Hypertension last
-
Upload
tuul-tula -
Category
Health & Medicine
-
view
107 -
download
5
Transcript of Hypertension last
![Page 1: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/1.jpg)
Цусны даралт ихсэлт
Ундрах-Ирээдүй ӨЭМТ
![Page 2: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/2.jpg)
Цусны даралт ихсэлт
• Зүрх судасны өвчин нь дэлхийн болон
Монгол Улсын хүн амын нас баралтын
тэргүүлэх шалтгаан болдог.
• Харвалтаас үүдсэн нас баралтын 51
хувь, зүрхний титэм судасны эмгэгээс
үүдэлтэй нас баралтын 45 хувь нь цусны
даралт ихсэлтийн шалтгаантай байна.
![Page 3: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/3.jpg)
Цусны даралтаа хэмжихэд
анхаарах зүйлс
• Цусны даралтаа хэмжихээс өмнө 30 минутын хугацаанд дасгал, хөдөлгөөн хийхгүй тайван сууж амарсан байна.
• Хоол идэх, өтгөн цай, кофе, кола ууснаас хойш хамгийн багадаа 30 минут болсны дараа даралтаа хэмжинэ.
• Даралтаа хэмжиж байхдаа хөдөлгөөнгүй, чимээгүй сууна. Ингэхдээ хөлөө ачихгүй, 2 хөлийн тавхай шалан дээр бүрэн гишгэсэн байна.
![Page 4: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/4.jpg)
Цусны даралтаа хэмжихэд
анхаарах зүйлс
• Гарын бугалгыг чөлөөтэй байлгах богино
ханцуйтай, эсвэл дээш шуухад хялбар
хувцас өмссөн байна.
• Цусны даралтаа давсаг сул, бие зассаны
дараа хэмжих нь зүйтэй.
• Хэрэв та даралт бууруулах эм хэрэглэдэг
бол өглөө оройд эм уухаасаа өмнө цусны
даралтаа хэмжих нь хамгийн
тохиромжтой.
![Page 5: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/5.jpg)
Цусны даралтыг хэмжих
байрлал
• Õóâöàñûã òàéëóóëæãàðûã èë ãàðãàна.
• Áóãàëãàíûàðòåðèàñ
2 - 3 ñì-èéí äýýøò¿âøèíä ìàíæåòèéãîðîîно.
• Ìàíæåòûã ÿìàðíýãýííóãàëàà,хóíèàñã¿éãýýð áàéðëóóëна.
![Page 6: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/6.jpg)
Цусны даралтыг хэмжих
байрлал
• Цусны даралт хэмжигч багажийг бугуйны үенээс 2,5 см зайд байрлууна.
• Цусны даралт хэмжигч багажийг зүрхний түвшинд байрлуулна.
![Page 7: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/7.jpg)
Цусны даралт ихсэлтийн шинж
Дараах шинжүүд илэрвэл өөрийн харъяа сум,
өрхийн эмчид хандаж цусны даралтаа
хэмжүүлэх шаардлагатай.Үүнд:
• Толгох өвдөх, толгой эргэх
• Нүд эрээлжлэх, бүрэлзэх
• Шилэн хүзүүгээр хөших
• Дотор муухайрах, бөөлжих
• Зүрх дэлсэх, зүрхээр өвдөх
![Page 8: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/8.jpg)
Цусны даралт ихсэлтийг
тодорхойлох Ангилал Дээд
даралт
Доод
даралт
Авах арга хэмжээ
Хамгийн
тохиромжтой
хэмжээ
<120 Ба <80 Давтан хэмжилтийг 5 жил тутамд
Хэвийн
хэмжээ
120-129 Ба 80-84 Давтан хэмжилтийг 2 жил тутамд
Хэвийн
хэмжээний
дээд түвшин
130-139 ба/
эсвэл
85-89 Амьдралын эрүүл зан үйлийг
хэвшүүлнэ.
Давтан хэмжилтийг 1 жил
тутамд
![Page 9: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/9.jpg)
Цусны даралт ихсэлт
Ангилал
Дээд
даралт
Доод
даралт Авах арга хэмжээ
Нэгдүгээр
зэрэг
140-159 ба/
эсвэл
90-99 Амьдралын эрүүл зан үйлийг
хэвшүүлнэ.
Давтан хэмжилтийг 2 сар тутамд
Хоёрдугаар
зэрэг
160-179 ба/
эсвэл
100-109 Амьдралын эрүүл зан үйлийг
хэвшүүлнэ.
Давтан хэмжилтийг 1 сар тутамд
Гуравдугаар
зэрэг
≥180 ба/
эсвэл
≥110 Амьдралын эрүүл зан үйлийг
хэвшүүлнэ.
Давтан хэмжилтийг 1-2 долоо
хоног тутамд
![Page 10: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/10.jpg)
Таны цусны даралт ихэсдэг бол
• Эмчийн зөвлөсөн эмийг “тогтмол” хэрэглэх
• Эмчийн зөвлөсөн хугацаанд эрүүл мэндийн үзлэгт тогтмол хамрагдах
• Давс ихтэй хоол хүнс хэрэглэхээс татгалзах, давсгүй цай ууж хэвших,
• Архи, согтууруулах ундаа хэрэглэхээс татгалзах,
• Тамхи татахгүй байх, дам тамхидалтаас өөрийгөө хамгаалах,
• Идэвхтэй хөдөлгөөнтэй байх: Явган явах, чөлөөт цагаараа идэвхтэй амрах
![Page 11: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/11.jpg)
Илүүдэл жин ба таргалалт
![Page 12: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/12.jpg)
Илүүдэл жин ба таргалалт
• Биед агуулагдах өөхөн эд их хэмжээгээр
нэмэгдсэний улмаас биеийн жин ихсэх
эмгэг
• Таргалалтын 80 гаруй хувь нь хоол,
хүнсний хэт их хэрэглээтэй холбоотой
• Маш бага хувь нь дотоод шүүрлийн
эмгэийн шалтгаантай
![Page 13: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/13.jpg)
Таргалалтад хýí èë¿¿ ºðòдөг вэ?
Эхийн сүү орлуулагч бүтээгдэхүүнээр хооллож байсан хүүхэд, хувь хүн
Таргалалттай эцэг, эхийн хүүхэд
Хөдөлгөөний хомсдолтой, суудлын ажил эрхэлдэг хүмүүс
![Page 14: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/14.jpg)
Òàðãàëàëòûí õîð óðøèã • Чихрийн шижингийн 44 хувь, зүрхний
цус хомсдох эмгэгийн 23 хувь, төрөл
бүрийн хавдарын 7–41 хувь нь илүүдэл
жин, таргалалтаас үүдэлтэй байдаг.
• Манай улсын 15–64 насны
эрэгтэйчүүдийн 49.0 хувь,
эмэгтэйчүүдийн 59.9 хувь нь илүүдэл
жин ба таргалалттай байна.
![Page 15: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/15.jpg)
Òàðãàëàëòûí õîð óðøèã – Тарган хүнд дараах өвчнөөр өвчлөх эрсдэл
их байна.Үүнд:
– Чихрийн шижин
– Артерийн даралт ихсэх
– Зүрхний цус хомсрох
– Остеоартрит /яс хугарах/
– Амьсгалын замын эмгэг
– Цөсний хүүдийн үрэвсэл, Цөсний хүүдийд чулуу үүсэх
![Page 16: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/16.jpg)
Òàðãàëàëòûã èëð¿¿ëýõ Àíòðîïîìåòðèéí õýìæèëò
• Áèåèéí æèíãèéí èíäåêñ • Á¿ñýëõèéí òîéðãûí õýìæýý
![Page 17: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/17.jpg)
Áèåèéí æèíãèéí èíäåêñ • Áèåèéí Æèíãèéí Èíäåêñ (БЖИ)
ÁÆÈ = Æèí : ªíäºð = Êã : Ì2
• Биеийн жингийн индекс нь 25 м/кг2 ба түүнээс их байвал “илүүдэл жинтэй”, 30 м/кг2 ба түүнээс их байвал “таргалалт”-тай гэж үнэлнэ.
![Page 18: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/18.jpg)
Илүүдэл жин таргалалтыг
үнэлэх
Áèåèéí Æèíãèéí Èíäåêñ (ДЭМБ, 1997)
18.5 Òóðàíõàé
18,5-24,9 Õýâèéí æèí
25,0 – 29,9 Èë¿¿äýë æèíòýé
30,0 – 34,9 Òàðãàëàëò I
35,0 – 39,9 Òàðãàëàëò II
>40.0 Òàðãàëàëò III
![Page 19: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/20.jpg)
Төвийн таргалалт
Хэрэв бүсэлхий тойргийн хэмжээ нь:
• Эрэгтэй – 90 см ба түүнээс их
• Эмэгтэй – 80 см ба түүнээс их
байвал “төвийн таргалалт”-тай
гэж үнэлнэ.
![Page 21: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/21.jpg)
үргэлжлэл...
![Page 22: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/22.jpg)
Хэрэв та илүүдэл жинтэй бол
• Та өөрийн харъяа сум, өрхийн эмчид
хандаж илүүдэл жин, таргалалтын зэргээ
тодорхойлуулна.
• Сум, өрхийн эмчээсээ зөв, зохистой
хооллолт, идэвхтэй хөдөлгөөний талаар
зөвлөгөө авна.
![Page 23: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/23.jpg)
үргэлжлэл...
• Өөрийн эмчтэйгээ харилцан зөвшилцөж,
жингээ хасах үечилсэн төлөвлөгөө
гаргана.
• Тодорхой хугацааны үелэлтэйгээр хоногт
хоол, хүнсээр авах илчлэгийг аажим
бууруулах ба дасгал хөдөлгөөн хийж
эрүүл аргаар биеийн жингээ хасах нь
хамгийн зөв шийдвэр болно.
![Page 24: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/24.jpg)
Цусан дахь холестерин,
сахарын ихсэлт
![Page 25: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/25.jpg)
Цусан дахь холестерин
• Хоол хүнсээр авсан өөх тос нь ходоод гэдэсний замд боловсорч, шимэгдэн улмаар уурагтай нэгдэн цусанд ордог.
• Цусан дахь өөх тосыг
• Холестрин
• Триглицерид
• Липопротейн буюу уурагтай нэгдсэн өөх тос гэж нэрлэдэг.
![Page 26: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/26.jpg)
Цусан дахь холестерин, триглицеридын хэмжээг үнэлэх
Үзүүлэлт Хэвийн Ихэссэн
ХОЛЕСТЕРИН < 5.0 ММОЛ/Л ≥5.0 ММОЛ/Л
ТРИГЛИЦЕРИД <1.7 ММОЛЬ/Л ≥1.7 ММОЛЬ/Л
![Page 27: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/27.jpg)
Цусан дахь липопротейны хэмжээг үнэлэх
Үзүүлэлт ХЭВИЙН ХАРЬЦАНГУЙ
ИХЭССЭН
БАГАССАН /
ИХЭССЭН
ИХ НЯГТТАЙ
ЛИПОПРОТЕИН
(САЙН
ХОЛЕСТЕРИН)
ЭР: ≥1.03 ММОЛ/Л,
ЭМ: ≥1.29 ММОЛ/Л -
ЭР: <1.03 ММОЛ/Л,
ЭМ: <1.29 ММОЛ/Л( БАГАСВАЛ ЭРСДЭЛТЭЙ)
БАГА НЯГТТАЙ
ЛИПОПРОТЕИН
(МУУ
ХОЛЕСТЕРИН)
< 3.3 ММОЛЬ/Л 3.3–4.1
ММОЛЬ/Л
≥ 4.1 ММОЛЬ/Л( ИХЭСВЭЛ ЭРСДЭЛТЭЙ)
![Page 28: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/28.jpg)
Цусан дахь холестерин
Судасны хатуурал гэж юу вэ?• Судасны хананд өөх тос
хуримтлагдан уянаараа алдагдсаны улмаас үүснэ.
• Судасны хатуурал нь ихэвчлэн дунд болон том хэмжээний судыг, ялангуяа “гол судас”, “титэм судас”, тархийг цусаар хангадаг “гүрээний судас”-ыг гэмтээдэг.
![Page 29: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/29.jpg)
Цусан дахь холестерин
Ñóäàñíû õàòóóðàë ãýæ þó âý?
• Ç¿ðõíèé öóñàí õàíãàìæ “гэнэт” ýñâýë“óäààí õóãàöàà”-ààð äóòàãäàõàä “зүрхний“зүрхний øèãäýýñ” áîëäîã áîë òàðõèíûñóäàñ áºãëºðч “õàðâàëò” ¿¿ñíý.
• Ñóäàñíû õàòóóðàë íü ÷èõðèéí øèæèíòýéõàâñàðâàë “зүрхний òèòýì ñóäàñíûºâ÷èí”, “øèãäýýñ”, “õàðâàëò”-ûí òîõèîëäîëèõýñäýã.
![Page 30: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/30.jpg)
Судасны хатуурал
Хэвийн судас
Судасны хананд өөх тос хуримтлагдсан
Судасны хатуурал
![Page 31: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/31.jpg)
Цусан дахь сахар
• Сахарок буюу “сахар” нь байгалийн
гаралтай бүтээгдэхүүн /чихрийн нишинг,
чихрийн манжин/-ийг цэвэршүүлэх
замаар, үйлдвэрийн аргаар гарган авсан
“ЭНГИЙН НҮҮРС УС” юм.
• Сахар нь бидний өдөр тутмын
хэрэглэдэг “ЁОТОН”, “ЭЛСЭН ЧИХЭР”
юм.
![Page 32: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/32.jpg)
Цусан дахь сахар
• Сахар нь зайлшгүй шаардлагатай хүнс
биш.
• Талх будаа, гоймон, бүх төрлийн
буурцагт ургамлууд /вандуй, шош/ төмс
зэрэг бүтээгдэхүн нь таны нүүрс усны
хэрэгцээг бүрэн хангаж чадна.
• Иймд ЭЛСЭН ЧИХРЩЭР, ЁОТОН-г
хэрэглэх шаардлаггүй.
![Page 33: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/33.jpg)
Цусан дахь сахарын хэмжээг үнэлэх
Үнэлгээ
Өлөн үеийн цусан
дахь сахарын хэмжээ
мг/дл ммол/л
Хэвийн 109 6.1
Сахарын өөрчлөлттэй 110-125 6.1-6.9
Чихрийн шижинтэй
байж болзошгүй
≥126 7.0
![Page 34: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/34.jpg)
Цусан дахь сахар, холестерины хэмжээ ихэссэн байвал
• Өөрийн харъяа сум, өрхийн эмчид цагалдалгүй хандаж оношоо тодруулах,
• Цусан дахь сахар, холестерины түвшингбууруулах зорилгоор ЭМА-ны зөвлөснийдагуу зөв хооллох,
• ЭМА-ны зөвлөсний дагуу идэвхтэйхөдөлгөөн, дасгал хийх
• Хэрэв шаардлагатай бол эмчийн заасанцусан дахь өөх тос, сахарын хэмжээгбууруулах “эмийн бэлдмэл” хэрэглэнэ.
![Page 35: Hypertension last](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022042716/55aba17d1a28ab87348b465e/html5/thumbnails/35.jpg)