III Racunarski Harver

5/26/2018 III Racunarski Harver

1/69

LOGO

Raunarski hardver

Prof.dr Ramo [email protected]


2/69

Raunarski harver

Raunarski hardver obuhvata sve fizike komponente raunarskog sistema,koje zajedno obezbeuju izvravanje etiri osnovne aktivnosti u raunaru:ulaz, obrada, memorisanje i izlaz podataka.

Osnovne hardverske komponente su:

centralna jedinica

ulazno i izlazni ureaji


3/69

Arhitektura procesora


4/69

Tipovi procesoraNa tritu IBM kompatibilnih PC raunara postoje dve kompanije

koje uspeno proizvode procesore i to1. Intel Corporation i

2. Advanced Micro Devices (AMD).

Procesor


5/69

Procesor

Centralni procesor izvrava sve zadatke dobijene odoperativnog sistema i aplikativnih programa.

Kao osnova za izradu procesora slui silikonska podloga nakoju se tampaju uzorci elektronskih kola.

Za svaki procesor se posebno vre testiranja i ukoliko seotkrije da bilo koja operacija ne funkcionie dobro, taj ip seodbacuje.


6/69

Brzina procesora i radni takt

Brzinu CPU-a se izraava u milionima instrukcija koje procesormoe da izvri u jednoj sekundi.

U raunaru postoji elektronsko kolo koje nosi naziv sistemskisat i generie impulse, odnosno taktove.

Brzina generisanja impulsa sistemskog sata se naziva radni

takt raunara i meri se milionima ciklusa u sekundi, odnosnomegahercima MHz i gigahercima GHz.

Da bi izvrili istu instrukciju, razliitim procesorima jepotreban razliit broj taktova, to zavisi od irine magistrale,duine procesorske rei i ke memorije.


7/69

Magistrala podataka

Vrlo bitna karakteristika centralnog procesora koja znatnoutiena njegove performanse je irinamagistrale (data bus)kojom podaci putuju od unutranjih delova raunara kaprocesoru.

Magistrala podataka se sastoji od skupova paralelnih vodova,

gde svaki pojedinani vod nosi po jedan bit od kojih se naodredituformiraju bajtovi.

U zavisnosti od toga na kraju imamo 8, 16, 32, 64 i 128 bita.

Koliina bitova koju procesor moe da obradi u jednomtrenutku naziva se duinaprocesorske rei.

Tako izrazi poput 16-bitni CPU, 32-bitni CPU ili 64-bitni CPUoznaavaju broj bitova koje centralni procesor moeistovremeno da obradi.


8/69


Arhitektura procesora se odreuje na osnovu njegovih bitnihkarakteristika.

Razlikuju se dve standardne arhitekture procesora:

1. CISC (Complex Instruction Set Computer)

2. RISC (Reduced Instruction Set Computer)

CISC arhitektura se odnosi na standardnu arhitekturu procesora, ipodrazumeva postojanje velikog broja instrukcija, ime se olakavarad programerima. Ova vrsta procesora je skupa za proizvodnju, troidosta elektrine energije i puno se greje.

RISC arhitektura procesora nudi vrlo mali skup osnovnih instrukcija,

jeftinija je za proizvodnju i troi manje elektrine energije. Ovakvaarhitektura zahteva vei programerski rad, jer je potrebno reavatiprobleme korienjem malog skupa osnovnih operacija. Dananji RISCprocesori imaju dosta ugraenih karakteristika CISC arhitekture iobrnuto.


9/69


Dve najbitnije komponente koje ine procesor su:1. Kontrolna ili upravljaka jedinica2. Aritmetiko-logika jedinica

Kontrolna jedinica (Control Unit CU) upravlja radomraunarskog sistema tako to interpretira i nadgledaizvravanje instrukcija.

Aritmetiko-logika jedinica (Aritmetic-Logic Unit ALU) je deocentralnog procesora koji izvrava aritmetike ili logikeoperacije u raunaru.

Aritmetike operacije su: sabiranje, oduzimanje, mnoenje ideljenje

Logike operacije podrazumevaju dve vrednosti sa ciljem da seustanovi njihov meusobni odnos: vee, manje, jednako


10/69

Arhitektura procesora ke memorija

Ke memorija procesora koristi se za uvanje podataka kojimase poslednje pristupalo u memoriju tako da im se moe brzopristupiti.

Procesoru je lake i bre da podatke pokupi iz svog kea negoda ga uzima iz RAM memorije ili vrstog diska

Ukupna koliina kea danas se obino kree oko MB kememorije.

Postoje tri vrste skrivene memorije procesora:

Nivo 1 (L1) ili unutranji ke, Nivo 2 (L2) ili spoljni ke i Nivo 3 (L3)


11/69

Arhitektura procesora ke memorija

L1 je najbra memorija i smetena je neposredno u samprocesor.

L2 ke memorija ugrauje se neposredno u pakovanjeprocesora, ranije je ugraivana u matinu plou.

U raunarima najnovije generacije koristi se novi nivo kememorije, nivo 3. Ke memorija L3 je obino smetena izmeuprocesora i memorije raunara, a koristi se kao mesto nakojem se uvaju podaci iz glavne memorije kojima se estopristupa.


12/69

Hlaenje procesoraPostoje veliki broj naina za hlaenje procesora:

vazduno teno (vodeno, toplotna pumpa) hibridno

Dva najea naina za neposredno hlaenje procesora suhladnjaci i ventilatori, koji se danas uvek koriste zajedno.

to je hladnjak vei moe da rasipa vie toplote. Zbog togaveim, snanijim procesorima je potreban vei hladnjak.

Dodavanje jednog ventilatora pomae proces hlaenjauduvavanjem hladnog vazduha preko povrine hladnjaka.

Budui da je hlaenje sutinski znaajno za dobre performanseprocesora, mnogi proizvoai sada isporuuju procesore saunapred prikaenim hladnjakom i ventilatorom.

Procesor


13/69

Matina ploa

Matina ploa


14/69

Matina ploaMatina ploa (motherboard) je deo raunara na koji suposredno ili neposredno povezane sve druge komponente iureaji jednog PC-ja.

Dimenzije ili formatse odnosi na fiziku veliinu ploe:ATX (305x244 mm) iMiniATX (284x208mm).

Uzavisnosti da li ploa na sebi ima integrisanu grafiku karticurazlikujemo:

integrisane i

neintegrisane.

Matina ploa


15/69

Matina ploaSlotovi se koriste za interno povezivanje kartica sa raunarom.To su konektori u obliku proreza, koji slue za povezivanjeinternih kartica sa raunarom.

Vrste slotova su:PCI (Personal Computer Interface) - trenutnonajrasprostranjeniji, podrava sve vrste kartica, sem novijihgrafikihAGP (Accelerated Graphics Port) - koristi se iskljuivo zagrafike karte, ne podravaju ga stariji modeli grafikihkarticaMemorijski slotovi

SDRAM memorija (Synchronous DRAM) iDDR memorija (Double Data Rate).

Matina ploa


16/69

Matina ploa

Matina ploa


17/69

Memorija - unutranja U zavisnosti od toga da li moemo menjati njen sadraj

razlikujemo:

ROM (Read Only Memory), koja sadri podatke koji su potrebniza startovanje i funkcionisanje raunara, i

RAM (Random Access Memory), memoriju sa direktnimpristupom, u koju moemo upisivati podatke koji ostajusauvani sve dok je raunar ukljuen.

Spoljna memorija (Hard disk, CD, DVD, ...) sluzi za trajnouvanjepodataka

Memorija


18/69

Memorija - RAMRAM memorija se koristi za privremeno uvanje informacija koje

su potrebne procesoru.

Svi novi raunari koriste memoriju koja se naziva Dynamic RAMili skraena DRAM. Dve verzije ove memorije danas su uupotrebi i to:

1. Synchronous DRAM(SDRAM),

2. Double Data Rate SDRAM(DDR SDRAM).

Memorija se proiruje pomou momorijskih modula koja seprave u veliinama od 1, 2, 4, 8 GB.

Memorija - RAM


19/69

Memorija - unutranja

Memorija - RAM


20/69

Memorija - Spoljana U sluajevima kada elimo da podaci na kojima radimo ostanu

sauvani i nakon to iskljuimo raunar, iste moramo uvati uspoljanjoj memoriji.

Spoljanju memoriju ine ureaji koji koriste dve vrstetehnologija za zapis podatka:

1. Memorije sa magnetnim pisanjem, na mediju ija jepovrina presvuena materijalom koji je osetljiv namagnetno polje. Na ovoj tehnologiji se baziraju flopidiskovi, hard diskovi i izmenljivi diskovi.

2. Memorije sa optikim pisanjem, tankim laserskim

snopom koji je u stanju da zapie ili iita podatke satankog plastinog diska, i to formiranjem udubljenja iispupenja koja e odgovarati 0 ili 1. Ovaj princip koristeCR ROM i DVD ureaji.

Spoljna memorija


21/69

Memorija - SpoljanaPri biranju ureaja koji emo koristiti, presudne su tri

karakteristike:

1. Vreme pristupa, vreme kojE je potrebnO da bismo pristupilinekom podatku u memoriji, izraava se u nano ili milisekundama.

2. Koliina podatakakoju je u stanju jedan medij da sauva.3. Protok podataka, koliina informacija koju moemo da

prebacimo sa jednog medija u jedinici vremena, izraava se uKb/s ili ee u Mb/s.

Spoljna memorija


22/69

Memorija Spoljana Hard disk Hard diskovi su najbitnija vrsta spoljanje memorije. Kapaciteti ove memorije se kreu u rasponu od 250 GB 8 TB, sa protokom i do 75Mb/s.

Struktura hard diska je jednostavna: sastoji se od nekolikoploa za upis, koje se vrte velikom brzinom (do 7200

obrtaja/min), pri emu se iznad i ispod svake od njih nalaziglava za itanje/pisanje podataka. Hard diskovi se vezuju na matinu plou preko kontrolera koji

vri komunikaciju izmeu elektronike hard diska i procesoraraunara.

Memorijahard disk


23/69

Memorija Spoljana Hard disk Manje korien interfejs, najvie zbog visoke cene kontrolera i

ureaja, je SCSI (Small Computer System Interface). On dozvoljava prikljuivanje ak do 7 ureaja na jedan

kontroler, i brzinu protoka i do 160 Mb/s.

Najbitnije osobine svakog hard diska su:

Kapacitet (GB), koliina podataka koji se mogu smestiti na disk Vreme pristupa, vreme koje je potrebno glavi da se pozicionira

iznad ploe i pone prenos informacija, danas se obino kreeispod 10 ms.

Brzina obrtanja hard diska ije vrednosti se izraavaju uobrtajima ploe diska u minuti i iznosi 7200 Rpm Brzina prenosa podataka, koja je proporcionalna brzini obrtanja

hard diska i teorijski kod savremenih diskova iznosi 133 Mb/s.

Memorijahard disk


24/69

Memorija Spoljana Hard disk

Memorijahard disk


25/69

Memorija Spoljana USB disk USB disk se prikljuujena USB prikljuakraunara. Prilikom prikljuenjana raunarponaase kao hard disk.

Proizvode se sa kapacitetom 1GB,2,4,8GB i vie. Postoje i USB diskovi sa veimkapacitetom u malo drugaijoj

izradi.

MemorijaUSB disk


26/69

Memorija Spoljana CD ROM CD ROM je memorija sa optikim zapisom

CD ROMje skraenica od Compact Disc Read Only Memory.

Velika koliina podataka (do 800 MB) koja se moe smestitina jedan kompakt disk je sasvim dovoljna za distribuiranjevelikih aplikacija i operativnih sistema.

Bitna karakteristika CD ROM ureaja je brzina prenosapodataka koja se izraava u obliku 32x, 40x, 52x, a dananjistandard je 52x.

U oznaci za brzinu x predstavlja protok prvobitnih CD ROMureaja koji je iznosio priblino 150 Kb/s.

MemorijaCD ROM


27/69

Memorija Spoljana CD ROM

MemorijaCD ROM


28/69

Memorija Spoljana DVDROM DVD ROMje najnoviji standard za smetanje podataka na

optike medije. DVD je skraenica od rei Digital Video Disctaj naziv nosi

zbog mogunosti da na sebi uva kompletan film u digitalnomzapisu.

Na jednom DVD disku se moe smestiti 17 GB podataka,zavisno od vrste izrade. DVD ROM ureaji su u stanju da itajui klasine CD ROM diskove. DVD disk je slian CD, ali je saznatno veim kapacitetom.

DVD ima vie slojeva to omoguava zapis vee koliine

podataka. Svaki sloj predstavlja, slino kao kod CD, jednuneprekidnu spiralu i zapis na DVD je mogu sa obe strane. Na primer DVD sa dva sloja, sa upisom na obe strane moe

memorisati 17 GB podataka, a ukupna duina spirala pokojima se vri zapis bi iznosila ak 48 km.

MemorijaDVD ROM


29/69

Memorija Spoljana DVDROMBitne karakteristike DVD ureaja su: brzina reprodukovanja sadraja diska oko 1,38 MB/s kvalitet reprodukovanja za video sadraje rezolucija

720x576 piksela, za audio sadraje frekventni opseg, odnossignal/um, procenat izoblienja uma,..

Brzina snimanja kod ureaja za snimanje za jedan DVDkapaciteta 4,7 GB potrebno je 20-25 minuta

MemorijaDVD ROM


30/69

Port je prikljuak na spoljnoj strani kuita koji koristimo zapovezivanje eksternih ureaja sa raunarom.

Paralelni port (LPT)

Slui za prenos digitalnih signala u jednom ciklusu, pri emuse osam bitova jednog bajta prenose istovremeno. Bri su odserijskih portova, a sporiji od USB. Na matinim ploamapostoji uglavnom samo jedan ovakav port, a koristi se zapovezivanje tampaa, skenera, eksternih CD jedinica i svihureaja kojima je potreban brz prenos podataka, koji iznosinegde oko 1,2 MB/s.

SCSI port Skraenica od Small Computer System Interface, ovaj

standard se polako probija i na PC raunare. Po izgledu slianparalelnom portu, omoguava povezivanje osam ureaja unizu (tampai, skeneri, digitalne kamere), protokom kojivarira u zavisnosti od verzije.

Portovi


31/69

PortoviSerijski port (COM) Sline funkcije kao i paralelni port, s tom razlikom da se kod

serijskog porta podaci alju u sesiji (jedan za drugim) a neistovremeno. Ostvarljiv protok iznosi oko 11,5 KB/s, a brojportova na raunarima je najee dva. To je 9-pinskikonektor.

PS2 port

Ovo je novija verzija serijskog porta. Na modernimkonfiguracijama postoji u paru, i koristi se za povezivanjemia i tastature sa raunarom. Ima 6 pinova.

USB port

Najnoviji standard, tei da svi ureaji koriste jednu vrstuprikljuaka (Universal Serial Bus). Ovo je jedina vrsta portakoja omoguava da se ureaji prikljuuju/iskljuuju dok jeraunar ukljuen. Omoguava brz protok od 12 MB/s kodverzije USB 1.1 a 480 MB/s kod verzije 2.0. Na ploama brojUSB portova varira od 2 do 8.

Portovi


32/69

PortoviFireWire port Retko zastupljena vrsta serijskog porta. Poznat je i pod

imenom IEEE 1394. Nastao je kombinacijom dva standardaSCSI i USB. Omoguava protok do 1 GB/s, tako da gauglavnom koriste ureaji kojima brzina USB nije dovoljna,recimo za prenos podataka sa digitalne video kamere.

Infracrveni port (IrDA)

Neki ureaji kao to su tastatura ili mi su napravljeni tako dakomuniciraju beino, odnosno preko IC porta korienjeminfracrvenih signala. Ova metoda se koristi i kod daljinskihupravljaa kod televizora. Odailja i prijemnik moraju biti u

direktnoj liniji vidljivosti.Konektor za monitor

Izlaz grafike kartice koji slui za povezivanje monitoranajee je VGA konektor. Danas neki raunari poseduju i DVIkonektor koji se koristi za ureaje sa mogunou digitalnogprikaza.

Portovi


33/69

PortoviKonektori zvune kartice Na izlazu zvune kartice moe se nai vie konektora:

ulazni konektor za mikrofon,

linijski ulaz koji prihvata zvuk sa drugih audio ureaja, izlaz za zvunike ili slualice, linijski izlaz koji omoguava slanje zvuka na druge

ureaje.

Portovi


34/69

Portovi

Portovi


35/69

Grafika kartaGrafika kartica je komponenta raunarskog sistema koja

pretvara digitalne informacije u sliku na ekranu raunara.Zajedno sa monitorom ini video podsistem raunara koji

kreira sliku na ekranu (statinu i dinaminu), omoguavagledanje TV programa, obrauje video snimke, omoguavaigranje video igara i drugo.

Grafika karta


36/69

Grafika karta

Grafika karta


37/69

MonitoriMonitor je izlazni ureaj koji se najee koristi i zajedno sa

grafikom karticom se naziva grafiki podsistem raunara. Jedna od podjela je prema korienojtehnologiji na:

CRT (Cathode Ray Tube) - monitore sa katodnom cijevi, LCD (Liquid Crystal Display) - monitore sa tenim

kristalom, LED (Light Emitting Diode) - monitore sa svjetlosnim

diodama i GPD (Gas Plasma Display) - monitore sa gasnom

plazmom. Druga podjela je prema njihovoj veliini, koja se mjeri, kao i

kod televizijskih prijemnika, duinomdijagonale ekrana. Ova veliinaizraavase u inima(1 = 2,56 cm). Danas senajeekoriste monitori od 17 , 19ili 21.

Monitor


38/69

Monitori sa katodnom cijevi

Monitori sa katodnom cijevinajeisu izlazni ureajpersonalnih raunara.

Kod njih slika nastaje udaromelektronskog mlaza ufosforescentni zaslon ekrana takoda takakoja je udarena zasvijetli.

Savremeni monitori daju vrlokvalitetnu sliku, ali su zbogveliinekatodne cijevi glomazni.

Monitori zasnovani na drugimtehnologijama su manji i imajumanju potronjuelektrineenergije, ali sujouvijek relativnoskupi pa se zbog toga uglavnomkoriste za prenosne (notebook)raunare.

Monitor


39/69

LCD Monitori LCD (Liquid Crystal Display) monitori ne kreiraju sliku emitujui

svjetlost.

Kod njih se mijenja refleksija svjetlosti od povrinena razliitimdjelovima ekrana, tako da se svjetlost u manjoj ili veojmjerireflektuje ili apsorbuje.

Glavna prednost ovih monitora je vrlo mala potronjaenergije, pa

su idealni za prenosne raunare.

Monitor


40/69

LED Monitori LED (Light Emitting Diode) monitori sastoje se od velikog

broja vrlo malih LED dioda poreanihu obliku mreenaekranu, gdje je svaka dioda jedan piksel.

U zavisnosti od primljenog signala, svaka dioda zasvijetliodgovarajuimintenzitetom svjetla imese formira slika naekranu

Monitor


41/69

LED Monitori LED (Light Emitting Diode) monitori sastoje se od velikog

broja vrlo malih LED dioda poreanihu obliku mreenaekranu, gdje je svaka dioda jedan piksel.

U zavisnosti od primljenog signala, svaka dioda zasvijetliodgovarajuimintenzitetom svjetla imese formira slika naekranu

Monitor


42/69

GPD (Gas Plasma Display) Monitori GPD (Gas Plasma Display) monitori -

monitori sa gasnom plazmom sastojese od minijaturnih sijalica napunjenihgasom, poslaganih u mreuizmeudvije staklene ploe.

Dva druga staklena zaslona sadreelektrineprovodnike poreaneuredove.

Provodnici u zaslonima su pod pravimuglom tako da inemreu. Oviprovodnici povezani su sa svakom od

minijaturnih sijalica. Svaka sijalica u mreizasvijetli

odreenimintenzitetom na osnovudobijenog signala u presjeku njenihprovodnika imese formira slika naekranu

Monitor


43/69

Karakteristike monitora Najvanije karakteristike monitora su: Veliina ekrana. Predstavlja duinu dijagonale ekrana, izraava

se u inima (1in=2,54cm) i varira u rasponu od 11 do 42. Rezolucija ekrana. Rezolucija ekrana se odnosi na broj taaka

koje je ekran u stanju da prikae. Najeih su: 640x480 do 1600x1200

Veliina take (Dot Pitch). To je karakteristika CRT ekrana ipredstavlja razmak izmeu piksela na ekranu.

Frekvencija osveenja ekrana (refresh Rate) predstavljafrekvenciju uzastopnog iscrtavanja slike na ekranu.

Dubina boja. Broj bita koji je odreen za pamenje boje pikselanaziva se dubina bojai odreuje broj moguih boja koje ekranmoe da prikae.

Potronja energije zavisi prvenstveno od tehnologije izrade. CRTmonitori troe mnogo vie elektrine energije od LCD montora.CRT monitori oko 110W, a LCD oko 30W

Monitor


44/69

tampai tampa je izlazni ureaj pomou koga se binarno-kodirana

informacija iz raunara prenosi na papir. Osnovna podela tampaa se vri prema tehnologiji ispisa, pa

tampae delimo na: matrine, inkjet

laserske

Takoe, tampae moemo da klasifikujemo i premakarakteristikama:

kvalitet tampe,

brzina tampanje pomou udara na papir ili ne, mogunost tampanja grafike, fontovi

tampa


45/69

tampai - matrini Matrini tampa formira otisak pomou udaraca iglica

(pinova) iz pokretne glave preko mastiljave trake.

Svaka iglica napravi jednu taku i kombinacijom tih taakaformira se znak ili ilustracija.

Izgled svakog znaka definie se unutar matrice.

tampa


46/69

tampai - matriniOsnovne karakteristike matrinih tampaa su:

Rezolucija tampe kree se od 180x180 do 360x360 dpi. Brzina tampezavisi od rezolucije i moda tampanja Kvalitet tampe teksta zadovoljava osnovne potrebe. Kapacitet mastiljave trake se meri i u milionima karaktera.

Mogunost istovremene tampe na vie papira. tampanje na beskonanom papiru sa perforiranim trakama. Format papira za tampu moe biti A3 i A4.

Loe osobine su: velika buka pri radu, lo otisak prilikom tampanja grafike i prilino spora tampa.

tampa


47/69

tampai ink jetINKJET TAMPAI su danas iroko rasprostranjeni, pogotovo u kunoj

upotrebi, pre svega zahvaljujui niskoj ceni ureaja i mogunostiampanja u boji teksta i slika u dobrom kvalitetu.

Ovaj tampa radi na principu nanoenja tankog sloja mastila na papir kojise u malim kapljicama brizga iz glave tampaa.

Kapljice na papiru stvaraju take odreene boje, i kombinacijom irasporeivanjem boja dobija se krajnja slika foto kvaliteta.

Osnovni nedostatak ovih tampaa je da nisu ekonomini za veliki brojotisaka.

Osnovne karakteristike inkjet tampaa: Rezolucija tampe moe biti prilino visoka Brzina tampanja zavisi od materijala i rezolucije. Kapacitet kertrida je vrlo bitan za procenu trokova. Izbor papira zavisi od materijala koji se tampa i rezolucije. Format tampe moe biti A3 i A4. Nain povezivanja je preko paralelnog ili USB konktora.

tampa


48/69

tampai laserski tampaBitne krakteristike laserskog tampaa su: Rezolucija tampe iznosi 600x600, 1200x1200 i vie, taaka po

inu. Za tampu teksta dovoljno je 300 do 600 dpi, a za grafikuje potrebno 1200 dpi.

Kapacitet RAM memorije iznosi 4 i 16 MB, a po potrebi se moe

dograditi i vie,. Brzina tampe iznosi od 10-20 stranica. Format ispisa A4, A3. Kapacitet kertrida tonera iznosi od 5.000 do 15.000 stranica. Nain povezivanja sa raunarom je preko paralelnog ili USB

konektora. Zavisno od boje otiska laserskog tampaa postoje crno beli i

kolor laserski tampai

tampa


49/69

tampai

Matrini tampa

InkJet tampa

Laserski tampa

tampa


50/69

Skeneri Skener je ulazni ureaj koji ima ulogu da pretvori tampani materijal

(tekst, grafika, slika) u digitalni oblik.

Zavisno od namene, radne povrine skenera i drugih kriterijuma postojevie vrsta skenera:

Skeneri sa doboem ili rotacioni skeneri, su namenjeni profesionalnojprimeni za visokokvalitetnu tampu.

Kompaktni skeneri za dokumenta projektovani iskljuivo za optikoprepoznavanje znakova (OCR Optical Character Recognition) iupravljanje dokumentima.

Namenski fotoskeneri, koji rade tako to pomeraju fotografiju prekostacionarnog izvora svetlosti.

Skeneri za slajdove/folije koji rade tako to proputaju svetlost krozsliku, a ne da reflektuju svetlo sa nje.

Runi skeneri, za trite iroke potronje, ili za korisnike koji nemajumnogo raspoloive radne povrine.

Skeneri sa ravnom podlogom, skeniraju slike u boji, dokumenta,stranice iz knjiga i asopisa, a sa odgovarajuim adapterom mogu daskeniraju i prozirni fotografski film. Ovo je najire primenljiva vrstaskenera.

Skener


51/69

Skeneri

Skener


52/69

SkeneriPloteri su specijalni ureajiza tampanje grafike veihdimenzijai/ili kvalitetaPrema nainurada, ploteri se mogu podijeliti na vektorske irasterske.Vektorski ploteri su ploteri sa perima, a rasterski su fotoploteri,elektrostatikii termalni.U posljednje vrijeme uobiajenoje da se i rasterski ploteri nazivajutampaima.

Ploter


53/69

ModemModem je ulazno-izlazna komponenta raunarskog sistema i imafunkciju da povee udaljene raunare putem javne telefonskemree.

Kako su raunari digitalni ureaji, ne mogu da razmenjuju podatkedirektno preko analognih telefonskih linija.

Postupak prevoenja digitalnog signala u zvune signale koji sepreko telefonskih linija prenose na udaljenu lokaciju naziva semodulacija.

Zvuni signali koji se vraaju preko telefonske linije moraju se

prevesti nazad u digitalnu informaciju, a taj postupak se nazivademodulizacija.

Neprekidan proces modulacije i demodulacije izmeu udaljenihraunara obavlja MODEM (MOdulator/DEModulator).

Modem


54/69

ModemZavisno od naina ugadnje razlikujemo: interni i eksterni.

Interni modem se proizvodi kao zasebna kartica koja se postavlja uPCI ili AMR slot na matinoj ploi raunara. Interni modem sasvoje zadnje strane ima dva RJ11 prikljuka.

Eksterni modem ima sopstveno kuite i napajanje. Na raunar seprikljuuje preko raspoloivog serijskog (COM) porta.

Dok se interni modemi napajaju direktno sa magistrale, eksternimodemi se napajaju preko malog adaptera.

Brzine modema se odnose na kapacitet prenosa signala i izraava seu bitima po sekundi. Poslednji meunarodni standard sa oznkomV.92 omoguuje maksimalan prenos od 56Kb/s i definiestandard za kompresiju podataka i proveru graaka.

Modem


55/69

Modem


56/69

Mrena kartica

Mrena kartica


57/69

Zvuna karticaZvunakartica pretvara analogne zvunesignale u digitalni signal.Deo koji obavlja taj zadatak se zove CODECu koji su integrisana dva

glavna dela koja obavljaju taj posao, ADC (Analog DigitalConverter) i DAC (Digital Analog Converter) pretvara.

Komunikacija sa raunarom se odvija preko PCI interfejsa, dok sekomunikacija sa zvunicima i mikrofonom ostvaruje prekoulaznih i izlaznih konektora.

Veinom dananje kartice imaju 5 konektora, 3 izlaza (prednji izadnji, te subwoofer) i 2 ulaza (mikrofon i linijski ulaz), iako se

najee koristi ulaz za prednje zvunike zelene boje.

Najpoznatiji i najbolji proizvoa zvunih karti je Creative, osimnjega imamo Terratec, CMedia, nVIDIA, Realtek, VIA itd

Zvuna kartica
http://bs.wikipedia.org/wiki/Zvukhttp://bs.wikipedia.org/wiki/CODEChttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Zvu%C4%8Dnik&action=edithttp://bs.wikipedia.org/wiki/Mikrofonhttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Creative&action=edithttp://bs.wikipedia.org/wiki/NVIDIAhttp://bs.wikipedia.org/wiki/NVIDIAhttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Creative&action=edithttp://bs.wikipedia.org/wiki/Mikrofonhttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Zvu%C4%8Dnik&action=edithttp://bs.wikipedia.org/wiki/CODEChttp://bs.wikipedia.org/wiki/Zvuk


58/69

Matina ploa


59/69

TastaturaTastatura je, pored monitora, osnovni ureajzakomunikaciju sa raunarom. Koristi se za

unoenjeteksta i brojeva.

Pored osnovnih tastera sa znakovima postoje i

numerikatastatura, tasteri za editovanje, kao i

tzv. funkcijski tasteri koji imaju posebno znaenje

u nekim programima.


60/69

Mi i slini ureajiMije ureajza pokazivanje i izbor objekata naekranu.

Postoje dvije vrste mieva: mehanikii optiki.


61/69

TrekbolTrekbol (Trackball) slianje obrnuto okrenutommiu. Umjesto pomjeranja po ravnoj povrini, kuglica

je postavljena u leitei okreese prstom. Smjer

okretanja kuglice odreujepomjeranje kursora po

ekranu.


62/69

TapedTaped(touchpad) obinose koristi kodprenosnih raunara. Sastoji se od ploicepriblineveliine45cm2, koja je ugraenaneposredno ispod tastature. Pored ploicenalaze se dva

tastera.

Pomjeranjem prsta po ploicipomjera se pokazivana ekranu. Komande se zadaju pritiskom na

tastere ispod ploice, koji imaju istu ulogu kao kod mia, ili kratkim udarcem naploicu.

.


63/69

DojstikDojstik(Joystick) je ureajkoji umjesto kuglice, kao kod mia, ima pokretnu palicu ijimsepomjeranjem pomjera kursor.

Pritiskom na dugmad ugraenuna ureajuzadaju se komande. Koristi se uglavnom za igre.


64/69

Svetlosno pero

Di it j i i fiki t bl ti


65/69

Digitajzeri i grafiki tableti

Digitajzeri i grafiki tableti su usutini isti ureaji, razlika je jedino uveliini. Koriste se za unoenje

podataka (koordinata) sa crtea.Pored toga, mogu da se koriste i zazadavanje komandi u nekimprogramima pokazivanjem na

komande iz menija koji se postavi nagrafiki tablet.


66/69


67/69

O j tlji i k


68/69

Osjetljivi ekran


69/69

III Racunarski Harver

Documents

Transcript of III Racunarski Harver