HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

ĐINH THỊ PHƢỢNG

HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY: CÁC YẾU TỐ

ẢNH HƢỞNG VÀ XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

CHUYÊN NGÀNH: XÃ HỘI HỌC

HÀ NỘI - 2017

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

ĐINH THỊ PHƢỢNG

HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY: CÁC YẾU TỐ

ẢNH HƢỞNG VÀ XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

CHUYÊN NGÀNH: XÃ HỘI HỌC

Mã số: 62 31 30 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. LÊ NGỌC HÙNG

HÀ NỘI - 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của

riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trình bầy trong

luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được

trích dẫn theo quy định.

Tác giả luận án

Đinh Thị Phƣợng

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN

LUẬN ÁN 9

1.1. Các nghiên cứu về vị trí, vai trò của tổ chức đoàn thanh niên, tổ

chức cơ sở đoàn 9

1.2. Những công trình nghiên cứu về hoạt động của tổ chức đoàn

thanh niên và tổ chức cơ sở đoàn 17

Chƣơng 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC

CƠ SỞ ĐOÀN 28

2.1. Một số khái niệm cơ bản trong nghiên cứu hoạt động của tổ chức

cơ sở đoàn 28

2.2. Một số lý thuyết vận dụng nghiên cứu hoạt động của tổ chức cơ

sở đoàn 41

2.3. Tư tưởng hồ chí minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về

tổ chức và hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh 54

Chƣơng 3: HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY 61

3.1. Sơ lược về địa bàn nghiên cứu 61

3.2. Thực trạng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay 66

Chƣơng 4: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC

CƠ SỞ ĐOÀN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY 89

4.1. Cán bộ đoàn cơ sở và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn 89

4.2. Đoàn viên và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn 94

4.3. Hệ thống chính trị cơ sở và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn 105

4.4. Điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương và hoạt động của tổ chức

cơ sở đoàn 109

Chƣơng 5: XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI VÀ CÁC GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI

TRÕ CỦA CÁC YẾU TỐ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ

CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN TỈNH NINH BÌNH 119

5.1. Xu hướng biến đổi của các yếu tố và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn 119

5.2. Giải pháp cơ bản phát huy vai trò của các yếu tố đối với hoạt động

của tổ chức cơ sở đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện nay 141

KẾT LUẬN 148

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 152

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 153

PHỤ LỤC 162

DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG LUẬN ÁN

Trang

Bảng 3.1: Số lượng tổ chức cơ sở đoàn (tính đến hết năm 2016) 63

Bảng 3.2: Cán bộ đoàn đánh giá về sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn

ở địa phương hiện nay 67

Bảng 3.3: Đoàn viên đánh giá về sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn ở

địa phương hiện nay 67

Bảng 3.4: Cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá về nội dung tuyên truyền

giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn cho đoàn viên 72

Bảng 3.5: Cán bộ đoàn đánh giá mức độ hiểu biết của đoàn viên về

những vấn đề về chính trị - xã hội 73

Bảng 3.6: Đoàn viên tự đánh giá mức độ hiểu biết về những vấn đề

chính trị - xã hội 73

Bảng 3.7: Cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá về hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức 78

Bảng 3.8: Cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá về hình thức hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức 79

Bảng 3.9: Cán bộ đoàn đánh giá kết quả hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức 81

Bảng 3.10: Đoàn viên đánh giá kết quả hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức 82

Bảng 4.1: Cán bộ đoàn tự đánh giá về phẩm chất và năng lực 92

Bảng 4.2: Đoàn viên đánh giá về đội ngũ cán bộ đoàn ở địa phương 93

Bảng 4.3: Lý do gia nhập Đoàn, tham gia các hoạt động của tổ chức

Đoàn - tự đánh giá của đoàn viên và đánh giá của cán bộ đoàn 95

Bảng 4.4: Tự đánh giá của đoàn viên về lý do tham gia tổ chức đoàn,

theo giới tính 96

Bảng 4.5: Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong

tham gia hoạt động của Đoàn - đánh giá của cán bộ đoàn 97

Bảng 4.6: Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong

tham gia sinh hoạt, hoạt động của tổ chức Đoàn - tự đánh

giá của đoàn viên 98

Bảng 4.7: Đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở, đoàn viên về hoạt động

sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn 101

Bảng 4.8: Đánh giá của đoàn viên về những hoạt động chính trị, kinh

tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức, theo học vấn 102

Bảng 4.9: Đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở về hoạt động xung kích của

tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn 103

Bảng 4.10: Đánh giá của đoàn viên về hoạt động xung kích của tổ chức

cơ sở Đoàn, theo học vấn 104

Bảng 4.11: Cán bộ đoàn đánh giá về lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng,

chính quyền địa phương đối với hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn 105

Bảng 4.12: Đoàn viên đánh giá về lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng,

chính quyền địa phương đối với hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn 106

Bảng 4.13: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá mức tốt về sự lãnh đạo, chỉ đạo

của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đối với tổ chức

cơ sở Đoàn, theo địa bàn nghiên cứu 107

Bảng 4.14: Đoàn viên đánh giá mức tốt về sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp

ủy đảng, chính quyền địa phương đối với tổ chức cơ sở

Đoàn, theo địa bàn nghiên cứu 108

Bảng 4.15: Cán bộ đoàn đánh giá về tác động của điều kiện kinh tế - xã hội

ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn 109

Bảng 4.16: Đoàn viên đánh giá về tác động của điều kiện kinh tế - xã hội ở

địa phương đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn 110

Bảng 4.17: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá vai trò của nhân dân đối với

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn 111

Bảng 4.18: Đoàn viên đánh giá vai trò của nhân dân đối với hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn 112

Bảng 4.19: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá mức tốt về hoạt động sinh hoạt

của tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa bàn nghiên cứu 113

Bảng 4.20: Đoàn viên đánh giá về hoạt động tuyên truyền giáo dục của

tổ chức cơ sở Đoàn cho đoàn viên, theo địa bàn nghiên cứu 114

Bảng 4.21: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá mức độ tham gia hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức,

theo địa bàn nghiên cứu 115

Bảng 4.22: Đoàn viên đánh giá mức độ tham gia hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức, theo địa bàn

nghiên cứu 116

Bảng 5.1: Cán bộ đoàn dự đoán về mức độ tham gia hoạt động Đoàn

của đoàn viên trong thời gian tới 126

Bảng 5.2: Đoàn viên dự đoán về mức độ tham gia các hoạt động của

tổ chức cơ sở Đoàn của đoàn viên trong thời gian tới 126

Bảng 5.3: Biện pháp nâng cao ý thức đoàn cho đoàn viên, đề xuất của

cán bộ đoàn và đoàn viên 145

DANH MỤC CÁC BIỂU TRONG LUẬN ÁN

Trang

Biểu 3.1: Số lượng đoàn viên (tính đến hết năm 2015) 63

Biểu 4.1: Đoàn viên tự đánh giá về mức độ tham gia các hoạt động

của Đoàn cơ sở 100

Biểu 4.2: Cán bộ đoàn đánh giá về mức độ tham gia của đoàn viên

với các hoạt động của Đoàn cơ sở 100

Biểu 5.1: Cán bộ đoàn dự đoán mức độ xu hướng về phẩm chất,

năng lực của cán bộ Đoàn cơ sở trong thời gian tới 121

Biểu 5.2: Đoàn viên dự đoán mức độ xu hướng về phẩm chất, năng

lực của cán bộ Đoàn cơ sở trong thời gian tới 122

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Trải qua hơn 86 năm xây dựng và trưởng thành, Đoàn Thanh niên Cộng

sản Hồ Chí Minh đã có những cống hiến xuất sắc trong sự nghiệp xây dựng

và bảo vệ Tổ quốc. Bước vào thời kỳ mới, hoạt động của Đoàn Thanh niên đã

phát huy được truyền thống và bản chất tốt đẹp của mình, xứng đáng là lực

lượng hậu bị tin cậy của Đảng. Hoạt động của Đoàn năng động, hấp dẫn và

hiệu quả hơn. Đoàn Thanh niên tham gia có hiệu quả hơn vào nhiệm vụ phát

triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.

Tuy vậy, công tác Đoàn còn bộc lộ một số hạn chế cần được khắc phục kịp

thời: chất lượng hoạt động của Đoàn thanh niên ở một số lĩnh vực, địa bàn còn

thấp; tính tiền phong, gương mẫu của một bộ phận cán bộ đoàn chưa cao; mối

quan hệ giữa tổ chức Đoàn với thanh niên chưa thực sự chặt chẽ.

Đất nước ta đang bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại

hóa, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh;

xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ

nghĩa. Sự nghiệp lớn lao và vẻ vang ấy đòi hỏi Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

Chí Minh phải tích cực đổi mới, không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động,

đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.

Tổ chức Đoàn và hoạt động của tổ chức Đoàn là đối tượng lãnh đạo của

tổ chức Đảng, quản lý và điều hành của chính quyền, đồng thời là khách thể,

đối tượng nghiên cứu của các khoa học xã hội và nhân văn. Để đổi mới, nâng

cao chất lượng hoạt động của tổ chức Đoàn không chỉ căn cứ từ những đánh

giá, định hướng của tổ chức Đảng, chính quyền, của tổ chức Đoàn các cấp mà

còn phải cần có những kiến giải khoa học từ những kết quả nghiên cứu của

các khoa học xã hội và nhân văn.

Những năm gần đây đã có một số công trình nghiên cứu về tổ chức

Đoàn và hoạt động của tổ chức Đoàn của các khoa học xã hội và nhân văn.

Kết quả của các nghiên cứu đó cho thấy bức tranh nhiều chiều về tổ chức

Đoàn và hoạt động của tổ chức Đoàn hiện nay; đưa ra được những kiến giải

2

khoa học cho những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt của tổ

chức Đoàn và hoạt động của tổ chức Đoàn.

Xã hội học thanh niên là một chuyên ngành xã hội học hướng vào

nghiên cứu các vấn đề xã hội của thanh niên, trong đó có những nghiên cứu

về hình thức tổ chức tập hợp thanh niên, về tổ chức Đoàn và hoạt động của tổ

chức Đoàn. Với thế mạnh của mình, các nghiên cứu xã hội học thanh niên đã

cho thấy được bức tranh cụ thể về tổ chức đoàn, về các hoạt động của tổ chức

đoàn, về vị thế, vai trò xã hội của tổ chức đoàn và hoạt động của đoàn thanh

niên trong giai đoạn hiện nay. Kết quả nghiên cứu đó bước đầu cung cấp cứ

liệu thực tiễn cho việc đổi mới cách thức tập hợp thanh niên và hoạt động của

đoàn trong điều kiện mới.

Trên thực tế, các nghiên cứu xã hội học thanh niên ở nước ta hiện nay

chưa thật nhiều và thường hướng vào nghiên cứu về thanh niên và các vấn đề

xã hội của thanh niên, như là một ngành, nhánh xã hội học về lứa tuổi. Các

nghiên cứu về tổ chức đoàn, hoạt động của đoàn thanh niên chưa nhiều, chưa

hình thành mô hình lý luận xã hội học về nghiên cứu hoạt động của tổ chức

đoàn. Thực tiễn hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn và những nghiên cứu xã hội

học về tổ chức cơ sở Đoàn đặt ra yêu cầu cấp thiết phải triển khai nghiên cứu

xã hội học về tổ chức cơ sở đoàn, hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Là người đã và đang ứng dụng lý thuyết xã hội học vào thực hiện nhiệm

vụ của người cán bộ đoàn ở tỉnh Ninh Bình, nghiên cứu sinh lựa chọn: "Hoạt

động của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay: các yếu tố ảnh hưởng

và xu hướng biến đổi" làm đề tài nghiên cứu của luận án Tiến sĩ Xã hội học.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu

Làm rõ lý luận và thực tiễn hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn tỉnh Ninh

bình hiện nay, các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn;

trên cơ sở đó dự báo xu hướng biến đổi của các yếu tố tác động và hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn.

3

Nhiệm vụ nghiên cứu

- Làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

- Mô tả, phân tích ảnh hưởng của các yếu tố tác động đến hoạt động của

tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

- Dự báo xu hướng biến đổi của các yếu tố và hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn; kiến nghị giải pháp phát huy vai trò của các yếu tố nhằm nâng cao

chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

3. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu

Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn và các yếu tố ảnh hưởng.

Khách thể nghiên cứu

Tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về nội dung: Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn và ảnh

hưởng của các yếu tố đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình.

Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn: Hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ

sở Đoàn; Hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ sở Đoàn; Hoạt

động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn.

Các yếu tố đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn: Cán bộ tổ chức cơ

sở Đoàn; Lựa chọn giá trị của đoàn viên; Hệ thống chính trị xã, phường, thị

trấn; Điều kiện kinh tế - xã hội của xã, phường, thị trấn.

- Phạm vi về không gian nghiên cứu: Tổ chức cơ sở Đoàn ở các huyện,

thành phố tỉnh Ninh Bình (không nghiên cứu tổ chức cơ sở đoàn các khối

hành chính, doanh nghiệp, lực lượng vũ trang, cơ sở giáo dục đào tạo).

- Thời gian nghiên cứu: Thu thập tài liệu, số liệu liên quan đến đề tài

luận án từ năm 2011-2016; điều tra khảo sát thực tế năm 2016.

4. Câu hỏi nghiên cứu

- Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện

nay như thế nào?

4

- Yếu tố nào ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh

Ninh Bình hiện nay nhiều nhất?

- Thời gian tới, hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh

Ninh Bình như thế nào?

5. Giả thuyết nghiên cứu, các biến số và khung phân tích

5.1. Giả thuyết nghiên cứu

Giả thuyết thứ nhất: Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn

tỉnh Ninh Bình hiện nay được duy trì thường xuyên, nội dung và hình thức

phù hợp, nhưng không đồng đều.

Giả thuyết thứ hai: Ảnh hưởng của các yếu tố đến hoạt động của tổ

chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện nay có sự khác biệt về

cường độ, chiều hướng và hệ quả.

Giả thuyết thứ ba: Ảnh hưởng của các yếu tố đến hoạt động của tổ chức

cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình ngày càng mạnh và theo chiều tích

cực là chủ yếu; Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình

ngày càng nền nếp, chất lượng và hiệu quả hơn.

5.2. Các biến số

Biến độc lập

- Cán bộ tổ chức cơ sở Đoàn.

- Lựa chọn giá trị của đoàn viên.

- Hoạt động của hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn

- Điều kiện kinh tế - xã hội của xã, phường, thị trấn.

Biến phụ thuộc

- Hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn.

- Hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ sở Đoàn.

- Hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn.

Biến can thiệp

- Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

- Chương trình hành động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

- Chương trình phát triển kinh tế - xã hội của xã, phường, thị trấn.

5

5.3. Khung phân tích

Cán bộ tổ

chức cơ sở

Đoàn

Lựa chọn giá

trị của đoàn

viên

Hệ thống

chính trị xã,

phường, thị

trấn

Xu hướng

biến đổi các

yếu tố ảnh

hưởng hoạt

động của tổ

chức cơ sở

Đoàn

Điều lệ Đoàn Thanh

niên Cộng sản Hồ Chí

Minh

Kế hoạch, chương

trình phát triển kinh

tế - xã hội của xã,

phường, thị trấn

Điều kiện

kinh tế - xã

hội của xã,

phường, thị

trấn

Hoạt động sinh

hoạt của tổ chức

cơ sở Đoàn

Hoạt động tuyên

truyền, giáo dục

trong tổ chức

cơ sở Đoàn

Hoạt động kinh tế,

chính trị, văn hóa,

xã hội của tổ chức

cơ sở Đoàn

Xu hướng

biến đổi hoạt

động của tổ

chức cơ sở

Đoàn

Chương trình hoạt

động của Đoàn

Thanh niên Cộng

sản

Hồ Chí Minh

6

6. Cơ sở lý luận, phƣơng pháp nghiên cứu

6.1. Cơ sở lý luận

Luận án vận dụng lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan

điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về tổ chức đoàn thanh niên trong xây

dựng khung phân tích, đánh giá hoạt động, các yếu tố tác động hoạt động của

tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay.

Luận án ứng dụng các lý thuyết: lý thuyết hệ thống, lý thuyết "Bộ máy

nhiệm sở" của M.Weber, lý thuyết về vai trò của R.Linton, T.Parsons,

K.Merton để phân tích, đánh giá hoạt động, các yếu tố tác động hoạt động của

tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay.

6.2. Phương pháp nghiên cứu

6.2.1. Phương pháp nghiên cứu định tính

Phân tích tài liệu

- Thu thập, phân tích tư liệu, số liệu liên quan đến hoạt động của tổ

chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

- Thu thập, phân tích các đề tài nghiên cứu khoa học, sách, luận án, bài

viết về hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

- Thu thập nghị quyết của cấp ủy Đảng, văn bản của Ủy ban nhân dân

các cấp về tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn; các báo cáo tổng kết

của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình và các huyện, thành

phố thuộc tỉnh Ninh Bình, từ năm 2011 đến năm 2016.

Phỏng vấn sâu

- Phỏng vấn sâu 30 cán bộ đoàn cơ sở gồm: 20 cán bộ đoàn cơ sở, 10

cán bộ đoàn cấp trên cơ sở. Cụ thể:

+ Phỏng vấn sâu 20 cán bộ đoàn cơ sở gồm: 12 bí thư chi đoàn, 8 bí thư

đoàn cơ sở.

+ Phỏng vấn sâu 10 cán bộ đoàn cấp trên cơ sở gồm: 3 bí thư, phó bí

thư đoàn cấp huyện; 7 cán bộ đoàn chuyên trách cấp huyện.

7

6.2.2. Phương pháp định lượng

Tỉnh Ninh Bình có 2 thành phố (Ninh Bình, Tam Điệp), 6 huyện (Gia

Viễn, Hoa Lư, Nho Quan, Kim Sơn, Yên mô, yên Khánh), hình thành ba

vùng: nông thôn miền núi (Nho Quan), nông thôn ven biển (Yên Khánh, Kim

Sơn) và đô thị (thành phố Ninh Bình và Tam Điệp).

Luận án lựa chọn các địa phương đại diện cho ba vùng để tiến hành

điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến đối với cán bộ đoàn, đoàn viên các tổ

chức cơ sở Đoàn, đó là: huyện Nho Quan (huyện miền núi); huyện Kim Sơn

(huyện miền biển); thành phố Ninh Bình (đô thị).

Số lượng: 600 phiếu (mỗi địa bàn 200 phiếu). Cụ thể: điều tra cán bộ

đoàn: 300, điều tra đoàn viên: 300. Cách thức điều tra: điiều tra cán bộ đoàn

cơ sở trực thuộc huyện đoàn; điều tra đoàn viên ở 2 tổ chức đoàn cơ sở (2 xã,

phường), với cách lựa chọn ngẫu nhiên.

Cơ cấu mẫu điều tra cán bộ đoàn

Tổng số người được điều tra: 300

- Nam: 174 - 58,0%; nữ: 126 - 42,0%;

- Tuổi:18-25 = 88 - 29,3%; 26-30 = 147 - 49,0%; trên 30 = 65 - 21,7%;

- Trình độ học vấn: Trung học cơ sở = 18 - 6,0%; Trung học phổ thông = 101

- 33,7%; Cao đẳng = 88 - 29,3%; Đại học = 79 - 26,3%; Sau đại học = 14 - 4,7%.

Cơ cấu mẫu điều tra đoàn viên

Tổng số người được điều tra: 300

- Nam 156 - 52,0%; nữ 144 - 48,0%

- Tuổi: 18 = 34 - 11,3%; 19 - 25 = 145 - 48,3%; 25-30 = 112 - 37,3%;

trên 30 = 9 - 3,0%

- Tuổi đoàn: 1 -2 năm = 41 -13,7$; 3-4 năm = 53 - 17,7%; 5-6 năm = 62 -

20,7%; 7-8 năm = 21 - 7,0%; 9-10 năm = 70 - 23,3%; trên 10 năm = 53 - 17,7%.

7. Điểm mới, ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án

7.1. Điểm mới của luận án

- Tiếp cận hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

8

Chí Minh dưới góc độ xã hội học, hình thành khung phân tích hoạt động của

tổ chức cơ sở Đoàn có thể áp dụng các nghiên cứu tương đồng.

- Đánh giá các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trên cơ sở các dữ liệu

điều tra khảo sát thực tế, gợi mở cho việc sử dụng rộng rãi phương pháp xã

hội học trong việc đánh giá thực trạng hoạt động của tổ chức Đoàn, góp phần

định hình phương pháp xem xét thực tế hoạt động của tổ chức, đoàn thể chính

trị - xã hội.

7.2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án

- Góp phần bổ sung, phát triển chuyên ngành Xã hội học thanh niên.

- Bổ sung phương pháp vận dụng các lý thuyết xã hội học vào nghiên

cứu một tổ chức chính trị - xã hội.

- Kết quả nghiên cứu của luận án giúp cho các cấp, các ngành, các tổ chức

cơ sở đoàn nhận rõ hơn về các yếu tố chi phối hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

ở tỉnh Ninh Bình hiện nay.

- Góp phần cung cấp cơ sở khoa học thực tiễn cho việc bổ sung, hoàn

thiện cơ chế chính sách liên quan đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trên

địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

- Kết quả nghiên cứu của luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho

cán bộ quản lý, cán bộ đang công tác trong hệ thống Đoàn Thanh niên Cộng sản

Hồ Chí Minh trong chỉ đạo, tổ chức hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

8. Kết cấu của luận án

Ngoài mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận án được chia

thành 5 chương, 13 tiết.

9

Chƣơng 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1.1. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN

THANH NIÊN, TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

Trước đây, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản được tổ chức ở các

nước trong hệ thống xã hội chủ nghĩa. Hiện nay, một số nước thành viên

trong hệ thống xã hội chủ nghĩa trước đây vẫn có tổ chức Đoàn Thanh niên

Cộng sản như: Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Cu Ba.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc là nơi quy tụ của gần 90 triệu

thanh niên Trung Quốc, từ độ tuổi mười năm đến hai mươi tám; đặt dưới sự lãnh

đạo trực tiếp của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung

Quốc có vai trò thực hiện các hoạt động tiền phong của Đảng [111].

Đoàn Thanh niên Cộng sản Cuba ra đời cùng với Đảng Cộng sản Cuba

vào năm 1965; là tổ chức thuộc sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Cuba; nơi

quy tụ của hơn 600.000 thanh niên ưu tú có tuổi đời từ mười bốn đến hai

mươi tám, tự nguyện phục vụ trong tổ chức Đoàn. Đoàn Thanh niên Cộng sản

Cuba có vai trò cung cấp nguồn nhân lực tin cậy, trung thành để kế tiếp sự

nghiệp của Đảng Cộng sản Cuba [120].

Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng Lào được thành lập năm 1955,

hiện có khoảng 243.500 đoàn viên, tuổi từ mười lăm đến ba mươi; là tổ chức

chính - xã hội của thanh niên Lào, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân

Cách mạng Lào; huy động thế hệ trẻ thực hiện mục tiêu phát triển quốc gia

dưới sự hướng dẫn của Đảng và chính sách của nhà nước, nhằm xây dựng, phát

triển nước Lào hòa bình, độc lập, dân chủ, thống nhất và thịnh vượng [114].

Đoàn thanh niên là tổ chức chính trị - xã hội tập hợp thanh niên dưới

sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, nhằm phát huy vai trò của thanh niên thực

hiện mục tiêu lý tưởng của Đảng. Vị trí, vai trò của tổ chức đoàn được xác

lập từ vị trí, vai trò to lớn của thanh niên trong xã hội.

10

Về vị trí, vai trò của thanh niên, C.Mác đã xác định, thanh niên được

xem như một tầng lớp xã hội đặc thù, giữ vị trí quan trong trong xã hội và là

người kế thừa, phát triển mọi thành quả do cha ông để lại; tương lai của giai

cấp công nhân và tương lai của nhân loại phụ thuộc vào thanh niên, do đó

thanh niên cần phải được giáo dục. C.Mác viết: "Tương lai của giai cấp công

nhân tùy thuộc vào tình trạng thế hệ thanh niên của nó" [55, tr.438]. C.Mác

chỉ rõ: "Những người công nhân tiên tiến nhất, ý thức đầy đủ rằng, tương lai

của giai cấp họ và kế đó là tương lai của nhân loại hoàn toàn tùy thuộc vào sự

giáo dục các thế hệ công nhân đang lớn" [56, tr.198]. Tiếp sau C.Mác,

V.I.Lênin cũng đã khẳng định vị trí, vai trò to lớn của thanh niên trong xây

dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa. Theo Lênin, so với nhiệm vụ đánh đổ giai

cấp tư sản, thì xây dựng chủ nghĩa cộng sản là nhiệm vụ phức tạp hơn và

nhiệm vụ đó thuộc về thanh niên.

Đặng Cảnh Khanh, trong cuốn Xã hội học Thanh niên đã chỉ rõ cơ sở lý

luận, thực tiễn về thanh niên, từ khái niệm, đối tượng, xã hội hoá thanh niên,

văn hoá thanh niên, định hướng giá trị và chuẩn mực xã hội trong thanh niên,

đến vị thế, vai trò của thanh niên, phong trào đoàn và công tác thanh niên. Về

vị thế, vai trò của thanh niên, tác giả chỉ ra rằng, thanh niên có vị thế to lớn

trong cơ cấu nhân khẩu nước ta, "là lực lượng chủ chốt trong các hoạt động

kinh tế, làm ra của cải vật chất chủ yếu cho xã hội,… lực lượng tiên phong

trên các lĩnh vực chính trị, văn hoá, xã hội" [52, tr.85].

Thanh niên có vị trí, vai trò xã hội rất to lớn, nhưng nó chỉ được phát

huy khi được tập hợp trong một tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức Đoàn

Thanh niên Cộng sản. V.I.Lênin cho rằng, thanh niên phải được tập hợp trong

một tổ chức chính trị - xã hội, đó là Đoàn Thanh niên Cộng sản. Theo Lênin,

Đoàn Thanh niên Cộng sản chính là trường học kế thừa cách mạng của thanh

niên; trường học của sự đoàn kết, bảo vệ lợi ích, điều hành và quản lý thanh

niên; trường học giáo dục, đấu tranh giai cấp, hoạt động chính trị xã hội, đào

11

tạo và tôi luyện thanh niên. Giáo dục thanh niên là nhiệm vụ trung tâm, chỉ

đạo mọi hoạt động của Đoàn. Đoàn Thanh niên "Phải đặt nhiệm vụ học tập

của mình như thế nào để hàng ngày ở mỗi làng mạc, mỗi thành phố, thanh

niên giải quyết được một cách thực tiễn vấn đề này hay vấn đề khác"; "Đoàn

phải làm cho mọi người thấy rằng mỗi một đoàn viên của mình đều là người

có học thức và đồng thời cũng biết lao động". Để thực hiện được yêu cầu đó,

"Đoàn Thanh niên Cộng sản phải là một đội xung kích, một đội mà ở trong

mọi việc đều biết giúp đỡ, đều có tinh thần chủ động và có sáng kiến của

mình" [53, tr.378, 376, 375].

Trong sách Xã hội học Thanh niên, Đặng Cảnh Khanh chỉ rõ: "Ở nước

ta, đoàn kết, tập hợp thanh niên trong các phong trào hành động cách mạng là

một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí

Minh và các tổ chức thanh niên khác" [52, tr.501]; tổ chức đoàn đã đưa phong

trào thanh niên từ tự phát đến tự giác. Từ vị thế, vai trò của tổ chức đoàn, nên

cần "… có các chính sách và biện pháp để củng cố các hoạt động của Đoàn,

tạo điều kiện thuận lợi để Đoàn có thể làm tốt vai trò hạt nhân trong các

phong trào thanh niên" [52, tr.514].

Trong hệ thống các chuyên đề Tài liệu bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ,

kỹ năng công tác Đoàn, Hội, Đội của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản

Hồ Chí Minh, đã làm rõ từ khái niệm, mục đích, lý tưởng, chức năng, nhiệm

vụ và vị trí, vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Về vị trí của

Đoàn Thanh niên, chuyên đề nêu rõ: "Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí

Minh là thành viên của hệ thống chính trị nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật Việt Nam, trong

đó: Đảng giữ vai trò lãnh đạo, nhà nước là trung tâm điều hành quyền lực

(quản lý), Đoàn là một trong các tổ chức thành viên vận động quần chúng

thuộc tổ chức mình thực hiện tốt chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật

của nhà nước" [19, tr.36]. Về vai trò của Đoàn Thanh niên, chuyên đề cho

12

biết: "Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức chính trị - xã

hội, Đoàn có 3 chức năng là: Đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam;

trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên Việt Nam; Người đại diên chăm

lo bảo vệ quyền lợi của tuổi trẻ. Với các chức năng đó, Đoàn Thanh niên

Cộng sản Hồ Chí Minh có vai trò rất to lớn trong hệ thống chính trị và đời

sống xã hội, là đội quân xung kích cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam

và nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" [19, tr.38].

Nguyễn Hữu Minh, Trần Thị Hồng trong "Sự thay đổi thái độ về việc

làm và cuộc sống vật chất của thanh niên Việt Nam" đã mô tả, phân tích

tương quan hai biến và đa biến để làm rõ thực trạng thay đổi thái độ về việc

làm và cuộc sống vật chất của thanh niên và mối quan hệ giữa đặc trưng nhân

khẩu - xã hội với các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ của thanh niên về vấn đề

việc làm và đời sống vật chất. Những đánh giá của các tác giả tuy chỉ đề cập

đến thái độ của thanh niên đối với việc làm và cuộc sống vật chất, nhưng cũng

phần nào phản ánh vị trí, vai trò quan trọng của thanh niên trong xã hội hiện

nay. Bên cạnh đó, với các đánh giá đặc trưng của xã hội học về thái độ với

việc làm của thanh niên của các tác giả, như: "mức độ gia tăng tâm trạng lạc

quan ở các nhóm thanh niên là khác nhau. Chẳng hạn, tỷ lệ hoàn toàn đồng ý

"sẽ có công việc mình thích" ở nhóm nam thanh niên gia tăng không đáng kể

(80,3% so với 80%). Nhưng những khoảng cách ở nhóm nữ lại cao hơn

(81,9% so với 74,8%)" [59, tr.26].

Đặng Đình Phú, trong bài viết "Tăng cường công tác thanh niên của

Đảng - một đòi hỏi tất yếu hiện nay" đã phân tích rõ hơn quan điểm của Đảng

Cộng sản Việt Nam về vị trí, vai trò chính trị - xã hội của tổ chức Đoàn thanh

niên: đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam; trường học xã hội chủ

nghĩa của thanh niên Việt Nam; người đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền lợi của

tuổi trẻ; tổ chức phụ trách đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh [43, tr.16].

Ngô Bích Ngọc, trong bài viết "Đảng Cộng sản Việt Nam với việc xây

13

dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh" đề cập đến rất nhiều quan

điểm của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin, Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản

Việt Nam về Đoàn thanh niên. Từ các quan điểm đó, tác giả đã thâu tóm vai

trò của Đoàn thanh niên như sau: "Đoàn là một tổ chức của những người trẻ

tuổi, là trợ thủ đắc lực và là đội hậu bị đáng tin cậy của Đảng, là người đại

diện chân chính lợi ích của thế hệ trẻ Việt Nam, là trực tiếp phụ trách dìu dắt,

giáo dục thiếu niên và nhi đồng…" [43, tr.134].

Dương Trung Ý, trong bài viết "Phát huy tính tích cực chính trị của

mỗi thanh niên đối với sự phát triển của đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh

công nghiệp hóa, hiện đại hóa" đã chỉ ra tính tích cực chính trị của mỗi thanh

niên đối với sự phát triển của đất nước và khẳng định: "trong phát triển kinh

tế hiện nay, ngày càng thấy rõ hơn khi Đoàn chủ động, tích cực thực hiện các

chương trình, dự án trọng điểm quốc gia ở các địa phương" [43, tr.150].

Trên những trang của Tạp chí Thanh niên những năm gần đây có nhiều

bài viết về vai trò của tổ chức đoàn thanh niên hiện nay [83]. Một số bài viết

trong đó: Phạm Tuyết Nga, Đoàn Thanh niên Bắc Giang với công tác bảo vệ

môi trường [62]; Nguyễn Xuân Vĩnh, Tuổi trẻ Bình Định xung kích tham gia

xây dựng và phát triển quê hương [109]; Nguyễn Thế Nghị, Vai trò của Đoàn

trong công tác phát triển nguồn nhân lực trẻ [63]; v.v… Các bài viết trên Tạp

chí Thanh niên đã khẳng định rõ hơn về vị trí, vai trò của công tác tập hợp,

giáo dục và rèn luyện thanh niên, những người chủ tương lai của đất nước.

Đồng thời cũng đã chỉ ra trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức và

các lực lượng đối với công tác tập hợp, giáo dục thanh niên. Trong đó đã nhấn

mạnh vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị

- xã hội của thanh niên Việt Nam. Trong thời kỳ mới, tổ chức Đoàn có trách

nhiệm xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự hào tự tôn

dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức

cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, vì cộng đồng, là

14

những công dân tốt của đất nước; có sức khỏe, có phẩm chất và năng lực làm

chủ khoa học công nghệ hiện đại; xung kích đi đầu trong sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế.

Ngô Thế Nghị, trong bài viết Đoàn thanh niên thực hiện chương trình

xây dựng nông thôn mới, đã chỉ ra những hoạt động mà Đoàn thanh niên cả

nước đã tham gia trong chương trình xây dựng nông thôn mới, như: Tuyên

truyền nâng cao nhận thức về xây dựng nông thôn mới; Tham gia xây dựng

cơ sở hạ tầng, cảnh quan, bảo vệ môi trường; Tham gia phát triển kinh tế trên

địa bàn nông thôn; Tham gia xây dựng đời sống nông thôn; Xung kích giữ gìn

an ninh chính trị trên địa bàn nông thôn; Tham gia xây dựng Đảng, chính

quyền nhân dân; Tổ chức các đội trí thức trẻ tình nguyện tham gia xây dựng

nông thôn mới. Về tham gia xây dựng đời sống nông thôn, thời gian vừa qua,

"tổ chức đoàn các cấp đã tổ chức được 98.641 hoạt động văn hóa văn nghệ,

thể thao; tham gia quản lý 1.981 điểm truy cập internet, thành lập 5.000 câu

lạc bộ tiền hôn nhân". Tham gia phát triển kinh tế trên địa bàn nông thôn, "các

cấp bộ đoàn đã tổ chức 9.738 lớp tập huấn chuyển giao công nghệ, thu hút

678.973 đoàn viên, thanh niên tham gia; thành lập và duy trì 20.378 câu lạc

bộ tổ hợp tác, hợp tác xã;…" [64, tr.20, 22].

Hà Đức Thành, trong bài viết Tuổi trẻ Gia Lai xung kích trong việc

tham gia xây dựng nông thôn mới, phản ánh các tổ chức cơ sở đoàn đã có

nhiều hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới như: Tham gia xây dựng

cơ sở hạ tầng; xây dựng các câu lạc bộ khuyến nông;… "Cuộc vận động

"Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới" đã mang lại hiệu quả thiết thực

với những công trình, phần việc đầy ý nghĩa cho người dân, từ đó góp phần

nâng cao nhận thức, trách nhiệm cuẩ đoàn viên thanh niên và nhân dân địa

phương về chương trình xây dựng nông thôn mới" [80, tr.30].

Trên báo điện tử, có khá nhiều bài viết về vị trí vai trò của Đoàn và tổ

chức đoàn cơ sở. "Đoàn viên thanh niên Viện Khoa học tổ chức nhà nước

15

phát huy vai trò xung kích trong nghiên cứu khoa học" của Nguyễn Thị

Quỳnh Giang, đã chỉ ra vai trò của tổ chức đoàn trong nghiên cứu khoa học và

cho rằng, đoàn thanh niên trong chi đoàn có nhiều ưu điểm về tố chất, tinh

thần ham học hỏi và nỗ lực, tích cực tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa

học. Song, đoàn thanh niên trong chi đoàn cũng có một số hạn chế về chuyên

môn, nghiệp vụ, chưa thực sự tâm huyết trau dồi các kĩ năng và cách thức tiến

hành nghiên cứu khoa học [119].

Phạm Ninh Hải với bài "Đoàn thanh niên với nghiên cứu khoa học" đã

làm nổi bật các thành tích nghiên cứu khoa học của thanh niên trong chi đoàn

thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hải Dương. Đó là, chi đoàn đã có

nhiều công trình "Sáng tạo trẻ", góp phần thi đua tình nguyện, phát huy sáng

kiến, cải tiến và áp dụng giải pháp khoa học công nghệ và ứng dụng công

nghệ mới vào thực tiễn sản xuất [112].

Ban Chấp hành Đoàn trường Bách Khoa, "Tuổi trẻ Đại học Bách khoa

Hà Nội - Tự hào truyền thống anh hùng" nhấn mạnh hiệu quả hoạt động của

Đoàn thanh niên đã đạt được và khẳng định: Đoàn thanh niên các cấp hoàn

thành tốt vai trò nòng cốt chính trị đối với tổ chức Hội sinh viên. Tổ chức

Đoàn và Hội đã luôn phối hợp rất tốt trong mọi hoạt động phong trào sinh

sinh viên" [113].

"Phát huy "3 trách nhiệm" trong đoàn viên, thanh niên" của Gia Huy

đã có những phân tích nêu rõ, để phát huy 3 trách nhiệm (trách nhiệm với bản

thân, trách nhiệm với công việc và trách nhiệm với cộng đồng) trong đoàn

viên, thanh niên. Đoàn cơ sở cần phải phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ

trong thực hiện nhiệm vụ được giao, đó là xung kích trong nâng cao trình độ

chuyên môn, lý luận, rèn luyện tác phong, lề lối công tác, đạo đức công vụ;

nghiêm túc, cầu thị, tận tâm với công việc được giao, sáng tạo, tích cực trong

công việc, tình nguyện đảm nhận nhiệm vụ, gương mẫu trong cơ quan; tích

cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, bảo vệ môi trường, ý

16

thức chấp hành pháp luật, bài trừ tệ nạn, giữ gìn an ninh trật tự,…[117].

"Đảng bộ tỉnh Luông Pha Băng (Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) và

công tác thanh niên trong điều kiện mới" của Bun-chăn Pan-phong-phết đã

làm rõ công tác thanh niên ở Luông Pha Băng và vai trò của Đoàn Thanh niên

Nhân dân Cách mạng Lào. Tác giả trích dẫn Nghị quyết Đại hội lần thứ IX

của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào về vị trí, vai trò của thanh niên và bồi

dưỡng thanh niên: "Sự nghiệp đổi mới có thành công hay thất bại, cách mạng

Lào có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn tùy

thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng rèn luyện các thế hệ

thanh niên" [118].

Các công trình nghiên cứu, bài viết về vị trí, vai trò của thanh niên và tổ

chức đoàn thanh niên đã làm rõ những vấn đề sau đây:

Một là, thanh niên là lực lượng đông đảo trong xã hội, là người chủ xã

hội trong tương lai. Vận mệnh của quốc gia dân tộc, của nhân loại nằm ở

trong tay thanh niên. "Tương lai của giai cấp công nhân tùy thuộc vào tình

trạng thế hệ thanh niên của nó" [55, tr.438].

Hai là, để phát huy vai trò to lớn của thanh niên phải tiến hành công tác

giáo dục, rèn luyện thanh niên. "Những người công nhân tiên tiến nhất, ý thức

đầy đủ rằng, tương lai của giai cấp họ và kế đó là tương lai của nhân loại hoàn

toàn tùy thuộc vào sự giáo dục các thế hệ công nhân đang lớn" [56, tr.198].

Giáo dục, rèn luyện thanh niên trở thành thực sự là những chủ nhân tương lại

của giai cấp, dân tộc, nhân loại giữ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng.

Ba là, Đoàn thanh niên là tổ chức chính trị - xã hội có chức năng tập hợp,

giáo dục và tổ chức các hoạt động cho thanh niên. Đoàn Thanh niên Cộng sản là

trường học kế thừa cách mạng của thanh niên; trường học của sự đoàn kết, bảo

vệ lợi ích, điều hành và quản lý thanh niên; trường học giáo dục, đấu tranh giai

cấp, hoạt động chính trị xã hội, đào tạo và tôi luyện thanh niên. "Đoàn phải làm

cho mọi người thấy rằng mỗi một đoàn viên của mình đều là người có học thức

17

và đồng thời cũng biết lao động"; "Đoàn Thanh niên Cộng sản phải là một đội

xung kích, một đội mà ở trong mọi việc đều biết giúp đỡ, đều có tinh thần chủ

động và có sáng kiến của mình" [53, tr.376, 375].

Mỗi công trình, bài viết trên đây tuy có những tiếp cận khác nhau về vị

trí, vai trò, hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn và công tác thanh niên nhưng

đều là những luận điểm được đúc rút của các tác giả từ nghiên cứu lý luận và

thực tiễn. Do đó, các tài liệu này có giá trị gợi mở cho tìm hiểu quan niệm,

đặc điểm, nhiệm vụ, vị trí, vai trò của tổ chức cơ sở đoàn và hình thành các

nội dung nghiên cứu cho đề tài luận án.

1.2. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ

CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN VÀ TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

Các công trình nghiên cứu, bài viết về hoạt động của tổ chức Đoàn

thanh niên, tổ chức cơ sở Đoàn trên các nội dung chủ yếu: Vai trò hoạt động

của tổ chức Đoàn thanh niên, tổ chức cơ sở Đoàn; Hoạt động sinh hoạt đoàn,

hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức và hoạt động kinh tế, chính trị,

văn hóa xã hội của tổ chức Đoàn.

Về vai trò của hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên, tổ chức cơ sở

Đoàn. Phần VI cuốn sách Xã hội học Thanh niên của Đặng Cảnh Khanh đã có

những mô tả, phân tích về phong trào thanh niên và công tác thanh niên. Về

phong trào thanh niên, tác giả cho rằng, "Một trong những nhân tố quan trọng

nhất đối với việc đoàn kết, tập hợp thanh niên trong phong trào hành động

cách mạng là sự củng cố và phát huy được vai trò và sức mạnh của Đoàn

thanh niên và các tổ chức thanh niên dưới sự lãnh đạo của Đảng. Hoạt động

của Đoàn phải được coi là hạt nhân của phong trào thanh niên" [52, tr.508].

Sau khi chỉ ra những thời cơ và thách thức đối với thanh niên, tác giả đã đưa

ra các giải pháp đẩy mạnh công tác đoàn, trong đó có các giải pháp nâng cao

hiệu quả tổ chức các hoạt động của Đoàn. Theo tác giả, để nâng cao hiệu quả

tổ chức các hoạt động của Đoàn thanh niên cần tập trung: nâng cao chất lượng

18

chính trị của tổ chức đoàn; đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ

đoàn; tăng cường công tác quản lý và chính sách cho cán bộ đoàn; nâng cao

chất lượng đoàn viên, mở rộng mặt trận đoàn kết thanh niên; tăng cường công

tác kiểm tra của đoàn. "Kinh nghiệm thực tế cho thấy, những cơ sở Đoàn

vững mạnh, có các hoạt động của Đoàn phong phú, đúng đắn và thiết thực sẽ

cuốn hút được thanh niên, các hiện tượng tiêu cực bị ngăn chặn, thanh niên

được động viên tham gia tích cực vào các hoạt động lao động sáng tạo và sinh

hoạt lành mạnh" [52, tr.508, 509]. Tác giả nhấn mạnh: "Chỉ có quan tâm một

cách thiết thực đến nhu cầu, tâm lý, tâm trạng và nguyện vọng của tuổi trẻ,

Đoàn Thanh niên mới có thể trở thành hạt nhân của phong trào thanh niên"

[52, tr.511]; "Để có được phong trào đoàn mạnh mẽ, thu hút được thanh niên,

chúng ta phải đào tạo, bồi dưỡng nhiều hơn đội ngũ cán bộ đoàn có nhiệt tình

công tác, có trình độ chuyên môn và tổ chức cao" [52, tr.513].

Ở một góc độ khác, một số tác giả tiếp tục khẳng định rõ, để nâng cao

chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn phải tăng cường sự lãnh đạo của

Đảng, quản lý của chính quyền các câp và sự hỗ trợ của các tổ chức chính trị -

xã hội như Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Sách: "Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh

đạo công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay" của Lâm Quốc Tuấn,

Phạm Tất Thắng (đồng chủ biên), đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng của

vấn đề Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác thanh niên giai đoạn hiện

nay. Đặc biệt, cuốn sách đưa đưa ra một loạt các giải pháp để tăng cường sự

lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

Trong đó, có những giải pháp như: Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của

các tổ chức đảng đối với thanh niên là lãnh đạo công tác thanh niên trong thời

kỳ mới; Tăng cường giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa,

ý thức công dân để hình thành thế hệ thanh niên có phẩm chất tốt đẹp, có khí

phách và quyết tâm hành động; Đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo

của tổ chức đảng đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Đảng lãnh

19

đạo, chỉ đạo xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện giải quyết

việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho thanh niên nâng cao đời

sống văn hóa tinh thần, phát triển toàn diện; Tiếp tục coi trọng việc trọng

dụng tài năng trẻ, tạo bước chuyển có tính đột phá trong bố trí và sử dụng cán

bộ trẻ trên tất cả các lĩnh vực [98].

Đỗ Ngọc Ninh, trong bài "Quan niệm, nội dung, phương thức lãnh đạo

của Đảng đối công tác thanh niên" chỉ rõ, để phát huy tốt nhất vai trò của

thanh niên, Đảng phải có các phương thức lãnh đạo đối với công tác thanh

niên. Theo tác giả, "Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh

niên là hệ thống các hình thức, phương pháp, cách thức, quy trình, quy chế, quy

định, lề lối làm việc mà Đảng sử dụng để tác động vào các tổ chức… để thực

hiện thắng lợi nội dung lãnh đạo công tác thanh niên của Đảng" [43, tr.15].

"Chủ trương, chính sách về công tác thanh niên - thực trạng, nguyên

nhân, kinh nghiệm" của Nguyễn Văn Giang đã phân tích, đánh giá thực trạng

phong trào thanh niên, từ đó rút ra kinh nghiệm, để thực hiện tốt chủ trương,

chính sách của Đảng về công tác thanh niên phải nâng cao nhận thức của các

tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, công chức Nhà nước về sự lãnh đạo của

Đảng đối với thanh niên và công tác thanh niên; đề cao vai trò tham mưu xây

dựng pháp luật và các thể chế liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên

của tổ chức Đoàn [43, tr.20].

Cao Thanh Vân trong bài viết: "Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý

Nhà nước về thanh niên và công tac thanh niên". đã chỉ rõ nguyên nhân của

những hạn chế hoạt động của tổ chức Đoàn là do một số cấp ủy đảng chưa

quan tâm đúng mức đến công tác thanh niên, đến hoạt động của tổ chức Đoàn

và việc quy hoach, đòa tạo, bồi dưỡng cán bộ đoàn chưa thường xuyên, chưa

kịp thời [43, tr.89].

"Đảng lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể thực hiện chủ

trương, chính sách về công tác thanh niên - thực trạng, nguyên nhân và giải

20

pháp" của Hoàng Mạnh Quân nhấn mạnh vai trò Mặt trận Tổ quốc các cấp

đối với tổ chức Đoàn và hoạt động của tổ chức Đoàn [43, tr.148].

Về các hoạt động của tổ chức đoàn. Tạp chí Thanh niên những năm

gần đây đã có các bài viết về hoạt động của tổ chức đoàn và công tác thanh

niên. Một số bài viết trong số đó: "Điểm lại những phong trào lớn của Đoàn

và phong trào thanh niên nước ta" của Kim Duyên; "Đổi mới phương thức

tập hợp, giáo dục thanh niên" của Nguyễn Trọng Bình; "Nâng cao chất lượng

sinh hoạt chi đoàn" của Nguyễn Bá San; Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi

đoàn ở các đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay, của Trần Tiến Dũng; Giải

pháp nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn trong tình hình mới của Lê

Văn Ri; Phát huy tính xung kích, sáng tạo của thanh niên Đồng Nai trong xây

dựng nông thôn mới của Chu Xuân Đại Thắng; Nguyễn Xuân Huy, Nâng cao

vai trò tổ chức đoàn trong công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị,

đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên của Nguyễn Xuân Huy; Nâng

cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn, biện pháp thiết thực góp phần xây dựng cơ

sở đoàn vững mạnh, của Trịnh Trọng Tuân; v.v... [83]. Các bài viết về hoạt

động của tổ chức Đoàn khá đa dạng, song cũng đã tập trung ở những nội

dung: Phát huy vai trò của tổ chức Đoàn xung kích thực hiện thắng lợi các

nhiệm vụ ở các địa phương, các lĩnh vực, các ngành; Tiếp tục đổi mới nội

dung, hình thức hoạt động của tổ chức Đoàn từ diện rộng sang chiều sâu

nhằm phát huy cao độ sức mạnh của tuổi trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo

vệ Tổ quốc [83].

Lê Văn Ri, trong bài viết Giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở

Đoàn trong tình hình mới, đã thống kê, đến hết năm 2015, cả nước có 50.355

Đoàn cấp cơ sở (24.942 Đoàn cơ sở và 25.413 chi đoàn cơ sở), trong đó có 11

161 Đoàn xã, phường, thị trấn và 274.577 chi đoàn. Bài viết đã đề xuất cac

giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn: Nâng cao

chất lượng tổ chưc cơ sở đoàn theo phương châm "Chất lượng cơ sở là trọng

21

tâm. cán bộ là then chốt, đoàn kết và tập hợp thanh niên là nhiệm vụ hàng

đầu"; Tập trung nâng cao chất lượng đoàn viên, đội ngũ cán bộ đoàn. Về chế

độ sinh hoạt đoàn, bài viết đã cung cấp kết quả khảo sát thực tế: "Khảo sát

280 cán bộ đoàn cơ sở tại 12 tỉnh, thành khu vực Nam Trung Bộ và Tây

Nguyên, chỉ có 18,15% cho rằng chi đoàn duy trì được sinh hoạt hàng tháng;

14,23% cho rằng sinh hoạt 2 tháng/lần; 56,93 cho rằng, duy trì sinh hoạt 3

tháng/lần; 10,69% cho rằng thỉnh thoảng mới sinh hoạt" Từ đó, tác giả đề

xuất: đổi mới chế độ sinh hoạt cho phù hợp, đối với chi đoàn nêm "ba tháng

một lần, khi thật cần thiết sinh hoạt đột xuất" thay vì sinh hoạt hàng tháng như

hiện nay [68, tr.16, 17].

Chu Xuân Đại Thắng, trong bài viết Phát huy tính xung kích, sáng tạo

của thanh niên Đồng Nai trong xây dựng nông thôn mới đã phản ánh hoạt động

tuyên truyền của tổ chức đoàn trong nhân dân về mục tiêu, nội dung, ý nghĩa

của chương trình xây dựng nông thôn mới; thực hành "Xung kích phát triển

kinh tế - xã hội vầ bảo vệ Tổ quốc"; đẩy mạnh phong trào thi đua "4 mới" (kỹ

thuật mới, ngành nghề mới, thị trường mới, mô hình mới) chủ động tham gia

vào đào tạo nghề cho thanh niên, phát triển kinh tế hộ gia đình,.." "Thông qua

các buổi sinh hoạt đoàn chi đoàn, câc đoàn viên đã được tư vấn, định hướng

nghề nghiệp, giới thiệu việc làm, biết được những mô hình phát triển sản xuất,

lập thân lập nghiệp". "Với những hành động, việc làm thiết thực cụ thể của

mình, tuổi trẻ Đồng Nai đã có những đóng góp nhất định vào công cuộc phát

triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà và xây dựng nông thôn mới" [81, tr.27].

Nguyễn Xuân Huy, Nâng cao vai trò tổ chức đoàn trong công tác tuyên

truyền, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh

niên đã khẳng định, giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên không ngừng được đổi

mới. "Nhìn chung, công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo

đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên của tổ chức đoàn xã, phường, thị trấn

22

ngày một tốt hơn; phần lớn đoàn viên, thanh niên tin tưởng vào sự lãnh đạo

của Đảng và con đường phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa,

sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, quê hương, đất nước". Song cũng

còn một số hạn chế như: nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng tuyên

truyền, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh

niên; sự phối kết hợp giữa các lực lượng trong chưa tốt; nội dung, hình thức

chưa có nhiều đổi mới. Trên cơ sở đó, bài viết đã đưa ra một số khuyến nghị

các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, giáo dục tư

tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên như: nâng cao

nhận thức trách nhiệm; Đổi mới nội dung, hình thức;… [49, tr.12, 13].

Trịnh Trọng Tuân, Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn, biện pháp

thiết thực góp phần xây dựng cơ sở đoàn vững mạnh, Bài viết khẳng định tầm

quan trọng của sinh hoạt chi đoàn với việc xây dựng tổ chức đoàn cơ sở vững

mạnh; chỉ ra "chất lượng sinh hoạt của một số chi đoàn còn có những bất cập

như: Nội dung, hình thức sinh hoạt có nơi, có lúc còn khô cứng, tẻ nhạt,

không tạo được sự hấp dẫn lôi cuốn đoàn viên tham gia, gây tâm lý nhàm

chán". "Đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn là nội dung hết sức

quan trọng, góp phần thiết thực trong việc xây dựng cơ sở đoàn vững mạnh".

Kiến nghị: xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở về số và chất lượng; nâng cao

chất lượng đội ngũ đoàn viên; duy trì sinh hoạt nền nếp theo định kỳ mỗi

tháng 01 lần; trong các buổi sinh hoạt chú trọng để cho đoàn viên trao đổi

thông tin, tranh luận theo các chủ đề; nội dung sinh hoạt bám sát vào các quy

định, hướng dẫn của tổ chức đoàn cấp trên và bám sát thực tiễn, nhu cầu của

đoàn viên [82, tr.16, 17].

Trên các báo điện tử có nhiều bài viết về hoạt động của tổ chức Đoàn.

"Tuổi trẻ Đại học Bách khoa Hà Nội - Tự hào truyền thống anh hùng của"

cảu Ban Chấp hành Đoàn trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã đề cập đến

các hoạt động của Đoàn trường: tuyên truyền, giáo dục chính trị - tư tưởng,

đạo đức, lối sống cho đoàn viên, sinh viên; học tập và nghiên cứu khoa học

23

trong cán bộ trẻ và sinh viên nhà trường; tình nguyện; văn hoá - văn nghệ, thể

dục - thể thao [113]."Phong trào thi đua yêu nước ở Đoàn Khối các cơ quan

Trung ương" của Tâm Uyên đã mô tả phong trào thi đua yêu nước ở Đoàn

Khối cơ quan Trung ương. Tác giả chỉ ra rằng, Đoàn Khối các cơ quan Trung

ương đã có nhiều hoạt động ý nghĩa, như: hoạt động về nguồn, giáo dục

truyền thống, là những chương trình tri ân, đền ơn đáp nghĩa các thế hệ cán bộ

lão thành qua các thời kỳ ở cơ quan Trung ương. Các hoạt động này được

Đoàn thanh niên triển khai thực hiện đồng bộ và phù hợp với điều kiện, tình

hình cụ thể của từng cơ quan, đơn vị và đã đạt được những kết quả nổi bật,

thể hiện bản lĩnh, trí tuệ, tinh thần xung kích của tuổi trẻ Khối các cơ quan

trung ương [116]. "Hoạt động Đoàn gắn với nhu cầu thanh niên" tổng hợp ý

kiến của các Bí thư huyện Đoàn thuộc tỉnh Đoàn Đồng Nai xung quanh vấn

đề hoạt động của tổ chức Đoàn gắn với nhu cầu thanh niên. Bài viết chỉ rõ,

các tổ chức Đoàn cơ sở phải tiếp tục đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư

tưởng cho đoàn viên, thanh niên; tăng cường các hoạt động đồng hành với

thanh niên; Nâng sức thu hút để tập hợp thanh niên; Phát huy sáng tạo của

thanh niên; nâng cao chất lượng hoạt động tình nguyện; đồng hành với thanh

niên trong đào tạo nghề nghiệp và việc làm [110]. "Đảng bộ tỉnh Luông Pha

Băng (Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) và công tác thanh niên trong điều

kiện mới" của Bun-chăn Pan-phong-phết đã đưa ra các nhận định: công tác

đoàn và phong trào thanh niên ở Luông Pha Băng đã có sự phát triển tương đối

toàn diện, tạo ra nhiều nét mới trong các hoạt động; Tính tích cực chính trị xã

hội, tinh thần tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng của thanh niên được phát

huy mạnh mẽ. Bài viết cũng chỉ ra một số hạn chế trong công tác đoàn ở Luông

Pha Băng, như: việc nắm bắt tình hình tư tưởng và định hướng dư luận xã hội

trong thanh niên còn chưa kịp thời; chất lượng tổ chức cơ sở đoàn chưa đồng

đều, nhất là tổ chức cơ sở ở vùng sâu, vùng xa còn thiếu bền vững [118].

Trên trang điện tử của Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng Lào đã

cung cấp thông tin về hoạt động của tổ chức này. Đoàn đã thường tổ chức các

24

hoạt động trên các lĩnh vực, chính trị, kinh tế, văn hoá và sức khoẻ để: giáo

dục thanh thiếu niên theo hệ tư tưởng chính trị chủ nghĩa xã hội và lý tưởng

cách mạng của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào. Tổ chức Đoàn đã chú trọng

cung cấp nghề, kĩ năng nghề, khả năng nghề cho thanh niên; nâng cao nhận

thức cho thanh thiếu niên và trẻ em về sức khỏe, thể chất và tinh thần; huy

động sự tham gia của thanh niên vào các nhiệm vụ quốc gia; tạo ra thu nhập

để hỗ trợ các phong trào thanh niên. Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng

Lào đã đề ra tám kế hoạch ưu tiên: a, giáo dục tư tưởng cách mạng cho thanh

thiếu niên; b, giúp thanh niên tiếp cận khoa học kỹ thuật, công nghệ và nâng

cao văn hóa; c, đào tạo kỹ năng nghề và nâng cao văn hóa, nghệ thuật cho

thanh thiếu niên; d, chăm sóc sức khỏe thể chất, tinh thần cho thanh thiếu niên

và ngăn ngừa tác động tiêu cực xã hội đến thanh niên và trẻ em; e, cải tiến tổ

chức thanh thiếu niên; g, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sự phát triển của

giới trẻ; h, tạo thêm thu nhập cho thanh thiếu niên; i, thực hiện kế hoạch quan

hệ quốc tế của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào [114].

Liên hiệp Thanh niên Nga là một tổ chức phi chính phủ và phi lợi

nhuận lớn nhất ở Nga. Thông qua các dự án và chương trình, Liên hiệp Thanh

niên Nga tổ chức các hoạt động trợ giúp, hướng dẫn và trao đổi kinh nghiệm

cho những người trẻ tuổi ở Nga; thúc đẩy ngôn ngữ và văn hoá Nga; giúp

thanh niên tăng cường kĩ năng ngoại giao và kinh nghiệm kinh doanh; giao

lưu, hợp tác giữa thanh niên Nga với thanh niên trong khối tổ chức Thượng

Hải (SCO), thanh niên trong khối BRICS (gồm các nước: Braxin, Nga, Ân

Độ, Trung Quốc và Nam phi), nhất là thanh niên thuộc cộng đồng các quốc

gia độc lập, tách ra từ Liên Xô cũ (CIS) [115].

Các công trình nghiên cứu, cuốn sách, bài viết về hoạt động của Đoàn

thanh niên, tổ chức cơ sở Đoàn trên nhiều nội dung, các nội dung chủ yếu:

Một là, về vị thế, vai trò hoạt động của Đoàn thanh niên và tổ chức cơ

sở Đoàn. Hoạt động của Đoàn thanh niên là hạt nhân của phong trào thanh

25

niên; có vai trò tập hợp, tổ chức cho thanh niên xung kích, phát huy sức lực,

trí tuệ, nhiệt tình của tuổi trẻ vào những công việc có ích trong xây dựng quê

hương, đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Thông qua các hoạt động xung kích giáo

dục lý tưởng, đạo đức, lối sống, hình thành trong thanh niên phẩm chất con

người Việt Nam; đồng thời, taok điều kiện cho thanh niên mở rộng không

gian sống, gia tăng các quan hệ xã hội, tạo mạng lưới xã hội ngày càng sâu,

rộng hơn, tạo vốn xã hội để thanh niên lập thân, lập nghiệp.

Hai là, về kết quả hoạt động của Đoàn thanh niên và tổ chức cơ sở

Đoàn. Những thập kỷ vừa qua, Đoàn đã chủ động, tích cực triển khai các hoạt

động với nội dung, hình thức khá phong phú, khá sát hợp với thực tiễn, về cơ

bản đáp ứng được phần nào nhu cầu của đoàn viên, thanh niên. Các hoạt động

nổi trội của Đoàn thanh niên hiện nay như: phong trào "Tuổi trẻ lập nghiệp",

"Tuổi trẻ dựng nước" và các mô hình kết quả của phong trào thanh niên như:

"làng thanh niên", "trang trại trẻ", "khu kinh tế thanh niên", v.v... Sách Xã hội

học thanh niên đã đưa ra số liệu điều tra thanh niên về hoạt động của Đoàn:

trong số 1447 thanh niên được phỏng vấn, 54,6% nói rằng, đoàn cơ sở của họ

thường xuyên tổ chức các hoạt động, 27,7% cho rằng đoàn cơ sở cẩu họ thỉnh

thoảng mới sinh hoạt và 2,1% nói rằng chi đoàn của họ không sinh hoạt bao

giờ [52, tr.510].

Ba là, về những hạn chế trong hoạt động của Đoàn thanh niên và tổ

chức cơ sở Đoàn. Hiện nay số lượng tổ chức cơ sở Đoàn vững mạnh chưa

nhiều, các hoạt động của Đoàn chưa phong phú, chưa hấp dẫn và chưa đáp

ứng nhu cầu, nguyện vọng của thanh niên nên chưa thu hút đông đảo đoàn

viên, thanh niên tự giác, tích cực tham gia. Có những thời điểm, ở một số nơi,

hoạt động của Đoàn còn mang tính hình thức, hành chính, chạy theo thành

tích, chưa thực chất.

Bốn là, về xu hướng hoạt động của Đoàn thanh niên và tổ chức cơ sở

Đoàn. Trong thời gian tới, hoạt động của Đoàn, tổ chức cơ sở Đoàn sẽ mạnh

26

hơn, nội dung và hình thức đa dạng, phong phú hơn, thu hút được nhiều đoàn

viên, thanh niên tham gia. Hoạt động của Đoàn sẽ thực sự là môi trường xã

hội tốt để thanh niên lập thân, lập nghiệp, góp sức vào sự nghiệp xây dững và

bảo vệ Tổ quốc.

Năm là, về khuyến nghị các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động

của Đoàn thanh niên và tổ chức cơ sở Đoàn. Các khuyến nghị tập trung vào

vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn, xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn vững

mạnh và chủ động, tích cực đổi mới nội dung, hình thức hoạt động phù hợp

với tình hình, nhiệm vụ cụ thể của từng địa phương và đặc điểm, nhu cầu,

nguyện vọng của đoàn viên, thanh niên. "Kinh nghiệm thực tế cho thấy,

những cơ sở Đoàn vững mạnh có các hoạt động phong phú, đúng đắn và thiết

thực sẽ có sức hút thanh niên" [52, tr.508].

Các giải pháp nhấn mạnh việc chuyển hoạt động từ "diện rộng sang

chiều sâu", lấy hiệu quả, chất lượng làm chính. Hướng trọng tâm vào sinh

hoạt giáo dục, tổ chức các hoạt động xung kích, huy dộng sức mạnh của tuổi

trẻ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đồng thời nhấn mạnh, các hoạt động của Đoàn phải thiết thực, phù hợp với

tuổi trẻ. "Chỉ có quan tâm một cách thiết thực đến nhu cầu, tâm lý, tâm trạng

và nguyện vọng của tuổi trẻ, Đoàn Thanh niên mới có thể trở thành hạt nhân

của phong trào thanh niên" [52, tr.511].

Các tổ chức Đoàn, nhất là tổ chức cơ sở Đoàn phải chú trọng giáo dục

lý tưởng, đạo đức, bồi đắp lối sống đẹp cho đoàn viên, thanh niên. Đồng thời,

chủ động, tích cực tham gia đấu tranh với những hiện tượng tiêu cực, lối sống

không đẹp trong đoàn viên, thanh niên.

Kết luận chƣơng 1

Các công trình nghiên cứu, sách, bài viết về vai trò của thanh niên, tổ

chức Đoàn và hoạt động của Đoàn, tổ chức cơ sở Đoàn không thật nhiều so

với các chủ đề khác, song cũng đã làm rõ những nội dung cơ bản. Các công

27

trình đó khẳng định rõ về lý luận và thực tiễn vai trò to lớn của thanh niên,

tầm quan trọng của việc tập hợp thanh niên; khẳng định vị trí, vai trò, vị thế

của Đoàn thanh niên trong việc tập hợp, giáo dục, tổ chức các hoạt động cho

thanh niên.

Các công trình nghiên cứu, sách, bài viết đã phản ánh khá sâu rộng hoạt

động của Đoàn, tổ chức cơ sở Đoàn. Trên cơ sở đó đã rút ra những kinh

nghiệm trong tổ chức các hoạt động của Đoàn, tổ chức cơ sỏ Đoàn, đồng thời

khuyến nghị các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của

Đoàn, tổ chức cơ sở Đoàn trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu của các

công trình đã công bố là tài liệu tham khảo, kế thừa tốt cho việc triển khai

nghiên cứu về hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Các công trình nghiên cứu, sách, bài viết về hoạt động của Đoàn, tổ

chức cơ sở Đoàn từ nhiều hướng tiếp cận khác nhau, chủ yếu dưới góc độ

chính trị - xã hội và quản lý xã hội. Chỉ có cuốn sách Xã hội học thanh niên

của Đặng Cảnh Khanh được viết dưới góc độ tiếp cận xã hội học. Trong các

công trình nghiên cứu, sách, bài viết mà tác giả luận án sưu tìm được, chưa có

công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

hiện nay; chưa có công trình nào nghiên cứu về hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn hiện nay từ hướng tiếp cận xã hội học. Đó là "khoảng trống" về lý luận

và thực tiễn đòi hỏi luận án phải làm rõ. Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ có

những đóng góp về lý luận và thực tiễn đối với hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn hiện nay.

28

Chƣơng 2

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN

VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

2.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG

CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

2.1.1. Tổ chức cơ sở Đoàn

2.1.1.1. Quan niệm về tổ chức cơ sở Đoàn

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội

của thanh niên Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí

Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện; có nhiệm vụ đoàn kết tập hợp các tầng

lớp thanh niên để giáo dục, rèn luyện và tổ chức các phong trào hành động

cách mạng trong thanh niên [17].

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên trong hệ thống

chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng

hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đối với Đảng, Đoàn hoạt động dưới sự lãnh

đạo trực tiếp của Đảng, là đội dự bị tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ

theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng. Đối với nhà nước, Đoàn là chỗ dựa

vững chắc của Nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ

Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đoàn phối hợp với các cơ quan nhà nước, các đoàn

thể và tổ chức chính trị - xã hội chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh niên,

thiếu nhi. Đối với các tổ chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên,

Đoàn giữ vai trò làm nòng cốt chính trị trong việc xây dựng, tổ chức và hoạt

động của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Hội

Doanh nghiệp trẻ Việt Nam và các thành viên khác của Hội. Đối với Đội Thiếu

niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn giữ vai trò là người phụ trách, có trách

nhiệm xây dựng tổ chức Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác

thiếu nhi, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của Đội [17].

29

Là một tổ chức chính trị - xã hội, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí

Minh được tổ chức theo mô hình bốn cấp: cấp Trung ương, cấp tỉnh và

tương đương, cấp huyện và tương đương, cấp cơ sở. Tổ chức cơ sở Đoàn

gồm: đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở, được thành lập theo địa bàn dân cư, theo

ngành nghề, theo đơn vị học tập, lao động, nơi cư trú và đơn vị cơ sở trong

lực lượng vũ trang nhân dân. Tổ chức cơ sở Đoàn có thể trực thuộc huyện

đoàn, tỉnh đoàn hoặc đoàn khối, đoàn ngành tùy thuộc vào tính đặc thù của

từng đơn vị theo hướng dẫn của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn. Ở các

tỉnh, thành phố, tổ chức cơ sở Đoàn gồm 3 khối: Tổ chức cơ sở Đoàn các xã,

phường, thị trấn (cấp xã); tổ chức cơ sở Đoàn khối cơ quan Đảng, chính

quyền, tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện, tỉnh; tổ chức cơ sở Đoàn khối

doanh nghiệp. Tổ chức cơ sở Đoàn ở các khối thường là tổ chức Đoàn cơ sở

hai cấp, bên dưới là các chi đoàn trực thuộc. Ở tổ chức cơ sở Đoàn cấp xã,

các chi đoàn trực thuộc được thành lập ở các thôn, xóm.

Từ những quy định mang tính "pháp lý", có thể nhận diện tổ chức cơ

sở Đoàn hiện nay: Một là, tổ chức cơ sở Đoàn là một hệ thống (hệ thống

con) thuộc hệ thống chính trị cấp cơ sở (cấp xã và tương đương). Hai là, tổ

chức cơ sở Đoàn là một hệ thống xã hội.

Ở nước ta, hệ thống chính trị bao gồm: Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà

nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam,

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Hội Cựu chiến

binh Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội hợp pháp khác của nhân dân.

Trong đó, Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vai trò lãnh đạo, Nhà nước giữ vai

trò quản lý và điều hành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức, đoàn thể

chính trị - xã hội giữ vai trò tuyên truyền, tập hợp các tầng lớp nhân dân thực

hiện đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước. Hệ thống chính trị ở nước ta

được tổ chức theo bốn cấp: Trung ương, tỉnh, huyện, xã [1].

30

Hệ thống chính trị ở cấp xã là cấp cơ sở. Do đó, tổ chức cơ sở Đoàn ở

xã, phường, thị trấn là một thành tố (hệ thống con) của hệ thống chính trị cấp

cơ sở như các thành tố khác: tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc,

Hội Phụ nữ,... Với tư cách là một hệ thống chỉnh thể, tổ chức và hoạt động

của mỗi thành tố của hệ thống chính trị cấp xã có chức năng, phạm vi hoạt

động riêng và liên hệ với nhau theo vị thế, vai trò.

Tổ chức cơ sở Đoàn ở xã, phường, thị trấn là một thành tố (hệ thống

con) của hệ thống chính trị cấp xã, tổ chức và hoạt động theo quy định của

pháp luật và Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Trong các liên

hệ xã hội với các thành tố của hệ thống chính trị, tổ chức cơ sở Đoàn xã,

phường, thị trấn chịu sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, tổ chức đảng, quản lý và

điều hành của chính quyền cấp xã, cùng với đoàn thể, tổ chức chính trị - xã

hội trong hệ thống chính trị tuyên truyền, tổ chức các tầng lớp nhân dân thực

hiện nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy đảng, tổ chức đảng và kế hoạch phát triển

kinh tế - xã hội của chính quyền. Đối tượng tuyên truyền, tổ chức của tổ chức

cơ sở Đoàn là thanh niên.

Tổ chức cơ sở Đoàn xã, phường, thị trấn là một hệ thống, có cấu trúc

nội tại gồm: Ban Chấp hành Đoàn cơ sở, các chi đoàn và đoàn viên. Với tư

cách là một hệ thống xã hội chỉnh thể, tổ chức, hoạt động của Ban Chấp

hành, chi đoàn và đoàn viên trong tổ chức cơ sở Đoàn được quy định trong

Điều lệ Đoàn, phù hợp với luật pháp hiện hành. Liên hệ giữa các thành tố

trong hệ thống tổ chức cơ sở Đoàn gồm liên hệ "dọc" và liên hệ "ngang".

Ban Chấp hành tổ chức cơ sở Đoàn giữ vị thế, vai trò "lãnh đạo, chỉ đạo" các

chi đoàn và đoàn viên. Trong chi đoàn, Ban chấp hành chi đoàn giữ vị thế,

vai trò "lãnh đạo, chỉ đạo", các đoàn viên liên hệ với nhau theo quy định của

Điều lệ Đoàn. Họ ngang nhau về nghĩa vụ và quyền lợi. Tổ chức cơ sở Đoàn

xã, phường, thị trấn có mối liên hệ (liên hệ dọc) với tổ chức đoàn cấp trên

(huyện, tỉnh và Trung ương).

31

Từ sự phân tích trên, quan niệm: Tổ chức cơ sở Đoàn là một hệ thống

xã hội, hệ thống con của hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn (cấp cơ sở),

tập hợp, giáo dục và tổ chức hoạt động cho lứa tuổi thanh niên ở cơ sở.

Dấu hiệu khác biệt nhất của tổ chức Đoàn cơ sở so với các tổ chức

chính trị xã hội khác trong hệ thống chính trị cấp cơ sở là tập hợp, giáo dục

và tổ chức hoạt động cho lứa tuổi thanh niên ở cơ sở. Đối tượng tập hợp, giáo

dục và tổ chức hoạt động của tổ chức Đoàn cơ sở là thanh niên. Trong khi đó,

đối tượng tập hợp, giáo dục và tổ chức hoạt động của Hội phụ nữ là phụ nữ,

của Hội Cựu chiến binh là những cựu chiến binh. Nếu Hội Phụ nữ, Hội Cựu

chiến binh tập hợp những con người ở mọi độ tuổi thì tổ chức Đoàn cơ sở chỉ

tập hợp, giáo dục và tổ chức hoạt động cho những con người trong độ tuổi

thanh niên. Đó là những con người từ 15 tuổi đến 30 tuổi, với những đặc điểm

tâm sinh lý và xã hội mang nhiều nét đặc thù của lứa tuổi.

2.1.1.2. Đặc trưng của tổ chức cơ sở Đoàn

Tổ chức cơ sở Đoàn có các đặc trưng: Hệ thống xã hội tập hợp các con

người trong lứa tuổi thanh niên; Tổ chức chính trị - xã hội mang tính quần

chúng; Hệ thống xã hội tập hợp thanh niên ở cơ sở; Sự đan xen của các liên

hệ trong và liên hệ ngoài hệ thống.

Tổ chức cơ sở Đoàn là một hệ thống xã hội tập hợp các con người

trong lứa tuổi thanh niên. Tổ chức cơ sở Đoàn là tổ chức của thanh niên, tập

hợp những con người trong độ tuổi từ 15 đến 30, để giáo dục, rèn luyện và tổ

chức các phong trào hành động cách mạng.

Thanh niên là một nhóm nhân khẩu xã hội được đặc trưng bởi lứa tuổi,

với những đặc điểm tâm, sinh lý xã hội của lứa tuổi trưởng thành; nhóm xã

hội đang trong quá trình xã hội hóa mạnh, gắn liền với quá trình hình thành và

định hình chuẩn mực xã hội, định hướng giá trị xã hội; với sự đa dạng về lợi

ích và nhu cầu xã hội, thường xuyên diễn ra quá trình lựa chọn giá trị, chuẩn

mực xã hội trong tương tác xã hội; luôn mong muốn vươn lên, nhanh nhạy

32

với cái mới, cái tiến bộ, song cũng ẩn chứa những rủi ro, bất cập khó lường; là

lực lượng đặc biệt quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các nhà xã

hội học Xô Viết khẳng định: "Thanh niên với tư cách là một tập đoàn xã hội

đặc biệt, xét chung không có những đặc trưng cấu tạo giai cấp liên quan đến

địa vị của con người trong hệ thống sản xuất xã hội, quan hệ với tư liệu sản

xuất, vị trí trong phân công lao động xã hội và trong lĩnh vực phân phối. Do

đó không áp dụng định nghĩa giai cấp cho thanh niên" [107, tr.92]. Thanh

niên là nhóm xã hội nhân khẩu theo độ tuổi, không phải là giai cấp, nhưng có

mặt ở tất cả các giai tầng xã hội.

Tổ chức cơ sở Đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội mang tính quần

chúng. Tổ chức Đoàn là một tổ chức tập hợp thanh niên để giáo dục, rèn

luyện và tổ chức các phong trào cách mạng trong thanh niên. Vì thế, việc tập

hợp nhiều thanh niên là một trong những mục tiêu hoạt động của tổ chức

Đoàn cơ sở. Trong tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn vừa phải

thực hiện đúng vị thế, vai trò của một tổ chức chính trị - xã hội trong hệ thống

chính trị cơ sở; đồng thời phải đáp ứng nguyện vọng và bảo vệ quyền lợi

chính đáng của đoàn viên, thanh niên. Một hệ thống xã hội vừa phải bảo đảm

sự hoạt động theo chức năng xã hội của hệ thống, vừa phải thỏa mãn yêu cầu

của các thành viên sẽ dễ nảy sinh mâu thuẫn, tạo ra xung đột xã hội trong tổ

chức và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Tổ chức cơ sở Đoàn là hệ thống xã hội tập hợp thanh niên cơ sở. Khác

với tổ chức Đoàn cấp trên cơ sở, tổ chức cơ sở Đoàn là là nơi trực tiếp tập

hợp, tổ chức mọi hoạt động cho đoàn viên, thanh niên; cầu nối giữa đoàn

viên, thanh niên với hệ thống chính trị cơ sở và tổ chức Đoàn cấp trên; trực

tiếp bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên, thanh niên và giải đáp những đòi hỏi

chính đáng của đoàn viên, thanh niên.

Giữa nhóm lãnh đạo (Ban Chấp hành Đoàn) và đoàn viên, giữa các

đoàn viên luôn xuất hiện các vấn đề về lợi ích phải giải quyết để tạo sự "đồng

33

thuận xã hội" trong tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Ban Chấp

hành Đoàn luôn mong muốn và hướng đoàn viên giải quyết hài hòa các lợi

ích, ưu tiên lợi ích quốc gia dân tộc, lợi ích cộng đồng. Các đoàn viên, trong

quá trình giải quyết các quan hệ lợi ích có sự lựa chọn chuẩn mực, giá trị xã

hội cho riêng mình trong sự định hướng của tổ chức đoàn và sự tác động của

điều kiện kinh tế - xã hội. Xung đột xã hội về lợi ích, sự lựa chọn chuẩn mực,

giá trị xã hội trong tổ chức cơ sở Đoàn là một vấn đề xã hội phức tạp, đòi hỏi

phải có sự giải tỏa, điều hòa để đảm bảo sự "đoàn kết xã hội" trong tổ chức và

hoạt động của tổ chức Đoàn cơ sở.

Sự đan xen của các liên hệ trong và liên hệ ngoài hệ thống. Là một

thành tố của hệ thống chính trị ở cơ sở (hệ thống con), tổ chức cơ sở Đoàn

có sự liên hệ với các thành tố khác trong hệ thống chính trị (tổ chức đảng,

chính quyền, các tổ chức, đoàn thể chính trị- xã hội). Tính chất, nội dung các

mối liên hệ này được quy chuẩn theo các quy định của pháp luật, điều lệ của

các tổ chức và vị thế, chức năng, nhiệm vụ của từng thành tố. Đồng thời, tổ

chức cơ sở Đoàn còn có mối liên hệ với tổ chức đoàn cấp trên, chịu sự chỉ

đạo trực tiếp của tổ chức Đoàn cấp huyện. Ngoài ra, tổ chức cơ sở Đoàn còn

có các liên hệ với cộng đồng làng xã, cụm dân cư và các nhóm xã hội khác.

Việc giải quyết các liên hệ trên dưới, trong và ngoài hệ thống trong tổ chức

và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn luôn luôn là bài toán đối với lãnh đạo

của tổ chức cơ sở Đoàn.

Với tính cách là một hệ thống, tổ chức cơ sở Đoàn có các liên hệ bên

trong: Lãnh đạo (Ban Chấp hành Đoàn cơ sở, Ban Chấp hành chi đoàn) với

đoàn viên; Ban Chấp hành Đoàn cơ sở và Ban Chấp hành chi đoàn; các chi

đoàn trong tổ chức cơ sở Đoàn và giữa các đoàn viên. Có liên hệ mang tính

trực tiếp, thường xuyên (giữa các đoàn viên trong chi đoàn, giữa Ban Chấp

hành Đoàn cơ sở và Ban Chấp hành chi đoàn), có liên hệ mang tính gián tiếp

(giữa đoàn viên của các chi đoàn; giữa Ban Chấp hành Đoàn cơ sở và đoàn

34

viên). Các liên hệ đó đan cài vào nhau, tạo nên mạng lưới các quan hệ xã hội

trong tổ chức cơ sở Đoàn đa dạng, phong phú, nhiều vẻ.

2.1.2. Hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

2.1.2.1. Quan niệm hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn là tập hợp thanh niên trong một tổ

chức (hệ thống xã hội); tuyên truyền, giáo dục đoàn viên và tổ chức cho

đoàn viên, thanh niên tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã

hội ở cơ sở.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có ba chức năng: Một là, đội

dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, đội quân xung kích cách mạng,

bổ sung đảng viên, cán bộ cho Đảng, Nhà nước và các ngành; tích cực tham

gia xây dựng Đảng và là người kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng vẻ

vang của Đảng và của Bác Hồ. Hai là, trường học xã hội chủ nghĩa của thanh

niên. Tạo môi trường đưa thanh niên vào các hoạt động giúp họ học tập rèn

luyện và phát triển nhân cách, năng lực của người lao động mới phù hợp với

yêu cầu của xã hội hiện nay. Ba là, đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp

pháp của tuổi trẻ [16].

Nhiệm vụ của tổ chức cơ sở Đoàn: Thứ nhất, đại diện, chăm lo và bảo

vệ lợi ích chính đáng của cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi. Thứ hai, tổ

chức các hoạt động, tạo môi trường giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh

thiếu nhi nhằm góp phần thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa,

xã hội, quốc phòng, an ninh của địa phương, đơn vị. Thứ ba, phối hợp với

chính quyền, các đoàn thể và các tổ chức kinh tế, xã hội làm tốt công tác

thanh niên, chăm lo xây dựng Đoàn, tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và

chính quyền [16].

Tổ chức cơ sở Đoàn có quyền hạn tổ chức các hoạt động, các phong

trào, nhằm đoàn kết, tập hợp thanh niên, đáp ứng nhu cầu, lợi ích chính đáng,

hợp pháp của tuổi trẻ; liên kết, phối hợp với các ngành, các đoàn thể, các tổ

35

chức kinh tế - xã hội tạo sức mạnh đồng bộ trong công tác thanh niên; tổ chức

các hoạt động tạo thêm việc làm và thu nhập cho cán bộ đoàn viên, thanh niên.

Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đã chỉ ra nội dung, phạm vi hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn: Hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn; hoạt

động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn và hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội.

Hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn là hoạt động định kỳ,

thường xuyên và là một nguyên tắc tổ chức của các tổ chức chính trị - xã hội.

Nó được tổ chức chủ yếu ở sinh hoạt ban chấp hành và sinh hoạt của các chi

đoàn trực thuộc.

Sinh hoạt Ban Chấp hành là sinh hoạt "lãnh đạo", ra các quyết định

định hướng tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn định kỳ tháng, quý,

năm. Sinh hoạt chi đoàn là sinh hoạt quán triệt, bàn bạc thực hiện định hướng

hoạt động do Ban Chấp hành Đoàn quy định; tổ chức giao lưu giữa các đoàn

viên về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Sinh hoạt đoàn có thể mở rộng bằng các hình thức: sinh hoạt học tập,

sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể thao, trao đổi nghề nghiệp, diễn đàn tuổi

trẻ,… Sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn mang tính tự giác, có mục tiêu, nội

dung, yêu cầu và chương trình hành động, do tổ chức đoàn xây dựng kế hoạch

và triển khai thực hiện.

Hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ sở Đoàn là hoạt

động mang tính chức năng của một hệ thống xã hội tập hợp những con người

ở lứa tuổi thanh niên, để giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên. Với tư

cách là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, hoạt động giáo dục của tổ

chức đoàn nói chung, tổ chức cơ sở Đoàn nói riêng là hoạt động thường

xuyên. Nó được thực hiện thông qua sinh hoạt học tập, sinh hoạt tổ chức đoàn

và các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Sinh hoạt và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn tạo dựng môi trường

36

"xã hội hóa" cá nhân đối với đoàn viên, thanh niên. Thông qua sinh hoạt và

hoạt động, tổ chức cơ sở Đoàn truyền thụ các giá trị, chuẩn mực xã hội chân

chính cho đoàn viên, thanh niên; đoàn viên, thanh niên tiếp nhận các chuẩn

mực, giá trị xã hội để hoàn thiện con người xã hội, từng bước khẳng định

mình trong tổ chức đoàn, trong cộng đồng và trong xã hội.

Sinh hoạt và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn tạo dựng cơ chế kiểm

soát xã hội đối với hành vi của đoàn viên, thanh niên. Thông qua sinh hoạt và

hoạt động, tổ chức cơ sở Đoàn định hướng và điều chỉnh hành vi của đoàn

viên, thanh niên theo chuẩn mực, giá trị xã hội tiên tiến, nhân văn, nhân bản.

Trong sinh hoạt và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn sẽ hình thành dư

luận xã hội của đoàn viên, thanh niên xoay quanh các vấn đề về lợi ích, về giá

trị xã hội, về nghĩa vụ và quyền lợi của đoàn viên, thanh niên. Dư luận xã hội

của đoàn viên, thanh niên trong sinh hoạt và hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn tạo áp lực xã hội rất lớn đối với mỗi đoàn viên, thanh niên, điều chỉnh

hành vi xã hội của họ theo chuẩn mực, giá trị xã hội chung.

Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội là hoạt động mang tính

xung kích, đi đầu của thanh niên trong các hoạt động ở cơ sở; sự tham gia của

đoàn viên, thanh niên trong xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.

Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn là

những phong trào do tổ chức cơ sở Đoàn giáo dục, động viên và tổ chức cho

đoàn viên, thanh niên tham gia, đi đầu trong các hoạt động xây dựng, phát

triển kinh tế - xã hội, hoạt động xây dựng nền quốc phòng, an ninh nhân dân,

bảo vệ Tổ quốc.

Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn là

sự kết hợp giữa định hướng chính trị của Ban Chấp hành Đoàn với sự sáng

tạo của đoàn viên, thanh niên, giữa sự tổ chức của ban chấp hành Đoàn với sự

tham gia tự nguyện của đoàn viên, thanh niên và hậu thuẫn của hệ thống

chính trị cơ sở, sự ủng hộ của nhân dân, cộng đồng, xã hội.

37

Vai trò của Ban chấp hành Đoàn cơ sở, sự sáng tạo và trách nhiệm,

nhiệt tình tham gia của đoàn viên, thanh niên, sự lãnh đạo và hậu thuẫn của hệ

thống chính trị cơ sở, sự ủng hộ của nhân dân, của cộng đồng, xã hội là những

yếu tố trực tiếp chi phối hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ

chức cơ sở Đoàn. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ

sở Đoàn chịu sự chỉ đạo của tổ chức đoàn cấp trên cơ sở.

Các vấn đề về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội là nội dung tổ chức cơ

sở Đoàn hướng tới để tổ chức các hoạt động. Phương thức thực hiện các nội

dung đó đa dạng, phong phú, tùy thuộc vào điều kiện cụ thể. Trong hai cuộc

kháng chiến chống giặc ngoại xâm của dân tộc, Đoàn đã tổ chức nhiều hoạt

động xung kích: xung kích trong chiến đấu, trong lao động sản xuất ở hậu

phương, v.v…Trong thời kỳ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, tổ chức đoàn đã, đang

phát động và tổ chức thực hiện phong trào "thanh niên tình nguyện". Phong

trào đã trở thành "một biểu hiện đặc thù của phong trào thanh niên", "một đặc

trưng của thế hệ thanh niên thời đại Hồ Chí Minh" [52, tr.514-519].

Trong đánh giá thực trạng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, luận án

tập trung mô tả, phân tích hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, hoạt

động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ sở Đoàn và hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn.

2.1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

Là một thành tố trong hệ thống chính trị cơ sở, tổ chức cơ sở Đoàn có

mối liên hệ với các thành tố trong hệ thống chính trị ở cơ sở và các mối liên

hệ ngoài hệ thống chính trị. Các liên hệ trong và liên hệ ngoài chi phối đến

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Với tính cách là một hệ thống xã hội, tổ chức cơ sở Đoàn có cấu trúc và

những liên hệ bên trong. Cấu trúc cơ bản: Ban Chấp hành đoàn, chi đoàn trực

thuộc và đoàn viên. Các mối liên hệ cơ bản: liên hệ giữa Ban Chấp hành tổ

chức cơ sở Đoàn và Ban Chấp hành chi đoàn trực thuộc; liên hệ giữa các chi

38

đoàn và giữa các Ban Chấp hành chi đoàn; liên hệ giữa các đoàn viên trong

chi đoàn và trong tổ chức cơ sở Đoàn.

Tổ chức cơ sở đoàn mang tính chất của một thiết chế xã hội (thiết chế

chính trị). Sự phối hợp, vận hành của các yếu tố: các quy định của tổ chức

đoàn (được ghi trong Điều lệ Đoàn và các văn bản pháp luật); hệ thống tổ

chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đoàn (Ban Chấp hành

đoàn và đoàn viên); hệ thống giám sát và chế tài khen thưởng, xử phạt. Sự

vận hành tổng hợp của các yếu tạo nên tính "khuôn mẫu" của một tổ chức

chính trị - xã hội, tạo dựng vị thế, vai trò xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn.

Từ những căn cứ trên, có thể xác định các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng

hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn: Một là, cán bộ tổ chức cơ sở đoàn (cán bộ

đoàn); hai là, lựa chọn giá trị của đoàn viên; ba là, hệ thống chính trị cơ sở;

bốn là, điều kiện kinh tế - xã hội ở xã, phường, thị trấn.

Cán bộ tổ chức cơ sở Đoàn (cán bộ đoàn) đối với hoạt động của tổ

chức cơ sở Đoàn

Cán bộ tổ chức cơ sở Đoàn là những người được bầu hoặc chỉ định vào

Ban Chấp hành tổ chức cơ sở Đoàn và Ban Chấp hành chi đoàn trực thuộc tổ

chức cơ sở Đoàn. Ban chấp hành là cơ quan lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đoàn,

của các chi đoàn. Ban chấp hành đoàn có nhiệm vụ: Một là, lãnh đạo công tác

xây dựng đoàn, hội, đội; hai là, tổ chức thực hiện nghị quyết đại hội đoàn cấp

mình và chỉ đạo, hướng dẫn cấp dưới thực hiện nghị quyết, chỉ thị của Đảng

và của Đoàn cấp trên; ba là, định kỳ báo cáo về tình hình hoạt động của Đoàn

với cấp ủy, với Đoàn cấp trên và thông báo cho cấp dưới; bốn là, kiến nghị,

đề xuất và phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức

kinh tế - xã hội để giải quyết những vấn đề có liên quan đến công tác đoàn và

phong trào thanh thiếu nhi [17].

Là cơ quan lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đoàn, Ban chấp hành đoàn nói

chung, cán bộ đoàn nói riêng có vị thế rất quan trọng đối với hoạt động của tổ

39

chức cơ sở đoàn. Họ là những người duy trì sinh hoạt, xây dựng kế hoạch và

tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục, kế hoạch hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở đoàn. Cán bộ đoàn là những "thủ lĩnh" của

tổ chức đoàn và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. Phẩm chất và năng lực của

đội ngũ cán bộ đoàn là những yếu tố chi phối, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt

động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Theo giác độ tiếp cận xã hội học, cấu trúc xã hội của cán bộ đoàn, của

Ban Chấp hành tổ chức cơ sở đoàn và Ban Chấp hành chi đoàn trực thuộc tổ

chức cơ sở đoàn chi phối, ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Thành phần xuất thân, giới tính, lứa tuổi, trình độ học vấn, nghề nghiệp, tôn

giáo, dân tộc của cán bộ đoàn là những yếu tố ảnh hưởng đến trách nhiệm và

năng lực của đội ngũ này trong việc triển khai các hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn. Ở một địa phương có đông người có đạo, nếu cán bộ đoàn là người

có đạo sẽ có sức thuyết phục rất lớn trong việc tuyên truyền, giáo dục, tổ chức

cho đoàn viên, thanh niên có đạo tham gia các hoạt động của tổ chức đoàn.

Cấu trúc xã hội của Ban Chấp hành đoàn, đội ngũ cán bộ đoàn chi phối, ảnh

hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Vì thế, cần phải tiến hành phân

tích tương quan giữa cấu trúc xã hội của Ban Chấp hành đoàn, đội ngũ cán

bộ đoàn với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Phân tích tương quan giữa

cấu trúc xã hội của Ban Chấp hành đoàn, đội ngũ cán bộ đoàn với hoạt động

của tổ chức cơ sở đoàn sẽ cho cách nhìn mới về các yếu tố ảnh hưởng, chi

phối hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Đoàn viên đối với hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

Là những chủ thể của tổ chức đoàn, đoàn viên giữ vị trí, vai trò rất quan

trọng đối với hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. Nhiệt tình, trách nhiệm và

năng lực hoạt động thực tiễn là những yếu tố quyết định chi phối hành vi

tham gia hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. của đoàn viên. Khi đoàn viên có

tinh thần nhiệt tình, trách nhiệm cao thì hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn sẽ

được tổ chức thường xuyên, hiệu quả cao.

40

Xem xét tương quan giữa đoàn viên và hoạt động của tổ chức cơ sở

đoàn không chỉ dừng lại ở việc phân tích sự nhiệt tình, trách nhiệm và năng

lực hoạt động của đoàn viên mà còn phải phân tích cấu trúc xã hội của họ.

Thành phần xuất thân, giới tính, lứa tuổi, trình độ học vấn, nghề nghiệp, tôn

giáo, dân tộc của đoàn viên chi phối, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của tổ

chức cơ sở đoàn.

Đoàn viên là những thanh niên "tự nguyện hoạt động trong một tổ chức

cơ sở của Đoàn". Sự tự nguyện đó dựa trên sự lựa chọn chuẩn mực và giá trị

xã hội. Việc "tự nguyện" đứng trong tổ chức đoàn đã là một sự lựa chọn

chuẩn mực, giá trị xã hội của thanh niên. Họ tự nguyện đứng trong tổ chức

đoàn để được phấn đấu cho lý tưởng của Đảng, vì độc lập dân tộc và chủ

nghĩa xã hội.

Đối với các hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn, đoàn viên lựa chọn

những hoạt động nào mang lại ích lợi cho họ để tham gia. Đó có thể là lợi ích

vật chất, có thể là lợi ích tinh thần. Đoàn viên tham gia các hoạt động của tổ

chức cơ sở Đoàn đều dựa trên sự lựa chọn chuẩn mực, giá trị xã hội, dựa trên

sự phân tích lợi ích, thái độ đối với các lợi ích và giải quyết hài hòa các lợi

ích. Phân tích tương quan giữa đoàn viên và hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn vừa phải phân tích nhiệt tình, trách nhiệm và năng lực, vừa phải phân

tích cấu trúc xã hội và sự lựa chọn chuẩn mực, giá trị xã hội của đoàn viên.

Hệ thống chính trị cơ sở đối với hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

Tổ chức cơ sở đoàn là một thành tố trong hệ thống chính trị ở xã,

phường, thị trấn. Sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành tố trong một hệ thống

xã hội là vấn đề mang tính quy luật. Trong hệ thống chính trị ở cơ sở, tổ chức

cơ sở đoàn chịu sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, tổ chức đảng, quản lý của chính

quyền; phối kết hợp với các đoàn thể chính trị - xã hội. Hoạt động đúng chức

năng của các thành tố trong hệ thống chính trị cơ sở chi phối rất lớn đến hoạt

động của tổ chức cơ sở đoàn.

Nghiên cứu về mối liên hệ giữa hệ thống chính trị cơ sở đối với hoạt

41

động của tổ chức cơ sở đoàn là nghiên cứu tương quan giữa hoạt động lãnh

đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, hoạt động quản lý và điều hành của chính

quyền địa phương, sự phối kết hợp giữa Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức

chính trị - xã hội đối với hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Điều kiện kinh tế - xã hội ở xã, phường, thị trấn đối với hoạt động của

tổ chức cơ sở đoàn

Tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn phụ thuộc rất lớn vào

điều kiện kinh tế - xã hội ở xã, phường, thị trấn. Trong đó, điều kiện kinh tế

giữ vị trí, vai trò quan trọng nhất. Sự phát triển kinh tế của địa phương tạo

"môi trường" thuận lợi cho hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. Hoạt động kinh

tế của địa phương là "mảnh đất" để tổ chức cơ sở đoàn gieo trồng, gặt hái

những thành công trong hoạt động của mình.

Cùng với hoạt động kinh tế, các phong trào chính trị, văn hóa, xã hội

của địa phương cũng là điều kiện để tổ chức cơ sở đoàn dựa vào đó tổ chức

các hoạt động. Ở những địa phương có phong trào quần chúng rộng khắp,

hoạt động của đoàn cũng theo đó mà phát triển và thu được kết quả cao. Thực

tế cũng cho thấy, sự ủng hộ của người dân quyết định rất lớn đến hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn.

2.2. MỘT SỐ LÝ THUYẾT VẬN DỤNG NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG CỦA

TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

2.2.1. Lý thuyết hệ thống và sự vận dụng nghiên cứu hoạt động của

tổ chức cơ sở đoàn

V.P.Cudomin, trong sách "Nguyên lý tính hệ thống trong lý luận và

phương pháp luận của C.Mác" đã viết: "Và dù cho khái niệm hệ thống được

xác định một cách khác nhau, thì người ta vẫn thường nói rằng, hệ thống là

một tập hợp nhất định những yếu tố có mối liên hệ với nhau, tạo thành sự

thống nhất ổn định và tính chỉnh thể, có những thuộc tính và những quy luật

tổng hợp" [106, tr.20]. V.P.Cudomin chỉ rõ, vấn đề cơ bản là vạch ra những

nhân tố quyết định dẫn đến tổ chức các yếu tố thành hệ thống, phát hiện

42

những mối liên hệ và quan hệ trong hệ thống, xác lập những quy luật cấu trúc,

quy luật hoạt động và phát triển của hệ thống.

F.A.Capitonov quan niệm: "Hệ thống là khái niệm trung tâm biểu thị

một tập hợp các phần tử trong sự tương tác qua lại thể hiện tính chỉnh thể và

tính chung của mình" [33, tr.137]. Chỉnh thể là hình thức tồn tại của hệ thống

với phương thức tổ chức của hệ thống, phản ánh sự độc lập của nó so với hệ

thống khác. Tính chỉnh thể là sự thống nhất của hệ thống, một chỉnh thể của

sự tương tác qua lại giữa các phần tử của hệ thống. Phần tử là đơn vị không

thể phân chia nhỏ hơn, là một trong những thành phần của hệ thống. Các tiểu

tập hợp của các đơn vị trong hệ thống có thể được xem xét như là các phân hệ

(thành tố) của hệ thống. Cấu trúc là tính trật tự cùa các quan hệ gắn kết các

phần tử của hệ thống và đảm bảo sự cân bằng của nó; phương thức tổ chức

của hệ thống để tạo nên tính chỉnh thể của hệ thống. Tiếp cận hệ thống đòi hỏi

phải xác định ranh giới của hệ thống; bản chât tính chỉnh thể của hệ thống;

cấu trúc của hệ thống; quan hệ qua lại giữa các phần tử của hệ thống; xác lập

chức năng của hệ thống và chức năng của các phần tử của hệ thống; tính quy

luật vận hành của hệ thông và thiết lập mô hình của hệ thống [33, tr.137-141].

Theo H.Korte, lý thuyết xã hội học của T.Parsons không chỉ là thuyết

hành động mà còn là lý thuyết hệ thống. Parsons cho rằng, hệ thống xã hội

được hình thành trong những trạng thái và quá trình tương tác mang tính xã

hội của những cá nhân hành động; xã hội là một hệ thống tương đối khép kín,

luôn tự bảo tồn và luôn hướng tới sự cân bằng, sự cân bằng của trật tự xã hội

của hệ thống [50, tr.266, 267].

Theo Parsons, hệ thống xã hội có cấu trúc gồm bốn đơn vị. Đơn vị thứ

nhất là hành động xã hội do một người thực hiện và được hướng vào một

hoặc nhiều người khác như là khách thể của hành đông. Đơn vị thứ hai, hệ

thống là tập hợp vị thế, vai trò với tư cách là một tiểu hệ thống có tổ chức của

các hành động hay nhiêu người nắm giữ hành động theo một tương tác nhất

43

định. Đơn vị thứ ba, bản thân nhân vật với tư cách là một hệ thống của các vị

thế và các vai được gắn với họ như là khách thể xã hội, như là tác giả của một

hệ thống các hành động đóng vai. Đơn vị thứ tư, một tập thể với tư cách vừa

là nhân vật, vừa là khách thể [47, tr.111-113, dẫn theo Lê Ngọc Hùng].

T.Parsons cũng cho rằng, hệ thống nào cũng có cấu trúc chức năng cơ

bản của nó. Ông đưa ra bốn tiểu hệ thống tương ứng với bốn loại hệ thống cơ

bản của hệ thống xã hội và đề cao đặc trưng chức năng cấu trúc của hệ thống

bằng lược đồ AGIL. Lược đồ AGIL gồm bốn thành phần, đó là A (Adaptation

- hệ thống hành vi thích nghi), G (Goal Attainment - hệ thống hướng đích), I

(Integration - hệ thống thích hợp xã hội), L (Latent Paternmaiintenance - hệ

thống khuôn mẫu văn hóa). Bốn thành phần này là bốn tiểu hệ thống tương

ứng với nó là bốn chức năng. Tiểu hệ thống kinh tế thực hiện chức năng thích

ứng của xã hội đối với môi trường khan hiếm các nguồn lực và đang biến đổi

không ngừng. Tiểu hệ thống chính trị với các tổ chức đảng phái, các cơ quan

chính quyền trung ương, địa phương cùng nhiều đơn vị và cơ quan quyền lực

khác. Tiểu hệ thống liên kết gồm các cơ quan pháp luật, cơ quan hành chính

và bộ máy an ninh thực hiện chức năng gắn kết các cá nhân, các nhóm và tổ

chức xã hội, đồng thời kiểm soát xã hội thông qua giám sát, kiểm tra, điều

chỉnh, trừng phạt để giải quyết quan hệ mâu thuẫn, xung đột nhằm tạo sự ổn

định, sự đoàn kết và trật tự xã hội. Tiểu hệ thống bảo tồn bao gồm gia đình,

nhà trường, các tổ chức văn hóa, tôn giáo, khoa học, nghệ thuật,... thực hiện

chức năng kích thích, động viên các cá nhân và nhóm xã hội đồng thời đảm

nhiệm chức năng quản lý và bảo trì các khuôn mẫu hành vi, ứng xử của các

thành viên [56, tr.236-238, dẫn theo Lê Ngọc Hùng].

Tuy còn có những ý khác nhau, song các quan niệm về hệ thống cho

thấy những điểm chung: Một là, hệ thống là tập hợp các thành phần xã hội

(các phần tử, các yếu tố); hai là, các thành phần trong hệ thống có vị trí, chức

năng cụ thể và giữa các chức năng đó có mối liên hệ nhau, tạo nên mạng lưới

44

các chức năng xã hội; ba là, các thành phần xã hội trong hệ thống liên hệ với

nhau theo những vấn đề mang tính quy luật; bốn là, tính chỉnh thể là đặc

trưng cơ bản của hệ thống, để vừa phản ánh trạng thái trật tự xã hội bên trong

hẹ thống, vừa phân biệt nó với hệ thống khác.

Lý thuyết hệ thống cho cái nhìn "hệ thống" về các tổ chức xã hội, nhóm

xã hội. đồng thời chỉ ra cách thức tiếp cận hệ thống đối với tổ chức xã hội,

nhóm xã hội. Lý thuyết hệ thống là cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu hoạt

động của tổ chức cơ sở đoàn trên các nội dung: Thứ nhất, làm rõ vị thế, đặc

trưng của tổ chức cơ sở đoàn với tính cách hệ thống xã hội trong hệ thống

chính trị ở cơ sở. Thứ hai, làm rõ các liên hệ trong, ngoài của tổ chức cơ sở

đoàn với tính cách hệ thống xã hội. Thứ ba, làm rõ vị thế, vai trò, chức năng

của từng thành tố trong tổ chức cơ sở đoàn và sự liên hệ giữa chúng. Thứ tư,

làm rõ cơ chế tác động của các yếu tố, sự vận hành trong hệ thống chính trị ở

cơ sở để phát huy các yếu tố cho việc nâng cao chất lượng hoạt động của tổ

chức cơ sở đoàn.

Lý thuyết hệ thống của T.Parsons cung cấp cơ sở lý luận trực tiếp cho

việc nghiên cứu về hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở. Theo đó, tổ chức đoàn

cơ sở hệ thống là tập hợp vị thế, vai trò với tư cách là một tiểu hệ thống có tổ

chức của các hành động hay nhiều người nắm giữ hành động theo một tương

tác nhất định. Việc ra đời tổ chức Đoàn thanh niên nhằm đáp ứng yêu cầu tập

hợp lực lượng xã hội trẻ trong một tổ chức để giáo dục, rèn luyện và hành

động theo mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản. Như vậy, tổ chức đoàn đã

xác định một vị thế, một vai trò trong phát triển xã hội dưới sự lãnh đạo của

Đảng Cộng sản. Nghiên cứu về hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở phải đặt nó

trong mối tương quan với vị thế, vai trò của nó. Nghĩa là, đánh giá hoạt động

của tổ chức đoàn cơ sở là đánh giá vị thế, vai trò xã hội mà nó đảm nhiệm

trong hệ thống chính trị ở cơ sở.

Tổ chức Đoàn là một tiểu hệ thống trong hệ thống các tổ chức chính trị

45

- xã hội mà Đảng Cộng sản chỉ định thành lập nhằm tập hợp lực lượng xã hội

để thực hiện mục tiêu, lý tưởng của mình. Đó là một hệ thống có tổ chức chặt

chẽ, với những quy định mang tính "chuẩn mực", "giá trị" buộc mọi thành

viên phải tiếp nhận và tuân theo trong quá trình tham gia tổ chức đoàn.

Nghiên cứu về hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở phải đặt trọng tâm vào

nghiên cứu các chuẩn mực, giá trị xã hội được quy định trong Điều lệ Đoàn

và sự thích ứng của các đoàn viên với các chuẩn mực, giá trị xã hội đó. Tìm ra

ở đó sự "đồng thuận", sự "xung đột" giữa chuẩn mực, giá trị xã hội của tổ

chức đoàn và sự lựa chọn giá trị của đoàn viên. Sự đồng thuận giữa giá trị xã

hội của hoạt động của tổ chức đoàn và lựa chọn giá trị của đoàn viên sẽ tạo

sức mạnh trong xây dựng tổ chức đoàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ

chức đoàn cơ sở.

Tổ chức cơ sở Đoàn là một tiểu hệ thống chính trị và là tiểu hệ thống

liên kết, bảo tồn trong lược đồ AGIL và bốn tiểu hệ thống tương ứng với nó là

bốn chức năng mà T.Parsons chỉ ra. Tổ chức cơ sở đoàn là một tổ chức tập

hợp để gắn kết những người trong độ tuổi trẻ tử 15 đến 30, nhằm giáo dục và

rèn luyện họ thành những cá nhân tiên tiến trong xã hội, góp phần tạo sự ổn

định, sự đoàn kết và trật tự xã hội. Đồng thời, tổ chức cơ sở đoàn tạo dựng

các hoạt động bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc

trong quá trình dựng nước và giữ nước. Thông qua giáo dục và tổ chức hoạt

động, tổ chức Đoàn cơ sở kích thích, động viên đoàn viên hành động theo các

chuẩn mực, giá trị xã hội đang được xã hội thừa nhận và hướng họ tới các giá

trị chân, thiện, mỹ. Lý thuyết hệ thống của T.Parsons định hướng cho việc

nghiên cứu những hoạt động mà tổ chức cơ sở Đoàn thực hiện.

2.2.2. Lý thuyết "Bộ máy nhiệm sở" của Max Weber

Tổ chức - khái niệm được hiểu ở ba góc độ khác nhau: tổ chức như là hoạt

động (việc tổ chức); tổ chức như là tính chất của hình thể xã hội (tính tổ chức);

tổ chức như là kết quả của việc tổ chức, tức là một loại hình thể nhất định của tổ

46

chức. Các lý thuyết về tổ chức đều hướng tới sự luận giải tổ chức ở cả ba khía

cạnh đó nhưng thường tập trung vào nghiên cứu tổ chức như là tính chất của

hình thể tổ chức - tính tổ chức. Từ đó hướng vào nghiên cứu cấu trúc xã hội, quá

trình xã hội của tổ chức và kết quả của việc tổ chức [36, tr.832-841].

Max Weber (1864-1920), nhà kinh tế học, sử học, xã hội học người

Đức đã xây dựng lý thuyết "Bộ máy nhiệm sở" (bộ máy quan liêu, tổ chức

nhiệm sở) cho việc nghiên cứu xã hội học về tổ chức. Theo Weber, trong xã

hội hiện đại, tổ chức hành chính đã phát triển và trở thành tổ chức văn phòng.

Ông cho rằng, tổ chức văn phòng có cấu trúc chặt chẽ, vận hành chính xác

như một cỗ máy thời đại công nghiệp. Weber đã đưa ra những đặc trưng cơ

bản của bộ máy nhiệm sở: a, Bộ máy nhiệm sở gồm các lĩnh vực được xác

định và hợp pháp hóa chính thức, có trật tự theo quy tắc nhất định. b, Nguyên

lý thứ bậc văn phòng và các cấp độ quyền lực là một hệ thống trật tự chặt chẽ

của sự thống trị và sự phục tùng, cấp dưới phải phục tùng cấp trên. c, Việc

quản lý văn phòng dựa trên các tài liệu văn bản. d, Việc quản lý văn phòng

mang tính hiện đại, đòi hỏi phải có sự đào tạo chuyên gia. e, Khi văn phòng

đã phát triển đầy đủ thì hoạt động chính thức đòi hỏi cán bộ phải phát huy đầy

đủ công xuất làm việc. f, Việc quản lý văn phòng tuân thủ các quy tắc chung,

những quy tắc này ít nhiều ổn định, toàn diện, có thể học tập được [46,

tr.201,202, dẫn theo Lê Ngọc Hùng].

Thâu tóm lại, lý thuyết "Bộ máy nhiệm sở" của Max Weber gồm có các

nhóm vấn đề: Một là, nhóm nguyên tắc pháp lý và quy phạm pháp luật. Hai

là, nhóm nguyên tắc về thứ bậc văn phòng, thứ bậc quyền lực. Ba là, quản lý

trong tổ chức dựa trên văn bản, hồ sơ. Bốn là, tính chuyên môn nghiệp vụ và

sự mẫn cán. Năm là, quản lý trong tổ chức tuân thủ quy tắc chung, phổ biến

[73, tr.34-36, dẫn theo Nguyễn Đình Tấn, Lê Ngọc Hùng].

Nguyên tắc pháp lý và quy phạm pháp luật biểu hiện ở việc hoạt động

của tổ chức được xác định và phân bố theo nghĩa vụ, trách nhiệm và quyền uy

47

được phân bố theo một trật tự ổn định với các quy tắc được thực thi có tính

cưỡng chế. Như thế, có thể thấy rằng, tổ chức hành chính với các vị trí, vai trò

của từng vị trí và mối quan hệ giữa chúng được xác định trên cơ sở pháp lý.

Nguyên tắc thứ bậc văn phòng, thứ bậc quyền lực thể hiện tính trật tự

của tổ chức với tính cách là hệ thống. Trong tổ chức có các thứ bậc trên dưới,

cao thấp và tính chất quan hệ của nó là cấp trên chỉ huy cấp dưới, trên ra lệnh

dưới phục tùng, cấp dưới chiu sự chỉ huy, giám sát của cấp trên. Trong một tổ

chức, những cá nhân thực thi quyền lực là quyền lực của tổ chức không phải

quyền lực cá nhân. Họ thực thi quyền lực xuất phát từ vị trí, vai trò của họ

trong tổ chức. Cá nhân chấp hành mệnh lệnh của cấp trên là sự chấp hành

mệnh lệnh của tổ chức. Nguyên tắc thứ bậc văn phòng, thứ bậc quyền lực đòi

hỏi mỗi cá nhân trong tổ chức phải xác định rõ rằng hành vi của mình (ra lệnh

hoặc phục tùng) thuộc về tổ chức, mang tính tổ chức và vì tính trật tự của tổ

chức với tính cách một hệ thống xã hội.

Trong tổ chức luôn luôn có các văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ

cho mỗi vị trí. Theo đó quản lý trong tổ chức dựa trên văn bản, hồ sơ và mỗi

cá nhân thực thi vai trò của mình đều phải dựa trên các văn bản quy định, xem

đó là khuôn mẫu của hành vi. Trong bộ máy nhiệm sở (bộ máy quan liêu, tổ

chức nhiệm sở) dễ xuất hiện hiện tượng ban hành nhiều văn bản và thực thi

theo kiểu văn bản - căn bệnh "giấy tờ", "quan liêu", "mệnh lệnh hành chính".

Trong tổ chức hành chính, với việc chuyên môn hóa cao cho từng vị trí

nên chỉ những người có trình độ chuyên môn được đào tạo mới có thể được

tuyển dụng, bố trí vào vị trí tương ứng. Sự phát triển của tổ chức hành chính

dẫn đến làm cho bộ máy hành chính gồm những chuyên gia, những người

được đào tạo cơ bản. Đồng thời, với vị trí, vai trò trong tổ chức hành chính

đòi hỏi mỗi cá nhân trong tổ chức đó phải có đức tính cần mẫn, biết đặt công

việc của tổ chức lên trên công việc cá nhân, biết tách bạch giữa chức năng và

tình cảm, giữa việc chung và việc tư. Chỉ trên cơ sở như vậy, mỗi cá nhân mới

48

toàn tâm, toàn ý cho công việc của mình được đảm nhận. Lòng trung thành

với công việc, với tổ chức và nhà nước là những đức tính tối quan trọng đối

với mỗi thành viên trong tổ chức hành chính. Đức tính mẫn cán của mỗi cá

nhân trong tổ chức hành chính không tự nhiên có, nó trải qua đào tạo và hoạt

động thực tiễn, với sự tác động của nhiều yếu tố.

Quản lý trong tổ chức tuân thủ quy tắc chung, phổ biến và có thể nhận

biết, áp dụng, làm theo được. Nguyên tắc này chỉ ra rằng, quản lý hành chính

là chung, phổ biến cho các trường hợp, không hạn chế một trường hợp nào.

Như thế, quản lý hành chính mang tính khái quát, trừu tượng, nhưng nếu bị

lạm dụng sẽ dẫn đến sự bảo thủ, trì trệ.

Lý thuyết "Bộ máy nhiệm sở" (bộ máy quan liêu, tổ chức nhiệm sở)

của Max Weber là cơ sở lý luận trực tiếp cho việc nghiên cứu hoạt động của

tổ chức cơ sở đoàn. Theo đó, trong tổ chức đoàn có sự xác định các vị trí, vai

trò và mối quan hệ giữa các vị trí, vai trò. Trách nhiệm và quyền uy của mỗi

vị trí, vai trò được quy định trong Điều lệ của Đoàn và các quy định pháp luật

có liên quan đến tổ chức và hoạt động của tổ chức đoàn, nghĩa vụ và trách

nhiệm của đoàn viên với tư cách là công dân. Việc thực hiện này mang tính

"bắt buộc", ai thực hiện tốt được khen thưởng, ai không thực hiện tốt sẽ bị

trừng phạt theo quy định. Mỗi thành tố trong tổ chức đoàn thực hiện đúng vai

trò góp phần xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, hoạt động hiệu quả.

Trong tổ chức Đoàn có các vị trí, với thứ bậc xã hội khác nhau. cán bộ

đoàn ở vị trí chỉ đạo, đoàn viên ở vị trí bị chỉ đạo. Như vậy, cán bộ đoàn ở vai

trò "ra lệnh", đoàn viên ở vai trò "chấp hành mệnh lệnh". Tính chất quan hệ

trên dưới, ra lệnh và phục tùng tạo cho tổ chức đoàn có tính chặt chẽ, tiến

hành các hoạt động xuôn xẻ, hiệu quả. Tuy nhiên, tổ chức đoàn là một tổ chức

quần chúng, tập hợp tuổi trẻ để tiến hành các hoạt động xã hội nên tính chất

trên - dưới, ra lệnh và phục tùng không thật sát hợp. Cán bộ đoàn luôn phải

duy trì tác phong sâu sát, vận động, thuyết phục đoàn viên thực hiện kế hoạch

49

hoạt động của đoàn. Nếu cán bộ đoàn thực thi theo kiểu trên dưới, ra lệnh và

phục tùng sẽ khó có kết quả như mong đợi. Song nếu không nắm vững tính

chất thứ bậc trong tổ chức thì việc chỉ đạo của cán bộ đoàn sẽ mất đi quyền

uy, sẽ dẫn tới làm suy giảm hiệu lực của tổ chức và chất lượng hoạt động.

Mỗi cán bộ đoàn và đoàn viên cần nhận thức rõ rằng, việc thực thi quyền lực

và chấp hành mang tính tổ chức. Đó là quyền lực của tổ chức đoàn chứ không

phải quyền lực cá nhân. Đoàn viên chấp hành mệnh lệnh của cán bộ đoàn là

sự chấp hành mệnh lệnh của tổ chức đoàn không phải là sự chấp hành mệnh

lệnh của một cá nhân nào. Trong tổ chức và hoạt động của tổ chức Đoàn cơ

sở, mỗi cán bộ và đoàn viên phải luôn đặt mình vào trong khuôn khổ của tổ

chức đoàn, thực thi quyền hạn theo quy định của điều lệ đoàn và vì mục tiêu,

lý tưởng của đoàn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự lồng ghép "cái cá

nhân" trong thực thi quyền lực và chấp hành sẽ làm suy giảm, có thể đi đến

phá vỡ tính tổ chức của tổ chức đoàn. Cá nhân chủ nghĩa là căn bệnh cần

tránh trong tổ chức và hoạt động của tổ chức Đoàn cơ sở.

Lý thuyết của Max Weber đã chỉ ra rằng trong bộ máy nhiệm sở dễ

xuất hiện hiện tượng ban hành nhiều văn bản và thực thi theo kiểu văn bản -

căn bệnh "giấy tờ", "quan liêu", "mệnh lệnh hành chính". Vì thế, trong quá

trình tổ chức hoạt động của Đoàn cơ sở cần chú ý ngăn chặn, khắc phục hiện

tượng quan liêu, mệnh lệnh hành chính, ban hành quá nhiều văn bản trong khi

thực thi không được chú trọng và kém hiệu quả.

Trong tổ chức hành chính, với việc chuyên môn hóa cao cho từng vị trí

nên chỉ những người có trình độ chuyên môn được đào tạo mới có thể được

tuyển dụng, bố trí vào vị trí tương ứng và đòi hỏi ở họ sự mẫn cán. Theo đó,

để tổ chức cỏa sở Đoàn hoạt động hiệu quả cần chú trọng sử dụng những đoàn

viên được đào tạo cơ bản để cơ cấu vào cán bộ đoàn, đồng thời chú trọng

công tác bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đoàn cho nhóm xã hội này. Cùng với

việc lựa chọn những người được đào tạo cơ bản là sự lựa chọn những người

tâm huyết với công tác đoàn. Công tác đoàn đòi hỏi ở cán bộ đoàn sự mẫn cán

50

với tổ chức và hoạt động của đoàn. Trong xã hội đã ví người làm công tác

đoàn là người "ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng", vì thế rất cần lựa chọn

những người có tâm huyết với thanh niên, với phong trào hoạt động của đoàn

để bổ sung họ vào cán bộ đoàn. Nếu có những cán bộ đoàn mẫn cán với công

tác đoàn thì sẽ loại bỏ bớt được căn bệnh quan liêu, mệnh lệnh hành chính,

chủ nghĩa các nhân trong tổ chức và hoạt động của đoàn cơ sở.

Trên đất nước ta hiện nay có nhiều tổ chức cơ sở Đoàn, hoạt động theo

quy định chung về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đoàn. Đồng thời,

mỗi tổ chức cơ sở đoàn tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của địa phương mình

để tổ chức hoạt động cho phù hợp nhằm đem lại hiệu quả cao. Trong tổ chức

hoạt động của đoàn, các tổ chức cơ sở đoàn phải vừa tuân thủ theo quy định

chung, vừa phải tính tới điều kiện đặc thù. Nếu xem nhẹ tuân thủ theo quy

định chung hoặc không tính tới đặc trưng riêng thì hoạt động của tổ chức

đoàn sẽ kém hiệu quả, tính tổ chức của tổ chức đoàn sẽ bị suy giảm. Kết hợp

chặt chẽ giữa quy định chung và điều kiện cụ thể sẽ làm cho hoạt động của tổ

chức đoàn cơ sở có hiệu quả thiết thực.

Lý thuyết "Bộ máy nhiệm sở" (bộ máy quan liêu, tổ chức nhiệm sở)

của Max Weber chỉ ra rằng trong quản lý hành chính nhà nước phụ thuộc vào

những yếu tố mang tính đặc trưng của tổ chức hành chính. Các yếu tố đó là:

quyền lực, vị thế, vai trò, trình độ nhận thức, kinh nghiệm, tôn giáo, văn

hóa,... Nghiên cứu về tổ chức cơ sở đoàn đặt trọng tâm vào làm rõ tính tổ

chức, vị trí, vai trò, quyền lực,… đồng thời chú ý nghiên cứu làm rõ các căn

bệnh làm hạn chế chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn: bệnh giấy tờ,

quan liêu, mệnh lệnh hành chính, chủ nghĩa cá nhân, v.v…

2.2.3. Lý thuyết vai trò và sự vận dụng nghiên cứu các yếu tố ảnh

hƣởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Lý thuyết vai trò được hình thành như là một bộ phận trong tiếp cận

của lý thuyết hành động - tương tác và lý thuyết cấu trúc - chức năng.

51

Lý thuyết vai trò của Ralph Linton. R. Linton (1893-1953) đã có công

đầu trong việc xác định nội dung xã hội học của khái niệm vị thế xã hội, vai

trò xã hội. Theo ông, vị thế xã hội là tập hợp các quyền và trách nhiệm mà

người nắm giữ vị thế đó phải thực hiện. Tuy nhiên, khái niệm vị thế xã hội

chủ yếu nói đến xuất phát điểm của hành vi mà chưa nói đến mặt hoạt động

của nó. Khái niệm vai trò mới nói đến mặt động thái của hành vi: khi một

người thực hiện quyền và trách nhiệm của vị thế thì khi đó người này thực

hiện vai trò. Vai trò là hành vi của người nắm giữ vị thế mà hành vi đó hướng

vào việc đáp ứng kỳ vọng của người khác về quyền và trách nhiệm gắn với vị

thế. Vai trò, theo nghĩa trừu tượng, một người phải thực hiện nhiều vai trò cụ

thể tương ứng với vị thế mà người đó chiếm giữ. Theo nghĩa cụ thể, vai trò

của một người là tổng hợp các vai trò mà người đó thực hiện. Vai trò của một

người sẽ được xác định người đó làm gì cho xã hội và có thể mong đợi gì ở xã

hội. Các cá nhân và nhóm xã hội gắn kết với nhau thông qua việc thực hiện vị

thế, vai trò, qua đó mà gắn kết toàn bộ xã hội của họ [47, tr.107-109, dẫn theo

Lê Ngọc Hùng].

Lý thuyết vai trò của Talcott Parsons. T.Parsons, nhà xã hội học Mỹ đã

phát triển lý thuyết vai trò từ việc áp dụng phương pháp tiếp cận hệ thống xã

hội. Parsons cho rằng vị thế và vai trò không phải là thuộc tính của hệ thống

xã hội mà là hai mặt của mỗi một đơn vị của hệ thống xã hội. Tập hợp vai trò

vừa là hệ thống hành động của cá nhân vừa là hệ thống hành động của tập thể.

Parsons áp dụng cách phân loại của Linton, cho rằng các cá nhân thực hiện

vai trò gán và vai trò giành được trong mối quan hệ vai xã hội nhằm đáp ứng

kỳ vọng đối với vai xã hội. T.Parsons đưa ra một bộ khung lý luận hay một bộ

máy khái niệm gồm năm cấp để nhấn mạnh các chiều cạnh quan hệ của cấu

trúc vai xã hội: a, Tính dễ xúc động đối lập với tính trung lập. b, Định hướng

bản thân - định hướng tập thể. c, Tính phổ biến - tính đặc thù. d, Đạt được và

gán cho. e, Định rõ - khuyếch tán [47, tr.114,115, dẫn theo Lê Ngọc Hùng].

52

Năm cặp khái niệm này tạo thành bộ khung năm định hình vai xã hội. Như

vậy, Parsons đã kế thừa và phát triển thuyết hành vi về vị thế, vai trò của

Linton, mở rộng lý thuyết đó về vị thế, vai trò của các nhân sang lý thuyết hệ

thống xã hội tổng quát về vị thế, vai trò xã hội của các đơn vị của hệ thống xã

hội. Vai trò vừa là hệ thống hành động của cá nhân vừa là hệ thống hành động

của tập thể.

Lý thuyết tập hợp - vai của Robert Merton. R.Merton (1910-2003) phát

kiến ra lý thuyết trung gian và đưa ra lý thuyết về tập hợp - vai. Lý thuyết tập

hợp - vai ra đời khi thuyết hành vi về vị thế, vai trò xã hội do R.Linton đề

xuất đã trở lên phổ biến trong xã hội học. Xuất phát từ thực tế một vị thế xã

hội không chỉ có một vai mà là nhiều vai xã hội gắn với vị thế của người đó

trong tương tác với những người khác, Merton đã đưa ra quan niệm về tập

hợp - vai. Merton yêu cầu phân biệt rõ giữa tập hợp - vai và vai - tập hợp. Tập

hợp - vai gắn với một vị thế xã hội nhất định, vai - tập hợp là các vai với

nhiều vị thế xã hội. Các vai của nhiều vị thế xã hội đa dạng, như một người

vừa là bác sĩ, vừa là giáo sư thì người đó phải thực hiện các vai xã hội tương

ứng với vị thế xã hội của mình.

Lý thuyết tập hợp - vai của Merton gợi mở cho những nghiên cứu về vị

thế xã hội, vai trò xã hội, làm cầu nối giữa lý luận và thực tiễn trong nghiên

cứu thực nghiệm xã hội học về vị thế, vai trò xã hội. Đồng thời, lý thuyết tập

hợp - vai cho phép phát hiện ra cấu trúc tầng bậc của các vai xã hội mà mỗi cá

nhân đảm nhiệm theo thứ tự ưu tiên để giảm thiểu xung đột giữa các vai xã

hội. Lý thuyết tập hợp - vai trò của Merton đã đặt ra những vấn đề nghiên cứu

về tìm hiểu sự tác động của cấu trúc xã hội với việc hình thành tập hợp vai

trò; xem xét cách thực hiện tập hợp vai trò để đảm bảo tính cân bằng, ổn định

cũng như để giải quyết những mâu thuẫn xã hội.

Lý thuyết về vai trò của R.Linton, T.Parsons, R.Merton tập trung ở

những nội dung cơ bản sau: Một là, vai trò xã hội gắn với vị thế xã hội, là

53

quyền và trách nhiệm của một người trong việc thực hành vị thế xã hội của

họ; sự kỳ vọng của xã hội đối với một vị thế xã hội. Vai trò của một người sẽ

được xác định người đó làm gì cho xã hội và có thể mong đợi gì ở xã hội. Vấn

đề cốt lỗi của việc đóng vai trò là sự xác định đúng vị thế xã hội và làm đúng

các giá trị, chuẩn mực xã hội của từng vị thế xã hội. Hai là, vai trò được thể

hiện trong hành động, vừa là hệ thống hành động của cá nhân vừa là hệ thống

hành động của tập thể. Xem xét, đánh giá vai trò của một cá nhân, nhóm xã

hội phải so sánh giữa hoạt động của họ với các giá trị, chuẩn mực của vị thế

xã hội mà họ đang đảm nhiệm, làm rõ sự đúng chuẩn hay lệch chuẩn. Ba là,

một người, một nhóm xã hội ở một vị thế xã hội nhất định đảm nhiệm nhiều

vai trò, tập hợp - vai. Các vai ở nhiều vị thế xã hội mang tính đa dạng, vai -

tập hợp. Bốn là, sự gắn kết giữa các cá nhân, nhóm xã hội thông qua việc thực

hiện các vai trò xã hội. Việc thực hiện các vai trò sẽ đảm bảo tính cân bằng,

ổn định cũng như để giải quyết những mâu thuẫn xã hội, hạn chế xung đột xã

hội có thể xảy ra giữa các vai trò. Đoàn kết xã hội được xây dựng thông qua

việc các cá nhân, nhóm xã hội thực hiện đúng vai trò xã hội.

Lý thuyết về vai trò của R.Linton, T.Parsons, R.Merton tạo nên nấc

thang phát triển lý thuyết về vị thế xã hội và vai trò xã hội, cơ sở lý luận cho

việc làm rõ sự biến đổi về vai trò xã hội của các nhóm xã hội. Vận dụng lý

thuyết xã hội học về vai trò xã hội trong nghiên cứu hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn trên các hướng, nội dung chủ yếu sau: Thứ nhất, xác định rõ vai trò

xã hội của tổ chức cơ sở đoàn trong hệ thống tổ chức của Đoàn Thanh niên

Cộng sản Hồ Chí Minh, trong hệ thống chính trị ở cơ sở và trong xã hội. Chỉ

ra được sự kỳ vọng của xã hội đối với hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở và sự

mong đợi của cán bộ, đoàn viên về sự ủng hộ, thừa nhận của xã hội đối với

hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở. Thứ hai, làm rõ tập hợp - vai của cán bộ

đoàn và đoàn viên trong hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. Thứ ba, làm rõ vai

trò xã hội của tổ chức cơ sở đoàn trong việc tổ chức các hoạt động đối với

54

đoàn viên và sự mong đợi của đoàn viên đối với các hoạt động của tổ chức

đoàn cơ sở. Thứ tư, làm rõ sự đồng thuận, đoàn kết trong hoạt động của tổ

chức cơ sở đoàn.

2.3. TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH, QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN

VIỆT NAM VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG

SẢN HỒ CHÍ MINH

2.3.1. Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về tổ chức và hoạt động của Đoàn

Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên là hệ

thống quan điểm lý luận về vị thế, vai trò của thanh niên trong sự nghiệp dựng

nước và giữ nước của dân tộc; về tập hợp, bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện

thanh niên thành lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân

tộc; về nhiệm vụ công tác thanh niên của Đảng, Nhà nước, Đoàn Thanh niên

Cộng sản Hồ Chí Minh.

Về vị thế, vai trò của thanh niên. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng

định thanh niên có vị thế, vai trò xã hội rất to lớn. Trong thời kỳ đất nước còn

chìm trong nô lệ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hình thành tư tưởng: trong sự

nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, cho nhân dân, phải thức

tỉnh thanh niên để đi đến thức tỉnh dân tộc; đất nước này sẽ không còn nếu

thanh niên không sớm hồi sinh.

Ngay sau khi giành chính quyền, thành lập nước Việt Nam Dân chủ

Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), Chủ tịch Hồ

Chí Minh đã chỉ rõ: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà"; "Nước

nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên; "Thanh

niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là

người phụ trách, dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai" [58, tr.29].

Về tập hợp, bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Chủ tịch Hồ Chí

Minh rất chú trọng tập hợp, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên. Chủ tịch Hồ Chí

55

Minh đã mở trường huấn luyện chính trị, xuất bản sách báo, sáng lập ra Việt

Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội để thức tỉnh một thế hệ thanh niên

yêu nước trong những thập niên đầu thế kỷ XX. Ngay sau Cách mạng tháng

Tám, Người đã chỉ thị thành lập Bộ Thanh niên, rồi đến Nha Thanh niên trong

Chính phủ để chăm lo công tác thanh niên. Trong suốt cuộc kháng chiến

chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc,

Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên chăm lo đến công tác thanh niên, xây

dựng và hoạt động của Đoàn thanh niên.

Về nhiệm vụ công tác thanh niên của Đảng, Nhà nước. Từ vị thế, vai

trò xã hội của thanh niên, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặt vấn đề tăng cường

sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Chính phủ đối với thanh niên và công tác

thanh niên. Người luôn nhắc nhở các bộ, các ngành ban hành những chính

sách nhằm giải quyết những vấn đền thuộc lợi ích nguyện vọng chính đáng

của thanh niên. Trong bản di chúc, Bác Hồ đã viết: "Đảng ta cần chăm lo giáo

dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây

dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng", vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách

mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết".

Về nhiệm vụ công tác thanh niên của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

Chí Minh. Đối với tổ chức Đoàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Muốn củng

cố và phát triển thì Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với các tầng lớp

thanh niên. Phải quan tâm đến đời sống, công tác và học tập của thanh niên,

phải tránh thành kiến, hẹp hòi, cô độc. Phải thật thà đoàn kết với anh chị em

thanh niên trong Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam" [58, tr.30].

Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

Chí Minh là cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu hoạt động của tổ chức cơ sở

đoàn. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trên các nội dung chủ yếu sau: Một là,

xem xét phạm vi, mức độ cán bộ đoàn thực hành liên hệ với thanh niên, vận

động đông đảo thanh niên gia nhập tổ chức đoàn, tham gia các hoạt động do

56

đoàn thanh niên tổ chức ở địa phương. Hai là, đánh giá hoạt động tuyên

truyền, giáo dục của tổ chức đoàn cơ sở đối với đoàn viên, thanh niên thành

những công dân tốt, người kế thừa xứng đáng sự nghiệp của cha ông, đi đầu

trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ba là, sự quan tâm chăm lo của

tổ chức đoàn cơ sở đối với lợi ích chính đáng của đoàn viên, thanh niên, thông

qua đó mà tập hợp, giáo dục đoàn viên, thanh niên. Đồng thời, đánh giá mức

độ tổ chức đoàn giáo dục cho đoàn viên, thanh niên ý thức phụng sự đất nước,

phụng sự nhân dân.

2.3.2. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về tổ chức và hoạt

động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Trong suốt quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta rất quan tâm tới thanh

niên và công tác thanh niên. Đảng xác định và chỉ rõ, thanh niên là người chủ

tương lai của đất nước; Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị

tin cậy của Đảng, đội quân xung kích cách mạng, trường học xã hội chủ nghĩa

của thanh niên, đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ; là

lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức

thanh niên Việt Nam. Đảng thường xuyên chăm lo lãnh đạo việc xây dựng, tổ

chức và hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; định hướng

cho tổ chức Đoàn tăng cường giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên thành

người có ích cho đất nước và lãnh đạo thanh niên xung kích trong sự nghiệp

giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Về lãnh đạo việc xây dựng, tổ chức và hoạt động của Đoàn Thanh niên

Cộng sản Hồ Chí Minh, Đảng chỉ rõ, tổ chức Đoàn phải luôn luôn rộng mở,

kết nạp những thanh niên của tất cả các giai tầng xã hội vào tổ chức Đoàn,

trọng điểm là thanh niên trong giai cấp công nhân, nông dân, trí thức, thanh

niên có lòng yêu nước, chí tiến thủ. Tổ chức Đoàn phải luôn xứng đáng là lực

lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức

thanh niên Việt Nam. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể

57

và tổ chức xã hội, các tập thể lao động và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo

và bảo vệ thanh thiếu nhi, tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia

vào việc quản lý nhà nước và xã hội. Tại Đại hội Đảng lần thứ XII, Đảng ghi

rõ, tổ chức Đoàn phải: "Thu hút rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng

tham gia các tổ chức do Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh làm nòng

cốt và phụ trách" [11, tr.163].

Về định hướng cho tổ chức Đoàn tăng cường giáo dục, rèn luyện đoàn

viên, thanh niên thành người có ích cho đất nước, Đảng xác định, Đoàn thanh

niên là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, vì thế, tổ chức Đoàn phải

thường xuyên coi trọng việc giáo dục, rèn luyện thanh niên thành người vừa

có đức, vừa có tài, vừa "hồng", vừa "chuyên", kế tục xứng đáng sự nghiệp của

Đảng, Bác Hồ, của dân tộc. Đại hội lần thứ III của Đảng, tháng 9.1960, nêu

rõ: "Thanh niên ta đã nêu cao tinh thần hy sinh anh dũng trong kháng chiến và

lao động hòa bình. Thanh niên lại là lớp người đang xây dựng chủ nghĩa xã

hội và sẽ xây dựng chủ nghĩa cộng sản ở nước ta. Đảng ta phải hết sức chú

trọng giáo dục và rèn luyện thế hệ trẻ thành những chiến sĩ trung thành với Tổ

quốc, với chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, sẵn sàng mang hết nhiệt

tình của tuổi trẻ tham gia xây dựng xã hội mới".

Trong thời kỳ mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chú trọng xây dựng

thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý

tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp

hành pháp luật, có lối sống văn hóa, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong

hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng và tác phong công nghiệp đáp

ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đại hội Đảng

làn thứ XII chỉ rõ, tổ chức đoàn phải: "Đổi mới nội dung, phương thức giáo dục

chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng

yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm

chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho thanh niên" [11, tr.162].

58

Về lãnh đạo thanh niên xung kích trong sự nghiệp giành độc lập dân

tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng chỉ rõ, thanh niên phải là những người

đi đầu trong phong trào cách mạng của dân tộc; Đoàn thanh niên phải có

nhiều nội dung, phương thức tổ chức cho đoàn viên, thanh niên xung kích

trong giết giặc lập công, trong sản xuất, xây dựng đời sống mới và trong xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới.

Lịch sử dân tộc từ khi Đảng lãnh đạo đã khẳng định vai trò rất to lớn

của thanh niên. Thanh niên đã đi đầu, xung kích trong sự nghiệp giải phóng

dân tộc, trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hoạt động xung kích của thanh

niên do Đoàn tổ chức đã trở thành truyền thống của thanh niên Việt Nam.

Hoạt động xung kích của Đoàn thanh niên giữ vai trò nòng cốt, hạt nhân cho

các phong trào chính trị - xã hội của các tầng lớp nhân dân trong sự nghiệp

cách mạng của dân tộc. Hiện nay, phong trào tình nguyện đã và đang là một

hoạt động trọng điểm của thanh niên. Thanh niên tình nguyện làm những việc

khó, đi đến những nơi khó khăn gian khổ để lập thân, lập nghiệp, làm giàu

cho gia đình, đất nước và giữ vững chủ quyền trên đất liền, biển đảo của đất

nước. Trong thời kỳ mới, Đảng đã xác định phương hướng: "Khuyến khích,

cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, xung kích, sáng tạo, làm chủ

khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc" [11, tr.182].

Một nội dung rất quan trong trong sự lãnh đạo của Đảng đối với thanh

niên, phong trào thanh niên và tổ chức đoàn là, Đảng thường xuyên khẳng

định và xác lập sự lãnh đạo của Đảng. Đảng xác định, tăng cường sự lãnh đạo

của Đảng đối với phong trào thanh niên và tổ chức Đoàn là nhiệm vụ chính trị

quan trọng. Đảng yêu cầu, các tổ chức đảng, cấp ủy đảng cơ sở phải thường

xuyên lãnh đạo và chăm lo xây dựng, tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn. Bảo đảm cho tổ chức cơ sở Đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội, đội

dự bị, cách tay đắc lực của tổ chức đảng, cấp ủy đảng, chính quyền trong phát

59

triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội

ở địa phương.

Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác

đoàn định hướng cho nghiên cứu hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn trên các

nội dung: Một là, đánh giá mức độ thu hút đông đảo thanh niên tham gia các

hoạt động do đoàn tổ chức và làm nòng cốt. Hai là, phân tích, đánh giá mức

độ đổi mới nội dung, phương thức hoạt động xung kích, cổ vũ thanh niên

xung kích, sáng tạo, phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng

và bảo vệ Tổ quốc. Ba là, đánh giá mức độ tính chất liên hệ giữa các thành tố

của hệ thống chính trị cơ sở đối với tổ chức đoàn cơ sở và hoạt động của

đoàn; xem xét mức độ ảnh hưởng của hệ thống chính trị ở cơ sở đối với hoạt

động của tổ chức đoàn cơ sở.

Kết luận chƣơng 2

Trong hệ thống chính trị ở cơ sở, tổ chức cơ sở đoàn có vị thế, vai trò xã

hội của một tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội, với chức năng tập hợp thanh

niên để giáo dục, rèn luyện và tổ chức các phong trào hoạt động của thanh niên.

Hoạt động của một tổ chức xã hội luôn gắn với chức năng xã hội, vị thế và vai

trò xã hội của nó. Nghiên cứu về hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn tập trung

vào nội dung giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên và các hoạt động xung

kích trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương.

Với tính cách là một hệ thống xã hội, tổ chức cơ sở đoàn có cấu trúc

tầng bậc, với các quan hệ xã hội mang tính chất của một tổ chức chính trị

đồng thời mang tính chất của một tổ chức xã hội tự nguyện. Trong tổ chức

các hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn phải tuân thủ theo các nguyên tắc của

một tổ chức chính trị, với tính chất quan hệ trên dưới, trên chỉ đạo, dưới chấp

hành sự chỉ đạo. Đồng thời phải tuân theo nguyên tắc tự nguyện của mỗi đoàn

viên, thanh niên, tổ chức cơ sở đoàn phải tính tới và bảo đảm lợi ích chính đáng

của đoàn viên, thanh niên. Trong tổ chức các hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

60

phải khắc phục căn bệnh "mệnh lệnh hành chính", áp đặt, đồng thời đấu tranh,

ngăn chặn hiện tượng thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật, thói quen "tùy tiện" trong

đoàn viên, thanh niên. Kết hợp hài hòa giữa tính tổ chức và tính tự nguyện là

nguyên tắc trong tiến hành các hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Tiếp cận xã hội học về hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn là sự vận

dụng lý thuyết hệ thống, lý thuyết "Bộ máy nhiệm sở" và lý thuyết vai trò xã

hội. Đồng thời là sự quán triệt và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm

của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên, về đoàn thanh niên.

Có nhiều yếu tố chi phối đến hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn, các yếu

tố chủ yếu: số và chất lượng cán bộ đoàn; sự lựa chọn giá trị của đoàn viên,

thanh niên; tương tác giữa các thành tố trong hệ thống chính trị cơ sở và tổ

chức đoàn; điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương cơ sở. Mỗi yếu tố có vai

trò cụ thể và giữa chúng có mối liên hệ với nhau, tạo nên sự tác động tổng

hợp đối với đối với các hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. Phát huy đồng bộ

vai trò của các yếu tố là một điều kiện để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt

động của tổ chức cơ sở đoàn.

61

Chƣơng 3

HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY

3.1. SƠ LƢỢC VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU

3.1.1. Đặc điểm về địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội tỉnh

Ninh Bình hiện nay

Tỉnh Ninh Bình ở cửa ngõ cực nam miền Bắc, thuộc khu vực đồng

bằng sông Hồng. Diện tích 1.400 km²; dân số 898.459 người (điều tra dân số

01/04/2009); mật độ dân số 642 người/km².

Ninh Bình có 2 thành phố (Ninh Bình và Tam Điệp), 6 huyện (Gia

Viễn, Hoa Lư, Nho Quan, Kim Sơn, Yên Mô, Yên Khánh). Nho Quan là

huyện miền núi, Yên Khánh và Kim Sơn là huyện duyên hải. 145 đơn vị hành

chính cấp xã (121 xã, 17 phường và 7 thị trấn); có hai tôn giáo chính: Phật

giáo và Công giáo Roma; 15% dân số theo đạo Công giáo [100].

Nằm ở vùng giao thoa giữa các khu vực: Tây Bắc, đồng bằng sông Hồng

và Bắc Trung Bộ đã tạo ra một nền văn hóa Ninh Bình tương đối năng động,

phát triển trên nền tảng văn minh châu thổ sông Hồng. Vùng đất Ninh Bình xưa

là kinh đô của Việt Nam giai đoạn 968 - 1010 với 3 triều đại Đinh, Tiền Lê, Hậu

Lý và cũng là địa bàn quan trọng về quân sự qua các thời kỳ lịch sử.

Ninh Bình có lợi thế phát triển ngành nông nghiệp đa dạng nhiều thành

phần, có vùng chuyên canh nông nghiệp cho những đặc sản như dứa thơm. Hiện

nay, sản xuất nông nghiệp vẫn đang là lĩnh vực kinh tế chính của tỉnh. Lĩnh vực

nuôi thuỷ sản phát triển khá ổn định, nhất là ở khu vực nuôi thả thuỷ sản nước

ngọt. Kinh tế biển đã và đang là một thế mạnh của tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Thế mạnh kinh tế nổi bật của Ninh Bình là các ngành công nghiệp vật

liệu xây dựng và du lịch. Năm 2015 là địa phương đứng thứ 6 ở Việt Nam về

số doanh nghiệp tư nhân lớn trong tốp 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam.

Ninh Bình có nhiều hang động kỳ thú như: Tam Cốc - Bích Động, động

62

Vân trình, động Tiên, động Thiên Hà, Tràng An,… Bích Động được mệnh

danh là "Nam thiên đệ nhị động", Địch Lộng là "Nam thiên đệ tam động".

Với vị trí đặc biệt về giao thông, địa hình, lịch sử, văn hóa, Ninh Bình hiện là

một trung tâm du lịch có tiềm năng phong phú và đa dạng của khu vực đồng

bằng sông Hồng.

Những năm vừa qua, Ninh Bình tiếp tục đạt được nhiều kết quả khả

quan trọng trên các lĩnh vực phát triển kinh tế. Năm 2015, tốc độ tăng trưởng

GDP (giá so sánh năm 2010) đạt 8,7%; tổng giá trị sản xuất theo giá sản xuất

(giá so sánh năm 2010) đạt gần 54,37 nghìn tỷ đồng, tăng 16% so với năm

2014. Trong đó: giá trị sản xuất công nghiệp đạt 33,15 nghìn tỷ đồng, tăng

21% so với năm 2014; sản xuất nông, lâm nghiệp và thuỷ sản phát triển toàn

diện, tổng giá trị sản xuất toàn ngành tăng khoảng 2,1% so với cùng kỳ năm

2014; khu vực dịch vụ tăng 10,2% [103].

Cùng với phát triển kinh tế, lĩnh vực văn hóa xã hội cũng có nhiều đổi

mới, tiến bộ. Phong trào xây dựng nông thôn mới được triển khai rộng rãi và

đạt kết quả tích cực. Các mục tiêu an sinh, phúc lợi xã hội, bảo vệ môi trường

được thực hiện khá tốt. Đời sống nhân dân từng bước được cải thiện và nâng

cao. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống mới được triển khai

rộng và thu nhiều kết quả tích cực. Khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố.

Quốc phòng, an ninh được củng cố và tăng cường. Trật tự an toàn xã hội được

giữ vững [13].

3.1.2. Tổ chức và hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

Chí Minh tỉnh Ninh Bình hiện nay

3.1.2.1. Tổ chức của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh

Ninh Bình hiện nay

Theo quy định chung, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Ninh

Bình được tổ chức thành ba cấp: cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã và tương đương. Ở

cấp xã và tương đương là các tổ chức cơ sở Đoàn gồm: Đoàn cơ sở, chi đoàn cơ

63

sở và chi đoàn. Hiện nay, 100% xã, thị trấn, phường (cấp xã) trên địa bàn tỉnh

Ninh Bình có tổ chức cơ sở đoàn với 29 401 đoàn viên (Biểu 3.1, Bảng 3.1).

Biểu 3.1: Số lƣợng đoàn viên (tính đến hết năm 2015)

Nguồn: [30].

Bảng 3.1: Số lƣợng tổ chức cơ sở đoàn (tính đến hết năm 2016)

Đoàn cơ sở Chi đoàn cơ sở Chi đoàn

225 309 3 482

Nguồn: [31].

Xác định rèn luyện đoàn viên là giải pháp quan trọng để nâng cao chất

lượng đoàn viên, các cấp bộ đoàn tỉnh Ninh Bình đã tập trung triển khai một

số giải pháp nâng cao nhận thức chính trị, tính tiền phong, gương mẫu của

người đoàn viên. Với những nỗ lực của các cấp cán bộ đoàn, sự tự giác tham

gia và tự rèn luyện của đoàn viên, công tác xây dựng đoàn viên thu được kết

quả khả quan. Qua bình xét năm 2016, đoàn viên đạt loại xuất sắc chiếm tỷ lệ

cao (84,21%), tỷ lệ đoàn viên đạt loại yếu thấp (1,75%) [Phụ lục 1, Bảng 3].

Những năm vừa qua, công tác tổ chức cơ sở Đoàn được các cấp bộ

đoàn quan tâm đặc biệt. Các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã thực hiện cuộc vận

động xây dựng chi đoàn vững mạnh theo từng tiêu chí, đăng ký xây dựng mô

hình chi đoàn mạnh tại các đơn vị. Trong các nội dung đó, Ban Thường vụ

Tỉnh đoàn coi trọng coi trọng việc việc duy nền nếp và nâng cao chất lượng

sinh hoạt chi đoàn, được xác định là một trong những giải pháp quan trọng để

nâng cao chất lượng đoàn viên và xây dựng tổ chức đoàn cơ sở vững mạnh.

64

Các cấp bộ đoàn đồng bộ triển khai công tác xây dựng đội ngũ cán bộ

đoàn, nhất là cán bộ đoàn của tổ chức cơ sở Đoàn. Công tác cán bộ đoàn được

gắn chặt với công tác quy hoạch, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính

trị, nghiệp vụ công tác đoàn, phương pháp vận động quần chúng và những

kiến thức về kinh tế, văn hóa, xã hội.

Với việc xác định nội dung trọng tâm, trọng điểm và sự chỉ đạo kiên trì,

kiên quyết, công tác tổ chức cơ sở Đoàn đã thu được kết quả tốt. Tổng kết

năm 2016, 75,4% tổ chức đoàn cơ sở đạt vững mạnh, 20,98% khá, 3,58%

trung bình, không có loại yếu [Phụ lục 1, Bảng 4]; 78,31% chi đoàn cơ sở đạt

vững mạnh, 16,82% khá, 4,35% trung bình, 0,34% yếu [Phụ lục 1, Bảng 5];

72,71% chi đoàn vững mạnh, 18,75% khá, 7,08% trung bình và 1,51% yếu

[Phụ lục 1, Bảng 6].

3.1.2.2. Hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

tỉnh Ninh Bình hiện nay

Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Ninh

Bình lần thứ XII đã xác định phương hướng hành động của tổ chức đoàn

những năm 2012-2017: "Đoàn kết, trách nhiệm, xung kích, tình nguyện xây

dựng quê hương Ninh Bình giáu đẹp, văn minh" với các chương trình hành

động cụ thể.

Những năm vừa qua, tổ chức đoàn các cấp tỉnh Ninh Bình đã chủ động

triển khai chương trình hành động do Đại hội Đoàn tỉnh xác định cho những

năm 2012-2017. Các phong trào đã và đang được triển khai: "5 xung kích xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc", "4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp".

Phong trào "5 xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc" gồm: "Xung kích phát

triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế", "Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ

vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội", "Xung kích xây dựng đời sống

văn hóa", "Xung kích tình nguyện vì đời sống cộng đồng", "Xung kích ứng

phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường". Phong trào "4 đồng hành với

65

thanh niên lập thân, lập nghiệp" gồm: "Đồng hành với thanh niên trong học

tập", "Đồng hành với thanh niên trong nghề nghiệp và việc làm", "Đồng hành

với thanh niên nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần", "Đồng hành với

thanh niên trong phát triển kỹ năng xã hội" [31].

Quá trình thực hiện các chương trình hành động, tùy thuộc vào điều

kiện, tình hình, các cấp bộ đoàn đã đề ra những chương trình cụ thể. Thực

hiện phong trào "5 xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", các cấp bộ đoàn

đã triển khai thực hiện chương trình: "Tuổi trẻ Ninh Bình chung tay xây dựng

nông thôn mới", "Thắp sáng đường quê", để huy động đoàn viên, thanh niên

chung tay xây dựng nông thôn mới. Thực hiện phong trào "4 đồng hành với

thanh niên lập thân, lập nghiệp" có các chương trình: "Học sinh 3 rèn luyện",

"Sinh viên 5 tốt", "Tiếp sức đến trường", "Học làm người có ích", thành lập

câu lạc bộ "Kỹ năng sống", v.v… Thực hiện phong trào "Xung kích bảo vệ

Tổ quốc, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội", đoàn đã xây dựng

và triển khai thực hiện đề án: "Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tham

gia giữ gìn an toàn giao thông", "Phối hợp hành động phòng, chống ma túy

trong thanh thiếu niên". Thực hiện phong trào "Xung kích ứng phó với biến

đổi khí hậu, bảo vệ môi trường", đoàn đã triển khai các chương trình hành

động: "Ngày thứ bảy tình nguyện", "Ngày tình nguyện xanh", huy động đoàn

viên, thanh niên trồng cây xanh, thu gom rác thải, bảo vệ nguồn nước, làm

sạch dòng sông, làm sạch môi trường nông thôn [31].

Có thể khẳng định rằng, những năm vừa qua, hoạt động của tổ chức

đoàn tỉnh Ninh Bình được triển khai khá đồng bộ, với nhiều chương trình, nội

dung cụ thể, sát thực tiễn và được thực hiện với nhiều hình thức phù hợp với

từng địa bàn, từng đối tượng. Vì thế, hiệu quả hoạt động của tổ chức đoàn

ngày một nâng cao. Thông qua các hoạt động, tổ chức đoàn đã huy động đoàn

viên, thanh niên phát huy vai trò của tuổi trẻ trong xây dựng và bảo vệ quê

huong, đất nước.

66

3.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN TỈNH

NINH BÌNH HIỆN NAY

Những năm vừa qua, hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn triển khai

sâu, rộng, tập trung vào các nội dung chủ yếu: nâng cao chất lượng sinh

hoạt, nâng cao chất lượng tuyên truyền giáo dục đoàn viên, thanh niên và

nâng cao chất lượng hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Các tổ

chức cơ sở Đoàn đã chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình hành động,

linh hoạt triển khai và có nhiều cách làm sáng tạo, mang lại hiệu quả ngày

càng cao hơn.

3.2.1. Hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình

hiện nay

Hoạt động sinh hoạt là nội dung thường xuyên của cả chi đoàn và ban

chấp hành chi đoàn. Hoạt động này được đánh giá trên nhiều mặt: nền nếp,

nội dung, hình thức, kết quả sinh hoạt được đánh giá trên các thang đo: tốt,

bình thường, chưa tốt, khó đánh giá.

Kết quả điều tra cho thấy, cán bộ đoàn đánh giá nền nếp, nội dung,

hình thức, kết quả sinh hoạt của Ban chấp hành chi đoàn, Đoàn cơ sở được

đánh giá cao hơn sinh hoạt chi đoàn. Trong sinh hoạt của Ban chấp hành chi

đoàn, Đoàn cơ sở, nền nếp sinh hoạt được đánh giá mức tốt cao nhất, tỷ lệ

73,3%, kết quả sinh hoạt ở mức tốt cao nhất, tỷ lệ 67,3%. Trong sinh hoạt

của chi đoàn, nền nếp sinh hoạt được đánh giá mức tốt cao nhất, tỷ lệ 59,3%,

nội dung sinh hoạt ở mức tốt cao nhất, tỷ lệ 47,7% (Bảng 3.2).

Theo kết quả điều tra, đoàn viên đánh giá nền nếp, nội dung, hình

thức, kết quả sinh hoạt của Ban chấp hành chi đoàn, Đoàn cơ sở được đánh

giá cao hơn sinh hoạt chi đoàn. Sinh hoạt của Ban chấp hành chi đoàn, Đoàn

cơ sở, nền nếp sinh hoạt được đánh giá mức tốt cao nhất, tỷ lệ 65,0%, nội

dung sinh hoạt được đánh giá mức tốt cao nhất, tỷ lệ 52,0%. Sinh hoạt của

chi đoàn, kết quả sinh hoạt được đánh giá mức tốt cao nhất, tỷ lệ 58,7%, nội

dung sinh hoạt ở mức cao nhất, 47,7% (Bảng 3.3).

67

Bảng 3.2: Cán bộ đoàn đánh giá về sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn ở

địa phƣơng hiện nay

Đơn vị tính %

Nội dung

Mức độ

Tốt Bình

thường

Chưa

tốt

Khó

đánh giá

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 59,3 32,7 6,7 1,3

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 73,3 23,0 2,3 0,7

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn 47,7 49,7 2,0 0.7

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 71,3 26,7 1,3 0,7

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 52,0 46,0 1,3 0,7

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 67,7 30,7 0,3 1,3

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 57,0 41,0 0,7 1,3

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 67,3 31,3 1,3

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 2].

Bảng 3.3: Đoàn viên đánh giá về sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn

ở địa phƣơng hiện nay

Đơn vị tính %

Nội dung

Mức độ

Tốt Bình

thường

Chưa

tốt

Khó

đánh giá

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 49,3 48,7 2,0

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 65,0 33,7 1,3

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn 43,7 52,0 0,3 4,0

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 52,0 43,3 0,7 4,0

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 47,0 45,0 2,7 5,3

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 55,0 37,7 2,3 5,0

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 58,7 33,7 3,0 4,7

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở 63,7 30,3 2,3 3,7

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 5].

So sánh kết quả đánh giá giữa cán bộ đoàn và đoàn viên cho thấy, cán

bộ đoàn đánh giá nền nếp, nội dung, hình thức sinh hoạt đoàn cao hơn đoàn

viên. Cán bộ đoàn và đoàn viên cùng đánh giá: sinh hoạt Ban chấp hành chi

68

đoàn, Đoàn cơ sở tốt hơn sinh hoạt chi đoàn; nội dung sinh hoạt chi đoàn

được đánh giá ở mức tốt thấp nhất. Việc đánh giá nền nếp, chất lượng sinh

hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn là công việc khó khăn, khó lượng hóa và chưa

thật đồng nhất. Tuy thế, qua kết quả điều tra đã cho thấy tiếng nói chung

trong đánh giá của cán bộ đoàn và đoàn viên: sinh hoạt cán bộ đoàn (sinh

hoạt Ban chấp hành) nền nếp và tốt hơn sinh hoạt toàn thể đoàn viên (sinh

hoạt chi đoàn). Như vậy, "sự nghi ngại" về việc duy trì chế độ sinh hoạt chi

đoàn không nền nếp, không thường xuyên, không thật hiệu quả là có thể

chứng minh được.

Về sinh hoạt đoàn, Đại hội đại biểu Tỉnh Đoàn Ninh Bình nhiệm kỳ

2012-2017 đã chỉ rõ: "Nền nếp, chế độ sinh hoạt chi đoàn ở một số cơ sở chưa

đảm bảo theo quy định; nội dung, hình thức sinh hoạt còn thiếu hấp dẫn" [25].

Ý kiến của cán bộ và đoàn và đoàn viên được phỏng vấn sâu đồng thuận với

đánh giá của Đại hội Tỉnh Đoàn.

Sinh hoạt Ban chấp hành đoàn thường nền nếp, kết quả hơn sinh

hoạt chi đoàn. Ban chấp hành có số lượng ít, dễ tập trung và cán

bộ đoàn là những đoàn viên tiên tiến, gương mẫu, hăng hái trong

công tác đoàn. Có những chi đoàn, việc duy trì sinh hoạt rất khó

khăn và nếu có, số lượng đoàn viên tham gia không đủ. PVS:

Nam, cán bộ đoàn huyện Nho Quan.

Em và một số bạn thường ít tham gia sinh hoạt chi đoàn, dù biết

đó là không nên. Bọn em thường thích tham gia các hoạt động

xung kích do đoàn tổ chức hơn tham gia sinh hoạt. PVS: Nam,

đoàn viên, huyện Kim Sơn.

Kết quả điều tra và đánh giá của Đại hội Tỉnh Đoàn đều cho thấy, vấn

đề duy trì sinh hoạt chi đoàn đang là nút thắt cần tháo gỡ hiện nay, vì đây là

hoạt động yếu nhất trong hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn hiện

nay. Sự lỏng lẻo trong sinh hoạt chi đoàn sẽ dẫn đến sự thiếu bền vững của tổ

chức cơ sở Đoàn. Một tổ chức chính trị - xã hội như tổ chức đoàn mà hoạt

động sinh hoạt không thường xuyên, không nền nếp, không có sự tham gia

69

đầy đủ của đoàn viên thì tự nó sẽ tan vỡ hoặc tồn tại mang tính hình thức,

trên giấy tờ, một tổ chức "mang tính ảo". Sự gắn kết giữa các đoàn viên sẽ

suy giảm nếu không duy trì nền nếp hoạt động sinh hoạt, theo đó tính đoàn

kết trong tổ chức đoàn sẽ lỏng lẻo, tổ chức đoàn dần rơi vào trạng thái tan rã.

Duy trì sinh hoạt đoàn là một điều kiện tiên quyết để tổ chức cơ sở Đoàn tồn

tại với tính cách là một tổ chức chính trị - xã hội, để nó thực sự là một hệ

thống xã hội có "tính chỉnh thể". Vì thế, trong thời gian tới phải chú trọng

trước hết việc duy trì nền nếp sinh hoạt thường xuyên theo định kỳ, sau đó là

nâng cao chất lượng sinh hoạt và cuối cùng là thu hút tất cả đoàn viên tự giác

tham gia đầy đủ sinh hoạt chi đoàn.

Khi được hỏi về các vấn đề cần được tháo gỡ để nâng cao chất lượng

hoạt động sinh hoạt chi đoàn, cán bộ đoàn và đoàn viên đều cho rằng, phải

đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt, đồng thời chú trọng sáng tạo, linh

hoạt trong tổ chức sinh hoạt, lựa chọn thời điểm sinh hoạt phù hợp và phải

bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên khi tham gia sinh hoạt đoàn. Kết quả điều

tra cán bộ đoàn cho thấy thứ tự ưu tiên các vấn đề cần tháo gỡ để nâng cao

chất lượng sinh hoạt đoàn như sau (theo tỷ lệ % từ cao xuống thấp): 1, Đổi

mới hình thức sinh hoạt, 75,0%; 2, Đổi mới nội dung sinh hoạt, 66,3%; 3,

Sáng tạo, linh hoạt trong duy trì sinh hoạt, 65,3%; 4, Nâng cao ý thức sinh

hoạt đoàn của đoàn viên, 61,3%; 5, Bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên,

55,0%; 6, Lựa chọn thời điểm điều tra thích hợp, 43,3% [Phụ lục 2, Bảng 3].

Với đoàn viên, thứ tự ưu tiên như sau: 1, Đổi mới nội dung sinh hoạt,

67,0%; 2, Sáng tạo, linh hoạt trong duy trì sinh hoạt, 54,7%; 3, Đổi mới hình

thức sinh hoạt, 54,3%; 4, Nâng cao ý thức sinh hoạt đoàn của đoàn viên,

45,3%; 5, Bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên, 42,0%; 6, Lựa chọn thời điểm

thích hợp, 39,0% [Phụ lục 3, Bảng 6].

Các vấn đề cần được tháo gỡ để nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chức

cơ sở Đoàn của cán bộ đoàn và đoàn viên theo thứ tự ưu tiên có khác nhau,

song đều tập trong ở các giải pháp: đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt và

sáng tạo, linh hoạt trong duy trì sinh hoạt. Kết quả điều tra là tư liệu tham

70

khảo, gợi mở cho các cấp bộ đoàn giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt

tổ chức cơ sở Đoàn, đó là đổi mới, sáng tạo và linh hoạt trong việc duy trì

sinh hoạt tổ chức cơ sở Đoàn, nhất là sinh hoạt chi đoàn. Để thực hiện đổi

mới, sáng tạo trong sinh hoạt chi đoàn, trước hết phải kiên trì, kiên định thực

hiện tổ chức sinh hoạt chi đoàn thường xuyên, nền nếp theo đúng quy định

của Điều lệ Đoàn và hướng dẫn của các cấp bộ Đoàn, khắc phục tình trạng

"bê trễ"sinh hoạt chi đoàn ở một số tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay.

3.2.2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ sở Đoàn

tỉnh Ninh Bình hiên nay

Đoàn là trường học cộng sản cho thanh niên, giáo dục và rèn luyện

thanh niên trở thành những công dân có ích cho xã hội. Hoạt động tuyên

truyền giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng, nội dung trung tâm của tổ

chức cơ sở Đoàn. Nhận thức được tầm quan trọng đó, những năm vừa qua,

tổ chức cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã chú trọng công tác tuyên

truyền giáo dục cho đoàn viên, thanh niên. Tổ chức đoàn đã tập trung giáo

dục cho đoàn viên, thanh niên trên những định hướng chủ yếu: tuyên truyền

giáo dục chính trị tư tưởng; tuyên truyền giáo dục đạo đức, lối sống, văn hóa;

tuyên truyền giáo dục truyền thống và tuyên truyền giáo dục pháp luật.

Trong tuyên truyền giáo dục chính trị tư tưởng, tổ chức cơ sở Đoàn tập

trung quán triệt các nghị quyết của Đảng, của Đoàn, học tập chủ nghĩa Mác -

Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền về âm

mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, để mỗi đoàn viên, thanh

niên nêu cao tinh thần cảnh giác không mắc mưu của chúng, không "tự diễn

biến", "tự chuyển hóa".

Triển khai thực hiện Nghị quyết: "Tăng cường giáo dục đạo đức, lối

sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên giai đoạn 2012-2017",

các tổ chức cơ sở Đoàn đã tập trung tuyên truyền giáo dục tư tưởng, đạo đức

Hồ Chí Minh, chú trọng biểu dương, phổ biến gương người tốt, việc tốt. Các

chi đoàn đã chủ động phối hợp với gia đình, cộng đồng, các ngành tuyên

ttuyền cho đoàn viên, thanh niên về cuộc vận động: "Toàn dân đoàn kết xây

71

dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" và vận động đoàn viên gương mẫu đi

đầu trong phong trào đó.

Trong hoạt động tuyên truyền giáo dục truyền thống, tổ chức cơ sở

Đoàn đã bám sát các sự kiện lịch sử, chính trị, văn hóa của địa phương, đất

nước để xác định nội dung, cách thức. Các hoạt động tuyên truyền giáo dục

truyền thống hướng mạnh vào việc "uống nước nhớ nguồn" như: tri ân các

anh hùng liệt sĩ, thực hiện hành trình đỏ, đền ơn đáp nghĩa, v.v… Thông qua

các hoạt động đó mà khơi gợi tinh thần dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước,

tinh thần tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ.

Trong tuyên truyền về pháp luật, các tổ chức cơ sở Đoàn tập trung phổ

biến Hiến pháp 2013, các luật được Quốc hội thông qua như: Luật Thực hành

tiết kiệm, chống lãng phí; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Giao thông đường bộ,

v.v… Các hoạt động đó hướng tới trang bị tri thức, nâng cao trách nhiệm

công dân trong thực hiện Hiến pháp, pháp luật cho đoàn viên, thanh niên.

Đánh giá về hoạt động tuyên truyền giáo dục của tổ chức Đoàn, Đại hội

đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình, nhiệm kỳ

2012-2017 đánh giá: "Công tác tuyên truyền giáo dục của Đoàn có nhiều đổi

mới về nội dung, phương thức, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, giáo

dục truyền thống, đạo đức, lối sống, góp phần xây dựng lớp thanh niên giàu

lòng yêu nước, có lý tưởng cách mạnh, có lối sống đẹp và bản lĩnh của con

người Việt Nam". Đồng thời cũng chỉ ra rằng, ở một số tổ chức cơ sở Đoàn,

việc tuyên truyền giáo dục các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, của Đoàn "mới

dừng lại ở đội ngũ Ban chấp hành và một bộ phận đoàn viên, thanh niên"

[25]. Báo cáo Tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh niên năm 2016 của

Tỉnh Đoàn Ninh Bình đã đánh giá: "công tác tuyên truyền giáo dục được triển

khai thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, từng bước đổi mới nội dung, hình

thức"; song một số tổ chức cơ sở Đoàn "chưa quan tâm đầu tư chỉ đạo có chất

lượng một số hoạt động trọng tâm", trong đó có hoạt động tuyên truyền giáo

dục [31]. Điều tra cán bộ đoàn và đoàn viên điều tra đánh giá, những năm

vừa qua, các tổ cơ sở Đoàn đã tiến hành giáo dục cho đoàn viên, thanh niên

với nhiều nội dung (Bảng 3.4).

72

Bảng 3.4: Cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá về nội dung tuyên truyền

giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn cho đoàn viên

Đơn vị tính %

Nội dung tuyên truyền giáo dục Cán bộ

đoàn Đoàn viên

1. Giáo dục mục tiêu, lý tưởng sống 75,7 69,7

2. Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 83,0 79,0

3. Giáo dục về đạo đức, lối sống của người thanh niên 79,3 65,7

4. Giáo dục về truyền thống, văn hóa của địa phương 76,3 62,0

5. Tuyên truyền về phát triển kinh tế - xã hội của địa phương 70,7 48,7

6. Giáo dục, tuyên truyền về định hướng nghề nghiệp 59,7 53,0

7. Giáo dục về Đảng, Nhà nước 68,0 46,7

8. Giáo dục về tổ chức đoàn 68,7 56,7

9. Giáo dục về pháp luật, quy định của địa phương 65,7 47,7

10. Giáo dục về phòng chống tệ nạn xã hội 73,7 56,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 4;Phụ lục 3, Bảng 6].

Bảng 3.4 cho thấy, cán bộ đoàn đánh giá hoạt động tuyên truyền giáo

dục của tổ chức cơ sở Đoàn cao hơn đoàn viên. Cán bộ đoàn đánh giá nội

dung giáo dục cao nhất là giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh,

83,0%; nội dung thấp nhất là giáo dục, tuyên truyền định hướng nghề nghiệp,

59,7%. Đoàn viên đánh giá nội dung giáo dục cao nhất là giáo dục về tấm

gương đạo đức Hồ Chí Minh, 79,0%, nội dung thấp nhất là giáo dục về pháp

luật, quy định của địa phương, 47,7%. Như vậy, cả cán bộ đoàn và đoàn viên

đều xếp ở thứ hạng cao nhất nội dung giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí

Minh của tổ chức cơ sở Đoàn cho đoàn viên.

Hoạt động tuyên truyền giáo dục của trong tổ chức cơ sở Đoàn đã mang

lại kết quả: nâng cao hiểu biết cho đoàn viên về các vấn đề chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội. Kết quả điều tra cho thấy, cán bộ đoàn đánh giá mức độ hiểu

biết của đoàn viên cao hơn tự đánh giá của đoàn viên, nhưng mức độ chênh

lệch không nhiều. Cán bộ đoàn và đoàn viên đều đánh giá hiểu biết của đoàn

viên về Đoàn, nhiệm vụ của đoàn viên mức tốt cao nhất, 64,0% và 61,0%;

73

cán bộ đoàn đánh giá hiểu biết truyền thống địa phương mức tốt thấp nhất

53,0%; đoàn viên đánh giá hiểu biết về xây dựng nông thôn mới mức tốt

thấp nhất, 43,0% (Bảng 3.5, Bảng 3.6).

Bảng 3.5: Cán bộ đoàn đánh giá mức độ hiểu biết của đoàn viên về

những vấn đề về chính trị - xã hội

Đơn vị tính %

Nội dung chính trị - xã hội

Mức độ hiểu biết

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Hiểu biết về Đảng 60,7 35,7 1,7 2,0

2. Hiểu biết về chính sách, pháp luật 53,7 43,0 1,3 2,0

3. Hiểu biết về đạo đức Hồ Chí Minh 56,3 36,0 1,3 2,0

4. Hiểu biết về truyền thống của địa phương 53,0 41,0 4,0 2,0

5. Hiểu biết về phát triển kinh tế-xã hội của địa phương 47,0 45,7 2,7 4,7

6. Hiểu biết về đoàn, nhiệm vụ đoàn viên 64,0 33,3 2,7

7. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội 54,3 45,0 0,7

8. Hiểu biết về xây dựng nông thôn mới 54,3 42,0 0,7 3,0

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 5].

Bảng 3.6: Đoàn viên tự đánh giá mức độ hiểu biết về những vấn đề

chính trị - xã hội

Đơn vị tính %

Nội dung chính trị - xã hội

Mức độ hiểu biết

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Hiểu biết về Đảng 54,0 45,7 0,3

2. Hiểu biết về chính sách, pháp luật 50,3 48,7 0,7 0,3

3. Hiểu biết về đạo đức Hồ Chí Minh 60,0 37,7 0,3 2,0

4. Hiểu biết về truyền thống của địa phương 54,0 42,3 1,0 2,7

5. Hiểu biết về phát triển kinh tế - xã hội của địa phương 45,3 50,0 1,7 3,0

6. Hiểu biết về đoàn, nhiệm vụ đoàn viên 61,0 38,0 0,3 0,7

7. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội 57,0 40,3 0,7 2,0

8. Hiểu biết về xây dựng nông thôn mới 43,0 52,7 1,0 3,3

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 7].

74

Nhận thức là một quá trình. Hiểu biết của đoàn viên về những vấn đề

chính trị - xã hội là sự tích lũy thông qua học tập, hoạt động sống,... chứ

không chỉ do hoạt động giáo dục của Đoàn mang lại cho họ. Song, từ đánh

giá của cán bộ đoàn và đoàn viên về hoạt động tuyên truyền giáo dục của tổ

chức cơ sở Đoàn có thể khẳng định, hoạt động giáo dục của tổ chức cơ sở

Đoàn đã góp phần vào nâng cao hiểu biết cho đoàn viên. Vấn đề đặt ra hiện

nay là đổi mới nội dung, hình thức để hoạt động tuyên truyền giáo dục đến

với tất cả đoàn viên, thanh niên và từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả

hoạt động tuyên truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn.

Đánh giá về hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn nói

chung, tổ chức cơ sở Đoàn nói riêng, cán bộ đoàn cơ sở cho rằng, hoạt động

tuyên truyền giáo dục cho cán bộ đoàn được chú trọng hơn tuyên truyền giáo

dục cho đoàn viên. Đánh giá đó của cán bộ đoàn phù hợp với nhận định của

Tỉnh Đoàn Ninh Bình. Đại hội đại biểu Tỉnh Đoàn Ninh Bình nhiệm kỳ 2012-

2017 đã đánh giá: hoạt động tuyên truyền giáo dục ở một số tổ chức cơ sở

Đoàn "dừng lại ở đội ngũ Ban chấp hành và một bộ phận đoàn viên, thanh

niên" [25]; cũng có thể cán bộ đoàn muốn "nâng cao thành tích" hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn.

Trong những năm vừa qua, các cấp bộ Đoàn tỉnh Ninh Bình đã chú

trọng công tác bồi dưỡng cán bộ đoàn. Chỉ tính riêng năm 2015, Đoàn tỉnh và

các huyện đã mở 32 lớp bồi dưỡng cho 1696 cán bộ đoàn các cấp; 106 cán bộ

đoàn cơ sở được cử đi tham gia các khóa bồi dưỡng lý luận chính trị [29].

Trong các lớp bồi dưỡng, ngoài nội dung chuyên môn, các cán bộ đoàn còn

được tuyên truyền giáo dục về nhiều nội dung theo chương trình giáo dục

hằng năm của Tỉnh Đoàn đã xác định và được hướng dẫn để tuyên truyền giáo

dục cho đoàn viên, thanh niên. Vì thế, cán bộ đoàn đánh giá hoạt động giáo

dục của tổ chức đoàn cao hơn đoàn viên là đúng. Nhận định: hoạt động tuyên

truyền giáo dục ở một số tổ chức cơ sở Đoàn dừng lại ở đội ngũ Ban chấp

hành và một bộ phận đoàn viên, thanh niên là có cơ sở.

75

Là cán bộ đoàn, tôi thường xuyên tham gia hoạt động tuyên

truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn. Các buổi tuyên truyền

có nội dung nhưng cách làm thì đơn giản, chủ yếu thông báo tiêu

đề. Theo Tôi, hoạt động giáo dục ở tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay

còn mang tính hình thức. PVS: Nam, cán bộ đoàn cấp xã, huyện

Nho Quan.

Nhiều lần, tôi được cán bộ đoàn thông báo về nội dung tuyên

truyền. Cán bộ đoàn bảo rằng, nói để cho tôi biết hoạt động

tuyên truyền của chi đoàn và muốn tìm hiểu sâu sẽ đưa tài liêu để

đọc. PVS: Nữ, đoàn viên huyện Kim Sơn.

Đoàn viên chúng tôi thường được tuyên truyền về đường lối,

chính sách, pháp luật, truyền thống,... trong các hoạt động xung

kích tình nguyện hoặc vào dịp tổ chức kỷ niệm các ngày lễ do

đoàn cơ sở tổ chức. PVS: Nam, đoàn viên thành phố Ninh Bình.

Từ kết quả điều tra và những phân tích trên đây rút ra một số nhận xét:

Thứ nhất, thời gian vừa qua, các tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình đã tiến

hành khá nhiều hoạt động tuyên truyền giáo dục cho đoàn viên, thanh niên.

Thứ hai, hoạt động tuyên truyền giáo dục cho đoàn viên được các cấp bộ

đoàn cấp trên cơ sở triển khai theo kế hoạch, chương trình hành động đã xác

định của nhiệm kỳ và từng năm, đồng thời tiến hành phổ biến, giáo dục cho

cán bộ đoàn cơ sở thông qua các lớp tập huấn. Thứ ba, việc tuyên truyền

giáo dục cho đoàn viên, thanh niên đã được tiến hành ở các hình thức và mức

độ khác nhau, song nhìn chung chưa đáp ứng mục đích, yêu cầu cả về nội dung

và hình thức, chưa thực hiện việc tuyên truyền giáo dục sâu rộng cho đoàn viên

theo quy định. Về tổng thể, hoạt động tuyên truyền giáo dục của Đoàn được

thực hiện "tốt" ở cấp trên cơ sở với các chương trình, kế hoạch được xác định

cho cả nhiệm kỳ, từng năm và từng quý, thực hiện "khá tốt" với cán bộ đoàn,

nhưng "chưa tốt" ở cấp cơ sở. Hoạt động tuyên truyền giáo dục của tổ chức cơ

sở Đoàn là một khâu yếu hiện nay trong công tác đoàn.

76

Đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên bao gồm những

thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân

tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng,

văn minh. Tổ chức cơ sở Đoàn có nhiệm vụ tổ chức các hoạt động, tạo môi

trường chính trị, xã hội để giáo dục, rèn luyện đoàn viên thành những công

dân tiêu biểu. Tổ chức cơ sở Đoàn có vai trò quan trọng trong việc giáo dục

đoàn viên, thanh niên. Hoạt động tuyên truyền giáo dục là một hoạt động

trọng yếu để tổ chức cơ sở Đoàn làm tròn vai trò xã hội của mình. Hiện trạng

tuyên truyền giáo dục của tổ chức Đoàn cơ sở cho thấy tổ chức cơ sở Đoàn

chưa làm tốt vai trò xã hội của mình, chưa làm tròn vai trò của một tổ chức

quần chúng, một thành tố trong hệ thống chính trị cấp cơ sở. Vấn đề đặt ra

hiện nay là, các tổ chức cơ sở Đoàn phải chủ động, tích cực đưa hoạt động

tuyên truyền giáo dục đến với tất cả đoàn viên, thanh niên. Trong đánh giá

hoạt động tuyên truyền giáo dục của Đoàn không nên chỉ căn cứ vào chương

trình, kế hoạch đã triển khai, mà phải điều tra đánh giá hoạt động tuyên

truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn. Nếu chỉ căn cứ vào chương trình,

kế hoạch đã triển khai để đánh giá sẽ mắc phải "bệnh giấy tờ", "bệnh hành

chính", "bệnh thành tích". Trong chỉ đạo hoạt động tuyên truyền giáo dục, các

cấp bộ đoàn cần bám sát cơ sở, chú trọng kiểm tra, kiểm soát để có sự chỉ đạo

sát, đúng, kịp thời. Trước hết, các cấp bộ đoàn cần tích cực tổng kết thực tiễn,

nghiên cứu lý luận, khái quát kinh nghiệm thực tiễn để tìm kiếm và hình

thành các hình thức, biện pháp mới trong tuyên truyền giáo dục cho đoàn

viên, thanh niên để hướng dẫn và chỉ đạo hoạt động tuyên truyền giáo dục cho

cơ sở, cùng với cấp bộ đoàn cơ sở tháo gỡ những vướng mắc, đưa hoạt động

tuyên truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn vào nền nếp, hiệu quả.

3.2.3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ

sở Đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay

Xung kích trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội là một

hoạt động mang tính chức năng, đặc trưng và truyền thống của Đoàn Thanh

77

niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Thông qua các hoạt động đó đoàn viên thanh

niên cống hiến sức trẻ cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Những năm vừa qua, các tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình đã tích

cực triển khai các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, với nội dung

và hình thức hoạt động đa dạng.

Thực hiện phong trào "Xung kích tình nguyện phát triển kinh tế - xã

hội và bảo vệ Tổ quốc" các tổ chức cơ sở Đoàn đã tập trung tổ chức cho doàn

viên, thanh niên xung kích vào xây dựng nông thôn mới (chuyển dịch cây

trồng vật nuôi, chuyển giao kỹ thuật, phát triển kinh tế hộ, thắp sáng đường

quê,…), đẩy mạnh phong trào thi đua kinh doanh giỏi, xây dựng các mô hình

sản xuất các mặt hàng thủ công mỹ nghệ. Phong trào "Tuổi trẻ Ninh Bình

chung tay xây dựng nông thôn mới" đã được triển khai sát thực tiễn, với hiệu

quả khá cao. Năm 2015, tổ chức cơ sở Đoàn ở 3 thuộc huyện Yên Mô và 1 xã

huyện Nho Quan đã tổ chức thực hiện chương trình của Tỉnh đoàn hỗ trợ các

xã trong xây dựng nông thôn mới. Kết quả, đến cuối năm, cả bốn xã đã đạt

chuẩn nông thôn mới [29].

Hoạt động tình nguyện được các tổ chức cơ sở Đoàn triển khai đều

trong cả năm, tập trung vào các hoạt động: chăm sóc gia đình thương binh liệt

sĩ, chăm lo tết cho người nghèo, hiến máu nhân đạo, tiếp sức mùa thi, khắc

phục hậu quả thiên tai, dịch họa,… Quy mô và các loại hình hoạt động tình

nguyện được da dạng hóa, sát thực tiễn, mang tính nhân văn, nhân đạo nên đã

thu hút khá đông đoàn viên, thanh niên tham gia và được nhân dân, cấp ủy

đảng, chính quyền các địa phương ghi nhận, đánh giá cao. dư luận xã hội

đồng tình và ủng hộ cao [29].

Các tổ chức cơ sở Đoàn đã tổ chức cho đoàn viên, thanh niên xung

kích tham gia xây dựng đời sống mới ở khu dân cư, giữ gìn trật tự an toàn

giao thông, đấu tranh phòng chống buôn bán, vận chuyển và sử dụng ma

túy, thu gom rác thải bảo vệ mội trường, khắc phục hậu quả thiên tai,... Các

hoạt động đó đã góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở

các địa phương.

78

Với các phong trào: "Học sinh 3 rèn luyện", "Sinh viên 5 tốt", "Tiếp

sức đến trường", "Khi tôi 18" và các cuộc thi tin học, các buổi tham quan mô

hình kinh tế giỏi,… tổ chức cơ sở Đoàn đã thực sự đồng hành cùng thanh

niên lập thân, lập nghiệp.

Bảng 3.7: Cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá về hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức

Đơn vị tính %

Các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội Cán bộ

đoàn

Đoàn

viên

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương 69,0 56,7

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 83,3 70,0

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có côn 69,0 63,7

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong các ngày lễ lớn 72,7 62,7

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 77,0 63,7

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật 72,7 57,0

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 76,7 64,3

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai 54,0 36,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 6; Phụ lục 3, Bảng 9].

Bảng 3.7 cho thấy: Một là, cán bộ đoàn và đoàn viên đều ghi nhận

các hoạt động kinh tế - xã hội mà các tổ chức cơ sở Đoàn đã triển khai

trong những năm vừa qua. Nó cũng cho thấy các hoạt động đó có nội dung

đúng định hướng, phù hợp với tuổi trẻ. Hai là, Cán bộ đoàn và đoàn viên

đánh giá hoạt động tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương ở

mức cao nhất, 83,3% và 70,0%; hoạt động tham gia phòng chống, khắc phục

hậu quả thiên tai, dịch bệnh ở mức thấp nhất, 64,0% và 36,7%. Ba là, cán bộ

đoàn đánh giá các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức

cơ sở Đoàn cao hơn đoàn viên. Từ tỷ lệ đoàn viên đánh giá không cao các

hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do tổ chức cơ sở Đoàn triển

khai những năm vừa qua có thể suy luận: sự tham gia của đoàn viên vào

các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội chưa nhiều, chưa thường

xuyên nên họ chưa hiểu rõ các hoạt động do Đoàn tổ chức. Điều tra đoàn

79

viên về mức độ tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội cho

thấy: 30,6% tham gia thường xuyên, 65,4% tham gia không thường xuyên

và 4,0% không tham gia [Phụ lục 3, Bảng 3]. Bốn là, với một tỷ lệ đánh giá

các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội dao động trong khoảng

64,0 - 83,3% (cán bộ đoàn), 36,7 - 70,0% (đoàn viên) gợi mở cho suy đoán,

nội dung và hình thức hoạt động kinh tế - xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức

chưa thật rõ, chưa thật nổi trội làm cho cán bộ đoàn và đoàn viên khó ghi

nhớ nên đánh giá ở mức chưa cao.

Về các hình thức hoạt động xung kích, cán bộ đoàn và đoàn viên

đánh giá cao việc tổ chức các đội xung kích và phối hợp nhiều lực lượng

cùng tham gia, không đánh giá cao việc huy động tất cả đoàn viên, thanh

niên tham gia; đánh giá khá cao việc dựa vào những đoàn viên tiên tiến,

những gương sáng trong lao động sản xuất để gây dựng và làm nòng cốt

cho phong trào xung khích (Bảng 3.8).

Bảng 3.8: Cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá về hình thức hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức

Đơn vị tính %

Các hình thức Cán bộ

đoàn

Đoàn

viên

1.Tổ chức các đội xung kích 74,0 60,0

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia 52,7 41,0

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào 61,0 48,7

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác 69,0 42,0

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng 73,7 66,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 8; Phụ lục 3, Bảng 12].

Kết quả điều tra gợi mở cho các tổ chức cơ sở Đoàn sử dụng các hình

thức phù hợp để tổ chức các hoạt động xung kích. Theo đó, để tổ chức các

hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội hiệu quả cần có lực lượng nòng

cốt. Lực lượng nòng cốt có thể là các đội xung kích, có thể là các cá nhân sản

xuất, lao động giỏi. Việc lựa chọn các đoàn viên tiên tiến, hăng hái, có tri thức

80

và năng lực tham gia các đội xung kích, lựa chọn cá nhân tiên tiến để làm

nòng cốt cho các hoạt động xung kích giữ vai trò quan trọng, quyết định nền

nếp, chất lượng các hoạt động do Đoàn tổ chức. Về các hình thức tổ chức cho

đoàn viên tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đật hiệu quả

cao, cán bộ đoàn được điều tra đề cao việc tổ chức học tập, làm theo gương

sáng trong sản xuất, công tác (65,7%), tổ chức các đội xung kích (63,7%)

[Phụ lục 2, Bảng 9].

Với việc triển khai nội dung, hình thức đa dạng, hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức đã thu được nhiều kết quả.

Các phong trào hành động: "Xung kích tình nguyện phát triển kinh tế -

xã hội và bảo vệ Tổ quốc", "Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp",

"Thanh niên tình nguyện",… Hoạt động tình nguyện do tổ chức cơ sở Đoàn

triển khai trong những năm vừa qua có bước phát triển cả về số lượng và

chất lượng, đảm bảo tính rộng khắp, thiết thực, hiệu quả, sáng tạo, bền vững

và có xu hướng phát triển rộng trong thanh niên, tạo được dấu ấn tốt trong

đời sống xã hội. Chỉ tính riêng năm 2015, đã có trên 200 công trình mà Đoàn

thanh niên cấp tỉnh, huyện và đoàn cơ sở thực hiện, góp phần xây dựng hạ

tầng nông thôn và hỗ trợ nhân dân sản xuất; hơn 650 mô hình thanh niên làm

kinh tế giỏi, trong đó có nhiều mô hình cho thu nhập khá cao. Các cấp bộ

Đoàn đã vận động trên 1.000 ngày công đoàn viên thanh niên tham gia nạo

vét, đào đắp, khơi thông gần 20km kênh mương, dòng chảy, thủy lợi nội đồng

và các hoạt động bê tông hóa đường giao thông nông thôn; vận động gia đình

đoàn viên, thanh niên hiến đất, hiến tài sản và tham gia giải phóng mặt bằng

để xây dựng các công trình nông thôn mới [29].

Về kết quả hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ

sở tổ chức, cán bộ đoàn đánh giá như sau (xếp từ cao xuống thấp tổng mức

tốt và bình thường): 1, Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công

(98,0%); 2, Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai

(97,7%); 3, Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương (96,0%); 4,

Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương (95,3%); 5, Tham gia xây

81

dựng nếp sống văn hóa của địa phương (85,4%). Chỉ riêng mức tốt xếp thứ

gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công (60,7%); 4, Tham gia phòng

chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai (53,7%); 5, Tham gia xây dựng

cơ sở hạ tầng ở địa phương (47,3%) (Bảng 3.9). Từ đánh giá của cán bộ đoàn

có thể suy luận: hoạt động chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có

công đều hơn, rộng hơn; hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa của địa

phương có kết quả và chất lượng cao hơn.

Bảng 3.9: Cán bộ đoàn đánh giá kết quả hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức

Đơn vị tính %

Tốt Bình

thường

Chưa

tốt

Khó

đánh giá

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương 47,3 48,0 1,3 3,3

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 63,7 31,7 2,7 2,0

3. Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công 60,7 37,3 0,0 2,0

4. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 63,3 32,7 2,0 2,0

5. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh,

thiên tai 53,7 44,0 1,0 1,3

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 7].

Về kết quả hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ

sở tổ chức, đoàn viên đánh giá như sau (xếp từ cao xuống thấp tổng mức

tốt và bình thường): 1, Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

(97,0%); 2, Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương (95,7%). 3,

Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công (95,3%); 4, Tham gia

xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương (93,7%); 5, Tham gia phòng chống,

khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai (90,3%). Chỉ riêng mức tốt xếp thứ tự

như sau: 1, Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương (65,0%); 2,

Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương (61,0%); 3, Chăm sóc

gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công (60,3%); 4, Tham gia xây dựng cơ

sở hạ tầng ở địa phương (46,0%); 5, Tham gia phòng chống, khắc phục hậu

82

quả dịch bệnh, thiên tai (41,0%); (Bảng 3.10). Từ đánh giá của đoàn viên có

thể suy luận: hoạt động tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

đều hơn, rộng hơn; hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương có

kết quả và chất lượng cao hơn.

Bảng 3.10: Đoàn viên đánh giá kết quả hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức

Đơn vị tính %

Nội dung Tốt Bình

thường

Chưa

tốt

Khó

đánh giá

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương 46,0 47,7 0,7 5,7

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 65,0 30,7 1,0 3,3

3. Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công 60,3 35,0 2,0 2,7

4. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 61,0 36,0 1,0 2,0

5. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh,

thiên tai 41,0 49,3 2,0 7,7

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 10].

Cho dù còn có sự khác nhau trên một vài điểm nhưng cả cán bộ đoàn

và đoàn viên được điều tra đều khẳng định rõ rằng, những năm vừa qua tổ

chức cơ sở Đoàn đã tổ chức các hoạt động xung kích trên lĩnh vực kinh tế,

văn hóa, xã hội, với nội dung đa dạng, hình thức khá phong phú, thu hút

được thanh niên tham gia, mang lại những hiệu quả xã hội tích cực. Kết quả

đó khẳng định, Đoàn cơ sở đã thực hiện đúng chức năng xã hội của mình, là

đơn vị xã hội tập hợp và tổ chức cho thanh niên xung kích trên các lĩnh vực,

góp sức vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.

Những năm vừa qua, Đoàn đã tổ chức nhiều hoạt động, huy động

được sự tham gia của khá nhiều đoàn viên thanh niên xung kích

trong xây dựng quê hương, giữ gìn môi trường. Tôi cho rằng, hoạt

động xung kích là hoạt động nổi bật của Đoàn, đúng với tổ chức

Đoàn. PVS: Nữ, đoàn viên huyện Nho Quan.

Tôi thường xuyên tham gia các hoạt động xung kích do Đoàn tổ

83

chức. Hoạt động xung kích do Đoàn tổ chức vừa vui, vừa hữu ích,

được mọi người biết đến mình. Nó nhắc nhớ thanh niên về trách

nhiệm xã hội. PVS: Nam, đoàn viên thành phố Ninh Bình.

Việc tổ chức hoạt động xung kích dễ hơn việc tổ chức tuyên truyền

giáo dục cho đoàn viên, thanh niên. Các tổ chức cơ sở Đoàn nên

lồng ghép việc tuyên truyền giáo dục trong các hoạt động kinh tế -

xã hội. PVS: Nữ, cán bộ đoàn thành phố Ninh Bình

Với một tỷ lệ đánh giá kết quả hoạt động ở mức thấp gợi mở cho nhận

xét, các hoạt động xung kích do Đoàn cơ sở tổ chức còn có những hạn chế.

Những hạn chế đó có thể về nội dung, về hình thức và có thể về sự tham gia

của đoàn viên thanh niên và hiệu quả xã hội của nó. Một số cán bộ đoàn,

đoàn viên được phỏng vấn sâu cho rằng: hoạt động kinh tế - xã hội do Đoàn

tổ chức còn dàn trải trên nhiều lĩnh vực, hình thức tổ chức chưa thật đa dạng,

chưa thật sát hợp với thực tiễn, hoạt động xung kích còn chạy theo phong

trào, chưa thật thực chất.

Hoạt động xung kích của Đoàn còn dàn trải nhiều nội dung, chưa

tập trung vào một vài nội dung trọng điểm. Hình thức hoạt động

chưa có nhiều đổi mới, chưa sáng tạo phù hợp với điều kiện mới.

PVS: Nam, cán bộ đoàn huyện Nho Quan.

Tổ chức hoạt động xung kích cần tính đến lợi ích của thanh niên,

có như vậy mới thu hút thanh niên nhiều tham gia. PVS: Nữ, đoàn

viên huyện Nho Quan.

Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn

phụ thuộc rất lớn vào thái độ trách nhiệm, năng lực, phương pháp của cán

bộ đoàn, đoàn viên trong tham gia hoạt động do đoàn tổ chức.

Điều tra cán bộ, đoàn viên về thái độ trách nhiệm, năng lực, phương

pháp của cán bộ đoàn cơ sở trong tổ chức hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội của cơ sở Đoàn tổ chức cho kết quả: cán bộ đoàn và đoàn viên

đánh giá cao nhất tinh thần, trách nhiệm của cán bộ đoàn (82,3% và 87,3%),

đánh giá thấp nhất tri thức, kinh nghiệm công tác (36,3% và - 50,7%) và tri

84

thức khoa học, kỹ thuật (31,0% và 43,7%) [Phụ lục 2, Bảng 13; Phụ lục 3,

Bảng 14]. Kết quả đó cho thấy, cán bộ đoàn có tinh thần trách nhiệm cao

nhưng hạn chế về tri thức (tri thức công tác đoàn, tri thức khoa học kỹ

thuật). Những hạn chế về tri thức là một rào cản để cán bộ đoàn sáng tạo về

nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động xung kích của Đoàn.

Tìm hiểu về thái độ, trách nhiệm, năng lực, phương pháp của cán bộ

đoàn, đoàn viên không chỉ đánh giá về thái độ, trách nhiệm, phương pháp,

mà qua đó có thể thấy được nguyên nhân của những thành tựu và những hạn

chế của các hoạt động kinh tế - xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức. Trong nền

kinh tế thị trường, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc

tế, trong sự bùng nổ thông tin như hiện nay, những yếu kém về tri thức khoa

học sẽ là một trở ngại rất lớn để cán bộ đoàn cơ sở triển khai các hoạt động

xung kích trên lĩnh vực kinh tế - xã hội. Đó không chỉ là nguyên nhân mà

còn là một căn cứ để suy đoán về những hạn chế đổi mới nội dung, hình

thức hoạt động xung kích trên lĩnh vực kinh tế - xã hội của tổ chức cơ sở

Đoàn hiện nay. Cán bộ nào phong trào đó. Cán bộ đoàn hạn chế về tri thức

khoa học thì hoạt động xung kích của đoàn sẽ hạn chế về nội dung, hình

thức. Họ sẽ lúng túng trong việc xác định nội dung, tiêu chí hoạt động và tổ

chức các hình thức hoạt động xung kích. Nếu cán bộ đoàn phát huy mạnh sự

nhiệt tình của mình nhưng do thiếu hiểu biết có thể dẫn đến các hoạt động

chỉ mang tính phong trào, không thực chất.

Điều tra cán bộ, đoàn viên về thái độ trách nhiệm, năng lực, phương

pháp của đoàn viên trong việc tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa,

xã hội do tổ chức cơ sở Đoàn tổ chức cho kết quả: cán bộ đoàn và đoàn viên

đánh giá cao trách nhiệm (76,0% và 66,0%) và niềm tin (71,3% và 58,3%)

của đoàn viên trong tham gia các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức; đánh giá

không cao sự năng động sáng tạo (41,7% và 45,3%) và phương pháp, tác

phong hoạt động (35,3% và 40,0%) [Phụ lục 2, Bảng 16; Phụ lục 3, Bảng 17].

Đoàn viên có trách nhiệm trong tham gia các hoạt động, nhưng thiếu sự sáng

tạo sẽ dẫn đến kết quả và hiệu quả không cao. Quan sát hoạt động xung kích

85

của một vài tổ chức cơ sở Đoàn cho thấy, đoàn viên tham gia các hoạt động

xung kích mang tính phong trào với phong cách thụ động. Vấn đề đặt ra là

khơi dậy tính chủ động, sáng tạo của đoàn viên trong tham gia các hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do đoàn cơ sở tổ chức.

Để khơi dậy tính chủ động, sáng tạo của đoàn viên trong tham gia các

hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do đoàn cơ sở tổ chức, trước hết

phải huy động đông đảo đoàn viên tham gia. Bởi vì, trên thực tế còn có không

ít đoàn viên chưa thường xuyên tham gia các hoạt động do đoàn cơ sở tổ

chức. Điều tra đoàn viên về mức độ tham gia các chính trị, kinh tế, văn hóa,

xã hội do đoàn cơ sở tổ chức cho kết quả: tham gia thường xuyên 30,6%;

tham gia không thường xuyên 65,4%, không tham gia 4,0% [Phụ lục 3, Bảng

3]. Nếu so sánh với tham gia tuyên truyền giáo dục thì đoàn viên tham gia

hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do đoàn cơ sở tổ chức có cao hơn

(Đoàn viên tự đánh giá về tham gia tuyên truyền giáo dục ở các mức lần lượt

là; 26,3%, 66,0% và 7,7%) song vẫn ở mức thấp: 65,4% không thường xuyên

tham gia và 4,0% không tham gia.

Điều tra cán bộ đoàn về mức độ tham gia các chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội của đoàn viên do đoàn cơ sở tổ chức cho kết quả khá tương đồng

với điều tra đoàn viên: đoàn viên tham gia thường xuyên 30,0%, tham gia

không thường xuyên 57,0% và không tham gia 13,0% [Phụ lục 2, Bảng 12].

So sánh giữa kết quả điều tra cán bộ đoàn và đoàn viên cho thấy có sự chênh

lệch khá lớn ở mức đánh giá không tham gia (13,0% so với 4,0%). Kết quả

điều tra cho thông điệp: phải có những đổi mới về nội dung, hình thức tổ chức

hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do đoàn cơ sở tổ chức và cách

thức vận động phù hợp để thu hút tất cả đoàn viên tham gia.

Đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội, tập hợp thanh niên, tổ chức cho

họ tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội nhằm phát huy sức mạnh tuổi

trẻ của thanh niên, thông qua đó giáo dục thanh niên thành những con người

tốt. Đó là chức năng, vai trò xã hội của Đoàn. Những năm vừa qua, phong

trào "Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc", "4 đồng hành

86

cùng thanh niên lập nghiệp" được triển khai sâu rộng, với nội dung khá phong

phú, thiết thực, phát huy vai trò xung kích của đoàn viên, thanh niên tham gia

phát triển kinh tế - xã hội, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, góp phần

củng cố quốc phòng, an ninh, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội

ở địa phương. Các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức đã mang lại hiệu ứng xã

hội tích cực.,khơi dậy và duy trì phong trào xã hội ở các địa phương hướng

vào thực hiện các nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Trong

một số công việc ở các địa phương, đoàn viên thanh niên thực sự giữ vai trò

nòng cốt, đi đầu như: tiếp thu khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp,

chuyển đổi cây trồng vật nuôi, xây dựng các mô hình kinh tế giỏi,.. Những

đoàn viên, thanh niên đó là những nhân tố mới trong phát triển kinh tế - xã

hội ở các địa phương. Tuy vậy, nội dung, hình thức hoạt động kinh tế - xã hội

còn rập khuôn, máy móc, đổi mới chưa nhiều, chưa thật phù hợp thực tiễn. Ở

một số địa phương, một số thời điểm, hoạt động kinh tế - xã hội còn mang

tính phong trào, chưa thiết thực.

Hoạt động xung kích do Đoàn cơ sở tổ chức được triển khai trên diện

rộng, với nhiều chương trình, nhưng thiếu chiều sâu. Các hoạt động đó dừng

lại ở việc huy động đông đảo thanh niên tham gia vào một công việc cụ thể, ở

một thời điểm cụ thể, trên một địa bàn cụ thể, nhưng chưa tạo ra được một

"sân chơi", "môi trường xã hội" để tuổi trẻ phát huy trí tuệ, sáng tạo, lập thân

lập nghiệp. Hoạt động kinh tế - xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức chưa vượt qua

rào cản của "căn bệnh hành chính", của cách thức tổ chức hoạt đọng xã hội

theo bề nổi, dừng lại ở việc phát huy sức lực của tuổi trẻ cho một công việc cụ

thể. Đồng thời, hoạt động của Đoàn chưa hướng tới nhiều đến việc đáp ứng

lợi ích, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đoàn viên, thanh niên. Do đó, tuy

có thu hút được đông đảo thanh niên tham gia nhưng chưa tạo ra sự hứng

khởi, sáng tạo của đoàn viên, thanh niên trong các hoạt động xung kích. Vấn

đề đặt ra hiện nay là, đưa các hoạt động xung kích của Đoàn trở lại với đúng

nghĩa nguyên thủy của nó như trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân

Pháp và đế quốc Mỹ. Nghĩa là, cần tổ chức các hoạt động chính trị, kinh tế,

87

văn hóa, xã hội theo chiều sâu, tạo "sân chơi", "môi trường xã hội" để tuổi trẻ

lập thân lập nghiệp. Các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do

Đoàn cơ sở tổ chức phải thực sự là phong trào "thanh niên khởi nghiệp".

Cán bộ đoàn cơ sở nhiệt tình, trách nhiệm nhưng tri thức và kinh

nghiệm hoạt động đoàn, tri thức khoa học kỹ thuật còn hạn chế nên khó có

thể đưa ra được các nội dung, hình thức mới, sát hợp thực tiễn để tổ chức

cho đoàn viên, thanh niên xung kích trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, nhất

là những hoạt động mang tính sáng tạo trong sản xuất nông, lâm, ngư

nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Để phong trào của Đoàn hoạt động theo

chiều sâu, phù hợp với quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa,

hội nhập quốc tế cần đặc biệt quan tâm bồi dưỡng tri thức khoa học kỹ thuật

cho cán bộ đoàn, nhất là cán bộ đoàn ở cấp cơ sở, và chú trọng bổ sung

những đoàn viên có trình độ khoa học kỹ thuật, những người sản xuất giỏi

vào ban chấp hành đoàn.

Trong nền kinh tế thị trường, để thu hút đông đảo thanh niên tham gia,

phát huy trí tuệ của họ trong hoạt động xung kích cần phải quan tâm tới lợi

ích, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đoàn viên, thanh niên. Giải quyết

tốt, hài hòa các lợi ích sẽ tạo sức hút đông đảo thanh niên tham gia, tạo động

lực để họ cống hiến sức lực, trí tuệ trong các hoạt động của Đoàn. Lợi ích

chính là cái gắn kết con người ta lại với nhau và tạo động cơ hành động.

Kết luận chƣơng 3

Những năm vừa qua, các tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình đã thực

hiện các hoạt động sinh hoạt, tuyên truyền giáo dục và xung kích trên các lĩnh

vực kinh tế, văn hóa, xã hội. Các hoạt động đó được thực hiện thường xuyên,

với một số nội dung và hình thức phù hợp, đạt được kết quả trung bình. Trong

ba hoạt động đó, hoạt động sinh hoạt, hoạt động tuyên truyền giáo dục ở mức

yếu, hoạt động xung kích nổi trội hơn, mức khá. Nhìn chung các hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn chưa thực sự đáp ứng yêu cầu xây dựng Đoàn cơ sở

vững mạnh trong thời kỳ mới, chưa khẳng định rõ vai trò xung kích của tuổi

trẻ trong xây dựng quê hương, đất nước thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,

88

hiện đại hóa, hội nhập quốc tế trong xu thế toàn cầu hóa, xây dựng và bảo vệ

Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Theo tiếp cận của lý thuyết hệ thống, các hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn tỉnh Ninh Bình đã thực hiện đúng chức năng của một hệ thống chính trị

- xã hội, có chức năng giáo dục cộng sản cho thanh niên, tổ chức cho thanh

niên xung kích trên các lĩnh vực.

Có nhiều yếu tố chi phối đến những hạn chế trong hoạt động của Đoàn

cơ sở. Trong phạm vi tổ chức đoàn, đó là những hạn chế về tri thức, kinh

nghiệm công tác đoàn, tri thức khoa học kỹ thuật của cán bộ đoàn, là sự hạn

chế về sự chủ động, sáng tạo và tri thức khoa học kỹ thuật của đoàn viên.

Những hạn chế đó đã tạo ra một rào cản trong việc đổi mới nội dung, hình

thức hoạt động của Đoàn cơ sở. Việc chỉ ra các hạn chế của cán bộ đoàn và

đoàn viên trên cơ sở vận dụng lý thuyết về "Bộ máy nhiệm sở" của M.Weber

về tính chuyên môn và sự mẫn cán là một đặc trưng của bộ máy nhiệm sở.

Những hạn chế của cán bộ đoàn, đoàn viên đã cho thấy rõ hơn tính thực tiễn

của lý thuyết về "Bộ máy nhiệm sở" của M.Weber.

89

Chƣơng 4

ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG

CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY

Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn do Ban Chấp hành Đoàn cơ sở tổ

chức với sự tham gia của đoàn viên. Tinh thần, trách nhiệm và kiến thức, kinh

nghiệm tổ chức của cán bộ đoàn, ý thức tự giác và sự chủ động sáng tạo của

đoàn viên ảnh hưởng trực tiếp đến nền nếp, kết quả các hoạt động của tổ chức

cơ sở Đoàn.

Thực tiễn cho thấy rằng, phong trào đoàn ở các địa phương không đồng

đều ngang nhau, có địa phương mạnh, có địa phương chưa mạnh. Phong trào

đoàn ở cơ sở phụ thuộc nhất định vào sự lãnh đạo chỉ đạo của cấp ủy đảng,

chính quyền địa phương, sự ủng hộ, giúp đỡ của các tầng lớp nhân dân và

điều kiện kinh tế - xã hội ở mỗi địa phương.

4.1. CÁN BỘ ĐOÀN CƠ SỞ VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

4.1.1. Vai trò của cán bộ đoàn cơ sở trong hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn

Những năm vừa qua, cán bộ đoàn cơ sở ở tỉnh Ninh Bình luôn được

kiện toàn, bổ sung đủ về số lượng theo quy định của Điều lệ Đoàn, với cơ cấu

xã hội phù hợp đáp ứng yêu cầu xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh và tổ chức

các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở Đoàn. "Nhiệm kỳ

vừa qua, với sự quan tâm của cấp ủy đảng và chính quyền địa phương, tinh

thần trách nhiệm của cán bộ đoàn, đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở luôn được bảo

đảm đủ về số lượng, chất lượng ngày một nâng cao, đáp ứng yêu cầu xây dựng

tổ chức Đoàn trong thời kỳ mới" [25]. Bình xét năm 2016, trong tổng số 225 tổ

chức cơ sở Đoàn, 75,21% đạt loại vững mạnh, 20,98% đạt loại khá, 3,53% loại

trung bình, không có loại yếu; trong số 309 chi đoàn cơ sở, 74,31% đạt loại vững

mạnh, 16,82% loại khá, 4,35% loại trung bình, 0,34% loại yếu [Phụ lục 1, Bảng

4,5]. Trong năm 2016, các tổ chức đoàn cơ sở đã kết nạp 8124 đoàn viên, khối

cấp xã kết nạp 1449 đoàn viên mới [Phụ lục 2, Bảng 2].

Kết quả xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn là trí tuệ, công sức của nhiều

90

người, nhiều lực lượng, trong đó có vai trò của cán bộ đoàn. Trong điều kiện

hiện nay, cán bộ đoàn cơ sở giữ vị thế, vai trò rất quan trọng trong xây dựng

tổ chức cơ sở Đoàn. Nếu đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở không có trách nhiệm và

năng lực tổ chức sẽ không thể có các tổ chức đoàn vững mạnh, thường xuyên

hoạt động theo chức năng của một tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở. Kết quả

xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn những năm vừa qua đã khẳng định vai trò của

cán bộ đoàn cơ sở đối với hoạt động xây dựng và các hoạt động của tổ chức

cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Trong những năm vừa qua, tổ chức cơ sở Đoàn đã tiến hành tuyên

truyền giáo dục cho đoàn viên theo nhiều chủ đề. Hoạt động đó đã góp phần

nâng cao hiểu biết cho đoàn viên. Điều tra đoàn viên về hoạt động tuyên

truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn, các đoàn viên cho rằng họ đã thu

nhận được nhiều tri thức từ hoạt động này. Trong đó, đoàn viên đánh giá cao

những thu nhận về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, về mục tiêu lý tưởng, về

đạo đức, lối sống của thanh niên, về truyền thống văn hóa của địa phương và

hiểu biết về tổ chức đoàn, với các tỷ lệ lần lượt là: 79,0%, 69,7%, 65,7%,

62,0% và 56,7% [Phụ lục 3, Bảng 7]. Đánh giá về mức độ hiểu biết, đoàn

viên được điều tra đánh giá cao hiểu biết về tổ chức đoàn, về tấm gương đạo

đức Hồ Chí Minh, về Đảng, về truyền thống văn hóa của địa phương, với tỷ lệ

mức tốt lần lượt là: 61,0%, 60,0%, 54,0% và 54,0% [Phụ lục 3, Bảng 8].

Đánh giá của đoàn viên về các hoạt động tuyên truyền giáo dục và mức

độ hiểu biết chính trị - xã hội đã phản ánh hoạt động tuyên truyền giáo dục

của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình những năm vừa qua. Có thể cần phải

có những nghiên cứu tiếp tục để đánh giá đầy đủ về hoạt động tuyên truyền

giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn (nội dung, hình thức, phương pháp, hiệu

quả,…), nhưng với kết quả điều tra đã có thể cho nhận xét: Những năm vừa

qua, các tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình đã tổ chức hoạt động tuyên

truyền giáo dục cho đoàn viên. Trong điều kiện phát triển mạnh của các

phương tiện thông tin đại chúng và sự tiếp nhận đa dạng các nguồn thông tin

của đoàn viên, việc các tổ chức cơ sở Đoàn định kỳ, thường xuyên tổ chức

hoạt động tuyên truyền giáo dục cho đoàn viên là một sự cố gắng rất lớn, qua

91

đó khảng định rõ hơn vai trò của cán bộ đoàn ở cơ sở. Có thể còn có những ý

kiến khác về mức độ kết quả đã đạt được, nhưng với kết quả điều tra đoàn

viên về hoạt động tuyên truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh

Bình những năm vừa qua đã cho thấy tầm ảnh hưởng của cán bộ đoàn cơ sở

đối với hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn.

Thực hiện chương trình, kế hoạch, chỉ đạo hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội của các cấp bộ Đoàn, các tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình

đã tổ chức nhiều hoạt động. Thực hiện phong trào "5 xung kích xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc", các cấp bộ đoàn đã triển khai thực hiện chương trình: "Tuổi

trẻ Ninh Bình chung tay xây dựng nông thôn mới", "Thắp sáng đường quê";

Thực hiện phong trào "4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp" có

các chương trình: "Học sinh 3 rèn luyện", "Sinh viên 5 tốt", "Tiếp sức đến

trường", "Học làm người có ích", thành lập câu lạc bộ "Kỹ năng sống"; Thực

hiện phong trào "Xung kích ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi

trường", đoàn đã triển khai các chương trình hành động: "Ngày thứ bảy tình

nguyện", "Ngày tình nguyện xanh"; v.v… [31].

Điều tra đoàn viên về việc tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội do đoàn cơ sở tổ chức cho kết quả: 70,0% cho rằng đã tham

gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương; 64,3% đã tham gia giữ gìn

trật tự, an toàn xã hội ở địa phương; 63,7% đã tham gia xây dựng Đảng, chính

quyền; 63,7% đã tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có

công; 62,7% đã tham gia tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong

các ngày lễ lớn; 57,0% đã tham gia tuyên truyền pháp luật; 56,7% tham gia

xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương; 36,7% tham gia phòng chống, khắc

phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai [Phụ lục 3, Bảng 9]. Mức độ tham gia các

hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của đoàn viên cao thấp khác

nhau, song nó cũng đã cho thấy rằng: những năm vừa qua, các tổ chức cơ sở

Đoàn tỉnh Ninh Bình đã triển khai nhiều hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa,

xã hội, tạo môi trường để tuổi trẻ góp công sức trong phát triển kinh tế - xã

hội của quê hương.

Thông qua đánh giá về hoạt động tuyên truyền giáo dục, hoạt động

92

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình

những năm vừa qua đã khẳng định rõ hơn vai trò cán bộ đoàn đối với các

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Không có một đội ngũ cán bộ đoàn nhiệt

tình, trách nhiệm, chủ động sẽ không thể duy trì các hoạt động của tổ chức cơ

sở Đoàn như hiện nay.

4.1.2. Phẩm chất, năng lực của cán bộ Đoàn cơ sở

Với 9 nội dung đo, cán bộ đoàn tự đánh giá như sau (mức độ tốt, xếp

thứ tự từ cao xuống thấp: 1, Uy tín trong đoàn viên, thanh niên; 2, Tinh thần

trách nhiệm; 3, Uy tín trong cộng đồng làng xã; 4, Uy tín với đoàn viên, thanh

niên; 5, Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền; 6, Sự năng động, sáng tạo;

7, Phương pháp, tác phong công tác đoàn; 8, Tri thức, kinh nghiệm công tác

đoàn; 9, Tri thức khoa học, kỹ thuật (Bảng 4.1).

Bảng 4.1: Cán bộ đoàn tự đánh giá về phẩm chất và năng lực

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tinh thần trách nhiệm 82,3 34,3 2,3 2,7

2. Sự năng động, sáng tạo 60,7 34,3 2,3 2,7

3. Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn 36,3 49,7 1,3 12,7

4. Phương pháp, tác phong công tác đoàn 50,0 40,0 4,0 6,0

5. Tri thức khoa học, kỹ thuật 31,0 55,3 3,0 10,7

6. Uy tín với đoàn viên, thanh niên 77,7 19,0 0,7 2,7

7. Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền 74,7 22,0 3,3

8. Uy tín trong cộng đồng làng xã 79,3 17,3 0,7 2,7

9. Uy tín trong đoàn viên, thanh niên 83,0 13,7 0,7 2,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 13].

Điều tra đoàn viên về đội ngũ cán bộ đoàn cũng cho kết quả tương tự

như điều tra cán bộ đoàn. Đoàn viên đánh giá cao uy tín của cán bộ đoàn và

đánh giá không cao tri thức, kinh nghiệm, phương pháp công tác đoàn và tri

thức khoa học kỹ thuật (Bảng 4.2). Điểm khác biệt giữa tự đánh giá của cán

bộ đoàn với đánh giá của đoàn viên là: đoàn viên đánh giá cán bộ đoàn cao

93

hơn trên tất cả các nội dung; ví dụ: mức đánh giá tốt về tri thức, kinh nghiệm

công tác đoàn, 50,7% so với 36,3%; mức đánh giá tốt về tinh thần trách

nhiệm, 87,3% so với 82,3%; mức đánh giá tốt về uy tín trong đoàn viên, thanh

niên, 87,3% so với 83,0%; mức đánh giá tốt về tri thức khoa học kỹ thuật,

43,7% so với 31,0% (Bảng 4.1 và Bảng 4.2).

Bảng 4.2: Đoàn viên đánh giá về đội ngũ cán bộ đoàn ở địa phƣơng

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tinh thần trách nhiệm 87,3 12,0 0,7

2. Sự năng động, sáng tạo 70,3 26,0 0,3 3,3

3. Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn 50,7 44,7 0,7 4,0

4. Phương pháp, tác phong công tác đoàn 51,3 45,3 3,3

5. Tri thức khoa học, kỹ thuật 43,7 50,7 1,0 4,7

6. Uy tín với đoàn viên, thanh niên 82,7 11,3 6,0

7. Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền 86,0 8,3 0,3 6,3

8. Uy tín trong cộng đồng làng xã 84,7 11,0 0,3 4,0

9. Uy tín trong đoàn viên, thanh niên 87,3 8,0 0,3 4,3

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 14].

Kết quả điều tra cán bộ đoàn và đoàn viên cho thấy mức độ đánh giá về

phẩm chất và năng lực của cán bộ đoàn cơ sở, độ tin cậy về đánh giá vai trò

thực của cán bộ đoàn đối với các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh

Bình hiện nay. Theo sự tự đánh giá của cán bộ đoàn và đánh giá của đoàn

viên có thể nhận xét: cán bộ đoàn cơ sở có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình

trong công tác đoàn. Nhận xét này phù hợp với việc đánh giá vai trò của cán bộ

đoàn trong các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Bằng nhiệt tình và trách

nhiệm, cán bộ đoàn cơ sở đã duy trì các hoạt động sinh hoạt, tuyên truyền giáo

dục trong tổ chức Đoàn và tổ chức các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã

hội, nhằm phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ trong xây dựng và bảo vệ quê

hương. Tuy vậy, cán bộ đoàn cơ sở còn yếu về tri thức, phương pháp công tác

đoàn và tri thức khoa học kỹ thuật. Có lẽ vì thế mà sức hút của hoạt động

94

truyên truyền giáo dục, hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ

sở tổ chức đối với đoàn viên chưa cao. Trong ba hoạt động, đoàn viên tự đánh

giá tham gia hoạt động sinh hoạt đoàn cao nhất (tham gia thường xuyên

66,0%), tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội mức độ thường

xuyên 30,6%, tham gia hoạt động tuyên truyền giáo dục ở mức thấp nhất (tham

gia thường xuyên 26,3%) [Phụ lục 3, Bảng 3]. Hạn chế về tri thức, phương

pháp công tác đoàn và tri thức khoa học kỹ thuật của cán bộ đoàn cơ sở ảnh

hưởng tiêu cực tới chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay.

Vấn đề cần khắc phục trong thời gian tới là nâng cao tri thức và phương

pháp công tác đoàn, tri thức khoa học kỹ thuật cho cán bộ đoàn cơ sở. Nếu

khắc phục và nâng cao được các nội dung này sẽ nâng cao hiệu quả các hoạt

động của tổ chức cơ sở Đoàn. Nhiệt tình trách nhiệm cộng với tri thức và

phương pháp khoa học sẽ nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ

chức cơ sở Đoàn, thông qua đó nâng cao hơn nữa uy tín của cán bộ đoàn. Báo

cáo tổng kết năm 2016 của Tỉnh Đoàn Ninh Bình đã khẳng định: "Phong trào

đoàn ở cơ sở được triển khai khá đồng bộ, nền nếp có sự đóng góp rất lớn của

cán bộ đoàn. Bằng sự nhiệt tình, trách nhiệm, các cán bộ đoàn ở cở sở đã vượt

qua khó khăn, rào cản về tri thức và kinh nghiệm để duy trì các hoạt động của

tổ chức Đoàn" [31]

Điểm nổi trội của đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở hiện nay là, họ rất

nhiệt tình, hăng hái trong công tác đoàn. Điểm hạn chế ở họ là tri

thức khoa học kỹ thuật. Hạn chế này ảnh hưởng tiêu cực trong quá

trình tổ chức các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội do tổ chức cơ

sở Đoàn tiến hành. PVS Nam, cán bộ đoàn huyện Nho Quan

4.2. ĐOÀN VIÊN VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

4.2.1. Lý do gia nhập, tham gia các hoạt động Đoàn của đoàn viên

Lý do gia nhập, tham gia các hoạt động của Đoàn được xem là động cơ

hoạt động của đoàn viên trong các hoạt động do tổ chức cơ sở Đoàn tổ chức.

Kết quả điều tra đoàn viên cho thấy, các lý do: Mong muốn được sinh

hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội; Để được đóng góp với địa phương

có tỷ lệ trả lời cao nhất 69,0% và 66,0%; Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh

95

thần của cá nhân ở mức thấp 14%; Theo sự khuyên bảo của bạn bè có tỷ lệ

thấp nhất 7,0% (Bảng 4.3).

Cán bộ đoàn cơ sở nhận định về lý do gia nhập, tham gia các hoạt động

Đoàn của đoàn viên có tỷ lệ ở mức tương tự như tự đánh giá của đoàn viên.

Cán bộ đoàn nhận định ở mức cao lý do mong muốn được sinh hoạt trong một

tổ chức chính trị - xã hội và để được đóng góp với địa phương, 76,0% và

70,3%. Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân ở mức thấp

30,0%; Theo sự khuyên bảo của bạn bè có tỷ lệ thấp nhất 22,7% (Bảng 4.3).

Tỷ lệ tự đánh giá của đoàn viên và nhận xét của cán bộ đoàn có mức

cao thấp khác nhau song mức độ đánh giá với từng lý do khá tương đồng,

không có sự khác biệt nhiều. Đoàn viên và cán bộ đoàn đánh giá ở mức cao

nhất lý do mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội và

để được đóng góp với địa phương của đoàn viên. Như vậy, có thể suy luận:

đoàn viên gia nhập, tham gia các hoạt động của Đoàn xuất phát từ định hướng

giá trị chính trị - xã hội, chứa đựng một ý nghĩa xã hội. Nó cũng là một phần

của phẩm chất con người xã hội trong đoàn viên: mong muốn có được liên kết

xã hội để học hỏi xã hội và tự khẳng định bản thân mình.

Bảng 4.3: Lý do gia nhập Đoàn, tham gia các hoạt động của tổ chức Đoàn

- tự đánh giá của đoàn viên và đánh giá của cán bộ đoàn

Đơn vị tính %

Lý do Tự đánh giá

của đoàn viên

Đánh giá của

cán bộ đoàn

1. Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội 69,0 76,0

2. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã 26,3 40,0

3. Để được đóng góp với địa phương 66,0 70,3

4. Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân 14,0 30,0

5. Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt động cộng đồng 34,3 50,3

6. Để khẳng định bản thân trong cộng đồng 32,0 45,0

7. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội 49,7 53,3

8. Theo sự khuyên bảo của bạn bè 7,0 22,7

9. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân 28,7 31,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 11; Phụ lục 3, Bảng 2].

96

Theo giới tính, về lý do gia nhập, tham gia hoạt động Đoàn của đoàn

viên cũng có sự khác biệt nhất định giữa nam và nữ đoàn viên. Trong 9 lý do

tham gia tổ chức đoàn, cả nam nữ đoàn viên đánh giá khá cao lý do "Mong

muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội" và "Để được đóng

góp với địa phương"; tỷ lệ trả lời cho hai lý do này là: 72,4% và 65,3%;

71,2% và 60,4%. Trong hai lý do này, lý do "Để được đóng góp với địa

phương" tỷ lệ trả lời giữa nam và nữ đoàn viên có sự chênh lệch, độ lệch

10,8% (Bảng 4.4).

Bảng 4.4: Tự đánh giá của đoàn viên về lý do tham gia tổ chức đoàn,

theo giới tính

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá Giới tính

Nam Nữ

1. Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội 72,4 65.3

2. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã 26,3 26.4

3. Để được đóng góp với địa phương 71,2 60.4

4. Để được thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân 19.9 7.6

5. Phát huy truyền thống gia đình trong hoạt động cộng đồng 31.4 37.5

6. Để khẳng định bản thân trong cộng đồng 35.9 27.8

7. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội 53.8 45.1

8. Theo sự khuyên bảo của bạn bè 11.5 2.1

9. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân 28.8 28.5

Tổng số người trả lời 156 144

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 18].

Sự chênh lệch giữa nam và nữ đoàn viên còn thấy rõ ở môt số lý do

như: "Để được thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân", 19,9% so

với 7,6%, chênh lệch 12,3%; "Theo sự khuyên bảo của bạn bè", 11,5% so với

2,1%, chênh lệch 9,4%; "Để khẳng định bản thân trong cộng đồng", 35,9% và

27,8%, chênh lệch 8,1%. Theo kết quả này, có thể suy luận rằng: nam đoàn

viên có xu hướng hướng ngoại trong việc gia nhập, tham gia hoạt động của

Đoàn. Họ việc gia nhập, tham gia hoạt động của Đoàn để thỏa mãn nhu cầu

đời sống tinh thần và tự khẳng định bản thân.

97

Từ kết quả điều tra có thể rút ra nhận xét: sự gia nhập, tham gia các

hoạt động Đoàn của đoàn viên là có ý thức, không thụ động. Đây là một dấu

hiệu mang tính tích cực trong động cơ gia nhập, tham gia các hoạt động Đoàn

của đoàn viên. Chính sự tự ý thức trong việc gia nhập, tham gia các hoạt động

Đoàn mà các đoàn viên có tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động do Đoàn

cơ sở tổ chức. Tuy vậy, việc đánh giá ở mức thấp lý do: Để thỏa mãn nhu cầu

đời sống tinh thần của cá nhân cho thấy các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

cần đổi mới nội dung, hình thức các hoạt động để thu hút đoàn viên tham gia

nhằm thỏa mãn đời sống tinh thần của họ.

4.2.2. Mức độ tham gia các hoạt động Đoàn của đoàn viên

4.2.2.1. Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong

tham gia hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Lý do gia nhập, tham gia các hoạt động của Đoàn được xem là động cơ

hoạt động của đoàn viên thì tinh thần, trách nhiệm và năng lực được xác định

là nội dung đo hành vi của đoàn viên trong tham gia trong các hoạt động do tổ

chức cơ sở Đoàn tổ chức. Nó là những biểu hiện của động cơ trong hành động

của đoàn viên khi gia nhập, tham gia các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Bảng 4.5: Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong tham

gia hoạt động của Đoàn - đánh giá của cán bộ đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tinh thần trách nhiệm của đoàn viên trong hoạt động

của Đoàn 76,0 20,0 4,0

2. Sự năng động, sáng tạo của đoàn viên trong hoạt

động của Đoàn 41,7 49,3 2,7 6,3

3. Phương pháp, tác phong của đoàn viên trong hoạt

động của Đoàn 35,3 58,7 6,0

4. Thái độ của đoàn viên đối với các hoạt động của Đoàn 46,0 45,0 0,3 8,7

5. Niềm tin của đoàn viên đối với hoạt động của Đoàn 71,3 22,0 1,3 5,3

6. Tinh thần đoàn kết giữa các đoàn viên trong hoạt

động của Đoàn 76,0 18,7 1,3 4,0

7. Quan hệ giữa đoàn viên và cán bộ đoàn trong hoạt

động của Đoàn 81,7 14,0 0,3 4,0

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 16].

98

Bảng 4.5 cho thấy, cán bộ đoàn đánh giá cao quan hệ giữa đoàn viên và cán

bộ đoàn trong hoạt động của Đoàn (mức tốt 81,7%), tinh thần trách nhiệm của

đoàn viên trong hoạt động của Đoàn (mức tốt 76,0%), tinh thần đoàn kết giữa các

đoàn viên trong hoạt động của Đoàn (mức tốt 76,0%); đánh giá thấp phương pháp,

tác phong của đoàn viên trong hoạt động của Đoàn (mức tốt 35,3%).

Điều tra đoàn viên về tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên

trong tham gia sinh hoạt, hoạt động của tổ chức đoàn cho kết quả khá tương

đồng như đánh giá của cán bộ đoàn. Đoàn viên đánh giá ở mức cao quan hệ

giữa đoàn viên và cán bộ đoàn (mức tốt 77,0%), tinh thần đoàn kết giữa các

đoàn viên trong hoạt động của Đoàn (mức tốt 69,7%), tinh thần trách nhiệm

(mức tốt 66,0%); đánh giá thấp phương pháp, tác phong trong hoạt động của

Đoàn (mức tốt 40,0%) (Bảng 4.6).

Bảng 4.6: Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong tham

gia sinh hoạt, hoạt động của tổ chức Đoàn - tự đánh giá của đoàn viên

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tinh thần trách nhiệm của đoàn viên trong sinh hoạt,

hoạt động của Đoàn

66,0 32,7 1,3

2. Sự năng động, sáng tạo của đoàn viên trong sinh

hoạt, hoạt động của Đoàn

45,3 52,0 0,7 2,0

3. Phương pháp, tác phong của đoàn viên trong hoạt

động của Đoàn

40,0 55,0 1,7 3,3

4. Thái độ của đoàn viên đối với các hoạt động của Đoàn 50,0 46,3 1,7 2,0

5. Niềm tin của đoàn viên đối với tổ chức Đoàn, hoạt

động của Đoàn

58,3 38,0 1,3 2,3

6. Tinh thần đoàn kết giữa các đoàn viên trong tổ chức

Đoàn, hoạt động của Đoàn

69,7 26,3 0,3 3,7

7. Quan hệ giữa đoàn viên và cán bộ đoàn 77,0 19,0 4,0

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 16].

99

Cán bộ đoàn và đoàn viên đánh giá thấp phương pháp, tác phong công

tác đoàn của đoàn viên. Hạn chế về phương pháp, tác phong công tác đoàn

của đoàn viên sẽ ảnh hưởng tiêu cực đối với các hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn. Vấn đề đặt ra là, cần bồi dưỡng, xây dựng và phát huy phương pháp,

tác phong của đoàn viên trong hoạt động của Đoàn.

Điểm đáng chú ý là, cán bộ đoàn và đoàn viên đánh giá cao niềm tin

của đoàn viên vào các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức, với mức tốt là

71,3% và 58,3% (Bảng 4.5 và Bảng 4.6). Đây là một căn cứ để đánh giá sự

thu hút của các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức đối với đoàn viên. Khi mà

đoàn viên có niềm tin thì sự tham gia của họ vào các hoạt động do Đoàn cơ sở

tổ chức sẽ nhiệt tình, trách nhiệm cao hơn, thu được kết quả tốt hơn. Với mức

độ đo được về niềm tin của đoàn viên với các hoạt động của Đoàn cũng cho

thấy đoàn viên luôn mong muốn tham gia hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức.

Với những đánh giá của cán bộ đoàn về đoàn viên khẳng định rõ hơn

về tính tự giác khi gia nhập, tham gia các hoạt động Đoàn của đoàn viên.

Sự tự giác gia nhập, tham gia các hoạt động Đoàn của đoàn viên là một

động lực thúc đẩy họ thực hiện các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức ở mức

độ khá cao. Trong các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, việc tham gia

sinh hoạt đoàn được đoàn viên đánh giá ở mức thường xuyên khá cao,

66,0%; tham gia hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn ở mức

thường xuyên khá thấp, 26,3%. Đáng chú ý, có đến 7,67% đoàn viên tự

đánh giá không tham gia hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức

đoàn và 4,0% không tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội

do Đoàn cơ sở tổ chức (Biểu 4.1). Với nội dung này, cán bộ đoàn đánh giá

với tỷ lệ khá cao: 27,0% cán bộ đoàn nhận định đoàn viên không tham gia

hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn và 13,0% nhận định

đoàn viên không tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do

Đoàn cơ sở tổ chức (Biểu 4.2)

100

Biểu 4.1: Đoàn viên tự đánh giá về mức độ tham gia các hoạt động

của Đoàn cơ sở

Đơn vị tính %

66

26.330.6

34

66 65.4

0

7.674

0

10

20

30

40

50

60

70

Sinh hoạt đoàn Hoạt động

tuyên truyền

giáo dục trong

tổ chức đoàn

Hoạt động

chính trị, kinh

tế, văn hóa, xã

hội

Thường xuyên

Không thường xuyên

Không tham gia

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 3].

Biểu 4.2: Cán bộ đoàn đánh giá về mức độ tham gia của đoàn viên với

các hoạt động của Đoàn cơ sở

65.2

22.7

3034.8

50.3

57

0

27

13

0

10

20

30

40

50

60

70

Sinh hoạt đoàn Hoạt động

tuyên truyền

giáo dục trong

tổ chức đoàn

Hoạt động

chính trị, kinh

tế, văn hóa, xã

hội

Thường xuyên

Không thường xuyên

Không tham gia

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 12].

101

Như vậy, theo tự nhận của đoàn viên và đánh giá của cán bộ đoàn,

trong các hoạt động thì đoàn viên tham gia sinh hoạt đoàn khá thường xuyên,

nhưng tham gia tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn và hoạt động chính

trị, kinh tế, văn hóa, xã hội không được thường xuyên, với mức không tham

gia khá cao. Vấn đề đặt ra là, cần đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền

giáo dục trong tổ chức đoàn và hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội để

thu hút đoàn viên tham gia thường xuyên hơn vào hai hoạt động này. Kết quả

này tương đồng với điểm hạn chế của cán bộ đoàn hiện nay: tri thức, phương

pháp công tác đoàn và trị thức khoa học kỹ thuật. Do còn hạn chế về các nội

dung này nên hoạt động của đoàn chưa thật phong phú, sát thực nên chưa thu

hút nhiều đoàn viên tham gia.

4.2.2.2. Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn - theo học vấn

Hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn.

Bảng 4.7: Đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở, đoàn viên về hoạt động

sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Đánh giá tốt của cán bộ

đoàn cơ sở, theo học vấn

Đánh giá tốt của đoàn

viên, theo học vấn

THPT CĐ ĐH,

SĐH THPT CĐ

ĐH,

SĐH

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 54.6 65.9 59.1 45.9 44.8 56.4

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cơ sở 68.9 75.0 77.4 70.6 52.4 72.7

Nội dung sinh hoạt chi đoàn 34.5 52.3 60.2 41.2 43.8 45.5

Nội dung sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cơ sở 62.2 72.7 81.7 57.6 47.6 51.8

Hình thức sinh hoạt chi đoàn 37.0 54.5 68.8 54.1 45.7 42.7

Hình thức sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cơ sở 65.5 65.9 72.0 58.8 49.5 57.3

Kết quả sinh hoạt chi đoàn 48.7 54.5 69.9 56.5 57.1 61.8

Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cơ sở 59.7 61.4 82.8 69.4 55.2 67.3

Tổng số người trả lời 119 88 93 85 105 110

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 17; Phụ lục 3, Bảng 19].

102

Bảng 4.7 cho thấy, trong tám nội dung đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở về

hoạt động sinh hoạt đoàn ở mức tốt có hai nội dung không có sự khác biệt tính theo

trình độ học vấn: "Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở", "Hình

thức sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở". Sáu nội dung còn lại, có những

nội dung có sự khác biệt rõ, có những nội dung có sự khác biệt nhưng không lớn.

Những nội dung có sự khác biệt rõ tính theo trình độ học vấn của cán bộ đoàn cơ

sở: "Nội dung sinh hoạt chi đoàn", trình độ học vấn trung học phổ thông tỷ lệ mức

tốt là 34,5%, học vấn cao đẳng 52,3%, đại học, sau đại học 60,2%; tương tự như

vậy, ở nội dung "Hình thức sinh hoạt chi đoàn" lần lượt là 37,0%, 54,5% và 68,8%;

nội dung "Kết quả sinh hoạt Ban Chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở" lần lượt là

59,7%, 61,4% và 82,8%. Trong tám nội dung đánh giá của đoàn viên về hoạt động

sinh hoạt đoàn ở mức tốt có ba nội dung không có sự khác biệt tính theo trình độ

học vấn: "Nội dung sinh hoạt chi đoàn"; "Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở", "Kết quả sinh hoạt chi đoàn". Như vậy, ở cả ba thang bậc trình

độ học vấn, đoàn viên đánh giá nội dung và kết quả sinh hoạt chi đoàn khá tương

đồng. Như vậy, kết quả điều tra về hoạt động sinh hoạt chi đoàn tính theo trình độ

học vấn cho thấy: cán bộ đoàn cơ sở và đoàn viên có sự đánh giá không đồng nhất,

ở cán bộ đoàn có sự khác biệt, đoàn viên không có sự khác biệt.

Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, theo học vấn

Đánh giá của đoàn viên về hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội

do Đoàn cơ sở tổ chức ở mức tốt có sự khác biệt về tỷ lệ trả lời giữa các trình

độ học vấn (Bảng 4.8).

Bảng 4.8: Đánh giá của đoàn viên về những hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức, theo học vấn

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Đánh giá của đoàn viên,

theo học vấn

THPT CĐ ĐH, SĐH

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương 68.2 60.0 44.5

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 81.2 57.1 73.6

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công 70.6 44.8 76.4

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong các ngày lễ lớn 72.9 47.6 67.3

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 74.1 52.4 66.4

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật 62.4 44.8 64.5

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 75.3 51.4 68.2

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai 40.0 31.4 39.1

Tổng số người trả lời 85 105 110

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 20].

103

Bảng 4.8 cho thấy, trong 8 nội dung, nội dung thứ 8 "Tham gia phòng

chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai" không có sự khác biệt nhiều

về mức độ tham gia, tính theo trình độ học vấn (40,0%, 31,4% và 39,1%).

Trong 7 còn lại, giữa các nhóm trình độ học vấn của đoàn viên có sự chênh

lệch khá lớn, trên dưới 20,0%, có nội dung hơn 30,0%: Nội dung "Tham gia

xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương", học vấn trong học phổ thông là 68,2%,

cao đẳng là 60,0%, đại học, sau đại học 44,5% (chênh lệch cao thấp 21,7%);

"Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương" lần lượt là 81,2%,

57,1% và 73,6% (chênh lệch cao và thấp 24,1%); "Tham gia chăm sóc gia

đình liệt sĩ, thương binh, người có công" lần lượt là 70,6%, 44,8% và 76,4%

(chênh lệch cao thấp 31,6%);... Từ sự phân tích trên cho thấy, theo trình độ

học vấn, có sự khác biệt nhiều trong đánh giá của đoàn viên về các hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức.

Hoạt động xung kích của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn

Đánh giá của cán bộ đoàn về hoạt động xung kích của tổ chức cơ sở

Đoàn ở mức tốt có sự khác biệt về tỷ lệ trả lời giữa các trình độ học vấn

(Bảng 4.9).

Bảng 4.9: Đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở về hoạt động xung kích của

tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Đánh giá của cán bộ đoàn

cơ sở, theo học vấn

THPT CĐ ĐH, SĐH

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương 73.9 72.7 76.3

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa 85.7 75.0 71.0

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh 57.1 50.0 43.0

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai 49.6 56.8 38.7

5. Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 86.6 86.4 80.6

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương 85.7 70.5 65.6

Tổng số người trả lời 119 88 93

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 19].

104

Bảng 4.9 cho thấy, trong sáu hoạt động xung kích, có hai hoạt động cán

bộ đoàn cơ sở đánh giá không có sự khác biệt xét theo trình độ học vấn:

"Xung kích phát triển kinh tế của địa phương" và "Xung kích giữ vững trật tự,

an toàn xã hội ở địa phương"; một hoạt động có sự chênh lệch nhưng không

nhiều: "Xung kích trong phòng chống dịch bệnh"; ba hoạt động có sự chênh

lệch nhiều: "Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa", với các tỷ lệ học

vấn trung học cơ sở là 85,7%, học vấn cao đẳng là 75,0%, học vấn đại học,

sau đại học là 71,0% (chênh lệch cao thấp 14,7%); "Xung kích trong phòng

chống thiên tai", lần lượt là: 49,6%, 56,8% và 38,7% (chênh lệch cao thấp là

18,1%) và "Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương",

lần lượt là 85,7%, 70,5% và 65,6% (chênh lệch cao thấp 20,1%). Như vậy, xét

về tổng thể, có sự khác biệt trong đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở về hoạt

động xung kích của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn.

Bảng 4.10: Đánh giá của đoàn viên về hoạt động xung kích của tổ chức cơ

sở Đoàn, theo học vấn

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Đánh giá của đoàn viên

cơ sở, theo học vấn

THPT CĐ ĐH,SĐH

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương 74.1 80.0 73.6

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa 69.4 57.1 77.3

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh 36.5 32.4 25.5

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai 32.9 34.3 28.2

5. Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 75.3 52.4 69.1

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương 70.6 56.2 56.4

Tổng số người trả lời 85 105 110

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 21].

Bảng 4.10 cho thấy, trong sáu hoạt động xung kích, có hai hoạt động

đoàn viên đánh giá không có sự khác biệt xét theo trình độ học vấn: "Xung

kích phát triển kinh tế của địa phương" và "Xung kích phòng chống thiên tai".

Như vậy, giữa cán bộ đoàn và đoàn viên, có sự đánh giá khá đồng nhất xét

theo trình độ học vấn về hoạt động xung kích của Đoàn cơ sở. Trong bốn nội

dung có sự khác biệt, hoạt động "Xung kích trong phòng chống dịch bệnh"

105

không có sự khác biệt nhiều; các nội dung có sự khác biệt khá rõ: "Xung kích

trong xây dựng nếp sống văn hóa" với các tỷ lệ học vấn trung học cơ sở là

69,4%, học vấn cao đẳng là 57,1%, học vấn đại học, sau đại học là 77,3%

(chênh lệch cao thấp 20,2%); "Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở

địa phương", lần lượt là 75,3%, 52,4% và 69,8% (chênh lêch cao thấp

22,9%); "Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương", lần

lượt là 70,6%, 56,2% và 56,4% (chênh lệch cao thấp 14,4%). Từ sự phân tích

trên cho thấy, có sự khác biệt trong đánh giá của đoàn viên về hoạt động

xung kích của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn.

4.3. HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ SỞ VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ

SỞ ĐOÀN

4.3.1. Lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phƣơng

đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Về nguyên tắc, hoạt động của tổ chưc cơ sở Đoàn đặt dưới sự lãnh đạo,

chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương. Thực tiễn hoạt động thực

hiện các chức năng đó của tổ chức đảng, chính quyền ở các địa phương ảnh

hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Bảng 4.11: Cán bộ đoàn đánh giá về lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng,

chính quyền địa phƣơng đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với hoạt động của

Đoàn thanh niên 81,0 14,3 4,7

2. Sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền đối với hoạt động

của Đoàn thanh niên 69,7 24,7 0,3 5,3

3. Sự quan tâm của đảng viên đối với hoạt động của Đoàn

thanh niên 56,7 36,0 1,3 6,0

4. Sự quan tâm của cán bộ thôn, xã đối với hoạt động của

Đoàn thanh niên 51,3 40,0 2,0 6,7

5. Sự quan tâm, ủng hộ của các đoàn thể chính trị - xã hội

đối với hoạt động của Đoàn thanh niên 56,0 38,7 0,7 4,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 15].

106

Bảng 4.11 cho thấy, cán bộ đoàn cơ sở đánh giá khá cao lãnh đạo, chỉ

đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đối với hoạt động của tổ chức

cơ sở Đoàn, với tỷ lệ mức tốt đều trên 50,0%. Trong đó, đánh giá ở mức cao

nhất sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với hoạt động của Đoàn thanh niên

(mức tốt, tỷ lệ 81,0%); đánh giá ở mức thấp nhât là sự quan tâm của cán bộ

thôn, xã đối với hoạt động của Đoàn thanh niên (mức tốt, tỷ lệ 51,3%).

Điều tra đoàn viên về lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa

phương đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn cho kết quả tương tự như kết

quả điều tra cán bộ đoàn. Đoàn viên đánh giá ở mức cao nhất đối với sự lãnh đạo

của cấp ủy đảng đối với hoạt động của Đoàn thanh niên (mức tốt, tỷ lệ 85,0%).

Điểm khác biệt giữa sự đánh giá của cán bộ đoàn và đoàn viên ở mức độ tỷ lệ:

đoàn viên đánh giá cao hơn cán bộ đoàn; đoàn viên đánh giá sự quan tâm của

đảng viên thấp hơn sự quan tâm của cán bộ thôn, xã (Bảng 4. 13; Bảng 4.12).

Bảng 4.12: Đoàn viên đánh giá về lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng,

chính quyền địa phƣơng đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với

hoạt động của Đoàn thanh niên 85,0 14,7 0,3

2. Sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền

đối với hoạt động của Đoàn thanh niên 75,3 21,0 0,3 3,4

3. Sự quan tâm của đảng viên đối với hoạt

động của Đoàn thanh niên 64,7 32,0 1,0 2,3

4. Sự quan tâm của cán bộ thôn, xã đối với

hoạt động của Đoàn thanh niên 66,0 29,7 0,7 3,7

5. Sự quan tâm, ủng hộ của các đoàn thể

chính trị - xã hội đối với hoạt động của

Đoàn thanh niên

71,7 21,7 2,0 4,7

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 15].

107

Từ kết quả điều tra cho nhận xét: những năm vừa qua, cấp ủy đảng,

chính quyền địa phương trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã có sự quan tâm lãnh

đạo, chỉ đạo đối với hoạt động của tổ chức cơ sỏ Đoàn. Đó là một trong

những nguyên nhân của những thành tựu trọng hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn tỉnh Ninh Bình những năm vừa qua. Song mức độ ảnh hưởng của từng

yếu tố có sự khác nhau về mức độ, trong đó sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối

với hoạt động của Đoàn thanh niên được đánh giá ở mức cao nhất, sự quan

tâm của cán bộ thôn, của đảng viên được đánh giá ở mức thấp nhất.

4.3.1. Lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phƣơng

đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn - theo địa bàn nghiên cứu

Để làm rõ hơn mức độ lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền

địa phương đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn cần có sự đánh giá trên

từng địa bàn nghiên cứu thực tế: huyện Nho Quan, huyện Kim Sơn và thành

phố Ninh Bình.

Bảng 4.13: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá mức tốt về sự lãnh đạo, chỉ đạo

của cấp ủy đảng, chính quyền địa phƣơng đối với tổ chức cơ sở Đoàn,

theo địa bàn nghiên cứu

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh Bình

(84)

Nho Quan

(112)

Kim Sơn

(104)

Tổng

300

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng 85,71 81,25 76,92 81,0

2. Sự chỉ đạo của chính quyền 67,85 70,53 70,19 69,7

3. Sự quan tâm của trưởng thôn, khu,

tổ dân phố 54,76 51,78 48,07 51,3

4. Sự ủng hộ của các tổ chức chính trị

- xã hội cơ sở 57,14 58,92 51,92 56,0

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 26].

Bảng 4.13 cho thấy, cán bộ đoàn cơ sở huyện Nho Quan đánh giá sự

lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền đối với tổ chức cơ sở Đoàn

cao hơn tỷ lệ chung trên cả bốn nội dung. Cán bộ đoàn thành phố Ninh Bình

108

đánh giá ở các nôi dung 1,3,4 cao hơn tỷ lệ chung. Cán bộ đoàn huyện Kim

Sơn đánh giá ở mức thấp hơn tỷ lệ chung trên cả bốn nội dung. Từ đó có thể

suy luận: sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đối

với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn ở các địa phương ở các mức độ cao

thấp khác nhau, tuy rằng mức độ khác biệt không nhiều.

Bảng 4.14: Đoàn viên đánh giá mức tốt về sự lãnh đạo, chỉ đạo

của cấp ủy đảng, chính quyền địa phƣơng đối với tổ chức cơ sở Đoàn,

theo địa bàn nghiên cứu

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Đoàn viên các địa phương

TP Ninh

Bình (94)

Nho Quan

(98)

Kim Sơn

(108)

Tổng số người

điều tra 300

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng 86,17 79,41 84,25 85,0

2. Sự chỉ đạo của chính quyền 78,72 78,57 69,44 75,3

3. Sự quan tâm của trưởng thôn, khu,

tổ dân phố 68,14 73,46 56,48 66,0

4. Sự ủng hộ của các tổ chức chính trị -

xã hội cơ sở 73,04 75,51 66,67 71,7

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 23].

Bảng 4.14 cho thấy, đoàn viên thành phố Ninh Bình đánh giá sự lãnh

đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền đối với tổ chức cơ sở Đoàn cao

hơn tỷ lệ chung trên cả bốn nội dung. Đoàn viên huyện Nho Quan đánh giá

nội dung 2,3,4 cao hơn tỷ lệ chung. Đoàn viên huyện Kim Sơn đánh giá nội

dung 1 cao hơn tỷ lệ chung. Tuy có sự chênh lệch về tỷ lệ giữa các địa

phương nhưng không nhiều, vì thế có thể khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo của

cấp ủy đảng, chính quyền đối với tổ chức cơ sở Đoàn ở các địa phương như

nhau, theo đánh giá của đoàn viên.

Từ sự phân tích trên cho thấy, cán bộ đoàn cơ sở và đoàn viên ở các địa

phương được khảo sát có sự đánh giá khá đồng đều về sự lãnh đạo, chỉ đạo

của cấp ủy đảng, chính quyền đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Nhìn

chung, trong những năm vừa qua, cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở tỉnh Ninh

109

Bình đã có sự quan tâm đến tổ chức đoàn và hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn, song mức độ quan tâm của từng địa phương ở các mức độ khác nhau.

4.4. ĐIỀU KIỆN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở ĐỊA PHƢƠNG VÀ HOẠT ĐỘNG

CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

4.4.1. Ảnh hƣởng của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phƣơng đối

với các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Bảng 4.15: Cán bộ đoàn đánh giá về tác động của điều kiện kinh tế -

xã hội ở địa phƣơng đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ tác động

Cao Thấp Không

tác động

Khó

đánh giá

1. Sự tác động của điều kiện kinh tế ở địa phương đối

với hoạt động của tổ chức Đoàn 74,3 17,0 2,0 6,7

2. Sự tác động của truyền thống cách mạng ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 79,3 14,3 2,0 4,3

3. Sự tác động của văn hóa, nếp sống văn hóa ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 74,7 15,3 1,7 8,3

4. Sự tác động của quan hệ gia đình, dòng họ ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 63,7 24,7 4,7 7,0

5. Sự tác động của trật tự, an toàn xã hội ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 79,7 12,3 1,7 6,3

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 14].

Bảng 4.15 cho thấy, cán bộ đoàn đánh giá cao sự tác động của điều

kiện kinh tế - xã hội ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

(mức cao dao động từ 63,7% đến 79,7%). Trong đó, đánh giá cao nhất sự tác

động của trật tự, an toàn xã hội ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức

Đoàn (mức cao, tỷ lệ 79,7%), sau đó đến sự tác động của văn hóa, nếp sống

văn hóa ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn (mức cao, tỷ lệ

74,7%) và đánh giá ở mức thấp nhất sự tác động của quan hệ gia đình, dòng

họ ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn (mức cao, tỷ lệ 63,7%).

110

Điều tra đoàn viên cho kết quả tương tự như cán bộ đoàn. Đoàn viên

đánh giá cao sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương đối với

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn (mức cao dao động từ 64,0% đến 77,0%).

Đoàn viên và cán bộ đoàn đều đánh giá thấp ảnh hưởng của quan hệ gia đình,

dòng họ ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn. Tuy thế, với một

vài yếu tố tác động, giữa đoàn viên và cán bộ đoàn có sự đánh giá khác nhau.

Đoàn viên đánh giá ở mức cao sự tác động truyền thống cách mạng và văn

hóa, nếp sống văn hóa ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

(mức cao, tỷ lệ là 77,0% và 73,3%); cán bộ đoàn đánh giá ở mức cao nhất sự

tác động của trật tự, an toàn xã hội ở địa phương đối với hoạt động của tổ

chức Đoàn (Bảng 4.15; Bảng 4.16).

Bảng 4.16: Đoàn viên đánh giá về tác động của điều kiện kinh tế - xã hội

ở địa phƣơng đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ tác động

Cao Thấp Không

tác động

Khó

đánh giá

1. Sự tác động của điều kiện kinh tế ở địa phương đối

với hoạt động của tổ chức Đoàn 71,7 16,7 4,0 7,6

2. Sự tác động của truyền thống cách mạng ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 77,0 11,0 5,7 6,3

3. Sự tác động của văn hóa, nếp sống văn hóa ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 73,3 12,7 4,7 9,3

4. Sự tác động của quan hệ gia đình, dòng họ ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 64,0 10,7 15,7 9,6

5. Sự tác động của trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 66,0 7,3 9,3 17,4

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 16].

Cho dù có sự khác nhau ở một vài nội dung trong đánh giá của cán bộ

đoàn và đoàn viên về sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương

đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, song cả cán bộ đoàn và đoàn viên

111

đều khẳng định sự ảnh hưởng của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương đối

với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Trong đó đáng lưu ý là, cán bộ đoàn và

đoàn viên đều đánh giá ở mức cao sự tác động của truyền thống cách mạng

và văn hóa, nếp sống văn hóa ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức

Đoàn. Từ đó có thể suy luận, ở những địa phương có truyền thống cách mạng,

nếp sống văn hóa tốt thì ở đó hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn được tiến

hành thuận lợi hơn, thu được kết quả tốt hơn. Trong nghiên cứu thực tế về

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn nên cần chú ý tiêu chí truyền thống cách

mạng, nếp sống văn hóa ở các địa phương.

4.4.2. Vai trò của nhân dân đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Sự quan tâm của các tầng lớp nhân dân có ảnh hưởng rất nhiều đến

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Thực tế cho thấy, ở địa phương nào có

được sự ủn hộ của nhân dân, có phong trào quần chúng sâu rộng trong xây

dựng và bảo vệ quê hương thì ở đó phong trào đoàn sôi động, hiệu quả.

Theo đánh giá của cán bộ đoàn, trong ba yếu tố, thời gian vừa qua sự quan

tâm, ủng hộ của thanh niên đối với hoạt động của Đoàn thanh niên với mức tốt

cao nhất, 61,3%; sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang trại, chủ cơ sở sản xuất

đối với hoạt động của Đoàn thanh niên mức tốt thấp nhất, 37,0% (Bảng 4.17).

Bảng 4.17: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá vai trò của nhân dân đối với

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối với hoạt động

của Đoàn thanh niên 58,3 34,3 1,3 6,0

2. Sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang trại, chủ cơ

sở sản xuất đối với hoạt động của Đoàn thanh niên 37,0 50,3 5,3 7,3

3. Sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối với hoạt

động của Đoàn thanh niên 61,3 33,0 0,3 5,3

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 15]

112

Điều tra đoàn viên cho kết quả tương đồng như cán bộ đoàn. Đoàn viên

đánh giá ở mức cao nhất sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối với hoạt

động của Đoàn, 61,0%; đánh giá ở mức thấp nhất sự ủng hộ của các doanh

nhân, chủ trang trại, chủ cơ sở sản xuất đối với hoạt động của Đoàn, 43,0%

(Bảng 4.18).

Bảng 4.18: Đoàn viên đánh giá vai trò của nhân dân đối với hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn

Đơn vị tính %

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 59,3 36,0 4,7

2. Sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang trại,

chủ cơ sở sản xuất đối với tổ chức, hoạt động của

Đoàn thanh niên

43,0 50,0 0,7 6,9

3. Sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 61,0 33,7 0,7 4,7

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 15].

Theo đánh giá của cán bộ đoàn và đoàn viên cho niềm tin vào sự phát

triển hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, bởi vì có được sự ủng hộ của của

thanh niên. Song, trong điều kiện kinh tế thị trường, nếu có được sự hậu thuẫn

của các doanh nhân, chủ trang trại, chủ cơ sở sản xuất thì hoạt động của Đoàn

cơ sở sẽ được thực hiện đa dạng, phong phú và hiệu quả hơn, thu hút nhiều

thanh niên thm gia hơn.

4.4.3. Mức độ các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa bàn

nghiên cứu

Về hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn.

113

Bảng 4.19: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá mức tốt về hoạt động sinh hoạt

của tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa bàn nghiên cứu

Nội dung hoạt động sinh hoạt

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh Bình

(84)

Nho Quan

(112)

Kim Sơn

(104)

Tổng

300

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 51,19 55,35 68,25 59,3

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 72,61 78,57 68,26 73,3

3. Nội udng sinh hoạt chi đoàn 45,23 63,39 32,69 47,7

4. Nội udng sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cư sở 85,71 91,07 96,15 71,3

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 32,14 69,64 41,34 52,0

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cư sở 40,47 75,89 80,76 67,7

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 42,85 63,39 61,53 57,0

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 60,71 60,71 79,80 67,3

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 20].

Bảng 4.19 cho thấy, trong tám nội dung đánh giá hoạt động sinh hoạt

đoàn, cán bộ đoàn cơ sở thành phố Ninh Bình đánh giá nội dung sinh hoạt

Ban chấp hành chi đoàn, đoàn cơ sở có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (85,71%

so với 71,3%). Cán bộ đoàn cơ sở huyện Nho Quan đánh giá 6 nội dung có

tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (nội dung 2,3,4,5,6,7). Cán bộ đoàn cơ sở huyện

Kim Sơn đánh giá 5 nội dung có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (nội dung

1,4,6,7,8). Như vậy, theo đánh giá của cán bộ đoàn cơ sở các địa phương

được khảo sát, hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn ở các huyện

khá hơn ở thành phố.

Về hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ sở Đoàn

114

Bảng 4.20: Đoàn viên đánh giá về hoạt động tuyên truyền giáo dục của

tổ chức cơ sở Đoàn cho đoàn viên, theo địa bàn nghiên cứu

Các hoạt động

Đoàn viên các địa phương

TP Ninh Bình

(94)

Nho Quan

(98)

Kim Sơn

108)

Tổng

300

1. Giáo dục mục tiêu, lý tưởng sống 68,08 83,67 58,33 69,7

2. Giáo dục về đạo đức Hồ Chí Minh 69,14 86,73 80,55 79,0

3. Giáo dục về lối sống thanh niên 57,47 73,46 65,74 65,7

4. Giáo dục truyền thống địa phương 65,95 58,16 62,03 62,0

5. Giáo dục về phát triển kinh tế - xã hội ở

địa phương

29,78 53,06 61,11 48,7

6. Giáo dục định hướng nghê nghiệp cho

thanh niên

61,70 48,97 49,07 53,0

7. Tổ chức dạy nghề cho thanh niên 21,27 28,57 31,48 27,3

8. Giáo dục về Đảng, Nhà nước 36,29 56,12 45,37 46,7

9. Giáo dục về đoàn 30,85 68,36 65,74 56,7

10. Giáo dục pháp luật 36,17 59,18 47,22 47,7

11. Giáo dục về phòng chống tệ nạn 64,89 53,06 50,00 56,7

12. Phối hợp dạy nghề cho thanh niên 23,40 41,83 50,00 39,0

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 23].

Bảng 4.20 cho thấy, trong mười hai nội dung đánh giá về hoạt động

tuyên truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn, đoàn viên thanh phố Ninh

Bình đánh giá 3 nội dung có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (nội dung 4,6,11).

Đoàn viện huyện Nho Quan đánh giá 9 nội dung có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ

chung (nội dung 1,2,3,5,7,8,9,10,12). Đoàn viên huyện Kim Sơn đánh giá 7

nội dung có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (nội dung 2,3,4,5,7,9,12). Như vậy,

theo đánh giá của đoàn viên các địa phương được khảo sát, hoạt động tuyên

truyền giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn ở các huyện được chú trọng hơn ở

thành phố.

115

Về hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở Đoàn

Bảng 4.21: Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá mức độ tham gia hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức, theo địa bàn

nghiên cứu

Các hoạt động

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh

Bình

(84)

Nho

Quan

(112)

Kim

Sơn

(104)

Tổng

300

1. Tham gia xây dựng cớ sở hạ tầng 50,0 75,0 77,88 69,0

2. Tham gia xây dựng nếp sống 77,38 87,5 83,65 83,3

3. Chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ 32,14 85,71 80,76 69,0

4. Tuyên truyền về quê hương, đất nước 66,67 69,64 80,76 72,7

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 61,90 81,25 84,61 77,0

6. Tham gia tuyên truyền pháp luât 73,80 72,32 72,11 72,7

7. Tham giữ gìn trật tự xã hội 76,19 75,00 78,84 76,7

8. Tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, dịch

bệnh 29,76 75,89 78,84 64,0

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 21].

Bảng 4.21 cho thấy, trong 8 hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức, cán bộ

đoàn cơ sở thành phố Ninh Bình đánh giá 1 hoạt động có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ

chung (hoạt động 6; 73,8% so với 72,7%). Cán bộ đoàn cơ sở huyện Nho

Quan đánh giá 5 hoạt động có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (hoạt động 1,2,3,5,8).

Cán bộ đoàn cơ sở huyện Kim Sơn đánh giá 7 nội dung có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ

chung (hoạt động 1,2,3,4,5,7,8). Như vậy, theo đánh giá của cán bộ đoàn cơ

sở các địa phương được khảo sát, các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức ở các

huyện được chú trọng hơn ở thành phố.

116

Bảng 4.22: Đoàn viên đánh giá mức độ tham gia hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ sở tổ chức, theo địa bàn nghiên cứu

Các hoạt động

Đoàn viên các địa phương

TP Ninh

Bình

(94)

Nho

Quan

(98)

Kim

Sơn

(108)

Tổng

300

1. Tham gia xây dựng cớ sở hạ tầng 37,23 59,18 71,29 56,7

2. Tham gia xây dựng nếp sống 71,27 79,59 60,18 70,0

3. Chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ 44,58 87,75 58,33 63,7

4. Tuyên truyền về quê hương, đất nước 72,34 52,04 62,03 62,0

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 46,80 79,59 79,62 63,7

6. Tham gia tuyên truyền pháp luât 48,93 60,20 61,11 57,0

7. Tham giữ gìn trật tự xã hội 68,08 62,24 42,59 57,0

8. Tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh 26,59 42,85 39,81 36,7

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 24].

Bảng 4.22 cho thấy, trong 8 hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức, đoàn

viên thành phố Ninh Bình đánh giá 3 hoạt động có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung

(hoạt động 2,4,7). Đoàn viên huyện Nho Quan đánh giá 7 hoạt động có tỷ lệ

cao hơn tỷ lệ chung (hoạt động 1,2,3,5,6,7,8). Cán bộ đoàn cơ sở huyện Kim

Sơn đánh giá 5 nội dung có tỷ lệ cao hơn tỷ lệ chung (hoạt động 1,4,5,6,8).

Như vậy, theo đánh giá của đoàn viên các địa phương được khảo sát, các hoạt

động do Đoàn cơ sở tổ chức ở các huyện được chú trọng hơn ở thành phố.

Ở tỉnh Ninh Bình, Nho Quan là huyện miền núi, điều kiện kinh tế - xã

hội còn nhiều khó khăn so với mặt bằng chung. Huyện Kim Sơn là huyện ven

biển, điều kiện kinh tế - xã hội khá hơn huyện Nho Quan, nhưng vẫn là một

huyện với đa số dân cư làm nghề nông, ngư nghiệp. So với huyện Nho Quan

và huyện Kim Sơn, thành phố Ninh Bình có điều kiện kinh tế - xã hội tốt hơn,

vì đó là trung tâm hành chính, công nghiệp của tỉnh. Nhưng theo đánh giá của

cán bộ đoàn và đoàn viên các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức ở các huyện

được chú trọng hơn ở thành phố. Nghĩa là, phong trào đoàn ở khu vực nông

thôn khá hơn ở thành phố.

117

Những năm gần đây, cùng với các địa phương trên cả nước, tỉnh Ninh

Bình triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Theo chỉ

đạo của Tỉnh ủy, Tỉnh Đoàn xây dựng chương trình hành động trong xây

dựng nông thôn mới. Theo đó, ở mỗi địa phương, tổ chức Đoàn lựa chọn nội

dung để tổ chức hoạt động xung kích và xây dựng một mô hình kiểu mẫu.

Trên thực tế, các tổ chức cơ sở Đoàn ở khu vực nông thôn đã xây dựng

chương trình hành động, có những hoạt động xung kích sát thực, xây dựng

được một số mô hình mẫu. Các hoạt động sinh hoạt, tuyên truyền giáo dục,

xung kích đều hướng vào thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới.

Quá trình thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới đã tạo dựng điều

kiện thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn ở khu

vực nông thôn. Các đoàn viên ý thức rõ rằng, việc tham gia xây dựng nông

thôn mới đem lại cho bản thân, gia đình, quê hương những lợi ích sát thực, vì

thế họ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức. Lợi

ích là một động lực thúc đẩy đoàn viên ở khu vực nông thôn tham gia các

hoạt động của Đoàn cơ sở. Như vậy, những năm vừa qua, các hoạt động của

tổ chức cơ sở Đoàn ở các huyện được chú trọng hơn ở thành phố là vấn đề có

thể hóa giải được. Bám chắc vào các chương trình, kế hoạch phát triển kinh

tế - xã hội của địa phương để triển khai các hoạt động là bài học trong xây

dựng, phát triển và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

Từ những mô tả, phân tích ở trên cho thấy, có sự khác biệt về hoạt

động của đoàn giữa khu vực nông thôn và khu vực đô thị. Vì thế, trong

nghiên cứu về hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn nên tính tới tiêu chí địa bàn,

đô thị và nông thôn.

Kết luận chƣơng 4

Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn chịu sự tác động của nhiều yếu tố.

Mỗi yếu tố tác động với mức độ và phạm vi khác nhau.

Cán bộ đoàn là "lãnh tụ" của tổ chức cơ sở Đoàn, giữ vai trò quan trọng

118

trong tổ chức các hoạt động của Đoàn cơ sở. Kết quả điều tra cho thấy, cán bộ

đoàn cơ sở hiện nay trách nhiệm và nhiệt tình khá cao, nhưng tri thức và kinh

nghiệm công tác đoàn, tri thức khoa học kỹ còn hạn chế. Vì thế, hoạt động

của Đoàn cơ sở ít đổi mới, hiệu quả chưa cao.

Đoàn viên tham gia hoạt động của đoàn vì nhiều lý do khác nhau, trong

đó nổi lên là mong muốn được đóng góp công sức xây dựng quê hương và

mong muốn nhận được các giá trị xã hội. Sự lựa chọn giá trị xã hội và tri

thức, phương pháp hoạt động đoàn còn hạn chế chi phối đến nhiệt tình, trách

nhiệm công tác đoàn của đoàn viên.

Thực tiễn cho thấy, ở địa phương nào, vào thời điểm nào, cấp ủy Đảng,

chính quyền quan tâm đến công tác đoàn thì ở đó hoạt động của Đoàn cơ sở

tốt hơn. Cùng với sự quan tâm của hệ thống chính trị cơ sở, điều kiện kinh tế -

xã hội ở mỗi địa phương tác động không nhỏ đến nền nếp và chất lượng hoạt

động của tổ chức cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Thực trạng sự tác động của các yếu tố đến công tác đoàn gợi mở cho

các cấp bộ đoàn tỉnh Ninh Bình các vấn đề cần tháo gỡ để nâng cao chất

lượng hoạt động của tổ chức cớ ở Đoàn trong tỉnh hiện nay.

119

Chƣơng 5

XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI VÀ CÁC GIẢI PHÁP

PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA CÁC YẾU TỐ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG

CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN TỈNH NINH BÌNH

5.1. XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI CỦA CÁC YẾU TỐ VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ

CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN

5.1.1. Xu hƣớng biến đổi của các yếu tố

5.1.1.1 Xu hướng biến đổi của nhóm cán bộ đoàn cơ sở

Những năm vừa qua, dưới sự lãnh đạo của Thường vụ Tỉnh ủy, chỉ đạo

của Thường vụ Tỉnh Đoàn, cán bộ tổ chức cơ sở đoàn của tỉnh Ninh Bình đã

được kiện toàn đủ về số lượng, cơ cấu xã hội phù hợp. Đến cuối năm 2016, bí

thư đoàn cơ sở xã, phường, thị trấn của tỉnh Ninh Bình là 145, với cơ cấu như

sau: Nam 94,48%, nữ 5,52%; Độ tuổi dưới 30, 63,44%, trên 30, 36,56%;

Đảng viên 100%; Công giáo, 8,96%; Học vấn cao đẳng đại học, 100%; Trình

độ lý luận chính trị trung cấp, 100%; Trình độ bồi dưỡng về quản lý nhà

nước, 26,89%; Trình độ bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đoàn, 100% [31].

Số liệu trên cho thấy, chất lượng cán bộ chủ trì tổ chức cở sở đoàn khá

cao, phù hợp với xu hướng, yêu cầu chung về chất lượng cán bộ tổ chức, đoàn

thể chính trị - xã hội ở cơ sở trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện

đại hóa. Thực tiễn cũng cho thấy, cán bộ đoàn cơ sở cấp xã của tỉnh Ninh

Bình trong những năm vừa qua đã thực hiện tốt vai trò tong xây dựng tổ chức

và duy trì hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Đánh giá về phẩm chất và năng lực của mình, cán bộ đoàn tự đánh giá

cao: Uy tín trong đoàn viên, thanh niên (mức tốt 83,0%); Tinh thần trách

nhiệm (mức tốt 82,3%); Uy tín trong cộng đồng làng xã (mức tốt 79,3%); Uy

tín với đoàn viên, thanh niên (mức tốt 77,7%); Uy tín đối với cấp ủy Đảng,

chính quyền (mức tốt 74,7%); đánh giá thấp: Tri thức khoa học, kỹ thuật

(mức tốt 31,0%); Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn (mức tốt 36,3%);

Phương pháp, tác phong công tác đoàn (mức tốt 50,0%) [Phụ lục 2, Bảng 13].

120

Về đội ngũ cán bộ đoàn, đoàn viên đánh giá rất cao các phẩm chất:

Tinh thần trách nhiệm (mức tốt 87,3%); Uy tín của cán bộ đoàn với cấp ủy

đảng (mức tốt 86,0%); Uy tín với đoàn viên (mức tốt 82,7%); Uy tín trong tổ

chức đoàn (mức tốt 87,3%) và Uy tín trong cộng đồng làng xã (mức tốt

84,7%); đánh giá thấp các phẩm chất: Tri thức khoa học kỹ thuật (mức tốt

43,7%); Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn (mức tốt 50,3%); Phương pháp,

tác phong công tác đoàn (mức tốt 51,3%) [Phụ lục 3, Bảng 14].

Từ trên cho thấy, tuy tỷ lệ có sự chênh lệch, song cả cán bộ đoàn và

doàn viên đều đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và uy tín của cán bộ đoàn cơ

sở hiện nay; đồng thời chỉ rõ hạn chế của đội ngũ này về tri thức, kinh nghiệm

và phương pháp, tác phong công tác đoàn, về tri thức khoa học kỹ thuật. Đây

là những hạn chế của đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở của tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Có thể do phát hiện hạn chế này của đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở cấp cơ

sở từ nhiệm kỳ trước, từ sau Đại hội đại biểu đoàn tỉnh Ninh Bình nhiệm kỳ

2012-2017, Thường vụ Tỉnh Đoàn Ninh Bình đã chủ động, tích cực mở các

lớp bồi dưỡng tri thức, phương pháp công tác cho cán bộ đoàn cơ sở cấp xã.

Chỉ tính riêng 2 năm 2014, 2015, Tỉnh Đoàn đã bố trí 92 bí thư, 14 phó bí thư

đoàn cơ sở tham gia các lớp đào tạo cao cấp và trung cấp lý luận chính trị

[28,29]. Trong năm 2015, Tỉnh Đoàn đã tổ chức 32 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ

công tác đoàn, hội, đội cho 2 022 lượt cán bộ đoàn tham gia. Đồng thời, chú

trọng thu hút đoàn viên hoặc cử những đảng viên trẻ có trình độ học vấn cao

tham gia ban chấp hành đoàn, giữ vị trí chủ trì [30]. Theo số liệu thống kê,

đến cuối năm 2016, 284 bí thư đoàn cơ sở có trình độ học vấn từ cao đẳng đến

tiến sĩ; trong đó: 05 tiến sĩ, 32 thạc sĩ, 182 đại học và 65 cao đẳng [31]. Trong

những năm tới, Tỉnh Đoàn Ninh Bình đã xác định tập trung bồi dưỡng nâng

cao tri thức, kinh nghiệm, phương pháp công tác đoàn và tri thức khoa học kỹ

thuật cho cán bộ đoàn, nhất là cán bộ đoàn cơ sở. Với những hoạt động đó có

thẻ tin rằng trong những năm tới số lượng, cơ cấu, chất lượng của cán bộ

đoàn cơ sở xã, phường, thị trấn của tỉnh Ninh Bình sẽ được bổ sung, phát

triển, đáp ứng yêu cầu về tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

121

Điều tra về phẩm chất, năng lực của cán bộ đoàn trong thời gian tới, cả

cán bộ đoàn và đoàn viên đều có chung nhận định: tinh thần trách nhiệm,

năng lực tổ chức các hoạt động của cán bộ đoàn sẽ tăng lên. Đoàn viên đánh

giá mức độ tăng lên cao hơn cán bộ đoàn. Cán bộ đoàn và đoàn viên nhận

định: năng lực tổ chức hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội tăng cao

hơn các phẩm chất khác, 89,0% và 92,7% (Bảng 5.1, Bảng 5.2). Cán bộ đoàn

nhận định: Năng lực tuyên truyền giáo dục cho đoàn viên của cán bộ đoàn tăng

lên ở mức thấp nhất, 71,0% (Biểu 5.1); đoàn viên nhận định: nhiệt tình, trách

nhiệm của cán bộ đoàn tăng lên ở mức thấp nhất, 77,3% (Biểu 5.2). Dự đoán

của cán bộ đoàn, đoàn viên về phẩm chất của cán bộ đoàn cơ sở mang tính

tham khảo, song nó cũng cho thấy được niềm tin của cán bộ đoàn và đoàn

viên về đội ngũ cán bộ đoàn ở cơ sở trong thời gian tới: tinh thần trách nhiệm

và năng lực xây dựng, tổ chức các hoạt động của cán bộ đoàn ở cơ sở sẽ tăng

lên hơn trước.

Biểu 5.1: Cán bộ đoàn dự đoán mức độ xu hƣớng về phẩm chất, năng lực

của cán bộ Đoàn cơ sở trong thời gian tới

Đơn vị tính: %

78.374

71

89

13.720.3 21

3.38 5.7 8 7.7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Nhiệt tình, trách

nhiệm

Năng lực tổ chức

sinh hoạt Đoàn

Năng lực tuyên

truyền giáo dục

cho đoàn viên

Năng lực tổ chức

hoạt động chính

trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội

Tăng lên

Suy giảm

Khó trả lời

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 23].

122

Biểu 5.2: Đoàn viên dự đoán mức độ xu hƣớng về phẩm chất, năng lực

của cán bộ Đoàn cơ sở trong thời gian tới

Đơn vị tính: %

77.381.7

85

92.7

74 3.7 1.7

15.7 14.311.3

5.6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Nhiệt tình, trách

nhiệm

Năng lực tổ chức

sinh hoạt Đoàn

Năng lực tuyên

truyền giáo dục

cho đoàn viên

Năng lực tổ chức

hoạt động chính

trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội

Tăng lên

Suy giảm

Khó trả lời

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 25].

Tinh thần trách nhiệm, sự nhiệt tình trong công tác đoàn đã tạo dựng vị

thế xã hội của nhóm xã hội này trong cộng đồng làng xã, trong nhóm thanh

niên ở cở sở. Hạn chế của họ là tri thức khoa học, kỹ thuật, là phương pháp,

tác phong công tác đoàn. Trong thời gian tới, để hoạt động của đoàn thu hút

được nhiều thanh niên, đoàn viên tham gia, cán bộ đoàn cơ sở phải học tập

nâng cao tri thức khoa học, kỹ thuật, học tập và tích lũy kinh nghiệm về

phương pháp công tác đoàn. Có như vậy, hoạt động của đoàn mới bám rễ vào

quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, xây dựng nông thôn mới. Nếu tri thức

khoa học, kỹ thuật, phương pháp, tác phong công tác, nhất là phương pháp,

tác phong công tác đoàn của cán bộ đoàn cơ sở không được nâng cao, không

đáp ứng yêu cầu xây dựng tổ chức và hoạt động của đoàn cơ sở thì hoạt động

của đoàn cơ sở có thể suy giảm. Tổ chức đoàn sẽ không thu hút được đông

đảo thanh niên gia nhập và đoàn viên sẽ không hăng hái, nhiệt tình tham gia

123

các hoạt động của đoàn. Vấn đề tổ chức và hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở

phụ thuộc vào quá trình bồi dưỡng, tự học nâng cao không ngừng tri thức

khoa học, kinh nghiệm, phương pháp, tác phong công tác đoàn của cán bộ

đoàn ở cơ sở. Hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn phụ thuộc rất nhiều vào số

lượng, cơ cấu, chất lượng cán bộ đoàn cơ sở. Cán bộ tổ chức đoàn cơ sở luôn

được kiện toàn về số lượng, hợp lý về cơ cấu xã hội, có phẩm chất và năng

lực tốt thì hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn sẽ được đẩy mạnh, chất lượng

ngày càng nâng cao hơn.

5.1.1.2. Xu hướng biến đổi sự lựa chọn giá trị của đoàn viên

Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động của con người sẽ dựa trên sự

tính toán, cân nhắc, hướng tới một giá trị xã hội. Hành động xã hội luôn hàm

chứa một giá trị, một ý nghĩa xã hội nhất định. Việc gia nhập tổ chức đoàn,

tham gia các hoạt động do đoàn tổ chức của đoàn viên, thanh niên cũng hàm

chứa sự lựa chọn một giá trị, mang ý nghĩa xã hội. Thông qua những số liệu

điều tra, từ kết quả của sự quan sát hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở những

năm vừa qua cho thấy, phần đông thanh niên gia nhập tổ chức đoàn, tham gia

các hoạt động do đoàn tổ chức với mong muốn được cống hiến, được khẳng

định mình.

Đánh giá của cán bộ đoàn về những động cơ gia nhập đoàn, tham gia

các hoạt động của tổ chức Đoàn như sau (xếp theo tỷ lệ cao xuống thấp): 1,

Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội (76,0%); 2,

Để được đóng góp với địa phương (70,3%); 3, Để có nhiều bạn bè, mở rộng

quan hệ xã hội (53,3%); 4, Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt

động cộng đồng (50,3%); 5, Để khẳng định bản thân trong cộng đồng (45,0);

6, Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã (40,0%); 7, Tạo dựng

cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân (31,7%); 8, Để thỏa mãn nhu

cầu đời sống tinh thần của cá nhân (30,0%); 9, Theo sự khuyên bảo của bạn

bè (22,7%) [Phụ lục 2, Bảng 11].

124

Đoàn viên được điều tra trả lời về động cơ gia nhập đoàn, tham gia các hoạt

động của tổ chức Đoàn như sau (xếp theo tỷ lệ cao xuống thấp): 1, Mong muốn

được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội (69,0%); 2, Để được đóng góp

với địa phương (66,0%); 3, Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội

(49,7%); 4, Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt động cộng đồng

(34,3%); 5, Để khẳng định bản thân trong cộng đồng (32,0%); 6, Tạo dựng cơ hội,

điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân (28,7%); 7, Để có cơ hội trở thành công

chức, viên chức cấp xã (26,3%); 8, Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá

nhân (14,0%); 9, Theo sự khuyên bảo của bạn bè (7,0%) [Phụ lục 3, Bảng 2].

Từ kết quả điều tra ở trên cho thấy, có sự đồng nhất giữa cán bộ đoàn

cơ sở và đoàn viên về động cơ gia nhập, tham gia các hoạt động của đoàn

viên. Theo đó, mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội

và để được đóng góp với địa phương được đề cao hơn các động cơ khác. Theo

góc nhìn giá trị, việc gia nhập, tham gia các hoạt động của đoàn viên, thanh

niên hướng tới giá trị chính trị, giá trị tinh thần. Nó thể hiện ý thức cộng đồng

của số đông đoàn viên ở cơ sở hiện nay. Đó cũng có thể là sự nối tiếp truyền

thống cộng đồng của dân tộc, truyền thống cách mạng và văn hóa của tỉnh

Ninh Bình.

Trong thời gian vừa qua, thông qua hoạt động của tổ chức đoàn, đã

giúp cho đoàn viên hiểu rõ hơn, thấm sâu hơn nhiều vấn đề, qua đó mà nâng

cao hiểu biết chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và có cơ hội thăng tiens xã hội.

Điều tra đoàn viên về "những cái được" trong tham gia hoạt động của tổ chức

đoàn, cho kết quả (xếp tỷ lệ từ cao xuống thấp): 1, Nâng cao hiểu biết về

chính trị - xã hội (75,3%); 2, Được đóng góp công sức cho sự phát triển của

địa phương (66,3%); 3, Thông qua sinh hoạt đoàn được kết nạp vào đảng

(45,7%); 4, Có thêm nhiều bạn bè (40,0%); 5, Tạo dựng điều kiện để phát

triển kinh tế gia đình (26,0%); 6, Thông qua sinh hoạt đoàn được cử tuyển

công chức cấp xã (21,3%); 7, Thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của bản

125

thân (18,3%) [Phụ lục 3, Bảng 4]. Số đông đoàn viên được điều tra cho rằng,

"cái được" khi tham gia hoạt động của đoàn là nâng cao hiểu biết chính trị, xã

hội, nhưng một tỷ lệ không nhỏ cho rằng họ có cơ hội để phát triển kinh tế gia

đình, được cử tuyển công chức cấp xã, để được kết nạp vào đảng. Như thế, tổ

chức đoàn, hoạt động của đoàn cơ sở không chỉ mang lại cho đoàn viên

những "cái được" về chính trị, tinh thần, mà còn mang lại cho họ những "cái

được mang tính vật chất". Sự lựa chọn giá trị của đoàn viên, thanh niên khi

gia nhập đoàn, tham gia các hoạt động của tổ chức đoàn bao gồm cả giá trị

tinh thần và giá trị vật chất. Với sự đánh giá của đoàn viên như trên đã cho

thấy, hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở đã đáp ứng yêu cầu về tổ chức và hoạt

động của một tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên trong điều kiện mới.

Tổ chức đoàn, hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn đã phần nào thỏa mãn lợi ích

tinh thần, lợi ích vật chất cho đoàn viên. Từ đó có thể dự báo, thanh niên sẽ

gia nhập tổ chức đoàn nhiều hơn, đoàn viên thanh niên sẽ chủ động, tích cực

tham gia hoạt động của tổ chức đoàn.

Kết quả điều tra cho thấy, cán bộ đoàn và đoàn viên dự đoán mức độ

tham gia hoạt động Đoàn của đoàn viên trong thời gian tới khá cao. Cả 3 hoạt

động, dự đoán mức độ tham gia thường xuyên là 67,0%, 56,0% và 57,0%

(Bảng 5.1]. Đoàn viên dự đoán mức độ tham gia thường xuyên cả ba hoạt

động tương đồng với dự đoán của cán bộ đoàn, nhưng ở mức tỷ lệ cao hơn dự

đoán của cán bộ đoàn, với tỷ lệ lần lượt là: 77,3%, 73,7% và 86,7% (Bảng

5.2). Theo dự đoán đó, mức độ tham gia của đoàn viên đối với hoạt động

tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn thấp hơn hoạt động sinh hoạt đoàn

và hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Điểm chú ý là, đoàn viên dự

đoán ở mức 4,0% đoàn viên sẽ không tham gia sinh hoạt đoàn, có nghĩa là sẽ

có đoàn viên gia nhập đoàn theo cách thức "đánh trống ghi tên". Nếu thế, cần

xiết chặt hơn kỷ luật đoàn trong quá trình xây dựng và hoạt động của tổ chức

cơ sở Đoàn.

126

Bảng 5.1: Cán bộ đoàn dự đoán về mức độ tham gia hoạt động Đoàn của

đoàn viên trong thời gian tới

Đơn vị tính: %

Nội dung Thường

xuyên

Không

thường xuyên

Không

tham gia

Khó

dự đoán

1. Sinh hoạt đoàn 67,0 30,7 2,3

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 56,0 28,3 3,7 12,0

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội 57,0 30,7 6,3 6,0

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 22].

Bảng 5.2: Đoàn viên dự đoán về mức độ tham gia các hoạt động của tổ

chức cơ sở Đoàn của đoàn viên trong thời gian tới

Đơn vị tính: %

Nội dung Thường

xuyên

Không

thường xuyên

Không

tham gia

Khó

dự đoán

1. Sinh hoạt đoàn 77,3 15,7 4,0 3,0

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 73,7 20,3 3,7 2,3

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội 86,7 9,7 1,6 2,0

Nguồn: [Phụ lục 3, Bảng 26].

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức chính trị - xã

hội, có chức năng tập hợp thanh niên, phát huy vai trò của thanh niên trong sự

nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bồi dưỡng cho thanh niên xứng đáng là

lực lượng kế tục sự nghiệp của Đảng, của dân tộc, của nhân dân, thực hiện

dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Giá trị chính trị - tinh

thần phải giữ vị trí chủ đạo trong sự lựa chọn của thanh niên trong việc gia

nhập tổ chức đoàn và tham gia các hoạt động của tổ chức đoàn. Song, trong

nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đoàn viên, thanh niên

phải có tính toán lợi ích, lợi ích chung và lợi ích riêng, lợi ích cá nhân và lợi

ích nhóm, lợi ích nhóm và lợi ích dân tộc trong việc gia nhập tổ chức đoàn,

127

tham gia các hoạt động của đoàn. Giải quyết hòa các lợi ích, hợp lý định

hướng giá trị là một yêu cầu mang tính định hướng trong việc tổ chức các

hoạt động của đoàn cơ sở, để thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham

gia. Nếu không kết hợp tốt, hợp lý lợi ích, giá trị thì số lượng thanh niên gia

nhập tổ chức đoàn ngày càng ít đi, sự hăng hái, nhiệt tình, trách nhiệm trong

tham gia các hoạt động của tổ chức đoàn sẽ suy giảm.

Trong thời gian tới, cần khắc phục khuynh hướng đề cao giá trị vật chất,

xem nhẹ giá trị chính trị, tinh thần trong thanh niên khi gia nhập tổ chức đoàn,

tham gia các hoạt động của đoàn. Bởi vì, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí

Minh là một tổ chức chính trị - xã hội, mang chức năng chính trị, xã hội. Song

cũng cần chú ý đúng mức lợi ích vật chất của đoàn viên khi họ gia nhập đoàn

và tham gia các hoạt động của đoàn. Lợi ích luôn là "sợi dây’’ gắn kết con

người ta với nhau. Đoàn kết hữu cơ giữa đoàn viên và tổ chức đoàn, giữa các

đoàn viên dựa trên sự cộng đồng về lợi ích, lợi ích tinh thần và vật chất.

5.1.1.3. Xu hướng tác động của hệ thống chính trị ở cơ sở

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống

chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước Cộng

hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước,

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, xã hội, các tập thể

lao động và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ

chức cho đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước

và xã hội.

Tổ chức đoàn cơ sở cấp xã đặt dưới sự lãnh đạo của tổ chức đảng, cấp

ủy đảng cấp xã; phối hợp với chính quyền, các đoàn thể và các tổ chức kinh tế

- xã hội làm tốt công tác thanh niên, chăm lo xây dựng Đoàn, tích cực xây

dựng cơ sở Đoàn, Hội, Đội ở địa bàn dân cư, tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng

và chính quyền. Hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở chịu sự chi phối rất lớn sự

lãnh đạo của tổ chức đảng, cấp úy đảng, phối kết hợp của chính quyền, các

đoàn thể và các tổ chức kinh tế - xã hội cấp xã.

Thời gian vừa qua, cấp ủy đảng, chính quyền cấp xã ở tỉnh Ninh Bình

128

đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và điều hành, tạo điều kiện tốt

cho các tổ chức đoàn cơ sở xây dựng và triển khai các phong trào. "Kết quả

công tác Đoàn trong thời gian vừa qua là do có sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp

ủy đảng các cấp, sự quan tâm của chính quyền địa phương và sự ủng hộ của

các tầng lớp nhân dân" [24]. Qua điều tra cho thấy, cán bộ đoàn và đoàn viên

thanh niên đánh giá rất cao vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với tổ chức,

hoạt động của đoàn thanh niên; đánh giá ở mức cao sự quan tâm chỉ đạo, tạo

điều kiện thuận lợi cho tổ chức, hoạt động của đoàn của chính quyền, của các

đoàn thể chính trị - xã hội và của cán bộ, đảng viên. Trong các thành tố, cán

bộ đoàn và đoàn viên đánh giá cao sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng (cán

bộ đoàn đánh giá ở mức tốt 81,0%, đoàn viên đánh giá ở mức tốt 85,0%); tiếp

sau là sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền đối với tổ chức, hoạt động của

Đoàn thanh niên (cán bộ đoàn đánh giá ở mức tốt 69,70%, đoàn viên đánh giá

ở mức tốt 75,3%); [Phụ lục 2, Bảng 15; Phụ lục 3, Bảng 15]. Từ đó cho thấy

rõ hơn vai trò của hệ thống chính trị ở cơ sở đối với tổ chức, hoạt động của

Đoàn thanh niên ở tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy đảng,

chính quyền và sự ủng hộ của các đoàn thể chính trị - xã hội, các tầng lớp

nhân dân, tầng lớp doanh nhân, các chủ trang trại cũng đã quan tâm, ủng hộ

rất lớn đối với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên. Đánh giá của cán bộ

doàn về sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối với tổ chức, hoạt động của

Đoàn thanh niên như sau: mức tốt và bình thường 92,5%, không tốt 1,3%, khó

đánh giá 6,0%; về sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang trại, chủ cơ sở sản

xuất: mức tốt và bình thường 92,6%, chưa tốt 5,3%, khó đánh giá 7,3% [Phụ

lục 2, Bảng 15]. Đánh giá của đoàn viên về sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân

đối với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên như sau: mức tốt và bình

thường 95,3%, khó đánh giá 4,7%; về sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ

trang trại, chủ cơ sở sản xuất: mức tốt và bình thường 93,0%, chưa tốt 0,7%,

khó đánh giá 6,9% [Phụ lục 3, Bảng 15]. Như vậy, cán bộ đoàn và đoàn viên

129

đánh giá khá cao sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân đối với hoạt động của

tổ chức Đoàn thanh niên. Sự ủng hộ của nhân dân là một hậu thuẫn lớn thúc

đẩy các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn thời gian tới.

Cán bộ đoàn và đoàn viên đánh giá khá cao sự ủng hộ của doanh nhân,

các chủ trang trại, chủ cơ sở sản xuất vừa và nhỏ đối với tổ chức đoàn, hoạt

động của đoàn cơ sở, cho thấy sự hậu thuẫn của các thành phần sản xuất này

đối với hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn. Với sự ủng hộ của các đơn vị kinh

tế tư nhân sẽ mang lại nhiều thuận lợi về vật chất và tinh thần cho hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn. Như vậy, trong điều kiện hiện tại, tổ chức và hoạt

động của tổ chức cơ sở đoàn đã hội tụ được sự ủng hộ của nhiều tổ chức,

nhiều lực lượng trong xã hội.

Hiện nay, trong cả nước cũng như trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, đã và

đang triển khai thực hiện nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII

của Đảng. Sắp tới, sau ngày bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp,

hệ thống chính trị ở cơ sở được kiện toàn. Sự đổi mới về lãnh đạo, về nhân sự

chắc sẽ tạo nên một chuyển động mới, mạnh mẽ và sát xao đối với tổ chức

đoàn và hoạt động của đoàn cơ sở. Trong những năm tới, sự lãnh đạo, chỉ đạo

của cấp ủy đảng, chính quyền sẽ ngày một được nâng cao hơn, thiết thực và

hiêu quả hơn.

Theo số liệu thống kê, số doanh nghiệp vừa và nhỏ của tỉnh Ninh Bình

những năm vừa qua tăng nhanh, chủ yếu trên lĩnh vực du lịch, thủy sản, trồng

rừng, xây dựng. Các doanh nghiệp đứng chân chủ yếu ở các vùng có lợi thế

về sản xuất, trải rộng trên khắp các huyện, thành phố. Các doanh nghiệp vừa

và nhỏ đã có những đóng góp cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của các

xã, huyện trong tỉnh. Trong hoạt động xã hội của mình, các doanh nghiệp đã

chú trọng hơn trong việc đầu tư cho các hoạt động của tổ chức đoàn, của

thanh niên trong thực hiện các dự án, nhất là dự án về văn hóa, xã hội. Thông

qua các hoạt động đầu tư này để quảng bá thương hiệu của mình và để đóng

góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong những năm tới,

130

sự ủng hộ của doanh nhân, các chủ trang trại, chủ cơ sở sản xuất vừa vừa

nhỏ đối với tổ chức đoàn, hoạt động của đoàn cơ sở sẽ được đẩy mạnh hơn cả

về quy mô, cả về mức đầu tư. Sự ủng hộ này sẽ "tiếp sức", "tạo lực" cho việc

đẩy mạnh các hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn và đảm bảo các điều kiện cần

thiết để duy trì các hoạt động.

Trong điều kiện kinh tế phát triển, các doanh nghiệp làm ăn có lãi, hoạt

động của đoàn mang lại lợi ích cho doanh nghiệp thì sự ủng hộ của doanh

nhân, các chủ trang trại, chủ cơ sở sản xuất vừa vừa nhỏ đối với tổ chức đoàn,

hoạt động của đoàn cơ sở sẽ tăng lên và ngược lại. Nếu lạm phát gia tăng, sản

xuất kém hiệu quả, hoạt động của đoàn không tốt, thì sự ủng hộ đó sẽ suy

giảm, có thể bị chấm dứt.

Trên đây là những dự báo về xu hướng biến đổi của các yếu tố chi phối

đến tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn: cán bộ đoàn cơ sở; sự lựa

chọn giá trị của đoàn viên; điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội; thiết chế chính

trị ở cơ sở. Đồng thời cũng đã chỉ ra xu hướng tác động của những biến đổi

đó đến tổ chức và hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở trên địa bàn tỉnh Ninh

Bình những năm tới. Về cơ bản, sự biến đổi của các yếu tố tác động mạnh,

theo chiều hướng tích cực đến tổ chức và hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở.

Tuy vậy, trong diễn tiến của những biến đổi đó có thể có tác động theo chiều

hướng tiêu cực.

Yếu tố giữ vai trò quyết định đến tổ chức và hoạt động của tổ chức

đoàn cơ sở trong những năm tới là sự biến đổi của nhóm cán bộ đoàn cơ sở và

sự lựa chọn giá trị của đoàn viên. Sự biến đổi của nhóm cán bộ đoàn cơ sở và

sự lựa chọn giá trị của đoàn viên phụ thuộc vào sự biến đổi kinh tế, văn hóa,

xã hội, vào sự tác động của thiết chế chính trị cơ sở. Trong sự biến đổi đó, các

yêu tố tác động lẫn nhau, tạo nên sự tác động tổng hợp đến tổ chức và hoạt

động của tổ chức đoàn cơ sở.

5.1.1.4. Xu hướng tác động của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương

Cán bộ đoàn cơ sở đánh giá khá cao về sự tác động của điều kiện kinh tế

- xã hội của địa phương đối với tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

131

Những yếu tố về kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương tạo môi

trường xã hội cho các hoạt động của đoàn cơ sở. Trong môi trường xã hội

thuận lợi thì việc xây dựng tổ chức và hoạt động của đoàn cơ sở được đẩy

mạnh và ngược lại. Những năm vừa qua, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, kinh tế

tăng trưởng khá, thương mại, dịch vụ và kinh tế hộ gia đình phát triển; đời

sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng nâng cao; nếp sống và

phong cách ứng xử của người dân có sự chuyển biến tích cực. Trong điều

kiện đó, hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn có điều kiện để triển khai và thực

hiện. Phong trào "5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc",

"Tuổi trẻ sáng tạo"; cuộc vận động "Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn

mới"; "Xung kích tình nguyện vì cộng đồng"; v.v… của tuổi trẻ, đoàn viên

tỉnh Ninh Bình được hỗ trợ từ những tăng trưởng về kinh tế, văn hóa, xã hội

nên đã thu được nhiều thành tựu.

Điều tra về ảnh hưởng của điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương đối

với hoạt động của Đoàn cơ sở cho kết quả: cán bộ đoàn cơ sở và đoàn đánh

giá rất cao sự tác động của những điều kiện kinh tế, truyền thống cách mạng,

đời sống văn hóa, trật tự trị an ở địa phương đến tổ chức và hoạt động của

đoàn cơ sở. Trong đó, truyền thống và tình hình trật tự, trị an ở địa phương có

tỷ lệ đánh giá cao hơn các yếu tố khác. Cán bộ đoàn đánh giá ảnh hưởng của

tình hình trật tự, an toàn xã hội ở địa phương đối với hoạt động của Đoàn cơ

sở ở mức cao nhất trong các yếu tố (79,7%); tiếp sau là sự ảnh hưởng của văn

hóa, nếp sống văn hóa của địa phương (79,3%) [Phụ lục 2, Bảng 14]. Đoàn

viên đánh giá ảnh hưởng của truyền thống cách mạng ở địa phương đối với

hoạt động của Đoàn cơ sở ở mức cao nhất trong các yếu tố (77,0%); tiếp đến

là sự ảnh hưởng của văn hóa, nếp sống văn hóa của địa phương (73,3%) [Phụ

lục 3, Bảng 16]. Như vậy, cán bộ đoàn và đoàn viên đánh giá cao sự ảnh

hưởng của truyền thống, văn hóa của địa phương đối với hoạt động của Đoàn.

Trong những năm tới, với những gì đã đạt được và những tiềm năng,

lợi thế vốn có, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Ninh Bình, các địa

132

phương của tỉnh Ninh Bình tiếp tục phát triển theo hướng bền vững. Dự báo,

tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân hằng năm (Giá so sánh 2010): 13,1%;

giá trị sản xuất trên 1ha đất nông nghiệp và mặt nước nuôi trồng thủy sản năm

2020 khoảng 130 triệu đồng; đến năm 2020, cơ cấu kinh tế (Cơ cấu giá trị

theo giá thực tế) Công nghiệp, xây dựng 65,5%, dịch vụ 33,75%, nông nghiệp

0,75%; thu nhập bình quân đầu người vào năm 2020 là 45 triệu đồng/năm; tỷ

lệ hộ khá và giàu khoảng 42%, hộ nghèo (tiêu chí 2010) dưới 2%. Theo

những dự báo đó có thể thấy rằng, kinh tế của Ninh Bình có tốc độ phát triển

khá, đời sống nhân dân được cải thiện và nâng cao. Sự phát triển về kinh tế

tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở.

Ninh Bình là địa phương có bề dầy lịch sử. Trong hai cuộc kháng

chiến, nhân dân Ninh Bình có những đóng góp không nhỏ sức người, sức của

cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Hiện nay, các địa phương đã và đang phục

dựng, phát huy truyền thống quê hương, tổ chức các phong trào xã hội nhằm

động viên mọi người dân xây dựng quê hương giàu, đẹp, xứng đáng với vị thế

kinh đô xưa của các triều đại Đinh, Lý, Trần. Quá trình hiện thực hóa truyền

thống văn hóa, truyền thống cách mạng tạo dựng môi trường chính trị, xã hội

cho các tổ chức đoàn cơ sở triển khai các hoạt động, nhằm huy động tuổi trẻ

gớp sức vào giữ gìn truyền thống, phát huy nó trong sự nghiệp xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc.

Trải rộng trên địa bàn tỉnh Ninh Bình là các khu danh lam thắng cảnh:

rừng Cúc Phương, khu sinh cảnh Tràng An, chùa Bái Đính, nhà thờ Phát

Diệm,… Với lợi thế đó, trong những năm tới, du lịch sẽ có sự phát triển

mạnh. Đoàn thanh niên có thể có những hoạt động nhằm quảng bá và thu hút

khách du lịch. Đồng thời, sự phát triển du lịch sẽ tạo nhiều việc làm cho tuổi

trẻ, giúp cho tổ chức đoàn thực hiện được phong trào "lập thân, lập nghiệp".

Du lịch phát triển là một cơ hội để tổ chức đoàn cơ sở triển khai các hoạt

động của mình.

Cùng với cả nước, những năm tới, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình tiếp tục

133

đẩy mạnh thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn

mới. Triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới là một hoạt động nhằm

huy động tổng thể các nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, chuyển

dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn, nâng cao dân trí, đời sống vật chất và

tinh thần của các tầng lớp nhân dân khu vực nông thôn, xây dựng đời sống

văn hóa mới, con người nông dân mới. Quá trình đẩy mạnh thực hiện chương

trình xây dựng nông thôn mới mở ra thời cơ cho các tổ chức đoàn cơ sở triển

khai các hoạt động xung kích. Đồng thời, kết quả xây dựng nông thôn mới tạo

lực đẩy cho các hoạt động của tổ chức đoàn.

Về tổng thể, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn tỉnh Ninh

Bình những năm tới tạo nhiều thuận lợi cho tổ chức đoàn cơ sở tổ chức các

hoạt động nhằm phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ trong xây dựng và bảo

vệ quê hương. Trong điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển, hoạt động

của tổ chức cơ sở đoàn sẽ nhiều hơn, hiệu quả hơn.

Trong những năm tới, với việc đầu tư phát triển du lịch, một thế mạnh

của tỉnh Ninh Bình sẽ tạo môi trường kinh tế - xã hội thuận lợi cho việc tổ

chức các hoạt động của Đoàn ở cơ sở. Vấn đề đặt ra là, các tổ chức cơ sở

Đoàn cần tận dụng lợi thế này để tổ chức các hoạt động. PVS Nam, cán bộ

đoàn huyện Kim Sơn

5.1.2. Xu hƣớng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

5.1.2.1. Xu hướng hoạt động sinh hoạt của tổ chức đoàn cơ sở

Những năm gần đây, tổ chức cơ sở đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã

được kiện toàn, phát triển, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về tập hợp thanh niên

và tổ chức các hoạt động để đoàn viên, thanh niên góp sức vào sự nghiệp xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đến cuối năm 2016, trên địa bàn tỉnh

Ninh Bình có 53362 đoàn viên, sinh hoạt trong 225 đoàn cơ sở, 309 chi đoàn cơ

sở và 3482 chi đoàn. Kết quả phân loại đoàn viên: xuất sắc 44941, khá 5821,

trung bình 1663 và 857 loại yếu. Kết quả phân loại tổ chức đoàn cơ sở: vững

mạnh 168, khá 47, trung bình 9. Kết quả phân loại chi đoàn cơ sở: xuất sắc 242,

134

khá 52, trung bình 14 và 1 yếu. Kết quả phân loại chi đoàn: vững mạnh 2532,

khá 653, trung bình 245 và 52 yếu [Phụ lục 1, Bảng 1, 2, 3, 4, 5, 6].

Năm 2016, công tác xây dựng tổ chức cơ sở đoàn được quan Ban

Thường vụ tỉnh đoàn đặc biệt quan tâm, chú trọng, bằng việc xây dựng và

thực hiện kế hoạch, chương trình xây dựng tổ chức cở sở đoàn, nên tổ chức cơ

sở đoàn được kiện toàn, xây dựng vững mạnh. So sánh với số liệu năm 2015

cho thấy: số lượng đoàn viên đạt loại xuất sắc và tổ chức đoàn vững mạnh

năm 2016 cao hơn năm 2015 (tăng 1,2% và 2,7%) [28].

Xem xét trong nhiệm kỳ 2007-2012 và 2012 đến 2016, công tác xây

dựng tổ chức cơ sở đoàn ngày càng thu được kết quả tốt hơn. Tổ chức cơ sở

đoàn vững mạnh nhiều hơn, đoàn viên đạt loại xuất sắc năm sau cao hơn năm

trước. Đó là một xu hướng trong xây dựng tổ chức cơ sở đoàn và công tác

giáo dục, rèn luyện đoàn viên trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Xu hướng đó sẽ được hiện thực hóa, bởi vì cấp ủy đảng, chính quyền,

Thường vụ tỉnh đoàn tỉnh Ninh Bình rất chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra

việc xây dựng tổ chức cở sở đoàn trong toàn tỉnh. Công tác xây dựng, củng cố

tổ chức Đoàn vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và hành động, xứng

đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng được xác định là một trong những phương

hướng công tác đoàn mà Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí

Minh tỉnh Ninh Bình lần thứ XII, nhiệm kỳ 2012-2017 đã xác định.

Khi mà công tác xây dựng tổ chức đoàn cơ sở và công tác giáo dục, rèn

luyện đoàn viên đạt kết quả cao hơn tất yếu sẽ dẫn đến chất lượng sinh hoạt

của tổ chức cơ sở đoàn ngày càng nền nếp và chất lượng hơn. Trong thời gian

tới, nền nếp và chất lượng sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn trên địa bàn tỉnh

Ninh Bình ngày một cao hơn, nhưng không đồng đều. Các tổ chức cơ sở đoàn

ở thành phố, thị xã, thị trấn có thể có nền nếp và chất lượng cao hơn các tổ

chức cớ ở đoàn ở khu vực nông thôn. Nền nếp, chất lượng sinh hoạt của các

tổ chức cơ sở đoàn ở các xã vùng đồng bằng tốt hơn khu vực nông thôn miền

núi, ven biển; ở các địa phương du lịch phát triển cao hơn các địa phương

135

khác; ở các địa phương phong trào xây dựng nông thôn mới đạt hiệu quả cao

sẽ tốt hơn các địa phương khác.

Chế độ sinh hoạt đoàn có thể được thực hiện nền nếp, theo đúng quy

định của Điều lệ Đoàn và các hướng dẫn của tổ chức đoàn cấp trên, nhưng

chất lượng sinh hoạt đoàn là vấn đề còn là vấn đề cần được tiếp tục nghiên

cứu. Về cơ bản, chất lượng sinh hoạt của tổ chức đoàn cơ sở sẽ ngày một

nâng cao hơn cùng với sự vững mạnh của tổ chức cơ sở đoàn, cùng với việc

thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, với phong trào xây dựng văn hóa ở khu

dân cư, chương trình xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, cũng khó có thể

"đo lường" chất lượng sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn. Dự báo về chất

lượng sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn đã và đang gặp nhiều khó khăn. Đây

cũng là vấn đề mà các cấp tổ chức đoàn đang tập trung tháo gỡ. Sinh hoạt

đoàn theo đúng định kỳ nhưng suy giảm về chất lượng thì nền nếp cũng theo

đó mà suy giảm.

Điều tra xu hướng nền nếp sinh hoạt Đoàn trong thời gian tới, cán bộ

đoàn dự đoán: tăng lên 79,0%, suy giảm 12,7%, khó trả lời 8,3% [Phụ lục 2,

Bảng 24]; đoàn viên dự đoán: tăng lên 75,0%, suy giảm 13,7%, khó trả lời

11,3% [Phụ lục 3, Bảng 24]. Như vậy, cán bộ đoàn và đoàn viên dự đoán nền

nếp sinh hoạt Đoàn có xu hướng tăng lên ở mức tỷ lệ khá cao (79,0% và

75,0%); song cũng còn đến 12,7% cán bộ đoàn, 13,7% đoàn viên cho rằng sẽ

suy giảm và 8,3% cán bộ đoàn và 11,3% đoàn viên cho rằng khó dự đoán. Kết

quả điều tra củng cố cho nhận định ở trên: Dự báo về chất lượng sinh hoạt của

tổ chức cơ sở đoàn đã và đang gặp nhiều khó khăn.

5.1.2.2. Xu hướng hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức cơ

sở Đoàn

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội

của thanh niên Việt Nam, bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì

mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội,

dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đoàn là đội dự bị tin cậy

136

của Đảng Cộng sản Việt Nam, là lực lượng xung kích cách mạng, là trường

học xã hội chủ nghĩa của thanh niên.

Thực hiện vị thế xã hội đó, tổ chức đoàn phải giáo dục đoàn viên phát

huy những truyền thống quý báu của dân tộc và bản chất tốt đẹp của mình,

xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc;

kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách

mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, vì cộng đồng; có năng

lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng và tác

phong công nghiệp trong lao động tập thể, trở thành những công dân tốt của

đất nước; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học công nghệ tiên tiến, vươn lên

ngang tầm thời đại. Giáo dục cho đoàn viên là một chức năng của tổ chức

đoàn, một nội dung hoạt động củ yếu của tổ chức cơ sở đoàn.

Những năm vừa qua, tổ chức đoàn cơ sở trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã

chú trọng công tác giáo dục cho đoàn viên. Tổ chức đoàn đã tập trung giáo

dục cho đoàn viên về: mục tiêu, lý tưởng sống; tấm gương đạo đức Hồ Chí

Minh; đạo đức, lối sống của người thanh niên; truyền thống, văn hóa của địa

phương; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; v.v…. Qua đó

mà nâng cao hiểu biết của đoàn viên về Đảng, chính sách và pháp luật, về đạo

đức Hồ Chí Minh và truyền thống của địa phương; về kế hoạch phát triển kinh

tế - xã hội, chương trình xây dựng nông thôn mới; về nghĩa vụ và trách nhiệm

của đoàn viên, thanh niên với quê hương, đất nước. Đoàn viên đánh giá cao

mức độ giáo dục về Đảng, về tổ chức đoàn và nhiệm vụ của đoàn viên mà hoạt

động giáo dục của tổ chức cơ sở đoàn đem lại cho họ [Phụ lục 3, Bảng 5].

Nhìn chung, những năm vừa qua, công tác giáo dục của tổ chức cơ sở

đoàn có đổi mới về nội dung, phương thức. Song, việc triển khai giáo dục

dừng lại ở việc quán triệt, học tập các nghị quyết của Đảng, của Đoàn. Việc

học tập, quán triệt các nghị quyết mới dừng lại ở đội ngũ Ban Chấp hành đoàn

và một bộ phân đoàn viên [31]. Như vậy, nội dung giáo dục chưa thật toàn

diện. Phạm vi giáo dục chưa thật rộng mở tới tất cả các đoàn viên. Nó cũng

137

chỉ ra rằng, một bộ phận đoàn viên chưa thật tích cực tham gia các hoạt động

giáo dục của tổ chức đoàn cơ sở và hoạt động giáo dục của tổ chức đoàn cơ sở

chưa tốt, chưa đáp ứng nhu cầu của đoàn viên, thanh niên.

Thời gian tới, hoạt động giáo dục của tổ chức cơ sở đoàn sẽ nền nếp

hơn, nội dung sẽ đa dạng hơn, hình thức phong phú hơn và sẽ thu hút nhiều

đoàn viên tham gia. Bởi vì, tổ chức đoàn các cấp đã nhận ra được hạn chế này

và đã xác định chương trình để nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục của tổ

chức cơ sở đoàn. Đồng thời, đoàn viên, thanh niên có nhu cầu được hiểu biết về

nhiều phương diện để thực hiện vai trò làm chủ của mình. Nhiều đoàn viên ở

khu vực nông thôn đòi hỏi tổ chức đoàn cơ sở cung cấp cho mình những thông

tin cần thiết mà các kênh dãn khác không đáp ứng. Trong đó có nhu cầu định

hướng việc tiếp nhận thông tin trong điều kiện thông tin xã hội lan tỏa nhanh,

rộng, đa diện, đa chiều như hiện nay. Đoàn viên cần ở tổ chức đòn những thông

tin chính thống, những thông tin mang tính định hướng để củng cố niềm tin,

xác định thái độ đúng, trên cơ sở đó mà hăng hái tham gia các hoạt động,

phong trào ở địa phương, để có những đóng góp với quê hương, đất nước.

Hoạt động giáo dục của tổ chức cơ sở đoàn đã đang gặp những khó

khăn: sự phát triển của mạng lưới thông tin đại chúng; sự biến động mạnh của

tình hình thế giới và trong nước; kiến thức và kinh nghiệp tuyên truyền giáo

dục của cán bộ đoàn cơ sở còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu

hoạt động giáo dục; điều kiện vật chất bảo đảm cho hoạt động giáo dục của

đoàn chưa đủ, chưa tốt. Vấn đề mấu chốt là, kiến thức và kinh nghiệp tuyên

truyền giáo dục của cán bộ đoàn cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu tuyên

truyền, giáo dục đối với đoàn viên. Trong thời gian tới, nếu tri thức mọi mặt

và phương pháp tuyên truyền của cán bộ đoàn được mở rộng và nâng cao;

điều kiện bảo đảm cho công tác tuyên truyền, giáo dục của tổ chức đoàn tốt

hơn, hiện đại hơn thì hoạt động giáo dục của tổ chức cơ sở đoàn sẽ thu hút

nhiều đoàn viên, thanh niên tham gia. Ngược lại, nếu một trong những yếu tố

đó không được cải tiến, nâng cao thì hoạt động giáo dục của tổ chức cơ sở

138

đoàn sẽ kém chất lượng, không thu hút được đoàn viên, thanh niên tham gia.

Theo đó, chức năng giáo dục cộng sản của tổ chức cơ sở đoàn bị suy giảm.

Điều tra xu hướng hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức Đoàn

trong thời gian tới, cán bộ đoàn dự đoán: tăng lên 70,3%, suy giảm 22,7%,

khó trả lời 7,0% [Phụ lục 2, Bảng 24]; đoàn viên dự đoán: tăng lên 70,7%,

suy giảm 11,0%, khó trả lời 18,3% [Phụ lục 3, Bảng 24]. Như vậy, cán bộ

đoàn và đoàn viên dự đoán nền nếp sinh hoạt Đoàn có xu hướng tăng lên ở

mức tỷ lệ khá cao (79,0% và 70,7%); song cũng còn đến 22,7% cán bộ đoàn,

11,0% đoàn viên cho rằng sẽ suy giảm và 7,0% cán bộ đoàn và 18,3% đoàn

viên cho rằng khó dự đoán. Kết quả điều tra cho thấy cán bộ đoàn còn nhiều

băn khăn trăn trở về xu hướng hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức

Đoàn trong thời gian tới (22,7% dự đoàn suy giảm và 7,0% khó dự đoán).

Hiện nay, hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn được

đánh giá mức tốt thấp hơn hoạt động sinh hoạt và hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội. Trong thời gian tới, theo dự đoán của cán bộ đoàn và đoàn

viên, hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn sẽ còn gặp khó

khăn. Trong sự phát triển mạnh của các phương tiện thông tin đại chúng đòi

hỏi sự nỗ lực đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền giáo dục trong tổ chức

đoàn. Dù sao, hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ chức đoàn phải được

chú trọng vì nó cung cấp thông tin chính thức cho đoàn viên, định hướng cho

đoàn viên trong việc tiếp nhận thông tin, lựa chọn chuẩn mực, giá trị xã hội

cho quá trình tự hoàn thiện và tham gia hoạt động của Đoàn.

5.1.2.3. Xu hướng hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của tổ

chức cơ sở Đoàn

Những năm vừa qua, phong trào 5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội

và bảo vệ Tổ quốc (Xung kích sáng tạo phát triển kinh tế - xã hội; xung kích

tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng; xung kích bảo vệ Tổ quốc giữ gìn an

ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; xung kích thực hiện cải cách hành

chính; xung kích hội nhập kinh tế quốc tế), phong trào 4 đồng hành với thanh

139

niên lập nghiệp (đồng hành trong học tập, nâng cao trình độ học vấn; đồng

hành trong nghề nghiệp và việc làm; đồng hành trong nâng cao sức khỏe, rèn

luyện thể chất; đồng hành phát triển kỹ năng xã hội) được triển khai nhiều,

sâu, rộng khắp và thu được nhiều kết quả tốt. Đoàn viên được điều tra cho

biết về các hoạt dộng do đoàn cơ sở tổ chức những năm vừa qua (xếp tỷ lệ

cao xuống thấp): Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 210 -

70,0%; 2, Tham gia giữ gìn trật tự, trị an ở địa phương 64,3%; 3, Tham gia

chăm sóc gia đình thương binh, liệt sĩ và tham gia xây dựng Đảng, chính

quyền 63,7%; 4, Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng của địa phương 56,7%; 5,

Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai 36,7% [Phụ

lục 3, Bảng 9]. Như vậy, đoàn viên đánh giá khá cao các hoạt động: Tham gia

xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương; tuyên truyền về Đảng, đất nước,

quê hương trong các ngày lễ lớn; tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và

tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương (mức tốt trên 60,0%).

Trong thời gian tới, đoàn viên mong muốn rằng, thời gia tới tổ chức cơ

sở đoàn tập trung tổ chức các hoạt động (xếp theo tỷ lệ cao xuống thấp):

Xung kích phát triển kinh tế của địa phương (76,0%); Xung kích trong xây

dựng nếp sống văn hóa (68,0%); Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở

địa phương (65,0%); Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

(65,0%); Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương

60,3%); Xung kích trong phòng chống thiên tai (31,7%); Xung kích trong

phòng chống dịch bệnh (31,0%) [Phụ lục 3, Bảng 11].

Kết quả các hoạt động và sự mong muốn của đoàn viên cho thấy rằng,

đoàn viên quan tâm đến các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội do

Đoàn cơ sở tổ chức và họ sẵn sàng tham gia các hoạt động này. Động cơ gia

nhập, tham gia các hoạt động của đoàn của đa số đoàn viên là: mong muốn

được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội, để được đóng góp với địa

phương, để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân.

140

Trong những năm tới, hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của

tổ chức cơ sở đoàn sẽ được đẩy mạnh, thu hút được nhiều đoàn viên tham gia

và sẽ thu được những kết quả tốt. Bởi vì, nó hội tụ bởi định hướng hoạt động

của đoàn thanh niên trong những năm tới và mong muốn của đoàn viên. Thực

tế cho thấy, hoạt động hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội do đoàn cơ

sở tổ chức đã mang lại cho đoàn viên những lợi ích nhất định. Đó có thể là

những lợi ích kinh tế, lợi ich chính trị, văn hóa, xã hội, nhưng hơn cả là lợi ích

chính trị, tinh thần.

Dự đoán về về mức độ tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa,

xã hội của đoàn viên như sau: thường xuyên 84,7%, không thường xuyên

9,7%, không tham gia 1,6%, khó dự đoán 2,0%. Đoàn viên dự đoán mức độ

tham gia thường xuyên hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội cao hơn

tham gia hoạt động sinh hoạt và hoạt động tuyên truyền giáo dục trong tổ

chức Đoàn (84,7% so với 77,3% và 73,7%) [Phụ lục 3, Bảng 26]. Theo dự

đoán của đoàn viên, hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội do Đoàn cơ

sở tổ chức sẽ thu hút đông đảo đoàn viên tham gia.

Trong nền kinh tế thị trường, mọi hoạt động của con người đều dựa

trên sự tính toán lợi ích, mong muốn có được sự hài hòa về lợi ích vật chất và

lợi ích tinh thần. Vì thế, những năm tới, hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa,

xã hội của tổ chức cơ sở đoàn sẽ được đẩy mạnh, thu hút được nhiều đoàn

viên tham gia nếu mang lại cho đoàn viên cả lợi ích chính trị, tinh thần và lợi

ích kinh tế. Nếu ở thời điểm nào, tổ chức cơ sở đoàn nào không khéo kết hợp

hợp lý các lợi ích trong việc tổ chức hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã

hội thì ở đó sẽ khó thu hút được đoàn viên tham gia, dẫn đến hiệu quả không

cao. Có thể, các hoạt động ở đó, ở địa phương đó mang tính hình thức, kéo

theo đó là căn bệnh thành tích.

Chức năng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã đặt ra cho

tổ chức cơ sở đoàn hai hoạt động chủ yếu: giáo dục và xung kích. Hai hoạt

động đó tương hỗ nhau. Trên thực tế, có những thời điểm hoạt động giáo dục

141

được đề cao hơn, có những thời điểm hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã

hội được đề cao hơn. Ở thời điểm hiện tại, hoạt động kinh tế, chính trị, văn

hóa, xã hội thu hút đông đảo đoàn viên tham gia nhiều hơn. Những năm tới,

cả hai hoạt động này có xu hướng phát triển. Tuy thế, mức độ phát triển

không đồng đều. Hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội sẽ phát triển

mạnh hơn, thu hút nhiều đoàn viên tham gia hơn.

Xu hướng phát triển hoạt động giáo dục, hoạt động kinh tế, chính trị,

văn hóa, xã hội của tổ chức đoàn cơ sở cấp xã tùy thuộc vào sự kiện toàn tổ

chức đoàn, sự năng động và phương pháp của cán bộ đoàn, sự quan tâm lãnh

đạo và chỉ dạo của cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương, sự lựa chọn giá

trị của đoàn viên và tình hình phát triển kinh tế - xã hội và các phong trào xã

hội của các địa phương. Phát triển hoạt động giáo dục, hoạt động kinh tế,

chính trị, văn hóa, xã hội của tổ chức đoàn cơ sở cấp xã trên địa bàn tỉnh Ninh

Bình diễn ra không đều.

5.2. GIẢI PHÁP CƠ BẢN PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA CÁC YẾU TỐ ĐỐI

VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐOÀN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH

BÌNH HIỆN NAY

5.2.1. Đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, duy trì nền nếp, hiệu

quả phong trào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở các địa phƣơng cấp xã

Lý luận và thực tiễn cho thấy rằng, ở địa phương nào, thời điểm nào,

kinh tế phát triển, xã hội ổn định, phong trào xã hội rộng khắp thì ở đó, địa

phương đó hoạt động của đoàn cơ sở được đẩy mạnh, thu hút nhiều đoàn

viên, thanh niên tham gia và mang lại nhiều kết quả tốt, tổ chức đoàn có nhiều

đóng góp với địa phương. Việc đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, duy trì

nền nếp, hiệu quả phong trào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở các địa phương

cấp xã sẽ tạo môi trường thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động của tổ

chức đoàn cơ sở.

Trong quá trình đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội cần chú trọng tạo

điều kiện cho tổ chức đoàn tham gia vào quá trình đó. Đồng thời, cán bộ đoàn

142

chủ động, tích cực tìm kiếm trong hoạt động kinh tế - xã hội của địa phương

những nội dung mà tổ chức đoàn có thể tổ chức cho đoàn viên tham gia mang

lại kết quả cao hơn, tốt hơn. Quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa

phương tạo điều kiện, thời cơ cho hoạt động cuẩ tổ chức đoàn cơ sở, vấn đề

đặt ra là cán bộ đoàn có năm được thời có đó để tổ chức các hoạt động của

đoàn hay không?

Phong trào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở các địa phương cấp xã là cái

nôi để xây dựng và tổ chức các hoạt động của đoàn cơ sở. Khi mà toàn dân

hăng hái tham gia các phong trào trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thì sẽ lôi

kéo thanh niên tham gia. Đoàn cơ sở bám sát vào phong trào đó để tổ chức

hoạt động không chỉ thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia mà còn

tạo dựng "vai trò, vị thế nòng cốt" cho phong trào đó. Theo đó, sự lan tỏa hoạt

động của đoàn trong cộng đồng rõ ràng hơn, mạnh hơn.

5.2.2. Phát huy vai trò thiết chế chính trị, văn hóa, xã hội ở cơ sở

trong việc duy trì nền nếp và nâng cao chất lƣợng hoạt động của tổ chức

đoàn cơ sở

Tổ chức và hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn chịu sự chi phối, tác động

rất lớn của thiết chế chính trị, văn hóa, xã hội xã, phường, thị trấn. Vì thế, để

duy trì nền nếp, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở phả

phát huy vai trò thiết chế chính trị, văn hóa, xã hội ở cơ sở.

Trước hết, phát huy vai trò của thiết chế chính trị ở cơ sở. Cụ thể, tăng

cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, chỉ đạo và quản lý của chính quyền, sự

hợp tác của các tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở. Trong đó, cần chú

trọng nâng cao hiệu lực vận hành cơ chế: cấp ủy đảng lãnh đạo, chính quyền

quản lý, sự phối kết hợp giữa tổ chức đoàn và các thành viên của Mặt trận Tổ

quốc Việt Nam cấp xã.

Phát huy vai trò của thiết chế văn hóa cơ sở, trong đó chú trọng khơi

dậy, phát huy truyền thống chính trị, kinh tế, quân sự, an ninh,.... của địa

phương. Đồng thời, phát huy kết quả phong trào "Toàn dân xây dựng đời

143

sống văn hóa ở khu dân cư", chương trình "Xây dựng nông thôn mới". Truyền

thống của địa phương sẽ là cái nôi nuôi dưỡng, phát huy vai trò xung kích của

tuổi trẻ ở địa phương trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ở các địa phương, gia đình, dòng họ, làng xã, cụm dân cư tác động, chi

phối rất lớn đến việc tổ chức và hoạt động của đoàn cơ sở. Vì thế, cần chú

trọng phát huy vai trò của các nhóm xã hội này trong tổ chức các hoạt động

của đoàn. Trong đó, chú trọng phát huy hương ước dòng họ, làng xã, phát huy

quy tắc, quy định của các tôn giáo, các hiệp hội ở địa phương cho việc tổ chức

và hoạt động của tổ chức đoàn cơ sở. Ở vùng có đông đồng bào có đạo, cấn

chú trọng tìm kiếm và phát huy thiết chế tôn giáo. Tổ chức và hoạt động của

tổ chức đoàn cơ sở phụ thuộc vào công tác này.

5.2.3. Tập trung xây dựng tổ chức đoàn cơ sở vững mạnh và làm

tốt công tác đoàn viên

Tổ chức cơ sở đoàn vững mạnh là điều kiện quan trọng nhất, quyết

định nhất đến nền nếp và hiệu quả các hoạt động của đoàn cơ sở. Để phát huy

hiệu quả hoạt động của đoàn cơ sở, trước hết phái xây dựng tổ chức đoàn cơ

sở vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Trong xây dựng tổ chức cơ sở đoàn hiện nay cần tập trung xây dựng

nhóm cán bộ đoàn đủ về số lượng, cơ cấu xã hội phù hợp và nâng cao chất

lượng. Trong đó, chú trọng nâng cao tri thức khoa học, phương pháp, tác phong

công tác đoàn. Bởi vì, khâu yếu nhất của cán bộ đoàn cơ sở hiện nay là tri thức

khoa học và phương pháp, tác phong công tác đoàn. Hai điểm yếu này đã và

đang níu kéo, làm hạn chế đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của đoàn cơ sở.

Cùng với xây dựng cán bộ đoàn cần phải làm tốt công tác đoàn viên.

Trong đó, chú trọng nâng cao hiểu biết và xây dựng "động cơ đúng" cho đoàn

viên khi gia nhập và tham gia các hoạt động của đoàn. Bồi dưỡng cho đoàn

viên phương thức xử lý, kết hợp hài hòa giữa lợi ích chính trị tinh thần và lợi

ích kinh tế, giữa lợi ích cá nhân và lợi ích nhóm, giữa lợi ích riêng và lợi ích

chung, lợi ích của cộng đồng.

144

Đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động thanh niên gia nhập đoàn để

không ngừng tăng số lượng đoàn viên ở từng địa phương. Công tác kết nạp

đoàn viên mới phải được tiến hành đúng thủ tục, đảm bảo chất lượng, tránh

"đánh trống ghi tên". Nếu việc kết nạp đoàn viên không được thực hiện tốt thì

công tác đoàn viên sẽ gặp nhiều khó khăn, chất lượng đoàn viên không được

nâng cao, dẫn đến việc duy trì hoạt động của tổ chức đoàn gặp nhiều trở ngại,

hiệu quả hoạt động không cao.

5.2.4. Chú trọng đổi mới nội dung, phƣơng thức hoạt động của tổ

chức cơ sở đoàn

Tổ chức đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội tập hợp thanh niên để

giáo dục và tổ chức hoạt động xung kích, nhằm phát huy sức trẻ cho sự

nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để thực hiện chức năng đó, tổ chức

đoàn, nhất là tổ chức đoàn cơ sở phải có hình thức, nội dung hoạt động phù

hợp để thu hút đông đảo thanh niên tham gia.

Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn là

một đòi hỏi của cuộc sống, đòi hỏi từ chính hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn

hiện nay, đòi hỏi của đoàn viên thanh niên.

Đổi mới nội dung, trước hết và quan trọng hơn là đổi mới hoạt động

giáo dục, để tổ chức đoàn thực sự là trường học cộng sản đối với thanh niên.

Để đổi mới nội dung hoạt động giáo dục, một mặt cần hệ thống lại những vấn

đề mà thanh niên cần để tuyên truyền, giáo dục, mặt khác phải chú trọng tăng

cường cơ sở vật chất hiện đại. Trong điều kiện các phương tiện truyền thông

phát triển như hiện nay, hoạt động giáo dục của đoàn cơ sở sẽ không đổi mới

nếu không được trang thiết bị hiện đại. Tăng cường cơ sở vật chất hiện đại

cho hoạt động giáo dục của đoàn cơ sở là một yêu cầu bức thiết hiện nay.

Cùng với đổi mới hoạt động giáo dục, đoàn cơ sở phải chủ động đổi

mới hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Để đổi mới, trước hết cần

tránh và khắc phục căn bệnh hình thức, hành chính, mệnh lệnh. Thay vào đó

là tư duy thực tế, bám sát cuộc sống để tổ chức các hoạt động. Đồng thời, cần

145

tính toán sự hài hòa các lợi ích trong tổ chức các hoạt động kinh tế, chính trị,

văn hóa, xã hội.

Về những biện pháp nâng cao ý thức tham gia hoạt động Đoàn của

đoàn viên, đoàn viên đánh giá cao hoạt động tuyên truyền giáo dục về Đoàn,

tuyên truyền giáo dục trách nhiệm cho đoàn viên và tổ chức sinh hoạt Đoàn

phong phú, thiết thực (Bảng 5.3).

Bảng 5.3: Biện pháp nâng cao ý thức đoàn cho đoàn viên, đề xuất của

cán bộ đoàn và đoàn viên

Đơn vị tính %

Biện pháp Đề xuất của

cán bộ đoàn

Đề xuất của

đoàn viên

1. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về tổ chức Đoàn 79,7 65,0

2. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về trách nhiệm cho đoàn viên 63,0 61,7

3. Tổ chức sinh hoạt đoàn phong phú, thiết thực 76,3 60,3

4. Tổ chức hoạt động của Đoàn đa dạng, hiệu quả 71,3 9,3

5. Tổ chức Đoàn có hoạt động thiết thực, hiệu quả trong bảo

vệ quyền lợi cho đoàn viên, thanh niên 68,0

59,0

6. Hoạt động của Đoàn đem lại lợi ích thiết thực cho đoàn viên 66,0 56,7

Nguồn: [Phụ lục 2, Bảng 25; Phụ lục 3, Bảng 28].

Điều tra cán bộ đoàn cơ sở về các biện pháp nâng cao ý thức tham gia

hoạt động Đoàn của đoàn viên cho kết quả khá tương đồng với đề xuất của

đoàn viên. Cán bộ đoàn tập trung đề xuất biện pháp: Tăng cường giáo dục,

tuyên truyền về tổ chức Đoàn, tổ chức sinh hoạt đoàn phong phú, thiết thực,..

Trong đó nhấn mạnh biện pháp: tổ chức hoạt động của Đoàn đa dạng, hiệu

quả (Bảng 5.3).

Theo đề xuất của cán bộ đoàn và đoàn viên, thời gian tới tổ chức cơ sở

Đoàn cần tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền giáo dục về

Đoàn, đồng thời chú trọng đổi mới nâng cao chất lượng các hoạt động, để

thông qua đó mà nâng cao ý thức, thu hút đông đảo đoàn viên tham gia các

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

146

5.2.5. Đổi mới cơ chế, chính sách đối với cán bộ đoàn, hoạt động

của tổ chức đoàn cơ sở

Hiện nay, hoạt động của cán bộ đoàn, hoạt động của đoàn cơ sở mang

tính tinh thần nhiều hơn tính thực tế. Cán bộ đoàn thực hiện chức phận của

mình theo dạng "vác tù và hàng tổng". Vì thế, họ thích thì hoạt động mạnh,

không thích thì hoạt động cầm chừng; điều kiện kinh tế có thì hăng hái hoạt

động, kinh tế hạn chế thì ít hăng hái hoạt động. Vì thế, cần có những nghiên

cứu về chế độ, chính sách cho cán bộ đoàn cơ sở. cái kho là nguồn ngân sách

của các địa phương, đất nước còn nhiều hạn chế. Song cũng không vì thế mà

không nghiên cứu để ban hành chính sách phù hợp đối với đội ngũ này.

Cấp ủy đảng, chính quyền các cấp cần nghiên cứu có cách "bảo trợ"

cho các hoạt động của đoàn, tránh việc khoán trắng cho cán bộ đoàn. Đồng

thời, cần có sự hỗ trợ về điều kiện vật chất cho các hoạt động của đoàn. Sự hỗ

trợ về vật chất cộng với tinh thần xung kích của tuổi trẻ, tin rằng hoạt động

kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của đoàn cơ sở sẽ được đẩy mạnh và đem lại

hiệu quả cao.

Kết luận chƣơng 5

Trong những năm tới, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình có

nhiều biến đổi. Những biến đổi đó chi phối nhiều đến xây dựng và hoạt động

của tổ chức đoàn cơ sở.

Nhìn chung, sự tác động của những biến đổi kinh tế - xã hội theo chiều

hướng tích cực. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và hoạt động

của đoàn cơ sở. Tuy vậy, biến đổi kinh tế - xã hội cũng sẽ tạo ra những rào

cản, hạn chế đến kết quả, chất lượng các hoạt động của đoàn cơ sở.

Những rào cản đó sẽ được khắc phục bởi vì trong thời gian tới, số

lượng, cơ cấu xã hôi, chất lượng cán bộ đoàn cơ ngày một hợp lý hơn, cao

hơn. Đồng thời, thiết chế chính trị ở cơ sở sẽ có nhiều tác động tích cực đến

việc tổ chức và hoạt động của đoàn. Hơn nữa, tổ chức và hoạt động của đoàn

147

đã và đang thu hút sự tham gia của tuổi trẻ, của đoàn viên. Hoạt động của

đoàn cơ sở ngày càng tiệm cận đến nhu cầu, nguyện vọng, sự lựa chọn giá trị

của đoàn viên. Tuy vậy, nếu hoạt động của đoàn không mang lại lợi ích chính

đáng cho đoàn viên, thì việc xây dựng và tổ chức hoạt động của đoàn cơ sở sẽ

có thể bị suy giảm.

Trong thời gian tới, nền nếp và chất lượng sinh hoạt của tổ chức cơ sở

đoàn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình ngày một cao hơn, nhưng không đồng đều.

Hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của tổ chức cơ sở đoàn sẽ được

đẩy mạnh, thu hút được nhiều đoàn viên tham gia và sẽ thu được những lết

quả tốt. Nếu tri thức mọi mặt và phương pháp tuyên truyền của cán bộ đoàn

được mở rộng và nâng cao; điều kiện bảo đảm cho công tác tuyên truyền, giáo

dục của tổ chức đoàn tốt hơn, hiện đại hơn thì hoạt động giáo dục của tổ chức

cơ sở đoàn sẽ thu hút nhiều đoàn viên, thanh niên tham gia. Ngược lại, nếu

một trong những yếu tố đó không được cải tiến, nâng cao thì hoạt động giáo

dục của tổ chức cơ sở đoàn sẽ kém chất lượng, không thu hút được đoàn viên,

thanh niên tham gia. Theo đó, chức năng giáo dục cộng sản của tổ chức cơ sở

đoàn bị suy giảm.

148

KẾT LUẬN

1. Tổ chức cơ sở Đoàn là một cấp của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

Chí Minh, cấp cơ sở và là một thành tố trong hệ thống chính trị cấp cơ sở.

Là một tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức cơ sở đoàn tồn tại với tư cách

một hệ thống xã hội, có chức năng, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động được quy

định trong Hiến pháp, pháp luật và Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ

Chí Minh.

Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, tổ chức cơ sở Đoàn có những hoạt

động chủ yếu: hoạt động sinh hoạt, hoạt động tuyên truyền giáo dục, hoạt

động xung kích trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Hoạt động

sinh hoạt và tuyên truyền giáo dục là thuộc tính của Đoàn, một tổ chức chính

trị - xã hội của thanh niên. Hoạt động xung kích trên các lĩnh vực chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội là chức năng xã hội của Đoàn. Hai khối hoạt động

trên phản ánh quan hệ trong và quan hệ ngoài của tổ chức cơ sở Đoàn. Hoạt

động sinh hoạt, tuyên truyền giáo dục tạo nên sự gắn kết giữa các đoàn viên

trong tổ chức Đoàn, xây dựng Đoàn vững mạnh. Hoạt động xung kích xác lập

và củng cố vị thế, vai trò xã hội của Đoàn.

Hai khối hoạt động đó tương quan chặt chẽ với nhau. Hoạt động sinh

hoạt và tuyên truyền giáo dục được thực hiện tốt sẽ góp phần xây dựng tổ

chức Đoàn cơ sở vững nạnh và là điều kiện tiên quyết để Đoàn cơ sở tổ chức

các hoạt động nền nếp, hiệu quả. Các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức có

chất lượng cao sẽ góp phần củng cố tổ chức cơ sở Đoàn vững mạnh.

2. Thời gian vừa qua, tổ chức cơ sở Đoàn ở các xã, phường, thị trấn của

tỉnh Ninh Bình đã thực hiện các hoạt động sinh hoạt, tuyên truyền giáo dục và

xung kích trên lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội. Các hoạt động đó được định

hình trong các chương trình của tổ chức Đoàn từ cấp tỉnh đến cơ sở theo định

hướng chung của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và căn cứ từ tình

149

hình thực tiễn của mỗi địa phương, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chỉ đạo

cảu chính quyền cấp cơ sở.

Những năm vừa qua, các hoạt động sinh hoạt, tuyên truyền giáo dục và

xung kích trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đã được các tổ chức

cơ sở Đoàn tỉnh Ninh Bình duy trì khá tốt, góp phần vào xây dựng tổ chức cơ

sở Đoàn vững mạnh, huy động sức trẻ vào xây dựng và bảo vệ quê hương, đất

nước. Thông qua các hoạt động đó đã giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh

niên theo các chuẩn mực xã hội của con người Việt Nam thời kỳ mới.

Trong các hoạt động đó, hoạt động sinh hoạt và tuyên truyền giáo dục

còn có những hạn chế, chưa đúng với quy định chung và chưa thực sự đáp

ứng yêu cầu cơ bản xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh. Hoạt động xung kích

trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội khá nổi trội, tạo dựng được

phong trào thanh niên lập thân, lập nghiệp, góp sức vào xây dựng và bảo vệ

quê hương, đất nước. Tuy vậy, hoạt động xung kích còn mang tính phong

trào, chưa có chiều sâu. Thực tiễn đó đòi hỏi phải tích cực đổi mới nội dung,

hình thức các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

3. Hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn thời gian vừa qua chịu sự tác

động, chi phối của các yếu tố: cán bộ Đoàn cơ sở, đoàn viên, hệ thống chính

trị cơ sở và điều kiện kinh tế - xã hội ở mỗi địa phương.

Hiện nay, cán bộ Đoàn cơ sở và đoàn viên có tinh thần, trách nhiệm

trong quá trình tham gia các hoạt động của đoàn, song tri thức, kinh nghiệm

và phương pháp công tác đoàn chưa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Cán bộ

Đoàn cơ sở còn thiếu kinh nghiệm công tác đoàn, tri thức khoa học kỹ thuật

chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động của Đoàn trong nền kinh tế thị trường, quá

trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Đoàn viên

không chỉ chưa thật mặn mà với công tác đoàn mà tri thức và phương pháp

tiến hành các hoạt động đoàn chưa phù hợp. Những hạn chế của cán bộ đoàn

cơ sở và đoàn viên đã ảnh hưởng tiêu cực đối với việc duy trì nền nếp và nâng

cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn.

150

Thực tiễn cũng đã cho thấy, ở địa phương nào, ở thời điểm nào cấp ủy

Đảng, chính quyền có sự quan tâm thích đáng đến đoàn thì tổ chức đoàn cơ sở

ở đó hoạt động nền nếp, chất lượng. Thời gian vừa qua, các cấp ủy đảng,

chính quyền cơ sở đã dành cho Đoàn cơ sở sự lãnh đạo, chỉ đạo phù hợp. Tuy

vậy, sự lãnh đạo, chỉ đạo đó chưa thật mạnh, chưa thật cụ thể và còn mang

tính hành chính.

Kết quả khảo sát cho thấy, điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương

ảnh hưởng rất nhiều đến nền nếp, chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở

Đoàn. Thực tế cũng cho thấy, hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn không tỷ lệ

thuận với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Thời gian vừa qua, một

số hoạt động của đoàn ở các huyện nổi hơn ở thành phố.

4. Trong thời gian tới, hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn có sự vận

động, biến đổi nhất định. Trong các hoạt động đó, hoạt động xung kích trên

các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội sẽ vượt trội hơn các hoạt động khác. Tổ

chức đoàn và thanh niên sẽ có nhiều đóng góp trong phát triển kinh tế - xã

hội, củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở

các địa phương. Hoạt động xung kích sẽ kéo các hoạt động sinh hoạt, hoạt

động tuyên truyền giáo dục có nền nếp và chất lượng hơn, từng bước khắc

phục căn bệnh hình thức trong các hoạt động này.

Trong các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn,

nhóm cán bộ đoàn sẽ có sự biến động về cơ cấu, về năng lực công tác đoàn và

sự phát triển về tri thức khoa học kỹ thuật phù hợp với tính chất hoạt động của

đoàn trong thời kỳ mới. Đoàn viên sẽ có trách nhiệm, kinh nghiệp và phong

các đúng khi tham gia hoạt động của Đoàn. Ở hai yếu tố này, nhóm cán bộ

đoàn có xu hướng biến động hơn nhóm đoàn viên.

Thời gian tới, điều kiện kinh tế - xã hội ở các địa phương có sự phát

triển, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của Đoàn. Song, tình hình kinh tế

- xã hội là yếu tố mang tính khách quan, nó chỉ được phát huy nếu cán bộ

151

đoàn biết nắm bắt thời cơ để thúc đẩy các hoạt động của Đoàn. Sự năng động

của cán bộ đoàn, sự lãnh đạo và chỉ đạo mạnh mẽ của cấp ủy Đảng, chính

quyền cơ sở sẽ thúc đẩy mạnh các hoạt động của Đoàn.

5. Từ sự phân tích và kết luận ở trên cho thấy các giả thuyết nêu ra đã

được kiểm chứng là đúng: Cán bộ tổ chức cơ sở đoàn ảnh hưởng rất lớn đến

hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn; Lựa chọn giá trị của đoàn viên tác động

đến tính tích cực của đoàn viên trong tham gia các hoạt động của tổ chức cơ

sở đoàn; Hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn ảnh hưởng đến hoạt động của

tổ chức cơ sở đoàn; Điều kiện kinh tế - xã hội của xã, phường, thị trấn ảnh

hưởng đến hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn.

Vấn đề đặt ra cho thời gian tới là, phải tạo sự chuyển biến mạnh của

các yếu tố: cán bộ đoàn, đoàn viên, sự lãnh đạo và chỉ đạo của cấp ủy Đảng,

chính quyền cơ sở. Nếu các yếu tố này được khơi dựng và phát huy đúng

chức năng thì những lợi thế về điều kiện kinh tế - xã hội, truyền thống của địa

phương sẽ được tận dụng để duy trì nền nếp và nâng cao chất lượng hoạt động

của tổ chức cơ sở Đoàn.

6. Nghiên cứu đánh giá đúng hoạt động sinh hoạt, tuyên truyền giáo dục

và hoạt động xung kích của tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay gặp không ít khó

khăn, trở ngại. Trở ngại từ việc sử dụng phương pháp nghiên cứu xã hội học

phù hợp để nghiên cứu hoạt động của một tổ chức chính trị - xã hội mang tính

quần chúng của tuổi trẻ. Khó khăn vì phải vượt qua những định kiến xã hội trái

chiều về hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn hiện nay. Kết quả nghiên cứu được

trình bầy trong luận án là những nghiên cứu có tính khởi mở cho các nghiên

cứu xã hội học về các tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội ở nước ta hiện nay.

Dù đã có nhiều cố gắng nhưng kết quả nghiên cứu còn có những hạn chế nhất

định, nhưng nó cũng đã gợi mở cho tác giả luận án hướng nghiên cứu chuyên

sâu, có hệ thống về tổ chức đoàn và hoạt động của Đoàn cơ sở.

152

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1. Đinh Thị Phượng (2016), ''Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn trong

thời kỳ mới'', Tạp chí Giáo dục lý luận, (252), tr.52-54.

2. Đinh Thị Phượng (2017), ''Giáo dục lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức,

lối sống văn hóa cho đoàn viên thanh niên tỉnh Ninh Bình trong tình hình

mới'', Tạp chí Giáo dục lý luận, (255), tr.80-81.

153

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hoàng Chí Bảo (2004), Hệ thống chính trị ở cơ sở nông thôn nước ta hiện

nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

2. Hoàng Chí Bảo (2010), Văn hóa và con người Việt Nam trong đổi mới và

hội nhập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

3. Đinh Thị Vân Chi (2003), Nhu cầu giải trí của Thanh niên, Nxb Chính trị

Quốc gia, Hà Nội.

4. Đoàn Văn Chúc (1997), Xã hội học văn hóa, Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà Nội

5. Phan Đại Doãn (2008), Làng xã Việt Nam một số vấn đề kinh tế xã hội,

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

6. Phạm Tất Dong, Lê Ngọc Hùng (1997), Xã hội học, Nxb Đại học quốc gia

Hà Nội

7. Bùi Quang Dũng (2007), Xã hội học nông thôn, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội

8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần

thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

9. Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Chấp hành Trung ương (2008) , NQ25-

NQ/TW, 25/7/2008: Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với

công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện

đại hóa.

10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần

thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần

thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011): Cương lĩnh xây dựng đất nước trong

thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011),

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

13. Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình (2015), Báo cáo chính

trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, nhiệm kỳ 2015 -

2020, Ninh Bình

154

14. Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, Thành ủy Ninh Bình (2015), Báo cáo chính trị

trình Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Ninh Bình lần thứ XIX,

nhiệm kỳ 2015 - 2020, Ninh Bình

15. Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, Huyện ủy Nho Quan (2015), Báo cáo của Ban

Chấp hành Đảng bộ huyện tại Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện lần

thứ XXV, nhiệm kỷ 2015- 2020, Ninh Bình

16. Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, Huyện ủy Kim Sơn (2015), Báo cáo kết quả thực

hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XXII; Phương hướng, nhiệm vụ,

giải pháp nhiệm kỳ 2015 - 2020, Ninh Bình

17. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2012), Điều lệ Đoàn

18. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương

(2012), Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa IX tại

Đại hội địa biểu toàn quốc lần thứ X Đoàn Thanh niên Cộng sản

Hồ Chí Minh, Hà Nội

19. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2014), Tài liệu bồi dưỡng kiến

thức, nghiệp vụ, kỹ năng công tác Đoàn, Hội, Đội, Hà Nội

20. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương

(2013), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm

2013, Hà Nội

21. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương

(2014), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm

2014, Hà Nội

22. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương

(2015), Báo cáo Đánh giá giữa nhiệm kỳ triển khai thực hiện Nghị

quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X (2012-2017).

23. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương

(2015), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm

2015, Hà Nội

155

24. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương

(2016), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm

2016, Hà Nội

25. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2012), Báo cáo của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn khóa XI tại Đại hội

đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình

lần thứ XII, nhiệm kỳ 2012 - 2017, Ninh Bình

26. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2012), Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại

biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình lần

thứ XII, nhiệm kỳ 2012 - 2017, Ninh Bình

27. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2013), Báo cáo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm

2013, Ninh Bình

28. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2014), Báo cáo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm

2014, Ninh Bình

29. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2015), Báo cáo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm

2015, Ninh Bình

30. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2015), Báo cáo Kết quả triển khai thực hiện một số giải pháp nâng

cao chất lượng đoàn viên và hoạt động của chi đoàn trên địa bàn

dân cư giai đoạn 2014-2015, Ninh Bình

31. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành tỉnh Ninh Bình

(2016), Báo cáo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm

2016, Ninh Bình

32. Emile Durkhiem, Nguyễn Gia Lộc dịch (1995), Các quy tắc của phương

pháp xã hội học, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội

156

33. E.A.Capitonov (2000), Xã hội học thế kỷ XX Lịch sử và công nghệ, Nxb

Đại học quốc gia Hà Nội

34. D.Gvisianhi và V.Linishkin (1976), Khoa học dự báo Nab Khoa học kỹ

thuật, Hà Nội.

35. G.Endruweit (1999), Các lý thuyết xã hội học hiện đại, Nxb Thế giới, Hà Nội.

36. G.Endruweit và G.tronmsdorff (2002), Từ điển xã hội học, Nxb Thế giới,

Hà Nội

37. J.H.Fischer, Trần Văn Đính dịch (1976), Xã hội học, Nxb Thư xã Sài Gòn

38. Lê Thanh Hà (chủ biên) (2009), Phát triển nguồn nhân lực công nghiệp

Việt Nam trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

và vai trò của công đoàn, Nxb Lao động, Hà Nội.

39. Vũ Quang Hà (2001), Các lý thuyết xã hội học, Tập 1, Nxb Đại học quốc

gia Hà Nội

40. Vũ Quang Hà (2002), Các lý thuyết xã hội học, Tập 2, Nxb Đại học quốc

gia Hà Nội

41. Phạm Minh Hạc - Lê Đức Phúc (2004): Một số vấn đề nghiên cứu nhân

cách, Nxb chính trị quốc gia, Hà Nội.

42. Mai Văn Hai (2003), Xã hội học văn hóa, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

43. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2010), Đảng Cộng sản Việt

Nam lãnh đạo công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Kỷ

yếu hội thảo, Hà Nội

44. Hội Khoa học lịch sử Việt Nam (2007), Làng Việt đối diện tương lai hồi

sinh quá khứ, Nxb Đà Nẵng

45. Lê Ngọc Hùng (2006), Xã hội học giáo dục, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội

46. Lê Ngọc Hùng (2008), Lịch sử & lý thuyết xã hội học, Nxb Khoa học xã

hội, Hà Nội.

47. Lê Ngọc Hùng (20113), Lý thuyết xã hội học hiện đại, Nxb Đại học quốc

gia Hà Nội.

157

48. Lê Ngọc Hùng (2015), Hệ thống, cấu trúc & phân hóa xã hội, Nxb Đại

học quốc gia Hà Nội

49. Nguyễn Xuân Huy (2016), Nâng cao vai trò tổ chức đoàn trong công tác

tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho

đoàn viên, thanh niên; Tạp chí Thanh niên, Số 23 -6/2016, tr.12,13

50. H.Korte (1997), Nhập môn lịch sử xã hội học, Nxb Thế giới, Hà Nội

51. Trịnh Duy Luân (2005), Xã hội học đô thị, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội

52. Đặng Cảnh Khanh (2006), Xã hội học thanh niên, Nxb Chính trị quốc gia

53. V.I. Lênin (1977), Toàn tập, tập 1, Nxb. Tiến bộ Mát-xcơ-va

54. Vũ Mạnh Lợi (2006), Một số xu hướng và thái độ của thanh niên Việt

Nam với vấn đề việc làm, Tạp chí Xã hội học, 52(4).

55. C.Mác - Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội

56. C.Mác - Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 16, Nxb Sự thật, Hà Nội

57. Martine Segalen (2014), Xã hội học gia đình, Nxb Thế giới, Hà Nội

58. Hồ Chí Minh (2002), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

59. Nguyễn Hữu Minh, Trần Thị Hồng (2011), "Sự thay đổi thái độ về việc

làm và cuộc sống vật chất của thanh niên Việt Nam", Tạp chí Xã

hội học, số 2 (114).

60. Phạm Xuân Nam (1997): Đổi mới chính sách xã hội, luận cứ và giải

pháp. Nxb Chính trị quốc gia.

61. Mai Quỳnh Nam (2006), Những vấn đề xã hội học trong công cuộc đổi

mới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

62. Phạm Tuyết Nga (2015), Đoàn thanh niên Bắc Giang với công tác bảo vệ

môi trường; Tạp chí Thanh niên, Số 45 - 12/2015, tr.26

63. Ngô Thế Nghị (2015), Vai trò của Đoàn trong công tác phát triển nguồn

nhân lực trẻ; Tạp chí Thanh niên, Số 27 - 7/2015, tr.10,11

64. Ngô Thế Nghị (2015), Đoàn thanh niên thực hiện chương trình xây dựng

nông thôn mới; Tạp chí Thanh niên, Số 39, 10.2015, tr.20,22

158

65. Quân đội nhân dân Việt Nam (2014), Xã hội học về thanh niên trong

Quân đội nhân dân Việt Nam, Giáo trình xã hội học quân sự, Nxb

Quân đội nhân dân, Hà Nội, tr.151-159

66. Vũ Hào Quang (2004), Xã hội học quản lý, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội.

67. Phạm Văn Quyết, Nguyễn Quý Thanh 92001), Phương pháp nghiên cứu

xã hội học, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội.

68. Lê Văn Ri (2016), Giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn

trong tình hình mới; Tạp chí Thanh niên, Số 36-9/2016, tr.16,17

69. Tập thể tác giả Xô Viết (1986), Sự sai lệch chuẩn mực xã hội, Tập 1, Nxb

Thông tin lý luận, Hà Nội.

70. Tập thể tác giả Xô Viết (1987), Sự sai lệch chuẩn mực xã hội, Tập 2, Nxb

Thông tin lý luận, Hà Nội.

71. Lương Thanh Tân (2012): Vai trò của giáo dục thẩm mỹ trong xây dựng

lối sống văn hoá cho sinh viên trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp hiện

nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội

72. Tạ Ngọc Tấn (2013), Xu hướng biến đổi cơ cấu xã hội Việt Nam, Nxb

Chính trị quốc gia, Hà Nội

73. Nguyên Đình Tấn, Lê Ngọc Hùng (2004), Xã hội học hành chính, Nghiên

cứu giaio tiếp & dư luận xã hội trong cải cách hành chính nhà

nước, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội

74. Nguyễn Đình Tấn (2015), Phân tầng xã hội hợp thức và công bằng xã hội

ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

75. Bùi Đình Thanh (2002), Góp phần tìm hiểu lý thuyết cơ cấu - chức năng,

Tạp chí Xã hội học, 80 (4).

76. Bùi Đình Thanh (2004), Xã hội học và chính sách xã hội, Nxb Khoa học

xã hội, Hà Nội.

77. Nguyễn Quý Thanh (2011), Xã hội học về dư luận xã hội, Nxb Đại học

quốc gia Hà Nội.

78. Nguyễn Quý Thanh (2015), Vốn xã hội và phát triển, Nxb Đại học quốc

gia Hà Nội.

159

79. Nguyễn Quý Thanh (2016), Phép đạc tam giác về vốn xã hội của người

Việt Nam: Mạng lưới quan hệ - Lòng tin - Sự tham gia, Nxb Đại

học quốc gia Hà Nội.

80. Hà Đức Thành (2015), Tuổi trẻ Gia Lai xung kích trong việc tham gia xây

dựng nông thôn mới; Tạp chí Thanh niên, Số 9-3/2015, tr.30.

81. Chu Xuân Đại Thắng (2015), Phát huy tính xung kích, sáng tạo của thanh

niên Đồng Nai trong xây dựng nông thôn mới; Tạp chí Thanh niên,

Số 43, 11.2015, tr.27

82. Trịnh Trọng Tuân (2015), Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn, biện

pháp thiết thực góp phần xây dựng cơ sở đoàn vững mạnh; Tạp chí

Thanh niên, Số13 - 4/2015, tr.16,17

83. Tạp chí Thanh niên (năm 2014, 2105).

84. Tomy Bilton, …(1993), Nhập môn xã hội học, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội

85. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành thành phố Ninh Bình (2013), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2013, Ninh Bình

86. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành thành phố Ninh Bình (2014), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2014, Ninh Bình

87. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành thành phố Ninh Bình (2015), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2015, Ninh Bình

88. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành thành phố Ninh Bình (2016), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2016, Ninh Bình

89. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Nho Quan (2013), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2013, Ninh Bình

90. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Nho Quan (2014), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2014, Ninh Bình

91. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Nho Quan (2015), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2015, Ninh Bình

92. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Nho Quan (2016), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2016, Ninh Bình

160

93. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Kim Sơn (2013), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2013, Ninh Bình

94. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Kim Sơn (2014), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2014, Ninh Bình

95. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Kim Sơn (2015), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2015, Ninh Bình

96. Tỉnh Đoàn Ninh Bình, Ban Chấp hành huyện Kim Sơn (2016), Báo cáo

công tác đoàn và phong trào thanh thiếu niên năm 2016, Ninh Bình

97. Nguyễn Đức Tiến (2005), Phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh

niên Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

98. Lâm Quốc Tuấn, Phạm Tất Thắng (2012), Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh

đạo công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Nxb Chính trị

quốc gia, Hà Nội.

99. Tổng cục Chính trị (2010), Xã hội học văn hóa, Nxb Quân đội nhân dân,

Hà Nội

100. Tổng cục Thống kê, Cục thống kê tỉnh Ninh Bình (2012), Tổng quan

tình hình kinh tế - xã hội sau 20 năm đổi mới và phát triển 1992 -

2012, Ninh Bình

101. Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình (2014), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội

năm 2014, mục tiêu và các nhiệm vụ chủ yếu năm 2015, Ninh Bình

102. Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình (2015), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội

năm 2014, mục tiêu và các nhiệm vụ chủ yếu năm 2016, Ninh Bình

103. Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình (2016), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội

năm 2015, mục tiêu và các nhiệm vụ chủ yếu năm 2017, Ninh Bình

104. Nguyễn Khắc Viện (1994), Từ điển xã hội học, Nxb Thế giới, Hà Nội

105. V.Doborianop (1985), Xã hội học Mác - Lênin, Nxb Thông tin lý luận,

Hà Nội

106. V.P.Cudomin (1986), Nguyên lý tính hệ thống trong lý luận và phương

pháp luận của C.Mác, Nxb Sự thật, Hà Nội.

161

107. Viện Hàn lâm khoa học Liên Xô, Viện nghiên cứu xã hội học (1988),

Những cơ sở nghiên cứu xã hội học, Nxb Matxcova.

108. Trần Quốc Vượng (1999), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội

109. Nguyễn Xuân Vĩnh (2015), Tuổi trẻ Bình Định xung kích tham gia xây dựng

và phát triển quê hương; Tạp chí Thanh niên, Số 40 - 10/2015, tr 16,17

110. http://www.baodongnai.com.vn, Tỉnh đoàn Đồng Nai, "Hoạt động Đoàn

gắn với nhu cầu thanh niên", truy cập: 10.6.2016

111. www. China Youth Daily.org.la, Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung

Quốc, truy cập: 10.6.2016

112. http://www.haiduongdost.gov.vn, Phạm Ninh Hải,"Đoàn thanh niên với

nghiên cứu khoa học", truy cập: 10.6.2016

113. http://www.hust.edu.vn/web/vi/doan-thanh-nien, Đoàn trường Đại học

Bách Khoa Hà Nội, "Tuổi trẻ Đại học Bách khoa Hà Nội - Tự hào

truyền thống anh hùng", truy cập: 10.6.2016

114. www.laoyouth.org.la,Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng Lào, truy

cập: 10.6.2016

115. http://www.ruy.ru, Liên hiệp Thanh niên Nga, truy cập: 10.6.2016

116. http://www.tapchicongsan.org.vn,Tâm Uyên, "Phong trào thi đua yêu

nước ở Đoàn Khối các cơ quan Trung ương", truy cập: 10.6.2016

117. http://thanglong.chinhphu.vn, Gia Huy, "Phát huy "3 trách nhiệm" trong

đoàn viên, thanh niên", truy cập: 10.6.2016

118. http://www.xaydungdang.org.vn,Bun-chăn Pan-phong-phết, "Đảng bộ

tỉnh Luông Pha Băng (Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) và công

tác thanh niên trong điều kiện mới", truy cập: 10.6.2016

119. http://isos.gov.vn,Nguyễn Thị Quỳnh Giang, Đoàn viên thanh niên Viện

Khoa học tổ chức nhà nước phát huy vai trò xung kích trong nghiên

cứu khoa học", truy cập: 10.6.2016

120. http://www.irb-cisr.gc.ca/en, Đoàn Thanh niên Cộng sản Cuba, truy cập:

10.6.2016.

162

PHỤ LỤC

Phụ lục 1: THỐNG KÊ CÔNG TÁC ĐOÀN VIÊN, CÔNG TÁC ĐOÀN

Bảng 1. Số lượng đoàn viên (tính đến cuối năm 2016)

Số lượng đoàn viên (tính đến cuối năm 2016)

Tổng số

đoàn viên

Khối

cấp xã

Khối

trường

học

Khối doanh nghiệp Khối công

chức, viên

chức

Khối lực

lượng vũ

trang

Doanh nghiệp

nhà nước

Doanh nghiệp tư

nhân

53 362 29 401 13 129 763 1 937 5 873 2 259

Bảng 2. Số lượng đoàn viên được kết nạp mới năm 2016 (tính theo các khu vực)

Số lượng đoàn viên được kết nạp mới năm 2016

Tổng số

đoàn viên

Khối

cấp xã

Khối

trường

học

Khối doanh nghiệp Khối công

chức, viên

chức

Khối lực

lượng vũ

trang

Doanh nghiệp

nhà nước

Doanh nghiệp

tư nhân

8 124 1 449 6 675 0 0 0 0

Bảng 3. Kết quả phân loại đoàn viên năm 2016

Phân loại đoàn viên

Tổng số Xuất sắc Khá Trung bình Yếu

53 362 44 941

84,21%

5 821

10,93%

1 663

3,11%

937

1,75%

Bảng 4. Kết quả phân loại tổ chức Đoàn cơ sở năm 2016

Phân loại đoàn viên

Tổng số Vững mạnh Khá Trung bình Yếu

225 169

75,21%

47

20,98%

9

3,53%

0

Bảng 5. Kết quả phân loại chi đoàn cơ sở năm 2016

Phân loại đoàn viên

Tổng số Vững mạnh Khá Trung bình Yếu

309 242

74,31%

52

16,82%

14

4,35%

1

0,34%

163

Bảng 6. Kết quả phân loại chi đoàn năm 2016

Phân loại đoàn viên

Tổng số Vững mạnh Khá Trung bình Yếu

3 482 2 532

72,71%

653

18,75%

245

7,08%

52

1,51%

Bảng 7. Kết quả công tác bồi dưỡng cán bộ đoàn, hội, đội câc cấp năm 2016

Tổng

số lớp

bồi

dưỡng

Tổng

số cán

bộ đoàn

được

bồi

dưỡng

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

nghiệp

vụ

Đoàn,

Hội

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

công

tác

tuyên

giáo

Cán bộ

đoàn

được bồi

dưỡng

công tác

LHHTN

VN

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

công

tác Hội

SVVN

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

công

tác

Đội

TNTP

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

công

tác

quản lý

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

tin học

Cán bộ

đoàn

được

bồi

dưỡng

Ngoại

ngữ

32 1 696 2 022 2 145 117 83 21 135 51

164

Phụ lục 2: KẾT QUẢ ĐIỀU TRA BẰNG PHIẾU

CÁN BỘ ĐOÀN CƠ SỞ

Bảng 1. Cơ cấu mẫu điều tra

Tổng số: 300

- Nam 174- 58,0; Nữ 126-42,0

- Độ tuổi 18-25- 88-29,3; 26-30, 147-49,0; trên 30, 65-21,7

- Trình độ học vấn: THCS 18-6,0; THPT 101-33,7; Cao đẳng 88-29,3; Đại học 79-26,3;

Sau đại học 14-4,7

- Thâm niên công tác đoàn: 1-2 năm 34-11,3; 3-4 năm 80-26,7; 5-6 năm 46-15,3; 7-8

năm 48-16,0; 9-10 năm 46-15,3; trên 10 năm 46-15,3

- Ban chấp hành chi đoàn 171-57,0; Ban chấp hành đoàn cơ sở 129-43,0

Bảng 2: Đánh giá về sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn ở địa phương hiện nay

Nội dung

Mức độ

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Chưa tốt

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 178-59,3 98-32,7 20-6,7 4-1,3

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 220-73,3 71-23,0 7-2,3 2-0,7

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn 143-47,7 149-49,7 6-2,0 2--.7

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 274-71,3 80-26,7 4-1,3 2-0,7

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 158-52,0 138-46,0 4-1,3 2-0,7

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 203-67,7 92-30,7 1-0,3 4-1,3

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 171-57,0 123-41,0 2-0,7 4-1,3

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 202-67,3 94-31,3 4-1,3

165

Bảng 3: Vấn đề cần tháo gỡ để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn hiện nay

Vấn đề cần tháo gỡ SL %

1. Đổi mới nội dung sinh hoạt 198 66,3

2. Đổi mới hình thức sinh hoạt 225 75,0

3. Lựa chọn thời điểm thích hợp để tổ chức sinh hoạt đoàn 130 43,3

4. Sáng tạo, linh hoạt của cán bộ đoàn 198 65,3

5. Ý thức sinh hoạt đoàn của đoàn viên 184 61,3

6. Bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên 165 56,0

Bảng 4: Nội dung giáo dục chủ yếu của tổ chức cơ sở Đoàn cho đoàn viên trong thời

gian vừa qua

Nội dung giáo dục SL %

1. Giáo dục mục tiêu, lý tưởng sống 227 75,7

2. Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 249 83,0

3. Giáo dục về đạo đức, lối sống của người thanh niên 238 79,3

4. Giáo dục về truyền thống, văn hóa của địa phương 229 76,3

5. Giáo dục về phát triển kinh tế - xã hội của địa phương 212 70,7

6. Giáo dục, tuyên truyền về định hướng nghề nghiệp 179 59,7

7. Tổ chức dạy nghề cho đoàn viên, thanh niên 191 63,7

8. Giáo dục về Đảng, Nhà nước 204 68,0

9. Giáo dục về tổ chức đoàn 206 68,7

10. Giáo dục về pháp luật, quy định của địa phương 197 65,7

11. Giáo dục về phòng chống tệ nạn xã hội 221 73,7

12. Phối kết hợp dạy nghề cho đoàn viên 207 69,0

Bảng 5: Đánh giá mức độ hiểu biết của đoàn viên về những vấn đề chính trị - xã hội

Nội dung

Mức độ hiểu biết

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó đánh

giá

SL-%

1. Hiểu biết về Đảng 182-60,7 107-35,7 5-1,7 6-2,0

2. Hiểu biết về chính sách, pháp luật 161-53,7 129-43,0 4-1,3 6-2,0

3. Hiểu biết về đạo đức Hồ Chí Minh 172-56,3 108-36,0 4-1,3 6-2,0

4. Hiểu biết về truyền thống của địa

phương 159-53,0 123-41,0 12-4,0 6-2,0

5. Hiểu biết về phát triển kinh tế - xã hội

của địa phương 141-47,0 137-45,7 8-2,7 14-4,7

6. Hiểu biết về đoàn, nhiệm vụ đoàn viên 192-64,0 100-33,3 8-2,7

7. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội 155-54,3 135-45,0 10-3,3

8. Hiểu biết về xây dựng nông thôn mới 163-54,3 126-42,0 2-0,7 9-3,0

166

Bảng 6: Các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội tổ chức cơ sở Đoàn đã tổ

chức cho đoàn viên tham gia trong những năm vừa qua

Các hoạt động kinh tế - xã hội SL %

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương 207 69,0

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 250 83,3

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có côn 207 69,0

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong các ngày lễ lớn 218 72,7

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 231 77,0

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật 218 72,7

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 230 76,7

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai 192 54,0

Bảng 7: Mức độ về kết quả các hoạt động tổ chức cơ sở đoàn đã tổ chức cho đoàn

viên tham gia trong những năm vừa qua?

Nội dung hoạt động

Mức độ

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó đánh

giá

SL-%

1. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 173-57,7 119-39,7 8-2,7

2. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa

phương 142-47,3 144-48,0 4-1,3 10-3,3

3. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa

của địa phương 191-63,7 95-31,7 8-2,7 6-2,0

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê

hương trong các ngày lễ lớn 200-66,7 90-30,0 4-1,3 6-2,0

5. Tham gia tuyên truyền pháp luật 166-60,7 112-37,3 6-2,0

6. Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh,

người có công 182-60,7 112-37,3 6-2,0

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội

ở địa phương 190-63,3 98-32,7 6-2,0 6-2,0

8 Tham gia phòng chống, khắc phục hậu

quả dịch bệnh, thiên tai 161-53,7 132-44,0 3-1,0 4-1,3

167

Bảng 8: Các hình thức tổ chức cơ sở đoàn đã sử dụng trong thời gian vừa qua để tổ chức

cho đoàn viên, thanh niên tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương?

Các hình thức SL %

1.Tổ chức các đội xung kích 222 74,0

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia 158 52,7

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào 183 61,0

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác 207 69,0

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng 221 73,7

Bảng 9: Hình thức tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia hoạt động chính trị,

kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương đạt hiệu quả cao

Các hình thức SL %

1. Tổ chức các đội xung kích 191 63,7

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia 158 52,7

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào 162 54,0

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác 197 65,7

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng 192 64,0

Bảng 10: Các hoạt động xung kích tổ chức cơ sở đoàn cần nên tiến hành trong thời

gian tới

Các hoạt động SL %

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương 223 74,3

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa 234 78,0

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh 152 50,7

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai 145 48,3

5.Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 254 75,0

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương 226 75,0

Bảng 11: Lý do gia nhập Đoàn, tham gia các hoạt động Đoàn của đoàn viên

Lý do SL %

1. Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội 228 76,0

2. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã 120 40,0

3. Để được đóng góp với địa phương 211 70,3

4. Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân 90 30,0

5. Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt động cộng đồng 151 50,3

6. Để khẳng định bản thân trong cộng đồng 138 45,0

7. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội 160 53,3

8. Theo sự khuyên bảo của bạn bè 68 22,7

9. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân 95 31,7

168

Bảng 12: Đánh giá về mức độ tham gia của đoàn viên với các hoạt động của Đoàn

Nội dung hoạt động

Mức độ tham gia

Thường

xuyên

SL - %

Không thường

xuyên

SL - %

Không

tham gia

SL - %

1. Sinh hoạt đoàn 197 - 65,2 103 - 34,8

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 68 - 22,7 151 - 50,3 81 - 27,0

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội 90 - 30,0 171 - 57,0 39 - 13,0

Bảng 13: Phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở hiện nay

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Tinh thần trách nhiệm 247-82,3 103-34,3 7-2,3 8-2,7

2. Sự năng động, sáng tạo 182-60,7 103-34,3 7-2,3 8-2,7

3. Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn 109-36,3 149-49,7 4-1,3 38-12,7

4. Phương pháp, tác phong công tác đoàn 150-50,0 120-40,0 12-4,0 18-6,0

5. Tri thức khoa học, kỹ thuật 93-31,0 166-55,3 9-3,0 32-10,7

6. Uy tín với đoàn viên, thanh niên 233-77,7 57-19,0 2-0,7 8-2,7

7. Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền 224-74,7 66-22,0 10-3,3

8. Uy tín trong cộng đồng làng xã 238-79,3 52-17,3 2-0,7 8-2,7

9. Uy tín trong đoàn viên, thanh niên 249-83,0 41-13,7 2-0,7 8-2,7

Bảng 14: Đánh giá về tác động của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương đối với

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

Nội dung đánh giá

Mức độ tác động

Cao

SL-%

Thấp

SL-%

Không

tác động

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Sự tác động của điều kiện kinh tế ở địa phương

đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 223-74,3 51-17,0 6-2,0 20-6,7

2. Sự tác động của truyền thống cách mạng ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 238-79,3 43-14,3 6-2,0 13-4,3

3. Sự tác động của văn hóa, nếp sống văn hóa ở

địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 224-74,7 46-15,3 5-1,7 25-8,3

4. Sự tác động của quan hệ gia đình, dòng họ ở

địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 191-63,7 74-24,7 14-4,7 21-7,0

5. Sự tác động của trật tự, an toàn xã hội ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn 239-79,7 37-12,3 5-1,7 19-6,3

169

Bảng 15: Sự lãnh dạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền và sự quan tâm của

nhân dân đối với hoạt động của Đoàn thanh niên ở địa phương hiện nay

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với hoạt

động của Đoàn thanh niên 243-81,0 43-14,3 14-4,7

2. Sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền đối

với hoạt động của Đoàn thanh niên 209-69,7 74-24,7 10,3 16-5,3

3. Sự quan tâm của đảng viên đối với hoạt

động của Đoàn thanh niên 170-56,7 108-36,0 4-1,3 18-6,0

4. Sự quan tâm của cán bộ thôn, xã đối với

hoạt động của Đoàn thanh niên 154-51,3 120-40,0 6-2,0 20-6,7

5. Sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối

với hoạt động của Đoàn thanh niên 175-58,3 103-34,3 4-1,3 18-6,0

6. Sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang

trại, chủ cơ sở sản xuất đối với hoạt động

của Đoàn thanh niên

111-37,0 151-50,3 16-5,3 22-7,3

7. Sự quan tâm, ủng hộ của các đoàn thể

chính trị - xã hội đối với hoạt động của

Đoàn thanh niên

168-56,0 116-38,7 2-0,7 14-4,7

8. Sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối

với hoạt động của Đoàn thanh niên 184-61,3 99-33,0 1-0,3 16-5,3

Bảng 16: Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong tham gia hoạt động Đoàn

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Tinh thần trách nhiệm của đoàn viên

trong hoạt động của Đoàn 228-76,0 60-20,0 12-4,0

2. Sự năng động, sáng tạo của đoàn viên

trong hoạt động của Đoàn 125-41,7 148-49,3 8-2,7 19-6,3

3. Phương pháp, tác phong của đoàn viên

trong hoạt động của Đoàn 106-35,3 176-58,7 18-6,0

4. Thái độ của đoàn viên đối với các hoạt

động của Đoàn 138-46,0 135-45,0 1-0,3 26-8,7

5. Niềm tin của đoàn viên đối với hoạt

động của Đoàn 214-71,3 66-22,0 4-1,3 16-5,3

6. Tinh thần đoàn kết giữa các đoàn viên

trong hoạt động của Đoàn 228-76,0 56-18,7 4-1,3 12-4,0

7. Quan hệ giữa đoàn viên và cán bộ đoàn

trong hoạt động của Đoàn 245-81,7 42-14,0 1-0,3 12-4,0

170

Bảng 17: Đánh giá hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn (Đơn

vị tính %)

Nội dung đánh giá

Đánh giá tốt của cán bộ đoàn cơ sở, theo

học vấn

THPT CĐ ĐH, SĐH

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 54.6 65.9 59.1

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 68.9 75.0 77.4

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn 34.5 52.3 60.2

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 62.2 72.7 81.7

5. thức sinh hoạt chi đoàn 37.0 54.5 68.8

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 65.5 65.9 72.0

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 48.7 54.5 69.9

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 59.7 61.4 82.8

Tổng 119 88 93

Bảng 18: Đánh giá mức tốt hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa bàn

nghiên cứu

Nội dung hoạt động sinh hoạt

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh

Bình

(84)

SL - %

Nho Quan

(112)

SL - %

Kim Sơn

(104)

SL- %

Tổng

300

SL - %

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 43 - 51,19 62 - 55,35 73 - 68,25 178 - 59,3

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 61 - 72,61 88 - 78,57 71 - 68,26 220 - 73,3

3. Nội udng sinh hoạt chi đoàn 38 - 45,23 71 - 63,39 34 - 32,69 143 - 47,7

4. Nội udng sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cư sở 72 - 85,71 102 - 91,07 100 - 96,15 274 - 71,3

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 27 - 32,14 78 - 69,64 43 - 41,34 148 - 52,0

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp

hành chi đoàn, đoàn cư sở 34 - 40,47 85 - 75,89 84 - 80,76 203 - 67,7

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 36 - 42,85 71 - 63,39 64 - 61,53 171 - 57,0

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 51 - 60,71 68 - 60,71 83 - 79,80 202 - 67,3

171

Bảng 19: Đánh giá hoạt động xung kích của tổ chức cơ sở Đoàn, theo học vấn (Đơn

vị tính %)

Nội dung đánh giá

Đánh giá của cán bộ đoàn cơ

sở, theo học vấn

THPT CĐ ĐH, SĐH

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương 73.9 72.7 76.3

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa* 85.7 75.0 71.0

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh* 57.1 50.0 43.0

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai* 49.6 56.8 38.7

5. Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 86.6 86.4 80.6

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa

phương* 85.7 70.5 65.6

Tổng 119 88 93

Bảng 20: Đánh giá mức tốt về hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa

bàn nghiên cứu (Đơn vị tính %)

Nội dung hoạt động sinh hoạt

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh

Bình

(84)

Nho Quan

(112)

Kim Sơn

(104)

Tổng

300

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 51,19 55,35 68,25 59,3

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 72,61 78,57 68,26 73,3

3. Nội udng sinh hoạt chi đoàn 45,23 63,39 32,69 47,7

4. Nội udng sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 85,71 91,07 96,15 71,3

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 32,14 69,64 41,34 52,0

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 40,47 75,89 80,76 67,7

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 42,85 63,39 61,53 57,0

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành

chi đoàn, đoàn cư sở 60,71 60,71 79,80 67,3

172

Bảng 21: Đánh giá hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức, theo địa bàn nghiên cứu

Các hoạt động

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh

Bình

(84)

SL - %

Nho Quan

(112)

SL - %

Kim Sơn

(104)

SL - %

Tổng

300

SL - %

1. Tham gia xây dựng cớ sở hạ tầng 42 -50,0 84 -75,0 81 - 77,88 207 - 69,0

2. Tham gia xây dựng nếp sống 65 -77,38 98 -87,5 87 -83,65 250 - 83,3

3. Chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ 27 -32,14 96 -85,71 84 -80,76 207 - 69,0

4. Tuyên truyền về quê hương, đất nước 56 -66,67 78 -69,64 84 -80,76 218 - 72,7

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 52 -61,90 91 -81,25 88 -84,61 231 - 77,0

6. Tham gia tuyên truyền pháp luât 62 -73,80 81 -72,32 75 -72,11 218 - 72,7

7. Tham giữ gìn trật tự xã hội 64 -76,19 84 - 75,00 82 -78,84 230 - 76,7

8. Tham gia khắc phục hậu quả thiên tai,

dịch bệnh 25 -29,76 85 -75,89 82 -78,84 192 - 64,0

Bảng 22: Dự đoán về mức độ tham gia hoạt động Đoàn của đoàn viên trong thời gian tới?

Các hoạt động

Thường

xuyên

SL - %

Không

thường

xuyên

SL - %

Không

tham gia

SL - %

Khó dự

đoán

SL - %

1. Sinh hoạt đoàn 201 - 67,0 92 - 30,7 7 - 2,3

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 168 - 56,0 85 - 28,3 11 - 3,7 36 - 12,0

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội 171 - 57,0 92 - 30,7 19 - 6,3 18 - 6,0

Bảng 23: Dự đoán mức độ xu hướng về phẩm chất, năng lực của cán bộ Đoàn cơ sở

trong thời gian tới

Nội dung hoạt động

Mức độ

Tăng lên

SL - %

Suy giảm

SL - %

Khó trả

lời

SL - %

1. Nhiệt tình, trách nhiệm 235 - 78,3 41 - 13,7 24 - 8,0

2. Năng lực tổ chức sinh hoạt Đoàn 222 - 74,0 61 - 20,3 17 - 5,7

3. Năng lực tuyên truyền giáo dục cho đoàn viên 213 - 71,0 63 - 21,0 24 - 8,0

4. Năng lực tổ chức hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội 267 - 89,0 10 - 3,3 23 - 7,7

173

Bảng 24: Dự đoán về mức độ xu hướng các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn ở địa

phương trong thời gian tới

Nội dung hoạt động

Mức độ

Tăng lên

SL - %

Suy giảm

SL - %

Khó trả

lời

SL - %

1. Sinh hoạt đoàn 237 - 79,0 38 - 12,7 25 - 8,3

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 211 - 70,3 68 - 22,7 21 - 7,0

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội 277 - 92,3 8 - 2,7 15 - 5,0

Bảng 25: Biện pháp nâng cao ý thức tham gia hoạt động Đoàn cho đoàn viên

Biện pháp SL %

1. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về tổ chức Đoàn 212-70,7 212 79,7

2. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về trách nhiệm cho đoàn viên 189 63,0

3. Tổ chức sinh hoạt đoàn phong phú, thiết thực 229 76,3

4. Tổ chức hoạt động của Đoàn đa dạng, hiệu quả 214 71,3

5. Tổ chức Đoàn có hoạt động thiết thực, hiệu quả trong bảo vệ

quyền lợi cho đoàn viên, thanh niên

204 68,0

6. Hoạt động của Đoàn đem lại lợi ích thiết thực cho đoàn viên 198 66,0

Bảng 26. Đánh giá mức tốt về sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền đối

với tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa bàn nghiên cứu (Đơn vị tính %)

Nội dung đánh giá

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh

Bình

(84)

Nho Quan

(112)

Kim Sơn

(104)

Tổng

300

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng 85,71 81,25 76,92 81,0

2. Sự chỉ đạo của chính quyền 67,85 70,53 70,19 69,7

3. Sự quan tâm của trưởng thôn, khu,

tổ dân phố 54,76 51,78 48,07 51,3

4. Sự ủng hộ của các tổ chức chính trị

- xã hội cơ sở 57,14 58,92 51,92 56,0

174

Phụ lục 3: KẾT QUẢ ĐIỀU TRA ĐOÀN VIÊN

Bảng 1: Cơ cấu mẫu điều tra

- Tổng 300

- Nam 156-52,0; Nữ 144-48,0

- Tuổi: dưới 18 tuổi 34-11,3; 19-25 tuổi 145-48,3 ;

25-30 tuổi 112-37,3; trên 30 tuổi 9-3,0

- Tuổi đoàn: 1-2 năm 41-13,7; 3-4 năm 53-17,7; 5-6 năm 62-20,7; 7-8 năm 21-7,0;

9-10 70-23,3; năm trên 10 năm 53-17,7

Bảng 2: Lý do gia nhập Đoàn, tham gia các hoạt động của tổ chức Đoàn

Lý do SL %

1. Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội 207 69,0

2. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã 79 26,3

3. Để được đóng góp với địa phương 198 66,0

4. Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân 42 14,0

5. Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt động cộng đồng 103 34,3

6.Để khẳng định bản thân trong cộng đồng 92 32,0

7. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội 149 49,7

8. Theo sự khuyên bảo của bạn bè 21 7,0

9. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân 86 28,7

Bảng 3: Tự đánh giá mức độ tham gia các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn?

Nội dung hoạt động

Mức độ tham gia

Thường xuyên

SL - %

Không thường

xuyên SL - %

Không tham

gia SL - %

1. Sinh hoạt đoàn 198 - 66,0 102 - 34,0

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 79 - 26,3 198 - 66,0 23 - 7,67

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội

92 - 30,6 196 - 65,4 12 - 4,0

Bảng 4: Kết quả thu được trong thời gian tham gia sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

thanh niên

Kết quả SL %

1. Nâng cao hiểu biết về chính trị - xã hội 226 73,0

2. Thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của bản thân 56 18,3

3.Thông qua sinh hoạt đoàn được kết nạp vào đảng 137 45,7

4. Thông qua sinh hoạt đoàn được cử tuyển công chức cấp xã 64 21,3

5. Có thêm nhiều bạn bè 120 40,0

6. Được đóng góp công sức cho sự phát triển của địa phương 205 66,3

7. Tạo dựng điều kiện để phát triển kinh tế gia đình 78 26,0

175

Bảng 5: Chất lượng sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn ở địa phương hiện nay

Nội dung

Mức độ

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Chưa

tốt

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 148-49,3 146-48,7 6-2,0

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 195-65,0 101-33,7 4-1,3

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn 131-43,7 156-52,0 1-0,3 12-4,0

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 156-52,0 130-43,3 2-0,7 12-4,0

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 141-47,0 135-45,0 8-2,7 16-5,3

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 165-55,0 113-37,7 7-2,3 15-5,0

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 176-58,7 101-33,7 9-3,0 14-4,7

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 191-63,7 91-30,3 7-2,3 11-3,7

Bảng 6: Những vấn đề cần tháo gỡ đẻ nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn hiện nay

Vấn đề cần tháo gỡ SL %

1. Đổi mới nội dung sinh hoạt 201 67,0

2. Đổi mới hình thức sinh hoạt 163 54,3

3. Lựa chọn thời điểm thích hợp 117 39,0

4. Sáng tạo, linh hoạt của cán bộ đoàn 164 54,7

5. Ý thức sinh hoạt đoàn của đoàn viên 136 45,3

6. Bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên 126 42,0

Bảng 7: Những nội dung thu nhận được của đoàn viên từ hoạt động tuyên truyền

giáo dục của tổ chức cơ sở Đoàn

Nội dung thu nhận SL %

1. Mục tiêu, lý tưởng sống 209 69,7

2. Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 237 79,0

3. Đạo đức, lối sống của người thanh niên 197 65,7

4. Truyền thống, văn hóa của địa phương 186 62,0

5. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương 146 48,7

6. Định hướng nghề nghiệp 159 53,0

7. Biết thêm nghề 82 27,3

8. Nhận thức về Đảng, Nhà nước 140 46,7

9. Hiểu biết về tổ chức Đoàn 167 56,7

10. Hiểu biết về pháp luật, quy định của địa phương 143 47,7

11. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội 167 56,7

12. Phối kết hợp dạy nghề cho đoàn viên 117 39,0

176

Bảng 8: Mức độ hiểu biết của đoàn viên về những vấn đề chính trị - xã hội

Nội dung chính trị - xã hội

Mức độ hiểu biết

Tốt

SL-%

Bình thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó

đánh giá

SL-%

1. Hiểu biết về Đảng 162-54,0 137-45,7 1-0,3

2. Hiểu biết về chính sách, pháp luật 151-50,3 146-48,7 2-0,7 1-0,3

3. Hiểu biết về đạo đức Hồ Chí Minh 180-60,0 113-37,7 1-0,3 6-2,0

4. Hiểu biết về truyền thống của địa phương 162-54,0 127-42,3 3-1,0 8-2,7

5. Hiểu biết về phát triển kinh tế - xã hội của

địa phương 138-45,3 150-50,0 5-1,7 9-3,0

6. Hiểu biết về đoàn, nhiệm vụ đoàn viên 183-61,0 114-38,0 1-0,3 2-0,7

7. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội 171-57,0 121-40,3 2-0,7 5-2,0

8. Hiểu biết về xây dựng nông thôn mới 129-43,0 158-52,7 3-1,0 10-3,3

Bảng 9: Mức độ tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội Đoàn cơ

sở đã tổ chức

Các hoạt động kinh tế - xã hội SL %

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương 170 56,7

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 210 70,0

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công 191 63,7

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong các ngày lễ lớn 186 62,7

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 191 63,7

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật 171 57,0

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 193 64,3

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai 110 36,7

Bảng 10: Kết quả các hoạt động Đoàn cơ sở đã tổ chức cho đoàn viên tham gia trong

những năm vừa qua?

Nội dung hoạt động

Mức độ, kết quả

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó đánh

giá

SL-%

1. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 186-62,0 101-33,7 13-4,3

2. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa

phương 138-46,0 143-47,7 2-0,7 17-5,7

3. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của

địa phương 195-65,0 92-30,7 3-1,0 10-3,3

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê

hương trong các ngày lễ lớn 197-65,7 87-29,0 4-1,3 12-4,0

5. Tham gia tuyên truyền pháp luật 148-49,3 138-46,0 1-0,3 13-4,3

6.Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh,

người có công 181-60,3 105-35,0 6-2,0 8-2,7

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở

địa phương 183-61,0 108-36,0 3-1,0 6-2,0

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả

dịch bệnh, thiên tai 123-41,0 148-49,3 6-2,0 23-7,7

177

Bảng 11: Các hoạt động Đoàn cơ sở nên tổ chức cho đoàn viên tham gia trong thời

gian tới

Nội dung hoạt động SL %

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương 228 76,0

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa 204 68,0

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh 93 31,0

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai 95 31,7

5. Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 196 65,0

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương 181 60,3

Bảng 12: Các hình thức Đoàn cơ sở đã tổ chức cho đoàn viên tham gia hoạt động

chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội trong những năm vừa qua

Các hình thức SL %

1. Tổ chức các đội xung kích 180 60,0

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia 123 41,0

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào 146 48,7

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác 128 42,0

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng 200 66,7

6. Hình thức khác

Bảng 13: Hình thức đoàn viên tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội

đạt hiệu quả cao

Hình thức SL %

1. Tổ chức các đội xung kích 177 59,0

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia 114 38,0

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào 125 41,7

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác 138 46,0

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng 177 59,0

Bảng 14: Chất lượng đội ngũ cán bộ đoàn ở địa phương hiện nay

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó đánh

giá

SL-%

1. Tinh thần trách nhiệm 252-87,3 36-12,0 2-0,7

2. Sự năng động, sáng tạo 211-70,3 78-26,0 1-0,3 10-3,3

3. Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn 152-50,7 134-44,7 2-0,7 12-4,0

4. Phương pháp, tác phong công tác đoàn 154-51,3 136-45,3 10-3,3

5. Tri thức khoa học, kỹ thuật 131-43,7 152-50,7 3-1,0 14-4,7

6. Uy tín với đoàn viên, thanh niên 248-82,7 34-11,3 18-6,0

7. Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền 256-86,0 25-8,3 1-0,3 19-6,3

8. Uy tín trong cộng đồng làng xã 254-84,7 33-11,0 1-0,3 12-4,0

9. Uy tín trong đoàn viên, thanh niên 262-87,3 24-8,0 1-0,3 13-4,3

178

Bảng 15: Sự lãnh dạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền và sự quan tâm của

nhân dân đối với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên ở địa phương hiện nay

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt

SL-%

Bình thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó đánh

giá

SL-%

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 255-85,0 44-14,7 1-0,3

2. Sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền đối

với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 226-75,3 63-21,0 1-0,3 10-3,4

3. Sự quan tâm của đảng viên đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 194-64,7 96-32,0 3-1,0 7-2,3

4. Sự quan tâm của cán bộ thôn, xã đối với

tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 198-66,0 89-29,7 2-0,7 11-3,7

5. Sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối

với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 178-59,3 108-36,0 14-4,7

6. Sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang

trại, chủ cơ sở sản xuất đối với tổ chức,

hoạt động của Đoàn thanh niên

129-43,0 150-50,0 2-0,7 19-6,9

7. Sự quan tâm, ủng hộ của các đoàn thể

chính trị - xã hội đối với tổ chức, hoạt động

của Đoàn thanh niên

215-71,7 65-21,7 6-2,0 14-4,7

8. Sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối

với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên 183-61,0 101-33,7 2-0,7 14-4,7

Bảng 16: Đánh giá về tác động của điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương đối với

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn (Đơn vị tính %)

Nội dung đánh giá

Mức độ tác động

Cao

Thấp

Không tác

động

Khó đánh

giá

1. Sự tác động của điều kiện kinh tế ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

215

71,7

50

16,7

12

4,0

23

7,6

2. Sự tác động của truyền thống cách mạng ở

địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

231

77,0

33

11,0

17

5,7

19

6,3

3. Sự tác động của văn hóa, nếp sống văn hóa ở

địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

220

73,3

38

12,7

14

4,7

28

9,3

4. Sự tác động của quan hệ gia đình, dòng họ ở

địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

192

64,0

32

10,7

47

15,7

29

9,6

5. Sự tác động của trật tự, an toàn xã hội ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

198

66,0

22

7,3

28

9,3

52

17,4

179

Bảng 17: Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của đoàn viên trong tham gia sinh hoạt,

hoạt động của tổ chức đoàn

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt

SL-%

Bình

thường

SL-%

Không

tốt

SL-%

Khó đánh

giá

SL-%

1. Tinh thần trách nhiệm của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn 198-66,0 98-32,7 4-1,3

2. Sự năng động, sáng tạo của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn 136-45,3 156-52,0 2-0,7 6-2,0

3. Phương pháp, tác phong của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn 120-40,0 165-55,0 5-1,7 10-3,3

4. Thái độ của đoàn viên đối với các hoạt

động của Đoàn 150-50,0 139-46,3 5-1,7 6-2,0

5. Niềm tin của đoàn viên đối với tổ chức

Đoàn, hoạt động của Đoàn 175-58,3 114-38,0 4-1,3 7-2,3

6. Tinh thần đoàn kết giữa các đoàn viên

trong tổ chức Đoàn, hoạt động của Đoàn 209-69,7 79-26,3 1-0,3 11-3,7

7. Quan hệ giữa đoàn viên và cán bộ đoàn 231-77,0 57-19,0 12-4,0

Bảng 18: Tự đánh giá của đoàn viên về lý do tham gia tổ chức đoàn, theo giới tính

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá Giới tính

Nam Nữ

1. Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội 72,4 65.3

2. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã 26,3 26.4

3. Để được đóng góp với địa phương 71,2 60.4

4. Để được thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân 19.9 7.6

5. Phát huy truyền thống gia đình trong hoạt động cộng đồng 31.4 37.5

6. Để khẳng định bản thân trong cộng đồng 35.9 27.8

7. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội 53.8 45.1

8. Theo sự khuyên bảo của bạn bè 11.5 2.1

9. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân 28.8 28.5

Tổng 156 144

180

Bảng 19: Đánh giá của đoàn viên về hoạt động sinh hoạt của tổ chức cơ sở Đoàn,

theo học vấn (Đơn vị tính: %)

Nội dung đánh giá Đánh giá tốt của đoàn viên, theo học vấn

THPT CĐ ĐH, SĐH

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn 45.9 44.8 56.4

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 70.6 52.4 72.7

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn 41.2 43.8 45.5

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở* 57.6 47.6 51.8

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn 54.1 45.7 42.7

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 58.8 49.5 57.3

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn 56.5 57.1 61.8

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi

đoàn, đoàn cơ sở 69.4 55.2 67.3

Tổng 85 105 110

Bảng 20: Đánh giá của đoàn viên về những hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã

do Đoàn cơ sở tổ chức, theo học vấn (Đơn vị tính: %)

Nội dung đánh giá

Đánh giá của đoàn viên cơ sở,

theo học vấn

THPT CĐ ĐH,SĐH

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương* 68.2 60.0 44.5

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương 81.2 57.1 73.6

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh,

người có công 70.6 44.8 76.4

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong

các ngày lễ lớn 72.9 47.6 67.3

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 74.1 52.4 66.4

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật 62.4 44.8 64.5

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 75.3 51.4 68.2

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch

bệnh, thiên tai 40.0 31.4 39.1

Tổng 85 105 110

181

Bảng 21: Đánh giá của đoàn viên về hoạt động xung kích của tổ chức cơ sở Đoàn,

theo học vấn (Đơn vị tính: %)

Nội dung đánh giá

Đánh giá của đoàn viên cơ

sở, theo học vấn

THPT CĐ ĐH,SĐH

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương 74.1 80.0 73.6

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa 69.4 57.1 77.3

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh 36.5 32.4 25.5

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai 32.9 34.3 28.2

5. Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương 75.3 52.4 69.1

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương 70.6 56.2 56.4

Tổng 85 105 110

Bảng 22: Đoàn viên đánh giá mức tốt về sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính

quyền đối với tổ chức cơ sở Đoàn, theo địa bàn nghiên cứu

Nội dung đánh giá

Cán bộ đoàn các địa phương

TP Ninh

Bình (94)

Nho Quan

(98)

Kim Sơn

(108)

Tổng

300

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng 81 -86,17 83 - 79,41 91 - 84,25 255- 85,0

2. Sự chỉ đạo của chính quyền 74 -78,72 77 -78,57 75 - 69,44 226 - 75,3

3. Sự quan tâm của trưởng thôn,

khu, tổ dân phố 65 -68,14 72 -73,46 61 -56,48 198 - 66,0

4. Sự ủng hộ của các tổ chức

chính trị - xã hội cơ sở 69 -73,04 74 -75,51 72 -66,67 215 - 71,7

ảng 23: Đoàn viên đánh giá về hoạt động tuyên truyền giáo dục của tổ chức cơ sở

Đoàn cho đoàn viên, theo địa bàn nghiên cứu

Các hoạt động

Đoàn viên các địa phương

TP Ninh

Bình (94)

SL - %

Nho Quan

(98)

SL - %

Kim Sơn

108)

SL - %

Tổng

300

SL - %

1. Giáo dục mục tiêu, lý tưởng sống 64 - 68,08 82 - 83,67 63 - 58,33 209 - 69,7

2. Giáo dục về đạo đức Hồ Chí Minh 65 - 69,14 85 - 86,73 87 -80,55 237 - 79,0

3. Giáo dục về lối sống thanh niên 54 - 57,47 72 - 73,46 71 -65,74 197 - 65,7

4. Giáo dục truyền thống địa phương 62 - 65,95 57 -58,16 67 -62,03 186 - 62,0

5. Giáo dục về phát triển kinh tế - xã

hội ở địa phương

28 - 29,78 52 -53,06 66 -61,11 146 - 48,7

6. Giáo dục định hướng nghê nghiệp

cho thanh niên

58- 61,70 48 -48,97 53 -49,07 159 - 53,0

7. Tổ chức dạy nghề cho thanh niên 20 - 21,27 28 -28,57 34 -31,48 82 - 27,3

8. Giáo dục về Đảng, Nhà nước 36 - 36,29 55 - 56,12 49 -45,37 140 - 46,7

9. Giáo dục về đoàn 29 - 30,85 67 -68,36 71 -65,74 167 - 56,7

10. Giáo dục pháp luật 34 -36,17 58 -59,18 51 -47,22 143 - 47,7

11. Giáo dục về phòng chống tệ nạn 61 - 64,89 52 -53,06 54 -50,00 167 - 56,7

12. Phối hợp dạy nghề cho thanh niên 22 - 23,40 41 -41,83 54 - 50,00 117 - 39,0

182

Bảng 24: Đoàn viên đánh giá về các hoạt động do Đoàn cơ sở tổ chức, theo địa bàn

nghiên cứu

Các hoạt động

Đoàn viên các địa phương

TP Ninh

Bình (94)

SL - %

Nho Quan

(98)

SL - %

Kim Sơn

(108)

SL - %

Tổng

300

SL - %

1. Tham gia xây dựng cớ sở hạ tầng 35 -37,23 58 -59,18 77 - 71,29 170 - 56,7

2. Tham gia xây dựng nếp sống 67 -71,27 78 -79,59 65 -60,18 210 - 70,0

3. Chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ 42 -44,58 86 -87,75 63 -58,33 191- 63,7

4. Tuyên truyền về quê hương, đất nước 68 -72,34 51 - 52,04 67 -62,03 186 - 62,0

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền 44 - 46,80 78- 79,59 86 -79,62 191 - 63,7

6. Tham gia tuyên truyền pháp luât 46 -48,93 59 -60,20 66 -61,11 171 - 57,0

7. Tham giữ gìn trật tự xã hội 64 - 68,08 61 -62,24 46 -42,59 171 - 57,0

8. Tham gia khắc phục hậu quả thiên tai,

dịch bệnh 25 -26,59 42 -42,85 43 -39,81 110 - 36,7

Bảng 25: Dự đoán mức độ xu hướng về phẩm chất, năng lực của cán bộ Đoàn cơ sở

trong thời gian tới

Nội dung hoạt động

Mức độ

Tăng lên

SL - %

Suy giảm

SL - %

Khó trả

lời SL - %

1. Nhiệt tình, trách nhiệm 232 - 77,3 21 - 7,0 47 - 15,7

2. Năng lực tổ chức sinh hoạt Đoàn 245 - 81,7 12 - 4,0 43 - 14,3

3. Năng lực tuyên truyền giáo dục cho đoàn viên 255 - 85,0 11 - 3,7 34 - 11,3

4. Năng lực tổ chức hoạt động chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội

278 - 92,7 5 - 1,7 17 - 5,6

Bảng 26: Dự đoán về mức độ tham gia các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn của

đoàn viên trong thời gian tới?

Nội dung hoạt động

Mức độ

Thường

xuyên

SL - %

Không

thường

xuyên

SL - %

Không

tham gia

SL - %

Khó dự

đoán

SL - %

1. Sinh hoạt đoàn 232 - 77,3 47 - 15,7 12 - 4,0 9 - 3,0

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 221 - 73,7 61 - 20,3 11 - 3,7 7 - 2,3

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn

hóa, xã hội

260 - 86,7 29 - 9,7 5 - 1,6 6 - 2,0

183

Bảng 27: Dự đoán về mức độ xu hướng các hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn ở địa

phương trong thời gian tới

Nội dung hoạt động

Mức độ

Tăng lên

SL - %

Suy giảm

SL - %

Khó trả

lời SL - %

1. Sinh hoạt đoàn 225 - 75,0 41 - 13,7 34 - 11,3

2. Hoạt động tuyên truyền giáo dục 212 - 70,7 33 - 11,0 55 - 18,3

3. Hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội 254 - 84,7 33 - 11,0 13 - 4,3

Bảng 28: Biện pháp nâng cao ý thức tham gia hoạt động Đoàn cho đoàn viên

Biện pháp SL %

1. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về tổ chức Đoàn 195 65,0

2. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về trách nhiệm cho đoàn viên 185 61,7

3. Tổ chức sinh hoạt đoàn phong phú, thiết thực 181 60,3

4. Tổ chức hoạt động của Đoàn đa dạng, hiệu quả 148 9,3

5. Tổ chức Đoàn có hoạt động thiết thực, hiệu quả trong bảo vệ

quyền lợi cho đoàn viên, thanh niên

177 59,0

6. Hoạt động của Đoàn đem lại lợi ích thiết thực cho đoàn viên 167 56,7

184

Phụ lục 4: PHIẾU ĐIỀU TRA CÁN BỘ ĐOÀN CƠ SỞ

Đồng chí thân mến!

Đề nghị đồng chí tham gia trả lời các câu hỏi dưới đây. Ý kiến trả lời của đồng chí

góp phần hình thành các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn ở

tỉnh ta trong thời gian tới.

Với câu hỏi đã cho trước các ý trả lời, đồng ý với ý nào đồng chí đánh dấu X vào ô

vuông bên phải ý đó; với câu hỏi khác, đồng chí trả lời theo nội dung câu hỏi.

Đề nghị đồng chí đọc kỹ câu hỏi và trả lời đúng với suy nghĩ của mình. Kết quả điều

tra dùng cho nghiên cứu khoa học. Ý kiến trả lời câu hỏi được giữ bí mật về danh tính.

Đồng chí không ghi, ký tên vào phiếu.

Câu hỏi 1: Đồng chí cho biết ý kiến về sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn ở địa

phương đồng chí hiện nay?

Nội dung

Mức độ

Tốt Bình

thường Chưa tốt

Khó

đánh giá

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

Câu hỏi 2: Theo đồng chí, để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn, cần tháo gỡ

vấn đề nào sau đây là chính? (SL - %)

1. Đổi mới nội dung sinh hoạt

2/Đổi mới hình thức sinh hoạt

3. Lựa chọn thời điểm thích hợp

4. Sáng tạo, linh hoạt của cán bộ đoàn

5. Ý thức sinh hoạt đoàn của đoàn viên

6. Bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên

Câu hỏi 3: Thời gian vừa qua đoàn thanh niên đã giáo dục cho đoàn viên những nội

dung nào sau đây là chủ yếu? (SL - %)

1. Giáo dục mục tiêu, lý tưởng sống

185

2. Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

3. Giáo dục về đạo đức, lối sống của người thanh niên

4. Giáo dục về truyền thống, văn hóa của địa phương

5. Giáo dục về phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

6. Giáo dục, tuyên truyền về định hướng nghề nghiệp

7. Tổ chức dạy nghề cho đoàn viên, thanh niên

8. Giáo dục về Đảng, Nhà nước

9. Giáo dục về tổ chức đoàn

10. Giáo dục về pháp luật, quy định của địa phương

11. Giáo dục về phòng chống tệ nạn xã hội

12. Phối kết hợp dạy nghề cho đoàn viên

Câu hỏi 4: Hiểu biết của đoàn viên về những vấn đề chính trị - xã hội ở mức độ nào

sau đây? (SL - %)

Nội dung chính trị - xã hội

Mức độ hiểu biết

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó đánh

giá

1. Hiểu biết về Đảng

2. Hiểu biết về chính sách, pháp luật

3. Hiểu biết về đạo đức Hồ Chí Minh

4. Hiểu biết về truyền thống của địa phương

5. Hiểu biết về phát triển kinh tế - xã hội của địa

phương

6. Hiểu biết về đoàn, nhiệm vụ đoàn viên

7. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội

8. Hiểu biết về xây dựng nông thôn mới

Câu hỏi 5: Những năm gần đây, tổ chức cơ sở đoàn đã tổ chức cho đoàn viên tham

gia các hoạt động kinh tế - xã hội nào sau đây? (SL - %)

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong các ngày lễ lớn

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai

186

Câu hỏi 6: Đồng chí cho ý kiến đánh giá kết quả các hoạt động tổ chức cơ sở đoàn

đã tổ chức cho đoàn viên tham gia trong những năm vừa qua? (SL - %)

Nội dung hoạt động

Mức độ, kết quả

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền

2. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương

3. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong

các ngày lễ lớn

5. Tham gia tuyên truyền pháp luật

6. Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

8 Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh,

thiên tai

Câu hỏi 7: Trong thời gian tới, tổ chức cơ sở đoàn nên hướng các hoạt động của tổ

chức đoàn vào các vấn đề nào sau đây? (SL - %)

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai

5.Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương

Câu hỏi 8: Những năm gần đây, tổ chức cơ sở đoàn đã sử dụng các hình thức nào để tổ

chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia hoạt động kinh tế - xã hội ở địa phương? (SL - %)

1.Tổ chức các đội xung kích

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng

Câu hỏi 9: Theo đồng chí, trong các hình thức tổ chức cho đoàn viên, thanh niên

tham gia hoạt động kinh tế - xã hội ở địa phương, hình thức nào đạt hiệu quả cao (chọn 2

hình thức)? (SL - %)

1. Tổ chức các đội xung kích

187

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng

Câu hỏi 10: Theo đồng chí, thanh niên gia nhập Đoàn, tham gia các hoạt động của

tổ chức Đoàn vì lý do nào sau đây? (SL - %)

Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội

1. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã

2. Để được đóng góp với địa phương

3. Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân

Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt động cộng đồng

4. Để khẳng định bản thân trong cộng đồng

5. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội

6. Theo sự khuyên bảo của bạn bè

7. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân

Câu hỏi 11: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về đội ngũ cán bộ đoàn ở địa phương

hiện nay?

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó đánh

giá

1. Tinh thần trách nhiệm

2. Sự năng động, sáng tạo

3. Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn

4. Phương pháp, tác phong công tác đoàn

5. Tri thức khoa học, kỹ thuật

6. Uy tín với đoàn viên, thanh niên

7. Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền

8. Uy tín trong cộng đồng làng xã

9. Uy tín trong đoàn viên, thanh niên

Câu hỏi 12: Đồng chí có đồng ý với ý kiến cho rằng, địa phương nào kinh tế - xã hội phát

triển thì ở địa phương đó phong trào đoàn được đẩy mạnh, hoạt động hiệu quả cao? (SL - %)

1. Đồng ý; 2. Không đồng ý ; 3. Khó đánh giá

188

Câu hỏi 13: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về sự tác động của điều kiện kinh tế -

xã hội ở địa phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn hiện nay

Nội dung đánh giá

Mức độ tác động

Cao Thấp Không

tác động

Khó

đánh giá

1. Sự tác động của điều kiện kinh tế ở địa phương đối

với hoạt động của tổ chức Đoàn

2. Sự tác động của truyền thống cách mạng ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

3. Sự tác động của văn hóa, nếp sống văn hóa ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

4. Sự tác động của quan hệ gia đình, dòng họ ở địa

phương đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

5. Sự tác động của trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

đối với hoạt động của tổ chức Đoàn

Câu hỏi 14: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về sự lãnh dạo, chỉ đạo của cấp ủy

đảng, chính quyền và sự quan tâm của nhân dân đối với tổ chức đoàn, hoạt động của đoàn

viên ở địa phương hiện nay?

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với tổ chức, hoạt

động của Đoàn thanh niên

2. Sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

3. Sự quan tâm của đảng viên đối với tổ chức, hoạt

động của Đoàn thanh niên

4. Sự quan tâm của cán bộ thôn, xã đối với tổ chức,

hoạt động của Đoàn thanh niên

5. Sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối với tổ chức,

hoạt động của Đoàn thanh niên

6. Sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang trại, chủ cơ sở

sản xuất đối với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

7. Sự quan tâm, ủng hộ của các đoàn thể chính trị - xã

hội đối với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

8. Sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối với tổ chức,

hoạt động của Đoàn thanh niên

189

Câu hỏi 15: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về tinh thần, trách nhiệm và năng lực

của đoàn viên trong tham gia sinh hoạt, hoạt động của tổ chức đoàn

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó đánh

giá

1. Tinh thần trách nhiệm của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

2. Sự năng động, sáng tạo của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

3. Phương pháp, tác phong của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

4. Thái độ của đoàn viên đối với các hoạt

động của Đoàn

5. Niềm tin của đoàn viên đối với tổ chức

Đoàn, hoạt động của Đoàn

6. Tinh thần đoàn kết giữa các đoàn viên

trong tổ chức Đoàn, hoạt động của Đoàn

7. Quan hệ giữa đoàn viên và cán bộ đoàn

Câu hỏi 16: Để nâng cao ý thức đoàn cho đoàn viên, theo đồng chí cần chú trọng

biện pháp nào sau đây? (SL - %)

1. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về tổ chức Đoàn

Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về trách nhiệm cho đoàn viên

2. Tổ chức sinh hoạt đoàn phong phú, thiết thực

3. Tổ chức hoạt động của Đoàn đa dạng, hiệu quả

4. Tổ chức Đoàn có hoạt động thiết thực, hiệu quả trong bảo vệ quyền lợi cho đoàn

viên, thanh niên

5. Hoạt động của Đoàn đem lại lợi ích thiết thực cho đoàn viên

Câu hỏi 17: Đồng chí cho biết đội nét về bản thân

- Đồng chí là: Nam ; Nữ

Tuổi của đồng chí: 18-25; 26-30; trên 30

- Trình độ học vấn của đồng chí: THCS ; THPT ; Cao đẳng ; Đại học ; Sau đại học

- Thâm niên công tác đoàn của đồng chí: 1-2 năm ; 3-4 năm ; 5-6 năm ; 7-8 năm ; 9-

10 năm ; trên 10 năm

- Đồng chí là: Ban chấp hành chi đoàn ; Ban chấp hành đoàn cơ sở

190

Phụ lục 5: PHIẾU ĐIỀU TRA ĐOÀN VIÊN

Đồng chí thân mến!

Đề nghị đồng chí tham gia trả lời các câu hỏi dưới đây. Ý kiến trả lời của đồng chí

góp phần hình thành các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn ở

tỉnh ta trong thời gian tới.

Với câu hỏi đã cho trước các ý trả lời, đồng ý với ý nào đồng chí đánh dấu X vào ô

vuông bên phải ý đó; với câu hỏi khác, đồng chí trả lời theo nội dung câu hỏi.

Đề nghị đồng chí đọc kỹ câu hỏi và trả lời đúng với suy nghĩ của mình. Kết quả điều

tra dùng cho nghiên cứu khoa học. Ý kiến trả lời câu hỏi được giữ bí mật về danh tính.

Đồng chí không ghi, ký tên vào phiếu.

Câu hỏi 1: Đồng chí gia nhập Đoàn, tham gia các hoạt động của tổ chức Đoàn vì lý

do nào sau đây? (SL - %)

1. Mong muốn được sinh hoạt trong một tổ chức chính trị - xã hội

2. Để có cơ hội trở thành công chức, viên chức cấp xã

3. Để được đóng góp với địa phương

4. Để thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của cá nhân

5. Phát huy truyền thống của gia đình trong hoạt động cộng đồng

6.Để khẳng định bản thân trong cộng đồng

7. Để có nhiều bạn bè, mở rộng quan hệ xã hội

8. Theo sự khuyên bảo của bạn bè

9. Tạo dựng cơ hội, điều kiện để phát triển kinh tế cá nhân

Câu hỏi 2: Trong thời gian tham gia sinh hoạt, hoạt động của Đoàn thanh niên, đồng

chí thu nhận được kết quả nào sau đây? (SL - %)

1. Nâng cao hiểu biết về chính trị - xã hội

2. Thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần của bản thân

3.Thông qua sinh hoạt đoàn được kết nạp vào đảng

4. Thông qua sinh hoạt đoàn được cử tuyển công chức cấp xã

5. Có thêm nhiều bạn bè

6. Được đóng góp công sức cho sự phát triển của địa phương

7. Tạo dựng điều kiện để phát triển kinh tế gia đình

191

Câu hỏi 3: Đồng chí cho biết ý kiến về sinh hoạt của tổ chức cơ sở đoàn ở địa

phương đồng chí hiện nay?

Nội dung

Mức độ

Tốt Bình

thường

Chưa

tốt

Khó đánh

giá

1. Nền nếp sinh hoạt chi đoàn

2. Nền nếp sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

3. Nội dung sinh hoạt chi đoàn

4. Nội dung sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

5. Hình thức sinh hoạt chi đoàn

6. Hình thức sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

7. Kết quả sinh hoạt chi đoàn

8. Kết quả sinh hoạt Ban chấp hành chi đoàn,

đoàn cơ sở

Câu hỏi 4: Theo đồng chí, để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn, cần tháo gỡ

vấn đề nào sau đây là chính? (SL - %)

1. Đổi mới nội dung sinh hoạt

2. Đổi mới hình thức sinh hoạt

3. Lựa chọn thời điểm thích hợp

4. Sáng tạo, linh hoạt của cán bộ đoàn

5. Ý thức sinh hoạt đoàn của đoàn viên

6. Bảo đảm quyền lợi cho đoàn viên

Câu hỏi 5: Thời gian vừa qua, đồng chí đã nhận được sự giáo dục nào từ tổ chức

Đoàn thanh niên? (SL - %)

1. Giáo dục mục tiêu, lý tưởng sống

2. Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

3. Giáo dục về đạo đức, lối sống của người thanh niên

4. Giáo dục về truyền thống, văn hóa của địa phương

5. Giáo dục về phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

6. Giáo dục, tuyên truyền về định hướng nghề nghiệp

7. Tổ chức dạy nghề cho đoàn viên, thanh niên

8. Giáo dục về Đảng, Nhà nước

9. Giáo dục về tổ chức đoàn

10. Giáo dục về pháp luật, quy định của địa phương

11. Giáo dục về phòng chống tệ nạn xã hội

12. Phối kết hợp dạy nghề cho đoàn viên

192

Câu hỏi 6: Đồng chí đánh giá về mức độ hiểu biết của đoàn viên về những vấn đề

chính trị - xã hội ở mức độ nào sau đây? (SL - %)

Nội dung chính trị - xã hội

Mức độ hiểu biết

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó đánh

giá

1. Hiểu biết về Đảng

2. Hiểu biết về chính sách, pháp luật

3. Hiểu biết về đạo đức Hồ Chí Minh

4. Hiểu biết về truyền thống của địa phương

5. Hiểu biết về phát triển kinh tế - xã hội của

địa phương

6. Hiểu biết về đoàn, nhiệm vụ đoàn viên

7. Hiểu biết về phòng chống tệ nạn xã hội

8. Hiểu biết về xây dựng nông thôn mới

Câu hỏi 7: Những năm gần đây, tổ chức cơ sở đoàn đã tổ chức cho đoàn viên tham

gia các hoạt động kinh tế - xã hội nào sau đây? (SL - %)

1. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương

2. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương

3. Tham gia chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong các ngày lễ lớn

5. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền

6. Tham gia tuyên truyền pháp luật

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, thiên tai

Câu hỏi 8: Đồng chí cho ý kiến đánh giá kết quả các hoạt động tổ chức cơ sở đoàn

đã tổ chức cho đoàn viên tham gia trong những năm vừa qua?

Nội dung hoạt động

Mức độ, kết quả

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền

2. Tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương

3. Tham gia xây dựng nếp sống văn hóa của địa phương

4. Tuyên truyền về Đảng, đất nước, quê hương trong

các ngày lễ lớn

5. Tham gia tuyên truyền pháp luật

6.Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công

7. Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

8. Tham gia phòng chống, khắc phục hậu quả dịch

bệnh, thiên tai

193

Câu hỏi 9: Trong thời gian tới, tổ chức cơ sở đoàn nên hướng các hoạt động của tổ

chức đoàn vào các vấn đề nào sau đây? (SL - %)

1. Xung kích phát triển kinh tế của địa phương

2. Xung kích trong xây dựng nếp sống văn hóa

3. Xung kích trong phòng chống dịch bệnh

4. Xung kích trong phòng chống thiên tai

5. Xung kích giữ vững trật tự, an toàn xã hội ở địa phương

6. Xung kích trong các hoạt động chính trị - xã hội ở địa phương

Câu hỏi 10: Những năm gần đây, tổ chức cơ sở đoàn đã sử dụng các hình thức nào để tổ

chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia hoạt động kinh tế - xã hội ở địa phương? (SL - %)

1. Tổ chức các đội xung kích

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia

3. Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào

4. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác

5. Phối kết hợp nhiều lực lượng

6. Hình thức khác (ghi rõ):

Câu hỏi 11: Theo đồng chí, trong các hình thức tổ chức cho đoàn viên, thanh niên

tham gia hoạt động kinh tế - xã hội ở địa phương, hình thức nào đạt hiệu quả cao (chọn 2

hình thức)? (SL - %)

1. Tổ chức các đội xung kích

2. Tổ chức cho tất cả đoàn viên tham gia

Dựa vào những cá nhân đoàn viên tiên tiến để gây dựng phong trào

3. Tổ chức học tập, làm theo gương sáng trong sản xuất, công tác

4. Phối kết hợp nhiều lực lượng

Câu hỏi 12: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về đội ngũ cán bộ đoàn ở địa phương

hiện nay?

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tinh thần trách nhiệm

2. Sự năng động, sáng tạo

3. Tri thức, kinh nghiệm công tác đoàn

4. Phương pháp, tác phong công tác đoàn

5. Tri thức khoa học, kỹ thuật

6. Uy tín với đoàn viên, thanh niên

7. Uy tín đối với cấp ủy Đảng, chính quyền

8. Uy tín trong cộng đồng làng xã

9. Uy tín trong đoàn viên, thanh niên

194

Câu hỏi 13: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về sự lãnh dạo, chỉ đạo của cấp ủy

đảng, chính quyền và sự quan tâm của nhân dân đối với tổ chức đoàn, hoạt động của đoàn

viên ở địa phương hiện nay?

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

2. Sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền đối

với tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

3. Sự quan tâm của đảng viên đối với tổ chức,

hoạt động của Đoàn thanh niên

4. Sự quan tâm của cán bộ thôn, xã đối với tổ

chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

5. Sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân đối với

tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

6. Sự ủng hộ của các doanh nhân, chủ trang

trại, chủ cơ sở sản xuất đối với tổ chức, hoạt

động của Đoàn thanh niên

7. Sự quan tâm, ủng hộ của các đoàn thể chính

trị - xã hội đối với tổ chức, hoạt động của

Đoàn thanh niên

8. Sự quan tâm, ủng hộ của thanh niên đối với

tổ chức, hoạt động của Đoàn thanh niên

Câu hỏi 14: Đồng chí cho biết ý kiến đánh giá về tinh thần, trách nhiệm và năng lực

của đoàn viên trong tham gia sinh hoạt, hoạt động của tổ chức đoàn

Nội dung đánh giá

Mức độ đánh giá

Tốt Bình

thường

Không

tốt

Khó

đánh giá

1. Tinh thần trách nhiệm của đoàn viên trong

sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

2. Sự năng động, sáng tạo của đoàn viên trong

sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

3. Phương pháp, tác phong của đoàn viên

trong sinh hoạt, hoạt động của Đoàn

4. Thái độ của đoàn viên đối với các hoạt động

của Đoàn

5. Niềm tin của đoàn viên đối với tổ chức

Đoàn, hoạt động của Đoàn

6. Tinh thần đoàn kết giữa các đoàn viên trong

tổ chức Đoàn, hoạt động của Đoàn

7.Quan hệ giữa đoàn viên và cán bộ đoàn

195

Câu hỏi 15: Để nâng cao ý thức đoàn cho đoàn viên, theo đồng chí cần chú trọng

biện pháp nào sau đây? (SL - %)

1. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về tổ chức Đoàn □

Tăng cường giáo dục, tuyên truyền về trách nhiệm cho đoàn viên

2. Tổ chức sinh hoạt đoàn phong phú, thiết thực

3. Tổ chức hoạt động của Đoàn đa dạng, hiệu quả

4. Tổ chức Đoàn có hoạt động thiết thực, hiệu quả trong bảo vệ quyền lợi cho đoàn

viên, thanh niên

5. Hoạt động của Đoàn đem lại lợi ích thiết thực cho đoàn viên

Câu hỏi 16: Đồng chí cho biết đội nét về bản thân

- Đồng chí là: Nam; Nữ

- Tuổi của đồng chí: dưới 18 tuổi ; 19-25 tuổi

; 25-30 tuổi; trên 30 tuổi

- Trình độ học vấn của đồng chí: Tiểu học □; THCS □; THPT □;

Cao đẳng □; Đại học □; Sau đại học □

- Nghề nghiệp của đồng chí (ghi rõ):

- Đồng chí là đoàn viên được bao nhiêu năm?: 1-2 năm ; 3-4 năm ;

5-6 năm ; 7-8 năm ; 9-10 ; năm trên 10 năm

196

Phụ lục 6: PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU

(Phỏng vấn cán bộ, cán bộ đoàn)

Đồng chí thân mến!

Đề nghị đồng chí tham gia trả lời các câu hỏi dưới đây. Ý kiến của đồng chí góp

phần hình thành các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn ở tỉnh

ta trong thời gian tới. Kính mong đồng chí ghi ra ý kiến của mình theo nội dung từng câu

hỏi. Xin cảm ơn đồng chí!

Câu hỏi 1: Đồng chí cho ý kiến về nền nếp, chất lượng sinh hoạt của tổ chức cơ sở

Đoàn hiện nay như thế nào?

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Câu hỏi 2: Đồng chí cho biết ý kiến về nội dung, hình thức, kết quả hoạt động xung

kích của đoàn viên, thanh niên do Đoàn cơ sở tổ chức?

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Câu hỏi 3: Đồng chí cho biết ý kiến về trách nhiệm, năng lực, phương pháp công tác

cảu cán bộ đoàn ở cơ sở hiện nay?

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Câu hỏi 4: Đồng chí cho biết ý kiến về ý thức của đoàn viên trong sinh hoạt và trong

các hoạt động do Đoàn tổ chức?

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Câu hỏi 5: Để nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, theo đồng chí

cấn chú trọng thực hiện biện pháp nào?

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Cảm ơn đồng chí đã tham gia trả lời câu hỏi!