PATLAMA VE YANGINLARA MÜDAHALE YÖNTEMLERİ

EMERGENCY RESPONSE AND FIRE FIGHTING FOR EXPLOSIVE ATMOSPHERES

Hasan KOYUNLUKocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi BaşkanlığıÖnleme ve Eğitim Şube Müdürlüğüİtfaiye Eğitim Merkezi KOBİTEM Birim Sorumlusu

Bölümler Süreç Yönetimi Acil Durum Planının Hazırlanması Müdahale Süreci Kişisel Korunma Ekipmanları Gaz Ölçüm Cihazları Kullanılan Kişisel Ekipmanlar Modellere Yönelik Prosedür Önerisi

- Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri

Müdahale Basamakları

Müdahale Süreci ?

İşletme ADE İtfaiye Birimi

Süreç Yönetimi İşletme ADE (Acil Durum Ekibi) ilk

müdahaleden sorumludur. ADE hak, yetki ve sorumlulukları? İlk hedef olayı -İtfaiye Birimi gelinceye dek

geçen süreçte- etkisizleştirme veya karantina altına almaktır.

ADE ekipmanlarının durumu?- KKE (Kişisel Korunma

Ekipmanları)- Müdahale Ekipmanları

Acil Durum Planının Hazırlanması İşletmeye ait Acil Durum Planı? Risk analizi? Risk analizi ve mevzuat ışığında gerekli ADE

kurulması? En kötü senaryo planı? İşletmede mevcut bulunan yangınla mücadele

donanımı yeterli mi? Denetim mekanizması? Eğitim ve Tatbikatlar? Tatbikatlar ne kazandırıyor? Hedef ve Amaçlar

karşılandı mı? ………

Müdahale Süreci Alarm Verilmesi, Çalışanların Tahliyesi, Ürünü ve Olayı Tanımlama, Uygun KKE ve Müdahale Ekipmanlarının

Hazırlanması, İtfaiye Birimi gelinceye dek olayı

sonlandırabilme veya durumu muhafaza etme, İtfaiye Birimi ile işbirliği? (Eğitim ve Tatbikat

süreçleri)

Kişisel Korunma Ekipmanları Uygun Kişisel Koruyucu Ekipman Seçimi

KaskÖrme BaşlıkTemiz Hava Solunum CihazıKoruyucu Palto (Nomex, PBI, vs.)

EldivenKoruyucu Pantolon (Nomex, PBI, vs.)

İtfaiyeci Çizmesi / Botu

Kişisel Alarmlı Hareketsizlik Cihazı (PASS) İtfaiyeci Kemeri

Kişisel Korunma Ekipmanları

Gaz Ölçüm Cihazları

Kullanılan Kişisel EkipmanlarUygun Kişisel Koruyucu Ekipman Seçimi

Hareketsizlik Alarm Cihazı İletişim Cihazları Aydınlatma Ekipmanları

?

MODELLERE YÖNELİK PROSEDÜR ÖNERİSİTemel düzeyde 3 tip model karşımıza çıkar;

Potansiyel yangın durumunun patlamaya neden olması,

İş akışındaki bir sorun nedeniyle ani patlamanın gerçekleşmesi,

Patlama ve yangının oluşmadığı, patlama olasılığının bulunduğu hacimler.

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 1 Potansiyel yangın durumunun

patlamaya neden olması,

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 1 Potansiyel yangın durumunun

patlamaya neden olması,İşlem Basamağı Uygulamaİşlem 1 Uygun KKE Seçimi (Ex-Proof ekipman

seçimi)İşlem 2 Uzman Yardımı (Danışman)İşlem 3 Sabit Sistemlerin Çalışılırlığıİşlem 4 Patlayıcı Malzemenin Türü-Risk-Kütle ve

Miktarıİşlem 5 Çevre ve Halk Sağlığı Tehlikesi-Rüzgar

Yönü ve Yayılımİşlem 6 Ortam Sıcaklığıİşlem 7 Müdahale Yönteminin Seçilmesiİşlem 8 Yangını Oluşturan Durumun Ortadan

Kaldırılmasıİşlem 9 Patlama Riski Bulunan

Hacmin/Malzemenin Yalıtılmasıİşlem 10 Lojistik (Personel-Söndürme Maddesi-

Malzeme vb.)

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 2 İş akışındaki bir sorun nedeniyle ani

patlamanın gerçekleşmesi,

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 2 İş akışındaki bir sorun nedeniyle ani

patlamanın gerçekleşmesi,İşlem Basamağı Uygulamaİşlem 1 Uygun KKE Seçimi (Ex-Proof ekipman

seçimi)İşlem 2 Uzman Yardımı (Danışman)İşlem 3 Sabit Sistemlerin Çalışılırlığıİşlem 4 Patlama Sonrası Oluşan Yangının

Büyüklüğü ve Türüİşlem 5 Patlama Sonrası Ardıl Patlama/Patlamalar

Riskiİşlem 6 (Bazı durumlarda İşlem 4)

Çevre ve Halk Sağlığı Tehlikesi-Rüzgar Yönü ve Yayılım

İşlem 7 Ortam Sıcaklığıİşlem 8 Müdahale Yönteminin Seçilmesiİşlem 9 Yangını Oluşturan Durumun Ortadan

Kaldırılmasıİşlem 10 Patlama Riski Bulunan

Hacmin/Malzemenin Yalıtılmasıİşlem 11 Lojistik (Personel-Söndürme Maddesi-

Malzeme vb.)

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 3 Patlama ve yangının oluşmadığı,

patlama olasılığının bulunduğu hacimler.

Tehl ikel i Madde

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 3 Patlama ve yangının oluşmadığı,

patlama olasılığının bulunduğu hacimler.İşlem Basamağı Uygulamaİşlem 1 Uygun KKE Seçimi (Ex-Proof ekipman

seçimi)İşlem 2 Uzman Yardımı (Danışman)İşlem 3 Sabit Sistemlerin Çalışılırlığıİşlem 4 Çevre ve Halk Sağlığı Tehlikesi-Rüzgar

Yönü ve Yayılımİşlem 5 Maddenin Türü ve Olası Risklerİşlem 6 Müdahale Yönteminin Seçilmesiİşlem 7 Patlamaya ve Yangına Neden Olabilecek

Durumun Ortadan Kaldırılmasıİşlem 8 Lojistik (Personel-Söndürme Maddesi-

Malzeme vb.)

Müdahale Basamakları1. Madde önce tanımlanır ve ölçüm yapılır.2. Maddenin MSDS verisine göre eylem

prosedürü belirlenir.3. Bir ekip yangınla mücadele etmelidir.4. a) Model 1 ‘e göre; İkinci ekip patlama

olasılığı bulunan hacme yayılımı engellemelidir. b) Model 2’ ye göre İkinci ekip olası ardıl patlama risklerine karşı çalışma yapar.

5. Tehlikeli Maddelere Müdahale Rehberinde belirtilen mesafeler göz önüne alınarak Müdahale Eylem ve Tahliye Alanı oluşturulur.

Bir Örnek…

Müdahale Basamakları

ORTAM ?

Açık Alan Kapalı Alan

Müdahale Basamakları

Kapalı Alan Yangınları ; Hammadde veya Sevkiyat Depoları, İdari Bölümler,

Üretim Alanları vb.

Yüksek Sıcaklık Nedeniyle Piroliz (Ayrışma) Oluşumu?

Rollover (Üst Alevlenme) Flashover (Tam Tutuşma) Backdraft (Geri Tepme) FGI (Fire Gas Ignition-Yangın Gazı Tutuşması)

Müdahale Basamakları

Kapalı Alan Yangınları;

Karbonmonoksit

Ahşap 300 C civarında piroliz sonucu gazlar açığa çıkartmaya başlar. (Karbonmonoksit vs.)

Karbonmoksit’in Otomatik Tutuşma Sıcaklığı 609 C’ dir.

CO için L.E.L. %12,5 – U.E.L. %74’ tür.

Birazda Mevzuat… KKE? - Resmi Gazete Tarihi: 21.10.2006 Resmi Gazete Sayısı:

26326 BELEDİYE İTFAİYE YÖNETMELİĞİ DOKUZUNCU BÖLÜM

Kişisel koruyucu teçhizat MADDE 36– (1) İtfaiye personeline 33 üncü maddede

belirtilen kıyafetlerinin yanında günün teknolojisine ve Türk Standartları Enstitüsü (TSE) veya Avrupa Normları (EN) standartlarına uygun olarak yangın, sel, çığ, nükleer, biyolojik, kimyasal ve benzeri tehlikelere karşı özel teçhizat ve kıyafet de verilir

- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: İKİNCİ BÖLÜM

İşverenin Genel Hükümlülüğü Madde 4-1 a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

TEŞEKKÜRLER

Hasan KOYUNLUKocaeli İtfaiye Dairesi Başkanlığı

Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü İtfaiye Eğitim Merkezi KOBİTEM0 262 335 21 24

hasankoyunlu@kocaeli.bel.tr