I. ULUSLAR ARASI ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASI SEMPOZYUMU
-
Upload
madonna-powers -
Category
Documents
-
view
39 -
download
6
description
Transcript of I. ULUSLAR ARASI ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASI SEMPOZYUMU
Entelektüel Sermayenin Raporlanmasına İlişkin Yöntemler: Karşılaştırmalı
Değerlendirme
Yrd. Doç. Dr. Serkan TERZİ, SMMM
Entelektüel Sermaye Kavramı İşletmelerin faaliyetlerinin sürdürmeleri için;
fiziksel sermaye (stoklar, teçhizat, fabrika v.b) ve
finansal sermaye (nakit, yatırımlar, alacaklar, vb.) yanında
entelektüel sermayeye de ihtiyaç duyulmaktadır.
Entelektüel Sermaye Kavramı Yapılan tanımların ortak noktasını ise bilgiye
dayalı ve birçok maddi olmayan değerler arasındaki etkileşim oluşturmaktadır.
Diğer bir ifadeyle entelektüel sermaye, bir işletmenin büyümesine ve işletmenin değerine etkide bulunup işletmelerin finansal tablolarında yer almayan, bu nedenle de yatırımcılar için “görünmez” bir nitelik taşımakta olan kaynaklardan oluşmaktadır.
Entelektüel Sermayenin UnsurlarıLiteratürde entelektüel sermaye
kavramındaki farklılık, entelektüel sermayenin sınıflandırması için de geçerlidir.
Stewart’ın yaklaşıma göre, entelektüel sermaye insan, yapısal ve müşteri sermayesi olmak üzere üç temel unsurdan oluşurken
Leif Edvinson’un benimsediği yaklaşıma göre ise entelektüel sermaye, insan sermayesi ve yapısal sermaye olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Entelektüel Sermayenin Unsurlarıİnsan SermayesiEğitim düzeyiMesleki yetenekİş ile ilgili bilgi ve tecrübeMesleki değerlendirmelerİş ile ilgili yetkinlikGirişimcilik ruhu, yenilikçilik, sorumluluk almakDeğişime açık olmak
Müşteri SermayesiMarkalarMüşterilerMüşteri sadakatiMüşteri listeleriDağıtım kanallarıİşletmeler arası işbirliğiLisans anlaşmalarıFranchising anlaşmaları
Yapısal SermayeEntelektüel VarlıklarPatentlerTelif haklarıTicari sırlarTasarım haklarıTicari markalar
Altyapı VarlıklarıYönetim felsefesiÖrgüt kültürüYönetim süreçleriBilgi sistemleriFinansal ilişkiler
Entelektüel Sermaye Ölçüm YöntemleriPiyasa Değeri/Defter Değeri YöntemiBalanced Scorecard YöntemiTobin Q YöntemiSkandia YöntemiEntelektüel Sermaye Endeksi Yöntemi
Entelektüel Sermayenin RaporlanmasıGeleneksel muhasebe sistemi içerisinde
entelektüel sermaye unsurlarının ölçülmesi ve finansal tablolarda düzenli olarak raporlanması mevcut uygulamalar açısından mümkün olmamaktadır.
Perrin'nin, İngiltere’de 51 işletme üzerinde yaptığı araştırmaya göre bu işletmelerin gelirlerinin % 56’sı entelektüel sermaye tarafından elde edilmektedir. Bu sebepten işletmeler, hangi entelektüel sermaye ile hangi gelirin elde edildiğini bilmeleri gerekir.
Entelektüel Sermayenin RaporlanmasıEntelektüel sermayenin işletme dışı ilgililere
sunulması, 1990’lı yıllarda bazı işletmelerin yıllık raporlarında başlamıştır.
Bu işletmelerden bazıları, İsveç sigorta işletmesi olan Skandia, Danimarka işletmesi Rambøll ve Dow
Chemical Company’dır.
Entelektüel Sermayenin Raporlanma YöntemleriFinansal tablo yaklaşımı (bilançoda maddi
olmayan varlık olarak raporlanması yaklaşımı-artış yaklaşımı)
Ek tablo yaklaşımı (bağımsız raporlama yaklaşımı-devrim yaklaşımı)
Karma yaklaşım (melez yaklaşım)
Entelektüel Sermayenin RaporlanmasıUluslararası Finansal Raporlama Standartları
Açısından RaporlamaAmerikan Muhasebe Uygulamaları Açısından
RaporlamaAvrupa Birliği Muhasebe Uygulamaları
Açısından RaporlamaEntelektüel Sermaye Raporları
Entelektüel Sermaye RaporlarıEntelektüel sermaye raporları (tabloları),
işletmenin bilgi yönetimini destekler ve yönetim çalışmalarının bir parçasıdır.
Ayrıca bu raporlar, işletmeye değer katan değerleri gösteren stratejik bir araçtır.
Böylece işletmeye geleceğe dönük bir bilgi sağlar. Entelektüel sermaye raporlarının oluşturulmasında sadece finansal veriler kullanılmaz.
Finansal verilerin yanında finansal olmayan kalitatif veriler de hesaplamada dikkate alınmaktadır.
Sonuç ve ÖneriEntelektüel sermayenin geleneksel raporlama
anlayışında olmaması, işletmelerin gerçeğe uygun değerlerinin gösterilmemesine neden olmaktadır.
Mevcut uygulamalar, entelektüel sermaye sonucunda oluşan değeri, ancak işletme alım-satımlarında finansal tablolarda raporlanmasına izin vermektedir.
Bu anlayışın temelinde ise, entelektüel sermayenin güvenilir olarak ölçümü ve sunumundaki endişeler yatmaktadır.
Sonuç ve ÖneriBu endişelerin giderilmesi için muhasebe
standartlarını düzenleyen kurumların en güvenilir sonuçları veren yöntemleri belirlemeleri ve bununla ilgili rehberlerin yayınlanması gerekmektedir.
Seri: VIII, No: 45 “Sermaye Piyasasında Uluslararası Değerleme Standartları Hakkında Tebliğ”
Sonuç ve ÖneriEntelektüel sermayenin finansal tablolarda
sunumunun yapılabilir olması halinde, entelektüel sermayeden kaynaklanan değerleme farkları gelir tablosu ile ilişkilendirilmeyip, özkaynak grubu içinde izlenmesi finansal tabloların güvenilirliği açısından daha doğru olacaktır.
Sonuç ve ÖneriFinansal tablolarda maddi olmayan duran
varlıklar ve şerefiye kavramlarını ayrı ayrı sunulması yerine, “entelektüel sermaye varlıkları” başlığıyla tek bir kalemin sunulması ve maddi olmayan varlıklar ile şerefiyenin ve diğer entelektüel sermaye varlıklarının bu kalem altında raporlanması daha doğru olacaktır.