Organizasyonel Kültür Dizaynı:

Bir 21. yüzyıl Hikâyesi…Bilgiden kanatlar tak, cennete uçmak için…

-Shakespeare

Piyasa: Arz

Piyasa: Talep

Bir Şey Kıpırdıyordu-(Ticaret)

Girizgâh: Görecelik Kuramı, (Papini-Einstein)- Büyük Eşleşme(Çağımızda kıpırdayan şey, ticaret)

Eşleşmeler ve Teknik Üzerine

1.) Eşleşmeler arası Gerilim, Dönüşüm (Krugman’ın Dili)

Büyük Eşleşme( Arz -Talep) İktisatFon Arz Edenler- Fon Talep Edenler – FinansMali Tablolar – Mali Tablo Okuyucuları2.) Teknik (Causa’lar – Nedenler ve Modeller)

(Heidegger’in Dili-Soru, sormak yol almaktır) Amaçların izlendiği ve araçların kullanıldığı yerde nedensellik doğar: bu da

tekniğe dair bir kavramdır…“Causa materialis” imkânı----------------------------(malzeme)“Causa formalis” tarifi---------------------------------(şekil)“Causa finalis” beyanı---------------------------------(amaç)“Causa efficiens” başatı------------------------------(etki, fail)

1. Dünya Modeli: İşbirliği-İşbölümü-İşletme (Ortak İnsanlık Mirası)“societas” “societates publicanorum” “commenda” (yatırımcı temele dayalı)Takas-Ticaret(ticaretin tekâmülü)Büyük Organizasyonlar(Çok Uluslu Şirketler, Uluslar

arası Örgütler) Temeldeki “causa”: İşbirliği ve işbölümü işletmelerin entelektüel değerini artıran

unsurlara sahiptir… Doğru(Amacın kaynağı) ve Doğru olan(Araçlar)

Ortak Mirasın Getirdiği Sinerji1.Durum: Ben size A alayım, siz bana B alın2.Durum: Siz bana A alın, ben size B alayım

Sizin Toplamınız: A + BBenim Toplamım: A + B

“Mukayeseli Üstünlükler Teorisi”…

Biz bu A ve B’leri kendimize alabilirdik…(Bir şeyi sahiplenme dışında olan…)

+ birbirimizle hediyeleşme (bu da insalığın entelektüel sermayesi)

Ortak Akıl, Ortak Zekâ, İşbirliği ve İşbölümü

1.1. Ortak Miras-Batı: Ekonomik Düzeni Sağlama, Ampirik Birikim ve Evolüsyon(Tekâmül)Finansal Raporlama(Finansal Bilgi)Vergi yanlı Finansal Raporlama Modeli Finansal Raporlamada Anglosakson

Yaklaşım Standartlar: İlke Bazlılık-Kural Bazlılık(Kültürel

ve Davranışsal Ayrım)

DÜNYAYI YÖNETEN BİLGİ

A.Muhasebe-İz Bırakmak(Literatür Kavramları)Global MUHASEBE(Uluslar düzeyinde

Muhasebe Uygulamaları Farklılıkları Araştırılması:

Karşılaştırmalı MuhasebeUyumlaşma veya YakınsaklıkMekaniz

ma

Fon akımları

   yaptırım

Para ve Sermaye Hareketleri

işlevler

Fon Kullananlar-Fon Talep Edenler

Piyasaroller

B. Muhasebe Gelişimini Belirleyen Faktörler: Öne Çıkan Faktör, Kültür EtkisiLiteratürde Mueller ve Benzerlerinin Sınıflaması Uluslararası Muhasebe Alanında Hofstede ve

Takipçilerinin Kültür Modeli Farklılıklarının Kaynağının Dilbilimsel Olduğunu

Savlayan Yaklaşım Kültür Süzgecinde Muhasebe Tarihi Perspektifi Muhasebe Tarihinde Gelenekçi ve Kritik Edici

Yöntembilim Yaklaşımları Muhasebe, Sosyoloji Mantığı, Kültürel ve

Çevresel Faktörler, Sosyolojinin devreye girmesiyle kritik edici muhasebenin ortaya çıkışı

Çevresel Faktörler*-I- Politik çevre, Ekonomik çevre, Kültür(etkisi konunun ağırlık noktasıdır, sosyoloji çözümlemeleri

sayesinde), Yasal sistem, Finansal çevre, Vergi, Muhasebe mesleği, Muhasebe kuramı, Dil tarih, coğrafya, din, Eğitim

*Zhang, Guohua., 2005, “Environmental Influnce on Accounting Development”, Environmental Factors in China’s Accounting Development since 1949 , Thesis(Phd), Erasmus School of Economics

Çevresel Faktörler-II-Genel Ayrım*:Ekonomik FaktörlerSosyo-kültürel FaktörlerYasal Faktörler

*Ağca, Ahmet., 2003, “Ülke Muhasebe Sistemlerindeki Farklılıklar ve bu Farklılıklardan Kaynaklanan Sorunlara Getirilen Çözüm Önerileri”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1)

C. Kültür Etkisinden Organizasyon Kültürüne GeçişMuhasebe, bir organizasyon dili içindir. Eşzamanlı

süreçte, sosyolojinin iktisadi ilimlere, finans ve muhasebe gibi alt disiplinlere etkisi sonucu ortaya çıkan araştırmalar ekonomik anlamda organizasyonel kültür eşiğinin oluşup organizasyonel kültür şablonlarının şekillenmesine yardımcı olmuştur…

Uzun bir sürece bağlı olarak muhasebenin ekonomiyi şekillendiren bir disiplin olduğu sosyologlar tarafından yeniden keşfedilmiştir. Sosyal mantıkta organize kurumların oluşum setlerinde bir uyum kurmaya bağlı esas rolün muhasebeye ait bir rol olduğu tespiti yapılabilmiştir. *

*Miller, Peter., 2007, “Management Accounting and Sociology”, Handbooks of Management Accounting Research, ed. by Christopher S. Chapman et. al., 1st Edition, 1, pp.285-287

D. Entelektüel Sermaye: Tanımlanamayan İktisat Nesnesi (TİN)Tinsel Değer:Çalışan bir işletmenin değeri, onu oluşturan maddesel

değerlerin toplamı değildir. İşletmenin maddesel unsurlarının dışında onu kârlı bir bütün olarak sürdüren tinsel özellikler de vardır.

Ortak zekâ (Ortak Akılda İkâmet)… Sosyal araştırmalar, muhasebe disiplininde entelektüel sermaye branşını ortaya çıkarıyor…

Kurumların Teknik Anlamda Sahip oldukları Üç Sermaye:İnsan SermayesiYapısal SermayeMüşteri Sermayesi

Bilgi Specturumu*: Causa’lar…Akıl--------(Standartlar)-----Diyet(Beslenme Biçimi) (Etki)Bilgi---(Finansal Tablolar, kayıtlar)---Börek(Yemek) (Amaç)Enformasyon---(Raporlama)-----Un (Şekil)Veri--------(Ekonomik İşlem ve Kayıtlar)----Buğday(Malzeme)

*Doğan, Hulusi; Ahilik ve Örtülü Bilgi, Ekin Kitapevi, 2006, pp.18-19

İşletme ve Muhasebe Kavramları Açısından…

1.2. Ortak Miras-Doğu: Ahilik, Finansal Sistem(Kredi-Banka), Hesap Tasnifi Osmanlı İmparatorluğunun hüküm sürdüğü

coğrafyalarda ortak sandığın yüzyıllar boyu ortaya koyduğu vakıa, Türk halkı arasındaki ekonomik, sosyal dayanışmadır(Çağatay, 1990; p.91).

Çağatay, Neşet., 1990, Ahilik Nedir, Türk Tarih Kurumu, Ankara, p.91

Ahilik Anlayışının Toplumumuza Getirisi:Bir Mesleki Standartlar Temeliİşleyen bir Finansal Sistem(Kredi) ÖrneğiÖrgütsel Dayanışma ve Organizasyon Kültürü

Örneği

a. İcat: Ahilikte SandıkSandık’tan Kalan Tinsel DeğerKeseler*: Atlas Kese: vakfa ait hüccet ve yazışma verakıYeşil Kese: esnafa ait vakıf akarlarının senetleri ve tapu senetleriÖrme Kese: vakıf paralarının konmasına ve saklanmasına mahsusKırmızı Kese: verilen paraların senetleriAk Kese: her türlü gider senedi, onaylanmış yıl hesaplarıKara Kese: tahsili imkânsız senetler ve bunlarla ilgili şeyler

*Cora, İhsan: “Örgüt Kültürünün Temel Öğeleri ve Ahilik Kültürü”, İktisat, Tarih ve Zihniyet Dünyamız, 2006, p.56

b. İcat Peştamallıkİşletme değeri probleminin karşılığı, bizim geleneğimize göre

“peştemallık” kavramıyla verilmeye çalışılmıştır. Bir Ahi örgütü geleneği olan bu kavram, esnaf ve sanatkârlar arasından çıkmış ve gelişmiştir. Esnaf ve sanatkârlar örgüte girerken, örgütten çıkarken veya yerini başkasına bırakırken, ödenek alınmış ve verilmiştir. Bu peştamal kuşanmış olmanın karşılığıdır; peştamal kuşandıktan sonra, ayrı dükkân açmak isteyenler tutacakları yere veya hakkını devraldıkları kişiye belli bir para ödedikleri için, bu ödemeye “peştemallık” denmiştir.*

*Lalik, Ömer., 1975, İşletmelerde Firma Değerinin (Şerefiye) Muhasebe açısından İncelenmesi, Ankara İktisadi ve Ticari ilimler Akademisi Yayınları, Ankara, pp.26-27

Sonuç: Taltif Makamı, Tarif Makamıİnsanlık tarihinde, üç kanaldan ilerleyen bir ortak akıl mirası

göze çarpmaktadır, birincisi batının deneysel gözüyle ilerleyen ve muhasebenin deneysel yanını ortaya koyan muhasebe işlemleri, finansal uygulamalar tasnifi; ikincisi Osmanlı İmparatorluğu yoluyla gelen ve bizi bir devam olarak öte zamanlara taşıyan, şekille özü kaynaştırmış ve bu ruh değerleri bütününü plastiğe dökmüş bir toplumsal birlik hali ve üçüncüsü entelektüel sermaye planında organizasyonel kültürü şekillendiren yeni tinsel değer; düşüncemize göre bu üç kanal bir yerde birleşmeli ve insanlığın refahı için bilimsel, teknik, ekonomik, sosyal, kültürel bir dizayn haline getirilmelidir. Bu üç mirasın, yepyeni bir miras olarak plastik bir dünyaya dökülmesi problemi henüz çözülememiştir, ama çözülmeyi beklemektedir.

~Son~~?