (Dn Bugn), bkz. Kosta, Mnir

XIV

Ankara niversitesi renci Rehberi, Ankara 1943.

Arabac, Caner, Osmanl Dnemi Konya Medreseleri, Konya 1998.

Arabic Modern Standart, Basic Course, Defence Language nstute, Montary July

1965, I-VIII, s. 160-176.

Arap Dili Eitim-retiminde Klasik ve Modern Metotlar, bkz. Melek, Salih.

Arap Edebiyat Tarihi, bkz. Furat, Ahmet Subhi.

Arap Edebiyatnda Kaynaklar, bkz. Demirayak, Kenan-enli, M. Sadi.

Arap Edebiyatnda Memlkler (Moollar) Dnemi, bkz. Grkan, Nejdet.

Arap Gramerinde ki Avmil Risalesi ve Bunlarn Mukayesesi, bkz. Arslan,

Ahmet Turan.

Arap, bkz. etin, Nihad M.

Arapa eviri Klavuzu, bkz. ler, Emrullah-Yldz, Musa.

Arapa Dilbilgisi Sarf, bkz. rt, M. Meral.

Arapa retim Metotlar, bkz. Muhammed Ali el-Hl.

Arapa renimi zerine Bir Soruturma, bkz. Davudolu, Ahmet.

Arapa renimi zerine Bir Soruturma, bkz. Gnen, Halil.

Arapa renimi zerine Bir Soruturma, Koru, Fehmi.

Arapa retimi Konusunda Esas Alnacak Hususlar, bkz. Karaaslan, Nasuhi

nal.

Arapa retimi zerine, bkz. Eren, Cneyt.

Arapa retimi zerine, bkz. Topalolu, Bekir-Karaman, Hayrettin.

Arapa retiminde ada Yntemler, bkz. Altun, Ahmet.

Arapa retiminde Rehber Kitap, bkz. Maksudolu, Mehmet-Cebeci, Suat.

Arapa retiminde Temel Bilgiler, bkz. Grta, Ahmet.

Arapa retiminde Yardmc Kitap, bkz. Maksudolu, Mehmet-zdemir, Hikmet-

Cebeci, Suat.

Arapa ve Dier Lisanlar, bkz. ztrk, Osman.

Arapa Yeni Sarf ve Nahiv, bkz. Ahmed Cevdet (Hocazde)

Arapann Ehemmiyeti ve retilmesi, bkz. Maksudolu, Mehmet.

Arslan, Ahmet Turan, Arap Gramerinde ki Avmil Risalesi ve Bunlarn

Mukayesesi, slam Aratrma Dergisi, cilt I, say 2, Temmuz-Aralk 1996,

stanbul 1997, s. 161-175.

XV

----------------, mam Birgiv Hayat Eserleri, Arapa Tedrisatndaki Yeri, stanbul

1992.

----------------, Son Devir Osmanl limlerinden Mehmet Zihni Efendi, stanbul

1999.

Arslan, Ali, Osmanl Drul-Fnnu, Yeni Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, V,

301.

----------------, Darl-fnundan niversiteye, stanbul 1995.

Atatk Dneminde Darul-fnn Reformu, bkz. klem, Necdet.

Atatrk Devri retmen Yetitirme Politikas, bkz. ztrk, Cemil.

Atatrkn Okuduu Dnemde Askeri Okullar (Rdiye, dadi, Harbiye), bkz.

am, Yusuf.

Atay, Hseyin, 1914de Medrese Dzeni, Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi

slam limleri Enstits Dergisi V, Ankara 1982, s. 23-41.

----------------, Medreselerin Gerilemesi, AFD, cilt XXIV, Ankara 1981, s. 15-56.

----------------, Osmanllarda Yksek Din Eitimi, stanbul 1983, I. Bask.

----------------, Medreselerin Islahat, AFD, cilt XXV, Ankara 1981, s. 1-43..

----------------, slamda retim, AFD, Ankara 1978, cilt 23, s. 25.

Atsz, stanbul Ktphanesine Gre Birgivli Mehmed Efendi Bibliyorafyas,

stanbul 1966.

Atuf, Nafi, Trkiye Maarif Tarihi Hakknda Bir Deneme, Ankara 1930, 2. Bask.

Avamil-i Crcani Avamil-i Birgiv ve Tercmeleri, bkz. Yank, Nevzat Hafz-

Demirayak, Kenan-Kll, Mustafa-enli, M. Sadi.

el-Avmill-mie, bkz. Durmu, smail.

Ay, Ali-Konukman, Necati, el-Lgatl-Arabiyye IV-V, Ankara 1988.

Ay, Mehmet Emin, 1999/2000 retim Ylnda Fakltelerimize Gelen 1. Snf

rencileri zerine Bir Aratrma, UFD, say 9, cilt IX, Bursa 2000, s. 227-

243.

Aydn, Hseyin, Yksek slam Enstitleri Akademisyenlik zlemi ve

Akademisyenliin Anatomisi, Bursa 2000.

Aydn, M. evki, Medreselerin Gerileyi Sebepleri zerine, EFD, say 4, Kayseri

1987, s. 321-336.

XVI

----------------, Cumhuriyet Dneminde Din Eitimi retmeni Yetitirme ve

stihdam (1923-1998), Kayseri 2000

Aydn, Mehmet Zeki, Eitimde Program Gelitirme ve Arapa Dersi retim

Program zerine, Cumhuriyet niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi, say

I, Sivas 1996, s. 124-134.

Aydoan, Ata nal, Trkiyede Yksekretim, Ankara 1998.

Ayhan, Halis, lhiyt Fakltesi, Din Eitimi Aratrmalar Dergisi, say 6, stanbul

1999, s. 255-268.

----------------, XIX Yz Ylda Osmanlda Kurulan Cemiyeti lmiyelerin Eitim ve

retim almalar, Yeni Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, V, 261-267.

----------------, Yksek slam Enstitlerinde Din Eitimi ve Problemleri, Trkiye1.

Din Eitimi Semineri (23-25 Nisan 1981), 374-379.

Ayhan, Halis-Mavi, Hakk, Darafaka, DA, IX, 7-9.

Ayn, Mehmed Ali, Drul-Funn Tarihi, stanbul 1995, I. Bask.

----------------, lahiyat Fakltesi ve mam Hatip Mektebinin mr Tabiisi,

Sebilrread, cilt XXIV, say 615, 9/1340, s. 271.

Aytekin, Halil, ttihd ve Terakk Dnemi Eitim Ynetimi, Ankara 1991.

Baltac, Chid, Trk Milli Eitim inde mam-Hatip Liselerinin Yeri ve nemi,

Kuruluunun 43. Ylnda mam-Hatip Liseleri, stanbul 1995, s. 71-74.

----------------, XV-XVI Asrlarda Osmanl Medreseleri, stanbul 1976.

Barlak, Salih-Parlak, Orhan, el-Lgatl-Arabiyye VI, Ankara 1986.

Bagil, Ali Fuat, Din ve Laiklik, stanbul 1962.

Bagz, lhan, Trkiyenin Eitim kmaz ve Atatrk, Ankara 1995.

Balca Dilbilim Terimleri, bkz. Vardar, Berke.

Belgat Ekolleri ve Anadolu Belgat almalar, bkz. Hacmftolu, Nasrullah.

Bildirici, Yusuf Ziya, Tanzimattan Cumhuriyete Trkiyede Arapa retimi

(Baslmam Yksek Lisans Tezi), Ankara niversitesi Trk nklp Tarihi

Enstits, Ankara 1987.

Bilge, Mustafa, lk Osmanl Medreseleri, stanbul 1984.

Bilgin, Beyza, Zorunlu Temel Eitim ve mam-Hatip Liseleri, Kuruluunun 43.

Ylnda mam-Hatip Liseleri, stanbul 1995, s. 93-98.

XVII

Bilim, Cahit Yaln, Tanzimat Devrinde Trk Eitiminde adalama (1839-

1876), Eskiehir 1984.

----------------, Trkiyede ada Eitim Tarihi, Eskiehir, 1998.

Bilsel, Cemil, stanbul niversitesi Tarihi, stanbul 1943.

Bin Tercmesi, bkz. Mehmed Saffet.

Binl-Efl, bkz. akr, Mehmet.

Binbaolu, Cavit, Trkiyede Eitim Bilimleri Tarihi, stanbul 1995.

Binboa, Ali Rza, Din Eitimi ve mam-Hatip Okullar Davas, Ankara 1975.

Bir Asr Evvel Bugn Drul-muallimin, bkz. Advar, A. Adnan.

Birgiv, bkz. Kufral, Kasm.

Birgiv, bkz. Yksel, Emrullah.

BOA DUT, 15-2/12.

Bolay, Sleyman Hayri, Fakltemiz ve Faaliyetleri, Ankara 1973.

Bolay, Sleyman Hayri-Trkne, Mmtazer, Din Eitimi Raporu, Ankara 1995.

Bostanc, Ahmet, lahiyat Fakltelerinde Arapa retiminde Kullanlan Ders

Kitaplar ve Dier Ara-Gerelerin Analizi, 21 Haziran 2003 Tarihli

lahiyat Fakltelerinde Arapa retimi ve Problemleri Konulu alma

Toplants, Yaymlanmam Tebli, (21 Haziran 2003), Sakarya 2003, s. 9-12.

Bozta, smail, eviri, eviride Edeerlilik ve Dil Bilim, Dilbilim, 20. Yl Yazlar,

Ankara 1992, s. 249.

----------------, zel Amal Yabanc Dil retim Programlar Hazrlanmasnda

Gznnde Tutulmas Gereken Temel Etmenler ve rnek Bir Program Modeli

nerisi, Dil retim Dergisi, 3 Eyll.

Brockelmann, Gal, Geschicte Der Arabischen Litteratur, Supplementband, Leiden

1938-1942, I-III

.---------------, Makme, A, VII, 197-201.

Bulut, Ahmet, lahiyat Fakltelerinde Arapa retimi, Zaman Gazetesi, 9. 4. 1992,

s. 8.

Buyruku, Ramazan, Din Grevlisinin Meslei Temsil Gc, Ankara 1995.

Byk Larousse Szlk ve Ansiklopedisi, stanbul 1986, VIII, 7930 vd.

Cebeci, Suat, Cumhuriyet Dneminde Yksek Din retimi, AFD, zel Say,

Ankara 1999, s. 227-235.

XVIII

----------------, Dil retimi ve Arapa Dersleri, Din retimi Dergisi, say 8, 9,

Ankara 1986, s. 74-81.

----------------, mam-Hatip Liselerinin renci Yaps ve Bunun Sosyal Gelime

Asndan Deerlendirilmesi, Harran niversitesi lahiyat Fakltesi Vakf

Yaynlar, No: 2, Urfa 1992, s. 111-120.

----------------, mam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri retmenlerinin Yeterlilikleri

(Baslmam Doktora Tezi), Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,

Ankara 1994.

Ceride-i lmiye, 2. sene, say 14, stanbul 1332, Matbaa-i mire.

Cevad, Medrese Tekilat, Sebilrread, cilt XVIII, say 453, Muharrem 1336, s.

127-130.

Cevad, Mahmut, Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihe-i Tekilat ve craat, Matbaa-i

mire, stanbul 1328.

Cevizci, Ahmet, Pradigma Felsefe Szl, stanbul 1999.

Ceyhan, Erdal, Trkiye niversitelerinde Yabanc Dil Programlarnn

Karlatrlmas (Baslmam Doktora Tezi), Ankara niversitesi Sosyal

Bilimler Enstits, Ankara 1982.

Cheneb, bn currm, A, VIII, 696, 697.

Ciciolu, Hasan, Trkiye Cumhuriyetinde lk ve Ortaretim, Ankara 1982.

Civelek, Yakup, Trkiyede Arapa retimine Dair Baz Teklifler, Yznc Yl

niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi, say 2, Aralk 1998, s. 225-283.

Cumhuriyet Devrinde Din Eitimi Din Messeseleri Din Alimleri, bkz. Ertan, Veli-

Kk, Hasan.

Cumhuriyet Dneminde Din Eitimi retmeni Yetitirme ve stihdam (1923-

1998), bkz. Aydn, Muhammed evki.

Cumhuriyet Dneminde Yksek Din retimi, bkz. Cebeci, Suat.

Cumhuriyetin 75. Ylnda Din retiminde Yeni Hedefler, bkz. Yazcolu, Sait.

Cumhuriyetin lk Yllarnda Tevhid-i Tedrisat erevesinde Din Eitim-

retimi ve Yaplan Tartmalar, bkz. Doan, Recai.

ada Bilginin Kazanlmasnda Yabanc Dil, bkz. Gktrk, Akit.

akr, Mehmet, Binl-Efal, DA, VI, 179.

XIX

am, Yusuf, Atatrkn Okuduu Dnemde Askeri Okullar (Rdiye, dadi,

Harbiye), Ankara 1991.

elebi, lyas, Osmanl Medreselerin Kuruluu, Ykseli ve k Nedenleri, Yeni

Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, V, 168-175.

elebi, Muharrem, Muhtasar Nahiv Kitaplarna Bir Bak, DEFD, zmir 1989, cilt

V, s. 1-30.

etin, Nihad M. , Arap, DA, III, 276-309.

eviri lemine Genel Bir Bak, bkz. Akta, Tahsin.

eviri, eviride Edeerlilik ve Dil Bilim, bkz. Bozta, smail.

enli, M. Sadi, Eski Harflerle Baslm Arapa Dil Bilgisi Kitaplar Katalogu,

Erzurum 1987.

---------------, Arapa Dilbilgisi Sarf, Marmara niversitesi Vakf Yaynlar, stanbul

1995.

Drul-Funn Osman, bkz. Ahmed Vasfi.

Drul-Funn Tarihi, bkz. Ayn, Mehmed Ali.

Drul-fnn ve Medreselerin Islah Hakknda, Sebilrread, cilt XXI, say 528-529,

Cemaziyel evvel 1339, s. 71, 72.

Drul-Fnnda Tedrisat, bkz. Alimcan el-drisi.

Drul-fnn, bkz. hsanolu, Ekmeleddin.

Drul-fnnu Osman Talebe Rehberi, stanbul 1920.

Drul-fnn Talebelerine Mhim Bir Tebir, bkz. Mehmet Akif.

Drul-Hilfetil liye Medresesi hzar, Ksm- Evvel, Ksm- Sni, Ksm- li,

Ders Cetvelleri ve Mfredat Programlar, 1332-1333, Evkaf- slmiye

Matbaas, ehzadeba 1335.

Drul-Hilfetil liyye Medresesi Nizamnme Ders Cetveli-Sret-i Tedris ve

Kitaplar Tlimatnme, Matbaa-i Ahmed Kamil, stanbul 1330-1333.

Drul-muallimin ve Drul-muallimt Nizamnamesi, stanbul 1331.

Drul-Muallimin ve Drul-Muallimt- btidiye Tlimatnamesi, stanbul 1332.

Drul-Muallimin-i btidilere Mahsus Mfredat Program, Matbaa-i mire,

stanbul 1331.

Drul-muallimlerin Islah, Sabah, 20 Ekim 1913.

Darl-fnundan niversiteye, bkz. Arslan, Ali.

XX

Drafaka Tarihi (1863-1998), stanbul 1998.

Drafaka Trkiyede lk Halk Okulu, bkz. Muhammed zzet-Muhammed Esad ve

Dierleri.

Darafaka, bkz. Ayhan, Halis-Mavi, Hakk.

Dvud-i Karsi, bkz. Akpnar, Cemil.

Davutolu, Ahmet, Arapa renimi zerine Bir Soruturma, Mavera, say 79,

Haziran 1982, s. 14, 15.

Dayan, Muharrem, Srat- Mstakim Dergisindeki Dil, Edebiyat ve Sosyal

Kavramlarn Sistematik nceleme (Baslmam Yksek Lisans Tezi), stanbul

1997.

Dayf, evki, Medrisn-nahviyye, Kahire 1992.

Debre Kongresinden Bir Yaprak, bkz. lhami.

Demir, Ekrem, bn Acurrm ve el-Mukaddimetl-currmiyyesi (Baslmam

Yksek Lisans Tezi), Uluda niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Bursa

1997.

Demirayak, Kenan-enli, M. Sadi, Arap Edebiyatnda Kaynaklar, Erzurum 1994.

Demircan, mer, Dnden Bugne Trkiyede Yabanc Dil, Ankara 1988.

--------------- , Yabanc Dil retim Yntemleri, stanbul 1990.

Demirel, zcan, lkretim Okullarnda Yabanc Dil retimi, stanbul 1999.

Ders Vekalet-i Celilesinin Mhim Teebbs, Medresetl Mtehasssn, bkz.

Tahir el-Meslevi.

Deveci, Tahir, Yabanc Dil renenlere neriler, Dil Dergisi, say 28, 28 ubat

1995, s. 90.

DA: Diyanet slam Ansiklopedisi, I-XXVI, stanbul 1988-2003 (yaym sryor. )

Dil renimi zerine, bkz. Dokuz, Avni.

Dil retim Yntemleri: Szel Yaklam ve Durumsal Dil retimi, bkz. Gr,

Hakan.

Dil retimi ve Arapa Dersleri, bkz. Cebeci, Suat.

Dil retiminde rencinin, retmenin ve Ortamn renime Etkileri, bkz.

Vural, Glin.

Dilaver, H. Hseyin, Sultanler, Yeni Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, V,

315-325.

XXI

Din Eitimi Raporu, bkz. Bolay, Sleyman-Trkne, Mmtazer.

Din Eitimi ve mam-Hatip Okullar Davas, bkz. Binboa, Ali Rza.

Din Eitimi, bkz. Okutan, mer.

Din Grevlisinin Meslei Temsil Gc, bkz. Buyruku, Ramazan.

Din retiminde lahiyat Fakltelerinin Rol, bkz. Uzunpostalc, Mustafa.

Din Tedrisat ve Dini Messeler Hakknda Mhim Bir Rapor , bkz. Akseki,

Ahmed Hamdi.

Din ve Laiklik, bkz. Bagil, Ali Fuat.

Diner, Nahit, 1913ten Bugne mam-Hatip Okullar Meselesi, stanbul 1974.

Dinsoy, mer, Trk Eitim Sistemleri Genel Bir Bak, Ankara 1995.

Doan Recai, Cumhuriyetin lk Yllarnda Tevhid-i Tedrisat erevesinde Din Eitim-

retimi ve Yaplan Tartmalar, Trkiyede Din Eitimi ve retimi,

Ankara 1999, s. 227-288.

---------------, II. Merutiyet Dnemi Eitim Hareketlerinde Din Eitim-retimi,

Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi, Ankara 1998, cilt XXXVII, s. 361-

441.

---------------, slamclarn Eitim ve retim Grleri, Ankara 1999.

Doan, Candemir, Yabanc Dil Olarak Arapa retim Metot ve Teknikleri,

Ankara 1989. Doutan Gnmze Byk slm Tarihi, Komisyon, I-XIV,

a yaynlar, stanbul 1992-1992.

Dokuz Eyll niversitesi zmir lahiyat Fakltesi rencilerinin Arap Diline

Kar Davran ve Tutumlar, bkz. Amal A. Almakhzomi.

Dokuz, Avni, Dil renimi zerine, Milli Eitim Genlik ve Spor Bakanl Din

retimi Dergisi, say 10, Ankara 1987, 65-68.

Duman, Tayip, Osmanlda retmen Yetitirme Sistemi, Yeni Trkiye Dergisi

Osmanl zel Says, V, 306, 314.

Durmu, smail, el-Avmill-mie, DA, IV, 106, 107.

---------------, el-Emsile, DA, XI, 166, 167.

Dnden Bugne stanbul Ansiklopedisi, I-V, stanbul 1993-1994.

Dnden Bugne Trkiyede Yabanc Dil, bkz. Demircan, mer.

Dstur, Tertip I, cilt V, s. 659-664.

----------------, Tertip II, cilt III, s. 57-61.

XXII

----------------, Tertip II, cilt IV, s. 751, 752.

----------------, Tertip II, cilt V, s. 318, 319.

----------------, Tertip II, cilt VI, s. 1134-1139; 1325-1328.

----------------, Tertip III, cilt V, s. 1047-1068.

Eb Temmm, bkz. Elmal, Hseyin.

Ebul Abbas Ahmed b. Abdlmmin el-Kaysi, e-erisi, erhu Makamti Harr

(Tahk. Muhammed Ebul fadl brahim), Beyrut 1992.

Ebl-Al el-Maarri, erhu Divani Hamseti Ebi Temmm (ner. Hseyin M. Nake),

Beyrut 1991.

Kz Mektepleri, bkz. Edhem Nejat.

Edhem Nejat, Kz Mektepleri, Srat- Mustakim, cilt VI, say 156, 8.1327, s. 408,

409.

Edirne mam ve Hatip Mekteplerinin Lav, Sebilrread, cilt XXIV, say 622, 24

Rebiylevvel 1343-23 Terini evvel 1340, s. 384.

Eitim, bkz. Kazc, Ziya.

Eitimde Program Gelitirme Teori ve Teknikler, bkz. Var, Fatma.

Eitimde Program Gelitirme ve Arapa Dersi retim Program zerine, bkz.

Aydn, Mehmet Zeki.

el-Elfiyye, bkz. Turan, Abdlbaki.

Elmal, Hseyin, el-Hamse, DA, XV, 440, 441.

----------------, Eb Temmm, DA, X, 241-243.

----------------, zhrul-esrr, DA, XXIII, 506, 507.

Emel, Topu, Osmanl mparatorluunda Fatih Dnemi Kamu Ynetimi, Ankara

1993.

el-Emsile, bkz. Durmu, smail.

Enderun Mektebi, bkz. Akkutay, lker.

Engin, Nihat, Ahmet Davudolu, DA, IX, 52, 53.

Enver Tahir Rza, Yabanc Dil retiminde Kullanlan Yntemlerle lgili Deneysel Bir

Aratrma, DEFD, say VI, zmir 1989, s. 363-388.

Er, Hamit, stanbul Darlfnun lahiyat Fakltesi Mecmuas Hoca ve Yazarlar,

stanbul 1993.

XXIII

Er, Rahmi, Arap Dili ve Edebiyatnn 1970 Ylndan Gnmze Dek Olan Bilimsel

Etkinlikleri, Trkiyede Sosyal Bilimlerin Gelimesi ve Dil ve Tarih-

Corafya Fakltesi Sempozyumu (24-26 Nisan 1996), s. 255-266.

Eren, Cneyt, Arapa retimi zerine, Zaman Gazetesi, 20.02.1997, s. 8.

Ergin, Osman, Trk Maarif Tarihi, I-V, stanbul 1977.

Ergn, Mustafa, II. Merutiyet Devrinde Eitim Hareketleri (1908-1914), Ocak

Yaynlar, Ankara 1996.

Ersan, Sezer, Trkiyedeki niversitelerde Bilim-Meslek Alanlarna Ynelik

Yabanc Dil Eitimi (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Ankara 1984.

Ertan, Veli, Ahmed Hamdi Akseki, stanbul 1988.

Ertan, Veli-Kk, Hasan, Cumhuriyet Devrinde Din Eitimi Din Messeseleri Din

Alimleri, stanbul 1976.

Eski Harflerle Baslm Arapa Dil Bilgisi Kitaplar Katalogu, bkz. enli, M.

Sadi.

Evdahl Meslik, bkz. bn Him.

Eyice, Semvi, Mescid, A, V, 115.

Fakltelerde Din Eitimi, bkz. Kavak, Yusuf Ziya.

Fakltelerde Din Eitiminin Problemleri, bkz. Glck, erafettin.

Fakltemiz ve Faaliyetleri, bkz. Bolay, Sleyman Hayri.

Fatih Klliyesi ve Zaman lim Hayat, bkz. nver, A. Sheyl.

el-Fnl cedide fil-medrisi, bkz. Ahmed iran.

Furat, Ahmet Subhi, Arap Edebiyat Trihi, stanbul 1996.

Gal, Supplementband, bkz. Brockelmann.

Galatasaray Tarihi, bkz. sfendiyarolu, Fethi.

Gazi niversitesi Yabanc Diller retimi Uygulama ve Aratrma Merkezi

Eitim-retim ve Snav Ynergesi 18. 09. 2001.

Gktrk, Akit, ada Bilginin Kazanlmasnda Yabanc Dil, Yabanc Dil retim

Sorunlar Gzlemler neriler, stanbul 1982.

Glck, erafeddin, Fakltelerde Din Eitiminin Problemleri, Trkiye 1. Din

Eitimi Semineri (23-25 Nisan 1981), s. 322-326.

Gler, Ali-Akgl, Suat, Trk Tarihinde Harbiye, Ankara 1999.

Gm, Sadrettin, Seyyid erif Crcn, stanbul 1984.

XXIV

Gnen, Halil, Arapa renimi zerine Bir Soruturma, Mavera, say 79, Haziran

1983, s. 15-17.

Gngr, Erol, slmn Bugnk Meseleleri, stanbul 1983, 2. Bask.

Gr, Hakan, Dil retim Yntemleri: Szel Yaklam ve Durumsal Dil retimi, Dil

Dergisi, say 98, Aralk 2000, s. 29.

----------------, Yabanc Dil retiminde Yntem Sorunu, Dil Dergisi, say 28, ubat

1995, s. 33, 34.

Grkan, Nejdet, Arap Edebiyatnda Memlkler (Moollar) Dnemi (Baslmam

Doktora Tezi), Sleyman Demirel niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,

Isparta 2000.

Grta, Ahmet, Arapa retiminde Temel Bilgiler, stanbul 1978.

H. Osman Niyazi, Talebe-i Ulumda Hareket-i Fikriye: Ders Veklet-i liyesine Ak

Arza, Sebilrread, cilt XI, say 265, 8 Zilkde 1331, s. 71.

Yank, Nevzat Hafz-Demirayak, Kenan-Kll, Mustafa-enli, M. Sadi, Avamil-i

Crcani Avamil-i Birgiv ve Tercmeleri, y.y. 2000.

Hacmftolu, Nasrullah, Belgat Ekolleri ve Anadolu Belgat almalar, Yeni

Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, VIII, 207.

Hadis erhi Vesilesiyle XIX Yzyl Sonu lmi Hayatna Tenkidi Bir Nazar, bkz.

Hatibolu, brahim.

Hafz Hseyin, Ulema-y slamiyenin Mevki-i Siyasisi II, Beyanl-Hakk, cilt VII,

say 159, 3 Cemaziyelahir 1330-7 Mays 1329, s. 2812, 2813.

Hafz Mehmet Hilmi, Terbiye ve Talim: Mderrisinde Hareket-i Fikriye: Medaris

Meselesi, Sebilrread, cilt X, say 251, 28 Recep 1331/20 Haziran 1329, s.

278-299.

Halim Sabit (Kazanl), Islh- Medaris Mnasebetiyle, Srat- Mstakim, cilt V, say

124, Muharrem 1326, s. 324, 336.

el-Hamse, bkz. Elmal, Hseyin.

Hanbelizade, Muhammed akir, Temrinli ve rabl Lisan- Arab, Dersaadet Rdiye

Matbaas, y.y., 1330.

el-Harr, Makmt (ev. Sabri Sevsevil), MEB yaynlar, stanbul 1991.

Harr, bkz. Kl, Hulusi.

Hasbihal, bkz. Mehmet Akif.

XXV

Him, Terbiye ve Talim: Talebe-i Ulumda Hareket-i Fikriye: Islah- Medaris ve

Esbab- nhittmz, Sebilrread, cilt X, say 254, aban 1329, s. 321, 322.

Hatibolu, brahim, Hadis erhi Vesilesiyle XIX Yzyl Sonu lmi Hayatna Tenkidi

Bir Nazar, Yeni Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, VIII, 85, 96.

Hayt, Halil, mam-Hatip Liselerinin Dn ve Bugn, Trkiyede Din Eitimi ve

retimi, stanbul 1993, s. 116-127.

Hazer, Dursun, Osmanl Medreselerinde Arapa retimi ve Okutulan Ders

Kitaplar, GFD, orum 2002, cilt I, say I, s. 273-293.

Hengirmen, Mehmet, Yabanc Dil retim Yntemleri ve Tmer Yntemi, y.y., t.y.

Heybeliada Sebilrread Mekteb-i bdidasinin Ders Zamanlaryla Mfredat

Program, Sebilrread, cilt XI, say 263, evval 1331-12 Eyll 1329, s. 36,

37.

Hzl, Mefail, Mahkeme Sicillerine Gre Osmanl Klasik Dnemi Bursa

Medreselerinde Eitim-retim, Bursa 1997.

----------------, Osmanl Medreselerinde Bozulma, UFD, say 6, cilt VI, Bursa 1994,

s. 71, 72.

Hilmi (Grnl), Islh- Medaris Hakknda Bir Mtelaa, Srat- Mstakim, cilt III,

say 65, Zilkade 1325, s. 200-204.

Hseyin Hazm, Mutalaa-i Mahsusa, Beyanl-Hak, say 13, Zilhicce 1326, Aralk

1908, s. 175.

http://www.ankara.edu.tr/facultesi/letters/faklte.htm/.

http://www.gef. gazi.edu.tr/dosyalar/tarihe.htm/.

A: slm Ansiklopedisi, I-XIII, stanbul 1965-1970, Milli Eitim Bakanl yayn.

II. Merutiyet Devrinde Eitim Hareketleri (1908-1914), bkz. Ergn, Mustafa.

II. Merutiyet Dnemi Eitim Hareketlerinde Din Eitim-retimi, bkz. Doan,

Recai.

II. Merutiyet Dnemi renci Olaylar (1908-1918), bkz. Aktar, Ycel.

II. Merutiyet Dneminde Medreselerin Islah Hareketleri ve Din Eitimi (1908-

1918), bkz. Zengin, Zeki Salih.

II. Merutiyetten Cumhuriyete Din Grevlisi Yetitiren Kurumlar zerine Baz

Gzlemler, bkz. Yazc, Nesimi.

Islah- Medaris Bu Gn Ne Suretle Kabil Olabilir, bkz. Ahmed Zaid.

XXVI

Islh- Medaris Hakknda Bir Mtelaa, bkz. Hilmi (Grnl).

Islah- Medaris Hakknda, bkz. Alimcan el-drisi.

Islh- Medaris Mnas, bkz. Halim Sabit (Kazanl)

Islah- Medaris, Beyanl-Hak, say 12, 24 Zilkade 1326-21 Aralk 1908, s. 250, 251.

Islah- Medaris, bkz. Ahmed Zaid.

Islah- Tedris Hakknda, Beyanl-Hak, say 13, 4 Zilhicce 1326-28 Aralk 1908, s.

274-276.

Iklar Askeri Lisesi Tarihi, Bursa 1994.

hiyt Fakltesi, bkz. Ayhan, Halis.

e II, bkz. Mftizde.

bn currm, Metnl currmiye Fi lmil Arabiyye, t. y, y. y.

bn Acurrm ve el-Mukaddimetl-currmiyyesi, bkz. Demir, Ekrem.

bn currm, bkz. Cheneb.

bn currm, bkz. Kl, Hulusi.

bn Him, en-Nahv, bkz. zbalk, M. Reit.

bn Him, Evdahl Meslik, Beyrut 1994.

bn Kuteybe, e-ir ve-uar, Beyrut 1983.

bnul-md, Ebul-Fellh Abdul-Hayy b. Ahmed, ezertz-Zeheb f Ahbri Men

Zeheb, I-VIII, Kahire 1350-1351.

btidaler, bkz. Sakaolu, Necdet.

hsanolu, Ekmeleddin, Drlfnun, DA, stanbul 1993, VIII, 521-525.

ki Neslin Tarihi, bkz. A. Cevat Emre.

lahiyat Fakltelerinde Arapa retimi, bkz. Bulut, Ahmet.

lahiyat Fakltelerinde Arapa retiminde Kullanlan Ders Kitaplar ve Dier

Ara-Gerelerin Analizi, bkz. Bostanc, Ahmet.

lahiyat Fakltelerinde lmi Aratrma Zihniyetinin Gelitirilmesi, bkz. zbek,

Abdullah.

lahiyat Fakltelerinin Geirdii Safhalar, bkz. lken, Hilmi Ziya.

lahiyat Fakltelerinin Yksekretimdeki Fonksiyonel Nitelikleri, bkz. Kk,

Hasan.

lahiyat Fakltesi Hakknda Bir Mlakat, Sebilrread, cilt XXIV, say 601, 5/1340,

s. 43-44.

XXVII

lahiyat Fakltesi rencilerinin Arapaya Ynelik Motivasyonu ve Baarlar,

bkz. Amal A. Almakhzoumi.

lahiyat Fakltesi ve mam-Hatip Mektebinin mr Tabiisi, bkz. Ayn, Mehmed

Ali.

lahiyat Fakltesi-lahiyat Fakltesinin Dier Nevaks- lmiyesi, bkz. Yahya

Afif.

lahiyat Fakltesi-lahiyat Fakltesinin Vaziyeti lmiyesi, bkz. Yahya Afif.

lahiyat Liseleri, bkz. Tahsin.

lhami, Debre Kongresinden Bir Yaprak, Srat- Mstakim, cilt II, say 49, 26 Recep

1327-30 Temmuz 1325. s. 368.

lk Osmanl Medreseleri, bkz. Bilge, Mustafa.

lkretim Okullarnda Yabanc Dil retimi, bkz. Demirel, zcan.

lkretim rencilerine Yabanc Dil retiminde, Teknolijik Aralarn Daha

Etkin Biimde Kullanlmas Yntemleri ve nerileri, bkz. Kabaday,

Abdlkadir.

lmiye Salnamesi , Matbaa-i mire, stanbul 1334.

mam Birgiv Hayat Eserleri, Arapa Tedrisatndaki Yeri, bkz. Arslan, Ahmet

Turan.

mam Hatip Liselerinde Arapa retimi ve Arapa Ders Kitaplarnn Tahlili,

bkz. Karaca, Mahmut.

mam Hatip Meslek Dersleri retmenlerinin Meslek Problemleri, bkz. Konal,

Salim.

mam-Hatip Liseleri retim Programlar, Ankara 1985.

mam-Hatip Liselerinin Dn ve Bugn, bkz. Hayt, Halil.

mam-Hatip Liselerinde Arapa Eitimi zerine, bkz. ler, Emrullah.

mam-Hatip Liselerinde Arapa Eitimi ve retimi, bkz. Altun, Ahmet.

mam-Hatip Liselerinde Arapa retimi, bkz. Uygun, Osman.

mam-Hatip Liselerinde Okutulan Arapa dersinin Amalar ve Gelimesi

Ynnden Grler ve Teklifler, bkz. Muhtar, Cemal.

mam-Hatip Liselerinin renci Yaps ve Bunun Sosyal Gelime Asndan

Deerlendirilmesi, bkz. Cebeci, Suat.

XXVIII

mam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri retmenlerinin Yeterlilikleri, bkz. Cebeci,

Suat.

mam-Hatip Lisesi, Anadolu mam-Hatip Lisesi, Yabanc Dil Arlkl mam-

Hatip Lisesi, Meslek Dersleri retim Programlar, Ankara 1999.

mam-Hatip Mektepleri Lavediliyor, Sebirrread, cilt XXV, say 627, 29 RebiuL-

hir 1343-27 Terinisani 1340, s. 46.

mrul Kays, Muallkat (ev. M. erafettin Yaltkaya), stanbul 1989.

sfendiyarolu, Fethi, Galatasaray Tarihi, stanbul 1952.

slamda retim, bkz. Atay, Hseyin.

slmclarn Eitim ve retim Grleri, bkz. Doan, Recai.

slmn Bugnk Meseleleri, bkz. Gngr, Erol.

slam Aratrmalar Etkisi Asndan Arapa retiminde Grlen Aksaklklar,

bkz. Muhtar, Cemal.

slm Aratrmalarda Arapa Faktr, Arap Dili ve Edebiyat Aratrmalar,

bkz. Sarm, brahim.

smail Hmeti, Usul-i Tedrs-i Arab, Matbaa-i mire, Beyrut 1314.

stanbul Darlfnun lahiyat Fakltesi Mecmuas Hoca ve Yazarlar, bkz. Er,

Hamit.

stanbul Ktphanesine Gre Birgivli Mehmed Efendi Bibliyorafyas, bkz. Atsz.

stanbul Medreseleri I, bkz. Mftizde.

stanbul Medreseleri II, bkz. Mftizde.

stanbul niversitesi Tarihi, bkz. Bilsel, Cemil.

stanbul niversitesi Tarihi (1453-1993), bkz. Saray, Mehmed.

stanbul Yksek slam Enstits, bkz. Aaolu, A. Fahri.

stihdms-sebbure fi talimil latil-Arabiyye ligayrin-ntkne biha, bkz.

Ali el Ksimi.

ler, Emrullah, mam-Hatip Liselerinde Arapa Eitimi zerine, Zaman Gazetesi,

6. 6. 1992, s. 8.

----------------, Klasik Arapa Gramer Kitaplarnn Modern retimdeki Yeri, Dil

Dergisi, say 45, Temmuz 1996, s. 73-86.

ler, Emrullah-Yldz, Musa, Arapa eviri Klavuzu, Ankara 2000.

tiraf ve Ehad, Sebilrread, cilt II-IX, say 51-233, safer 1328, s. 429, 430.

XXIX

ttihd ve Terakk Dnemi Eitim Ynetimi, bkz. Aytekin, Halil.

zgi, Cevat, Osmanl Medreselerinde lim, stanbul 1997, I-II.

zhrul-esrr, bkz. Elmal, Hseyin.

zzeddin b. Abdlvehhb, zz, y. y. , t. y.

zz, bkz. zzeddin b. Abdlvehhb.

Kabaday, Abdlkadir, lkretim rencilerine Yabanc Dil retiminde, Teknolijik

Aralarn Daha Etkin Biimde Kullanlmas Yntemleri ve nerileri, Dil

Dergisi, say 100, ubat 2001, s. 47.

Kara Kuvvetleri Lisan Okulundaki Arapa retimi ve letiimsel Metoda Gre

Deerlendirilmesi, bkz. Ak, Kerim.

Karaaslan, Nasuhi nal, Arapa retimi Konusunda Esas Alnacak Hususlar, Din

Eitimi ve Hizmetleri Semineri, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara

1991, s. 151-156.

----------------, Lensegnement En Langue Arabe, Paris 1976.

Karaca, Mahmut, mam Hatip Liselerinde Arapa retimi ve Arapa Ders

Kitaplarnn Tahlili (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Uluda niversitesi

Sosyal Bilimler Enstits, Bursa 1992.

----------------, Trkiyede Yksekretim Kurumlarnda Arapa retimi

(Baslmam Doktora Tezi), Uluda niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,

Bursa 2000.

Karata, Yusuf, Trkiyede Arapa retimi Asndan Al-Arabiyyatu lil-Hayat

Ders Kitabnn Deerlendirilmesi (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Gazi

niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Ankara 2001.

Ktip elebi, Kefz-Zunn an Esmil-Kutub vel-Funn, I-V, Darul-Fikr, Beyrut

1990.

Kavak, Yusuf Ziya, Fakltelerde Din Eitimi, Trkiye I. Din Eitimi Semineri

(23-25 Nisan 1981), s. 354-357.

Kazancgil, Aykut, Osmanllarda Bilim ve Teknoloji, stanbul 1999.

Kazc, Ziya, Eitim, Doutan Gnmze Byk slam Tarihi, XVI, 73-116.

el-Kazvin, Telhisl-Mifth, stanbul, t. y.

Kehhle, mer Rza, Mucemul-mellifin, 1-V, Beyrut 1983.

Kefz-Zunn an Esmil-Kutub vel-Funn, bkz. Ktip elebi.

XXX

Kl, Hulusi, Harr, DA, XVI; 191.

----------------, bn. currm, DA, XIX; 295.

Klasik Arapa Gramer Kitaplarnn Modern retimdeki Yeri, bkz. ler,

Emrullah.

Koak, nci, Kuruluundan 1970 Ylna Kadar DTCF Arap Dili ve Edebiyat

Anabilim Dalnn Bilimsel Etkinlikleri, Trkiyede Sosyal Bilimlerin

Gelimesi ve Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Sempozyumu (24-26 Nisan

1996), Ankara 1998.

Koer, Hasan Ali, Trkiyede retmen Yetitirme Problemi, Ankara 1967.

Kokuzu, Ali Osman, Yksekretimde Din Bilimlerinin Baarl retilmesinde ki

nemli Faktr, nsan Kayna ve Ders Mfredat, Yksekretimde Din

Bilimleri retimi Sempozyumu (21-23 Ekim 1987), s. 63,-74.

Kodaman, Bayram, Abdulhamid Devri Eitim Tarihi, Ankara 1991.

Komisyon (Galata Sultansi Edebiyat muallimi Ali Suad, el-Hidaye dergisi kurucusu ve

el-Osmani gazetesi sahibi Abdulaziz Cavi ve stanbul Sultande Arapa

muallimi Kemaleddin den olumutur.), Talimu-Lugatil-Arabiyye al

Tarikat- Berlitz, Mahmud Bey Matbaas, stanbul 1331.

Konal, Salim, mam Hatip Meslek Dersleri retmenlerinin Meslek Problemleri

(Baslmam Yksek Lisans Tezi), Ondokuz Mays niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits, Samsun 1995.

Koru, Fehmi, Arapa renimi zerine Bir Soruturma, Mavera, say 79, Haziran

1983, s. 17, 18.

Kosta, Mnir, Ankara niversitesi lahiyat Fakltesinin (Dn Bugn), AFD

zel Say, Ankara 1999, s. 141-184.

Kufral, Kasm, Birgiv, A, VI, 634-635.

Kuleli Askeri Lisesi Tarihi, stanbul 1994.

Kurulutan Gnmze mam-Hatip Liseleri, bkz. nsr, Ahmet.

Kuruluundan Bugne Trkiyede mam-Hatip Liseleri ve Konya mam-Hatip

Lisesi, bkz. zdoru, kr.

Kuruluundan 1970 Ylna Kadar DTCF Arap Dili ve Edebiyat Anabilim Dalnn

Bilimsel Etkinlikleri, bkz. Koak, nci.

Kk Ahmet, Leyla, retim lke ve Yntemler, Teknikler, Ankara 1990.

XXXI

Kk, Hasan, lahiyat Fakltelerinin Yksekretimdeki Fonksiyonel Nitelikleri,

OMF Yksekretimde Din Bilimleri Sempozyumu, s. 376-396.

Kltrden rfana, nsan Yaynlar, bkz. Meri, Cemil.

Ktkolu, Mbahat S. , XX Asra Erien stanbul Medreseleri, Ankara 2000.

----------------, 1869da Faal stanbul Medreseleri, Tarih Enstits Dergisi, say 7-8,

stanbul 1997, s. 23.

Lensegnement En Langue Arabe, bkz. Karaaslan, Nasuhi nal.

Levend, Aah Srr, Trk Dilinde Gelime ve Sadeleme Safhalar, Trk Tarih

Kurumu Basmevi, Ankara 1949.

Lisan Meselesi, bkz. Ahmed Naim.

Lisan- Ecnebi Tahsilinde Mahzur- er- Yoktur, bkz. Yunuszde Ahmet Vehbi.

Lisan-i Arab Sarf ve Nahiv, bkz. Ahmet Cevad.

Lisanl Arap, Beynl-Hak, bkz. E-irani.

Lubbl-Kre, bkz. Abdullah Atf.

el-Lgatl-Arabiyye IV-V, bkz. Ay, Ali-Konukman, Necati.

el-Lgatl-Arabiyye VI, bkz. Barlak, Salih-Parlak, Orhan.

el-Lgatl-Arabiyye IV-VII, bkz. Meraki, evket-Gzel, Sleyman-Sar, Mevlt.

M. Salih Vecdi, Medaris-i Husisiyye Muhtacz, Sebilurread, cilt XI, say 267,

evval 1329, s. 104-105.

----------------, Medreselerin Avmil-i nhitatndan, Rabetsizlik (Talebe-i Ulumda

Hareket-i Fikriye), Sebilrread, cilt XII, say 287, 2-1329, s. 12-13.

----------------, Mklemat ve Temrinat- Arabiye Dersi, Sebilrread, cilt XI, say

261, 9 evval 1331-29 Austos 1329, s.5-6.

M. emseddin, Medreselerin Islah Hakknda tiraf ve Ehatlara, Sebilrread, cilt

X, say 238, 26 Rebiylhir 1331-21 Mart 1329, s. 64-66.

----------------, Sebilrread Ceride-i slmiyyesine, Sebilrread, cilt I-VIII, say 5-

187, s. 86-88.

Maarif Ne Vakte Kadar Bu Halde Kalacak, bkz. Sat.

Maarif-i Umumiye hsiyyat Mecmuas (1329-1330), stanbul 1336, s. 34-35.

Maarif-i Umumiye Nezareti Mektib-i btidiyye Ders Mfredat, Matbaa-i mire,

stanbul 1330.

Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihe-i Tekilat ve craat, bkz. Cevad, Mahmut.

XXXII

Mahkeme Sicillerine Gre Osmanl Klasik Dnemi Bursa Medreselerinde Eitim-

retim, bkz. Hzl, Mefail.

Makmt, bkz. Harr.

Makme, bkz. Brockelmann.

Makm- Meihatn Mhim Bir Teebbs ve Drul-Hilfe Medresesi,

Sebilrread, cilt XII, say 312, 9 Zilhicce 1332-Terinievvel 1330, s. 439-440.

Maksudolu, Mehmet, Arapann Ehemmiyeti ve retilmesi, Mavera, say 79,

Haziran 1983, s. 18-20.

Maksudolu, Mehmet-Cebeci, Suat, Arapa retiminde Rehber Kitap, stanbul

1986.

Maksudolu, Mehmet-zdemir, Hikmet-Cebeci, Suat, Arapa retiminde Yardmc

Kitap, stanbul 1988.

----------------, Talimul-Lugatil-Arabiyye II, Ankara 1985.

----------------, Talimul-Lugatil-Arabiyye III, Ankara 1988.

----------------, Talimul-Lugatil-Arabiyye I, Ankara 1987.

MEB. Din retimi Genel Mdrl Brifingi, Ankara 1990.

MEB. Talim ve Terbiye Kurulunun 24 Eyll 1959 Tarih ve 240 Sayl Karar.

MEB. Din Eitimi alma Grubu Raporu, Ankara 1981.

Mecdi Mehmed Efendi, akik-i Numaniye ve Zeyilleri Hadiku-akik (ner:

Abdlkadir zcan), stanbul 1989.

Medaris-i Husisiyye Muhtacz, bkz. M. Salih Vecdi.

Medaris-i lmiye mtihanlar Hakknda Talimatnme, Sebilrread, cilt XIX, Say

482, 28 Cemaziyelhir 1337, s. 143.

Medaris-i lmiye Nizamnmesi, Dstur, cilt VI, Tertip II, (Madde. 9), s. 1326.

Medaris-i lmiye Nizamnmesi, Dstur, cilt II, Tertip II, s. 127-138.

Medaris-i lmiye Nizamnmesi, Sebilrread, cilt XIX, say 481, Cemaziyelevvel

1337, s.135-136.

Medaris-i lmiye (Terbiye ve Talim), bkz. Ahmed Vasfi.

Medaris-i slamiye Islahat Program, bkz. evket.

el-Medrisn-nahviyye, bkz. Dayf, evki.

Medrese Ne idi Ne oldu?, Sebilrread, cilt XXIV, say 603, Cemaziyelahir 1340, s.

76-78.

XXXIII

Medrese Tekilat, bkz. Cevad.

Medreseler de nklap Geiriyor, Sebilrread, cilt XXIV, say 619, 10-1340, s. 327-

330.

Medreseler ve Modernleme, bkz. Sarkaya, Yaar.

Medreseler, bkz. mer Fuat.

Medreselerde Tedrisatn Islah, bkz. Musa Kzm, H. Eref Edip.

Medreseleri Islah Edecek Eller Nelerle Urayorlar, Sebilrread, cilt X, say 244,

Rebilhir 1329, s. 164-166.

Medreselerimiz, Beyanl-Hak, 14 Rebilevvel 1327- 23 Mart 1325, s. 1078.

Medreselerimiz, bkz. Mustafa Safvet.

Medreselerin Avmil-i nhitatndan, Rabetsizlik (Talebe-i Ulumda Hareket-i

Fikriye), bkz. M. Salih Vecdi.

Medreselerin Gerilemesi, bkz. Atay, Hseyin.

Medreselerin Gerileyi Sebepleri zerine, bkz. Aydn, M. evki.

Medreselerin Islahat, bkz. Atay, Hseyin.

Medreselerin Islah Hakknda tiraf ve Ehatlara, bkz. M. emseddin.

Medreseyle Nereye Kadar?, bkz. Yldz, lhan.

Mehmed Akif, Drul-fnn Talebelerine Mhim Bir Tebir, Srat- Mstakim, cilt

I, say 13, 6 Terinisani 1324,24 evval 1326, s. 198-199.

----------------, Hasbihal, Srat- Mstakim, cilt IV, say 96, 27 Cemaziyelahir 1328-

24 Haziran 1326, s.304-305.

Mehmed Esad, Mirat- Mekteb-i Harbiye, stanbul 1310.

Mehmed Hilmi (Hafz), Mderrisinde Hareket-i Fikriye: Medaris Meselesi,

Sebilrread, cilt X, say 251, Cemaziyelhir 1329, s. 278-279.

Mehmed Saffet, Bin Tercmesi, A. Maviyan irketi Mrettibiye Matbaas, stanbul

1304.

Mehmet Fatin, Tedrisat ve Medaris, Beyanl-Hak, cilt I, say VIII, 28 evval 1326-

10 Terinisani, s. 167-169.

Mehmet Zihni Efendi, bkz. Arslan, Ahmet Turan.

Mehmet Zihni, el-Muntehab, stanbul, t. y.

----------------, el-Muktezab, stanbul, t. y.

----------------, el-Mezzeb fi Sarf- Nahv-i Lisanil Arab, stanbul, t. y.

XXXIV

Mekatib-i liye Mdvimi, Tanin, 24 Haziran 1909.

Mektib-i ddiyye Mahsus Mfredat Program, stanbul 1327.

Mektib-i ddiyye Mahsus Talimatname, stanbul 1328.

Mektib-i Sultanye Talimatnmesi, stanbul 1329.

Mektebi Sultan Birinci Snfna Tedris Olunan Sarf- Arabiye Mahsus Temrinat,

bkz. Ahmed Naim.

Mektebi Sultan Ders Program, Matbaa-i mire, stanbul 1327.

Mektebi Sultan Ders Program, Matbaa-i mire, stanbul1328.

Mektebi Sultan Tarihesi, Matbaa-i Ebuz-ziya, stanbul, t. y.

Mekteb-i Sultan, bkz. Ziya, Mehmed.

Mektebi Sultannin 1306 Sene-i Hicriyesi Tevz-i Mukafat Cedvelidir, Matbaa-i

Ebuz-ziya, stanbul, t. y.

Mektebi Sultanye Mahsus Sarf- Arab ve Temrinat, bkz. Mustafa Cemil-Ahmed

Naim.

Melek, Salih, Arap Dili Eitim-retiminde Klasik ve Modern Metotlar

(Baslmam Yksek Lisan Tezi), Gazi niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,

Ankara 1987.

Meraki, evket-Gzel, Sleyman-Sar, Mevlt, el-Lgatl-Arabiyye IV-VII, Ankara

1989.

Meri, Cemil, Kltrden rfana, nsan Yaynlar, stanbul 1986

Mert, A. Baki-Bahac, nar, Trkiyede Din eitimi, bkz. Mert, A. Baki-Bahac,

nar, Ankara 1995.

Mescid, bkz. Eyici, Semvi.

Meslek-i lmiye, bkz. Ahmed Vasfi.

Merutiyetten Sonra Maarif Tarihi, bkz. Sat.

Metnl currmiye Fi lmil Arabiyye, bkz. bn currm.

Mevztul-Ulm, bkz. Takprzde.

Miftahs-sede, bkz. Takprzde.

Milletin En Byk htiyac: Munkarz Olan Medreseleri hyas, bkz. Zihni

(Sinop Mutasarrf).

Milletin En Byk htiyac: Munkarz Olan Medreselerin hyas, bkz. mer

(Tokat Mfts)

XXXV

Milli Eitim Bakanl, mam-Hatip Liseleri Mfredat Program, Ankara 1978.

Milli Eitim Genlik ve Spor Bakanl Tebliler Dergisi, 11 ubat 1985.

Mirat-i Maarif, 8 Safer 1327, 1 Mart 1909, s. 53.

Mirat- Mekteb-i Harbiye, bkz. Mehmed Esad.

Muceml-mellifn, bkz. Kehhle, mer Rza.

Muallakt bkz. mrul Kays.

Muhammed Ali el-Hl, Arapa retim Metotlar (ev. Cihaner Akay), Ankara

2000.

Muhammed zzet-Muhammed Esad ve Dierleri, Drafaka Trkiyede lk Halk

Okulu, stanbul 1927.

Muhtar, Cemal, mam-Hatip Liselerinde Okutulan Arapa dersinin Amalar ve

Gelimesi Ynnden Grler ve Teklifler, Din retimi ve Din Hizmetleri

Semineri (8-10 Nisan 1988), Ankara 1991, s. 141-150.

----------------, slm Aratrmalara Etkisi Asndan Arapa retiminde Grlen

Aksaklklar, OMF Gnmz Din Bilimleri Aratrmalar ve Problemleri

Sempozyumu (27-30 Haziran 1989), s. 359-362.

Muhtasar Nahiv Kitaplarna Bir Bak, bkz. elebi, Muharrem.

Mulahhas Sarf- Arab, (Komisyon) Mekteb-i Fnnu Harbiye Matbaas, y.y. ,1314.

el-Muntehab, bkz. Mehmet Zihni.

Musa Kzm, H. Eref Edip, Medreselerde Tedrisatn Islah, Srat- Mstakim, cilt

III, say 54, Ramazan 1325, s. 22-23.

Mustafa Cemil-Ahmed Naim, Mektebi Sultanye Mahsus Sarf- Arab ve Temrinat,

Mahmud Bey Matbaas, stanbul 1323.

Mustafa Safvet, Medreselerimiz, Beyanl Hak, cilt IV, say 89, 17 Zilhicce 1238, s.

1678-1680.

----------------, Talebelerin Medreselerden ikayeti: Medreselerimiz Hl Bir yoluna

Konmad, Sebilrread, cilt II-IX, say 29-211, 7 evval 1330- 6 Eyll 1328,

s. 53-54.

Mutalaa-i Mahsusa, bkz. Hseyin Hazm.

Mderrisinde Hareket-i Fikriye-Medaris Meselesi, bkz. Mehmed Hilmi (Hafz).

Mdrlere Gre mam-Hatip Liseleri, bkz. cal, Mustafa.

Mftizde, e II, Sebilrread, cilt XXI, say 546, Recep 1339, s. 210-212.

XXXVI

----------------, stanbul Medreseleri I, Sebilrread, cilt XXI, say 540, 541, 6-1339,

s. 160-163.

----------------, stanbul Medresleri II, Sebilrread, cilt XXI, say 542, 543, Recep

1339, s. 174-177.

Mklemat ve Temrinat- Arabiye Dersi, bkz. M. Salih Vecdi.

el-Muktezab, bkz. Mehmet Zihni.

el-Mezzeb fi Sarf- Nahv-i Lisanil Arab, bkz. Mehmet Zihni.

Nahv-i Arab Tercmesi, bkz. Sleyman Srr.

Odaba, H. Ferhan, Yabanc Dil retiminde Bilgisayar Kullanm, Eskiehir 1997.

Okumu, mer, Abdurrahman Cm, DA, VII, 93-99.

Okutan, mer, Din Eitimi, Cumhuriyet Dneminde Eitim, Milli eitim

Basmevi, stanbul 1983, s. 409-425.

Onbeinci Milli Eitim uras Hazrlk Dkman: 2000 Yllarnda Trk Milli

Eitimi Sistemi, Ankara 1995.

Osmanl Drul-Funnu, bkz. Arslan, Ali.

Osmanl Devletinin lmiye Tekilat, bkz. Uzunarl, smail Hakk.

Osmanl Devri stanbul Sbyan Mektepleri zerine Bir nceleme, bkz. Aksoy,

zgnel.

Osmanl Dnemi Konya Medreseleri, bkz. Arabac, Caner.

Osmanl Eitim Sisteminde Enderun Mektebi, bkz. Akkutay, lker.

Osmanl Eitim Tarihi, bkz. Sakaolu, Necdet.

Osmanl lmiye Tekilat ve eyhlislamlar, bkz. Yakt, smail.

Osmanl mparatorluunda Eitim ve Bilgi retim Sisteminde Oluumu ve

Dnm, bkz. Tekeli, lhan-lkin, Selim.

Osmanl mparatorluunda Fatih Dnemi Kamu Ynetimi, bkz. Emel, Topu.

Osmanl Medreselerin Kuruluu, Ykseli ve k Nedenleri, bkz. elebi,

lyas.

Osmanl Medreselerinde Arapa retimi ve Okutulan Ders Kitaplar, bkz.

Hazer, Dursun.

Osmanl Medreselerinde Bozulma, bkz. Hzl, Mefail.

Osmanl Medreselerinde lim, bkz. zgi, Cevat.

Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl, bkz. Pakaln, Mehmet Zeki.

XXXVII

Osmanl Trklerinde lim, bkz. Advar, A. Adnan.

Osmanlda retmen Yetitirme Sistemi, bkz. Duman, Tayyip

Osmanllar Dneminde Arap Dili ve Edebiyat retimi, bkz. een, Ramazan.

Osmanllarda Bilim ve Teknoloji, bkz. Kazancgil, Aykut.

Osmanllarda Yksek Din Eitimi, bkz. Atay, Hseyin.

cal, Mustafa, Mdrlere Gre mam-Hatip Liseleri, MEB Din retimi Dergisi,

Ankara 1991, say 30, s. 41.

rencilere Gre lahiyat Fakltesi Eitiminin Baar Durumu, bkz. Parladr,

Selahattin.

retim lke ve Yntemler, Teknikler, bkz. Kk Ahmet, Leyla.

klem, Necdet, Atatk Dneminde Darul-fnn Reformu, Bornova 1973.

mer (Tokat Mfts), Milletin En Byk htiyac: Munkarz Olan Medreselerin

hyas, Sebilrread, cilt XIX, say 476, 15 Rebiyulhir 1337, s. 76-77.

mer Fuat, Medreseler, Sebilrread, cilt X, say 252, 6 Cemaziyelhir 1329, s. 298-

299.

rgn Mesleki-Teknik Eitim zel htisas (Din Eitimi) Komisyon Raporu,

Ankara 1971.

zbalk, M. Reit, bn Him, en-Nahv, DA, XX, 75, 77.

zbek, Abdullah, lahiyat Fakltelerinde lmi Aratrma Zihniyetinin Gelitirilmesi,

OMF Yksekretimde Din Bilimleri retimi Sempozyumu, (21-

23Haziran 1987), Samsun 1988, s. 45-53.

zel Amal Yabanc Dil retim Programlar Hazrlanmasnda Gznnde

Tutulmas Gereken Temel Etmenler ve rnek Bir Program Modeli

nerisi, bkz. Bozta, smail.

zel, Mehmet, Trk Ordusu, Ankara 1999.

ztrk, Cemil, Atatrk Devri retmen Yetitirme Politikas, Ankara 1996.

ztrk, Osman, Trkiyede Arapa retimi, Mavera, say 79, Haziran 1983, s. 23-

27.

----------------, Arapa ve Dier Lisanlar, stanbul 1990.

zdoru, kr, Kuruluundan Bugne Trkiyede mam-Hatip Liseleri ve

Konya mam-Hatip Lisesi, Konya 1991.

XXXVIII

Pakaln, Mehmet Zeki, Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl, I-III, stanbul

1993, 1-32.

Parladr, Selahattin, rencilere Gre lahiyat Fakltesi Eitiminin Baar Durumu,

DEFD, say 11, zmir 1998, s. 1-32.

Parmakszolu, smet, Trkiyede Din Eitimi, Ankara 1966.

Pradigma Felsefe Szl, bkz. Cevizci, Ahmet.

Prens Abbas Halim Paa Hazretlerinin Taht- Himaye-i btidayenin Ner ve Tamimi,

Sebilrread, cilt XI, say 263, 23 evval 1331-12 Eyll 1329, s. 34-36.

er-Rfi, Mustafa Sadk, Trihu dbil-Arab, Beyrut 1940.

er-Rzi, Muhammed b. Eb Bekr, Tefsiru Garib-i Kuranil-Azim (tahk. Elmal,

Hseyin), Ankara 1997.

Resmi Gazete, 10 Ocak 1972 Tarih ve 14077 Sayl.

----------------, 2. 06. 1972 Tarih ve 14203 Sayl.

----------------, 2. 08. 1995 Tarih ve 15314 Sayl.

----------------, 22. 07. 1971 Tarih ve 13903 Sayl.

----------------, 3. 11. 1977 Tarih ve 16012 Sayl.

Rdiyeler, bkz. Sakaolu, Necdet.

Sakaolu, Necdet , Sultanler, Dnden Bugne stanbul Ansiklopedisi, VII, 69.

----------------, btidaler, Dnden Bugne stanbul Ansiklopedisi, IV, 187.

----------------, Rdiyeler, Dnden Bugne stanbul Ansiklopedisi, VI, 377.

----------------, Osmanl Eitim Tarihi, stanbul 1985.

Salname-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye, stanbul 1328.

Salname-i Nezaret-i Umumiye Hicri 1316; Hicri 1317; Hicri 1318; Hicri 1319; Hicri

1321.

Sancak, Yusuf, Yabanc Dil Eitimi-retimi ve Arapa, EKEV Akademi Dergisi,

cilt II, say 1, Kasm 1999, Ankara 1999, s. 58.

Saray, Mehmed, stanbul niversitesi Tarihi (1453-1993), stanbul 1996.

Sarf- Arab, bkz. Abdullah Atf.

Sarf- Arab, bkz. Ali Cevad.

Sarkaya, Yaar, Medreseler ve Modernleme, stanbul 1997.

XXXIX

Sarkolu, Ekrem, Yksek Din Eitimde Hedef ve Program, OMF,

Yksekretimde Din Bilimleri retimi Sempozyumu (21-23 Ekim 1987),

s. 208-215.

Sarm, brahim, slm Aratrmalarda Arapa Faktr, Arap Dili ve Edebiyat

Aratrmalar, OMF, Gnmz Din Bilimleri Aratrmalar ve

Problemleri Sempozyumu (27-30 Haziran 1989), s. 291.

Sat, Maarif Ne Vakte Kadar Bu Halde Kalacak, Tanin, 8 ubat 1909.

----------------, Merutiyetten Sonra Maarif Tarihi, Muallim, cilt II, say XIX (1918),

s. 659-664.

Sebilrread Ceride-i slmiyyesine, bkz. M. emseddin.

Srat- Mstakim Dergisindeki Dil, Edebiyat ve Sosyal Kavramlarn Sistematik

nceleme, bkz. Dayan, Muharrem.

Sini, Mahmut smail, Yabanc Dil retim Metotlar Hakknda Bir Aratrma (ev.

Elmal, Hseyin), DEFD V, zmir 1989, s. 449-476.

Sitemblkba, aban, Trkiyede slamn Yeniden nkiaf (1950-1960), Ankara

1995.

Sultanler, bkz. Dilaver, H. Hseyin.

Sultanler, bkz. Sakaolu, Necdet.

Sleyman Srr, Nahv-i Arab Tercmesi, stanbul 1320.

Son Devir Osmanl limlerinden Mehmed Zihni Efendi, bkz. Arslan, Ahmet Turan.

akik-i Numaniye ve Zeyilleri Hadiku-akik, bkz. Mecdi Mehmet Efendi.

erhu Divani Hamseti Eb Temmm, bkz. Ebl-Al el-Maarri.

erhu Makamti Harr, bkz. Ebul Abbas Ahmed b Abdlmmin el-Kaysi E- erisi.

een, Ramazan, Osmanllar Dneminde Arap Dili ve Edebiyat retimi, Stadies

On Turksh Arap Relations, Arap likilerini nceleme Vakf Yayn, stanbul

1986, s. 268-276.

evket, Medaris-i slamiye slahat Program, stanbul 1329.

ezertz-Zeheb f Ahbri Men Zeheb, bkz. bnul-md,

e-ir ve-uar, bkz. bn Kuteybe.

e-irani, Lisanl Arap, Beynl-Hak, 22 Ramazan 1328-13 Eyll 1326, s. 1868.

Talimul-Lugatil-Arabiyye I, bkz. Maksudolu, Mehmet-zdemir, Hikmet-Cebeci,

Suat.

XL

Talimul-Lugatil-Arabiyye II, bkz. Maksudolu, Mehmet-zdemir, Hikmet-

Cebeci, Suat.

Talimul-Lugatil-Arabiyye III, bkz. Maksudolu, Mehmet-zdemir, Hikmet-

Cebeci, Suat.

Talimu-Lugatil-Arabiyye l Tarikat- Berlitz, bkz. Komisyon.

Tahir el-Mevlevi, Ders Vekalet-i Celilesinin Mhim Teebbs, Medresetl

Mtehasssn, Sebilrread, cilt XI, say 286, Safer 1329, s. 418-420.

Tahsin, lahiyat Liseleri, Sebilrread, cilt XXIV, say 601, 5/1340, s. 44, 45.

Talebe-i Ulum Cemiyetinin Lahyas, Sebilrread, cilt XVIII, say 461, Rebiyulhir

1336, s. 239-240.

Talebe-i Ulumda Hareket-i Fikriye: Medarisin Hayat ve Memat Arefesinde,

bkz. A. kr.

Talebe-i Ulumda Hareket-i Fikriye: Ders Veklet-i liyesine Ak Arza, bkz. H.

Osman Niyazi.

Talebelerin Medreselerden ikayeti: Medreselerimiz Hl Bir yoluna Konmad,

bkz. Mustafa Safvet.

Tanzimattan Cumhuriyete Trkiyede Arapa retimi, bkz. Bildirici, Yusuf Ziya.

Tanzimat Devrinde Trk Eitiminde adalama (1839-1876), bkz. Bilim, Cahit

Yaln.

Tanzimat Sonrasnda Okullarda Din Eitimi (1838-1920), bkz. Yurdagl,

Memedolu.

Tanzimattan Cumhuriyete Arapa retimi (Kaynaklar ve Yntemler), bkz.

Ak, Kerim.

Trihu dbil-Arab, bkz. er-Rfi, Mustafa Sadk.

Takprzde, Mevztul-Ulm, I-II, stanbul 1313.

----------------, Miftahs-sede, Beyrut, t. y.

Tebliler Dergisi, 19.02.1979 Tarih ve 2021 Sayl Tebliler Dergisi, s. 177-179.

----------------, 19.06.1978 Tarih ve 2021 Sayl Tebliler Dergisi, s. 301.

----------------, 5.06.1978 Tarih ve 2021 Sayl Tebliler Dergisi, s. 302.

Tedrisat ve Medaris, bkz. Mehmet Fatin.

Tedrsat- btidiyye Mecmuas, sene I, say 2, 1327, s. 512,

Tefsiru Garib-i Kuranlazm, bkz. er-Rzi, Muhammed b. Eb Bekr.

XLI

Tekeli, lhan-lkin, Selim, Osmanl mparatorluunda Eitim ve Bilgi retim

Sisteminde Oluumu ve Dnm, Ankara 1993.

Telhs-i Sarf ve Nahv-i Arab, bkz. Ahmet Hamdi irvan.

Telhisl-Mifth, bkz. El-Kazvin.

Temrinli ve rabl Lisan- Arab, bkz. Hanbelizade, Muhammed akir.

Terbiye ve Talim: Mderrisinde Hareket-i Fikriye: Medaris Meselesi, bkz. Hafz

Mehmet Hilmi.

Terbiye ve Talim: Talebe-i Ulumda Hareket-i Fikriye: Islah- Medaris ve Esbab-

nhittmz, bkz. Haim.

Terbiye ve Tlim, Sebilrread, cilt I-VIII, say 1-183, 19 Rebiyylevvel 1330-24

ubat 1327, s. 11, 12.

Topalolu, Bekir-Karaman, Hayrettin, Arapa retimi zerine, Mavera, Say 79, s.

22.

Topkap Saray Mzesi, Ariv Belgesi, E 12064/2.

Turan, Abdlbaki, el-Elfiyye, DA, XI, 28, 29.

Tlc, Sleyman, nl Bir Osmanl Alimi mam Birgiv ve zhr-, Yeni Trkiye

Dergisi Osmanl zel Says, VIII, 107-113.

Trk Dilinde Gelime ve Sadeleme Safhalar, bkz. Levend, Aah Srr.

Trk Eitim Sistemleri Genel Bir Bak, bkz. Dinsoy, mer.

Trk Eitim Tarihi (Balangtan 1999a), bkz. Akyz, Yahya.

Trk Maarif Tarihi, bkz. Ergin, Osman.

Trk Milli Eitim inde mam-Hatip Liselerinin Yeri ve nemi, bkz. Baltac,

Cahid.

Trk Ordusu, bkz. zel, Mehmet.

Trk Tarihinde Harbiye, bkz. Gler, Ali-Akgl, Suat.

Trkiyede Arap Dili Alannda Yaplan Yksek Lisans ve Doktora Tezleri (1956-

2002), bkz. Uzunolu, M. Vecih.

Trkiye Cumhuriyetinde lk ve Ortaretim, bkz. Ciciolu, Hasan.

Trkiye Eitim Milli Komisyon Raporu, Ankara 1960.

Trkiye Eitim Sisteminin Gelimesine Tarihi Bir Bak, bkz. Unat, Faik Reit.

Trkiye slam Enstitleri Talebe Federasyonu, stanbul 1969.

Trkiye Maarif Tarihi Hakknda Bir Deneme, bkz. Atuf, Nafi.

XLII

Trkiye niversitelerinde Yabanc Dil Programlarnn Karlatrlmas, bkz.

Ceyhan, Erdal.

Trkiye ve Suudi Arabistanda lahiyat Tahsili zerine Bir Mukayese, bkz.

Uur, Ali.

Trkiyede Arapa retimi Asndan Al-Arabiyyatu lil-Hayat Ders Kitabnn

Deerlendirilmesi, bkz. Karata, Yusuf.

Trkiyede Arapa retimi Asndan el-Arabiyye lin-Nin Ders Kitabnn

Deerlendirilmesi, bkz. zm, Emin Cihan.

Trkiyede Arapa retimi, bkz. ztrk, Osman.

Trkiyede Arapa retimine Dair Baz Teklifler, bkz. Civelek, Yakup.

Trkiyede ada Eitim Tarihi, Eskiehir, bkz. Bilim, Cahit Yaln.

Trkiyede Din Eitimi, bkz. Parmakszolu, smet.

Trkiyede Din Eitimi, bkz. Uzunpostalc, Mustafa.

Trkiyede Eitim Bilimleri Tarihi, bkz. Binbaolu, Cavit.

Trkiyede slamn Yeniden nkiaf (1950-1960), bkz. Sitemblkba, aban.

Trkiyede Ortaretim, bkz. Ycel, H. Ali.

Trkiyede retmen Yetitirme Problemi, bkz. Koer, Hasan

Trkiyede retmenlerin Toplumsal Deimedeki Etkileri (1848-1940), bkz.

Akyz, Yahya.

Trkiyede Yksekretim Kurumlarnda Arapa retimi, bkz. Karaca, Mahmut.

Trkiyede Yksekretim, bkz. Aydoan, Ata nal.

Trkiyedeki niversitelerde Bilim-Meslek Alanlarna Ynelik Yabanc Dil

Eitimi, bkz. Ersan, Sezer.

Trkiyenin Eitim kmaz ve Atatrk, bkz. Bagz, lhan.

Uur, Ali, Trkiye ve Suudi Arabistanda lahiyat Tahsili zerine Bir Mukayese,

OMF Yksekretimde Din Bilimleri retimi Sempozyumu (21-23

Ekim 1987), Samsun 1988, s. 91, 106.

Ulema-y slamiyenin Mevki-i Siyasisi II, bkz. Hafz Hseyin.

Uluda niversitesi Katalogu, 1993/1994, Bursa 1994.

Ulu, Nait Hakk, Byk Devrim, stanbul 1973.

Unat, Faik Reit, Trkiye Eitim Sisteminin Gelimesine Tarihi Bir Bak, Ankara

1964.

XLIII

Usul-i Tedrs-i Arab, bkz. smail Hmeseti.

Uygun, Osman, mam-Hatip Liselerinde Arapa retimi (Baslmam Yksek

Lisans Tezi), Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Ankara 1994.

Uzunarl, smail Hakk, Osmanl Devletinin lmiye Tekilat, Ankara 1984.

Uzunolu, M. Vecih, Trkiyede Arap Dili Alannda Yaplan Yksek Lisans ve

Doktora Tezleri (1956-2002), Nsha, yl III, say VIII, s. 7-31.

Uzunpostalc, Mustafa, Din retiminde lahiyat Fakltelerinin Rol, Din retimi

Dergisi, (Ocak-ubat-Mart 1988), Ankara 1988, s. 12-15.

---------------, Trkiyede Din Eitimi, Kuruluunun 43. Ylnda mam-Hatip

Liseleri, stanbul 1995, s. 119-123.

Byk Devrim, bkz. Ulu, Nait.

lken, Hilmi Ziya, lahiyat Fakltelerinin Geirdii Safhalar, lahiyat Fakltesi

Albm, y.y., 1961.

nald, Kenan, Yksek slam Enstits, Yeni Sebilrread, cilt XII, say 297, Kasm

1959, s. 356.

nl Bir Osmanl Alimi mam Birgiv ve zhr-, bkz. Tlc, Sleyman.

nsr, Ahmet, Kurulutan Gnmze mam-Hatip Liseleri, stanbul 1995.

nver, A. Sheyl, Fatih Klliyesi ve Zaman lim Hayat, stanbul 1949.

zm, Emin Cihan, Trkiyede Arapa retimi Asndan el-Arabiyye lin-Nin

Ders Kitabnn Deerlendirilmesi (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Gazi

niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Ankara 2002.

Vardar, Berke, Balca Dilbilim Terimleri, stanbul 1978.

Var, Fatma, Eitimde Program Gelitirme Teori ve Teknikler, Ankara niversitesi

Eitim Fakltesi Dergisi, say 1-4, 1969, s. 95.

Vural, Glin, Dil retiminde rencinin, retmenin ve Ortamn renime

Etkileri, Dil Dergisi, say 43, Mays 1996, s. 23.

XIX Yz Ylda Osmanlda Kurulan Cemiyeti lmiyelerin Eitim ve retim

almalar, bkz. Ayhan, Halis.

XV-XVI Asrlarda Osmanl Medreseleri, bkz. Baltac, Cahid.

XX Asra Erien stanbul Medreseleri, bkz. Ktkolu, Mbahat S.

Yabanc Dil Eitim ve retimi Komisyon Raporu, Mart 1991, Ankara 1991.

Yabanc Dil Eitimi-retimi ve Arapa, bkz. Sancak, Yusuf.

XLIV

Yabanc Dil Olarak Arapa retim Metot ve Teknikleri, bkz. Doan, Candemir.

Yabanc Dil renenlere neriler, bkz. Deveci, Tahir.

Yabanc Dil retim Metotlar Hakknda Bir aratrma, bkz. Sini, Mahmut smail.

Yabanc Dil retim Yntemleri ve Tmer Yntemi, bkz. Hengirmen, Mehmet.

Yabanc Dil retim Yntemleri, bkz. Demircan, mer.

Yabanc Dil retiminde Bilgisayar Kullanm, bkz. Odaba, H. Ferhan.

Yabanc Dil retiminde Kullanlan Yntemlerle lgili Deneysel Bir Aratrma,

bkz. Enver Tahir Rza.

Yabanc Dil retiminde Yntem Sorunu, bkz. Gr, Hakan.

Yabanc Gz le mam-Hatip Liseleri (1924-1992), bkz. Yavuz, Hulusi.

Yahya Afif, lahiyat Fakltesi-lahiyat Fakltesinin Dier Naveks- lmiyesi,

Sebilrread, cilt XXIV, say 601, 4/1340, s. 40-43.

----------------, lahiyat Fakltesi-lahiyat Fakltesinin Vaziyeti lmiyesi,

Sebilrread, cilt XXIV, say 600, 12 evval 1342-15 Mays 1340, s. 17-19.

Yakt, smail, Osmanl lmiye Tekilat ve eyhlislamlar, Trk Yurdu, Aralk 1999,

Ocak 2000, cilt XIX-XX, say 14, s. 174-187.

Yank, Nevzat Hafz-Demirayak, Kenan-Kll, Mustafa-enli, M. Sadi, Avamil-i

Crcani Avamil-i Birgiv ve Tercmeleri, y. y. 2000.

Yavuz, Hulusi, Yabanc Gz le mam-Hatip Liseleri (1924-1992), Trkiyede Din

Eitimi ve retimi, s. 134-172.

Yazc, Nesimi, II. Merutiyetten Cumhuriyete Din Grevlisi Yetitiren Kurumlar

zerine Baz Gzlemler, Trkiyede Din Eitimi ve retimi, stanbul 1993,

s. 90-97.

Yazcolu, Sait, Cumhuriyetin 75. Ylnda Din retiminde Yeni Hedefler, AFD

zel Say, Ankara 1999, s. 1-8.

Yeni slam Medreseleri Hakknda Mhim Bir Rapor, bkz. Akseki, Ahmed

Hamdi.

Yeni Trkiye Dergisi Osmanl zel Says, I-XII, Ankara 1999.

Yldz, lhan, Medreseyle Nereye Kadar?, Yznc Yl niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi, say 2, Van 2001, s. 217-238.

Yunuszde Ahmet Vehbi, Lisan- Ecnebi Tahsilinde Mahzur- er- Yoktur, Srat-

Mstakim, cilt III, say 72, 8 Muharrem 1328-7 Kanunisani 1325, s. 315-316.

XLV

Yurdagl, Memedolu, Tanzimat Sonrasnda Okullarda Din Eitimi (1838-1920),

stanbul 2001.

Ycel, H. Ali, Trkiyede Ortaretim, Ankara 1994.

Yksek Din Eitimde Hedef ve Program, bkz. Sarkolu, Ekrem.

Yksek slam Enstitleri Akademisyenlik zlemi ve Akademisyenliin Anatomisi,

bkz. Aydn, Hseyin.

Yksek slam Enstitlerinde Din Eitimi ve Problemleri, bkz. Ayhan, Halis.

Yksek slam Enstits, bkz. nald, Kenan.

Yksekretimde Din Bilimlerinin Baarl retilmesinde ki nemli Faktr,

nsan Kayna ve Ders Mfredat, bkz. Kokuzu, Ali Osman.

Yksel, Emrullah, Birgiv, DA, VI, 191-194.

Zengin, Zeki Salih, II. Merutiyet Dneminde Medreselerin Islah Hareketleri ve

Din Eitimi (1908-1918), (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Erciyes

niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Kayseri 1993.

Zihni (Sinop Mutasarrf), Milletin En Byk htiyac Munkarz Olan Medreseleri

hyas, Sebilrread, cilt XIX, say 480, 16 Cemaziyelhir 1339, 24 Safer

1337, s. 127, 128.

ez-Zirikli, Hayreddin, el-Alm, I-XI, Beyrut 1969.

Ziya, Mehmed, Mekteb-i Sultan, stanbul 1918.

Zorunlu Temel Eitim ve mam-Hatip Liseleri, bkz. Bilgin, Beyza.

XLVI

KISALTMALAR

ADTCF :Ankara niversitesi Dil Tarih Corafya Fakltesi

AF : Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi

AFD : Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi

AFED : Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi slam limler Enstits

Dergisi

b. : Bin, ibn

BOA : Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl-Osmanl Arivi

Daire Bakanl

ev. : eviren

DEFD : Dokuz Eyll niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi

DA : Diyanet slam Ansiklopedisi

DUT : BOA Dosya Usul rade Tasnifi

EFD : Erciyes niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi

F : Frekans

GGEF : Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi

GFD : Gazi niversitesi orum lahiyat Fakltesi Dergisi

A : slam Ansiklopedisi

ME : Milli Eitim

MUN. : Maarif-i Umumiye Nezareti

MEB : Milli Eitim Bakanl

ner : Nereden

OMF : Ondokuz Mays niversitesi lahiyat Fakltesi

. : lm

s. : Sayfa

SNMU. : Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye

t. y. : Tarihi yok

tahk. : Tahkik

UFD : Uluda niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi

vd. : Ve devam

y. y. : Yayn yeri yok

YYFD : Yznc Yl niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi

8

BRNC BLM

KNC MERUTYETTEN CUMHURYETN KURULUUNA

ARAPA RETM

(LK VE ORTA RETMDE)

1-BTDA MEKTEPLERNDE ARAPA RETM

A) TARHES

Balang (ilk mektepler) anlamna gelen btidaler, Osmanl eitim sisteminde

eitimin ilk kademesini oluturmaktadr. btidalere, tarihi sre ierisinde Usl-i

Cedde Mektepleri, Numune btidaleri, Ta Mektep denmitir.1 lki 1862de

stanbulda alan ve Arap elifbas ile Trke okuma yazma retimini de ieren ders

programlarnn uyguland resmi ve zel Osmanl ilkokullardr. Tanzimat ve

merutiyet dnemlerinde medreselerin dnda kalan okullar kademelendirilirken

btidaler, bu sralamada balang saylmt. btidaler, ders program, retim

yntemleri, ara gereleri ve retmenler

İKİNCİ MEŞRUTİYET’TEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE ARAPÇA … · 2-el-Müşezzeb fi Sarf-i ve...

Documents

Transcript of İKİNCİ MEŞRUTİYET’TEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE ARAPÇA … · 2-el-Müşezzeb fi Sarf-i ve...