เจาะลกทกซอกทกมม

รถยนตบนถนนทำงานกนอยางไร

เปดโลกการเรยนรไปพรอมกน เกยวกบการทำงานภายในของยานยนตร

บนทองถนนกวาสบหาชนด ตงแตจกรยานเสอภเขาไปจนถงรถแขงแรลล

ทกหนามภาพอธบายกลไกการทำงานหลงชนสวนสำคญ เรมตงแตการทำงาน

ของเกยร ทกหวขอบอกทมาทไปและเกรดความรของรถแตละชนด อกทง

ยงมลงคเวบไซตเขาสโลกการเรยนรทนาตนตาตนใจ หาขอมลเพมเตมในเรอง

ทสนใจไดไรขดจำกด

• ภาพประกอบชดเจนเขาใจงาย• ชำแหละกลไกการทำงานภายใน• ภาพแสดงกลไกสำคญครบถวน• อธบายกระจางทกเรองยนตรกรรม

Steve Parker เปนนกเขยนและทปรกษาใหกบ

หนงสอวทยาศาสตรและธรรมชาตวทยามาแลวกวา

สองรอยเลม สำเรจการศกษาสาขาวทยาศาสตร

บณฑต (เกยรตนยมอนดบหนง) สาขาสตววทยา

อกทงยงเปนสมาชกอาวโสประจำสตวทยาสมาคม

แหงลอนดอนอกดวย

Alex Pang วาดภาพประกอบหนงสอใหกบ

สำนกพมพหลายแหงมาแลวกวา 300 เลม เชยวชาญ

การวาดภาพประกอบโดยใชโปรแกรมภาพสามมต

ขนสงมาชวยเพมรายละเอยด สรางความสมจรงให

กบภาพและเขาใจงายมากยงขน

ISBN 978-616-527-172-1

ราคา 90 บาท9 7 8 6 1 6 5 2 7 1 7 2 1

รถยนต รถกระบะและจกรยาน

รถยนต รถกระบะ

และจกรยาน

หนงสอในชดนประกอบดวยอากาศยาน

รถยนต รถกระบะ และจกรยานพลงงานและกำลงงาน

เรอและเรอดำนำทองโลกอวกาศ

รถยนต รถกระบะ

และจกรยาน

รถยนต รถกระบะและจกรยาน

หากหนงสอเลมนผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซ�า หนาขาดหาย ส�านกพมพยนดรบผดชอบเปลยนใหใหม

โดยสงมาเปลยนตามทอยดานบน หรอตดตอส�านกพมพเอมไอเอส โทรศพท 0-2294-8777 (สายอตโนมต)

บรรณาธการส�านกพมพ : ชดพงษ กววรวฒ ประสานงานฝายผลต : อสรย แจมข�าศลปกรรม : ภรณย สนองผน, อจฉรา ทบทมงาม, นรศรา ชอสลด พสจนอกษร : ศลษา ลอพงศไพจตร, ชนาภทร พรายม

ประสานงานสอสงพมพ : บษกร กหล ฝายการตลาด : ชลพชา ครนจต, มยร ศรมงคละพมพท : บรษท พมพด จ�ากด ผพมพ/ผโฆษณา : เสรม พนพนช

จดพมพโดย : ส�านกพมพเอมไอเอส55, 57 ซอยพระรามท 3 ซอย 53 ถนนพระราม 3แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรงเทพฯ 10120โทรศพท 0-2294-8777 (สายอตโนมต)โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com

จดจ�าหนายโดย : บรษท ซเอดยเคชน จ�ากด (มหาชน)1858/87-90 ชน 19 อาคารเนชนทาวเวอรถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ 10260โทรศพท 0-2739-8222, 0-2739-8000โทรสาร 0-2739-8356-9 www.se-ed.com

เรอง : สตฟ พารคเกอรภาพประกอบ : อเลกซ แพงแปล : จารยศ สวรรณบตร

ISBN : 978-616-527-172-1ราคา : 79 บาทพมพครงท 1 : มถนายน 2554

ภายใตลขสทธของ MILES KELLY PUBLISHING LTD of The Bardfield Centre, Great Bardfield, Essex CM7 4SL, England

ลขสทธภาษาไทย : ส�านกพมพเอมไอเอสc

c

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 โดยส�านกพมพเอมไอเอส หามน�าสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมนไปลอกเลยนแบบ ท�าส�าเนา ถายเอกสาร หรอน�าไปเผยแพรบนอนเตอรเนตและเครอขายตางๆ ไมวาในรปแบบใดๆ นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากทางส�านกพมพเทานน

ชอผลตภณฑและเครองหมายการคาตางๆ ทอางถงเปนของบรษทนนๆ

www.FactsforprojectS.COM

www.mileskelly.net

info@mileskelly.net

All panel artworks by Rocket Design

The publishers would like to thank the following

sources for the use of their photographs:

Alamy: 17 DBURKE; 29 Motoring Picture Library

Corbis: 7 (b) Clifford White; 11 Mike King;

21 Diego Azubella/epa; 23 Chris Williams/Icon/SMI;

25 Transtock; 26 Walter G. Arce/ASP Inc.Icon SMI;

35 Thinkstock; 36 George Hall

Fotolia: 15 Sculpies – Fotolia.com

Getty Images: 30 Tim Graham; 33 James Balog

Rex Features: 7 (c) The Travel Library; 9;

13 KPA/Zama; 19 Motor Audi Car

Science Photo Library: 6 (t) LIBRARY OF CONGRESS;

All other photographs are from Miles Kelly Archives

First published in 2009 by Miles Kelly Publishing LtdBardfield Centre, Great Bardfield, Essex, CM7 4SL

Copyright © Miles Kelly Publishing Ltd 2009

This edition printed in 2009

Editorial Director: Belinda GallagherArt Director: Jo BrewerDesign Concept: Simon LeeVolume Design: Rocket DesignCover Designer: Simon LeeIndexer: Gill LeeProduction Manager: Elizabeth BrunwinReprographics: Stephan Davis, Ian PaulynConsultants: John and Sue Becklake

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of the copyright holder.

บรเวณขวาดานบนของทกหนาจะมลงกเขาอนเตอรเนตเพอสงเสรมการเรยนร ทานเขาไปชมไดท www.factsforpro jects.com ชมภาพ ศกษาขอมลเพมเตม วดโอ รวมกจกรรมแสนสนก และลงกไปยงเวบเพมเตมมากมายโดยไมเสยคาใชจาย ทงหมดนเปนสทธของทาน และไมควรคดลอกหรอน�าไปเผยแพรเพอจดประสงคทางการคาเอาก�าไร

หากทานตดสนใจใชอนเตอรเนตผานคอมพวเตอรของทาน มขอมลททานจ�าเปนตองรดงน

• คอมพวเตอร ไมโครซอฟท วนโดว XP หรอเวอรชนลาสด หรอแมคอนทอช ปฏบตการ OS X หรอเวอรชนลาสด

และแรม 512 เมกะไบต

• บราวเซอร เชน Microsoft®Internet Explorer 7, Firefox 2.X หรอ Safari 3.X

• ตออนเตอรเนตผานโมเดม (แนะน�า 56 Kbps) หรอบรอดแบนดทเรวกวา

• บญชเขาใชอนเตอรเนตของผให บรการ (ISP)

• การดเสยงเพอใชฟงเสยง

เมอลงกเขาไมไดwww.factsforprojects.com จะไดรบการตรวจสอบเปนประจ�าเพอใหมนใจวาใหบรการขอมลแกทานได บางครงเวบไซตอาจแสดงขอความวาไมท�างาน หากเปนกรณน ใหทานลองเขาอกครง

ปลอดภยไวกอน เมอทานใชอนเตอรเนต โปรดตรวจสอบใหแนใจวาทานปฏบตตามค�าแนะน�าดงตอไปน

• ขออนญาตผปกครองกอนเขาใช

• อยาใหขอมลสวนบคคล เชน ชอ ทอยอเมลของทาน

• หากเวบไซตใหทานเขาใชหรอกรอก ขอมลโดยใชชอหรออเมล ใหปรกษาผปกครองกอน

• หากทานไดรบอเมลจากคนแปลกหนา ใหบอกผใหญและอยาตอบขอความ นนกลบ

• อยานดพบคนทคยผานทางอนเตอรเนตเปนอนขาด

ส�านกพมพ Miles Kelly ไมรบผดชอบวา ขอมลในเวบไซตทนอกเหนอจากของ ทางส�านกพมพจะเหมาะสมหรอถกตอง เดกควรอยในความดแลของผปกครองขณะใชอนเตอรเนต และไมควรพดคยผานทางอนเตอรเนต

รถยนต รถกระบะ

และจกรยาน

สารบญแรกเรมเรองรถ 6

จกรยานเสอภเขา 8

จกรยานเสอหมอบ 10

จกรยานยนตทองเทยว 12

จกรยานยนตซเปอรไบค 1 4

รถเกง 16

รถยนตซเปอรสปอรต 18

รถแขงฟอรมลาวน 20

รถแดรกสเตอร 22

รถยนตออฟโรด ขบเคลอนสลอ 24

รถแขงแรลล 26

รถกระบะ 28

รถขนสงมวลชน 30

รถพวง 32

รถลาก 34

รถดบเพลง 36

อภธานศพท 38

ดชน 40

รถยนต รถกระบะ

และจกรยาน

สารบญแรกเรมเรองรถ 6

จกรยานเสอภเขา 8

จกรยานเสอหมอบ 10

จกรยานยนตทองเทยว 12

จกรยานยนตซเปอรไบค 1 4

รถเกง 16

รถยนตซเปอรสปอรต 18

รถแขงฟอรมลาวน 20

รถแดรกสเตอร 22

รถยนตออฟโรด ขบเคลอนสลอ 24

รถแขงแรลล 26

รถกระบะ 28

รถขนสงมวลชน 30

รถพวง 32

รถลาก 34

รถดบเพลง 36

อภธานศพท 38

ดชน 40

รถยนต รถกระบะ

และจกรยาน

เรอง : สตฟ พารคเกอรภาพประกอบ : อเลกซ แพง

แรกเรมเรองรถ

รถมนขององกฤษไมเพยงแตมขนาดเลกเทานนแตยงเปนแฟชนและสญลกษณในชวง ค.ศ. 1960-1969

จกรยานลอโต ชวง ค.ศ. 1870-1879 ตดคนเหยยบไวทลอหนาใชระบบปนโดยตรงไมใชโซ

ในป ค.ศ. 1908 บรษทฟอรดมอเตอรของสหรฐอเมรกาไดเปดตวสายการผลตแบบตอเนองทท�าใหผลตรถยนตแบบเดยวกนไดทละมากๆ โดยประกอบจากชนสวนส�าเรจรป นบแตนนราคารถยนตกถกลง ผคนกตองการซอมากขน กอนชวงค.ศ. 1950-1959 รถบางคนยงมขนาดใหญ บหนง และชบโครเมยมเปนมนวาว การผลตรถจ�านวนมากเรมจรงจงในชวง ค.ศ. 1960-1969 ตนทนการผลตรถถกลง อยางรถวดบเบลยบเทล (VW Beetle) หรอรถมน (Mini)

บนถนนมอะไรจกรยานถบ รถตดเครองยนตและจกรยานยนต

ปรากฏตวครงแรกเมอปลายศตวรรษท 19 พาหนะสวนใหญ

ยงคงลากดวยแรงงานสตว ถนนกยงเปนถนนลกรง เปนหลม

เปนบอ รถยนตยคแรกๆ ใชพลงงานไอน�าหรอไฟฟา และสวน

ใหญยงเปนรถเทยมมาทผลตดวยมอ

ผลตเอาไว ได ใชถวนหนา

เกยรจกรยานชวยใหเราปนไดงายขน หรอ

ไมกเรวขนอยางใดอยางหนงเทานน จานโซสแดงหมน 1 รอบ

เกยรสสม จานโซสสมจานเลกจะหมน 3 รอบ

เกยรสเขยว จานโซ สเขยวจะหมน 2 รอบ

สลบตำ แหนงโซระหวางจานโซทตดไวกบลอหลงได

ตะเกยบหลง

คนเหยยบ

มนษยประดษฐลอมาใชรวม 6,000 ปมาแลวในแถบ

เอเชยตะวนตก แรกเรมนนลอถกน�ามาใชเปนแปนหมน

ส�าหรบขนรปเครองปนดนเผาเทานน เมอ 3,500 ปทแลว

มนษยน�าลอมาใชกบเกวยนและรถศกทเทยมดวยมา

วว หรอแรงงานทาส ตองใชเวลาอกกวา 3,300 ป

ทเดยวในการประดษฐพาหนะตดลอท ใชเครองยนต ซง

กอนหนานนจกรยานกไดถอก�าเนดขนแลว รนนยงไมม

คนเหยยบ เราตองเอาเทาไสรถไปกบพน ตอมารถสวน

บคคลจงเรมเขามา ตงแตนนเรากมงหนาอยางเดยวไม

เหลยวหลงกลบ ยกเวนเราจะอยากรวาใครตามเรามา

6

แรกเรมเรองรถ

รถมนขององกฤษไมเพยงแตมขนาดเลกเทานนแตยงเปนแฟชนและสญลกษณในชวง ค.ศ. 1960-1969

จกรยานลอโต ชวง ค.ศ. 1870-1879 ตดคนเหยยบไวทลอหนาใชระบบปนโดยตรงไมใชโซ

ในป ค.ศ. 1908 บรษทฟอรดมอเตอรของสหรฐอเมรกาไดเปดตวสายการผลตแบบตอเนองทท�าใหผลตรถยนตแบบเดยวกนไดทละมากๆ โดยประกอบจากชนสวนส�าเรจรป นบแตนนราคารถยนตกถกลง ผคนกตองการซอมากขน กอนชวงค.ศ. 1950-1959 รถบางคนยงมขนาดใหญ บหนง และชบโครเมยมเปนมนวาว การผลตรถจ�านวนมากเรมจรงจงในชวง ค.ศ. 1960-1969 ตนทนการผลตรถถกลง อยางรถวดบเบลยบเทล (VW Beetle) หรอรถมน (Mini)

บนถนนมอะไรจกรยานถบ รถตดเครองยนตและจกรยานยนต

ปรากฏตวครงแรกเมอปลายศตวรรษท 19 พาหนะสวนใหญ

ยงคงลากดวยแรงงานสตว ถนนกยงเปนถนนลกรง เปนหลม

เปนบอ รถยนตยคแรกๆ ใชพลงงานไอน�าหรอไฟฟา และสวน

ใหญยงเปนรถเทยมมาทผลตดวยมอ

ผลตเอาไว ได ใชถวนหนา

เกยรจกรยานชวยใหเราปนไดงายขน หรอ

ไมกเรวขนอยางใดอยางหนงเทานน จานโซสแดงหมน 1 รอบ

เกยรสสม จานโซสสมจานเลกจะหมน 3 รอบ

เกยรสเขยว จานโซ สเขยวจะหมน 2 รอบ

สลบตำ แหนงโซระหวางจานโซทตดไวกบลอหลงได

ตะเกยบหลง

คนเหยยบ

มนษยประดษฐลอมาใชรวม 6,000 ปมาแลวในแถบ

เอเชยตะวนตก แรกเรมนนลอถกน�ามาใชเปนแปนหมน

ส�าหรบขนรปเครองปนดนเผาเทานน เมอ 3,500 ปทแลว

มนษยน�าลอมาใชกบเกวยนและรถศกทเทยมดวยมา

วว หรอแรงงานทาส ตองใชเวลาอกกวา 3,300 ป

ทเดยวในการประดษฐพาหนะตดลอท ใชเครองยนต ซง

กอนหนานนจกรยานกไดถอก�าเนดขนแลว รนนยงไมม

คนเหยยบ เราตองเอาเทาไสรถไปกบพน ตอมารถสวน

บคคลจงเรมเขามา ตงแตนนเรากมงหนาอยางเดยวไม

เหลยวหลงกลบ ยกเวนเราจะอยากรวาใครตามเรามา

6

พวงมาลย

เฟองบรรทด

แกนพวงมาลย

การหมนพวงมาลยทำ ใหเฟองบรรทดเคลอนทตามไป

ทางซายหรอขวา

ลอหนา

เฟองเฉยง เหลกหวตอรางรถ

กาน คนสงลอหนา

กลไกบงคบลอแทบจะไมเปลยนแปลงเลยรวมศตวรรษแลว

ผชมมากกวาหกรอยลานคนเฝาชมการแขงขนฟอรมลาวน

ทางโทรทศน

การแขงขนเรมขนแลว!รปแบบการเดนทางใหมๆ ทเกดขนสะทอนใหเหนวาคนเราชอบไปถงทหมายกอนคนอน การแขงขนจกรยานและกฬาแขงรถ จงไดรบความนยมจากแรลลสสนามแขงขน จนไปถงแขงรถ แดรกสเตอร การแขงขนฟอรมลาวนทกวนนมสดยอดรถความเรวสงราคารวมสบลานบาทมาซงแขงกนโดยมผชมมากทสดในโลก

กาวไปไมหยดยงเมอพาหนะบนทองถนนมประสทธภาพและนาเชอถอมากขนยนตรกรรมใหมๆ ไดถอก�าเนดขน ทกวนนเราจงมรถบรรทกขนสนคาขนาดยกษ รถฉกเฉน เชน รถดบเพลงหรอรถลาก รถสะเทนน�า สะเทนบก และรถกระบะส�าหรบขนของแทบทกประเภท รถมเกยรหลายระดบ เบรกดขน สมรรถนะเครองยนตทนทานขน ระบบกนสะเทอนนมขน ทงหมดนเพอท�าใหยานยนตทรงสมรรถนะและขบขไดสบาย ไมวาจะขบรถแลนฉวไปหางสรรพสนคา กบครอบครว ขจกรยานหกคะเมนตลงกา กาวขนรถโรงเรยน หรอขบชาๆ ไปตามถนนทสดแสนจะโลง ยานยนตบนทองถนนพวพนอยกบชวตประจ�าวนของเราอยางแยกไมออกเลยทเดยว

รถยนตตางๆ มประวตความเปนมายาวนานรวมศตวรรษ แตเมอเชอเพลงซากดกด�าบรรพเรมร อยหรอ และสภาวะโลกรอนททวตวขนเรอยๆ เราจะใชชวตโดยไมมพาหนะเหลานไดหรอไมรถพวงขนาดมหมาน�ามาใชในการขนสงสนคาขาม

ดนแดนเวงวางของออสเตรเลย

7

ขอมลพาหนะตางๆ ทปรากฏในหนงสอเลมนสามารถดเพมเตมไดท www factsforprojects com

>>> รถยนต รถกระบะ และจกรยาน <<<

โซจกรยาน

ชดจานสบ

จกรยานเสอภเขารปทรงของจกรยานแทบจะไมเปลยน

เลยรวมกวารอยปแลว เราประกอบ

จกรยานโดยใชชนสวนหรออปกรณ

งายๆ อยางคนบงคบ ลอและแกนลอ

ลกรอก เกยร และสปรง เปนตน จกรยาน

ยงท�าใหผปนไดออกก�าลงกาย รกษา

สขภาพอกตางหาก เพราะจกรยานไมม

เครองยนตและไมมควนจากทอไอเสย

ไมสรางมลพษ จกรยานจงถอเปนมตร

ทแสนดกบสงแวดลอมเสมอ

คนเหยยบ คนเหยยบจะเปนตวหมนจานโซทมฟนเฟองกนเขาไปพอดกบชองวางของลกโซ ท�าใหไมลนหลดเวลาหมนจานโซดานหลง

สายเคเบลเกยร

การแขงขนจกรยานเสอภเขากลายเปนกฬาโอลมปกอยางเปนทางการเมอป ค.ศ. 1996 รอยปใหหลงจากการ

แขงขนจกรยานแบบปกต

จานโซสแดงหมน 1 รอบ

จานโซสสมขนาดเลกหมน 3 รอบ

(เกยรสง)

จานโซสเขยวขนาดกลางหมน 2 รอบ

(เกยรตำ )

สลบตำ แหนงโซระหวางจานโซทตดไวกบลอหลงได

คนเหยยบ

จานโซถกเชอมตดกบลอหลง

ตะเกยบหลง

ชดตนผ

8

รไวใชวาจกรยานคนแรกพฒนาขนในประเทศ

เยอรมนและฝรง เศสช วง ค.ศ.

1810 -1819 แตไมมคนเหยยบ ผข

จะตองไสเทาไปกบพนเพอใหรถ

เคลอนไป

อนาคตจะเปนอยางไรคาดการณวาจกรยานไฟฟาจะเปนทนยม

มากขนอกหลายเทา มหลงคาใสคลาย

ฟองสบตดตงไวเพอกนฝน

โซและจานเกยรท�ำงำนอยำงไรจานโซลอหลงจกรยานนนมจ�านวนซเฟองไมเทากน ถาเปนเกยรต�าเวลาทจานโซดานหนา (เชอมตดกบคนเหยยบ) หมน 1 รอบจะเทากบจานโซลอหลง (เชอมกบลอรถ) หมน 2 รอบ เราจะไปไดไมไกลมากเวลาปนจานโซหนา 1 รอบ แตจะปนไดงายขน ถาเกยรสง โซจะเลอนไปอยทจานโซจานเลก หากจานโซหนาหมน 1 รอบ จานโซเลกจะหมน 3 รอบ ดงนน เรากจะไปไดไกลขน แตปนยากขนเชนกน เราเปลยนเกยรเพอใหปนดวยแรงและความเรวคงท โดยเลอกปรบระดบทเหมาะกบตวเรา

มอเปลยนเกยร อปกรณ ทเรยกวา ตวสบ จะเลอน โซไปดานขางจากจานโซ หนงไปอกจานหนงเพอ เปลยนเกยร

สปรงกนสะเทอน เวลาทลอหลงกระแทก โครงลอจะยกตวขนและบดสปรงขนาดใหญนเพอลดแรงกระแทก

โซจกรยาน

ชดจานสบ

จกรยานเสอภเขารปทรงของจกรยานแทบจะไมเปลยน

เลยรวมกวารอยปแลว เราประกอบ

จกรยานโดยใชชนสวนหรออปกรณ

งายๆ อยางคนบงคบ ลอและแกนลอ

ลกรอก เกยร และสปรง เปนตน จกรยาน

ยงท�าใหผปนไดออกก�าลงกาย รกษา

สขภาพอกตางหาก เพราะจกรยานไมม

เครองยนตและไมมควนจากทอไอเสย

ไมสรางมลพษ จกรยานจงถอเปนมตร

ทแสนดกบสงแวดลอมเสมอ

คนเหยยบ คนเหยยบจะเปนตวหมนจานโซทมฟนเฟองกนเขาไปพอดกบชองวางของลกโซ ท�าใหไมลนหลดเวลาหมนจานโซดานหลง

สายเคเบลเกยร

การแขงขนจกรยานเสอภเขากลายเปนกฬาโอลมปกอยางเปนทางการเมอป ค.ศ. 1996 รอยปใหหลงจากการ

แขงขนจกรยานแบบปกต

จานโซสแดงหมน 1 รอบ

จานโซสสมขนาดเลกหมน 3 รอบ

(เกยรสง)

จานโซสเขยวขนาดกลางหมน 2 รอบ

(เกยรตำ )

สลบตำ แหนงโซระหวางจานโซทตดไวกบลอหลงได

คนเหยยบ

จานโซถกเชอมตดกบลอหลง

ตะเกยบหลง

ชดตนผ

8

รไวใชวาจกรยานคนแรกพฒนาขนในประเทศ

เยอรมนและฝรง เศสช วง ค.ศ.

1810 -1819 แตไมมคนเหยยบ ผข

จะตองไสเทาไปกบพนเพอใหรถ

เคลอนไป

อนาคตจะเปนอยางไรคาดการณวาจกรยานไฟฟาจะเปนทนยม

มากขนอกหลายเทา มหลงคาใสคลาย

ฟองสบตดตงไวเพอกนฝน

โซและจานเกยรท�ำงำนอยำงไรจานโซลอหลงจกรยานนนมจ�านวนซเฟองไมเทากน ถาเปนเกยรต�าเวลาทจานโซดานหนา (เชอมตดกบคนเหยยบ) หมน 1 รอบจะเทากบจานโซลอหลง (เชอมกบลอรถ) หมน 2 รอบ เราจะไปไดไมไกลมากเวลาปนจานโซหนา 1 รอบ แตจะปนไดงายขน ถาเกยรสง โซจะเลอนไปอยทจานโซจานเลก หากจานโซหนาหมน 1 รอบ จานโซเลกจะหมน 3 รอบ ดงนน เรากจะไปไดไกลขน แตปนยากขนเชนกน เราเปลยนเกยรเพอใหปนดวยแรงและความเรวคงท โดยเลอกปรบระดบทเหมาะกบตวเรา

มอเปลยนเกยร อปกรณ ทเรยกวา ตวสบ จะเลอน โซไปดานขางจากจานโซ หนงไปอกจานหนงเพอ เปลยนเกยร

สปรงกนสะเทอน เวลาทลอหลงกระแทก โครงลอจะยกตวขนและบดสปรงขนาดใหญนเพอลดแรงกระแทก

ต�ารวจสนามบนบางแหงใชจกรยานไจโรของบรษทเซกเวย

ผาเบรก

ยางตะปมตะป�ายดเกาะถนน

ทอลาง

สายเคเบล

ป ค.ศ. 1985 นกปนโอลมปก จ

อหน

โฮเวรด สรางสถตโลกโดยปนจก

รยานเรวถง

245 กม./ชม. เขาปนโดยใหจกรย

านอยหลง

กระจกบงลมทรงกรวยขนาดใหญ

ซงตดอย

กบรถทวงดวยความเรวสงขางหน

า วธนชวย

ลดแรงตานลมใหเขาไดมากทเดย

ว

ป ค.ศ. 2007 มารคส สโตเคล ซงจกรยานมาตรฐานเรวไดถง

210 กม./ชม. ขณะทเขาปนลงมาจากภเขาลาดชน ณ ประเทศชล

สายเคเบลสำ หรบเปลยน

เกยร

มาเรยนรการใชเกยรเพมเตมกนไดทwww factsforprojects com

>>> รถยนต รถกระบะ และจกรยาน <<<

9

มอเปลยนเกยร คนโยก บนแฮนดจกรยานนจะม สายเคเบลเชอมตอกบมอเปลยนเกยร ปกตฝง ซายจะเปลยนเกยรหนา ฝงขวาจะเปลยนเกยรหลง จกรยานเสอภเขามเกยรมากถง 27 เกยรทเดยว

จานเบรก แผนจานโลหะขนาดใหญมพนทมากเพอใหผาเบรกกดลงไปไดหรอไวรองรบผาเบรก รทมอยท�าใหจานเบรกเยนตวลงอยางรวดเรว จงไมท�าใหเกดความรอนสง เวลาเราเบรกกะทนหน

จกรยานไจโรจกรยานไจโรมลอเลกๆ ตดอยทแทน ทงสองดาน เมอเราโนมตวไปขางหนา เครองยนตทตดตงอยทลอจะตดและท�าใหรถเคลอนไปได เมอเอยงคนบงคบไปดานขาง เครองยนตจะเรงเรวขนเพอเลยวโคง วงลอจวหมนเรวมากท

เรยกวา ไจโรสโคป (gyroscope) จะฝงอยดานในแทนยน มไวใชปรบความเรวของเครองยนตเพอใหจกรยานทรงตวอยได

จกรยานเสอหมอบหรอจกรยาน

ทางเรยบถอเปนเจาพาหนะเดนทาง

ระยะไกลแหงโลกจกรยาน จกรยานชนดน

เบากวารถถบหรอจกรยานเสอภเขามาก

ทงยงเรยบงายกวาดวย โอกาสทชนสวน

จะเสยกนอยลง จกรยานทางเรยบชนยอด

ปนกนระยะทางไดถง 200 กโลเมตร

ในหนงวน แมวนสภาพอากาศไมเปนใจ

รไวใชวา

ยางหนาแคบ หนายางบางและแคบ ความสงของผนงยางนนนอยกวาความกวางของลอ ชวยใหเกาะถนนดขน แตเวลาขรถจะกระเดง

ลกปน จกรยานมาตรฐานจะม ลกปนอย 10 ชด สองชดอยใน คอจกรยาน เพอรองรบแฮนด จกรยานและตะเกยบหนา

แฮนดจกรยานแขง แฮนดทงมตวลงมาท�าใหนกปนตองกมหวโนมตวไปขางหนา ท�าใหตานลมนอยกวาการนงหลงตรง อกทงยงท�าใหขาถบคนเหยยบไดแรงยงขนอกดวย

รางนอกจะหมนเพอเกลยลกบอลโลหะ

รางในจะตดอยกบเพลาโดยไมหมน ลกบอลโลหะชบโครเมยม

กลงไปทกทศทางโดยไมตดขด

คอจกรยาน

ตะเกยบหนา

เพลา

จกรยานเสอหมอบจกรยานคนแรกวงลอท�าจากไมเนอแขง

และเหลก ตอมาจงใชลอท�าจากยางแขง

ซงไมคอยจะสบายตวเทาไรนก ลอแบบ

เตมลมยางถกประดษฐขนป ค.ศ. 1887

โดย จอหน บอยด ดนลอป เขาท�าขนเพอ

ใชกบจกรยานของลกชายเขา

10

ล กปนท�ำงำนอยำงไรลกปนจะชวยใหชนสวนเครองยนตถหรอเสยดสและสกหรอนอยลง อกทงยงท�าใหพลงงานกลแปลงเปนความรอนนอยลง ลกปนจะมลกบอลโลหะแขงทออกแบบใหมขนาดพอดกบชองระหวางวงแหวนวงในและวงนอกเรยกวา “ราง” โดยลกบอลนนจะกลงไปทศทางใดกได วธนชวยใหเหลก ไมสกหรออยเพยงต�าแหนงเดยว และยงชวยกระจายความรอนจากการเสยดสเพอกนไมใหรอนเกนไปอกดวย

จกรยานเสอหมอบหรอจกรยาน

ทางเรยบถอเปนเจาพาหนะเดนทาง

ระยะไกลแหงโลกจกรยาน จกรยานชนดน

เบากวารถถบหรอจกรยานเสอภเขามาก

ทงยงเรยบงายกวาดวย โอกาสทชนสวน

จะเสยกนอยลง จกรยานทางเรยบชนยอด

ปนกนระยะทางไดถง 200 กโลเมตร

ในหนงวน แมวนสภาพอากาศไมเปนใจ

รไวใชวา

ยางหนาแคบ หนายางบางและแคบ ความสงของผนงยางนนนอยกวาความกวางของลอ ชวยใหเกาะถนนดขน แตเวลาขรถจะกระเดง

ลกปน จกรยานมาตรฐานจะม ลกปนอย 10 ชด สองชดอยใน คอจกรยาน เพอรองรบแฮนด จกรยานและตะเกยบหนา

แฮนดจกรยานแขง แฮนดทงมตวลงมาท�าใหนกปนตองกมหวโนมตวไปขางหนา ท�าใหตานลมนอยกวาการนงหลงตรง อกทงยงท�าใหขาถบคนเหยยบไดแรงยงขนอกดวย

รางนอกจะหมนเพอเกลยลกบอลโลหะ

รางในจะตดอยกบเพลาโดยไมหมน ลกบอลโลหะชบโครเมยม

กลงไปทกทศทางโดยไมตดขด

คอจกรยาน

ตะเกยบหนา

เพลา

จกรยานเสอหมอบจกรยานคนแรกวงลอท�าจากไมเนอแขง

และเหลก ตอมาจงใชลอท�าจากยางแขง

ซงไมคอยจะสบายตวเทาไรนก ลอแบบ

เตมลมยางถกประดษฐขนป ค.ศ. 1887

โดย จอหน บอยด ดนลอป เขาท�าขนเพอ

ใชกบจกรยานของลกชายเขา

10

ล กปนท�ำงำนอยำงไรลกปนจะชวยใหชนสวนเครองยนตถหรอเสยดสและสกหรอนอยลง อกทงยงท�าใหพลงงานกลแปลงเปนความรอนนอยลง ลกปนจะมลกบอลโลหะแขงทออกแบบใหมขนาดพอดกบชองระหวางวงแหวนวงในและวงนอกเรยกวา “ราง” โดยลกบอลนนจะกลงไปทศทางใดกได วธนชวยใหเหลก ไมสกหรออยเพยงต�าแหนงเดยว และยงชวยกระจายความรอนจากการเสยดสเพอกนไมใหรอนเกนไปอกดวย

สงหคะนองลกมหวต�าเพอลดแรงตาน

จกรยำนประเภทลการแขงขนประเภทลจดวาเปน “การแขงขน ฟอรมลาวน” ของเจาสองลอปนนเลยกวาได ชนสวนททนสมยทสดจะคดสรรมาเพอสรางจกรยาน เชน พลาสตก โลหะ และคารบอนไฟเบอร เพอความแขงแกรงชนเลศและน�าหนกทเบาทสด ทกสวนของจกรยานรวมถงนกปนจะตองตานลมใหนอยทสด อยางหมวกทรงหยดน�าทนกปนสวมใสอยน เปนตน

เจาะลกทกเรองทอยากรเกยวกบจกรยานแขงระดบโลกไดทwww Factsforprojects com

จกรยานทมคนเหยยบ

คนแรกประดษฐขนใน

ชวง ค.ศ. 1860-1869 โดย

คนเหยยบนนจะหมน

ลอหนาโดยตรง ไมตอง

พงโซหรอเกยร

เครองบนขบเคลอนโดยใชแรงคน เชน กอสซาเมอร คอนดอร และอลบาทรอสจะใหนกบนถบคนเหยยบคลายกบจกรยาน เพอป นใบพด เพราะกลามเนอขาแขงแรงทสดในรางกาย

ป ค.ศ. 1899 ชารลส มนทอรน เมอรฟเปนคนแรกทปนจกรยาน 1 ไมล

(1.6 กโลเมตร) โดยใชเวลาไมถง 1 นาท ถาระบใหละเอยดกคอ 57.75 วนาท

มาจนถงชวง ค.ศ. 1930-1939 จ

กรยานเสอหมอบกยง

ไมมมอเปลยนเกยร ผปนจะตองลงมา

เปลยนลอหลง

ทงลอกบจานโซขนาดตางๆ ดวย

ตวเอง

ทอนอนอลลอย

ทอลาง

กานบนได

ซลอ ลอสวนใหญจะมซลอทท�าจากโลหะหรออะลมเนยมประมาณ 28 ถง 36 ซ กลไกการท�างานคอคอยดงขอบลอเขามาขางใน ไมใชดนใหออกไปขางนอก

อานทนง อานยาว หนาแคบน ท�าใหขาของนกปนเคลอนทขนลงไดสะดวก โดยไมตองเสยดสกบสนอาน

ขอบลอ ขอบลอจะท�าจากอลลอยน�าหนกเบาทเปนโลหะผสม เชน อะลมเนยม

>>> รถยนต รถกระบะ และจกรยาน <<<

11

เจาะลกทกซอกทกมม

รถยนตบนถนนทำงานกนอยางไร

เปดโลกการเรยนรไปพรอมกน เกยวกบการทำงานภายในของยานยนตร

บนทองถนนกวาสบหาชนด ตงแตจกรยานเสอภเขาไปจนถงรถแขงแรลล

ทกหนามภาพอธบายกลไกการทำงานหลงชนสวนสำคญ เรมตงแตการทำงาน

ของเกยร ทกหวขอบอกทมาทไปและเกรดความรของรถแตละชนด อกทง

ยงมลงคเวบไซตเขาสโลกการเรยนรทนาตนตาตนใจ หาขอมลเพมเตมในเรอง

ทสนใจไดไรขดจำกด

• ภาพประกอบชดเจนเขาใจงาย• ชำแหละกลไกการทำงานภายใน• ภาพแสดงกลไกสำคญครบถวน• อธบายกระจางทกเรองยนตรกรรม

Steve Parker เปนนกเขยนและทปรกษาใหกบ

หนงสอวทยาศาสตรและธรรมชาตวทยามาแลวกวา

สองรอยเลม สำเรจการศกษาสาขาวทยาศาสตร

บณฑต (เกยรตนยมอนดบหนง) สาขาสตววทยา

อกทงยงเปนสมาชกอาวโสประจำสตวทยาสมาคม

แหงลอนดอนอกดวย

Alex Pang วาดภาพประกอบหนงสอใหกบ

สำนกพมพหลายแหงมาแลวกวา 300 เลม เชยวชาญ

การวาดภาพประกอบโดยใชโปรแกรมภาพสามมต

ขนสงมาชวยเพมรายละเอยด สรางความสมจรงให

กบภาพและเขาใจงายมากยงขน

ISBN 978-616-527-172-1

ราคา 90 บาท9 7 8 6 1 6 5 2 7 1 7 2 1

รถยนต รถกระบะและจกรยาน

รถยนต รถกระบะ

และจกรยาน

หนงสอในชดนประกอบดวยอากาศยาน

รถยนต รถกระบะ และจกรยานพลงงานและกำลงงาน

เรอและเรอดำนำทองโลกอวกาศ