I Klinika Psychiatryczna

Sprawozdanie z działalności

2002 rok

OPRACOWANIE

Bożenna Nowakowska, Maria Godlewska,

Agnieszka Zając-Więckowska, Maria Błażejowska

DZIAŁ PLANOWANIA I DOKUMENTACJI NAUKOWEJ

WARSZAWA 2003

SPIS TREŚCI

Podstawowe informacje o działalności Instytutu w 2001 roku...................................

Struktura organizacyjna i obsada personalna Instytutu Psychiatrii i Neurologii ....................

Dyrekcja .....................................................................................................................

Komórki działalności naukowej i usługowo-badawczej ..................................................

Struktura kadry ............................................................................................................

Nominacje i awanse ......................................................................................................

Organy opiniodawczo-doradcze Instytutu.............................................................................

Działalność Rady Naukowej .......................................................................................................

Współpraca ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) ...............................................................

Działalność Fundacji IPN ............................................................................................................

Działalność naukowo-badawcza .................................................................................................

I Klinika Psychiatryczna ................................................................................................................

II Klinika Psychiatryczna ...............................................................................................................

III Klinika Psychiatryczna ..............................................................................................................

IV Klinika Psychiatryczna ..............................................................................................................

Klinika Nerwic ...............................................................................................................................

Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży ............................................................................................

Klinika Psychiatrii Sądowej ............................................................................................................

Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego.........................................................................

Zakład Psychologii Klinicznej .........................................................................................................

Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami ......................................................................

Zakład Rehabilitacji Psychiatrycznej ...............................................................................................

Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia .............................................................................................

Zespół Profilaktyki i Leczenia Uzależnień .......................................................................................

Samodzielna Pracownia Farmakoterapii ..........................................................................................

Pracownia Metodologii i Teorii Psychiatrii .....................................................................................

Zespół Leczenia Środowiskowego ...................................................................................................

I Klinika Neurologiczna ..................................................................................................................

II Klinika Neurologiczna .................................................................................................................

Przychodnia Przykliniczna ...................................................................................................................

Zakład Neuroradiologii ...................................................................................................................

Zakład Genetyki .............................................................................................................................

Zakład Neurofizjologii Klinicznej ....................................................................................................

Zakład Neuropatologii ....................................................................................................................

Zakład Neurochemii ............................................................................................................................

Zakład Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego ......................................................................

Samodzielna Pracownia Patomorfologii ..........................................................................................

Sympozja i konferencje ........................................................................

Działalność z wyboru we władzach krajowych Towarzystw Naukowych i członkostwo honorowe ....

Działalność we władzach organizacji krajowych związanych z problemami nauki ...................

Działalność z wyboru we władzach zagranicznych Towarzystw Naukowych oraz członkostwo honorowe ......

Udział w Komitetach PAN i Radach Naukowych ............................................................................ Udział pracowników w zespołach redakcyjnych czasopism krajowych i zagranicznych ..................

Udział Instytutu w nadzorze specjalistycznym ..........................................................................

W dziedzinie psychiatrii ..............................................................................................................

W dziedzinie neurologii .......................................................................................................

Informacja naukowa w Instytucie i poza Instytutem ......................................................................

Działalność wydawnicza ...............................................................................................................

Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej ....................................................................................

Współpraca z Radą Naukową przy MZiOS .................................................................................. Współpraca z KBN .......................................................................................................................

Współpraca z komisjami i zaspołami powałanymi przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej .oraz innymi komisjami ........

Działalność szkoleniowa ................................................................................................................

Współpraca z zagranicznymi placówkami badawczymi .................................................

Współpraca z firmami farmaceutycznymi ......................

Działalność usługowa ....................................................................................................................

PODSTAWOWE INFORMACJE O DZIAŁALNOŚCI INSTYTUTU I NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZENIACH W 2002 ROKU

W 2002 roku Instytut stanął wobec bardzo trudnej sytuacji finansowej, związanej z załamaniem się budżetu Komitetu Badań Naukowych i Ministerstwa Zdrowia. Dodatkowo z niejasnych przyczyn, nie został zakwalifikowany do grupy tzw. narodowych instytutów zdrowia. To wszystko spowodowało napięcia w bieżącej działalności Instytutu oraz pogorszenie nastroju pracowników. Tym wyżej należy ocenic wysiłek wszystkich tych, którzy spowodowali, że Instytut utrzymał bardzo wysoką pozycję na polu uprawiania nauki oraz w dziedzinie diagnostyki i terapii chorób psychicznych i neurologicznych.

Do najważniejszych osiągnięć zaliczyć należy utrzymanie najwyższej pozycji w rankingu instytucji naukowych Komitetu Badań Naukowych, opublikowanie ..... prac naukowych, otrzymanie 13 grantów naukowych KBN, przeprowadzenie kilkudziesięciu kursów naukowych, specjalizacyjnych i szkoleniowych dla ponad dwóch tysięcy osób oraz organizację lub współorganizację 22 sympozjów naukowych. W 2002 roku Rada Naukowa Instytutu przeprowadziła 5 przewodów doktorskich. W tym samym czasie, często ci sami pracownicy Instytutu, przebadali i leczyli tysiące pacjentów, utrzymując najwyższy, referencyjny poziom terapeutyczny. Wynikiem takiej postawy było, na przykład, zajęcie przez IIKlinikę Neurologiczną pierwszego miejsca w rankingu klinik i szpitali neurologicznych w Polsce, zorganizowanym przez opiniotwórczy tygodnik, Newsweek Polska. Ważnym i rozwijającym się polem aktywności pracowników Instytutu jest międzynarodowa współpraca naukowa, w tym w ramach 6 grantów Komisji Unii Europejskiej oraz współpraca z WHO.

Niezwykle istotnym wydarzeniem było także zajęcie przez obie kliniki neurologiczne czołowych miejsc w rankingu naukowym, na podstawie przeprowadzonej w Instytucie ankiety naukowej zakładów i klinik. Ten fakt dobitnie świadczy, że przy odpowiedniej organizacji jest możliwe połączenie pracy usługowej z uprawianiem nauki na najwyższym poziomie, tym samym przecząc wielokrotnie wysuwanym do tej pory opiniom. Do pełniejszego obrazu należy stwierdzić, że Instytut wydaje dwa czasopisma o zasięgu ogólnokrajowym: Postępy Psychiatrii i Neurologii oraz Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, jest współwydawcą Psychoterapii, Alkoholozmu i Narkomanii oraz rokrocznie publikuje Rocznik Statystyczny pt. Zakłady psychiatrycznej i neurologicznej opieki zdrowotnej. Pracownicy Instytutu uczestniczyli w pracach nadzoru specjalistycznego z zakresu psychiatrii, neurologii, genetyki i psychologii, na poziomie krajowym i wojewódzkim.

Rok 2002 był także czasem zmiany na stanowisku dyrektora Instytutu. Po wieloletniej pracy na tym stanowisku, zrezygnował z ponownego kandydowania, niezwykle zasłużony i oddany sprawom Instytutu, pan prof. dr hab. Stanisław Pużyński. W drodze konkursu stanowisko to objeła doc. dr hab. Danuta Ryglewicz, kierownik I Kliniki Neurologicznej.

Wymienione fakty i dane, nie wyczerpują przecież wszystkich osiągnięć pracowników Instytutu, stanowią dobry prognostyk na przyszłość, zaświadczając, że pomimo wielu trudności aktywność naukowa i leczenia w Instytucie utrzymuje się na wysokim poziomie.

W 2002 roku w Instytucie realizowano:

- 69 tematów badawczych w ramach działalności statutowej,

- 10 tematów we współpracy międzynarodowej w tym 5 w ramach V PR Unii Europejskiej

- 13 projektów badawczych finansowanych z przez KBN oraz uczestniczono w 3 grantach przyznanych innym jednostkom naukowo-badawczym,

- 4 programy finansowane ze środków Ministerstwa Zdrowia

- 23 inne programy badawcze, w tym 16 badań leków.

W Instytucie realizowane były następujące granty przyznane przez KBN:

· Utlenianie LDL - badania nad znaczeniem prognostycznym w zespołach otępiennych. Grant nr 4 P05B 095 18, kierownik badań doc. dr hab. Danuta Ryglewicz,

· Badania molekularne siedmiu typów dziedzicznych ataksji rdzeniowo-móżdżkowych wywołanych mutacjami dynamicznymi - korelacje molekularno-kliniczne.Grant nr 4 P05E 096 18, kierownik badań prof.dr hab. Jacek Zaremba

· Ocena czynników wpływających na stopień niesprawności po udarze mózgowym. Grant nr 4 P05B 106 18, kierownik badań dr n. med. Maria Barańska-Gieruszczak

· Rola układu cholinergicznego w regulacji zachowań emocjonalnych. Grant nr 4 P05A 009 18, kierownik badań prof. dr hab. Adam Płaźnik

· Czynniki genetyczne sprzyjające chorobie Alzheimera i otępieniu pochodzenia naczyniowego. Grant 6 P05B 077 20, kierownik badań prof. dr hab. Hanna Wehr.

· Ocena podatności na stres i sposób radzenia sobie z nim osób chorych na schizofrenię używajacych substancji psychoaktywnych. Grant nr 6 P05D 082 21, kierownik badań dr n. hum. Maryla Sawicka.

· Udział mikrogleju w patomechanizmie choroby Creutzfeldta-Jakoba. Grant nr 6 P05B 111 20, kierownik badań prof. dr hab. Jerzy Dymecki.

· Morfologia zmian miażdżycowych w tętnicach szyjnych w obrazie ultrasonograficznym u chorych z udarem niedokrwiennym mózgu. Grant promotorski nr 6 P05B 007 21, kierownik badań prof. dr hab. Anna Członkowska, wykonawca lek. med. Marek Nowaczenko.

· Proces zapalny a stopień zaawansowania zmian miażdżycowych ocenianych ultrasonograficznie w tętnicach szyjnych u chorych po przebytym udarze mózgu lub zawale serca. Grant nr 6 P05D 007 21, kierownik badań dr n. med. Iwona Kurkowska-Jastrzębska.

· Badania nad efektem fenotypowym delecji 22q11.2 u chorych psychicznie. Grant nr 6 P05A 028 21, kierownik badań dr n. med. Barbara Pawłowska.

· Funkcjonowanie zmysłu smaku i podatność na uzależnieniaw chorobie Parkinsona w aspekcie zaburzeń układu „nagrody”. Grant nr 3 P05A 015 22, kierownik badań prof. Wojciech Kostowski.

· Reaktywność na smak glutaminianu sodu (smak umami): potencjalny marker uzależnienia od alkoholu etylowego? Grant nr 3 P05D 098 23, kierownik dr n. med. Anna Ścińska.

· Spektroskopia rezonansu magnetycznego w chorobie Wilsona. Grant nr 3 P05B 119 23, kierownik badań dr Beata Tarnacka

Pracownicy uczestniczyli w realizacji grantów KBN przyznanych innym jednostkom naukowo-badawczym:

· Pasażowalne encefalopatie gąbczaste człowieka : neuropatologia, odmiany fenotypowe, nadzór epidemiologiczny. Grant nr C014/P05/2000, kierownik badań prof. dr hab. Paweł Liberski, główny wykonawca prof. dr hab. Jerzy Kulczycki

· Badanie nad podłożem molekularnym trzech chorób neurodegeneracyjnych - choroby Huntingtona, ataksji rdzeniowo-móżdżkowej typu 1 i typu 2 przebiegających z otępieniem - z uwzględnieniem wpływu genetycznych czynników modyfikujących. Grant nr PBZ-KBN-042/P05/2001, kierownik badań prof. dr hab. Tadeusz Mazurczak, główny wykonawca prof. dr hab. Jacek Zaremba.

· Podstawy neurobiologiczne, mechanizmy i metody profilaktyki oraz leczenia uzależnień. Grant KBN KO33/P05/2001, kierownik badań prof. dr hab. Ryszard Przewłocki, główny wykonawca prof. dr hab. Wojciech Kostowski.

Granty Unii Europejskiej V PR.

· OSCAR - Occupational Stress with Mental Health Clients in Acute Response. Grant nr QLG4-CT-2001-01476, kierownik badań dr n. med. Marta Anczewska.

· ISADORA - Integrated services Aimed at Dual Diagnosis and Optimal Recovery from Addiction. Grant nr QLG4-CT-2002-00911, kierownicy badań: dr Joanna Meder i dr Joanna Waniek.

· SEEC-CJD - Creutzfeldt-Jakob Disease - Surveillance in Central and Eastern European Countries and China. Grant nr QLK2-CT-2001-01441, kierownik badań prof. dr hab. Jerzy Kulczycki

· EROS - The Use of Stroke Registers to Assess the Quality of Stroke Management Across Europe. Grant nr QLG$-CT-2002-01191, kierownicy badań: prof. dr hab. Anna Członkowska i doc. dr hab. Danuta Ryglewicz

· CJD Markers - Early clinical diagnosis of human spongiform encephalopathies by analysis of biological fluids. Grant nr QLG3-CT-2002-81606, kierownik badań: prof. dr hab. Jerzy Kulczycki.

Prace realizowane we współpracy międzynarodowej:

· Genetyczna i funkcjonalna analiza genu choroby Wilsona. Współpraca naukowo-techniczna z Niemcami, koordynator prof. dr hab. A. Członkowska - bez środków finansowych

· The evaluation of computer risk-analysis for medical advice. Koordynator dr B. Habrat - bez środków finansowych

· Multicentre Study of Early Epilepsy and Single Seizures (MESS). Międzynarodowe badania koordynowane przez prof. D. Chadwicka z Uniwersytu w Liverpoolu. - bez środków finansowych.

· Szkolenie w zakresie metodologii badań problemów związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, Uniwersytet Michigan, Fogarty International Center Grant. Grant nr F006537, kierownik badań prof.dr hab. J.Cz. Czabała.

· Obciążenie ostrych dyżurów szpitalnych interwencjami alkoholowymi, Public Health Institute, Berkeley. Grant nr 1004280, kierownik badań dr J. Moskalewicz.

Ze środków finansowych Ministerstwa Zdrowia:

· kontynuowano dwa programy:

- Psychiatryczna Opieka Zdrowotna. Nr 502/26/8

- Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu, umowa nr 2412, którego koordynatorem jest Instytut.

· realizowano dwie ekspertyzy ze środków na działalność wspomagającą badania:

- Koszty bezpośrednie oraz pośrednie powtórnego udaru mózgu w Polsce.Umowa nr 73/Eks/23/2002, kierownik badań prof. dr hab. A. Członkowska.

- Jakość życia ( Quality of Lite), sytuacja socjoekonomiczna i oczekiwania terapeutyczne chorych na padaczkę. Umowa nr 74/Eks/23/2002, kierownik badań doc. dr hab. D. Ryglewicz.

Pracownicy Instytutu aktywnie uczestniczyli w życiu naukowym w kraju i na świecie:

- opublikowali 551 prac naukowych,

- prace były publikowane w czasopismach indeksowanych, były cytowane w bazie Science Citation Index - 404 razy .

- uczestniczyli w 243 konferencjach naukowych, na których przedstawili 546 prezentacji (referaty, doniesienia, postery),

- 18 pracowników zasiada we władzach 30 międzynarodowych towarzystw naukowych a 45 we władzach 16 towarzystw krajowych,

- 14 pracowników uczestniczy w pracach komitetów i komisji PAN a 10 w pracach rad naukowych innych placówek badawczych,

- 12 pracowników jest członkiem zespołów redakcyjnych 18 czasopism zagranicznych a 42

zespołów redakcyjnych 42 czasopism krajowych.

Instytut był organizatorem lub współorganizatorem 22 konferencji naukowych.

Pracownicy Instytutu uczestniczyli w pracach nadzoru specjalistycznego; dwie osoby są konsultantami krajowymi, cztery konsultantami wojewódzkimi, kilkunastu ekspertami powołanymi przez różne instytucje centralne dla rozwiązywania problemów związanych z lecznictwem psychiatrycznym i neurologicznym. Przeprowadzono wizytację Domu Pomocy Społecznej w Górze Kalwarii, Podzespołu (Ośrodka) Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Straszęcinie, obiektu przeznaczonego na Krajowy Ośrodek Psychiatrii Sądowej dla Nieletnich w Garwolinie, Regionalnego Ośrodka Psychiatrii Sądowej w Starogardzie Gdańskim.

W Instytucie zorganizowano 52 kursy podstawowe i doskonalące, w których uczestniczyło 2059 słuchaczy. Przeszkolono 500 osób na miejscach roboczych.

Współpracowano z 47 placówkami zagranicznymi w zakresie prowadzenia wspólnych badań i wymiany doświadczeń.

Instytut wydaje dwa czasopisma o zasięgu ogólnokrajowym:

Postępy Psychiatrii i Neurologii

Farmakoterapia w Psychiatriii i Neurologii

jest współwydawcą:

Psychoterapii

Alkoholizmu i Narkomanii

Każdego roku publikowany jest Rocznik Statystyczny „ Zakłady psychiatrycznej i neurologicznej opieki zdrowotnej”

Instytut kontynuował współpracę ze Światową Organizacją Zdrowia, jest ośrodkiem współpracującym z WHO.

· Odznaczenia, nagrody, wyróżnienia

- Prof. dr hab. Wojciech Kostowski otrzymał medal im. Jędrzeja Śniadeckiego Polskiej Akademii Nauk za szczególne osiągnięcia w dziedzinie neuro- i psychofarmakologii doświadczalnej.

- Prof. dr hab. Bogdan Szukalski otrzymał nagrodę Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego za najlepszą pracę roku z dziedziny kryminalistyki.

- Dr Ewa Woydyłło otrzymała Krzyż Św. Jerzego przyznany przez Tygodnik Powszechny za pomoc niesioną osobom uzależnionym.

- II Klinika Neurologiczna otrzymała I miejsce w rankingu przeprowadzonym przez „Newssweek” - polskie wydanie, na najlepszą klinikę neurologiczną w kraju.

- Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego wyróżnił dwie prace oryginalne:

1. Mierzejewski P. i wsp.: Badania nad związkiem między samopodawaniem alkoholu a iniekcją dożylnego samopodawania kokainy u szczurów szczepu Wistar.

2. Wróbel E. i wsp.: Palenie tytoniu a subiektywna ocena smaku i powonienia: badania z użyciem Kwestionariusza Wrażliwości Smakowo-Zapachowej.

wyróżnione prace były prezentowane w sesji posterowej na Sympozjum pt. „IV Warszawskie Dni Farmakologii, Farmakoterapii i Farmakoekonomiki 2002” w dniach 19-21.06.2002.

- Fundacja Nauki Polskiej przyznała stypendium dla młodych naukowców lek. med. Halinie Sienkiewicz-Jarosz i lek. med. Markowi Siemiątkowskiemu

- Rada Naukowa IPiN przyznała dwa wyróżnienia I stopnia oraz dwa wyróżnienia II stopnia za prace opublikowane w 2001 roku. Wyróżnione zespoły wymienione są w części poświęconej działalności Rady Naukowej.

W oddziałach klinicznych Instytutu leczyło się 8.420 osób. W poradniach przyklinicznych

pacjentom udzielono 25.622 porady i konsultacje.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SKŁAD OSOBOWY

INSTYTUTU PSYCHIATRII I NEUROLOGII

DYREKCJA

p.o. Kierownika IPiN (do 10.03.2002)

Prof. dr hab. Stanisław Pużyński

Kierownik IPiN (11.03 - 31.05 2002)

Doc dr hab. Danuta Ryglewicz

Dyrektor (1.06.2002)Doc. dr hab. Danuta Ryglewicz

Zastępca Dyrektora ds Badań Naukowych

Prof. dr hab. Czesław Czabała

Zastępca Dyrektora ds Lecznictwa

Dr n. med. Joanna Meder

p.o. Głównego Księgowego

Małgorzata Urbaniak

Zastępca Dyrektora ds Administracyjno-Technicznych

Inż. Barbara Wiatrowska

· I Klinika Psychiatryczna

Kierownik: - prof. dr hab. Jacek Wciórka

· II Klinika Psychiatryczna

Kierownik:- prof. dr hab. Stanisław Pużyński

· III Klinika Psychiatryczna

Kierownik:- prof. dr hab. Marek Jarema

· IV Klinika Psychiatryczna

Kierownik:- doc. dr hab. Maria Załuska

· Klinika Nerwic

Kierownik:- doc. dr hab. Maria Siwiak-Kobayashi

· Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży

Kierownik:- prof. dr hab. Irena Namysłowska

· Klinika Psychiatrii Sądowej

p.o. Kierownika:- dr med. Danuta Hajdukiewicz (do 30.06.2002)

p.o. Kierownika:- dr med. Zenon Kulka (od 1.07.2002)

· Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego

p.o. Kierownika: - prof. dr hab.Czesław Czabała

· Zakład Psychologii Klinicznej

Kierownik:- prof. dr hab. Adam Frączek (do 31.08.2002)

p.o. Kierownika - dr n. hum. Katarzyna Kosińska-Dec (od 1.09.2002)

· Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami

Kierownik:- dr n. hum. Jacek Moskalewicz

· Zakład Rehabilitacji Psychiatrycznej

Kierownik:- dr med. Joanna Meder

· Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia

Kierownik:- dr med. Bożena Pietrzykowska

· Zespół Profilaktyki i Leczenia Uzależnień

Kierownik:- dr med. Bogusław Habrat

· Samodzielna Pracownia Farmakoterapii

Kierownik:- doc. dr hab. Małgorzata Rzewuska

· Pracownia Metodologii i Teorii Psychiatrii

Kierownik:- prof. dr hab. Andrzej Jakubik

· Zespół Leczenia Środowiskowego

Kierownik: - lek. med. Sławomir Walczak

· I Klinika Neurologiczna

Kierownik:- doc. dr hab. Danuta Ryglewicz

· II Klinika Neurologiczna

Kierownik: - prof. dr hab. Anna Członkowska

· Zakład Neuroradiologii

Kierownik:- doc. dr hab. Romana Bogusławska

· Zakład Genetyki

Kierownik:- prof. dr hab. Jacek Zaremba

· Zakład Neurofizjologii Klinicznej

Kierownik:- doc.dr hab. Maria Niewiadomska-Wolska

· Zakład Neuropatologii

Kierownik:- doc. dr hab. Teresa Wierzba-Bobrowicz

· Zakład Neurochemii

Kierownik:- prof. dr hab. Adam Płaźnik

· Zakład Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego

Kierownik:- prof. dr hab. Wojciech Kostowski

· WHO Collaborating Centre

Kierownik: - prof. dr hab. Stanisław Pużyński

· Przychodnia Przykliniczna

Kierownik - lek. med. Krystyna Sobucka

· Samodzielna Pracownia Patomorfologii

Kierownik:- lek. med.Janusz Lenart

· Laboratorium Diagnostyki Klinicznej

mgr Małgorzata Świderska

· Dział Informacji i Dokumentacji Naukowej

Kierownik:- mgr inż. Bożenna Nowakowska

· Biblioteka Naukowa

Kierownik:- mgr Zofia Sybilska

KADRA

W Instytucie Psychiatrii i Neurologii w 2002 r. było zatrudnionych 1089 osób.

Pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin 1006 osób

w tym:

pracownicy zatrudnieni na siatce instytutowej 164

w tym:

- pracownicy naukowi 120

- pracownicy badawczo-techniczni 7

- pracownicy inżynieryjno-techniczni 37

pracownicy służby zdrowia 842

w tym:

- lekarze 75

- psycholodzy 46

- inni pracownicy z wyższym wykształceniem 41

- pielęgniarki 244

- sanitariusze 178

- technicy medyczni 47

- pozostali pracownicy 211

Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin 83 osoby

w tym:

pracownicy zatrudnieni na siatce instytutowej 23

- pracownicy naukowi 17

- pracownicy inżynieryjno-techniczni 6

pracownicy zatrudnieni na siatce służby zdrowia 60 osób

w tym:

- lekarze 15

- psycholodzy 6

- inni pracownicy z wyższym wykształceniem 8

- technicy medyczni 3

- terapeuci zajęciowi 8

- pielęgniarki 5

- sanitariusze 3

- pozostali pracownicy 12

STRUKTURA KADRY NAUKOWEJ

1. Profesorowie i docenci

zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin 18

w tym: profesorowie 10

docenci 8

zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin 12

w tym: profesorowie 9

docenci 3

2. Adiunkci i asystenci

zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin 102

w tym: adiunkci 68

asystenci 34

zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin 5

w tym: adiunkci 4

asystenci 1

NOMINACJE I AWANSE

W 2002 roku Dyrektor IPiN po zaopiniowaniu przez Radę Naukową powołał:

· Na stanowisko adiunkta:

dr n. med. Annę Bochyńską

dr n. med. Marzennę Chomę

dr n. hum. Krzysztofa Ostaszewskiego

· Na stanowisko asystenta naukowego:

lek. Jana Brykalskiego

lek. Piotra Maciejaka

mgr Annę Skórzewską

dr n. med. Beatę Tarnacką

mgr Justynę Żulewską

Tytuł doktora habilitowanego uzyskał:

dr n. hum. Zdzisław Majchrzyk

Stopień doktora nauk uzyskali:

lek. Dorota Kukulska

mgr Krzysztof Ostaszewski

lek. Alfreda Ruzikowska

lek. Beata Tarnacka

lek. Cezary Żechowski

Specjalizację II stopnia uzyskali:

lek. Przemysław Cynkier

lek. Dorota Grądzka

lek. Paweł Sala

lek. Roman Stefański

Specjalizację I stopnia uzyskały:

mgr Marzenna Witkowska

Tabela 1. Tytuły naukowe, stopnie, specjalizacje uzyskane przez pracowników poszczególnych klinik i zakładów.

Klinika/Zakład

Tytuł

prof.

Stopień

dr hab.

Stopień dr

Specj.

II st.

Specj

I st.

Certyfikaty

Specj. z pielęgniars-twa psych.

I Klinika Psychiatryczna

-

-

-

-

-

-

-

II Klinika Psychiatryczna

-

-

-

1

1

-

-

III Klinika Psychiatryczna

-

-

2

-

-

-

-

IV Klinika Psychiatryczna

-

-

-

-

-

-

-

Klinika Nerwic

-

-

-

1

-

4

-

Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży

-

-

1

1

-

-

-

Klinika Psychiatrii Sądowej

-

1

-

-

-

-

-

Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego

-

-

1

-

-

-

-

Zakład Psychologii Klinicznej

-

-

-

-

-

1

-

Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami

-

-

-

-

-

-

-

Zakład Rehabilitacji Psychiatrycznej

-

-

-

-

-

-

-

Załad Organizacji Ochrony Zdrowia

-

-

-

-

-

-

-

Zespół Profilaktyki i Leczenia Uzależnień

-

-

-

-

-

3

-

Samodzielna Pracownia Farmakoterapii

-

-

-

-

-

-

-

Zespół Leczenia Środowiskowego

-

-

-

-

-

1

-

Pracownia Metodologii i Teorii Psychiatrii

-

-

-

-

-

-

-

I Klinika Neurologiczna

-

-

-

-

-

-

-

II Klinika Neurologiczna

-

-

2

1

-

-

-

Zakład Neuroradiologii

-

-

-

-

-

-

-

Zakład Genetyki

-

-

-

-

-

-

-

Zakład Neurofizjologii Klinicznej

-

-

-

-

-

-

-

Zakład Neuropatologii

-

-

-

-

-

-

-

Zakład Neurochemii

-

-

-

-

-

-

-

Zakład Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego

-

-

-

1

-

-

-

Laboratorium Diagnostyki Klinicznej

-

-

-

-

-

-

-

Przychodnia Przykliniczna

-

-

-

-

-

-

-

Samodzielna Pracownia Patomorfologii

-

-

-

-

-

-

-

ORGANY OPINIODAWCZO-DORADCZE INSTYTUTU

Rada Naukowa - kadencja 1999-2003

1. Prof. dr hab. Jacek Zaremba (przewodniczący)

2. Prof. dr hab. Wojciech Kostowski (wiceprzewodniczący)

3. Prof. dr hab. Jacek Wciórka (wiceprzewodniczący)

4. Dr n. przyrodn. Barbara Czartoryska (sekretarz)

5. Prof. dr hab. Adam Bilikiewicz

6. Prof. dr hab. Czesław Czabała

7. Prof. dr hab. Anna Członkowska

8. Prof. dr hab. Andrzej Członkowski

9. Prof. dr hab. Anna Fidziańska-Dolot

10. Prof. dr hab. Marek Jarema

11. Prof. dr hab. Danuta Kądzielawa

12. Prof. dr hab. Irena Namysłowska

13. Prof. dr hab. Andrzej Piotrowski uwaga: zrobić ramkę

14. Prof dr hab. Adam Płaźnik

15. Prof. dr hab. Stanisław Pużyński

16. Prof. dr hab. Waldemar Szelenberger

17. Prof. dr hab. Bogdan Szukalski

18. Prof. dr hab. Adam Szymusik (uwaga! zrobić ramkę)

19. Prof. dr hab. Jerzy Vetulani

20. Doc. dr hab. Romana Bogusławska

21. Doc. dr hab. Urszula Fiszer

22. Doc. dr hab. Danuta Ryglewicz

23. Doc. dr hab. Małgorzata Rzewuska

24. Doc. dr hab. Maria Siwak-Kobayashi

25. Lek. Celina Brykczyńska

26. Dr Elżbieta Kosno-Kruszewska

27. Dr Włodzimierz Kuran

28. Dr Joanna Meder

29. Dr Włodzimierz Szyszkowski

30. Mgr Anna Stołowska

31. Lek. Tadeusz Frasunkiewicz

32. Lek. Tomasz Szafrański

33. Lek. Agnieszka Szaniawska- Bartnicka

34. Mgr Małgorzata Świderska

35. Danuta Chomontowska

36. Małgorzata Dzwonkowska

37. Elżbieta Gorczyca

38. Renata Grzywacz

39. Anna Indulska

40. Natalia Stefaniak

DZIAŁALNOŚĆ RADY NAUKOWEJ

Rada Naukowa obradowała w 2002 roku na 5 posiedzeniach plenarnych oraz 4 posiedzeniach Prezydium.

W okresie tym Rada podjęła następujące decyzje:

1. Rada przyjęła sprawozdanie merytoryczne z działalności IPiN za rok 2001

(pos.9.05.2002r.) oraz sprawozdanie finansowe za 2001 rok (pos.13.06.2002r.).

2. Rada zatwierdziła plan naukowy na rok 2003 i plan finansowy na 2002 rok

(pos.13.06.2002r.).

3. Rada uzupełniła skład dwóch Komisji, wybierając prof.Adama Płaźnika do Komisji

do spraw Pracowniczych oraz Kwalifikacji i Oceny Pracowników Naukowych i Badawczo-

Technicznych Rady Naukowej oraz doc.Małgorzatę Rzewuską do Komisji Nauki

i Współpracy z Zagranicą Rady Naukowej (pos.21.03.2002r.), a następnie

prof. Stanisława Pużyńskiego i prof. Wojciecha Kostowskiego do Komisji Nauki

i Współpracy z Zagranicą (pos.13.06.2002r.) .

4. Rada Naukowa pozytywnie zaopiniowała kandydaturę doc.dr hab.Danuty Ryglewicz

na stanowisko Dyrektora Instytutu Psychiatrii i Neurologii (pos.9.05.2002r.).

5. Rada uzupełniła skład Zespołu do Okresowej Oceny Pracowników Naukowych

o prof.Stanisława Pużyńskiego (pos.13.06.2002r.).

6. Rada dokonała wyboru kandydatów do Centralnej Komisji do spraw Tytułu Naukowego

i Stopni Naukowych na kadencję 2003 - 2005r. Kandydatami zostali: prof.Stanisław

Pużyński i prof.Antoni Prusiński (13.06.2002r.).

7. Rada przyznała dwa wyróżnienia I stopnia oraz dwa wyróżnienia II stopnia za prace

opublikowane w 2001 roku. (pos.13.06.2002r.)

Wyróżnienie I stopnia otrzymali:

1. Zespół w składzie: Małgorzata Bednarska-Makaruk, Mariola Bisko, Maria F.Puławska, Dorota Hoffman-Zacharska, Maria Rodo, Marta Roszczynko, Alicja Solik--Tomasi,Grażyna Broda,Maria Polakowska,Aleksandra Pytlak,Hanna Wehr

za publikację:

1. Bednarska-Makaruk M.,Bisko M.,Puławska M.F.,Hoffman-Zacharska D.,Rodo M.,

Roszczynko M., Solik--Tomasi A.,Broda G.,Polakowska, Pytlak A., Wehr H.:

„Familial defective apolipoprotein B-100 in a group of hypercholesterolaemic patients

in Poland”, European Journal of Human Genetics 2001, 9, 836-842.

2. Zespół w składzie: Jerzy Kulczycki,Ewa Bertrand,Wanda Lipczyńska-Łojkowska,

Wiesław Dowjat,Thomas Wiśniewski, Maria Łyczywek-Zwierz, John Collinge,

Tadeusz Parnowski,Teresa Wierzba-Bobrowicz, Krystyna Niedzielska,Jolanta Bratosiewicz,

Paweł P.Liberski, Radzisław Kordek za cykl 6 publikacji:

a. Kulczycki J.,Bertrand E.,Lipczyńska-Łojkowska W.,Dowjat W., Wisniewski T.,Łyczywek-Zwierz M.:„Rodzinna choroba Alzheimera związana z mutacją w genie preseniliny 1(P117L)”,

Neurologia i Neurochirurgia Polska, 2001,35,213-224.

b. Kulczycki J.: „Choroba Creutzfeldta-Jakoba - najszerzej występująca u ludzi encefalopatia gąbczasta”, Przegląd Epidemiologiczny 2001,55,177-182.

c. Kulczycki J.,Collinge J.,Lipczyńska-Łojkowska W.,Parnowski T.,Wierzba-Bobrowicz T.: „Report on the first Polish case of the Gerstmann-Straussler-Scheinker syndrome”, Folia Neuropathol.,2001,39,27-31.

d. Kulczycki J.: „Encefalopatie gąbczaste u ludzi”, Choroby zakaźne i ich zwalczanie na ziemiach polskich w XX wieku, PZWL,2001.

e. Kulczycki J.,Lipczyńska-Łojkowska W.,Niedzielska K.: „Epidemiological studies on Creutzfeldt-Jakob disease in Poland”, Folia Neuropathol.,2001,39,175-179.

f. Bratosiewicz J.,Liberski P.P.,Kulczycki J.,Kordek R.: Codon 129 polymorphism of the PRNP gene in normal Polish population and in Creutzfeldt-Jakob disease, and the search for new mutations in PRNP gene”, Acta Neurobiol. Exp.2001,61,151-156.

Wyróżnienia II stopnia otrzymali:

1). Zespół w składzie: Marek Jarema i Zuzanna Konieczyńska

za publikację:

1. Jarema M.,Konieczyñska Z.: „Quality of life in schizophrenia: impact of psychopathology,

patient’s gender and antipsychotic treatment”, Insternational Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 2001,5,19-26.

2). Zespół w składzie:Grażyna M.Szpak,Eliza Lewandowska,Waldemar Lechowicz,

Ewa Bertrand,Teresa Wierzba-Bobrowicz, Elżbieta Gwiazda, Elżbieta Pasennik,

Elżbieta Kosno-Kruszewska, Wanda Lipczyńska-Łojkowska, Anna Bochyńska, Urszula Fiszer, Bogna Schmidt-Sidor, Jerzy Dymecki za cykl publikacji:

1. Szpak G.M.,Lewandowska E.,Lechowicz W.,Bertrand E.,Wierzba-Bobrowicz T.,

Gwiazda E.,Pasennik E.,Kosno-Kruszewska E.,Lipczyńska-Łojkowska W.,Bochyńska A.,

Fiszer U.:”Lewy body variant of Alzheimer’s disease and Alzheimer’s disease: a comparative immunohistochemical study”, Folia Neuropathol.,2001,39,63-71.

2. Szpak G.M.,Lechowicz W.,Lewandowska E.,Bertrand E.,Wierzba-Bobrowicz T.,Gwiazda E.,Schmidt-Sidor B.,Dymecki J.: „Neurones and microglia in central nervous system immune response to degenerative processes”, Folia Neuropathol.,2001, 39,181-192.

8. Przedyskutowano i wstępnie zaaprobowano plany restrukturyzacji Instytutu,

w tym opieki psychiatrycznej.

9. Rozpoczęty został 1 przewód habilitacyjny dr n.med.Joanny Meder (pos.9.05.2002r.)

oraz 1 postępowanie o nadanie tytułu naukowego profesora doc.dr hab.Małgorzacie

Rzewuskiej (19.12.2002r.).

10. Zakończono 7 przewodów doktorskich, w wyniku których stopień doktora nauk

medycznych w 2002 roku otrzymali:

1). dr Dorota Kukulska za pracę pt.:”Ocena sztywności emocjonalnej w czasie leczenia

neuroleptykami w schizofrenii”, promotor:prof.dr hab.Marek Jarema;

2) dr Agata Włodek za pracę pt.:”Zgodność pomiędzy klasyfikacją Oxfordshire Community

Stroke Project a obrazem w tomografii komputerowej mózgu w udarach

niedokrwiennych”, promotor: prof.dr hab.Anna Członkowska;

3). dr Beata Tarnacka za pracę pt.:”Poziom kompleksów immunologicznych i białek ostrej

fazy oraz ich wpływ na przebieg i rokowanie w udarze niedokrwiennym mózgu”,

promotor: prof.dr hab.Anna Członkowska;

4). dr Ghanim Abdulaziz za pracę pt.:” Ocena TK wczesnych i odległych zmian

pourazowych w aspekcie oceny stopnia zagrożenia i prognozowania przebiegu

klinicznego”, promotor: doc.dr hab.Romana Bogusławska;

5). dr Ryszard Wagner za pracę pt.:”Kompleksowa diagnostyka radiologiczna kręgosłupa

w odcinku lędźwiowo-krzyżowym w niedyskowych zespołach bólu korzeniowego”,

promotor: doc.dr hab.Romana Bogusławska;

6). dr Alfreda Ruzikowska za pracę pt.:”Porównanie wyników terapii neuroleptykami

skojarzonej z alprazolamem lub placebo w schizofrenii”,

promotor: prof.dr hab.Marek Jarema;

7) dr Cezary Żechowski za pracę pt.:”Objawy psychopatologiczne towarzyszące

zaburzeniom odżywiania się”, promotor: prof.dr hab.Irena Namysłowska.

11. Otwarto 6 przewodów doktorskich:

- lek.med.Lidii Darda-Ledzion, promotor:prof.dr hab.Anna Członkowska;

- lek.med.Wojciecha Czepiela, promotor:prof.dr hab.Anna Członkowska;

- lek.med.Pawła Sali, promotor: doc.dr hab.Maria Siwiak-Kobayashi;

- lek.med.Waldemara Krzyżkowiaka, promotor: doc.dr hab.Maria Załuska;

- lek.med.Leszka Kwaśniewskiego, promotor: doc.dr hab.Danuta Ryglewicz;

- lek.med.Arkadiusza Węglewskiego, promotor: doc.dr hab.Danuta Ryglewicz;

12. Rada Naukowa poparła wniosek o mianowanie:

- prof.dr hab.Jana Czesława Czabały na stanowisko profesora

w Instytucie Psychiatrii i Neurologii (pos.21.03.2002r.).

13. Na podstawie opinii Komisji Do Spraw Pracowniczych oraz Kwalifikacji i Oceny

Pracowników Naukowych i Badawczo-Technicznych, Rada zatwierdziła wnioski o:

- zatrudnienie na stanowisku adiunkta 4 osób,

- zatrudnienie na stanowisku asystenta

9 osób,

- przedłużenie zatrudnienia na etatach naukowych 6 osób.

WSPÓŁPRACA

ZE ŚWIATOWĄ ORGANIZACJĄ ZDROWIA

Rok 2002 był drugim rokiem trzeciej kadencji IPiN, jako Ośrodka Współpracującego ze ŚOZ. Współpraca bezpośrednia dotyczyła konsultacji i wymiany informacji.

1. Piąte robocze spotkanie grupy problemowej oceniającej sytuację zdrowia psychicznego Światowej Organizacji Zdrowia (5th WHO Task Force on Mental Health Assessments Meeting), Bruksela, 28-29 stycznia 2002 r.

Na spotkaniu omówiono wdrażanie rekomendacji Światowego Raportu Zdrowia 2001 oraz regionalną politykę wobec zdrowia psychicznego krajów-członków ŚOZ. Dyskutowano raport oceniający doświadczenia dwóch lat działalności grupy problemowej. W spotkaniu uczestniczył Cz. Czabała - stały członek tej grupy.

2. Międzynarodowa konferencja "Przeciwdziałanie przemocy na świecie" (Combating with Violence in the World), Bruksela, 21-24 marca 2002 r.

Centrala ŚOZ w Genewie zorganizowała konferencję na temat przemocy na świecie. W konferencji uczestniczyło 20 osób z USA, Kanady, Arabii Saudyjskiej, Szwajcarii, Belgii, Francji, Niemiec i Polski. Każdy z uczestników przedstawił doświadczenia swoich krajów w upowszechnianiu problematyki związanej z przemocą, w szczególności domowej. E. Woydyłło-Osiatyńska przedstawiła referat na temat reklamy społecznej związanej z przemocą. Omówiła też udział organizacji pozarządowych w zapoczątkowanym 3 lata temu ruchu niesienia pomocy sprawcom przemocy, w tym po raz pierwszy na świecie, więźniom.

3. Piąte europejskie spotkanie partnerów ŚOZ dot. programu zdrowia psychicznego (5th WHO Meeting of National Counterparts for Mental Health Programme), Bukareszt, 4-6 kwietnia 2002 r.

Biuro Europejskie ŚOZ we współpracy z Ministerstwem Zdrowia Rumunii zorganizowało kolejne spotkanie partnerów ŚOZ. Przedmiotem analizy były problemy zdrowia psychicznego w Rumunii, aktualna sytuacja zdrowia psychicznego w krajach europejskich, sprawy legislacyjne oraz działania podejmowane w ramach Programu Zdrowia Psychicznego w krajach Europy. Przegląd sytuacji dotyczącej zdrowia psychicznego w Polsce na progu 21 wieku przygotował i przedstawił J. Moskalewicz.

4 Warsztaty szkoleniowe na temat nadużywania substancji psychoaktywnych dla organizacji pozarządowych (Training Workshop for NGO on Substance Abuse), Bishkek (Kirgistan), 20-21 czerwca 2002

Biuro Europejskie ŚOZ w porozumieniu z rządem Kirgistanu zorganizowało warsztaty szkoleniowe na temat nadużywania substancji psychoaktywnych. Celem szkolenia było zapoznanie przedstawicieli organizacji pozarządowych Kirgistanu z najnowszymi metodami zapobiegania narkomanii w społecznościach lokalnych. Przeprowadzono kilka wykładów na temat metodologii planowania programów lokalnych, ich wdrażania i ewaluacji. Konsultowano również wstępnie projekty tego typu programów, które przygotowali kirgiscy działacze. Część z nich finansowana będzie przez Biuro Europejskie ŚOZ. J. Moskalewicz, tymczasowy doradca ŚOZ, prowadził zajęcia seminaryjne i warsztatowe.

5. Narada Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinie psychiatrii i członków grupy problemowej oceniającej sytuację zdrowia psychicznego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Task Force on Mental Health Assessments), Warszawa, 27 września 2002

W spotkaniu zorganizowanym przez IPiN przy współpracy Biura Europejskiego ŚOZ uczestniczyli konsultanci wojewódzcy, pracownicy Instytutu oraz 8 stałych członków grupy problemowej ŚOZ. Celem spotkania była ocena reformy w dziedzinie zdrowia psychicznego przeprowadzana w Polsce na tle tego typu reform podjętych w innych krajach europejskich. Przedstawiciele grupy problemowej ŚOZ przedstawili organizację opieki psychiatrycznej w Rumunii, Grecji i Słowenii. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego omówił S. Pużyński, projekt Centrum Zdrowia Psychicznego - J. Wciórka. O modelu psychiatrii środowiskowej na podstawie doświadczeń IV kliniki Psychiatrycznej IPiN mówiła M. Załuska. W dyskusji omówiono scenariusz działań, które powinny zostać podjęte w sprawie reformy opieki psychiatrycznej, w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Szczegółowy raport ze spotkania przygotowała G. Herczyńska. Zosta³ on przekazany do Biura WHO Task Force on Mental Health Assessments.

6. Podobnie jak w poprzednich latach Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego we współpracy ze Światową Federacją Zdrowia Psychicznego (World Federation for Mental Health), afiliowanej przy ŚOZ, koordynował obchody Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego (10 października) w Polsce. Tegoroczny Światowy Dzień Zdrowia odbywał się pod hasłem “Skutki urazów i przemocy wśród dzieci i młodzieży” (“The Effects of Trauma and Violence on Children and Adolescents”). 9 października w IPiN odbyła się konferencja, w której uczestniczyli przedstawiciele instytucji mających obecnie największy wkład w przeciwdziałaniu przemocy w Polsce oraz dziennikarze z radia (2), telewizji (3), prasy ogólnopolskiej i miast wojewódzkich. Przedstawiono cele i podejmowane działania tych instytucji, omówiono zakres współpracy z innymi podmiotami zajmującymi się ofiarami i sprawcami przemocy. M. Pałyska przedstawił problematykę przemocy wśród dzieci i młodzieży w 3 ogólnopolskich audycjach radiowych.

7. W dniach 18-22 listopada 2002 r. odbyła się wizyta studyjna przedstawicieli ministerstw zdrowia z 5 krajów Azji Środkowej: Azerbejdżanu, Kazachstanu, Kirgizji, Tadżykistanu i Uzbekistanu. Wizytę zorganizowała Centrala ŚOZ w Genewie. W trakcie jednodniowej wizyty w IPiN zapoznano się z metodami leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych, w szczególności z programem metadonowym prowadzonym w Zespole Profilaktyki i Leczenia Uzależnień.

8. Wydział Zdrowia Psychicznego i Uzależnienia od Narkotyków ŚOZ zwrócił się o recenzję dokumentu "Retrospective Evaluation of Rapid Assessment and Response on Drug Use" przygotowanego w ramach II fazy projektu "Drug Injection Study" Szczegółowa recenzja raportu przygotowana przez J. Moskalewicza została przekazana do Centrali Genewskiej ŚOZ.

9. Popularyzowano wydawnictwa i dokumenty ŚOZ

9.1. Przetłumaczono i przygotowano do druku wydaną w związku ze Światowym Dniem Zdrowia 2001 książeczkę "Oczami dziecka. Zbiór rysunków i opowiadań z konkursu Światowej Organizacji Zdrowia "Global School" na temat zdrowia psychicznego" (Through children's eyes. A collection of drawings and stories from the WHO Global School Contest on Mental Health. WHO, Geneva 2001. WHO/NMH/MSD/WHD/01.2). Publikacja zawiera rysunki i opinie dzieci z różnych krajów świata na temat cierpienia związanego z chorobą psychiczną i sposobów ograniczenia stygmatyzacji:

9.2. Przetłumaczono dokumenty zawierające podsumowanie, wnioski i rekomendacje z dwóch konferencji zorganizowanych przez Komisję Europejską i Światową Organizacją Zdrowia (Coping with Stress and Depression-related Problems in Europe), Bruksela, jesień 2001. Tematem obu konferencji była problematyka związana ze stresem i depresją. Dokumenty zostały przekazane do Ministerstwa Zdrowia i opublikowane w "Postępach Psychiatrii i Neurologii", supl. nr 3.

9.3. Przetłumaczono raport sekretariatu Światowej Organizacji Zdrowia przygotowany na 55 Światowe Zgromadzenia Zdrowia (Mental Health: responding to the call for action. Report by the Sectretariat. A55/18, 11 April 2002). Raport przedstawia aktualne informacje na temat zdrowia psychicznego w kontekście ostatniego roku działalności organizacji i jej państw członkowskich. Raport rekomenduje 4 strategie działania: informację, formułowanie polityki i wdrażanie programów działania na rzecz zdrowia psychicznego, promocje i badania naukowe. Wersję polską Raportu przekazano do Ministerstwa Zdrowia. Umieszczono ją również na stronie internetowej Instytutu.

9.4. Dokumenty i artykuły na temat zdrowia psychicznego i substancji psychoaktywnych publikowane przez ŚOZ przedstawione zostały w Przeglądzie Wydawnictw. Przegląd został przesłany do ok. 50 instytucji psychiatrycznych w Polsce i umieszczony na stronie internetowej Instytutu.

9.5. Ukazał się dodruk słownika opublikowanego przez ŚOZ w 1994 r.:

Leksykon terminów. Alkohol i narkotyki.(Tłum. Andrzej Bidziñski), IPiN, Warszawa 1997

10. Opublikowano sprawozdanie ze wspó³pracy IPiN ze ŒOZ: "Report on Collaboration between the Institute of Psychiatry and Neurology and the World Health Organization in 2000-2001. Raport został przekazany do Centrali Genewskiej i Biura Europejskiego ŚOZ. Sprawozdanie otrzymały również Ośrodki Współpracujące ze ŚOZ w dziedzinie zdrowia psychicznego w Europie.

W 2002 r. IPiN otrzymał od Europejskiego Biura Światowej Organizacji Zdrowia (WHO European Office for Integrated Health Care Services) Certyfikat Członkostwa Sieci Szpitali Promujących Zdrowie. Certyfikat ważny jest do roku 2006.

I Klinika Psychiatryczna

Kierownik: prof. dr hab. Jacek Wciórka

W klinice zatrudnionych jest 7 pracowników naukowo-badawczych.Realizowano 6 tematów w ramach działalności statutowej, 1 grant w ramach V Programu Ramowego UE, współuczestnictwo w 1 grancie KBN.

· Brak świadomości choroby u pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii i zaburzeń afektywnych - zależność od objawów psychopatologicznych i deficytów funkcji poznawczych.(temat nr 1, kierownik: lek. med. I. Niedźwiedzka)

Grupę 120 chorych z rozpoznaniem schizofrenii i zaburzeń schizoafektywnych wg kryteriów ICD-10 zbadano za pomocą „Skali nieświadomości choroby” Amadora i wsp. oraz zestawu wybranych testów neuropsychologicznych z Wiedeńskiej Baterii Testów oceniających sprawność czynności poznawczych.

· Ekspozycja na infekcje grypy w czasie ciąży a zachorowania na schizofrenię.(temat nr 2, kierownik: lek. med. A. Bembenek)

Do badań użyto komputerowych baz danych Zakładu Organizacji Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii z lat 1997–2000. Uzyskano dane 21.835 osób urodzonych w latach 1964–1984 r. Jako grupy referencyjnej użyto danych o urodzeniach żywych wg miesięcy i wg płci w Polsce publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny. Obliczono wskaźniki urodzeń pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii na 10000 urodzeń żywych w populacji ogólnej (WSK10) dla kobiet i dla mężczyzn. Dane o zachorowania na grypę w poszczególnych miesiącach od stycznia 1964 r. do grudnia 1984 r. uzyskano w Państwowym Zakładzie Higieny (łącznie 45.845.256 zachorowań). Utworzono wskaźnik zachorowań na grypę na 10000 mieszkańców. Wykonano klasyczną dekompozycję sezonową (metodą Census I) wskaźników urodzeń kobiet i mężczyzn chorujących na schizofrenię na 10000 urodzeń w populacji oraz wskaźnika zachorowań na grypę na 10000 mieszkańców. Korelacja wskaźników sezonowości urodzeń z rozpoznaniem schizofrenii ze wskaźnikami zachorowań na grypę przesuniętymi w czasie o 2-3 miesiące wykazała wysoką i istotną korelację (wsp. korelacji 0,5866 i 0,4320, p<0.001) dla kobiet oraz niższą dla mężczyzn (0,2888 i 0,3336, p<0.001).

· Zaburzenia poczucia siebie u osób chorych na schizofrenię w okresie zaostrzenia, remisji i fazy rezydualnej.(temat nr 3, kierownik: lek med. K. Tyczyński)

Do badania użyto polskiej wersji kwestionariusza IPP (Psychopatologia „ja”) ze skalą wizualną odpowiedzi oraz skale KOSS i PANSS. Do badania zakwalifikowano 100 osób hospitalizowanych w różnych oddziałach IPiN i spełniających kryteria schizofrenii wg ICD-10. Wskaźnikami określającymi fazę choroby były: (1) fazy epizodu (zaostrzenie vs remisja) - nasilenie objawów (wg KOSS-C, tj. skali typu CGI, oraz wg nasilenia objawów ocenianych za pomocą PANSS i KOSS-S), (2) fazy przebiegu wieloletniego (pierwszy epizod vs wczesne nawroty vs późne nawroty) - liczba hospitalizacji (3) fazy wieloletnie (okres wczesny vs okres późny) - czas trwania choroby. Nie znaleziono istotnych związków pomiędzy zaburzeniami poczucia siebie a liczbą hospitalizacji i czasem trwania choroby oraz takimi cechami demograficznymi jak: wiek, wykształcenie czy płeć. W badaniu zależności od stopnia zaostrzenia zaburzeń, porównywano grupy o najwyższym i najniższym ich nasileniu wg PANSS i KOSS (górny i dolny tertyl). Stwierdzono, że wybitne zaostrzenie objawów chorobowych (wysokie wartości skal) wiązało się z istotnie wyższymi wartościami niemal wszystkich wymiarów IPP (test U Manna-Whitneya).

· Ocena przydatności klinicznej skal samooceny stanu psychicznego w diagnostyce schizofrenii.(temat nr 4, kierownik: dr med. E. Schaeffer)

W celu oceny podstawowych właściwości psychometrycznych skróconej wersji „Frankfurckiej skali samopoczucia” (sFBS) wg Süllwold i Herrlich oraz skróconej wersji „Skali nastawień i nastroju” (sPD-S) wg von Zerssena przeprowadzono 2 badania. (1) Za pomocą sFBS zbadano 30 chorych używając w tym badaniu dwóch skal analogii wzrokowej jako referencyjnego narzędzia samooceny. (2) Za pomocą sPD-S zbadano 42 chorych. W obu badaniach jako narzędzia oceny klinicznej użyto skali KOSS. Pacjenci oceniali swój stan co tydzień, a lekarze co 2-4 tygodnie. Wyniki wskazują, iż oba narzędzia samooceny mogą być stosowane rzetelnie. Ich trafność wydaje się dość swoista i choć tylko w niewielkim stopniu odpowiada ocenie klinicysty niesie pewną dostrzegalną, specyficzną treść, możliwą do wykorzystania klinicznego - np. do śledzenia zmian samooceny w czasie. Struktura czynnikowa skali sFBS jest jednowymiarowa (sygnały dezorganizacji), a skali sPD-S dwuwymiarowa (przeżycia depresyjne, przeżycia paranoidalne). W obu przypadkach struktura ta jest dość stabilna w kolejnych tygodniach. Wyniki bezpośredniego badania wartości sFBS i sPD-S są zbieżne z wnioskami wcześniejszej, wtórnej analizy jej wartości podjętej na podstawie badania oryginalnych narzędzi.

· Zaburzenia procesów poznawczych u pacjentów z psychozą schizofreniczną – badania katamnestyczne.(temat nr 5, kierownik: dr med. M. Anczewska)

W latach 1999-2000 zbadano unowocześnioną wersją Wiedeńskiej Baterii Testowej grupę 50 chorych na psychozę schizofreniczną. Pacjenci ci w roku 2002 zostali objęci badaniem katamnestycznym. Do każdego z nich dwukrotnie wysyłano list zapraszający do ponownego udziału w badaniach z wyjaśnieniem ich celu. Zgłosiło się tylko 6 chorych, co uniemożliwiło statystyczną analizę uzyskanych wyników. Takie doświadczenie z pozyskiwaniem grupy do badań katamnestycznych wykazało, że należy objąć dalszymi badaniami pacjentów rehospitalizowanych w IPiN, a badanie neuropsychologiczne przeprowadzać w okresie rozpoczynającej się remisji objawów (przed wypisem).

· Wpływ terapii neuroleptykami atypowymi na objawy negatywne, niektóre funkcje poznawcze i wybrane cechy neurofizjologiczne u pacjentów z psychozami schizofrenicznymi.(temat nr 6, kierownik: lek. med. J. Węgrzyn)

Dotychczas zbadano 46 pacjentów – 23 osoby leczone neuroleptykami klasycznymi i 23 osoby leczone neuroleptykami atypowymi. Nie wykazano istotnych różnic statystycznych w zakresie bramkowania słuchowych potencjałów wywołanych P50 oraz w stanie klinicznym pod względem objawów negatywnych. Zbadano grupę pacjentów przy pomocy Wiedeńskiej Baterii Testów liczy 27 osób (13 – leczone neuroleptykami klasycznymi, 14 – leczone neuroleptykami atypowymi) – nie wykazano istotnych statystycznie różnic między zbadanymi grupami pod względem badanych cech neuropsychologicznych. Wobec niedostatecznej liczebności porównywanych grup trudno na razie jednoznacznie ocenić uzyskane wyniki.

· OSCAR – Occupational Stress with mental health Clients in Acute Response (Ostre reakcje na stres zawodowy w kontakcie z osobami zaburzonymi psychicznie) (grant V Programu Ramowego Unii Europejskiej, contract No QLG4-CT-2001-0147, kierownik: dr med. M. Anczewska)

Przygotowano polską wersję językową oryginalnych, angielskich kwestionariuszy i skal. Dokonano zwrotnego tłumaczenia, oceny, poprawek i adaptacji wielu tych narzędzi w celu dalszego ich stosowania w realizacji programu OSCAR. Przeprowadzono ocenę zastosowania nowych narzędzi do monitorowania słownej i fizycznej przemocy wobec personelu i sprzętu, jak też przemocy ze strony pracowników zdrowia psychicznego. Za pomocą polskich wersji narzędzi przeprowadzono wywiady z pracownikami zdrowia psychicznego zatrudnionymi w wybranych do badań w placówkach stacjonarnych i środowiskowych (po 30-35 osób) zlokalizowanych w trzech ośrodkach w Warszawie. Utworzono zbiór informacji z tych wywiadów. Rozpoczęto opracowanie statystyczne danych za pomocą jednoczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) i testów nieparametrycznych oraz scalanie zbiorów danych z kilku rozsianych w Europie ośrodków uczestniczących w badaniu. Wyniki tych analiz będą znane po zakończeniu tej fazy badań we wszystkich ośrodkach.

· Badania na efektem fenotypowym delecji 22q11.2 u chorych psychicznie.(grant KBN nr 6P05A 028 21, kierownik: dr B. Pawłowska – Zakład Genetyki IPiN , główny wykonawca - prof. dr hab. J. Wciórka)

Badanie we współpracy z Zakładem Genetyki – rozpowszechniono informację o badaniu, zarejestrowano pierwsze zgłoszenia osób z podejrzeniem zespołu z całej Polski, rozpoczęto gromadzenie próbek krwi od chorych z rozpoznaniem schizofrenii.

· Upowszechnienie wyników badań.

W 2002 opublikowano 1 pracę w czasopiśmie z listy filadelfijskiej, 1 w innym czasopiśmie zagranicznym, 2 w polskich czasopismach recenzowanych na liście Index Copernicus; 1 streszczenie w zagranicznym czasopiśmie z listy filadelfijskiej, 1 w Abstract Book; 1 monografię o charakterze naukowym, 1 rozdział w monografii w języku polskim, 2 rozdziały w podręczniku, 1 redakcję podręcznika; 1 redakcję naukową tłumaczenia. Pracownicy kliniki uczestniczyli w 5 konferencjach międzynarodowych na których wygłosili 1 referat na zaproszenie, przedstawili 1 poster, 2 plakaty, prowadzili 1 warsztat; w 12 konferencjach naukowych ogólnopolskich, na których wygłosili 11 referatów, w tym 7 na zaproszenie, przeprowadzili 4 warsztaty, przedstawili 4 doniesienia, przewodniczyli 3 sesjom naukowym.

II Klinika Psychiatryczna

Kierownik: prof. dr hab. Stanisław Pużyński.

W klinice zatrudnionych jest 7 pracowników naukowo-badawczych.

Realizowano 5 tematów w ramach środków przyznanych na działalność statutową, 1 temat -praca własna.

· Bezpieczeństwo i efektywność leczenia przeciwdepresyjnego w depresji naczyniowej.

(temat nr 7, kierownik: dr med. T. Parnowski)

Do badania zakwalifikowano 17 chorych zgodnie z kryteriami depresji naczyniowej. 4 chorych nie kontynuowało leczenia przez okres 60 dni (brak kontaktu z 2 chorymi, konieczność zmiany leku wskutek nasilenia depresji i objawów niepożądanych - u 2 chorych). Wśród 13 chorych (9 kobiet, 4 mężczyzn), u 8 zespół depresyjny wystąpił po raz pierwszy. Średnia wieku badanej grupy 70.3 lat, średni czas trwania depresji - 5.4 miesiąca. W badanej grupie zastosowano leki z grupy SSRI dobierane w zależności od obrazu klinicznego: citalopram u 6 pacjentów (dawka-20 mg/d), fluwoksaminę u 4 pacjentów (dawka 75-150 mg/d), paroksetynę u 2 pacjentów (dawka 20 mg/d), sertralinę u l pacjenta (dawka 100 mg/d). Pacjentów badano przed rozpoczęciem leczenia i po 60 dniach leczenia. W czasie dwukrotnego badania MMSE nie uzyskano istotnej zmiany procesów poznawczych, natomiast wyniki skal oceny depresji (HAM-D, MADRS, GDS) wykazały istotną poprawę stanu psychicznego.

Stosowane leki tolerowane były dobrze - l pacjentka skarżyła się początkowo na występowanie nudności, u l pacjenta wystąpił epizod zaburzeń świadomości (przymglenie) połączony z wzmożoną suchością śluzówek jamy ustnej w godzinach nocnych (pojawienie się zaburzeń można wiązać z nieodpowiednim nawodnieniem pacjenta).

· Związek obrazu klinicznego i kinetycznych parametrów płytkowego transportera serotoninowego z wynikami leczenia światłem choroby afektywnej sezonowej.

(temat nr 8, kierownik: dr med. Ł. Święcicki)

Oceniano: stan kliniczny, przebieg choroby, liczbę miejsc wiążących serotoninę w płytkach krwi, wybrane parametry funkcji poznawczych (czasy reakcji, wskaźnik perseweracji, test niewerbalnego uczenia się) oraz lęk jako stan i cechę. Podstawowym celem badania było porównanie ocenianych parametrów przed leczeniem światłem, po fototerapii oraz w okresie letnim, w czasie remisji. Badanie transportu serotoniny wykonano łącznie u 17 osób (przynajmniej w jednym punkcie czasowym), ocenę funkcji poznawczych u 16 osób, a ocenę lęku jako stanu i cechy u 14 osób. Ze względu na niewielkie liczebności grup analiza -statystyczna uzyskanych wyników jest trudna. Uzyskano jednak kilka interesujących wyników, wpływ fototerapii na funkcje poznawcze jest istotnie większy w grupie osób o typowym obrazie i dwubiegunowym przebiegu choroby, wyniki uzyskane w teście niewerbalnego uczenia się są istotnie lepsze po fototerapii niż latem w okresie remisji, nasilenie lęku jako stanu istotnie zmniejsza się po przeprowadzeniu leczenia światłem. Analiza parametrów biochemicznych nie pozwala na znalezienie istotnych różnic, jednak obserwowane tendencje mogą wskazywać na zależność między parametrami wiązania serotoniny a obrazem i przebiegiem choroby u osób z ChAS.

· Neuropsychologiczna charakterystyka chorych we wczesnym stadium choroby Alzheimera i otępienia naczyniopochodnego podkorowego.

(temat nr 9, kierownik: mgr S. Kotapka-Minc)

Zbadano ogółem 62 chorych, z czego do dalszego badania zakwalifikowano 51 osób. Wykonano ogółem 45 badań MRI metodą FLAIR. 11 osób nie zakwalifikowano do grup eksperymentalnych z powodu: współwystępowania zmian pierwotnie zwyrodnieniowych i naczyniowych w MRI (tzw. otępienie mieszane) u 6 osób, z powodu zmiany rozpoznania klinicznego w badaniu kontrolnym (postępująca pierwotna afazja) u 3 osób oraz występowania objawów depresji zaobserwowanych w trakcie badania neuropsychologicznego. Wszystkie osoby z grupy eksperymentalnej uzyskały wynik odpowiadający 0,5 w CDR, natomiast osoby z grupy kontrolnej - 0.

U 21 chorych rozpoznano prawdopodobną chorobę Alzheimera, u 24 chorych rozpoznano prawdopodobne otępienie naczyniopochodne podkorowe, 6 osób zakwalifikowano do grupy kontrolnej.

U 19 osób z grup eksperymentalnych przeprowadzono badanie kontrolne po upływie co najmniej 12 miesięcy - na jego podstawie potwierdzono obecność otępienia, które w czasie wcześniejszego badania utrzymywało się na bardzo wczesnym poziomie.

Wstępna charakterystyka zbadanych osób

Rozpoznanie kliniczne

Liczebność

Średnia wieku

Średni wynik MMSE

Choroba Alzheimera

21

69,3

24,7

Otępienie naczyniopochodne podkorowe

24

72,4

25,7

Grupa kontrolna

6

70,8

28,2

Uzyskane wyniki wykazują wyraźną tendencję do różnicowania obu grup eksperymentalnych w zakresie: procesu przyswajania informacji słownych (odmienne wyniki próby swobodnego odraczania po odroczeniu oraz różnice w sposobie kodowania informacji), myślenia abstrakcyjnego, zdolności aktualizowania nazw oraz w teście fluencji słownej. W grupie osób z rozpoznaniem otępienia naczyniopochodnego podkorowego obserwuje się bardziej nasilone zaburzenia funkcji wykonawczych.

· Aktywność cytochromu CYP2D6 (na podstawie testu z debryzochiną) a tolerancja oraz szybkość działania leków przeciwdepresyjnych.

(temat nr 10, kierownik: dr med. I. Koszewska)

Zbadano 33 osoby z rozpoznaniem zespołu depresyjnego leczone w Oddziale Chorób Afektywnych II Kliniki Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Na początku kuracji lekiem przeciwdepresyjnym wykonano test z debrizochiną. W dniach 0, 7, 14, 21, 28 i końcowym dniu leczenia oceniano stan kliniczny przy pomocy Skali Depresji Hamiltona oraz oceniano tolerancję leku. Stwierdzono, że u wszystkich chorych wolno metabolizujących leki stosowano średnie dawki leków (lekarz nie znał wyniku badania testu z debrizochiną) z niezbyt dobrą tolerancją leku, uzyskując na ogół dobre wyniki terapii umożliwiające wypis ze szpitala. W całej grupie badanej nie stwierdzono związku między MR a stosowaną dawką.

· Wybór leku przeciwdepresyjnego. Ocena skuteczności farmakoterapii w zależności od: obrazu klinicznego depresji, cech temperamentalnych chorego, wybranych parametrów funkcji poznawczych.

(temat nr 11, kierownik: dr med. I. Koszewska)

Zbadano 11 osób z rozpoznaniem zespołu depresyjnego. Wszystkie osoby badane wypełniały w stanie poprawy: Kwestionariusz Cloningera, Kwestionariusz Temperamentu PTS Strelaua, Zawadzkiego, Anglaitnera oraz przeprowadzano u nich badanie testem R-Unit z Wiedeńskiej Baterii Testów. Nasilenie depresji badano skalą HAMD.

Na tym etapie badań nie stwierdzono istotnych korelacji między badanymi parametrami. Na podstawie badań pilotażowych zdecydowano, że badanie kwestionariuszami będzie przeprowadzane w stanie remisji a nie stanie poprawy stanu klinicznego oraz zrezygnowano z badania testem R-Unit jako nie wpływającego na interpretacje danych uzyskanych w kwestionariuszach.

· Ocena szybkości działania leków przeciwdepresyjnych z wykorzystaniem pomiaru procesów poznawczych jako wskaźnika skuteczności farmakoterapii.

(temat własny, kierownik: prof. S. Pużyński)

Zbadano 43 osoby z rozpoznaniem zespołu depresyjnego w przebiegu choroby afektywnej w toku kuracji lekiem przeciwdepresyjnym. U wszystkich chorych wykonano testy psychologiczne z Wiedeńskiej Baterii Testów (test reakcji prostej, test wyboru, czujności i test Persev) oraz ocenę stanu klinicznego skalą MADRS. Wyodrębniono 8 osób, które pozytywnie zareagowały na leczenie w dniu 28 kuracji, przy analizie wyników uwzględniono leki przeciwdepresyjne I i II generacji.

Nie stwierdzono istotnej poprawy procesów poznawczych w toku farmakoterapii depresji w kolejnych badaniach między dniem O a 28 stosowanej farmakoterapii. Nie stwierdzono aby istotnej redukcji objawów depresji mierzonej skalą MADRS towarzyszyła istotna poprawa w zakresie procesów poznawczych oceniana testami z Wiedeńskiej baterii Testów. Zmiany w zakresie funkcji poznawczych nie są wczesnym predyktorem skuteczności farmakoterapii. Stwierdzono, że w dniu 21 kuracji wyniki w skali MADRS ujemnie korelują z wynikami testów R-UNIT1 i R-UNIT2 w grupie osób, u których stwierdzono w dniu 28 kuracji istotną poprawę stanu klinicznego. Brak poprawy w pierwszych trzech tygodniach leczenia (mierzonej wynikami MADRS) nie oznacza braku poprawy w dniu 28 leczenia. Zastosowane testy psychologiczne do oceny ustępowania zaburzeń procesów poznawczych w toku farmakoterapii depresji w pierwszych czterech tygodniach leczenia okazały się mało czułe. Nie stwierdzono odmiennego wpływu na procesy poznawcze klasycznych leków przeciwdepresyjnych i leków II generacji.

· Upowszechnienie wyników badań.

W 2002 roku opublikowano 1 pracę w czasopiśmie umieszczonym na liście filadelfijskiej, 4 w innych zagranicznych recenzowanych, 22 w polskich czasopismach recenzowanych umieszczonych w Index Copernicus, 4 w recenzowanych wydawnictwach zbiorowych; 1 streszczenie w czasopiśmie umieszczonym na liście filadelfijskiej, 2 w Abstract Book, 1 w polskim czasopiśmie recenzowanym umieszczonym w Index Copernicus; 2 monografie o charakterze naukowym w języku polskim, 2 redakcje naukowe monografii, 1 rozdział w monografii w języku angielskim, 6 rozdziałów w monografii w języku polskim; 1 monografię o charakterze popularyzatorskim; 5 prac popularno-naukowych.

Cytowano w Science Citation Index 8 prac pracowników kliniki.

Pracownicy Kliniki uczestniczyli w 1 zagranicznym wyjeździe szkoleniowym, w 9 międzynarodowych konferencjach naukowych za granicą, na których przedstawili 3 postery i 3 doniesienia; w 27 ogólnopolskich konferencjach naukowych odbywających się w kraju, na których wygłosili 28 referatów, w tym 15 na zaproszenie, przewodniczyli 11 sesjom naukowym.

III Klinika Psychiatryczna

Kierownik: prof. dr hab. med. Marek Jarema

W klinice zatrudnionych jest 5 pracowników naukowo-badawczych.

Realizowano 2 tematy w ramach środków przyznanych na działalność statutową oraz 2 prace własne.

· Uwarunkowania terapeutycznej odpowiedzi na leczenie neuroleptykami u pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii.

(temat nr 12, kierownik: prof. dr hab. M. Jarema)

Efekty leczenia farmakologicznego niekorzystnie wiązały się z utrzymywaniem się z renty inwalidzkiej, dłuższym okresem choroby i większą liczbą dotychczasowych hospitalizacji psychiatrycznych, krótszym okresem trwania obecnego epizodu psychotycznego. Wczesna odpowiedź na leczenie dotyczyła głównie poprawy nasilenia objawów pozytywnych schizofrenii. Subiektywna odpowiedź na leczenie była lepsza u chorych z mniejszym nasileniem objawów schizofrenii

· Natręctwa w schizofrenii.

(temat nr 14, kierownik: lek. med. T. Tafliński)

Celem pracy była ocena częstości występowania oraz nasilenia objawów natręctw u chorych na schizofrenię hospitalizowanych w III Klinice Psychiatrycznej. Badaniami objęto grupę 60 chorych z rozpoznaniem schizofrenii według kryteriów ICD-10. Do oceny stanu psychicznego użyto skali PANSS oraz skali Calgary, natomiast obecność i nasilenie objawów natręctw oceniano stosując skalę YBOCS. Objawy natręctw o klinicznie istotnym nasileniu stwierdzono u 15 % pacjentów. Nasilenie tych objawów korelowało dodatnio istotnie z nasileniem objawów negatywnych schizofrenii (skala PANSS) oraz objawów depresyjnych schizofrenii (skala Calgary).

· Porównanie wyników terapii neuroleptykami skojarzonej z alprazolamem lub placebo w schizofrenii.

( praca własna, kierownik: dr med. A. Ruzikowska)

Celem pracy była ocena, czy i w jaki sposób dodanie alprazolamu do ustabilizowanej dawki neuroleptyku wpływa na wynik leczenia chorych na schizofrenię paranoidalną.

Starano się ustalić jakie objawy schizofrenii uległy poprawie po wprowadzeniu leczenia skojarzonego, jaki był wpływ leczenia skojarzonego na objawy depresji i lęku, jaki był wpływ leczenia skojarzonego na objawy uboczne działania neuroleptyków, czy poziom kortyzolu we krwi miał związek z nasileniem lęku i czy zmieniał się w czasie leczenia neuroleptykiem i alprazolamem. Badaniem objęto 60 chorych na schizofrenię paranoidalną, hospitalizowanych

w III Klinice Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, których losowo podzielono na 2 grupy: leczonych samym neuroleptykiem (i placebo ) i leczonych neuroleptykiem i alprazolamem. Każdy z chorych przed badaniem wyraził zgodę na ich prowadzenie. Stosowano zasady obowiązujące w próbach podwójnie ślepych. Analizowano wyniki leczenia oraz związek leczenia z poziomem kortyzolu we krwi. Stwierdzono, że: leczenie skojarzone neuroleptykiem i alprazolamem chorych na schizofrenię paranoidalną wpłynęło na zmniejszenie omamów, niektórych zaburzeń myślenia, urojeń i na poprawę krytycyzmu chorego w większym stopniu niż podawanie neuroleptyku z placebo, spowodowało też zmniejszenie lęku i w mniejszym stopniu objawów depresji. Dodanie alprazolamu do neuroleptyku podczas leczenia chorych na schizofrenię paranoidalną łagodziło objawy pozapiramidowe. Wykonane badania nie dają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o związek poziomu kortyzolu we krwi z nasileniem lęku u chorych na schizofrenię paranoidalną leczonych neuroleptykami, ale pozwalają stwierdzić, że leczenie skojarzone neuroleptykiem i alprazolamem wpłynęło na obniżenie poziomu kortyzolu we krwi chorych na schizofrenię paranoidalną wyraźniej niż podawanie neuroleptyku bez alprazolamu.

· Porównanie poprawy klinicznej oraz jakości życia chorych na schizofrenię leczonych neuroleptykami klasycznymi i atypowymi.

(praca własna, kierownik: dr med. Z. Konieczyńska)

Nasilenie objawów depresyjnych schizofrenii było wyższe w grupie osób leczonych lekami klasycznymi, a nasilenie objawów schizofrenii - wśród leczonych lekami atypowymi. Stwierdzono istotną korelację objawów schizofrenii (poza pozytywnymi) i ocena jakości życia. Po leczeniu stwierdzono istotną korelację między objawami pozytywnymi schizofrenii a oceną jakości życia u chorych leczonych lekami klasycznymi. Wśród leczonych lekami atypowymi jedynie podskala SF36 "zmiana stanu zdrowia" korelowała istotnie z nasileniem objawów schizofrenii, natomiast objawy depresyjne i ocena w skali Calgary korelowały ujemnie z oceną ogólną jakości życia. Nasilenie objawów ubocznego działania leków w całej grupie było niewielkie, ale wyższe wśród chorych leczonych lekami klasycznymi.

· Upowszechnienie wyników badań.

W 2002 roku opublikowano 2 prace w czasopismach zagranicznych recenzowanych, 12 w polskich czasopismach umieszczonych w Index Copernicus, 2 w innych polskich czasopismach recenzowanych; 1 streszczenie w czasopiśmie umieszczonym na liście filadelfijskiej, 1 w czasopiśmie zagranicznym recenzowanym, 1 w polskim czasopiśmie recenzowanym w Index Copernicus; 1 redakcję monografii o charakterze naukowym, 1 rozdział w monografii zagranicznej, 2 rozdziały w monografii o zasięgu krajowym.

Pracownicy kliniki uczestniczyli w 5 międzynarodowych konferencjach naukowych za granicą, na których wygłosili 1 referat, przedstawili 4 postery; w 23 ogólnopolskich konferencjach naukowych odbywających się w kraju, na których wygłosili 30 referatów, przewodniczyli 4 sesjom naukowym, prowadzili 4 warsztaty naukowe.

IV Klinika Psychiatryczna

Kierownik: doc. dr hab. med. Maria Załuska

W Klinice zatrudnionych jest 4 pracowników naukowo-badawczych oraz 2 na urlopach bezpłatnych.

Realizowano 2 tematy w ramach środków przyznanych na działalność statutową.

· Postawy lekarzy i pielęgniarek wobec oddziału psychiatrycznego w szpitalu ogólnym oraz wpływ funkcjonowania oddziału na zmianę ich postaw wobec psychiatrii.

(temat nr 15, kierownik: doc. dr hab. M. Załuska.)

Utworzono kwestionariusz badania postaw wobec: chorych psychicznie pacjentów i psychiatrii obecnej w różnej formie w szpitalu ogólnym. Pytania (otwarte, z wyborem i typu Likerta ) obejmowały problematykę z którą lekarz lub pielęgniarka styka się wykonując pracę w szpitalu i dotyczyły :

· aspektu poznawczego (wiedza, i przekonania na temat chorób i chorych psychicznie, a także na temat psychiatrii jako dyscypliny medycznej i osób zawodowo z nią związanych),

· uczuć, ocen i reakcji związanych z wymienionymi wyżej przedmiotami postaw,

· relacjonowanych postulatów i oczekiwań oraz tendencji do określonych zachowań związanych z obecnością chorych psychicznie i różnych form lecznictwa psychiatrycznego w szpitalu wielospecjalistycznym

Przeprowadzono badanie pilotażowe wśród 20 lekarzy i 21 pielęgniarek Szpitala Miejskiego (ul.Goszczyńskiego). Zaobserwowano grupę silnie korelujących ze sobą 12 pytań dotyczących tolerancji wobec chorych psychicznie, ponadto występowanie istotnych różnic w odpowiedziach lekarzy i pielęgniarek, ( częściej antycypowały zagrożenie ) oraz korelacje komponentów poznawczego i behawioralnego, bez korelacji z komponentem emocjonalnym postaw. Wskazuje to na potrzebę odrębnego analizowania grup zawodowych i poszczególnych komponentów badanych postaw. Na podstawie pilotażu wyeliminowano część pytań. Utworzono właściwy kwestionariusz w postaci uproszczonej.

· Analiza przebiegu i leczenia zespołów abstynencyjnych osób z uzależnieniem od benzodiazepin i mieszanym (od alkoholu i benzodiazepin).

(temat nr 6, kierownik: lek. med. K. Bożejko)

Przy pomocy kwestionariusza zebrano z historii chorób pacjentów uzależnionych od benzodiazepin, dane o przebiegu 97 zespołów abstynencyjnych (leczonych w latach 1998-2002 w Oddziale Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych IPiN lub w IV Klinice Psychiatrycznej IPiN w Szpitalu Bielańskim.)

Wśród analizowanych przypadków było: 46, % kobiet, i 53%. Mężczyzn. Zakres wieku badanych osób: od 25 do 77 lat, średnio 45,6 lat, czas stosowania benzodwuazepin – najkrócej 0,5 roku, najdłużej 36 lat. - średnio 8,7

Przed analizowaną hospitalizacja podejmowane były próby leczenia uzależnienia w Poradniach Odwykowych (w 8,2 % przypadków), a także, z różnych powodów, w Poradniach Zdrowia Psychicznego (w 49,5 % przypadków). Niektóre z osób były w przeszłości hospitalizowane psychiatrycznie (od 1 do 26 razy). Wśród badanych u 68% osób współwystępowały choroby somatyczne. Najczęściej były to choroby tarczycy -11,3%, nadciśnienie tętnicze - 6,2 % , cukrzyca- 5,2 %, choroba wrzodowa dwunastnicy 2,1%.

Na podstawie zebranych danych ustalono, iż w 72% przypadków wyjściową przyczyną uzależnienia od benzodwuazepin były zaburzenia emocjonalne, lub uzależnienie od alkoholu. Najczęściej były to zaburzenia lękowe (21,6%), alkoholizm (20,6 %); rzadziej zaburzenia depresyjne (6,2%), zaburzenia lękowo-depresyjne (6,2%), zaburzenia snu (4,1%). W 8,2 % przypadków zaburzenia lękowe, snu, depresyjne i uzależnienie od alkoholu rozwijały się równolegle i były przyczyną uzależnienia od benzodiazepin, a w 28% przypadków nie udało się ustalić pierwotnej przyczyny uzależnienia od benzodwuazepin

Lekarze odstawiając benzodwuazepiny stosowali leki przeciw drgawkowe, p/depresyjne lub neuroleptyki. Miało to miejsce tak samo często u chorych, u których pierwotną przyczyną uzależnienia od benzodwuazepin były zaburzenia nastroju i emocji, jak i u tych, u których przyczyną wyjściową było uzależnienie od alkoholu.

· Upowszechnienie wyników badań.

W 2002 roku opublikowano 2 prace w polskich czasopismach recenzowanych umieszczonych w Index Copernicus, 1 w recenzowanym wydawnictwie zbiorowym; 3 rozdziały w monografii w języku polskim; 1 pracę popularno-naukową obcojęzyczną.

Pracownicy Kliniki uczestniczyli w 1 zagranicznym wyjeździe szkoleniowym, w 1 zagranicznym wyjeździe naukowym, w 7 w międzynarodowych konferencjach naukowych za granicą, na których wygłosili 1 referat na zaproszenie, i 4 doniesienia; w 6 ogólnopolskich konferencjach naukowych odbywających się w kraju, na których przedstawili 1 poster i 10 doniesień, przewodniczyli 1 sesji.

Klinika Nerwic

Kierownik: doc. dr hab. med. Maria Siwiak-Kobayashi

W Klinice zatrudnionych jest 7 pracowników naukowo-badawczych, w tym 1 na pół etatu.Realizowano 3 tematy w ramach środków przeznaczonych na działalność statutową, 1 badanie leków.

· Czynniki emocjonalno-poznawczo-społeczne w etiopatogenezie zaburzeń nerwicowych i ich zmiana w procesie intensywnej, zintegrowanej, krótkoterminowej terapii kompleksowej o orientacji poznawczo-społecznej.(temat nr 16, kierownik: doc. dr hab. M. Siwiak-Kobayashi)

Badania przeprowadzono za pomocą następujących metod: HSCL - mierzący nasilenie objawów, ACL- dla badania niektórych cech osobowości, CRI – styl radzenia sobie SOC – poczucie koherencji, Skala Sens Życia i Kwestionariusz Motywacji do Psychoterapii, przeprowadzano trzykrotnie – w momencie wpisania do kolejki oczekujących na leczenie, przy przyjęciu i po zakończeniu leczenia.Przebadano 274 osoby. W tym kobiet 65 %, mężczyzn 35 %. 70% to pacjenci Oddziału Całodobowego, a 30 % z Oddziału Dziennego. Osób, które ukończyły terapię było 88%, osób które wypadły z leczenia (drop-outy) 12%.Na wszystkich etapach badania widoczna jest istotna statycznie poprawa objawowa we wszystkich zakresach badanych przez HSCL: depresja z zahamowaniem, depresja z niepokojem, lęk fobiczny, nadwrażliwość interpersonalna, agresja, natręctwa, somatyzacja.Większa poprawa objawową jest obserwowalna w okresie leczenia w Klinice Nerwic, niż w okresie oczekiwania na leczenie. Najbardziej znacząca poprawa ma miejsce w zakresie nadwrażliwości interpersonalnej, depresji z zahamowaniem oraz depresji z niepokojem. Najmniejsza poprawa, aczkolwiek też istotna statystycznie dotyczy agresji. Spośród czynników motywacyjnych (bezradność, aktywność, poczucie krzywdy, poczucie zagrożenia) – najsilniej ze zmianą objawową koreluje czynnik bezradności – w stosunku do wszystkich rodzajów objawów. Czynnik aktywności znacząco koreluje z lękiem fobicznym i nadwrażliwością interpersonalną. Poczucie krzywdy z: depresja z zahamowaniem, depresja z niepokojem i somatyzacją. A poczucie zagrożenia z agresją. Na wszystkich etapach badania obserwuje się też wzrost koherencji. Zarówno wartości globalnej, jak i składowych koherencji. Spośród składowych koherencji z poprawą objawową koreluje głównie zaradność. Spośród skal ACL-u, z poprawą objawową we wszystkich zakresach dodatnio korelują przede wszystkim: Chęć Zmiany (CHA) oraz Gotowość na Poradę (CRS). Stwierdzono też wzrost poczucia koherencji w procesie psychoterapii oraz korelację poczucia koherencji z zadaniowym stylem radzenia sobie ze stresem i z poczuciem sensu życia.

· Komunikacja muzyczna u pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi. (temat nr 17, kierownik: dr E. Galińska)

Poznano styl komunikacji muzycznej u badanych pacjentów. Każda osoba badana wykonała 10 interakcji muzycznych, ocenianych przez sędziów kompetentnych (lekarzy i psychologów n min=3) na specjalnie skonstruowanym 50 –punktowym kwestionariuszu do badania Stylu Komunikacji Muzycznej. Zbadano 25 pacjentów i 10 osób zdrowych. W 2003 planuje się zwiększenie liczby osób badanych. Na dotychczasowym materiale stwierdzono, że w porównaniu z osobami zdrowymi szybciej się męczą, co wyraża się niezmiennością lub zmniejszeniem poziomu interakcji, U osób zdrowych poziom ten się zwiększa. Komunikaty pacjentów mają często charakter sprzeczny, podwójny (Inny charakter muzyki, inny słów, a jeszcze inny – gestów). Interakcje są dokonywane z pozycji dominującej, rzadziej – submisyjnej, najrzadziej – partnerskiej. Celem interakcji często jest raczej chęć pokazania się niż komunikacja.

· Seksualność oraz używanie alkoholu i leków u kobiet z zaburzeniami odżywiania. (temat nr 18, kierownik: dr med. Anna Sarol-Kulka)

Przebadano 68 pacjentek za zaburzeniami odżywiania (22 z rozpoznaniem anoreksji psychicznej i 46 z rozp. Bulimii psych.) za pomocą następujących metod: Inwentarz Seksuologiczny HRK, Kwestionariusz Seksuologiczny KSK, Test CAGE, Test rozpoznawania zaburzeń związanych z piciem alkoholu (AUDIT), Kwestionariusz dotyczący używania leków psychotropowych, Kwestionariusz dotyczący używania środków odurzających, Inwentarz zaburzeń odżywiania się (EDI).Przeprowadzono wstępną analizę wyników oceniając współwystępowanie badanych problemów w kategoriach proporcji (procentów) badanych osób. Z analizy wynika, że pacjentki z anoreksją wcześniej zaczynają interesować się płcią odmienną, ale rzadziej realizują te zainteresowania niż pacjentki z bulimią.Większość pacjentek nie używało alkoholu, zaś te, które nadużywały, jako motyw podawały chęć zmniejszenia łaknienia lub picie alkoholu zamiast jedzenia. Ponad połowa pacjentek miało okresy nadużywania leków uspokajających, częściej były to pacjentki z bulimią.

· Badanie leku

Badanie leku sponsorowane przez firmę Phizer , rozpoczęte uprzednio jako badania sponsorowane przez Parke-Davis Pharmaceutical Research, Division Of Warner-Lambert Company, Ann Arbor, Michigan (Icon Pharmaceutical Research, Dublin) 1008-91. Zmiana sponsora związana z fuzjami przedsiębiorstw. (główny badacz: doc. dr hab. M. Siwiak-Kobayashi).

- Wieloośrodkowe, dziesięciotygodniowe badanie pregabaliny, paroxetyny i placebo w leczeniu zaburzenia lękowego z napadami lęku w próbie losowej, podwójnie ślepej. Podwójnie ślepe badanie czterech równoległych, losowo dobranych grup pacjentów z rozpoznaniem zaburzenia lękowego napadowego leczonych: dwiema dawkami doustnymi pregabaliny 200 mg/die lub 400 mg/die, paroxetyną 40 mg/die i placebo. Trzecia faza badania.Ocena efektywności i bezpieczeństwa stosowania pregabaliny podawanej w dwu różnych dawkach u pacjentów z napadami paniki (z - lub bez agorafobii) w porównaniu z placebo i paroksetyną.

- Jednoroczne, otwarte rozszerzenie badania pregabaliny w celu oceny bezpieczeństwa stosowania tego leku u pacjentów z zaburzeniami lękowymi.Otwarte przedłużenie próby klinicznej dla oceny bezpieczeństwa długotrwałego leczenia pregabaliną u pacjentów, którzy ukończyli poprzednie badanie kliniczne. W 2002 r. kontynuowane były oba badania pregabaliny. Liczba pacjentów uległa czasowemu ograniczeniu w związku z zastrzeżeniami Komisji Bioetycznej IPiN wobec doniesień firmy Phizer na temat zwiększonego ryzyka angiosarcoma wykrytego w badaniach na myszach. Po wykonaniu przez firmę badań sugerujących brak tego ryzyka u ludzi Komisja Bioetyczna wydała zezwolenie na kontynuowanie badań. Grupa badanych pacjentów – 6 osób będzie więc nadal powiększana w 2003 roku.

· Upowszechnienie wyników badań.

W 2002 r. opublikowano 5prac w polskich czasopismach recenzowanych umieszczonych w Index Copernicus, 6 w innych czasopismach polskich recenzowanych; 2 streszczenia w czasopismach recenzowanych zagranicznych, 4 w Abstract Book; 3 rozdziały w monografii o charakterze naukowym w języku angielskim, 1 monografię o charakterze naukowym w języku polskim, 4 rozdziały monografii w języku polskim 4; 1 rozdział w monografii o charakterze popularyzatorskim; 2 prace popularno-naukowe w tym 1 obcojęzyczna. Pracownicy Kliniki uczestniczyli w 2 zagranicznych wyjazdach szkoleniowych, w 6 międzynarodowych konferencjach naukowych, za granicą, na których wygłosili 6 referatów, przedstawili 1 poster i 1 doniesienie, przewodniczyli 1 sesji; w 10 ogólnopolskich konferencjach naukowych odbywających się w kraju, na których wygłosili 12 referatów w tym 4 na zaproszenie, przewodniczyli 3 sesjom naukowym.

Klinika Psychiatrii Dzieci i MłodzieżyKierownik: prof. dr hab. med. Irena Namysłowska

W Klinice zatrudnionych jest 5 pracowników naukowo badawcz