Guia de tecnologias 2011-2012-1[1] - drearaguaina.com.br de_ tecnologias_mais... · Guia de...
Transcript of Guia de tecnologias 2011-2012-1[1] - drearaguaina.com.br de_ tecnologias_mais... · Guia de...
-
Guia de Tecnologias Educacionais 2011/2012 MEC
1
GUIA DE TECNOLOGIAS EDUCACIONAIS 2011/2012
Ministrio da Educao
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
23
SE
CR
ET
AR
IA D
E E
DU
CA
O B
S
ICA
DIR
ET
OR
IA D
E F
OR
MU
LA
O D
E C
ON
TE
D
OS
ED
UC
AC
ION
AIS
CO
OR
DE
NA
O-G
ER
AL
DE
TE
CN
OL
OG
IA P
AR
A E
DU
CA
O
Min
ist
rio
da E
duca
o
Sec
reta
ria
de E
duca
o
Bs
ica
Esp
lan
ada
dos
Min
ist
rios
, Blo
co L
, An
exo
II, S
ala
324
CE
P: 7
0047
-900
B
ras
lia
D
FT
elef
one:
(61
) 20
22 8
309
Fax
: (61
) 20
22 8
313
e-m
ail:
tec
nol
ogia
s@m
ec.g
ov.b
rsi
te: h
ttp:
//ww
w.m
ec.g
ov.b
r
Impr
esso
no
Bra
sil
MIN
IST
R
IO D
A E
DU
CA
OS
EC
RE
TA
RIA
DE
ED
UC
A
O
B
SIC
A
GU
IA D
E T
EC
NO
LO
GIA
S E
DU
CA
CIO
NA
IS 2
011/
2012
Bra
sli
a20
11P
rim
eira
edi
o
Dad
os I
nte
rnac
ion
ais
de C
atal
oga
o n
a P
ubl
ica
o (
CIP
)
Gu
ia d
e T
ecn
olog
ias
Edu
caci
onai
s 20
11/1
2/or
gan
iza
o C
OG
E-
TE
C._
Bra
sli
a: M
inis
tri
o da
Edu
ca
o, S
ecre
tari
a de
Edu
ca
o B
sic
a, 2
011.
196
p.
ISB
N 9
78-8
5-77
83-0
78-7
1. G
est
o da
edu
ca
o. 2
. En
sin
o-ap
ren
diza
gem
.3. F
orm
ao
dos
pr
ofis
sion
ais
da e
duca
o.
4.E
duca
o
incl
usi
va.5
. P
orta
is e
du-
caci
onai
s. 6
. E
duca
o
para
a d
iver
sida
de.7
.Edu
ca
o in
fan
til.
I.
Bra
sil.
Min
ist
rio
da E
duca
o.
Sec
reta
ria
de E
duca
o
Bs
ica.
CD
U 3
71.1
(036
)
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
45
OR
GA
NIZ
A
O
DO
DO
CU
ME
NT
OC
OG
ET
EC
/DC
E/S
EB
EQ
UIP
E D
E P
RO
FE
SS
OR
ES
AV
AL
IAD
OR
ES
Ale
xan
dre
Mor
etto
Rib
eiro
Ali
ne
Vil
lavi
cen
cio
An
a S
uel
i T
eixe
ira
de P
inh
oA
na
Vil
ma
Tij
iboy
An
dr
Lu
iz B
atai
olla
Arn
aud
Soa
res
de L
ima
Jn
ior
Ben
edit
o de
Jes
us
Pin
hei
ro F
erre
ira
Cla
udi
o A
ndr
C
levi
Ele
na
Rap
kie
wic
zC
redi
n
Sil
va d
e M
enez
esD
anie
l de
Qu
eiro
z L
opes
Dan
te A
ugu
sto
Cou
to B
aron
eD
bor
a A
mor
im G
omes
da
Cos
ta M
acie
lE
lien
e N
ovae
s R
och
aE
lise
o B
ern
i R
eate
gui
Elo
i F
ern
ando
Fri
tsch
Eva
ndr
o A
lves
Eva
ndr
o M
anar
a M
ilet
toG
lade
s T
erez
a F
elix
Gla
dis
Eli
se P
erei
ra d
a S
ilva
Kae
rch
erG
lau
cio
Jos
Cou
ri M
ach
ado
Hen
riqu
e A
ntu
nes
Cu
nh
a J
un
ior
Ivan
ilde
Oli
veir
a de
Cas
tro
Izau
ra M
aria
Car
elli
Jan
e F
elip
e de
Sou
zaJo
o F
ran
cisc
o M
agal
he
s N
eto
Jos
Fra
nci
sco
de M
agal
he
s N
etto
Jos
Val
den
i de
Lim
aJu
ssar
a M
arti
ns
Alb
ern
az
Len
i V
ieir
a D
orn
elle
sL
ian
e M
arga
rida
Roc
ken
bach
Tar
ouco
Lil
ian
Bar
bosa
de
Sen
na
Lil
ian
a M
aria
Pas
seri
no
Mag
da B
erch
tM
ara
L
cia
Fer
nan
des
Car
nei
roM
rci
a C
ana
do F
igu
eire
doM
rci
o A
zeve
doM
arcu
s V
inc
ius
de A
zeve
do B
asso
Mar
ia C
rist
ina
Vil
lan
ova
Bia
zus
Mar
ia E
stel
a C
osta
Hol
anda
Cam
pelo
Mar
ian
o N
icol
aoM
arie
Jan
e S
oare
s C
arva
lho
Mar
isa
Tre
nch
de
Oli
veir
a F
onte
rrad
aM
arli
se G
elle
rN
izam
Om
arO
lgal
ice
dos
San
tos
Su
zart
e de
Jes
us
Pat
rci
a A
leja
ndr
a B
ehar
Pat
rci
a B
eatr
iz A
rgl
lo G
omes
Pau
lo G
ilen
o C
ysn
eiro
s
Pau
lo M
ello
Ric
ardo
Aza
mbu
ja S
ilve
ira
Ros
a M
aria
Vic
ari
Ros
ane
Ara
gn
de
Nev
ado
San
dro
Coz
za S
ayo
Sar
a S
hir
ley
Bel
o L
ana
Sl
via
Por
to M
eire
lles
Lei
teS
imon
e T
rin
dade
da
Cu
nh
aS
usa
na
Est
er K
ruge
r D
isse
nh
aS
usa
na
Ran
gel
Vie
ira
da C
un
ha
Ver
a L
ci
a B
obro
wsk
iV
itor
Hu
go B
orba
Man
zke
Wia
ma
de J
esu
s L
opes
Fre
itas
EQ
UIP
E D
E A
PO
IO U
FR
GS
Ros
emar
i R
ehbe
in L
emes
Air
ton
Cat
tan
iG
eorg
ia F
igu
eira
AS
SE
SS
OR
IA T
C
NIC
A D
A U
FR
GS
Eva
ndr
o M
anar
aG
uil
her
me
Sch
irm
er d
a C
osta
Jan
ete
San
der
Cos
taL
ilia
na
Mar
ia P
asse
rin
oM
arci
a M
acie
lM
aria
Ros
ange
la B
ezM
arta
Ros
ecle
r B
ezR
afae
l O
live
ira
Ros
a M
aria
Vic
ari
EQ
UIP
E C
OG
ET
EC
/DC
E/M
EC
Ado
nay
Tar
cisi
o R
odri
gues
Ale
xan
dre
Mat
hia
s P
edro
Ela
ne
Rod
rigu
es C
oim
bra
Ela
yne
Cri
stin
e P
imen
ta A
guia
rF
lvi
a de
Oli
veir
a S
ilva
Fra
nci
sca
Cl
udi
a P
eres
Oli
veir
aG
leis
de
Jesu
s Q
uei
roz
Jss
ica
An
ton
ia d
a S
ilva
Mar
ilen
e S
ilva
Bar
roso
Ren
ata
Mar
ia B
raga
San
tos
Ren
aust
o A
lves
Am
anaj
s
Van
essa
da
Sil
va d
e A
ra
jo
TIR
AG
EM
8.50
6 m
il e
xem
plar
es
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
67
Su
m
rio
Apr
esen
ta
o ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...13
Intr
odu
o
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
4
1 G
ES
T
O D
A E
DU
CA
O
1.1
CO
M-V
IDA
C
omis
ses
de
Mei
o A
mbi
ente
e Q
ual
idad
e de
Vid
a ...
......
......
......
......
...19
1.2
Pro
gram
a E
scol
a A
tiva
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...20
1.3
Ges
to
Esc
olar
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
211.
4 In
dica
dore
s da
Qua
lidad
e na
Edu
ca
o D
imen
so
Ens
ino
e A
pren
diza
gem
da
Leitu
ra e
da
Esc
rita
.....
221.
5 In
dica
dore
s da
Qu
alid
ade
na
Edu
ca
o ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..23
1.6
Jorn
ais
Esc
olar
es P
rim
eira
s L
etra
s ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..24
1.7
SIS
TE
MA
LS
E
Lev
anta
men
to d
a S
itu
ao
Esc
olar
.....
......
......
......
......
......
......
......
..25
1.8
Mic
ropl
anej
amen
to E
duca
cion
al U
rban
o ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
261.
9 P
lan
ejam
ento
Est
rat
gico
das
Sec
reta
rias
P
ES
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
...27
1.10
Pla
no
de D
esen
volv
imen
to d
a E
scol
a
PD
E E
scol
a ...
......
......
......
......
......
......
......
.....
281.
11 P
rogr
ama
de A
poio
aos
Dir
igen
tes
Mu
nic
ipai
s de
Edu
ca
o
PR
AD
IME
.....
......
....2
91.
12 P
rogr
ama
Esc
ola
Abe
rta:
edu
ca
o, c
ult
ura
, esp
orte
e t
raba
lho
para
a ju
ven
tude
.30
1.13
Pro
gram
a de
Ges
to
Edu
caci
onal
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..31
1.14
SA
GE
S
iste
ma
de A
poio
G
est
o E
duca
cion
al ..
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
321.
15 S
upo
rte
Im
plem
enta
o
do E
nsi
no
Fu
nda
men
tal
de 9
An
os ...
......
......
......
......
......
.33
1.16
Pro
jeto
Jov
em d
e F
utu
ro ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.34
1.17
Pro
gram
a de
Mel
hor
ia d
a E
duca
o
no
Mu
nic
pio
.....
......
......
......
......
......
......
......
.....
351.
18 A
com
pan
ham
ento
da
Fre
qn
cia
Esc
olar
do
Pro
gram
a B
olsa
Fam
lia
.....
......
......
...36
2 E
NS
INO
AP
RE
ND
IZA
GE
M
2.1
A M
ans
o de
Qu
elc
era
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..39
2.2
Alf
abet
iza
o D
igit
al
Sof
twar
e L
ivre
L
inu
x ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..40
2.3
Apr
ende
r F
azen
do ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..41
2.4
Apr
imor
a....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...42
2.5
Apr
imor
a C
in
cias
En
sin
o F
un
dam
enta
l
An
os F
inai
s ...
......
......
......
......
......
......
......
432.
6 A
prim
ora
Mat
emt
ica
En
sin
o F
un
dam
enta
l
An
os F
inai
s ....
......
......
......
......
......
......
442.
7 A
prim
ora
Mat
emt
ica .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...45
2.8
Ban
co I
nte
rnac
ion
al d
e O
bjet
os E
duca
cion
ais
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.46
2.9
Bri
nk R
obt
ica
L
abor
atr
io d
e R
obt
ica
Edu
caci
onal
......
......
......
......
......
......
......
.....
472.
10 C
aixa
da
His
tri
a
Mem
ria
e P
atri
mn
io M
un
icip
al ..
......
......
......
......
......
......
......
..48
2.11
Col
eo
AB
CD
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...49
2.12
Cor
re
o do
Flu
xo E
scol
ar n
a A
lfab
etiz
ao
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...50
2.13
Com
un
ica
o, E
xpre
sso
e I
nte
rnet
(C
EI)
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
512.
14 C
TC
! Ci
nci
a e
Tec
nol
ogia
com
Cri
ativ
idad
e ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....5
22.
15 E
duca
o
e T
raba
lho .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...53
2.16
Elo
Per
dido
- E
duca
o
Am
bien
tal .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
542.
17 I
nce
nti
vo
Lei
tura
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.55
2.18
Kit
An
atom
ia e
Fis
iolo
gia
Sex
ual
e R
epro
duti
va ..
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
562.
19 K
it M
tod
os C
ontr
acep
tivo
s e
Pre
ven
o
de G
ravi
dez
......
......
......
......
......
......
......
....5
72.
20 K
it P
reve
n
o de
Doe
na
s S
exu
alm
ente
Tra
nsm
iss
veis
(D
ST
) e
AID
S ...
......
......
....5
82.
21 K
it T
emas
Tra
nsv
ersa
is ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..59
2.22
Lab
orat
rio
de
Ci
nci
as ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...61
2.23
Lab
orat
rio
Did
tic
o M
vel
L
DM
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
622.
24 L
abor
atr
io M
vel
Mod
ula
r -
LM
M ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..63
2.25
Lin
ux
Edu
caci
onal
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..64
2.26
Lou
sa I
nte
rati
va
En
cam
inh
amen
tos
Met
odol
gic
os ..
......
......
......
......
......
......
......
...65
2.27
Mat
hM
oodl
e....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..66
2.28
Mem
ria
da
Esc
ola
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.67
2.29
Mes
a E
duca
cion
al A
lfab
eto
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
682.
30 M
tod
o da
s B
oqu
inh
as ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
692.
31 P
rogr
ama
Ace
lera
Bra
sil .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..70
2.32
Pro
gram
a A
lfa
e B
eto .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..71
2.33
Pro
gram
a C
ircu
ito
Cam
peo
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....7
22.
35 P
rogr
ama
Par
a L
er e
Rel
er ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...74
2.36
Pro
gram
a de
En
sin
o S
iste
mat
izad
o da
s C
in
cias
P
ES
C ..
......
......
......
......
......
......
..75
2.37
Pro
gram
a S
e L
iga
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..76
2.38
Pro
jeto
Col
iseu
m ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..77
2.39
Pro
jeto
Cri
ana
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.78
2.40
Pro
jeto
de
Alf
abet
iza
o T
ecn
olg
ica
K
it d
e R
obt
ica
......
......
......
......
......
......
......
..79
2.41
Pro
jeto
En
tre
Jove
ns
P
EJ
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
802.
42 P
roje
to S
ala
de L
eitu
ra ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....8
12.
43 P
rova
Bra
sil
A
vali
ao
Nac
ion
al d
o R
endi
men
to E
scol
ar ..
......
......
......
......
......
......
812.
44 P
rovi
nh
a B
rasi
l: A
vali
ando
a A
lfab
etiz
ao
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....8
22.
45 S
egur
a es
sa O
nda:
Rd
io-E
scol
a D
igit
al n
a G
est
o S
ocio
cult
ural
da
Apr
endi
zage
m ...
......
.83
2.46
Sim
ula
dor
de E
xper
in
cias
....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.84
2.47
Sis
tem
a M
icro
kid
s....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....8
52.
48 S
iste
ma
Vir
tus
Let
ram
ento
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
862.
49 S
oft
wa
re d
e A
uto
ria
Vis
ual
Cla
ss ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
872.
50 S
oft
wa
re E
duca
cion
al A
tlas
In
tera
tivo
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
882.
51 S
oft
wa
re E
duca
cion
al O
fici
na
do E
scri
tor
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
882.
52 S
olu
es
Tec
nol
gica
s pa
ra R
obt
ica
Edu
caci
onal
Util
izan
do M
ater
iais
Rec
icl
veis
e S
ucat
a ...
..89
2.53
Tab
ula
e C
olab
orat
ivo .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..90
2.54
Tab
uli
nh
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
912.
55 T
ecn
okit
s ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.92
2.56
Tes
ouro
s do
Bra
sil .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.92
2.57
Voc
A
pita
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...93
2.58
Pro
gram
a E
nsi
no
Fu
nda
men
tal
com
Jov
ens
de 1
5 a
17 A
nos
.....
......
......
......
......
......
942.
59 P
rogr
ama
TV
ES
CO
LA
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.95
2.60
Com
puta
dor
Inte
rati
vo ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....9
6
3 F
OR
MA
O D
OS
PR
OF
ISS
ION
AIS
D
A E
DU
CA
O
3.1
A C
rian
a d
e 6
anos
no
En
sin
o F
un
dam
enta
l ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....9
93.
2 C
EC
EM
CA
/ U
NE
SP
: Tec
nol
ogia
Edu
caci
onal
na
For
ma
o ..
......
......
......
......
......
....1
003.
3 C
in
cia
Liv
re ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..10
13.
4 C
onst
ruin
do a
s M
olc
ula
s da
Vid
a: D
NA
e R
NA
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
..10
23.
5 C
urs
o de
Pre
ven
o
do U
so d
e D
roga
s pa
ra E
duca
dore
s de
Esc
olas
P
blic
as ..
......
.103
3.6
EaD
T
IC ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.104
3.7
Eu
Pre
ciso
Faz
er o
Tes
te d
o H
IV/A
ids?
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
104
3.8
Exp
erim
ento
teca
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
105
3.9
Gn
ero
e D
iver
sida
de n
a E
scol
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.106
3.10
Jor
nal
Bol
ando
Au
la d
e H
ist
ria
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.107
3.11
Kit
: Con
stru
indo
Mod
elos
de
Am
ino
cido
s e
Pro
ten
as ..
......
......
......
......
......
......
.....
107
3.12
Lab
orat
rio
de
Ci
nci
as ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.109
3.13
Mes
a E
duca
cion
al A
lfab
eto
Edu
ca
o E
spec
ial .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.110
3.14
Par
ango
l -
Can
es
e B
rin
cade
iras
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..11
13.
15 P
rofu
nci
onr
io ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
123.
16 P
rogr
ama
de F
orm
ao
Con
tin
uad
a -
Mu
ltic
urs
o M
atem
tic
a ...
......
......
......
......
....1
13
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
89
3.17
ti
ca e
Cid
adan
ia: C
onst
ruin
do V
alor
es N
a E
scol
a e
na
Soc
ieda
de ..
......
......
......
...11
43.
18 P
rogr
ama
Ges
to
da A
pren
diza
gem
Esc
olar
G
ES
TA
R I
I ....
......
......
......
......
......
...11
53.
19 P
rogr
ama
Nac
ion
al E
scol
a de
Ges
tore
s da
Edu
ca
o B
sic
a ...
......
......
......
......
......
.116
3.20
Pr
-Let
ram
ento
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
117
3.21
Red
e N
acio
nal
de
For
ma
o C
onti
nu
ada
de P
rofe
ssor
es d
e ...
......
......
......
......
......
...11
83.
22 T
ecn
olog
ia R
izom
tic
a do
En
sin
o da
Art
e ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.119
3.23
Ton
omu
ndo
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
120
3.24
Pro
gram
a A
lm
das
Let
ras .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...12
13.
25 P
RO
INF
AN
TIL
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
122
3.26
Pro
gram
a N
acio
nal
de
For
tale
cim
ento
dos
Con
selh
os E
scol
ares
.....
......
......
......
.....
123
3.27
Pro
gram
a N
acio
nal
de
Cap
acit
ao
de
Con
selh
eiro
s M
un
icip
ais
da E
duca
o
.....
124
4 E
DU
CA
O I
NC
LU
SIV
A
4.1
A C
onst
ru
o do
Con
ceit
o de
N
mer
o e
o P
r-S
orob
an ..
......
......
......
......
......
......
......
.127
4.2
A i
ncl
us
o do
Alu
no
com
Bai
xa V
iso
no
En
sin
o R
egu
lar
......
......
......
......
......
......
.....
128
4.3
Bri
nca
r pa
ra T
odos
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.129
4.4
Col
eo
Por
tal
de A
juda
s T
cn
icas
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
130
4.5
Idi
as p
ara
En
sin
ar P
ortu
gus
par
a A
lun
os S
urd
os ..
......
......
......
......
......
......
......
.....
131
4.6
Pro
jeto
Edu
car
na
Div
ersi
dade
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
132
4.7
Mu
ltip
lan
o -
Inst
rum
ento
Ped
agg
ico
para
o E
nsi
no
da M
atem
tic
a ...
......
......
......
.133
4.8
Liv
ro e
m F
orm
ato
Dig
ital
Ace
ssv
el -
Mec
dais
y ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
134
4.9
Gra
fia
Bra
ille
par
a a
Ln
gua
Por
tugu
esa
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.134
4.10
Est
enog
rafi
a B
rail
le p
ara
a L
ngu
a P
ortu
gues
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
...13
54.
11 G
rafi
a B
rail
le p
ara
Info
rmt
ica
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..13
54.
12 S
alas
de
Rec
urs
os M
ult
ifu
nci
onai
s ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
136
5 P
OR
TA
IS E
DU
CA
CIO
NA
IS
5.1
Bra
sil
Alf
abet
izad
o....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...13
95.
2 e-
Pro
Info
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
140
5.3
Pla
tafo
rma
Jorn
ada
E
-Lea
rnin
g L
MS
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
415.
4 P
orta
l A
pren
de B
rasi
l ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
425.
5 P
orta
l A
uge
Edu
caci
onal
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
425.
6 P
orta
l C
lick
idi
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.144
5.7
Por
tal
Dia
-a-d
ia E
duca
o .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
145
5.8
Por
tal
Dom
nio
P
blic
o ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...14
65.
9 P
orta
l do
Pro
fess
or ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
147
5.10
Por
tal
dos
Pro
fess
ores
da
UF
SC
ar ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..14
85.
11 P
lan
eta
Edu
ca
o ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...14
85.
12 P
orta
l E
duca
ndu
s W
eb E
nsi
no
Md
io ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..15
05.
13 P
orta
l E
duca
r pa
ra a
Su
sten
tabi
lida
de ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
151
5.14
Por
tal
Est
uda
Mai
s B
rasi
l ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.152
5.15
Por
tal
Kli
cked
uca
o
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.153
5.16
Por
tal
da T
V E
scol
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
154
6 E
DU
CA
O P
AR
A A
DIV
ER
SID
AD
E, C
AM
PO
, IN
DG
EN
A E
JO
VE
NS
E
A
DU
LT
OS
6.1
A C
or d
a C
ult
ura
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
157
6.2
Col
eo
Cad
ern
os d
e E
JA e
Por
tal
EJA
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
158
6.3
Col
eo
Cin
east
as I
nd
gen
as ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.159
6.4
Col
eo
Tra
balh
ando
com
a E
duca
o
de J
oven
s e
Adu
ltos
.....
......
......
......
......
......
...16
06.
5 E
JA D
igit
al ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
161
6.6
EN
CC
EJA
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...16
26.
7 In
gls
on
lin
e E
ngl
ish
tow
n ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...16
36.
8 P
rogr
ama
de A
cele
ra
o da
Apr
endi
zage
m
PA
A ..
......
......
......
......
......
......
......
......
..16
46.
9 P
rogr
ama
de A
vali
ao
In
ade
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.165
6.10
Pro
gram
a M
ais
Edu
ca
o ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...16
66.
11 P
rogr
ama
Sa
de n
a E
scol
a
PS
E ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..16
86.
12 P
roje
to A
cele
ra
o da
Apr
endi
zage
m 6
ao
9 A
no
do E
nsi
no
Fu
nda
men
tal .
......
...16
96.
13 P
roje
to E
scol
a qu
e P
rote
ge ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..17
06.
14 R
ede
de E
duca
o
para
a D
iver
sida
de ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..17
16.
15 T
elec
urs
o ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
172
6.16
Tes
te C
ogn
itiv
o do
Bra
sil
Alf
abet
izad
o ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
173
6.17
Yot
: O
Jog
o da
Nos
sa H
ist
ria
(liv
ro d
o pr
ofes
sor,
liv
ro d
o al
un
o e
tabu
leir
o) ..
...17
46.
18 C
resc
er e
m R
ede .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..17
46.
19 P
roje
to d
e M
os
Dad
as: N
ovos
Cam
inh
os p
ara
a E
duca
o
do C
ampo
.....
......
......
.176
6.20
Ope
ra
o C
osm
os: A
Am
eaa
da
Gig
ante
Ver
mel
ha
- F
un
dam
enta
l I
......
......
......
.177
6.21
Esc
reve
ndo
Nos
sa H
ist
ria
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
786.
22 O
pu
lo d
o G
ato
- Jo
gos
para
Alf
abet
izar
....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..17
96.
23 P
rojo
vem
Cam
po
Sab
eres
da
Ter
ra ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....1
806.
24 P
rogr
ama
de A
poio
F
orm
ao
Sup
erio
r em
Lic
enci
atur
a em
Edu
ca
o do
Cam
po ..
......
..181
6.25
Ter
rit
rios
Etn
oedu
caci
onai
s ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...18
26.
26 O
bser
vat
rio
da E
duca
o
Esc
olar
In
dge
na
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
183
6.27
Pro
du
o de
Mat
eria
l D
idt
ico
Ind
gen
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...18
46.
28 P
RO
LIN
D -
Pro
gram
a de
For
ma
o S
upe
rior
de
Pro
fess
ores
In
dge
nas
.....
......
....1
85
7 E
DU
CA
O I
NF
AN
TIL
7.1
Mes
a E
duca
cion
al M
un
do d
as D
esco
bert
as ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..18
97.
2 M
esa
Edu
caci
onal
E-B
lock
s M
atem
tic
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
190
7.3
Pro
gram
a IA
B -
Ava
lia
o I
nst
itu
cion
al d
e C
entr
os d
e E
duca
o
Infa
nti
l ....
......
....1
907.
4 P
roje
to B
rin
car
e A
pren
der
na
Edu
ca
o In
fan
til .
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
192
7.5
Pro
gram
a F
orm
ar e
m R
ede
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
193
7.6
Ler
se
Apr
ende
com
Cu
ltu
ra ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.194
7.7
SO
S N
atu
reza
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...19
57.
8 B
rin
cade
iras
Mu
sica
is d
a P
alav
ra C
anta
da ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.196
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
10
11
AP
RE
SE
NT
A
O
INT
RO
DU
O
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
12
13
Ap
rese
nta
o
O M
inis
tri
o da
Edu
ca
o, e
m c
onso
nn
cia
com
su
a po
lti
ca d
e m
elh
oria
da
qual
idad
e da
edu
ca
o n
o B
rasi
l, l
ano
u o
Pla
no
de D
esen
volv
imen
to d
a E
duca
o
(PD
E),
cu
jo o
bjet
ivo
prin
cipa
l a
lcan
ar
um
a ed
uca
o
pbl
ica
bsi
ca d
e qu
alid
ade.
A c
ompl
exid
ade
de t
aref
as q
ue
essa
em
prei
tada
dem
anda
cor
resp
onde
c
ompl
exid
ade
de f
ator
es q
ue
leva
ram
a e
duca
o
no
Bra
sil
a at
ingi
r, n
os a
nos
/sr
ies
inic
iais
do
En
sin
o F
un
dam
enta
l, a
md
ia 4
,2 e
m u
ma
esca
la
de z
ero
a de
z.
Ess
a m
dia
a
feri
da e
m e
scol
as,
mu
nic
ipai
s ou
est
adu
ais
resu
ltad
o da
com
bin
ao
do
s in
dica
dore
s da
s ta
xas
de r
epet
nci
a e
de e
vas
o es
cola
r, a
pres
enta
dos
pelo
Cen
so E
scol
ar,
bem
com
o do
des
empe
nh
o do
s al
un
os n
o S
iste
ma
de A
vali
ao
da
Edu
ca
o B
sic
a (S
AE
B)
e n
a P
rova
Bra
sil.
Nos
vin
te p
ase
s de
sen
volv
idos
mai
s be
m c
oloc
ados
no
mbi
to d
a ed
uca
o
bsi
ca,
segu
ndo
a
O
rgan
iza
o p
ara
Coo
pera
o
e D
esen
volv
imen
to E
con
mic
o (O
CD
E),
a
md
ia
6,0
.
Par
a al
ar
a E
duca
o
Bs
ica
do B
rasi
l a
pata
mar
es m
ais
elev
ados
, ser
n
eces
sri
o u
m
esfo
ro
con
jun
to n
o s
do
s r
gos
mai
s di
reta
men
te v
incu
lado
s
Edu
ca
o. T
oda
a co
oper
ao
do
s di
fere
nte
s se
tore
s da
soc
ieda
de c
onco
rrer
pa
ra q
ue,
em
202
2, o
ndi
ce c
heg
ue
a 6,
0
met
a pr
opos
ta p
elo
ME
C,
base
ada
no
ndi
ce d
e D
esen
volv
imen
to d
a E
duca
o
Bs
ica
(ID
EB
), e
la-
bora
do p
elo
Inst
itu
to N
acio
nal
de
Est
udo
s e
Pes
quis
as E
duca
cion
ais
An
sio
Tei
xeir
a (I
NE
P).
Ten
do e
m v
ista
tal
mar
ca c
omo
refe
rn
cia,
foi
pu
blic
ado
o D
ecre
to n
6.
094,
no
Di
rio
Ofi
cial
da
Un
io
de 2
5 de
abr
il d
e 20
07, q
ue
disp
e s
obre
a i
mpl
emen
ta
o do
Pla
no
de M
etas
C
ompr
omis
so T
odos
pel
a E
duca
o,
pel
a U
ni
o F
eder
al, e
m r
egim
e de
col
abor
ao
com
Mu
ni-
cpi
os, D
istr
ito
Fed
eral
e E
stad
os, e
com
a p
arti
cipa
o
das
fam
lia
s e
da c
omu
nid
ade.
O d
ecre
to t
rata
das
dir
etri
zes
tra
adas
pel
o G
over
no
Fed
eral
, de
a
es d
e or
dem
ped
a-g
gica
, adm
inis
trat
iva
e fi
nan
ceir
a e
esta
bele
ce q
ue
a at
ua
o d
o G
over
no
Fed
eral
se
dar
por
m
eio
de u
m P
lan
o de
A
es A
rtic
ula
das
(PA
R),
ela
bora
do c
om c
ada
mu
nic
pio
, est
ado
ou c
om
o D
istr
ito
Fed
eral
. So
mai
s de
qu
aren
ta a
es
, de
dife
ren
tes
ampl
itu
des,
con
verg
indo
par
a a
mel
hor
ia d
a E
duca
o
Bs
ica,
cad
a u
ma
dela
s se
des
dobr
ando
em
ou
tras
tan
tas
inic
iati
vas.
Nes
se c
onju
nto
de
esfo
ros
q
ue
se i
nsc
reve
o G
uia
de
Tec
nol
ogia
s E
duca
cion
ais.
Com
el
e, o
Min
ist
rio
da E
duca
o
busc
a of
erec
er a
os s
iste
mas
de
ensi
no
um
a fe
rram
enta
a m
ais
que
os a
uxi
lie
na
deci
so
sobr
e a
aqu
isi
o d
e m
ater
iais
e t
ecn
olog
ias
para
uso
nas
esc
olas
br
asil
eira
s de
Edu
ca
o B
sic
a p
blic
a.
Min
ist
rio
da E
duca
o
Sec
reta
ria
de E
duca
o
Bs
ica
Apresentao
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
14
15
Intr
od
u
o
Com
o p
rop
sito
de
apoi
ar o
s si
stem
as p
bl
icos
de
ensi
no
na
busc
a po
r so
lu
es q
ue
prom
ovam
a q
ual
idad
e da
edu
ca
o, o
Min
ist
rio
apre
sen
ta, n
o m
bito
do
Pla
no
de D
esen
vol-
vim
ento
da
Edu
ca
o
PD
E, o
Gu
ia d
e T
ecn
olog
ias
Edu
caci
onai
s, c
ompo
sto
pela
des
cri
o d
e ca
da t
ecn
olog
ia e
por
in
form
ae
s qu
e au
xili
em o
s ge
stor
es a
con
hec
er e
a i
den
tifi
car
aqu
elas
qu
e po
ssam
con
trib
uir
par
a a
mel
hor
ia d
a ed
uca
o
em s
uas
red
es d
e en
sin
o.
O G
uia
est
or
gan
izad
o em
set
e bl
ocos
de
tecn
olog
ias:
Ges
to
da E
duca
o,
En
sin
o--A
pren
diza
gem
, For
ma
o d
os P
rofi
ssio
nai
s da
Edu
ca
o, E
duca
o
Incl
usi
va, P
orta
is E
duca
-ci
onai
s, E
duca
o
para
a D
iver
sida
de, C
ampo
, In
dge
na,
Jov
ens
e A
dult
os e
Edu
ca
o In
fan
til,
co
mo
mos
tra
a ta
bela
aba
ixo.
Cad
a bl
oco
co
mpo
sto
por
tecn
olog
ias
que
est
o se
ndo
impl
emen
tada
s pe
lo M
EC
e
labo
-ra
das
por
suas
Sec
reta
rias
e p
elo
FN
DE
ou
por
par
ceri
as e
stab
elec
idas
com
in
stit
ui
es
da
rea
da
Edu
ca
o
e pe
las
tecn
olog
ias
apre
sen
tada
s po
r in
stit
ui
es
e/ou
em
pres
as p
bli
cas
ou p
riva
das,
que
fora
m a
vali
adas
pel
a S
ecre
tari
a de
Edu
ca
o B
sic
a
SE
B/M
EC
e c
onsi
dera
das
pr-
qual
ific
adas
, no
mbi
to d
o pr
oces
so d
e P
r-Q
ual
ific
ao
de
Tec
nol
ogia
s E
duca
cion
ais
que
Pro
mov
am a
Qu
alid
ade
da E
duca
o
Bs
ica.
Ao
lan
ar
os e
dita
is d
e P
r-Q
ual
ific
ao
de
Tec
nol
ogia
s E
duca
cion
ais
que
Pro
mov
am a
Q
ual
idad
e da
Edu
ca
o B
sic
a, o
Min
ist
rio
da E
duca
o
teve
com
o ob
jeti
vo a
vali
ar e
pr
--q
ual
ific
ar t
ecn
olog
ias
edu
caci
onai
s in
ovad
oras
, qu
e ap
rese
nte
m c
ondi
es
de
prom
over
a q
ua-
lida
de d
a E
duca
o
Bs
ica
em t
odas
as
suas
eta
pas
(Edu
ca
o In
fan
til,
En
sin
o F
un
dam
enta
l e
En
sin
o M
dio
) e
mod
alid
ades
.
Item
Cat
egor
iaT
ecn
olog
ia
dese
nvo
lvid
a pe
lo M
EC
Tec
nol
ogia
E
xter
na
ao
ME
C
TO
TA
L
1G
est
o da
Edu
ca
o11
0718
2E
nsi
no
Apr
endi
zage
m09
5160
3da
Edu
ca
o12
1527
4E
duca
o
Incl
usi
va11
112
5P
orta
is E
duca
cion
ais
0511
16
6E
duca
o
para
Div
ersi
dade
, C
ampo
, In
dge
na
e de
Jov
ens
e A
dult
os17
1128
7E
duca
o
Infa
nti
l-
0808
TO
TA
L65
104
169
Introduo
Est
e tr
abal
ho
teve
com
o ob
jeti
vos
espe
cfi
cos:
por
esco
las
e si
stem
as d
e en
sin
o;
-
o do
tra
balh
o do
s pr
ofis
sion
ais
da E
duca
o
Bs
ica;
-
es s
ocia
is p
ara
a cr
ia
o de
tec
nol
ogia
s ed
uca
cion
ais
que
con
trib
uam
par
a el
evar
a q
ual
idad
e da
Edu
ca
o B
sic
a;
bsi
ca e
seu
s re
fere
nci
ais
con
cret
os.
De
acor
do c
om o
s ob
jeti
vos
dest
acad
os,
o pr
oces
so d
e av
alia
o
e de
pr
-qu
alif
ica
o d
e te
cnol
ogia
s qu
e po
ssam
con
trib
uir
par
a a
con
stru
o
de r
efer
enci
ais
de q
ual
idad
e qu
e pr
ocu
ra
con
tem
plar
tr
s ei
xos
bsi
cos:
quad
ro e
duca
cion
al a
pres
enta
do p
or b
oa p
arte
dos
mu
nic
pio
s br
asil
eiro
s, p
or m
eio
do a
cess
o a
tecn
olog
ias
edu
caci
onai
s in
ovad
oras
, qu
e po
ssam
ori
enta
r a
orga
niz
ao
do
trab
alh
o do
s pr
ofis
sion
ais
da E
duca
o
Bs
ica,
atu
ando
em
dif
eren
tes
rea
s do
set
or e
duca
cion
al (g
est
o da
ed
uca
o,
ava
lia
o i
nst
itu
cion
al,
flu
xo e
scol
ar,
ampl
ia
o da
jor
nad
a es
cola
r, a
lfab
etiz
ao
, le
itu
ra e
for
ma
o d
e le
itor
es, p
roce
sso
ensi
no-
apre
ndi
zage
m, e
ntr
e ou
tras
);
-fe
ssor
es e
tc.)
, in
stit
ui
es
de e
nsi
no
e pe
squ
isa,
org
aniz
ae
s so
ciai
s e
dem
ais
pess
oas
jur
dica
s;
con
cret
ize
por
mei
o da
cri
ao
de
nov
as t
ecn
olog
ias
edu
caci
onai
s.
Em
bora
se
con
side
re i
mpo
rtan
te o
uso
de
um
a te
cnol
ogia
, va
le l
embr
ar q
ue
esse
uso
se
torn
a de
spro
vido
de
sen
tido
se
no
est
iver
ali
ado
a u
ma
pers
pect
iva
edu
caci
onal
com
prom
e-ti
da c
om o
des
envo
lvim
ento
hu
man
o, c
om a
for
ma
o d
e ci
dad
os, c
om a
ges
to
dem
ocr
tica
, co
m o
res
peit
o
prof
iss
o do
pro
fess
or e
com
a q
ual
idad
e so
cial
da
edu
ca
o.
Sab
e-se
qu
e o
empr
ego
dest
e ou
daq
uel
e re
curs
o te
cnol
gic
o de
for
ma
isol
ada
no
g
a-ra
nti
a de
mel
hor
ia d
a qu
alid
ade
da e
duca
o.
A c
onju
n
o de
div
erso
s fa
tore
s e
a in
ser
o
da t
ecn
olog
ia n
o pr
oces
so p
edag
gic
o da
esc
ola
e do
sis
tem
a
que
favo
rece
m u
m p
roce
sso
de
ensi
no-
apre
ndi
zage
m d
e qu
alid
ade.
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
16
17
Introduo
Introduo
Ass
im, a
o ag
rega
r em
um
n
ico
volu
me
as t
ecn
olog
ias
dese
nvo
lvid
as p
or e
ste
Min
ist
rio
e aq
uel
as p
rodu
zida
s po
r in
stit
ui
es
e em
pres
as p
bl
icas
e/o
u p
riva
das,
qu
e fo
ram
sel
ecio
-n
adas
des
de 2
007
at
2011
, o
ME
C p
rocu
ra a
mpl
iar
aos
sist
emas
de
ensi
no
a of
erta
de
ins-
tru
men
tos
pass
vei
s, p
or s
ua
qual
idad
e, d
e co
labo
rar
para
a m
elh
oria
do
proc
esso
ped
agg
ico,
qu
er d
a es
cola
, qu
er d
o si
stem
a co
mo
um
tod
o.
Os
sist
emas
qu
e ao
ela
bora
rem
seu
s P
lan
os d
e A
es
Art
icu
lada
s (P
AR
) in
clu
rem
com
o de
man
da a
s te
cnol
ogia
s qu
e co
nsi
dera
m i
mpo
rtan
tes
para
o d
esen
volv
imen
to d
e se
u t
raba
lho
pode
ro
ser
aten
dido
s pe
lo M
EC
(m
edia
nte
an
lis
e, r
ecu
rsos
fin
ance
iros
e p
rior
idad
es d
efin
i-da
s po
r es
te M
inis
tri
o) q
ue,
des
sa f
orm
a, f
orn
ecer
os
apo
rtes
nec
ess
rios
par
a a
oper
acio
na-
liza
o
por
mei
o do
PA
R,
o qu
e ir
vi
abil
izar
a e
xecu
o
das
met
as p
ropo
stas
pel
os s
iste
mas
p
blic
os d
e en
sin
o. O
s de
mai
s si
stem
as p
oder
o c
onsu
ltar
dir
etam
ente
as
empr
esas
res
pon
-s
veis
pel
as t
ecn
olog
ias
pr-
qual
ific
adas
par
a ad
quir
i-la
s e
as s
ecre
tari
as d
o M
inis
tri
o pa
ra
impl
ant
-las
em
seu
mu
nic
pio
ou
est
ado.
1 G
ES
T
O D
A E
DU
CA
O
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
18
19
Gesto da Educao
1.1
CO
M-V
IDA
C
om
iss
es d
e M
eio
Am
bie
nte
e Q
ua
lid
ad
e d
e V
ida
A t
ecn
olog
ia C
OM
-VID
A
Com
iss
o de
Mei
o A
mbi
ente
e Q
ual
idad
e de
Vid
a
um
co-
leti
vo e
duca
dor
sust
ent
vel
que
pote
nci
aliz
a as
a
es d
e ed
uca
o
ambi
enta
l em
esc
olas
do
ensi
no
fun
dam
enta
l (6
ao
9
ano)
e d
e en
sin
o m
dio
. P
ropo
sta
inic
ialm
ente
na
Con
fer
nci
a N
acio
nal
In
fan
toju
ven
il p
elo
Mei
o A
mbi
ente
(20
03),
su
a or
gan
iza
o i
nsp
ira-
se n
os
crc
ulo
s de
cu
ltu
ra,
con
stit
uti
vos
da p
edag
ogia
de
Pau
lo F
reir
e, q
ue
prop
icia
m o
en
con
tro
e di
log
o de
to
da a
com
un
idad
e es
cola
r pa
ra d
ebat
er e
apr
ende
r a
part
ir d
e qu
est
es l
igad
as
su
sten
tabi
-li
dade
soc
ioam
bien
tal
e
mel
hor
ia d
a qu
alid
ade
de v
ida.
As
din
mic
as,
viv
nci
as,
pesq
uis
as
e ex
posi
o
de s
aber
es e
pr
tica
s co
mpa
rtil
had
as n
a C
omis
so
favo
rece
m a
apr
endi
zage
m d
e te
mas
am
bien
tais
e c
ontr
ibu
em p
ara
o en
fren
tam
ento
de
prt
icas
rel
acio
nad
as a
o de
sper
dci
o,
degr
ada
o e
con
sum
ism
o.
Com
o es
pao
edu
cado
r, a
CO
M-V
IDA
am
plia
as
opor
tun
idad
es d
e ap
ren
diza
gem
e, n
essa
m
edid
a, f
orta
lece
a p
ersp
ecti
va d
e u
ma
edu
ca
o in
tegr
al e
in
tegr
ada,
com
ati
vida
des
con
tex-
tual
izad
as e
sig
nif
icat
ivas
qu
e po
dem
ser
rea
liza
das
na
esco
la e
na
com
un
idad
e. A
dim
ens
o so
cioa
mbi
enta
l, a
ssim
, gan
ha
rele
vo d
e m
odo
a co
ntr
ibu
ir p
ara
torn
ar a
esc
ola
e ou
tros
ter
ri-
tri
os, a
mbi
ente
s ed
uca
dore
s su
sten
tve
is.
Al
m d
os n
cl
eos
de e
duca
o
ambi
enta
l da
s S
ecre
tari
as d
e E
duca
o
e ou
tras
in
stit
ui-
es
loca
is, a
Red
e da
Ju
ven
tude
pel
o M
eio
Am
bien
te e
Su
sten
tabi
lida
de e
os
Col
etiv
os J
oven
s de
Mei
o A
mbi
ente
so
, em
div
erso
s m
un
icp
ios
do p
as,
apo
iado
res
das
CO
M-V
IDA
.
A m
etod
olog
ia d
essa
s co
mis
ses
val
oriz
a fo
rmas
l
dica
s pa
ra a
ela
bora
o
de p
roje
tos
cola
bora
tivo
s e
tran
sfor
mad
ores
. O
mat
eria
l qu
e su
bsid
ia a
im
plem
enta
o
da C
OM
-VID
A
a
publ
ica
o
For
man
do C
om-V
ida
C
onst
ruin
do a
Age
nda
21
na
Esc
ola
, dis
pon
vel
no
sti
o:
port
al.
mec
.gov.b
r/se
cad
.
O p
rin
cipa
l pa
pel
da C
OM
-VID
A
rea
liza
r a
es
volt
adas
ao
plan
ejam
ento
da
Age
nda
21
par
a a
mel
hor
ia d
a qu
alid
ade
de v
ida
de t
odos
, pro
mov
endo
um
di
logo
con
stru
tivo
en
tre
a es
cola
e c
omu
nid
ade,
con
trib
uin
do,
assi
m,
para
um
dia
-a-d
ia p
arti
cipa
tivo
, de
moc
rti
co,
ani-
mad
o e
sust
ent
vel.
P
blic
o: p
rior
itar
iam
ente
alu
nos
; en
volv
e ta
mb
m p
rofe
ssor
es, e
quip
es t
cn
icas
, pai
s e
com
u-
nid
ade.
RE
SP
ON
S
VE
LM
inis
tri
o da
Edu
ca
oS
ecre
tari
a de
Edu
ca
o C
onti
nu
ada,
Alf
abet
iza
o, D
iver
sida
de e
In
clu
so
S
EC
AD
ID
iret
oria
de
Pol
tic
as d
e D
irei
tos
Hu
man
os e
Cid
adan
iaC
oord
ena
o G
eral
de
Edu
ca
o A
mbi
enta
lE
spla
nad
a do
s M
inis
tri
os, A
nex
o I,
Sal
a 41
9, 4
An
dar
CE
P: 7
0.04
7-90
0
Bra
sli
a -
DF
Tel
efon
e: (
61)
2022
-919
2
Fax
: (61
) 20
22-9
199
e-m
ail:
ea@
mec
.gov
.br
-
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
Gu
ia d
e T
ecn
olo
gia
s E
du
caci
on
ais
201
1/20
12 M
EC
20
21
Gesto da Educao
Gesto da Educao
1.2
Pro
gra
ma
Esc
ola
Ati
va
O p
rogr
ama