Hoofdstuk 14 - Audesirk
-
Upload
pascal-van-de-nieuwegiessen -
Category
Education
-
view
762 -
download
1
Transcript of Hoofdstuk 14 - Audesirk
![Page 1: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/1.jpg)
Principles of Evolution
Hoofdstuk 142010/2011
![Page 2: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/2.jpg)
"Nothing in biology makes sense except in
the light of evolution."
-- Theodosius DobzhanskyMaart 1973
Geneticus, Columbia University(1900-1975)
![Page 3: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/3.jpg)
ONSTAAN VAN LEVEN EN LEVENSVORMEN
Deel 1
3
![Page 4: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/4.jpg)
1. Spontane generatie
• Het leven ontstaat vanzelf
– Aristoteles• “ palingen en vliegen uit kad
avers, muizen uit het graan en bladluizen uit dauwdruppels”
4
![Page 5: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/5.jpg)
Louis Pasteur (1860)
5
![Page 6: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/6.jpg)
Abiogenese - Miller & Urey
6
![Page 7: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/7.jpg)
Andere theorieën
7
![Page 8: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/8.jpg)
TINTORETTO The Creation of the Animals 1550
2. Schepping
8
![Page 9: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/9.jpg)
3. Evolutie
1. Jean Baptiste de Lamarck
2. Charles Darwin
9
![Page 10: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/10.jpg)
Jean Baptiste de Lamarck
• Organismen aangepast aan hun omgevingdoor verworven eigenschappen– veranderingen tijdens het leven
• Ongebruikorganismen verliezen organen die zij niet gebruiken
• Perfectionering door gebruikcontinue gebruik van een orgaan leidt ertoe dat dit orgaan groter wordt – de spieren van een gewichtheffer, de grote oren van een nachtactieve vleermuis
• Verworven eigenschappen worden doorgegeven aan de volgende generatie
10
![Page 11: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/11.jpg)
Charles Darwin
• 1809-1882• Britse naturalist• Evolutie door natuurlijke
selectie• Verzamelde veel
bewijsmateriaal om zijn ideeën te ondersteunen
11
![Page 12: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/12.jpg)
Reis met de HMS Beagle
• Uitgenodigd om de wereld rond te reizen– 1831-1836 (22 jaar oud!)
• missie van de Beagle was de kustlijn van Zuid-Amerika in kaart te brengen
12
![Page 13: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/13.jpg)
Reis van de HMS Beagle
• Gestopt op de Galapagos eilanden
13
![Page 14: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/14.jpg)
Opeenvolging van soorten
• Armadillos komen alleen voor in Noord- en Zuid-Amerika.
• Glyptodont fossielen worden alleen in Zuid-Amerika aangetroffen
14
![Page 15: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/15.jpg)
Opeenvolging van soorten
• Mylodon fossielen en luiaards in Zuid-Amerika
“This wonderful relationship in the same continent between the dead and the living will…throw more light on the appearance of organic
beings on our earth, and their disappearance from it, than any other class of facts.”
15
![Page 16: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/16.jpg)
Unieke soorten
16
![Page 17: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/17.jpg)
Darwin vond… vogels
• Hij verzamelde veel verschillende vogels op de Galapagos eilanden
Vink? Spreeuw? Specht? Karekiet?
17
![Page 18: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/18.jpg)
Darwin vond… vinken
• Alle 14 soorten die hij vond waren vinken– maar op het vaste land leeft maar een soort
vink…
Grote grondvink
Kleine grondvinkSpechtvink Boszangervink
18
![Page 19: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/19.jpg)
Darwins boom
• Een als een boom vertakkende evolutie van organismen
Grote grondvink
Kleine grondvinkSpechtvink Boszangervink
19
![Page 20: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/20.jpg)
Correlatie snavel en voedselbron
Adaptieve radiatie
Zaadeters Bloemeneters Insecteneters
20
![Page 21: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/21.jpg)
Warbler finch
Woodpecker finch
Small insectivoroustree finch
Largeinsectivorous
tree finch
Vegetariantree finch
Cactus finch
Sharp-beaked finch
Small groundfinch
Mediumground finch
Large ground finch
Insect eaters
Bud eater
Seed eaters
Cactuseater
Warbler
finch
Tree
finc
hes
Ground finches
Darwins vinken
• Verschillen in snavels– gerelateerd aan de voedselbron– overleving en voortplanting van nuttige
adaptaties
21
![Page 22: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/22.jpg)
Darwins vinken
• Darwins conclusies – kleine populatie van de Zuid-Amerikaanse vink
belandde op de eilanden• variatie in snavels zorgde ervoor dat individuen
succesvol voedsel konden verzamelen in verschillende milieus
– na vele generaties veranderden de populaties vinken, zowel in gedrag als in lichaamsbouw• ophoping van nuttige eigenschappen in een populatie• ontstaan van nieuwe soorten
22
![Page 23: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/23.jpg)
Meer observaties
• Correlatie soorten en voedselbron
23
![Page 24: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/24.jpg)
Andere invloeden
24
![Page 25: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/25.jpg)
De publicatie
25
![Page 26: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/26.jpg)
De essentie
• Natuurlijke selectie– variatie bestaat binnen populaties– teveel nakomelingen
• meer nakomelingen dan overeenkomt met de draagkracht van het milieu
– competitie• voedsel, partner, territorium, ontsnappen aan
predators
– verschil in overlevingskans• succesvolle eigenschappen = adaptaties
– verschil in voortplanting• adaptaties komen meer voor in de
populatie26
![Page 27: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/27.jpg)
• Lamarck– door hun nek te strekken
richting hoge vegetatie wordt de nek langer. Deze verworven eigenschap geeft de giraffe door aan nakomelingen
• Darwin– giraffen geboren met een
relatief lange nek hebben een hogere kans op overleving. Zij krijgen meer
nakomelingen die op hun beurt de genen voor een lange nek erven
Lamarck vs. Darwin
27
![Page 28: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/28.jpg)
EVOLUTIONAIRE KRACHTEN
Deel 2
28
![Page 29: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/29.jpg)
Evolutionaire krachten
• Natuurlijke selectie– eigenschappen die overleving en
voortplanting bevorderen vermeerderenzich in een populatie• adaptieve verandering
• Genetic drift– frequentie van eigenschappen in een
populatie kan veranderen door een toevalige gebeurtenis• willekeurige verandering
29
![Page 30: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/30.jpg)
Natuurlijke selectie
• Selectie op elke eigenschap die overleving en/of voortplanting beïnvloedt– predatie– fysiologie– sexuele selectie
30
![Page 31: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/31.jpg)
Predatie
• Selectie op zowel prooi alspredator
• gedrag• camouflage & mimicry• snelheid• verdediging (fysisch en chemisch)
31
![Page 32: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/32.jpg)
Fysiologie
• Selectie op lichaamsfuncties– resistentie tegen ziekten– efficiëntie (gebruik zuurstof, water, voedsel)– bescherming tegen verwonding
32
![Page 33: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/33.jpg)
Sexuele selectie
• Selectie op succesvolle voortplanting– aantrekkingskracht op potentiële partner– vruchtbaarheid– succesvol opvoeding van nageslacht
33
![Page 34: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/34.jpg)
Sexuele selectie
34
![Page 35: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/35.jpg)
De manen van een leeuw• Vrouwtjes vinden lange,
donkere manen aantrekkelijk
• Correlatie met hoger testosteron niveau– betere gezondheid– meer spieren & aggressie– vruchtbaarder– langer leven
• Maar…. HEET!!– Is dat het waard??
35
![Page 36: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/36.jpg)
Sexy = tekenen van fitness
36
![Page 37: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/37.jpg)
Sexuele selectie
• In alle soorten met geslachtelijkevoortplanting– eigenschappen die je een partner
opleveren– beïnvloedt uiterlijk en gedrag– kan in tegengestelde richting werken
van natuurlijke selectie
37
![Page 38: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/38.jpg)
Co-evolutie
• Twee of meer soorten bepalen elkaars evolutie– predator-prooi
• ziekteverwekker & gastheer
– mutualisme• bestuivers & bloemen
38
![Page 39: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/39.jpg)
Effecten van selectie
39
![Page 40: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/40.jpg)
Genetic drift
• Per toeval verandert de frequentie van een eigenschap in een populatie– geen adaptatie aan het milieu
• geen selectie
– founder effect• kleine groep individuen start een nieuwe populatie
– bottleneck • door een bepaalde factor (ramp) wordt de
populatie zeer sterk gereduceerd. De populatie herstelt zich weer, maar met een zeer beperkte genenpool
40
![Page 41: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/41.jpg)
Verspreiding bloedgroepen
• Verspreiding allel voor bloedgroep O in oorspronkelijke bewoners verraadt de oorsprong/migratiepatronen van deze bewoners
41
![Page 42: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/42.jpg)
Verspreiding bloedgroepen
• Verspreiding allel voor bloedgroep B in oorspronkelijke bewoners verraadt de oorsprong/migratiepatronen van deze bewoners
42
![Page 43: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/43.jpg)
Out of Africa
50.000 jaar
10-20.000 jaar
10-20.000 jaar
43
![Page 44: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/44.jpg)
Bottleneck - Cheetahs
• Alle cheetahs delen een beperkt aantal allelen– < 1% diversiteit– alsof ze allemaal eeneiïge
tweelingen zijn
• 2 bottlenecks– 10.000 jaar geleden
• laatste ijstijd
– laatste 100 jaar• stroperij en verlies habitat
44
![Page 45: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/45.jpg)
BEWIJS EVOLUTIEDeel 3
45
![Page 46: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/46.jpg)
Bewijs evolutie• Fossielen– overgangsvormen
• Anatomie– homologe & rudimentaire
organen– embryologie & ontwikkeling
• Bouwstoffen– eiwitten & DNA
• Kunstmatige selectie– fokken / veredelen
46
![Page 47: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/47.jpg)
Fossielen• Lagen sedimentaire gesteenten
bevatten fossielen – nieuwe lagen bedekken oude lagen– fossielen in die lagen tonen dat een
opeenvolgende reeks organismen gedurende lange tijd de aarde hebben bewoond
47
![Page 48: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/48.jpg)
Fossielen
48
![Page 49: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/49.jpg)
Fossielen• Tonen dat hedendaagse organismen zijn
voortgekomen uit eerdere soorten
49
![Page 50: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/50.jpg)
Evolutie van vogels• Archaeopteryx– 150 miljoen jaar oud– verbindt reptielen &
vogels
50
![Page 51: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/51.jpg)
????
Land Mammal
51
![Page 52: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/52.jpg)
Tiktaalik
• “Missing link” tussen land en zeedieren– 375 miljoen jaar oud
52
![Page 53: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/53.jpg)
Voetsporen…
53
![Page 54: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/54.jpg)
Anatomie
• Homologe organen– overeenkomst in eigenschappen duidt op
gemeenschappelijke voorouder
54
![Page 55: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/55.jpg)
Homologe organen
• Vergelijkbare structuur• Vergelijkbare ontwikkeling• Verschillende functies • Bewijs voor een
evolutionaire relatie
55
![Page 56: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/56.jpg)
Analoge organen
• Aparte evolutie van organen– vergelijkbare functie– vergelijkbare externe vorm– verschillende interne vorm & ontwikkelingt– verschillende oorsprong– geen evolutionaire relatie
56
![Page 57: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/57.jpg)
Convergente evolutie
• Vliegen evolueerde in drie aparte diergroepen– vergelijkbare “oplossing” voor een vergelijkbaar
“probleem”– analoge organen
57
![Page 58: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/58.jpg)
Convergente evolutie
• Vissen:aquatische vertebraten • Dolfijnen: aquatische zoogdieren– vergelijkbare aanpassingen aan het leven in
zee– niet sterk verwant
58
![Page 59: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/59.jpg)
Rudimentaire organen
• Hedendaagse dieren kunnen organen bezitten die weinig tot geen nut hebben– overblijfselen van organen die functioneel
waren in vooroudersoorten– schadelijke mutaties hopen zich op in genen
van minder belangrijke organen. Geen negatief effect op fitness• slangen & walvissen — overblijfselen van bekken en
achterpoten• overblijfselen van ogen in blinde holenvis• staartbot in de mens
59
![Page 60: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/60.jpg)
Rudimentaire organen
• Achterpoten in fossielen walvis
60
![Page 61: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/61.jpg)
Ontwikkeling
• Vergelijkbare ontwikkeling in nauwverwante soorten– alle vertebrate embryos hebben vergelijkbare
structuren in verschillende stadia van hun ontwikkeling• kieuwbogen in vis, kikker, slang, vogel, mens, etc.
61
![Page 62: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/62.jpg)
Bouwstoffen
• Vergelijking DNA & eiwitstructuur– universele genetische code!
• DNA & RNA– vergelijking genen
• cytochroom C (respiratie)• hemoglobine (gaswisseling)
620 25 50 75 100 125
0
25
50
75
100
Millions of years ago
Horse/donkey
Sheep/goat
Goat/cow
Llama/cow
Pig/cow
Rabbit/rodent
Horse/cow
Human/rodent
Dog/cow
Human/cow
Human/kangaroo
Nu
cleo
tid
e su
bst
itu
tio
ns
![Page 63: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/63.jpg)
Structuur hemoglobine
Aantal verschillen in aminozuren tussen hemoglobine van vertebraten en de mens
100 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120
LampreyFrogBirdDogMacaqueHuman
328 45 67 125
63
![Page 64: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/64.jpg)
Kunstmatige selectie
• Creëren van verschillende rassen en variëteiten
64
![Page 65: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/65.jpg)
PRAKTIJKVOORBEELDENDeel 4
65
![Page 66: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/66.jpg)
Resistentie
• Resistentie tegen insecticide & medicijnen– insecticide dood niet alle
individuen– resistente overlevenden planten
zich voort– resistentie is erfelijk– insecticide wordt steedt minder
effectief
66
![Page 67: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/67.jpg)
Biston betularia• Berkenspanner– donkere en lichte variant
Jaar % donker % licht
1848 5 95
1895 98 2
1995 19 8167
![Page 68: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/68.jpg)
Biston betularia• Selectiedruk?– begin 19e eeuw
• weinig vervuiling• korstmos groeit op boom= lichtgekleurde
boomstam
– eind 19e eeuw• fabrieken = roet op bomen• korstmos dood = donkere boomstam
– halvewege 20e eeuw• vervuiling vermindert• terugkeer korstmos = lichtgekleurde
boomstam
– industrieel melanisme68
![Page 69: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/69.jpg)
Voor wie nog twijfelt…
69
![Page 70: Hoofdstuk 14 - Audesirk](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061618/5577be1ed8b42a1c068b4e2d/html5/thumbnails/70.jpg)
Einde