gjl.altirana.comgjl.altirana.com/web/kb_2009_428.doc · Web viewVlen parimi antik, sipas te cilit...

PËRMBAJTJA

Çështje Civile

Nr. i vendimit Data PALËT Faqe

1 06.0.2009 Gjon Ndreca ne mungese kundër Zef Ndreca ne mungese, Lazer Ndreca ne mungese..............................5

2 06.01.2009 Neim Tuxhari, Maksim Tuxhari, ne mungese kundër Luan Belortaja, Nasibe Rovi, Pranvera Bitincka, Floresha Haxhimemin (Belortaja), Sadie Aziz, Yrmet Belortaja, Fitret Belortaja, Fatmir Belortaja, Pajtim Belortaja, Vjosa Cangonji, Burbuqe Koçibellinj(Cangonji), Vasfie Cangonji, Muazez Cangonji,Nexhat Cangonji, Arben Cangonji, Dilaviz Cangonji,Nexhmije Cangonji (Shkurti), Kujtim Cangonji,Qefser Cangonji, Lulzim Belortaja, Jeta Belortaja,Azim Goskova, Nebaet Goskova (Shahu), Afërdita Goskova, Gentian Goskova, Klejdi Goskova, Remzi Cuke, Shefqet Cuke, Bardhyl Cuke,Gëzim Cuke, ne mungese; Zyra Rajonale e Kthimit dheKompensimit te Pronave Qarku Korçë ne mungese

233 07.01.2009 Kërkues: Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs

Aktiengesellschaft.............................................................344 07.0.2009 Shaqir Gradica, Naum Pejo Dhe Ylli Minga kundër

Keshillit te Larte te Drejtesise............................................385 21.01.2009 Bashkim Asllani kundër Bukuroshe Sata.........................456 06.02.2009 Mirela Mishgjoni kundër Keshillit te Larte te Drejtesise.......607 23.06.2009 Gjinovefa Gaba kundër Keshillit te Larte te Drejtesise..........718 23.06.2009 Sokol Ngresi kundër Keshillit te Larte te Drejtesise

819 23.06.2009 Vasil Hanxhari kundër Keshillit te Larte te Drejtesise...........9310 18.06.2009 Anastasios Petropulos, Trashëgimtarët ligjorë të paditësit

Vajdin Lamaj: Zhuljeta Lamaj, Izabela Lamaj, Orkidea Lamaj, Abel Lamaj kundër Ministria e Brendshme, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, Administratorët e Shoqërisë "M. Leka" shpk në administrim, Administratorët e Shoqërive "Vefa Hollding" shpk, "Gjallica" shpk, "Kamberi" shpk, "Silva" shpk, "Cenaj" shpk, Avokatura e Shtetit............105

11 02.10.2009 Llazo Dedi ne mungese kundër Drejtoria e Pergjithshme e Sherbimit Pyjor Tirane ne mungese, Drejtoria e Sherbimit Pyjor Gjirokaster ne mungese............

128

Çështje Penale

1

1 08.01.2009 Kërkues: Rexhep Cuku, i padenuar................................1392 06.02.2009 Të pandehur: Nderim Deliu, i dënuar, Leonard Zeka

i dënuar, Petrit Deliu i dënuar.........................................1532/1 02.10.2009 Të pandehur: Nderim Deliu, i dënuar, Leonard Zeka

i dënuar, Petrit Deliu i dënuar.........................................167

3 19.05.2009 Kërkues: Myslym Nglluci i padenuar, Gogo Shenaj i padenuar..................................................170

4 24.06.2009 Kërkues: Erjon Dulaj......................................................1795 15.09.2009 Të pandehur: Neki Dredha, Medin Xhelili,

Llambro Berberi ne mungese, Dhimiter Spiropali, Gjyzela Murati................................................................187

6 18.09.2009 Kërkues: Faruk Sekniqi..................................................193

2

ÇËSHTJE CIVILE

3

Nr.6/4 i Regj. ThemeltarNr.1 i Vendimit

VENDIMNË EMËR TË REPUBLIKËS

Kolegjet e Bashkuara të Gjykates se Larte të perbere nga:

Shpresa Beçaj Kryesuese Gani Dizdari AnëtarPerikli Zaharia AnëtarSpiro Spiro AnëtarEvjeni Sinoimeri AnëtareIrma Bala AnëtareArdian Dvorani Anëtar Besnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnëtarAriana Fullani AnetareGuxim Zenelaj AnetarAndi Çeliku AnetarAleksander Muskaj AnëtarMajlinda Andrea AnetareEvelina Qirjako Anëtare

ne seancen gjyqesore te dates 06.01.2009 moren ne shqyrtim çështjen civile me palë:

PADITËS: GJON NDRECA, i biri i Ndreces, i datelindjes 1973, banues ne Gomsiqe te Rrethit Puke, ne mungese

TË PADITUR: ZEF NDRECA, i biri i Markut, banues ne Ishull Shengjin, ne mungese LAZER NDRECA, i biri i Zefit, banues ne Ishull Shengjin, Lezhe, ne mungese

OBJEKTI:Detyrimin e te paditurve te me lirojne banesen time

te blere me kontraten e shitblerjes nr.225 kol., date 15.04.1998, si dhe detyrimin e tyre te me njohin si pronar te ligjshem te kesaj banese.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë me vendimin nr.499, datë 14.12.2004 ka vendosur:Pranimin e kërkesë padisë së paditësit Gjon Ndreca.Detyrimin e të paditurve Zef Ndreca e Lazër Ndreca të lirojnë banesën dy katëshe e cila ndodhet në fshatin Ishull, Shëngjin të Rrethit Lezhë e blerë sipas kontratës së shitblerjes nr.225 kol., datë 15.04.1998 dhe detyrimin e të paditurve të njohin pronar të ligjshëm të banesës paditësin Gjon Ndreca”.

5

Gjykata e Apelit Shkodër me vendimin nr.226, datë 20.05.2005 ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.499, datë 14.12.2004 të Gjykatës të Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe dërgimin e çështjes për rigjykim po në të njëjtën gjykatë, me një tjetër trup gjykues.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë me vendimin nr.120, datë 29.03.2006 ka vendosur:Pranimin e kërkesë padisë së paditësit Gjon Ndreca.Detyrimin e të paditurve Zef Ndreca e Lazër Ndreca të lirojnë banesën dy katëshe e cila ndodhet në fshatin Ishull Shëngjin të Rrethit Lezhë e blerë sipas kontratës së shitblerjes nr.225 kol., datë 15.04.1998 dhe detyrimin e të paditurve të njohin pronar të ligjshëm të banesës Gjon Ndrecën.

Gjykata e Apelit Shkodër me vendimin nr.302, datë 19.09.2006 ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.120, datë 29.03.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe pushimin e gjykimit të çështjes.

Kundër ketij vendimi ka ushtruar rekurs paditësi Gjon Ndreca më datë 18.10.2006, duke kërkuar prishjen e vendimit të gjykatës së apelit nr.302, datë 19.09.2006 dhe lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë nr.120, datë 29.03.2006, për këto shkaqe:

- Vendimi i Gjykatës së Apelit Shkodër është i pabazuar në ligj dhe në prova.- Kjo gjykatë ka gabuar në interpretimin e neneve 164, 83 e 195 të Kodit Civil.- Paditësi, në bazë të nenit 164 të Kodit Civil, është pronar i ligjshëm i banesës së

ndodhur në fshatin Ishull Shëngjin, pronësi që e ka fituar me kontratën nr.225 Kol., datë 15.04.1998.

- Neni 83 i Kodit Civil formalizon veprimin juridik të kalimit të pronësisë për sendet e paluajtshme dhe nenet 164 e 195 të po këtij Kodi përcaktojnë në mënyrë të detajuar pasojat e formalizimit të kalimit të pronësisë për pasuritë e paluajtshme si dhe pasojat e regjistrimit ose të mosregjistrimit të kësaj pasurie.

- Kontrata e vesh me pronësi blerësin, por mosregjistrimi nuk i jep atij të drejtën e tjetërsimit dhe të ngarkimit me barrë. Mosregjistrimi nuk e zhvesh nga pronësia blerësin, por ja kufizon atë se përndryshe neni 83 do të binte në kundërshtim me nenet 164 e 195.

- Paditësi konsiderohet pronar i ligjshëm, me të drejta reale pronësie të kufizuara, por që gëzon të drejtën e rivendikimit.

- Gjatë gjykimit kemi provuar pronësinë edhe të shitësit tonë, Fran Ndreca - Të paditurit kanë hyrë forcërisht në banesën që kam në pronësi dhe e përdorin atë në

mënyrë të kundraligjshme, pa patur asnjë tagër për një veprim të tille.- Të paditurit nuk e kanë fituar pronësinë me parashkrim fitues.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte me vendimin nr.s’ka, date 24.10.2008 ka vendosur:Kalimin e çeshtjes civile me pale paditese Gjon Ndreca e te paditur Zef Ndreca, per gjykim Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, per unifikim te praktikes gjyqesore.

Ne kete vendim, Kolegji Civil i Gjykates se Larte shtron per diskutim keto probleme:1. Cili eshte interpretimi ligjor i nenit 83 te Kodit Civil, i cili ka percaktuar se

“veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendit te paluajtshem dhe te drejtave reale mbi to duhet te behet me akt noterial dhe te regjistrohet, ndryshe nuk eshte i vlefshem”?;

2. Regjistrimi i aktit noterial te shitjes se nje sendi te paluajtshem eshte kusht pa te cilin nuk mund te fitohet pronesia mbi sendin?

6

3. Nese mund te ngrihen padi per te drejta reale nga personi qe pretendon se ka titull pronesie te ligjshem mbi sendin e paluajtshem, por qe nuk e ka te regjistruar ne zyren e regjistrimit te pasurive te paluajtshme?

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Evelina Qirjako dhe Majlinda Andrea

dhe pasi biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËRrethanat e çeshtjesNga te dhenat e akteve qe ndodhen ne dosjen gjyqesore, rezulton se gjykatat e te dyja

shkalleve kane pranuar rrethanat dhe faktet si me poshte: Paditësi Gjon Ndreca, ka blerë nga Fran Zef Ndreca dhe Tone Ndreca me kontratën e

shitblerjes nr.1036 Rep., nr.225 Kol., datë 15.04.1998 një shtëpi banimi dy kateshe, kati i pare i perbere prej nje dhome me vete dhe kati i dyte i perbere prej tre dhomash, me pjesë funksionale, avlli me siperfaqe 650 meter katrore, qe ndodhet në fshatin Ishull Shëngjin, me kufizime Veri - Ded Ivanaj, Jug - rruga automobilistike, Lindje - Pal Ivanaj, dhe Perendim - rruga e fshatit. Ne kete kontrate eshte percaktuar qe cmimi i shitblerjes eshte 1.100.000 leke, çmim i cili eshte paguar nga bleresi.

Shitesit Fran dhe Tone Ndreca rezultonin pronare te ligjshem te prones se mesiperme, sipas vërtetimit hipotekor te datës 25.06.1992, te gjyqtares hipotekuese Shpresa Papa, ne te cilin shprehet qe Fran Zef Ndreca ka fituar pronësinë ne menyre te prejardhur mbi këtë banesë me ane te Kontratës se Shitblerjes date 24.06.1992, nga ku rezulton se Fran Zef Ndreca e ka blere pronen objekt gjykimi nga shitesi Ndue Nika.

Rezulton nga aktet ne dosje qe rreth nje muaj pasi eshte realizuar kontrata e shitblerjes nr.1036 rep. dhe nr.225 kol., date 15.04.1998 ndermjet Gjon Ndreces dhe Fran e Tone Ndreces, kjo e fundit ka vrare bashkeshortin e saj Zef Ndreca. Tone Ndreca eshte deklaruar fajtore per vepren penale te parashikuar nga neni 83 i K.Penal dhe eshte denuar perfundimisht nga Gjykata e Apelit Shkoder me dy vjet e kater muaj heqje lirie.

Aktualisht, ne shtepine e blere nga paditesi, objekt konfliki, jetojne te paditurit qe jane perkatesisht babai dhe vellai i shitesit Fran Ndreca.

Shitesi Fran Zef Ndreca dhe bleresi Gjon Ndreca i cili ne kete gjykim eshte me cilesine e paditesit kane qene ne marredhenie te posacme ndergjygjese pasi kane qene djem xhaxhallaresh.

Rezulton qe Fran Zef Ndreca me vellain e tij, te paditurin Lazër Ndreca kanë qënë në një përbërje familjare deri më datë 26.12.1991, pas kësaj date secili ka përbërje familjare të mëvetësuar dhe i padituri Lazer Ndreca më datë 15.05.1996 është shpërngulur në qytetin e Lezhës. Edhe i padituri tjetër Zef Ndreca rezulton me përbërje familjare te mëvetësuar.

Paditesi, duke pretenduar se të paditurit kanë hyrë forcërisht në banesë dhe e mbajnë në përdorim pa ndonjë titull, i është drejtuar gjykatës me padinë e datës 20.10.2004, duke kërkuar “Detyrimin e te paditurve te lirojne banesen e blere me kontraten e dates 15.04.1998, si dhe detyrimin e tyre per ta njohur pronar te ligjshem te kesaj banese”.

Gjate gjykimit ne shkalle te pare ne Gjykaten e Rrethit Gjyqesor Lezhe paditesi ka pretenduar se: i) ai eshte pronar i ligjshem i kesaj pasurie te paluajtshme; ii) pronesine mbi kete banese e ka fituar me kontraten e shitblerjes me nr.1036, Rep., nr.225 Kol., datë 15.04.1998; (iii) te paditurit kane hyre forcerisht ne banese dhe e mbajne ate ne menyre te kundraligjshme pa asnje titull.

Ne kete gjykim te paditurit kane pretenduar se (i) ata jane bashkepronare mbi kete prone; dhe (ii) se jetojne aty qe prej vitit 1992.

7

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë me vendimin nr.499, datë 14.12.2004 ka vendosur:

“- Pranimin e kërkese padisë së paditësit Gjon Ndreca; - Detyrimin e të paditurve Zef Ndreca e Lazër Ndreca të lirojnë banesën dy katëshe e

cila ndodhet në fshatin Ishull, Shëngjin të Rrethit Lezhë e blerë sipas kontratës së shitblerjes nr.225 kol., nr.1036 rep., datë 15.04.1998 dhe detyrimin e të paditurve të njohin pronar të ligjshëm të banesës paditësin Gjon Ndreca”.

Me arsyetimin se: te paditurit nuk sollen asnje prove per te provuar bashkepronesine e baneses objekt gjykimi. Te paditurit kane hapur forcerisht deren e baneses dhe kane hyre me force ne te duke e mbajtur ne menyre te kundraligjshme pronen pa patur asnje tager.

Perpara se çeshtja te gjykohej nga Gjykata e Apelit Shkoder mbi ankimin e bere nga te paditurit, njeri nga shitesit, Tone Ndreca ka nenshkruar nje deklarate noteriale me nr.1152 rep., dhe nr.504 kol., date 18.05.2005 ne te cilen ka deklaruar se ajo e ka firmosur kontraten e shitblerjes nr.1036 Rep., nr.225 Kol., datë 15.04.1998 ne kushtet e kercenimit fizik per jeten dhe e detyruar nga ish-bashkeshorti i saj Fran Ndreca.

Gjate gjykimit te ceshtjes ne Gjykaten e Apelit, Shkoder midis te tjerave te paditurit ngriten edhe pretendime te tjera se (i) firma e Fran Ndreces mund te ishte e falsifikuar; (ii) kontrata e shitjes midis Fran dhe Tone Ndreca ne cilesine e shitesave dhe paditesit ne cilesine e bleresit eshte realizuar nga gruaja ne kushtet e kercenimit fizik per jeten; (iii) shtepia eshte blere me te ardhurat e gjithe familjes se shitesve duke perfshire dhe te paditurit, nga ekonomia e tyre e perbashket; (iv) çmimi nuk eshte likuiduar, etj.

Gjykata e Apelit Shkodër me vendimin nr.226, datë 20.05.2005 ka vendosur:“Prishjen e vendimit nr.499, datë 14.12.2004 të Gjykatës të Rrethit Gjyqësor Lezhë

dhe dërgimin e çështjes për rigjykim po në të njëjtën gjykatë, me një tjetër trup gjykues”. Gjykata e Apelit Shkoder ka prishur vendimin e shkalles se pare me arsyetimin se

vendimi nr.499, datë 14.12.2004 i Gjykatës të Rrethit Gjyqësor Lezhë, nuk eshte rezultat i nje hetimi te gjithanshem. Shitja e prones objekt konflikti eshte bere 33 dite para se Tone Ndreca te vriste te shoqin Fran Ndreca. Te paditurit nuk kane patur dijeni per shitjen. Paditesi nje gje te tille ia ka treguar atyre pas vrasjes se Franit dhe i ka kerkuar te lironin banesen. Te paditurit gjate gjykimit kane pretenduar se firma e Fran Ndreces eshte e fallsifikuar dhe kontrata eshte bere pas vdekjes se Fran Ndreces. Ne keto kushte detyrimisht duhet te dergohet per ekspertim grafik firma e tij, pasi siç del i ndjeri dhe e shoqja e tij kane patur kontradita qe kane cuar ne vrasjen e Franit nga ana e te shoqes. Eshte e vertete se Frani ka blere shtepi, por e ka blere me te ardhurat e familjes se Zef Ndreces. Zakonisht blerjen e shtepise e ben kryefamiljari ose nje nga anetaret e familjes dhe rralle ndodh qe te firmosin te gjithe pjestaret e familjes. Ne kete kendveshtrim duhet pare ligjshmeria e kesaj shitjeje edhe ne qofte se ate e ka shitur Fran Ndreca. Duhen pyetur personat madhore te familjes apo te aferm nese shtepia eshte blere me te hollat e Franit apo te te gjithe familjes. Te shihet ç’pune ka bere Frani deri ne vitin 1992 dhe a kishte mundesi te kishte 100.000 Leke.

Ne rigjykim Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë me vendimin nr.120, datë 29.03.2006 ka vendosur:

“Pranimin e kërkesë padisë së paditësit Gjon Ndreca;Detyrimin e të paditurve Zef Ndreca e Lazër Ndreca të lirojnë banesën dy katëshe e

cila ndodhet në fshatin Ishull Shëngjin të Rrethit Lezhë e blerë sipas kontratës së shitblerjes nr.225 kol., datë 15.04.1998 dhe detyrimin e të paditurve të njohin pronar të ligjshëm të banesës Gjon Ndrecën”.

8

Gjykata ka arsyetuar se: Ne zbatim te detyrave te lena nga gjykata e apelit, pala e paditur nuk solli asnjehere dokumenta me firma te te ndjerit Fran Ndreca, pavaresisht nga kerkesat e vazhdueshme te gjykates me qellim kryerjen e ekspertimit grafik te nenshkrimit te te ndjerit Fran Ndreca. I padituri Zef Ndreca ka deklaruar gjate procesit gjyqesor se “une dokumentat me firmat e djalit nuk kam ku t’i gjej” dhe qe nga seanca e dates 13.02.2006 e vijim i padituri Zef Ndreca nuk eshte paraqitur me ne gjykim, ndersa i padituri Lazer Ndreca nuk eshte paraqitur ne asnje seance gjyqesore, edhe pse nga gjykata iu dha disa here mundesia te merrnin pjese ne gjykim. Te paditurit nuk paraqiten ne gjykim personat Tone Ndreca, Frrok Bilaci e Drane Zefi, qe kishin kerkuar te thirreshin si deshmitare.

Gjykata çmon se paditesi pronesine mbi banesen objekt gjykimi e ka fituar sipas menyrave te percaktuara ne Kodin Civil, dhe si i tille ka te drejta per ta gezuar e disponuar lirisht kete prone, ne veshtrim te nenit 149 te Kodit Civil. Provat shkresore te paraqitura nga paditesi jane prova te plota e te mjaftueshme ne referim te nenit 253 te Kodit te Procedures Civile, per te provuar faktet mbi te cilat paditesi bazon pretendimet e veta. Paditesi legjitimohet per ngritjen e kesaj padie si pronar i ligjshem, ne baze te nenit 296 te Kodit Civil.

Gjykata e Apelit Shkodër ka gjykuar kete çeshtje ne baze te ankimit te pales se paditur dhe ne perfundim te gjykimit me vendimin nr.302, datë 19.09.2006 ka vendosur: “Prishjen e vendimit nr.120, datë 29.03.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe pushimin e gjykimit të çështjes”.

Gjykata e apelit ne vendimin e saj arsyeton: (i) kontrata e shitblerjes nr.1036 Rep., nr.225 Kol., datë 15.04.1998 është e

pavlefshme “për faktin se nuk është bërë rregjistrimi i këtij veprimi juridik” sipas kërkesave të nenit 83 të Kodit Civil;

(ii) mosregjistrimi i kesaj kontrate nga ana e paditesit prane ZRPP bën qe ai të mos jetë pronar i banesës dhe truallit objekt konflikti; dhe,

(iii) paditesi ne kushtet qe nuk eshte pronar i sendit nuk mund te ngreje padine e rivendikimit.

Për pasojë, konform nenit 468 të Kodit të Procedurës Civile, duhet të prishet vendimi i Gjykates se Rrethit Gjyqesor Lezhe dhe të vendoset pushimi i gjykimit të çështjes.

Kundër ketij vendimi ka ushtruar rekurs paditësi Gjon Ndreca më datë 18.10.2006, duke kërkuar prishjen e vendimit të gjykatës së apelit nr.302, datë 19.09.2006 dhe lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë nr.120, datë 29.03.2006.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte me vendimin nr.s’ka, date 24.10.2008 ka vendosur:“Kalimin e çeshtjes civile me pale paditese Gjon Ndreca e te paditur Zef Ndreca, per

gjykim Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, per unifikim te praktikes gjyqesore”.Kolegji Civil i Gjykates se Larte arsyeton se, ne kushtet kur ekzistojne qendrime

ndryshe te mbajtura nga gjykatat ne zgjidhjen e ketyre mosmarreveshjeve, praktika te ndryshme te Kolegjeve te thjeshta te Gjykates se Larte, si dhe dispozita ligjore te cilat bien ndesh njera me tjetren, çeshtja duhet te kaloje per unifikim te praktikes gjyqesore ne Kolegjet te Bashkuara te Gjykates se Larte.

Ligji i zbatueshem:

Neni 1 i Konventes Europiane te te Drejtave te Njeriut “Çdo person fizik ose juridik ka të drejtën e gëzimit paqësor të pasurisë e tij”.

Neni 41 i Kushtetutes se Republikes se Shqiperise “E drejta e prones private eshte e garantuar. Prona fitohet me dhurim, me trashegimi, me blerje, dhe me çdo menyre tjeter klasike, te parashikuar ne Kodin Civil”.

9

Neni 83 i Kodit Civil “Veprimi juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe të të drejtave reale mbi to, duhet të bëhet me akt noterial dhe të regjistrohet, përndryshe nuk është i vlefshëm. Eshtë i pavlefshëm veprimi juridik që nuk është bërë në formën e kërkuar shprehimisht nga ligji. Në rastet e tjera veprimi juridik është i vlefshëm, por nuk mund të provohet me dëshmitarë”.

Neni 92 i Kodit Civil “Veprimet juridike të pavlefshme nuk krijojnë asnjë pasojë juridike. Të tilla janë ato që:

a) vijnë në kundërshtim me një dispozitë urdhëruese të ligjit;b) kryhen për të mashtruar ligjin;c) kryhen nga të mitur nën moshën katërmbëdhjetë vjeç;ç) bëhen në marrëveshje të palëve pa patur për qëllim që të sjellin pasoja juridike

(fiktive ose të simuluara)”.Neni 144 i Kodit Civil “Sendet e paluajtshme dhe të drejtat reale mbi to regjistrohen

në regjistrat e pasurive të paluajtshme.Regjistrohen edhe ato sende të luajtshme, për të cilat kërkohet shprehimisht nga

ligji”.Neni 162 i Kodit Civil “E drejta e pronësisë dhe të drejta të tjera mbi sendet janë të

transferueshme, përveç kur ndalohet nga ligji ose nga vetë natyra e së drejtës”.Neni 163 i Kodit Civil “Pronësia fitohet nëpërmjet mënyrave të caktuara në këtë Kod

dhe mënyrave të tjera të caktuara me ligj të veçantë”.Neni 164 i Kodit Civil “Pronësia fitohet me anë të kontratës, pa qenë e nevojshme të

bëhet dorëzimi i sendit. Për sendet që përcaktohen në numër, në peshë ose me masë, duhet të bëhet edhe dorëzimi i tyre”.

Neni 192 i Kodit Civil “Sendet e paluajtshme dhe faktet që kanë lidhje me gjëndjen juridike të tyre regjistrohen në regjistrin e pasurive të paluajtshme.

Regjistrimi bëhet në bazë të një akti publik, të një vendimi gjykate apo të një organi tjetër shtetëror kompetent, si dhe në rastet e tjera të parashikuara nga ligji”.

Neni 193 i Kodit Civil “Duhet të regjistrohen në regjistrin e pasurive të paluajtshme:a) kontratat për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe aktet për pjestimin

vullnetar të tyre .......”Neni 195 i K.Civil “Pasuritë e paluajtshme dhe të drejtat reale mbi ato që janë fituar

ose njohur sipas dispozitave të këtij Kodi, nuk mund të tetërsohen dhe kur është rasti, të ngarkohen me barrë, në rast se nuk është bërë regjistrimi i tyre në regjistrat e pasurive të paluajtshme”.

Neni 296 i K.Civil “Pronari ka të drejtë të ngrejë padi për të kërkuar sendin e tij nga çdo posedues ose mbajtës. Këtë të drejtë e ka edhe çdo bashkëpronar për sendin e përbashkët, me qëllim që ai t'u dorëzohet gjithë bashkëpronarëve”.

750 i K.Civil “Shitja e sendeve të paluajtshme kryhet sipas mënyrave të parashikuara në nenin 83 të këtij Kodi, përndryshe është e pavlefshme”.

Ligj nr.7843, datë 13.07.1994 “Per Regjistrimin e Pasurive te Paluajtshme”

Neni 9 “Menjëherë pasi pasuria e paluajtshme të jetë regjistruar, çdo transaksion i mëtejmë që ka të bëjë me të drejtat mbi të, duhet regjistruar në përputhje me dispozitat e këtij ligji.

Regjistrimi i një pasurie të paluajtshme i jep personit si individ, si bashkëpronar apo si përfaqësues i familjes, të drejtën për të disponuar këtë pasuri të paluajtshme në përputhje me ligjin.

10

Çdo pronar që fiton një pasuri të paluajtshme, kontratë qiraje ose hipotekë, prezumohet se është njoftuar për çdo shënim në regjistër lidhur me pasurinë e paluajtshme, kontratën e qirasë ose hipotekën”.

Neni 10 “Përparësia e regjistrimit përcaktohet në varësi nga radha e paraqitjes në mënyrë të përshtatshme të dokumenteve të tyre te regjistruesi pavarësisht nga data e përpilimit të tyre dhe pavarësisht se shënimi në kartelë mund të vonohet”.

Neni 11 “Çdo kontratë apo dokument tjetër që ka efekt mbi të drejtat mbi pasuritë e paluajtshme paraqiten për regjistrim jo më vonë se tridhjetë ditë nga koha e realizimit të tij”.

Neni 12 “Nëse një dokument paraqitet për regjistrim më vonë se 30 ditë nga data e realizimit të tij, atëherë, përveç tarifës së regjistrimit për çdo ditë vonesë që ka kaluar nga kjo datë, duhet të paguhet një tarifë shtesë e barabartë me 10 për qind të tarifës së regjistrimit”.

Vleresimi i Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte

Kolegjet e Bashkuara çmojne te parashtrojne opinionin e tyre ne lidhje me qendrimin e mbajtur nga Gjykata e Apelit Shkoder me vendimin e saj nr.302, date 19.09.2006

Kolegjet e Bashkuara çmojne se Vendimi i Gjykates se Apelit Shkoder i cili ka vendosur “Prishjen e Vendimit nr.120, datë 29.03.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe pushimin e gjykimit të çështjes” eshte nje zbatim i gabuar i ligjes dhe si rrjedhim ai duhet te prishet.

Perpara Kolegjeve te Bashkuara shtrohen per diskutim çeshtjet e meposhtme, interpretimi dhe sqarimi i te cilave do t’i jape zgjidhje jo vetem ceshtjes objekt gjykimi, por edhe do te unifikoje praktiken gjyqesore per çeshtje te ketij lloji:

1. Cili eshte interpretimi ligjor i nenit 83 te Kodit Civil, i cili ka percaktuar se “veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendit te paluajtshem dhe te drejtave reale mbi to duhet te behet me akt noterial dhe te regjistrohet, ndryshe nuk eshte i vlefshem”?;

2. Regjistrimi i aktit noterial te shitjes se nje sendi te paluajtshem eshte kusht pa te cilin nuk mund te fitohet pronesia mbi sendin?

3. Nese mund te ngrihen padi per te drejta reale nga personi qe pretendon se ka titull pronesie te ligjshem mbi sendin e paluajtshem por qe nuk e ka te regjistruar ne zyren e regjistrimit te pasurive te paluajtshme?

Ne çeshtjen gjyqesore objekt gjykimi Kolegjet e Bashkuara çmojne se ka disa dispozita te Kodit Civil dhe te ligjeve te tjera te veçanta te cilat bien ndesh me njera tjetren dhe ne keto kushte eshte e domosdoshme unifikimi i praktikes gjyqesore per keto lloj ceshtjesh bazuar ne nenin 14/c dhe neni 17 i ligjit nr.8588, date 15.03.2000 “Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte te Republikes se Shqiperise”

Ne nenin 83 te Kodit Civil eshte parashikuar se: “Veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendeve te paluajtshme dhe te drejtave reale mbi to, duhet te behet me akt noterial dhe te rregjistrohet, perndryshe nuk eshte i vlefshem. Eshte i pavlefshem veprimi juridik qe nuk eshte bere ne formen e kerkuar shprehimisht ne ligj. Ne rastet e tjera veprimi juridik eshte i vlefshem por nuk mund te provohet me deshmimtare”.

Ne interpretim te kesaj dispozite dalin qarte tre momente te cilat iu nenshtruan diskutimit ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte.

A) Cilat jane kushtet per vlefshmerine e veprimit juridik? A eshte e vlefshme kontrata e shitblerjes me nr.1036 rep., nr.225 kol., date 15.04.1998 ne baze te legjislacionit shqiptar ne fuqi?

B) Cili do te konsiderohet momenti i fitimit te pronesise? Momenti i nenshkrimit te kontrates se shitblerjes nga palet perpara noterit, apo ai i regjistrimit te prones prane regjistrit perkates te pasurive te paluajtshme?

11

C) Cili eshte efekti i regjistrimit te kontrates se tjetersimit te pasurise se paluajtshme ne regjistrin e pasurive te paluajtshme? Çfare efektesh ka kontrata ndermjet paleve qe kane realizuar veprimin juridik dhe çfare efektesh ka rregjistrimi apo mosregjistrimi i kesaj kontrate ne regjistrin perkates te pasurive te paluajtshme per te tretet? A e ben te pavlefshem veprimin juridik mosregjistrimi i titullit ne regjistrin perkates te pasurive te paluajtshme?

Ne lidhje me çeshtjet qe shtrohen per diskutim ne piken A) me siper, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se:

Ne nenin 79 te Kodit Civil eshte parashikuar shprehimisht: "Veprimi juridik eshte shfaqja e ligjshme e vullnetit te personit fizik ose juridik qe synon te krijoje, te ndryshoje ose te shuaje te drejta ose detyrime civile".

Ne analize te kesaj dispozite qe nje veprim juridik te jete i vlefshem duhet qe te plotesohen keto kushte:

1- Palet qe kryejne veprimin juridik duhet te kene zotesine per te vepruar; 2- Vullneti i brendshem i paleve ne nje veprim juridik duhet te perputhet me

shfaqen e tij te jashtme;3- Veprimi juridik duhet te realizohet ne formen e kerkuar nga ligji.Mjafton plotesimi i elementeve te mesiperme per te bere te vlefshem veprimin juridik.

Fryma e legjislacionit tone ne fuqi eshte se vetem ne rast te mungeses se njerit prej ketyre elementeve do te ndodhemi perpara rastit te pavlefshmerise se veprimit juridik.

1. Zotesia per te vepruar e paleve ne nje veprim juridikLigjvenesi kerkon zotesine per te vepruar te paleve per shkak te prezumimit se

vullneti i nje te pazoti nuk mund te jete i sakte. Zotesia per te vepruar eshte zotesia e personit qe me veprimet e tij fiton te drejta dhe merr persiper detyrime. Zotesia per te vepruar nenkupton ekzistencen e zotesise juridike dhe merr formen e saj te plote kur personat arrijne moshen 18 vjeç. Zotesia per te vepruar eshte e lidhur jo vetem me arritjen e nje moshe te caktuar por edhe me aftesine mendore .

2. Perputhja e vullnetit te brendshem me shfaqjen e jashtmeVeprimi juridik nuk eshte gje tjeter vecse shfaqja e ligjshme dhe e lire e vullnetit te

personit fizik ose juridik. Shfaqja e vullnetit eshte e lidhur ngushte me deshiren e personit per te kryer veprimin juridik. Shfaqja e vullnetit synon ne ardhjen e pasojave te caktuara, ne lindjen ndryshimin ose shuarjen e te drejtave ose detyrimeve civile. Eshte mese e domosdoshme qe personi fizik ose juridik jo vetem te (i) shfaqe vullnetin e tij te lire, por edhe (ii) ky vullnet te jete i ligjshem. Sa me siper eshte nje dukuri, e cila perceptohet nga sjellja e jashtme e personit fizik qe kryen veprimin juridik dhe kjo shfaqe vullneti duhet te behet ne menyre te ligjshme ndryshe nuk eshte e plote.

3. Forma e veprimit juridik Nje nga kushtet e vlefshmerise se veprimit juridik eshte edhe veshja e tij me formen e

kerkuar ligjore, mungesa e se ciles sjell si pasoje pavlefshmerine absolute te veprimit juridik. Ne rastin e transferimit te pasurive te paluajtshme forma eshte element thelbesor per vlefshmerine e veprimit juridik, mungesa e te ciles e ben te pavlefshem veprimin juridik.

Pavaresisht, se parimi i pergjithshem i sistemit modern te kontratave eshte ai i lirise se formave duke bere qe kontratat te mund te realizohen qe nga deklarimet e shprehura deri ne kontratat e heshtura, legjislacioni yne ne rastin e tjetersimit te pasurise se paluajtshme kerkon ne menyre eksplicite dhe te domosdoshme formen si nje element shume te rendesishem te vlefshmerise se veprimit juridik. Kontrata per tjetersimin e pasurive te paluajtshme duhet te behet me akt noterial, dhe kjo per faktin e thjeshte se eshte pikerisht noteri ai i cili verteton me ane te formaliteteve te kerkuara nga Ligji “Per Noterine”, vullnetet e deklaruara te paleve ne prani dhe perpara tij. Vetem ne kete menyre vullneti i paleve ne nje veprim juridik sic eshte ai i tjetersimit te pasurise se paluajtshme eshte i pavesuar, i ligjshem dhe i plote.

12

Kolegjet e Bashkuara verejne se paditesi e ka fitur pronesine mbi pasurine e paluajtshme ne baze te kontrates se shitblerjes nr.1036 rep., nr.225 kol., date 15.04.1998 te realizuar perpara noterit publik, qe perben nje nga menyrat e fitimit te pronesise ne baze te nenit 164 te Kodit Civil ku parashikohet se “Pronesia fitohet me ane te kontrates pa qene e nevojshme te behet dorezimi i sendeve. Per sendet qe percaktohen ne numer, ne peshe ose me mase duhet te behet dhe dorezimi i tyre” (Fitimi i pronesise ne menyre te prejardhur).

Kontrata e shitblerjes permendur me siper nuk eshte gje tjeter veçse nje veprim juridik i dyanshem i realizuar mes paleve.

Ne nenin 659 te Kodit Civil parashikohet qe: “Kontrata nuk eshte gje tjeter veçse nje veprim juridik, me ane te se ciles nje ose disa pale krijojne ndryshojne ose shuajne nje marredhenie juridike”.

Ne kuptim te sa me siper, qe kontrata e tjetersimit te pasurive te paluajtshme dhe konkretisht kontrata e shitblerjes, si veprim juridik, te jete e vlefshme, eshte e domosdoshme perveç sa permendem me siper te parashikuara ne nenin 79 te Kodit Civil, te plotesohen dhe kushtet e parashikuara ne nenin 663 te Kodit Civil dhe konkretisht: (i) pelqimi i paleve, (ii) shkaku i ligjshem, (iii) objekti i kontrates te jete i percaktuar dhe i ligjshem, (iv) forma e kerkuar ligjore.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se kontrata e shitblerjes me nr.1036rep., dhe nr.225 kol., date 15.04.1998, ploteson te gjitha kushtet e permendura me lart per te qene nje veprim juridik i vlefshem. Per realizimin e kesaj kontrate eshte dhene pelqimi i paleve para noterit, objekti eshte i percaktuar qarte dhe ligjerisht lejohet tjetersimi i sendit, veprimi juridik eshte veshur me formen e kerkuar ligjore pasi eshte bere me akt noterial.

Gjate gjykimit nuk rezulton qe te jete provuar pretendimi i Tone Ndreces, se nenshkrimi i saj ne kontraten e shitblerjes eshte bere ne kushtet e kercenimit per jeten nga ish bashkeshorti i saj. Tone Ndreca, ne cilesine e shiteses ne kontraten e shitblerjes nuk ka pranuar te deshmoje per nje gje te tille para trupit gjykues, dhe nuk ka asnje lloj kerkimi nga ajo per deklarimin e pavlefshem te kesaj kontrate. Deklarata Noteriale date 18.05.2005, nr.1152 rep., nr.504 kol., redaktuar nga Noter Vasil Gj. Martini i Dhomes se Notereve Shkoder, e nenshkruar prej Tone Ndreces ka karakter deklarativ dhe te njeanshem.

Ne funksion te unifikimit te praktikes gjyqesore Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konkludojne se “Veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendeve te paluajtshme eshte i vlefshem ne rast se ploteson te gjitha kushtet e parashikuara ne nenet 79, 663, 659 te Kodit Civil”.

Ne lidhje me çeshtjet qe shtrohen per diskutim ne piken B) me siper, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se:

Sipas frymes se legjislacionit tone çasti i kalimit te se drejtes se pronesise eshte casti i lidhjes se kontrates, ose momenti i realizimit te veprimit juridik. Pra legjislacioni shqiptar pranon sistemin e lidhjes se kontrates si rregull i pergjithshem (neni 164 i Kodit Civil).

Perjashtim kane vetem sendet qe maten, peshohen, pra sendet e percaktuara ne gjini. (Fitimi i pronesise ne menyre te prejardhur). Ne interpretim te kesaj dispozite mjafton nenshkrimi i kontrates dhe realizimi i veprimit juridik si nje veprim i vlefshem dhe bleresi ose perfituesi i pasurise se paluajtshme behet menjehere pronar i kesaj pasurie.

Sipas legjislacionit tone momenti i fitimit te se drejtes se pronesise per bleresin eshte ne te njejten kohe humbje e te drejtes se pronesise per shitesin. Thelbi i fitimit te se drejtes se pronesise me titull te prejardhur qendron ne faktin qe pronari i ri e fiton te drejten e pronesise mbi sendin vetem ne qoftese tjetersuesi eshte pronar i tij. Vlen parimi antik, sipas te cilit asnjeri nuk mund t’u transferoje te tjereve me shume te drejta sa ka ai vete.

Kjo del dhe nga vete permbajtja e akteve noteriale qe perpilohen sot prane notereve si dhe nga vete Kontata me nr.1036 rep., nr.225 kol., date 15.04.1998 ne te cilen thuhet shprehimisht “Qe nga ky çast shitesat e humbasin te drejten e pronesise mbi kete banese dhe

13

se pronar njihet bleresi Gjon Ndreca". Pra, edhe ne kete kontrate, si edhe ne te gjitha kontratat me objekt te njejte, palet me vullnetin e tyre e kane percaktuar momentin e humbjes dhe te fitimit te pronesise.

Ne funksion te unifikimit te praktikes gjyqesore Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konkludojne se “Pronesia mbi nje pasuri te paluajtshme kalon ne castin e lidhjes se kontrates se tjetersimit te kesaj pasurie. Bleresi ose perfituesi I kesaj pasurie behet pronar i ligjshem i saj qe ne momentin e nenshkrimit te kontrates duke fituar dhe te gjitha te drejtat dhe detyrimet qe lidhen me qenien e tij si pronar mbi kete pasuri”.

Ne lidhje me çeshtjet qe shtrohen per diskutim ne piken C) me siper, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne te vene ne vemendje se nuk duhet te ngaterrohet forma e kontrates per efekt te vlefshmerise se veprimit juridik me nje formalitet te zakonshem sic eshte transkriptimi/ose regjistrimi i veprimit juridik ne regjistrat e pasurive te paluajtshme.

Ne nenin 144 te Kodit Civil parashikohet se “ Sendet e paluajtshme dhe te drejtat reale mbi to regjistrohen ne regjistrat e pasurive te paluajtshme. Regjistrohen dhe ato sende te luajtshme per te cilat kerkohet shprehimisht ne ligj”.

Po keshtu ne nenin 192 te Kodit Civil eshte parashikuar shprehimisht se “Sendet e paluajtshme dhe faktet qe kane lidhje me gjendjen juridike te tyre regjistrohen ne regjistrat e pasurive te paluajtshme. Regjistrimi bëhet në bazë të një akti publik, të një vendimi gjykate apo të një organi tjetër shtetëror kompetent, si dhe në rastet e tjera të parashikuara nga ligji”.

Pra, transkriptimi/regjistrimi ne regjistrat perkates publike kerkohet, per veprimet juridike (kontratat) qe tjetersojne pasurite e paluajtshme, per veprime juridike (kontrata) qe kane lidhje me te drejtat reale mbi sende te caktuara, (kontrata e qirase mbi 9 vjet) si dhe per sende te luajtshme te nje kategorie te veçante siç jane anije, aeroplane, automjete, etj.

Transkriptimi ose regjistrimi nuk eshte gje tjeter veçse nje mjet i nevojshem per t’i dhene publicitetin kontrates, per te bere te njohur ekzistencen e saj dhe te pronarit nga te tretet. Transkriptimi ka funksionin e publikimit deklarativ. Kontrata, si veprim juridik i dyanshem ne rast se ploteson kushtet per vlefshmerine e saj, edhe ne rast se nuk regjistrohet ne regjistrin e pasurive te paluajtshme, eshte plotesisht e vlefshme mes paleve qe e kane realizuar ate. Eshte kontrata ajo qe transferon mes paleve pronesine e sendit te paluajtshem, krijon te drejta reale mbi sendin dhe legjitimon pronarin te kerkoje dhe mbroje keto te drejta.

Regjimi i transkriptimit ose regjistrimit realizohet nepermjet mbajtjes se regjistrit publik dhe ka si objekt regjistrimin e akteve qe krijojne, ndryshojne ose perfundojne te drejta reale mbi pasurite e paluajtshme dhe pasurite e luajtshme te regjistruara. Aktet qe duhet te regjistrohen ne regjistrat e pasurive te paluajtshme jane te percaktuara qarte ne nenin 193 te Kodit Civil.

Si regjim imponues transkriptimi ose regjistrimi karakterizohet nga dy parime baze:(i) Parimi i deklarimit qe nenkupton se regjistrimi ka vlere deklarative, njohese dhe

nuk ka vlere krijuese. Regjistrimi nuk ka vlere krijuese, ne kuptimin qe regjistrimi nuk eshte nje element i perfeksionimit te kontrates dhe as kusht per fitimin e te drejtes mbi pasurine e paluajtshme. Regjistrimi nuk eliminon nulitetin apo pavlefshmerine e kontrates, si veprim juridik i regjistruar ne regjistrin publik.

Regjistrimi nuk siguron vlefshmerine dhe efikasitetin e titullit te pronesise. Ky sistem siguron vetem faktin qe shitesi figuron si pronar ne baze te te dhenave te regjistrimit, por nuk garanton ne menyre absolute vlefshmerine e te drejtes se pronarit, dhe se ky i fundit eshte pronar i ligjshem. Kjo pasi sistemi i regjistrimit nuk krijon te drejta, por eshte nje sistem i publikimit deklarativ.

(ii) Parimi i prioritetit ne kohe, qe nenkupton se akti qe regjistrohet i pari ne regjistrin publik ka vlere mbizoteruese. Ky parim gjen shprehje ne nenin 10: Përparësia e pronësive të

14

regjistruara, te Ligjit nr.7843, datë 13.7.1994 “Per regjistrimin e pasurive te paluajtshme” qe parashikon se “Përparësia e regjistrimit përcaktohet në varësi nga radha e paraqitjes në mënyrë të përshtatshme të dokumenteve të tyre te regjistruesi pavarësisht nga data e përpilimit të tyre dhe pavarësisht se shënimi në kartelë mund të vonohet”.

Regjistrimi eshte sherbim publik, qe i lejon kujtdo te marre te dhena mbi aktet qe transkriptohen. Pikerisht, marrja e sakte e informacionit nepermjet publikimit krijon siguri ne qarkullimin e pasurive te paluajtshme duke mundesuar qe perfituesi i te drejtave mbi sendin te jete i garantuar per sendin qe blen dhe te drejtat reale perkatese.

Sipas legjislacionit shqiptar sistemi i regjistrimit te pasurise se paluajtshme nuk ka efekt krijues, por thjesht publikues, njohes, pasi jane aktet baze mbi te drejtat reale te pronesise qe krijojne, ndryshojne apo mbarojne te drejtat perkatese dhe jo regjistrimi i akteve. Sistemi i transkriptimit te pasurive te paluajtshme bazohet ne parimin e vazhdimesise se transkriptimeve. Pra, qe personi A t’ia shese pronen personit B duhet ta kete regjistruar me pare ne rregjistrin publik. Personi B nuk mund t’ia shese pronen personit C ne rast se nuk e ka te regjistruar ne regjistrin publik. Ne mungese te transkriptimit ose regjistrimit ne regjistrin publik palet nuk mund t’ua kundrejtojne aktin te treteve.

Sa me siper eshte parashikuar dhe ne nenin 195 te Kodit Civil ne te cilin thuhet shprehimisht se Pasuritë e paluajtshme dhe të drejtat reale mbi ato që janë fituar ose njohur sipas dispozitave të këtij Kodi, nuk mund të tjetërsohen dhe kur është rasti, të ngarkohen me barrë, në rast se nuk është bërë regjistrimi i tyre në regjistrat e pasurive të paluajtshme.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se: (i) Rregjistrimi i veprimit juridik (kontrates) ne regjistrat e pasurive te paluajtshme

eshte shume i rendesishem per te tretet pasi vetem pas regjistrimit, kontrata behet e njohur prej tyre dhe mund te kundershtohet.

(ii) Mosregjistrimi i veprimit juridik (kontrates) per nje pasuri te paluajtshme ne regjistrat e pasurive te paluajtshme nuk cenon vlefshmerine e kontrates, por nuk i jep mundesine bleresit qe ta tjetersoje ate tek te tretet dhe nderkohe mund te sjelle pasoja dhe rrezik per bleresin per faktin se shitesi ne keqbesim mund te tjetersoje perseri sendin. Mund te blihet nje pasuri e paluajtshme me siguri vetem ne rast se nga regjistrat e pasurive te paluajtshme rezulton, duke u nisur nga shitesi dhe perpara tij, nje seri e vazhdueshme transkriptimesh/regjistrimesh.

Fakti qe mosregjistrimi ne regjistrat publike te pasurive te paluajtshme nuk cenon vlefshmerine e veprimit juridik dhe nuk e ben ate absolutisht te pavlefshem del qarte dhe nga Neni 12, Vonesa në regjistrim, i Ligjit nr.7843, datë 13.07.1994 “Per rregjistrimin e pasurive te paluajtshme” qe parashikon se “Nëse një dokument paraqitet për regjistrim më vonë se 30 ditë nga data e realizimit të tij, atëherë, përveç tarifës së regjistrimit për çdo ditë vonesë që ka kaluar nga kjo datë, duhet të paguhet një tarifë shtesë e barabartë me 10 për qind të tarifës së regjistrimit”.

Ne analize te kesaj dispozite mjafton qe perfituesi i pasurise se paluajtshme te paguaje penalitetet perkatese pas kalimit te afatit 30 ditor dhe ai mund ta regjistroje ne regjistrin e pasurive te paluajtshme ne çdo kohe kontraten per tjetersimin e pasurise se paluajtshme.

Ne rast se mosregjistrimi do ta bente veprimin juridik absolutisht te pavlefshem, kjo pavlefshmeri nuk mund te rregullohej me vone duke u regjistruar prona pasi te paguhej penaliteti, pasi pavlefshmeria absolute, nuk rregullohet me veprime te mevonshme.

Sipas teorise se te drejtes sone veprimet juridike absolutisht te pavlefshme nuk kane asnje vlere ligjore dhe nuk sjellin asnje pasoje qe nga momenti i kryerjes se tyre. Pavlefshmeria absolute e veprimit juridik nuk mund te riparohet me vone me veprime juridike te tjera.

15

Ne funksion te unifikimit te praktikes gjyqesore Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konkludojne se “Regjistrimi ose transkriptimi i nje veprimi juridik nuk eshte nje element i vlefshmerise se tij (kontrates). Mosregjistrimi i kontrates ne regjistrat e pasurive te paluajtshme nuk e ben kontraten e tjetersimit te pasurive te paluajtshme te pavlefshme, por nuk i jep mundesine bleresit qe ta tjetersoje ate tek te tretet. Kontrata e cila nuk eshte e regjistruar eshte e perfeksionuar dhe e vlefshme dhe ka efektet thelbesore. Me nenshkrimin e kontrates se tjetersimit te pasurise se paluajtshme, perfituesi i te drejtave behet pronar i pasurise se paluajtshme dhe ky legjitimohet te ushtroje te drejtat e tij perkundrejt te treteve, pervec tjetersimit te pasurise se paluajtshme ne favor te te treteve”.

Kolegjet e Bashkuara çmojne se eshte i gabuar arsyetimi qe perdor Gjykata e Apelit Shkoder se paditesi, ne kushtet qe nuk eshte pronar i sendit, nuk mund te ngreje padine e rivendikimit.

Ne nenin 296 te Kodit Civil parashikohet se: “Pronari ka te drejte te ngreje padi per te kerkuar sendin e tij nga çdo posedues ose mbajtes. Kete te drejte e ka dhe cdo bashkepronar per sendin e perbashket, me qellim qe ai t’u dorezohet gjithe bashkepronareve”.

Ne interpretim te kesaj dispozite, per t’u legjitimuar paditesi ne ngritjen e padise me objekt lirimin dhe dorezimin e sendit (padia e rivendikimit), duhet te plotesohen dy kushte: (i) paditesi duhet te jete pronar i sendit per te cilin kerkon kthimin, dhe (ii) i padituri kunder te cilit drejtohet padia duhet te jete posedues i paligjshem i sendit ose mbajtes i tij.

Me padine objekt gjykimi pronari kerkon qe t’i kthehet sendi i cili mbahet ne menyre te paligjshme ose ne posedim nga persona jo pronare. Quhet posedues i paligjshem personi qe mban sendin ne posedimin e tij qofte edhe te perkohshem pa pasur nje shkak te ligjshem ose pasi shkaku juridik (kontrata, akti administrativ etj..) ka rene nga fuqia. Per posedimin e paligjshem nuk ka rendesi fakti nese poseduesi ne kohen qe ka fituar posedimin mbi sendin ka qene ne mirebesim ose ne keqbesim. Posedues i paligjshem konsiderohet dhe poseduesi i ligjshem i cili refuzon t’ia ktheje sendin pronarit kur ai behet i kerkueshem prej tij.

Ne kete lloj gjykimi sqarimi i titullit te pronesise ka vlere thelbesore. Prova e titullit te pronesise eshte shume e rendesishme ne nje proces me kerkim lirimin dhe dorezimin e sendit, pasi fillimisht duhet proceduar me njohjen e titullit te pronesise, dhe pastaj me detyrimin e poseduesit te paligjshem per lirimin dhe dorezimin e sendit. Ne keto kushte gjykata duhet te beje nje hetim thelbesor mbi ekzistencen, vlefshmerine dhe relevancen e titullit te paditesit mbi sendin. Keto prova duhet te paraqiten ne gjykim nga paditesi, i cili duhet te provoje titullin e pronesise mbi sendin me ane te fitimit me titull origjinar apo te prejardhur (kontrate).

Ne funksion te unifikimit te praktikes gjyqesore Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konkludojne se “Paditesi legjitimohet te ngreje padine e rivendikimit nese ai provon qe eshte pronar mbi pasurine e paluajtshme me ane te kontrates, trashegimise, etj ”.

Ne çeshtjen objekt gjykimi paditesi ka kerkuar njohjen pronar mbi pasurine e paluajtshme si dhe lirimin dhe dorezimin e sendit bazuar ne nenin 296 te Kodit Civil, padia e rivendikimit. Paditesi ka provuar pronesine mbi sendin me kontraten e shitblerjes me nr.1036 rep., nr.225 kol., date 15.04.1998.

Pala e paditur gjate gjykimeve nuk ka paraqitur asnje lloj dokumenti per te vertetuar se me çfare titulli e mban pasurine e paluajtshme objekt gjykimi.

Kolegjet e Bashkuara çmojne se Gjykata e Apelit Shkoder ka zbatuar gabim ligjin kur ka vendosur pushimin e gjykimit me arsyetimin se paditesi nuk legjitimohet ne ngritjen e kesaj padie.

16

Paditesi ne baze te nenit 32/a te K.Pr.Civile ka nje interes te ligjshem pasi ai ne cilesine e pronarit ka te drejte te ngreje çdo lloj padie qe ka lidhje me sendin apo te drejtat reale te lidhura me te. Kjo gjykate duhet te kishte vazhduar gjykimin duke ia nenshtruar hetimit gjyqesor te gjitha pretendimet e ngritura ne kerkesen ankimore nga pala e paditur, duke analizuar provat qe ndodheshin ne dosjen gjyqesore ne menyre qe te jepte nje vendim te bazuar ne ligj per konfliktin objekt gjykimi.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara të Gjykates se Larte mbeshtetur ne nenin 485/c te K.Pr.Civile

V E N D O S Ë NPrishjen e vendimit nr.302, datë 19.09.2006 te Gjykates se Apelit Shkoder dhe

dergimin e çeshtjes per rishqyrtim ne po kete gjykate, me nje tjeter trup gjykues. Unifikimin e praktikes gjyqesore sipas vendimit te mesiperm.Nje kopje e vendimit dergohet per botim ne Fletoren Zyrtare.

Tirane, me 06.01.2009

MENDIMI I PAKICËSNe çeshtjen civile me pale ndergjyqese: padites Gjon Ndreca, te paditur Zef e Lazer

Ndreca, me objekt: “Detyrimin e te paditurve te me lirojne banesen time te blere me kontraten e shit-blerjes nr.224 kol., date 15.04.1998, si dhe detyrimin e tyre te me njohin si pronar te ligjshem te kesaj banese, bazuar ne nenin 296 te Kodit Civil”, nisur nga qendrimet e ndryshme ne zgjidhjen e ketyre mosmarreveshjeve, te mbajtura nga gjykatat dhe Kolegjet e thjeshta te Gjykates se Larte, perpara Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte u shtruan per diskutim keto probleme ligjore:

1. Cili eshte interpretimi ligjor i nenit 83 te Kodit Civil, i cili ka percaktuar se: “veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendit te paluajtshem dhe te drejtave reale mbi to duhet te behet me akt noterial dhe te regjistrohet, perndryshe eshte i pavlefshem?

2. Regjistrimi i aktit noterial te shitjes se nje sendi te paluajtshem eshte kusht, pa te cilin nuk mund te fitohet pronesia mbi sendin?

3. Nese mund te ngrihet padi per te drejta reale nga personi qe pretendon se ka titull pronesie te ligjshem mbi sendin e paluajtshem, por qe nuk e ka te regjistruar ne Zyren e Regjistrimit te Pasurive te Paluajtshme?

Siç rezulton nga rrethanat e faktit te pranuara nga gjykatat e te dyja shkalleve te gjykimit, paditesi e ka blere shtepine objekt konflikti gjyqesor, nepermjet kontrates se shitjes nr.1036 rep., 225 kol., date 14.04.1998 nga shitesat Fran e Tone Ndreca.

Kjo kontrate nuk eshte regjistruar ne regjistrat perkates te Z.R.P.P. Lezhe. Ne banese jetojne te paditurit, te cilet jane perkatesisht babai dhe vellai i shitesit Fran.Me padine e paraqitur per gjykim, paditesi, duke pretenduar se eshte pronar i ligjshem

i kesaj banese, pronesi e fituar nepermjet kontrates se shitjes se cituar, ka kerkuar detyrimin e te paditurve ta lirojne e dorezojne ate konform nenit 296 te Kodit Civil, pasi e mbajne ate ne menyre te kunderligjshme dhe pa asnje titull ligjor…

Te paditurit kane prapesuar se jane bashkepronare te kesaj prone dhe se jetojne aty që nga viti 1992.

17

Gjykata e Apelit Shkoder ne vendimin e saj, objekt rekursi, ka konkluduar se “... kontrata e shitjes nr.225 kol. eshte e pavlefshme, per shkak se nuk eshte regjistruar sipas kerkesave te nenit 83 te Kodit Civil ... mosregjistrimi i kesaj kontrate nga ana e paditesit ne Z.R.P.P. ben qe te mos jete pronar i baneses, ne keto kushte nuk mund te ngreje padine e rivendikimit dhe, ne baze te nenit 468 te K.Pr.Civile, ka vendosur pushimin e gjykimit te çeshtjes…”

Ne analize te problemeve ligjore, qe lidhen me interpretimin e nenit 83 te Kodit Civil, shumica e Kolegjeve te Bashkuara ka konkluduar se:

- Veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendeve te paluajtshme eshte i vlefshem ne rast se ploteson te gjitha kushtet e parashikuara ne nenet 79, 663, 659 te Kodit Civil.

- Pronesia mbi nje pasuri te paluajtshme kalon ne çastin e lidhjes se kontrates se tjetersimit te kesaj pasurie. Bleresi ose perfituesi i kesaj pasurie behet pronar i ligjshem i saj qe ne momentin e nenshkrimit te kontrates, duke fituar dhe te drejtat dhe detyrimet qe lidhen me qenien e tij si pronar mbi kete pasuri.

- Regjistrimi ose transkriptimi i nje veprimi juridik nuk eshte nje element i vlefshmerise se tij (kontrates). Mosregjistrimi i kontrates ne regjistrat e pasurive te paluajtshme nuk e ben kontraten e tjetersimit te pasurive te paluajtshme te pavlefshme, por nuk i jep mundesine bleresit qe ta tjetersoje ate tek te tretet. Kontrata, e cila nuk eshte e regjistruar, eshte e perfeksionuar dhe e vlefshme dhe ka efektet thelbesore. Me nenshkrimin e kontrates se tjetersimit te pasurise se paluajtshme, perfituesi i te drejtave behet pronar i pasurise se paluajtshme dhe ky legjitimohet te ushtroje te drejtat e tij perkundrejt te treteve, perveç tjetersimit te pasurise se paluajtshme ne favor te te treteve.

Ndryshe nga shumica, e cila kontraten e shitjes, me te cilen paditesi pretendon se ka fituar pronesine e baneses objekt rivendikimi, e konsideron nje veprim juridik te vlefshem, pasi ajo ploteson te gjitha kushtet e neneve 79, 663 dhe 659 te Kodit Civil, per pakicen, kontrata e mesiperme konsiderohet e pavlefshme, pasi vjen ne kundershtim te hapur me kerkesat e nenit 750 dhe 83 te K.Civil.

Sipas teorise se te drejtes civile, pronesia mbi pasurine e paluajtshme eshte e drejta e pronarit per “te disponuar”, “per te gezuar” dhe “per te poseduar” pronen e tij brenda kufijve te caktuara nga ligji.

Nga ana tjeter, ligji i detyron te gjithe personat e tjere qe te mos kryejne veprime te cilat i cenojne apo shkelin tagrat e mesiperme te pronarit, me fjale te tjera e pengojne ate te ushtroje te drejten e posedimit, te gezimit dhe disponimit.

Ne analize te tre tagrave te pronarit, teoria e te drejtes civile mes posedimit (i cili kupton sundimin efektiv te prones), dhe gezimit (i cili ka te beje me perdorimin dhe shfrytezimin e prones per nxjerrjen e te ardhurave, frutave civile te tij), disponimin e konsideron si e drejta me thelbesore e pronarit.

Me “disponim” kuptohet pikerisht e drejta e pronarit per te kryer veprime juridike ne lidhje me sendet e paluajtshme ne pronesi te tij, t’i tjetersoje ato duke i shitur, apo dhuruar; t’i jape hua, apo me qira (ne gezim te perkohshem); apo t’i lere peng e t’i vere hipoteke, sipas menyrave te percaktuara ne Kodin Civil.

Kete kuptim te pronesise, ne substance te tij, ka pasqyruar dhe Kodi Civil ne fuqi ne kapitullin “Pronesia”, neni 149 i tij, ku ka percaktuar kuptimin e pronesise, ndersa ne kapitullin “Fitimi dhe humbja e pronesise”, mes formave te tjera te fitimit te pronesise te parashikuara nga ky Kod, forma e pare, klasike, e fitimit te saj eshte ajo e fitimit me kontrate, neni 164 i K.Civil.

Ne pjesen e posaçme te Kodit Civil, kapitulli “Kontratat e veçanta”, ne nenet 705 e vijues eshte parashikuar gjeresisht kuptimi i kontrates se shitjes, elementeve perberes se saj, detyrimet e paleve kontraktuese (shitesit dhe bleresit), etj.

18

Nje vend te veçante ne kete kapitull ze shitja e sendeve te paluajtshme, neni 750 i K.Civil ,sipas te cilit: “Shitja e sendeve te paluajtshme kryhet sipas menyrave te parashikuara ne nenin 83 te ketij Kodi, perndryshe eshte e pavlefshme”.

Pra siç shihet, vete legjislatori ne nenin 750 te Kodit Civil, kete forme te fitimit (te tjetersimit) te pasurise se paluajtshme, e cila mund te quhet “shitje formale”, e referon me nje dispozite tjeter e pikerisht tek neni 83 i po ketij Kodi, i cili kerkon detyrimisht qe “veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendit te paluajtshem dhe te drejtave reale mbi to duhet te behet me akt noterial dhe te regjistrohet, perndryshe eshte i pavlefshem”.

Ne analize te permbajtjes se kesaj dispozite, per te fituar pronesine mbi nje send te paluajtshem nepermjet kontrates se shitjes, perveçse faktit qe veprimi juridik “duhet te behet me akt noterial” dhe te jete i vlefshem duke plotesuar te gjithe elementet e vlefshmerise se tij (te analizuara gjeresisht ne vendimin e shumices), ligjvenesi ka parashikuar nje element tjeter te domosdoshem e pikerisht “regjistrimin e tij”, pasi, duke mos qendruar ne te njejten kohe te dy keto elemente, veprimi juridik i shitjes se sendit te paluajtshem eshte i pavlefshem.

Ndryshe nga format e tjera te shitjes, si ajo e sendeve te luajtshme, e sendeve te percaktuara ne gjini, apo te shitjes me kusht, per te cilat kontrata e shitjes quhet e lidhur dhe merr fuqi ne momentin e dorezimit te sendit, apo ne momentin e plotesimit te kushtit te parashikuar ne kontrate, ne kontraten e shitjes se sendit te paluajtshem nuk ka rendesi dorezimi i sendit, por vetem perpilimi i kontrates se shitjes me akt noterial dhe regjistrimi i tij, konform kerkesave te nenit 750 dhe 83 te K.Civil.

Menyra e perpilimit te aktit noterial te tjetersimit te pasurise se paluajtshme eshte parashikuar shprehimisht dhe ne ligjin specifik nr.7829, date 01.06.1994 “Per noterine”, neni 54, sipas te cilit: “Akti noterial për tjetërsimin ose njohjen e pronësisë mbi sende të paluajtshme, ose të një të drejte reale mbi to, kryhet nga noteri, pasi të ketë verifikuar pronësinë e palës mbi sendin e paluajtshëm. Për këtë qëllim ajo i paraqet noterit dokumentet e pronësisë të lëshuara nga organi kompetent dhe, kur sendi nuk figuron i regjistruar, një vendim gjyqësor për vërtetim pronësie. Noteri duhet të shënojë në akt verifikimin e bërë”.

Sa me siper, pakica ka mendimin se: “Veprimi juridik per kalimin e pronesise se sendeve te paluajtshme eshte i vlefshem ne rast se ploteson kushtet e parashikuara nga nenet 750 dhe 83 te Kodit Civil”. Nga vete menyra e ndertimit te tyre dhe percaktimet e bera ne to, keto dispozita nuk lene asnje hapesire per te interpretuar, apo gjykuar ndryshe.

Me interpretim te drejte dhe logjik te dy dispozitave te mesiperme, i jepet pergjigja pyetjes se dyte te shtruar per diskutim lidhur me çastin e kalimit te pronesise se sendit te paluajtshem. “Pronesia mbi nje pasuri te paluajtshme, e fituar nepermjet nje veprimi juridik, siç eshte kontrata e shitjes se pasurise se paluajtshme, kalon ne favor te bleresit vetem ne çastin e regjistrimit te saj ne regjistrat e Z.R.P.Paluajtshme”.

Detyrimin per te regjistruar sendet e paluajtshme, Kodi Civil e parashikon ne menyre te drejtperdrejte ne kapitullin “Sendet dhe pronesia”, ku mes dispozitave ne te cilat pershkruan kuptimin juridik te sendit dhe llojeve te sendeve, ne nenin 144 parashikohet shprehimisht se: “Sendet e paluajtshme dhe te drejtat reale mbi to regjistrohen ne regjistrat e pasurise se paluajtshme.”

Po keshtu, ne nje kapitull te veçante te titulluar “Regjistrimi i pasurive te paluajtshme”, nenet 192, 193 te Kodit Civil parashikojne te njejtin detyrim te pronarit per te regjistruar sendet e paluajtshme dhe faktet qe kane lidhje me gjendjen juridike te tyre. Ky regjistrim behet ne baze te nje akti publik, te nje vendimi gjyqesor, apo te nje organi tjeter shteteror kompetent, si dhe rastet e tjera te parashikuara ne ligje. Neni 193 udheron qe: “duhet te regjistrohen ne regjistrin e pasurive te paluajtshme: a) Kontratat per kalimin e pronesise se sendeve te paluajtshme dhe aktet per pjestimin vullnetar …”.

19

Veç percaktimeve ne dispozitat perkatese te Kodit Civil, lidhur me detyrimin per te regjistruar pasurite e paluajtshme dhe faktet qe kane lidhje me gjendjen juridike te tyre, ne legjislacionin shqiptar eshte ne fuqi edhe Ligji nr.7843, date 13.07.1994 “Per regjistrimin e pasurive te paluajtshme”, i cili ne teresine e normave te tij ka per qellim dhe i sherben disiplinimit te regjistrimit te pasurive te paluajtshme ne qarkullimin civil.

Ne kete veshtrim, ndryshe nga shumica, e cila momentin e regjistrimit te pasurise se paluajtshme nuk e konsideron gje tjeter perveçse “nje mjet te nevojshem per t’i dhene publicitet kontrates dhe per te bere te njohur ekzistencen e saj dhe te pronarit nga te tretet ...”, çmoj se regjistrimi i pasurive te paluajtshme perben nje element vendimtar te fitimit te pronesise se pasurise paluajtshme nepemjet kontrates se shitjes, per dy arsye: e para, sepse ai parashikohet si detyrim shprehimisht ne nenin 83 te Kodit Civil dhe e dyta, sepse i sherben qendrueshmerise se regjimit juridik te pasurive te paluajtshme ne qarkullimin civil.

Regjistrimi i pasurise se paluajtshme ne teresi i jep mundesine pronarit te ushtroje lirisht tagrin e disponimit te sendit te paluajtshem, duke e tjetersuar ate ne perputhje me kerkesat e ligjit ne fuqi.

Nese tagrat e pronarit cenohen ne nje menyre apo tjeter nga te trete, Kodi Civil ka parashikuar dhe menyrat e mbrojtjes se tyre, duke percaktuar si mjete kryesore qe i sherbejne per mbrojtjen e pronesise padine e rivendikimit (neni 296 i K.Civil) dhe padia mohuese (neni 302 i po ketij Kodi).

Me padine e rivendikimit te sendit, neni 296 i Kodit Civil, pronari joposedues kerkon detyrimin e poseduesit jopronar te ktheje pronen e tij, ç’ka do te thote se nepermjet kesaj padie pronari duhet te vertetoje para gjykates, se pari: pronesine e tij te ligjshme mbi sendin (legjitimiteti aktiv), se dyti: te percaktoje dhe individualizoje sendin, per te cilin pretendon se eshte pronar i ligjshem dhe se treti: te vertetoje se eshte i padituri qe posedon (mban) padrejtesisht sendin prone te tij (legjitimiteti pasiv).

Eshte detyre e paditesit qe te provoje para gjykates qenien e tij pronar mbi sendin qe kerkon te rivedikohet nga i padituri dhe origjinen e fitimit te pronesise mbi kete send, e per te vertetuar pronesine e tij eshte detyrimi i paditesit, qe bashke me padine, te paraqese para gjykates vertetimin e pronesise se tij te leshuar nga Z.R.P.Paluajtshme. Konkretisht, kur paditesi ne nje padi te tille pretendon se pronesine mbi kete send e ka fituar me kontrate shitje, duhet te paraqese se bashku me vertetimin e pronesise te leshuar nga Z.R.P.Paluajtshme edhe kontraten e shitjes, te perpiluar ne formen e kerkuar nga neni 83 i Kodit Civil (para noterit).

Nese padia paraqitet e pa shoqeruar me aktin e pronesise te leshuar nga Zyra e Regjistrimit te Rasurive te Raluajtshme, gjykata duhet ta konsideroje ate te pa plote, te paraqitur ne kundershtim me kushtet e parashikuara ne nenet 153 e vijues te K.Pr.Civile dhe si te tille duhet t’ia ktheje paditesit per plotesimin e te metave, konform procedurave te percaktuara ne nenin 154/a te K.Pr.Civile.

Ne kete kendveshtrim te padise se rivendikimit dhe ne analize te permbajtjes se nenit 83 te Kodit Civil lidhur me problemin e trete te ngritur per diskutim, çmojme se “nuk mund te ngrihet padi per te drejta reale nga personi qe pretendon se ka titull pronesie te ligjeshem mbi sendin e paluajtshem, por qe nuk e ka te regjistruar ne Zyren e Regjistrimit te Pasurive te Paluajtshme”.

Per rrjedhoje te te gjithe argumentave te parashtruara me lart ne çeshtjen per shqyrtim, çmoj se vendimi nr.302, date 19.09.2006 i Gjykates se Apelit Shkoder, i cili ka prishur vendimin nr.120, date 29.03.2006 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Lezhe dhe ka pushuar gjykimin e çeshtjes, eshte mare ne zbatim te drejte te ligjit material dhe procedurial civil, si i tille duhet te lihet ne fuqi.

20

Shpresa Beçaj

21

MENDIM PAKICENë vendimin unifikues nr.1, datë 06.01.2009 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së

Lartë.Ne, Gani Dizdari, Spiro Spiro, Besnik Imeraj, Irma Bala, Guxim Zenelaj dhe Andi

Çeliku, gjyqtarë në pakicë në vendimin unifikues nr.1, datë 06.01.2009 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, nuk jemi dakord me vendimin e shumicës, me të cilin u vendos prishja e vendimit nr.302, date 19.09.2006 të Gjykatës së Apelit Shkoder dhe çështja u dërgua për rishqyrtim në po atë gjykatë, si dhe u unifikua praktika gjyqësore, për arsyet e mëposhtme:

Para se të shprehim mendimin tonë për pabazueshmërinë e zgjidhjes së çështjes dhe përcaktimeve unifikuese (sentencave) që përmban vendimi i shumicës, çmojmë se duhet vënë në dukje fakti që, ndryshe nga sa përcaktohet në nenin 481 të K.Pr.Civile dhe nenet 14/c e 17 të Ligjit nr.8588, date 15.03.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të R.SH.-së”, lidhur më kompetencën e Kolegjeve të Bashkuara për njehsimin e praktikës gjyqësore, shumica ka marrë përsipër të njehsojë praktikën lidhur me kuptimin e përmbajtjes së nenit 83 të K.Civil, jo se ka patur praktika të ndryshme të mëparshme në Kolegjet e thjeshta, por, sikurse shprehet vetë ajo, në paragrafin e fundit të faqes së 11 të vendimit, se … “çmojnë se ka disa dispozita të Kodit Civil dhe të ligjeve të tjera të veçanta, të cilat bien ndesh me njëra tjetrën …”, kundërshti këto (edhe sikur të ekzistojnë), të cilat mund të përbëjnë objekt sheshimi vetëm për ligjvënësin dhe për asnjë institucion tjetër (veç Kuvendit dhe Gjykatës Kushtetuese), përfshirë edhe Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë.

Përsa i përket përcaktimeve unifikuese (sentencave) lidhur me kuptimin e përmbajtjes së dispozitës së nenit 83 të K.Civil, të cilat përbëjnë dhe thelbin e përgjigjeve që iu dhanë çështjeve të shtruara para Kolegjeve të Bashkuara nga Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, pakica është e mendimit që ato nuk kanë argumentuar as ligjërisht dhe as teorikisht lënien pa fuqi të njërit prej dy kushteve, kumulative, të domosdoshme ligjore, që parashikohen në këtë dispozitë për vlefshmërinë e veprimit juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe të drejtave reale mbi to.

Kanë lënë pa argumentuar kushtin sipas të cilit veprimi juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe të drejtave reale mbi to, veç kushtit që duhet të bëhet me akt noterial, duhet edhe të regjistrohet, kusht ky, plotësimi i të cilit është i barazvlefshëm me të parin, në funksion të vlefshmërisë së vetë veprimit juridik të kalimit të pronësisë, në këto raste.

Pakica është e mendimit se, nga mënyra se si është formuluar kjo dispozitë (neni 83 i K.Civil), kuptohet që vetë ligjvënësi, veç qëllimit (intencionit) që ka patur për respektimin e një forme të caktuar juridike për veprimin e kalimit të pronësisë (sikurse është kryerja e tij me akt noterial), ka vendosur edhe një kusht të dytë, po ligjor (insta causa = arsye e vlefshme ligjore), mospërmbushja e të cilit është me pasojë pavlefshmërie të vetë veprimit juridik, edhe pse ai është kryer me akt noterial.

Regjistrimi i aktit noterial për kalimin e pronësisë në rastin e sendeve të paluajtshme dhe të të drejtave reale mbi to, sipas mendimit të pakicës, përbën prezumim ligjor për fitimin e së drejtës së pronësisë deri në provimin, nëpërmjet një vendimi gjyqësor të formës së prerë, të së kundërtës dhe nuk ka të bëjë vetëm me mundësinë e transaksioneve të mundëshme lidhur me sendet e paluajtshme dhe të drejtave reale mbi to në të ardhmen.

Kur flitet për pasojat juridike të regjistrimit të aktit noterial për kalimin e pronësisë të sendeve të paluajtshme dhe të të drejtave reale mbi to, edhe në doktrinën juridiko-civile rëndom regjistrimi trajtohet në dy aspekte, të lidhura pazgjithshmërisht midis tyre: Që regjistrimi (në rastet kur ai është vënë si kusht nga ligjvënësi, si në nenin 83 të K.Civil shqiptar), duhet të bëhet se përndryshe veprimi juridik përkatës si: shitja, dhurimi, shkëmbimi, etj., nuk është i vlefshëm - aspekti i parë dhe regjistrimi duhet të bëhet se

22

përndryshe pasuria e paluajtshme nuk mund të tjetërsohet (dhe në rastet kur kjo pasuri është fituar në bazë të ligjit, apo vendimit të gjykatës, apo të ndonjë organi tjetër shtetëror, ajo nuk mund të ngarkohet me ndonjë lloj barre). Pikërisht ky është edhe qëllimi (ratio legis) i ligjvënësit, kur, në pjesën e fundit të paragrafit të parë të dispozitës së nenit 83 të K.Civil, ka vendosur togfjalëshin “përndryshe nuk është i vlefshëm”, qëllim të cilin nuk mund ta ndryshojë, aq më pak ta zhvleftësojë sikundër u përmend, veç vetë ligjvënësit apo Gjykatës Kushtetuese, asnjë organ tjetër, përfshirë edhe Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë.

Duke patur parasysh sa u parashtruan më lart, pakica është e mendimit që vendimi nr.302, datë 19.09.2006 i Gjykatës së Apelit Shkodër duhej të lihej në fuqi.

Besnik Imeraj Spiro Spiro Gani Dizdari

Irma Bala Guxim Zenelaj Andi Çeliku

23

Nr.5/3 i Regj.ThemeltarNr.2 i Vendimit


Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte te perbera nga:

Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnetarPerikli Zaharia AnetarSpiro Spiro AnetarEvjeni Sinoimeri AnetareIrma Bala AnetareArdian Dvorani AnetarBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarArjana Fullani AnetareMajlinda Andrea AnetareEvelina Qirjako AnetareAleksander Muskaj AnetarGuxim Zenelaj AnetarAndi Çeliku Anetar

ne seancen gjyqesore te dates 06.01.2009 moren ne shqyrtim çeshtjen civile nr.5/3 qe u perket:

PADITËS: NEIM TUXHARI, MAKSIM TUXHARI, ne mungese

TË PADITUR: LUAN BELORTAJA, NASIBE ROVI, PRANVERA BITINCKA, SADIE AZIZ, FLORESHA HAXHIMEMIN (BELORTAJA), YRMET BELORTAJA, FITRET BELORTAJA, FATMIR BELORTAJA, PAJTIM BELORTAJA, VJOSA CANGONJI, VASFIE CANGONJI, BURBUQE KOÇIBELLINJ (CANGONJI), MUAZEZ CANGONJI, NEXHAT CANGONJI, ARBEN CANGONJI, NEXHMIJE CANGONJI (SHKURTI), DILAVIZ CANGONJI, KUJTIM CANGONJI, QEFSER CANGONJI, LULZIM BELORTAJA, JETA BELORTAJA, AZIM GOSKOVA, NEBAET GOSKOVA (SHAHU), AFËRDITA GOSKOVA, GENTIAN GOSKOVA, KLEJDI GOSKOVA, REMZI CUKE, SHEFQET CUKE, BARDHYL CUKE, GËZIM CUKE, ne mungese.ZYRA RAJONALE E KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE QARKU KORÇË, ne mungese

24

OBJEKTI I PADISË:Ndryshimin e vendimit nr.290, datë 10.12.2007

të Z.R.K.K.Pronave Qarku Korçë, pika a/1 për sipërfaqen prej 10.000 m2,

ndryshimin e pikës 2 të vendimit nr.1542, datë 27.08.1996 të ish K.K.K.P. Bashkia Korçë,

detyrimin për njohjen dhe kthimin e sipërfaqes prej 10.000 m2.Baza Ligjore: Neni 141/2 i K.Pr.Administrative;

Neni 328 i K.Pr.Civile; Ligji nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronës”.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë, me vendimin nr.1086, datë 22.04.2008, ka vendosur:

Nxjerrjen jashtë juridiksionit gjyqësor të çështjes me palë paditëse: Neim Tuxhari, Maksim Tuxhari; të paditur: Luan Belortaja, Nasibe Rovi, Pranvera Bitincka, Floresha Haxhimemin (Belortaja), Sadie Aziz, Yrmet Belortaja, Fitret Belortaja, Fatmir Belortaja, Pajtim Belortaja, Vjosa Cangonji, Burbuqe Koçibellinj (Cangonji), Vasfie Cangonji, Muazez Cangonji, Nexhat Cangonji, Arben Cangonji, Nexhmije Cangonji (Shkurti), Dilaviz Cangonji, Kujtim Cangonji, Qefser Cangonji, Lulzim Belortaja, Jeta Belortaja, Gëzim Goskova, Nebaet Goskova (Shahu), Afërdita Goskova, Gentian Goskova, Klejdi Goskova, Remzi Cuke, Shefqet Cuke, Bardhyl Cuke, Gëzim Cuke, Zyra Rajonale e Kthimit Kompensimit te Pronave Qarku Korçë; me objekt: Ndryshimin e vendimit nr.290, date 10.12.2007 të Z.R.K.K.Pronave Qarku Korçë pika a/1 për sipërfaqen prej 10.000 m2, ndryshimin e pikës 2 të vendimit nr.1542, date 27.08.1996 të ish K.K.K.P. Bashkia Korçë, detyrimin për njohjen dhe kthimin e sipërfaqes prej 10.000 m2.

Kundër vendimit te mesiperm të gjykatës së rrethit gjyqesor kanë ushtruar ankim të veçantë paditësat Neim Tuxhari dhe Maksim Tuxhari, te cilet kane kerkuar prishjen e vendimit të gjykatës dhe dërgimin e çështjes për vazhdimin e gjykimit në po atë gjykatë.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, ne seancen gjyqesore te dates 30.10.2008, ka vendosur kalimin e çeshtjes civile nr.11111-01942-00-2008 te regj.themeltar, per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte per unifikim te praktikes gjyqesore.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relacionin e gjyqtareve Shpresa Beçaj dhe Andi Çeliku; ne mungese te

paleve ndergjyqese dhe pasi biseduan çeshtjen ne teresi,

25

V Ë R E J N ËPaditesat, Neim Tuxhari dhe Maksim Tuxhari, kane paraqitur para Gjykates se Rrethit

Gjyqesor Korçe padine me objekt ndryshimin e vendimit nr.290, datë 10.12.2007 të Z.R.K.K.Pronave Qarku Korçë, pika a.1 për sipërfaqen prej 10.000 m2; ndryshimin e pikës 2 të vendimit nr.1542, datë 27.08.1996 të ish K.K.K.P. Bashkia Korçë; detyrimin e te paditurve (trashegimtare te Sadik Belortase) për njohjen dhe kthimin e sipërfaqes prej 10.000 m2, bazuar ne nenin 141/2 te K.Pr.Administrative, nenin 328 te K.Pr.Civile, Ligjin nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronës”.

Zyra Rajonale e Kthimit dhe Kompensimit te Pronave Qarku Korçe, me vendimin nr.290, date 10.12.2007, pasi ka shqyrtuar kerkesen e tyre, me cilesine e trashegimtareve ligjore te ish pronarit Shefqet Abedin Tunxhari, ne piken a/1 ka vendosur: “Te mos njohe te drejten e pronesise per pronen truall me siperfaqe te pergjithshme 13.322 m2 ndodhur ne Korçe, ne vendin e quajtur “Udha e Qatromit”, per arsye se trualli me siperfaqe 10.000m2 i ndodhur tek pasurite nr.1/29, 110/1, 120/2 i eshte njohur me vendimin nr.1542, date 27.08.1996 te K.K.P. Bashkia Korçe ne favor te ish-pronarit Sadik Belortaja”.

Gjithashtu paditesat kane pretenduar se arsyetimi ne vendimin e Zyres Rajonale te K.K.Pronave Qarku Korçe nuk eshte korrekt dhe i bazuar ne ligj, pasi prona e pretenduar prej tyre ne realitet nuk shkakton mbivendosje ne pronen e trajtuar ne favor te ish-pronarit Sadik Belortaja (trashegimlenesi i te paditurve). Ne vijim te ketij pretendimi, pala paditese ka pretenduar se prona e tyre figuron e regjistruar qysh ne vitin 1929, ku trashegimlenesi i tyre Shefqet Abedini del kufitar jugor i Aliqemal Abedinit, nderkohe qe pala e paditur ka paraqitur ne komision si vertetim pronesie nje vendim gjyqesor me objekt vertetim fakti pronesie per siperfaqen prej 10.000 m2.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Korçe me vendimin nr.1086, date 22.04.2008, ka nxjerre jashte juridiksionit gjyqesor çeshtjen civile te mesiperme me arsyetimin se: “... pala paditese paraprakisht duhet te konsumoje ankimin e saj ndaj vendimit nr.290, date 10.12.2007 dhe vendimit nr.1542, date 27.08.1996 te Zyres Rajonale te Kthimit e Kompensimit te Pronave Korçe, ne rruge administrative, duke paraqitur kerkesen e saj ankimore per shqyrtim prane A.K.K.P. Tirane ...”.

Ne ankimin e veçantë te paraqitur para Gjykates se Larte, paditësat Neim Tuxhari dhe Maksim Tuxhari, kane kerkuar prishjen e vendimit të Gjykatës se Rrethit Gjyqesor Korçe dhe dërgimin e çështjes për vazhdimin e gjykimit në po atë gjykatë, duke pretenduar se çështja objekt gjykimi është në juridiksionin gjyqësor dhe jo në atë administrativ, siç ka vendosur gjykata.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, duke marrë shkas nga çështja në shqyrtim dhe duke pasur parasysh se në praktikë kanë lindur keqkuptime lidhur me zbatimin e nenit 18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës ”, i ndryshuar, ka vendosur kalimin e çeshtjes per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte per unifikim te praktikes gjyqesore, duke shtruar per zgjidhje keto pyetje:

1. Në rastin kur sendi i pretenduar nga subjetet e shpronësuara, me vendim të organit kompetent (ish-komisionet e rretheve ose bashkive për kthimin ose kompensimin e pronave, ish-komisionet vendore për kthimin dhe kompensimin e pronave, ish-Komiteti Shtetëror i Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, zyrat rajonale të A.K.K.P-së dhe A.K.K.Pronave), i është njohur dhe kthyer subjekteve të tjera të shpronësuara, subjekti që pretendon të njëjtin send, duhet t’i drejtohet detyrimisht zyrës rajonale dhe A.K.K.P Tirane?

2. Subjektet e cituar me siper, duhet te ndjekin proceduren e plote administrative te ankimit, apo mund t’i drejtohen drejtperdrejt gjykates duke kerkuar anullimin e vendimit te komisionit apo zyres rajonale dhe kthimin e sendit?

26

3. Lidhur me këto pyetje, referuar nenit 42 të Kushtetutës, neneve 6 dhe 13 të Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut, nëse do të pranohej në rastin e mësipërm juridiksioni administrativ, a do të ishin, kërkesa drejtuar zyrës rajonale, si dhe ankimet përkatëse, “mjete efektive” në duart e subjekteve të shpronësuara, ndërkohë që këto subjekte paraprakisht e dinë që do të marrin përgjigje negative, për shkak se sendi i është kthyer një subjekti tjetër të shpronësuar? Si duhet kuptuar në këtë rast parashikimi i bërë në nenin 18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, i ndryshuar, lidhur me ushtrimin e “ankimit efektiv” nga subjektet e shpronësuara kur sendi i pretenduar prej tyre është trajtuar me vendime të organeve kompetente në favor të subjekteve të tjera të shpronësuara?

Në nenin 18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, i ndryshuar, parashikohet se:

“1. Kundër vendimit të njohjes së të drejtës së pronësisë, kthimit ose kompensimit të pronës, si dhe të të drejtave të tjera reale të zyrës rajonale të AKKP-së në qark, subjekti i shpronësuar, ose Avokatura e Shtetit kanë të drejtë të bëjnë ankim brenda 30 ditëve nga njoftimi i këtij vendimi, në zyrën e AKKP-së në qendër. Kundër vendimit të njohjes të së drejtës së pronësisë, kthimit ose kompensimit të pronës, si dhe të të drejtave të tjera reale të ish-komisioneve vendore për kthimin dhe kompensimin e pronave, si dhe ish-komisioneve të rretheve ose bashkive për kthimin ose kompensimin e pronave ish-pronarëve, subjekti i shpronësuar ose Avokatura e Shtetit kanë të drejtë të bëjnë ankim në zyrën e AKKP-së në qendër. Jo më vonë se 30 ditë nga regjistrimi i ankimit, Drejtori i Përgjithshëm i AKKP-së merr vendim për objektin e ankimit.

Drejtori i Përgjithshëm i AKKP-së ka të drejtë të shqyrtojë kryesisht, brenda 30 ditëve nga marrja e vendimit, vendimet e dhëna nga zyrat rajonale të AKKP-së në qark. Drejtori i Përgjithshëm shqyrton edhe vendimet e dhëna nga ish-komisionet vendore për kthimin dhe kompensimin e pronave, si dhe ish-komisionet e rretheve ose bashkive për kthimin ose kompensimin e pronave ish-pronarëve. Pas shqyrtimit kryesisht ose shqyrtimit të ankimit, Drejtori i Përgjithsëm i AKKP-së vendos:

a) lënien në fuqi të vendimit;b) shfuqizimin e vendimit dhe zgjidhjen në themel të tij; c) kthimin për rishqyrtim në zyrën rajonale të AKKP-së.”.2. Kundër vendimit të AKKP-së në qendër për kompensim të pronës, subjekti i

shpronësuar ka të drejtë të bëjë ankim pranë Gjykatës së Shkallës së Parë në Tiranë, brenda 30 ditëve nga njoftimi i këtij vendimi. AKKP-ja përfaqësohet në gjykim nga zyra e AKKP-së në qendër.

Per te nxjerre nje perfundim sa me te drejte per njehsimin e praktikes gjyqesore lidhur me juridiksionin gjyqesor apo administrativ per shqyrtimin e ankimeve per kthimin e prones, kur kjo pasuri i eshte kthyer me pare subjekteve te tjera te shpronesuara me vendime te organeve kompetente, eshte e nevojshme te behet nje analize e frymes se pergjithshme te Ligjit nr.9235, datë 29.7.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, të ndryshuar dhe Kodit te Procedurave Administrative.

Ligji i permendur, siç citohet me lart, ka disa dispozita proceduriale qe bejne te mundur zhvillimin e nje procedure te plote administrative per njohjen dhe kthimin apo kompensimin e pronave. Ai percakton dhe ngarkon me detyra organet perkatese administrative qe shqyrtojne kerkesat e njohjes se pronesise dhe ankimet administrative, si dhe parashikon proceduren e ankimit administrativ dhe ate gjyqesor. Nga shqyrtimi i neneve 15-18 te ligjit dalin disa perfundime te rendesishme qe lidhen me juridiksionin administrativ.

Ligjvenesi ka patur qellim qe me keto dispozita te vendose procedura administrative sa me te hollesishme dhe rigoroze per organet administrative te specializuara dhe te ngarkuara me ligj qe nxjerrin akte per njohjen dhe kthimin ose kompensimin e pronave ish-pronareve, organin epror qe mbikqyr proceduren administrative te nxjerrjes se akteve, dhe

27

njekohesisht kryen funksionin e rendesishem te shqyrtimit te ankimeve administrative kunder akteve te dhena nga organet me te ulta, dhe se fundi, te drejten e ankimit ne gjykate te subjekteve te shpronesuar, duke kaluar çeshtja ne juridiksionin gjyqesor. Ne kete menyre, ligji garanton te gjitha mundesite juridike per kryerjen e dy procedurave ankimi me rradhe njera pas tjetres, e para rruga e ankimit administrativ dhe e dyta rruga gjyqesore e shqyrtimit te ligjshmerise se akteve.

Gjithashtu, ligjvenesi jep mundesine e shqyrtimit te ankimeve si kunder akteve administrative te nxjerra nga ish-komisionet e rretheve dhe bashkive qe i perkasin periudhes para vitit 2004 kur ka dale ligji qe eshte ne fuqi me ndryshimet perkatese, ashtu edhe te akteve te nxjerra nga ish-komisionet vendore për kthimin dhe kompensimin e pronave gjate periudhes se ndryshimeve te ketij ligji.

Ky rivleresim apo rishqyrtim administrativ i ketyre akteve, pavaresisht nga koha e nxjerrjes se tyre, lidhet me vullnetin dhe qellimin e ligjvenesit qe keto akte t’i nenshtrohen rregullisht rishikimit nepermjet ankimit administrativ, dhe ne vijim t’iu jape mundesi juridike subjekteve te interesuara te ndjekin rrugen e ankimit gjyqesor. Po ashtu, ligjvenesi, per te garantuar nje procedure administrative objektive gjate nxjerrjes se akteve dhe njekohesisht per te hapur rrugen e nje kontrolli te metejshem te tyre nepermjet rishikimit gjyqesor, parashikon edhe shqyrtimin kryesisht nga organi epror administrativ te akteve te pronesise te organeve me te ulta korrente dhe te organeve te meparshme.

Keto konkluzione te krijojne bindjen se fryma e ligjit eshte ndjekja fillimisht e rruges administrative per ankimin e akteve administrative per pronesine dhe vetem pasi te jete ezauruar kjo rruge, subjektet e shpronesuar dhe te interesuar kane te drejten te ushtrojne ankimin ndaj ketyre akteve administrative ne gjykate.

Ligjvenesi i ka dhene kompetence te plote organeve administrative te specializuara per shqyrtimin e ankimeve administrative, sepse keto organe i kane te gjitha mundesite ligjore dhe institucionale per kryerjen e nje hetimi dhe verifikimi te plote administrativ gjate procedures per nxjerrjen e akteve administrative per pronesine. Kjo procedure harmonizohet edhe me nenin 137/3 te Kodit te Procedurave Administrative, sipas te cilit: “Ne parim, palet e interesuara mund t’i drejtohen gjykates vetem pasi te kene ezauruar rekursin administrativ”.

Per keto arsye, dispozitat proceduriale te ankimit parashikuar ne Ligjin “Per kthimin dhe kompensimin e pronave” dhe ato te K.Pr.Administrative, krijojne kuadrin e plote ligjor per te nxjerre perfundimin se: Pala e interesuar ne nje procedure administrative, ose e prekur nga nje akt administrativ te dhene ne favor te nje subjekti tjeter, duhet te ndjeke fillimisht rrugen administrative per kundershtimin e tij dhe vetem pasi te jete ezauruar plotesisht kjo rruge, ajo mund t’i drejtohet juridiksionit gjyqesor te zakonshem.

Per çeshtjen e paraqitur per njehsimin e praktikes gjyqesore, pavaresisht se nuk parashikohet shprehimisht ne dy ligjet e permendur, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte arrijne ne perfundimin se duhet te kualifikohet me frymen e ligjit te trajtuar me siper.

Subjekti pretendues, derisa nuk ka ndjekur proceduren e plote per ankimin e aktit ne organin epror administrativ sipas nenit 18 te ligjit dhe nenit 137 te K.Pr.Administrative, por kerkon drejtperdrejt ne gjykate njohjen e saj nepermjet kundershtimit te nje akti administrativ ne favor te nje subjekti tjeter, paraqitet si nje pale ose subjekt i ri kerkues. Si i tille, duhet te kerkoje fillimisht nxjerrjen e nje akti nga organi kompetent administrativ nepermjet ankimit kunder aktit te kontestuar te njohjes se pronesise dhe njekohesisht te parashtroje kerkesen dhe pretendimet e tij per te njejten prone.

Ne kete menyre, kerkesa drejtuar zyres rajonale dhe eventualisht ankimi nga subjekti pretendues kunder aktit administrativ te kontestuar, te dhene ne favor te nje subjekti tjeter, jane “mjete efektive” te ankimit administrativ, sepse: se pari: e detyrojne organin perkates te

28

rishikoje me prova dhe pretendime te reja aktin e meparshem administrativ te nxjerre prej tij dhe se dyti: organi administrativ qe shqyrton ankimin, si ai qe ka nxjerre aktin ashtu dhe organi epror i tij, sipas nenit 18 te ligjit te cituar me lart dhe nenit 146 te K.Pr.Administrative, ka ne kompetence te vendose lenien ne fuqi, shfuqizimin, ose ndryshimin e aktit administrativ te ankimuar.

Meqenese kjo procedure nuk eshte ndjekur e plote dhe duke kualifikuar çeshtjen ne frymen e ligjit - se organet administrative i kane mundesite dhe aftesite profesionale per te kryer nje hetim dhe verifikim administrativ te specializuar per njohjen dhe kthimin ose kompensimin e pronave - duhet qe edhe keto subjekte t’i nenshtrohen kesaj procedure administrative.

Mbas perfundimit te procedures se plote te ankimit administrativ, subjekti i ri kerkues dhe/ose eventualisht ai i kontestuar, kane te drejten e ankimit ne gjykate. Pra rruga gjyqesore e ankimit mbetet gjithmone e hapur dhe garanci per subjektin pretendues, por, pasi te ezaurohet me pare prej tij procedura e shqyrtimit te ankimit administrativ ne perputhje me dispozitat ligjore te siperpermendura.

Sipas neneve 325 dhe 332 te K.Pr.C., gjykata eshte kompetente te shqyrtoje vetem paligjshmerine apo pathemelesine e aktit administrativ te ankimuar dhe jo te kryeje nje hetim te plote administrativ. Ankimi ne gjykate per anullimin pjeserisht, ose teresisht te nje akti qe i njeh te drejten e pronesise nje subjekti tjeter te ndryshem nga subjekti ankues, nenkupton qe subjekti ankues, gjate shqyrtimit gjyqesor te ankimit, kthehet edhe ne subjekt kerkues, sepse duhet te argumentoje njekohesisht si paligjshmerine e aktit administrativ te marre ne kundershtim me interesat e tij, ashtu dhe ligjshmerine e kerkeses se tij te pretenduar per njohjen e pronesise.

Nje gje e tille e detyron gjykaten te hyje ne procedurat e njohjes te se drejtes se pronesise, kthimit ose kompensimit te prones te subjektit pretendues, gje qe sipas ligjit nuk eshte ne kompetence te saj, por te organeve administrative.

Pra, ne nje rast te tille gjykata do te zevendesonte organet administrative te specializuara e te autorizuara me ligj per njohjen dhe kthimin, ose kompensimin e pronave ish-pronareve dhe do te kryente hetime dhe procedura administrative qe nuk jane prerogative e saj. Edhe po te marrim parasysh arsyetimin e drejte ligjor se gjykimi i paligjshmerise se aktit administrativ te ankimuar eshte ne kompetence te gjykates, perseri ky gjykim do te behej mbi bazen e shqyrtimit te pretendimit te nje subjekti qe nuk ka ndjekur procedurat administrative per njohje pronesie sipas ligjit, dhe rrjedhimisht nga gjykata do te shqyrtohej themeli i pretendimit te kerkuesit te ri dhe njohjen e tij si pronar, per te dale ne perfundimin e paligjshmerine ose pathemelesise se aktit te kontestuar, gje qe perseri nuk eshte ne kompetence te gjykates.

Ne keto kushte, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte arrijne ne perfundimin se: Ankimi administrativ parashikuar ne nenin 18 te Ligjit “Per kthimin dhe kompensimin e prones” duhet kuptuar dhe zbatuar njelloj si per ankimet nga subjekti kerkues qe ndjek proceduren e plote administrative dhe nuk paraqiten subjekte te tjere kerkuese, ashtu dhe per ankimet nga nje subjekt i ri pretendues kunder aktit administrativ te dhene ne favor te nje subjekti tjeter, por qe prek interesat e tij per te njejten prone dhe nuk ka qene pale ne proceduren e plote administrative te nxjerrjes dhe ankimimit te aktit. Ne te dyja rastet, subjektet e shpronesuar jane te detyruar te ndjekin procedurat e ankimit adminstrativ dhe vetem pasi te jete ezauruar plotesisht kjo rruge ligjore, mund t’i drejtohen gjykates.

Sa me siper, vendimi i Gjykates se Rrethit Gjyqesor Korçe, qe ka nxjerre çeshtjen jashte juridiksionit gjyqesor, çmohet si vendim i marre ne zbatim te drejte te ligjit, per kete shkak vendimi duhet te mbetet ne fuqi.

29

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne baze te nenit 17 te Ligjit nr.8588, date

15.03.2000 “Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte te Republikes se Shqiperise”,

V E N D O S Ë NLenien ne fuqi te vendimit nr.1086, date 22.04.2008 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor

Korçe.Ky vendim eshte unifikues per praktiken gjyqesore dhe dergohet per botim ne

Fletoren Zyrtare.

Tirane, me 06.01.2009

30

MENDIMI I PAKICËSNe gjyqtarët në pakicë, ndryshe nga qëndrimi i shumicës së Kolegjeve të Bashkuara të

Gjykatës së Lartë, jemi të mendimit se vendimi nr.1086, datë 22.04.2008 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë, me të cilin është nxjerrë jashtë juridiksionit gjyqësor çështja civile me palë paditëse: Neim Tuxhari, Maksim Tuxhari; të paditur: Luan Belortaja, Nasibe Rovi, Pranvera Bitincka, Floresha Haxhimemin (Belortaja), Sadie Aziz, Yrmet Belortaja, Fitret Belortaja, Fatmir Belortaja, Pajtim Belortaja, Vjosa Cangonji, Burbuqe Koçibellinj (Cangonji), Vasfie Cangonji, Muazez Cangonji, Nexhat Cangonji, Arben Cangonji, Nexhmije Cangonji (Shkurti), Dilaviz Cangonji, Kujtim Cangonji, Qefser Cangonji, Lulzim Belortaja, Jeta Belortaja, Gëzim Goskova, Nebaet Goskova (Shahu), Afërdita Goskova, Gentian Goskova, Klejdi Goskova, Remzi Cuke, Shefqet Cuke, Bardhyl Cuke, Gëzim Cuke, Zyra Rajonale e Kthimit dhe Kompensimit te Pronave Qarku Korçë; me objekt: Ndryshimin e vendimit nr.290, date 10.12.2007 të Z.R.K.K. Pronave Qarku Korçë pika a/1 për sipërfaqen prej 10.000 m2, ndryshimin e pikës 2 të vendimit nr.1542, date 27.08.1996 të ish K.K.K.P. Bashkia Korçë, detyrimin për njohjen dhe kthimin e sipërfaqes prej 10.000 m2, është një vendim i pambështetur në ligj, prandaj ai duhet të prishej dhe çështja t’i dërgohej po asaj gjykate për vazhdimin e gjykimit.

Nga materialet e dosjes gjyqësore rezulton se paditësat, Neim dhe Maksim Tuxhari, si trashëgimtarë të subjetit të shpronësuar Shefqet Abedin Tuxhari, i janë drejtuar Zyrës Rajonale të K.K.Pronave te Qarkut Korçë, e cila me vendimin nr.22, datë 02.02.2007 ka njohur të drejtën e pronësisë të subjektit të shpronësuar për truallin 13.900 m2, ndërsa për truallin prej 10.000 m2 nuk e ka njohur pronësinë, me arsyetimin se kjo sipërfaqe me vendimin nr.1542, datë 27.08.1996 të K.K.K.Pronave te Bashkisë Korçë i është njohur e kthyer ish pronarit Sadik Belortaja (trashëgimtarëve të tij).

Trashëgimtarët e subjektit të shpronësuar kanë ankimuar vendimin e Zyrës Rajonale të K.K.Pronave Qarku Korçë pranë A.K.K. Tiranë, e cila me vendimin nr.137, datë 23.07.2007 ka shfuqizuar vendimin nr.22, datë 02.02.2007 të Z.R.K.K.P. Korçë dhe ka kthyer për rishqyrtim çështjen po pranë kësaj zyre.

Edhe pas rishqyrtimit, Zyra Rajonale e K.K.Korçë, me vendimin nr.290, datë 10.12.2007, për të njëjtin shkak, nuk ka njohur pronësinë e subjektit të shpronësuar Shefqet Abedin Tuxhari.

Pala paditëse, me pretendimin se vendimi i Z.R.K.K.Pronave Qarku Korçë nuk është i bazuar në ligj dhe në gjendjen e faktit, pasi prona e pretenduar prej tyre nuk ka mbivendosje me pronën e trajtuar në favor të trashëgimtarëve të Sadik Belortasë dhe se prona jonë figuron e regjistruar që në vitin 1929, ndërsa të paditurit kanë paraqitur në komision një vendim gjyqësor me të cilin kanë vërtetuar faktin e pronësisë për sipërfaqen prej 10.000 m2, i është drejtuar gjykatës duke kërkuar anullimin pjesërisht të vendimit nr.290, datë 10.12.2007 të Z.R.K.K.Pronave dhe ndryshimin e pikës 2 të vendimit nr.1542, datë 27.08.1996 të K.K.K.P., si dhe detyrimin për njohje pronësie dhe kthimin e sipërfaqes prej 10.000 m2 të përfituar nga pala e paditur.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë, me vendimin nr.1086, datë 22.04.2008, ka nxjerrë jashtë juridiksionit gjyqësor çështjen objekt gjykimi.

Në arsyetim të vendimit, gjykata parashtron se pala paditëse nuk ka ezauruar rrugën administrative të ankimit ndaj vendimit të Zyrës Rajonale të K.K.Pronave Qarku Korçë në Agjensinë Qëndrore të K.K.Pronave Tiranë.

Sipas Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronave”, i ndryshuar me Ligjin nr.9684, datë 06.02.2007, në pikën “... 1/c të këtij ligji është përcaktuar se Zyra e A.K.K.P. në qendër shqyrton ankimin ndaj vendimeve të Zyrës Rajonale të K.K.P. në qark apo ish komisionit vendor për kthimin dhe kompensimin e pronave dhe ish-

31

komisioneve të rretheve ose bashkive për kthimin ose kompensimin e pronave ish-pronarëve”.

“Rregullimi ligjor i shprehur në nenin 1 të Ligjit 9684, date 02.02.2007 “Për disa ndryshime në Ligjin nr.9235, date 29.07.2004, ... si dhe në V.K.M. nr.747, date 09.11.2006, në referencë të nenit 18 dhe 136 të K.Pr.Administrative, parashikon se mbrojtja ligjore e të drejtave të palës paditëse me cilësinë e një subjekti të shpronësuar do të realizohet duke ja nënshtruar vendimmarrjen e Zyrës Rajonale të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Qarku Korçë kontrollit të brendshëm administrativ në organin epror, i cili në rastin konkret është Agjensia e Kthimit dhe Kompensimit të pronave Tiranë”.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, duke marrë shkas nga çështja në shqyrtim dhe duke pasur parasysh se në praktikë kanë lindur keqkuptime lidhur me zbatimin e nenit 18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, i ndryshuar dhe se këto keqkuptime mund të çojnë në qëndrime të ndryshme për çështje të ngjashme; si dhe duke mbajtur ne vëmendje numrin e konsiderueshëm të çështjeve për juridiksion që paraqiten para Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë, ka kaluar çështjen për shqyrtim në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë për unifikim të praktikës gjyqësore.

Duke parë në tërësinë e tij ecurinë e procedurës administrative, vendimin e gjykatës dhe gjykimin e deritanishëm të çështjes, pakica është e mendimit se çështja duhej zgjidhur ndryshe.

Nisur nga objekti i kërkesë padisë, përmbajtjes së saj, si dhe nga kërkimet e paraqitura nga palët gjatë gjykimit, pakica vlerëson se Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, me konkluzionin e arritur dhe zgjidhjen e dhënë, nuk kanë resepektuar kërkesat e neneve 15-18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, i ndryshuar, si dhe të neneve 6 e 13 të K.E.D.NJ.

Në kuptim të ligjit për kthimin e kompensimin e pronës, të dyja palët ndërgjyqëse janë subjekte që legjitimohen të kërkojnë pranë zyrave rajonale të K.K.Pronave njohjen dhe kthimin apo kompensimin e pronës për rastet e parashikuara në nenin 2 të ligjit të sipërcituar.

Më pas, për çdo pretendim në lidhje me vendimet e zyrave rajonale mund të ankimohen pranë A.K.K.P. Tiranë, e cila ka të drejtë të shprehet në një nga tre format e njohura nga neni 18 i Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004.

Sipas nenit 18 të ligjit për kthimin e kompensimin e pronës mund të ushtrojë ankim në A.K.K.P. Tiranë vetëm subjekti konkret në emër të të cilit ka dalë vendimi i Zyrës Rajonale dhe jo ndonjë subjekt tjetër, pavarësisht nga pretendimi i tij.

Kjo dispozitë, në mënyrë eksplicite ka përcaktuar se asnjë subjekt, jashtë pjesëmarrësve në proçesin administrativ, nuk mund të godasë vendimin e zyrave rajonale në A.K.K.P., veç subjektit kërkues. Ç’ka do të thotë se secili subjekt ka të drejtë të kundërshtojë vetëm vendimin e zyrës rajonale, e cila është shprehur për kërkesën e tij. Ai nuk mund të godasë vendimet e dhëna nga kjo zyrë, apo vendimet e dhëna nga komisionet e mëparshme në favor të subjekteve të tjerë.

Për rastin në shqyrtim, pala paditëse ka paraqitur kërkesë pranë organeve kompetente shtetërore, të cilat, me arsyetimin se sendi është disponuar më parë në favor të të tretëve, i kanë kthyer përgjigje negative (rrethana këto që ne vendimin e Kolegjeve të Bashkuara anashkalohen).

Bazuar në këtë ecuri dhe përgjigjen e organeve shtetërore përkatëse, paditësat i janë drejtuar gjykatës.

Gjithashtu, sipas nenit 18 të ligjit të mësipërm, vendimet e komisioneve të mëparshme apo dhe vendimet e zyrave rajonale, që nuk i përkasin subjektit të ankimuar, mund të shqyrtohen vetëm me nismën e Drejtorit të A.K.K.P-së.

32

Nisma e Drejtorit të A.K.K.-së është një e drejtë, por jo detyrim, për subjektin e shpronësuar. Ajo nuk është procedurë e detyrueshme administrative për subjektin e shpronësuar.

Pakica, në vështrim të nenit 42 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë dhe të neneve 6 e 13 të Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut, nenit 18 të ligjit për kthimin e kompensimin e pronës, si dhe të rrethanave të faktit, vlerëson se ankimi administrativ i subjektit vetëm për të patur/siguruar një akt formal negativ të së drejtës së tij të pretenduar nuk përbën “mjet ligjor efektiv”, në kuptim të nenit 13 të K.E.D.NJ.

E drejta për ankim efektiv është një e drejtë themelore e njeriut dhe nënkupton të drejtën e individit për ankim, ekzistencën e një organi të caktuar për shqyrtimin e ankimit, pranimin e pakushtëzuar të ankimit për shqyrtim, afate të arsyeshme për shqyrtimin e tij, një shqyrtim objektiv, kontroll gjyqësor, si kontroll përfundimtar ndaj ankimit, si dhe mundësinë e rehabilitimit të mundshëm si pasojë e pranimit eventual të ankimit.

Gjykata, në rastet kur shtrohet çështja e ezaurimit të mjeteve administrative, para së gjithash verifikon/kontrollon nëse në rastin konkret ka mjete ankimi administrativ dhe nëse evidentohet se ato ekzistojnë, verifikon efektivitetin e tyre, p.sh. a njihet ose mohohet e drejta për t’iu drejtuar gjykatës (e drejta e aksesit), ose a paraqiten të tilla këto mjete saqë, sipas jurisprudencës së vazhdueshme të gjykatave, mund të konsiderohet e kotë të pritet një vendim që mund të vinte në vend të drejtën e shkelur, etj. Në këtë kontekst ka rëndësi që legjislacioni i zbatueshëm të parashikojë jo vetëm të drejtën e ankimit, por dhe sigurinë/mundësinë autoritetit shtetëror që do të mund të marrë vendimin respektiv përfundimtar, sepse e drejta e ankimit efektiv nënkupton jo vetëm mundësinë e shqyrtimit të çështjes, por dhe zgjidhjen e saj përfundimtare.

E rëndësishme është që ky autoritet administrativ të jetë në përputhje me kërkesën e efektivitetit të ankimit, garantuar nga neni 13 të K.E.D.NJ., sidomos përsa i përket fuqisë detyruese të vendimit që merr. Nga ky këndvështrim, duhet theksuar se mjetet e ankimit duhet të jenë efektive në aspektin ligjor e praktik dhe se vendimi që merret nga organi perkatës duhet të prekë themelin e çështjes, apo të së drejtës së pretenduar dhe jo vetëm formën e tij.

Për rastin konkret, ndodhur në rrethanat e ligjit e të faktit, kur subjekti (kërkuesi) nuk mund të ankimojë vendimin e personit i cili ka tërhequr të drejta pronësie mbi sendin e pretenduar edhe prej tij, subjekti jo detyrimisht duhet të ndjekë rrugën administrative, pasi sigurimi i një vendimi, qoftë edhe negativ, nuk plotëson kërkesat e një mjeti ligjor efekti e bie ndesh me përmbajtjen e nenit 13 të K.E.D.NJ.

Pra, kërkesa për kthim të pronës, kur dihet përgjigja negative e organit shtetëror, është mjet jo efektiv dhe për pasojë mosushtrimi i tij nuk mund të pengojë përdorimin e padisë si mjet efektiv.

E drejta për të ushtruar një mjet ligjor efektiv nuk mund të pengohet nga mosushtrimi i një mjeti jo efektiv.

Pakica, duke vlerësuar se interpretimi i nenit 18 të ligjit të sipërcituar bëhet kundrejt një çështje konkrete e për të prodhuar një rezultat të caktuar, që rrjedhon me pasoja edhe për çështje të tjera të kësaj natyre, e konsideron ankimin administrativ një mjet jo efektiv. Në këtë kuptim, konkluzionet e arritura nga Kolegjet e Bashkuara nuk mund të shërbejnë apo të kenë efekte pozitive për njehsim të praktikës gjyqësore, sepse, veç kohëzgjatjes dhe sigurimit të një vendimi negativ (formal) nga procedura administrative, ankimi dhe pretendimet e subjektit ankues nuk do të shqyrtohen në themel dhe autoriteti shtetëror nuk do të marrë vendim përfundimtar në realizimin e “rehabilitimit” të mundshëm si pasojë e pranimit eventual të ankimit.

33

Në argumentim sa më sipër, ne gjyqtarët në pakicë jemi të mendimit se vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë, që ka nxjerrë çështjen jashtë juridiksionit gjyqësor, është marrë në zbatim të gabuar të ligjit dhe për këtë shkak ai duhet të prishej dhe çështja t’i kthehej për vazhdimin e gjykimit po asaj gjykate.

Spiro Spiro Evjeni Sinoimeri Perikli Zaharia

Ardian Nuni Evelina Qirjako Aleksandër Muskaj

34



Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, te perbere nga:

Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnetarSpiro Spiro AnetarIrma Bala AnetareEvjeni Sinoimeri AnetareArdian Dvorani AnetarArdian Nuni AnetarAleksander Muskaj AnetarAriana Fullani AnetareAndi Çeliku AnetarEvelina Qirjako AnetareMajlinda Andrea AnetareGuxim Zenelaj AnetarBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo Anetar

ne daten 07.01.2009, moren ne shqyrtim ne seance gjyqesore çeshtjen civile qe u perket paleve:

KËRKUES: GERLING-KONZERN ALLGEMEINE VERSICHERUNGS AKTIENGESELLSCHAFT, regjistruar ne Regjistrin Tregtar gjerman ne baze te vendimit nr.HRB 582, date 09.07.1918, me seli ne Keln, ne mungese

OBJEKTI:Njohja e vendimit te formes se prere

te Gjykates Rajonale te Bambergut, Gjermani, te datave 06.03.2003 dhe 16.10.2003

per çeshtjen gjyqesore civile me pale paditese Shoqerine “Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft”

kunder Shoqerise shqiptare “Dyrrahsped Transport Spedition, Customs and Shipping Agency”,

me objekt shperblim demi dhe caktim te shpenzimeve gjyqesore.Baza Ligjore: Nenet 393, 395, 396, 397 e 389 te K.Pr.C.

35

Gjykata e Apelit Durres, me vendimin nr.27, date 05.12.2005, ka vendosur:Pranimin e kerkeses.Njohjen dhe dhenien fuqi te vendimeve nr.10355/01 te datave 06.03.2003 dhe 16.10.2003 te Gjykates Rajonale Bamberg Gjermani, me pale ndergjyqese: paditese Firma “Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft (AG) Koncerni Gerling”, e paditur Firma “Dyrrasped Transport Spedition, Customs and Shiping Agency Al-Durres”.

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit Durres, ne date 18.04.2006, ka paraqitur rekurs Shoqeria “Dyrrasped Transport Spedition, Customs and Shiping Agency”, duke kerkuar prishjen e vendimit dhe rrezimin e kerkeses, per keto shkaqe:

- Gjykata e apelit nuk ka zbatuar drejt kerkesat e nenit 394/a te K.Pr.Civile. Ne nenin 43 te K.Pr.C. thuhet se padia ngrihet ne gjykaten e vendit ku personi juridik ka qendren e tij. Duke u bazuar te kjo dispozite proceduriale ne fuqi, gjykimi i kesaj mosmarreveshje nuk ka qene ne kompetencen tokesore te Gjykates se Bambergut-Gjermani, por eshte ne kompetencen tokesore te Gjykates se shkalles se pare Durres.

- Gjykata e apelit nuk ka zbatuar drejt kerkesat e nenit 394/a te K.Pr.C. edhe per faktin se asnje marreveshje nderkombetare e nenshkruar nga Republika e Shqiperise per sektorin e transporteve dhe asnje konvente nderkombetare ne fuqi, nuk e bejne gjykaten e Bambergut - Gjermani, kompetente per gjykimin e kesaj mosmarreveshje.

- Ne vendimin e saj, gjykata gjermane pranon se eshte kompetente per gjykimin e çeshtjes, pasi si R.SH., ashtu dhe RFGj jane pale te konventes per kontraten e transportit rrugor te mallrave (CMR). Republika e Shqiperise nuk e ka nenshkruar kete konvente.

- Gjykata e Apelit Durres, ne kundershtim me kerkesat e nenit 396/b te K.Pr.C., ka njohur dhe fuqizuar vendimin e Gjykates se Bambergut Gjermani pa qene i vertetuar ky vendim ne M.P.Jashtme, si dhe ne kundershtim me kerkesat e pikes 4 te V.K.M. nr.134, date 07.03.2003 “Per vertetimin dhe legalizimin e dokumentave te leshuara ne R.SH. per perdorimin jashte vendit dhe te dokumentave te huaja per perdorim brenda vendit”, ne te cilen thuhet se “Dokumentat e autoriteteve te huaja qe do te perdoren brenda vendit, legalizohen ne perfaqesite e R.SH. jashte vendit”.

- Vendimit gjerman i eshte dhene forme e prere ne kundershtim me kerkesat e K.Pr.C., pasi nuk na eshte komunikuar vendimi perfundimtar.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, me vendimin nr. s’ka, date 13.03.2008, ka vendosur:“Kalimin e çeshtjes per gjykim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, per efekt te njehsimit te praktikes gjyqesore”.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan perfaqesuesin e Shoqerise “Durrahsped” shpk; av. Shpetim Beqiraj, qe

paraqiti me shkrim heqjen dore nga rekursi,

V Ë R E J N ËNga aktet e dosjes gjyqesore rezulton se Shoqeria e te drejtes tregtare gjermane

“Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft” ushtron aktivitetin e saj ne fushen e sigurimeve.

Nderkohe Shoqeria tjeter gjermane “Naaber Damenmoden 91077 Neunkirschen am Brand” konstatohet se ka bashkepunuar me shoqeri te ndryshme shqiptare per prodhimin veshjeve tekstile e metrazheve qe dergoheshin prej saj ne Shqiperi. Malli transportohej nga

36

Durresi per ne Gjermani nepemjet shoqerive te ndryshme spedicionere. Njeren nga keto dergesa me destinacion Gjermanine e ka marre persiper ta realizoje Shoqeria spedicionere “Dyrrahsped Transport Spedition, Customs and Shiping Agency”. Malli qe do te transportohej ishte siguruar prane Shoqerise se Sigurimeve “Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft”, e cila ne gjykimin konkret eshte ne cilesine e kerkuesit.

Duke qene se malli qe po transportohej nga shoqeria shqiptare humbi (rrethanat nuk rezultojne ne akte), Shoqeria gjermane “Naaber Damenmoden 91077 Neunkirschen am Brand” i kerkoi Shoqerise se Sigurimeve “Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft” te paguante vleren ne masen 49.557 DM. Shoqeria e sigurimeve e ka paguar kete sasi te hollash, duke i kerkuar nderkohe jashtegjyqesisht shoqerise spedicionere shqiptare pagesen e demit. Kjo procedure rezultoi e pa suksesshme.

Ne keto kushte, Shoqeria gjermane e sigurimeve “Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft” ka kerkuar para gjykates gjermane shperblimin e demit nga Shoqeria Spedicionere shqiptare “Dyrrasped Transport Spedition, Customs and Shiping Agency”, me seli ne Durres. Gjykimi u zhvillua ne mungese te shoqerise shqiptare, e cila u njoftua per zhvillimin e tij, sikunder rezulton nga akti i Gjykates se shkalles se pare Durres date 10.06.2002. Perfundimisht, gjykata rajonale e Bambergut i njohu nje vlere demi per t’u paguar Shoqerise shqiptare “Dyrrasped Transport Spedition, Customs and Shiping Agency” prej 25.338,09 Euro plus shpenzimet gjyqesore. Vendimi ne lidhje me vleren e demit mori forme te prere ne date 06.09.2004, ndersa vendimi ne lidhje me shpenzimet gjyqesore prej 2642,41 Euro ne date 06.10.2004.

Mbeshtetur ne nenin 393 e ne vijim te K.Pr.C., perfaqesuesit me prokure te Shoqerise gjermane te sigurimeve “Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft”, kerkuan prane Gjykates se Apelit Durres njohjen e vendimit te huaj civil.

Kerkeses ne fjale iu bashkangjiten kopje e aktit te Gjykates se shkalles se pare Durres date 10.06.2002, origjinalet e vendimit te formes se prere date 06.09.2004, vendimit te formes se prere date 06.10.2004, te legalizuara nga Ambasada e Republikes Federale te Gjermanise dhe Ministria e Puneve te Jashtme e R.SH., te perkthyera.

Ne gjykimin e kerkeses nga Gjykata e Apelit Durres, Shoqeria Spedicionere shqiptare “Dyrrahsped Transport Spedition, Customs and Shiping Agency” nuk u thirr. Gjykata e Apelit Durres e pranoi kerkesen per njohjen e vendimit te dhene nga gjykata gjermane, bazuar ne nenin 397 te K.Pr.C. Ndaj ketij vendimi ushtroi rekurs Shoqeria “Durrahsped” shpk, duke pretenduar sipas shkaqeve te permendura me lart ne kete vendim. Çeshtja kaloi per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, pasi Kolegji Civil i kesaj gjykate çmoi unifikimin e praktikes ne lidhje me legjitimimin e paleve qe marrin pjese gjate gjykimit te çeshtjeve qe kane per objekt njohjen e vendimeve te dhena nga gjykatat e huaja. Konkretisht ishte shtruar per interpretim çeshtja nese gjykimi ne apel do te behet me dy palet, gjyqfituesin dhe gjyqbjerresin, apo vetem me gjyqfituesin qe kerkon ekzekutimin e vendimit te gjykates se huaj te dhene ne favor te tij.

Para se te fillonte relatimi i çeshtjes nga ana e gjyqtareve perkates te Gjykates se Larte, perfaqesuesi i Shoqerise “Durrahsped” shpk, av. Shpetim Beqiraj, e cila investoi Gjykaten e Larte ne shqyrtimin e çeshtjes pas paraqitjes se rekursit, paraqiti me shkrim heqjen dore nga rekursi.

Ne veshtrim te dispozites se nenit 490 te K.Pr.C., Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, vleresojne se heqja dore nga rekursi paraqitur me shkrim eshte konform parashikimit te kesaj dispozite e per kete shkak duhet te vendoset pushimi i gjykimit te çeshtjes ne Gjykaten e Larte.

37

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne baze te nenit 490 te Kodit te Proçedures

Civile,

V E N D O S Ë NPushimin e gjykimit ne Gjykaten e Larte, te çeshtjes civile me kerkues Gerling-

Konzern Allgemeine Versicherungs Aktiengesellschaft.

Tirane, me 07.01.2009

38



Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte te perbere nga:

Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnetarPerikli Zaharia AnetarSpiro Spiro AnetarEvjeni Sinoimeri Anetare Irma Bala AnetareBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarArjana Fullani Anetare Majlinda Andrea AnetareEvelina Qirjako AnetareAleksander Muskaj AnetarGuxim Zenelaj AnetarAndi Çeliku Anetar

ne seancen gjyqesore te dates 07.01.2009, moren ne shqyrtim çeshtjen civile qe i perket:

ANKUES: SHAQIR GRADICA, NAUM PEJO dhe YLLI MINGA, perfaqesuar nga Av. Marash Ibraj.

KUNDËR: KESHILLIT TE LARTE TE DREJTESISE, perfaqesuar ne gjykim nga inspektoret Hysen Saliko, Qemal Zaimi dhe Elda Vrioni.

OBJEKTI:Anullimin e vendimit nr.236/1, date 28.10.2008,

nr.236/2, date 28.10.2008 dhe nr.236/3, date 28.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per shkarkimin nga detyra,

respektivisht te gjyqtarit Shaqir Gradica, Ylli Minga dhe Naum Pejo.Baza Ligjore: Neni 147, pika 6 e Kushtetutes se R.Shqiperise,

Neni 33/2 i Ligjit nr.8811, date 17.05.2001 "Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise”,

si dhe neni 11/1 i Rregullores “Per procedimin disiplinor te gjyqtareve”.

Keshilli i Larte i Drejtesise, me vendimin nr.236/1, date 28.10.2008, ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Shaqir GRADICA te Gjykates se Apelit Ushtarak Tirane (e suprimuar) dhe shkarkimin e tij nga detyra per sjellje qe diskreditojne rende

39

poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor;

Me vendimin nr.236/2, date 28.10.2008 ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Ylli MINGA, te Gjykates se Apelit Ushtarak Tirane (e suprimuar) dhe shkarkimin e tij nga detyra per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor;

Me vendimin nr.236/3, date 28.10.2008 ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Naum PEJO te Gjykates se Apelit Ushtarak Tirane (e suprimuar) dhe shkarkimin e tij nga detyra per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Kunder ketyre vendimeve kane paraqitur ankim ankuesit Shaqir GRADICA, Ylli MINGA dhe Naum PEJO, te cilet kerkojne anullimin e tyre, duke parashtruar keto shkaqe:

- 1. Procedimi disiplinor ndaj gjyqtareve, ankues ne kete proçes, qe ne fillim ka ndjekur nje procedure ne kundershtim me ligjin. Ne nenin 16/1/a te Ligjit nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e KLD-se”, ku eshte perdorur si baze referuese, kemi: “Inspektoriati i KLD-se ka keto detyra: a) Verifikon ose i dergon Ministrit te Drejtesise per trajtim ankesat e shtetasve dhe subjekteve te tjera qe i drejtohen KLD-se per veprime te gjyqtareve”. Ne rastin objekt shqyrtimi nuk ka asnje ankese te asnje shtetasi apo subjekti qe te kete vene ne levizje KLD-ne.

- 2. Po keshtu, ky procedim disiplinor eshte filluar me daten 09.07.2008. Vendimi i KLD-se eshte marre me daten 28.10.2008. Ky veprim eshte ne kundershtim me nenin 49 te K.Pr.Administrative, qe urdheron afatin 3 mujor te perfundimit te procedimit disiplinor.

- 3. Eshte kerkuar perjashtimi nga pjesemarrja ne procesin disiplinor te Zevendes Kryetarit te KLD-se, z.Kreshnik Spahiu, me arsyetimin se ai ka konfirmuar dhe shfaqur hapur vullnetin e tij per largimin e tre gjyqtareve nga detyra, nepermjet medias se shkruar dhe asaj vizive. Kjo ne baze te nenit 24 te Ligjit nr.8811, date 17.05.2001 dhe nenit 37 te Kodit te Procedures Administrative.

- 4. Eshte kerkuar gjithashtu pezullimi i shqyrtimit te kerkeses per procedim disiplinor, me arsyetimin se Gjykata e Larte nuk eshte shprehur akoma ne lidhje me rekursin e paraqitur nga palet ndergjyqese kunder vendimit per te cilin ai po procedohet disiplinarisht. Edhe kjo kerkese paraprake u rrezua nga Keshilli si e pabazuar ne ligj.

- 5. Eshte marre ne shqyrtim padia civile pa patur ankim prej pales se paditur ne proçesin penal. Gjyqtaret, gjate gjykimit, kane marre ne shqyrtim ankimin kunder vendimit te shkalles se pare. Avokati i te pandehurit M. Delijorgji dhe Shoqerise "Perparimi" sh.a., ne mbeshtetje edhe te nenit 411/2 e 416/2 te K.Pr.Penale, ka bere ankim si per denimin penal, ashtu edhe per zgjidhjen e padise civile. Ky ankim nuk ndodhet ne dosjen tone qe po gjykojme. Pretendohet nga pala se ne ankim ka rreth dy faqe per padine civile. Jo vetem i pandehuri dhe i padituri civil, por edhe pala paditese Drejtoria e Doganave Durres, kane kerkuar gjyqesisht disponimin e gjykates lidhur me detyrimin civil ne kete gjykim.

40

- 6. Ne lidhje me pretendimin se, jane futur ne dosje disa prova te pretenduara nga avokati mbrojtes pa marre vendim te ndermjetem per perseritjen teresisht apo pjeserisht te hetimit gjyqesor, ne kundershtim me nenin 427/1 te K.Pr.Penale, sqarojme se me dokumentet qe ndodhen ne dosje dhe nga shpjegimet e paleve, nuk del qarte nese jemi para nje fakti te tille. Nese avokati mbrojtes, fjales se tij, i ka bashkangjitur edhe shkresa e kopje te akteve te ndryshme, keto nuk jane prova dhe as jane vleresuar si te tilla. Nuk ka vendim per perseritjen e shqyrtimit gjyqesor, por nuk ka gjithashtu as nje rresht te vetem ne vendimin e gjykates, apo ne proçesverbalin e seances qe t’iu referohet ketyre dokumentave te pretenduara (fotokopje te pa noterizuara).

- 7. Persa i perket shkeljes se pasqyruar ne piken 3, qe: “Gjykata e apelit nuk duhej te shprehej per padine civile ne proçesin penal”, pavaresisht nese kishte ankim apo jo, edhe kjo nuk qendron. Gjykata e apelit detyrimisht duhej te shprehej ne vendimin e saj per te gjitha kerkimet dhe per te gjitha pikat e vendimit te gjykates se shkalles se pare, rrjedhimisht edhe per padine civile. Kjo eshte praktike e njohur dhe zbatuar ne te gjitha gjykatat e apelit. Nese gjykata e apelit do te mbante qendrimin e sugjeruar nga KLD-ja, pra nese gjykata nuk do te shprehej per padine civile, atehere kjo gjykate do te shkelte nenin 425 dhe 428 te Kodit te Procedures Penale, pasi me vendimin e saj gjykata do t’i jepte forme te prere nje pjese te vendimit te gjykates se shkalles se pare, ndersa nje pjese tjeter e ketij vendimi do te ngelej ne gjendje te papercaktuar.

- 8. Ne pjesen urdheruese te vendimit te ankimuar, shkarkimi nga detyra eshte bere me motivacion “Per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”. Ne asnje rresht te vendimit te ankimuar nuk argumentohet se cilat jane sjelljet qe kane demonstruar gjyqtaret ne fjale dhe qe paskan diskredituar rende figuren e tyre. Mungesa e ketij argumentimi e ben vendimin e KLD-se te pavlefshem, jo vetem ne aspektin formal e ligjor, por dhe ne kundershtim me qendrimin e mbajtur nga Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte dhe Gjykates Kushtetuese ne shqyrtimin e kerkesave te kesaj natyre. Ky formulim per motivacionin nuk gjen vend as ne Kushtetuten e RSH-se ne nenin 147/6 te saj.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Guxim Zenelaj dhe Evelina Qirjako;

ankuesit Shaqir Gradica, Ylli Minga dhe Naum Pejo dhe perfaqesuesin e tyre, qe kerkuan shfuqizimin e vendimeve nr.236/1, 236/2 dhe 236/3, date 28.10.2008 te K.L.Drejtesise per shkarkimin nga detyra te gjyqtareve Shaqir Gradica, Ylli Minga dhe Naum Pejo; perfaqesuesit e K.L.Drejtesise, qe kerkuan lenien ne fuqi te vendimit te K.L.Drejtesise dhe si shqyrtuan dhe biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËRezulton nga aktet se, mbi bazen e urdher verifikimit date 27.03.2008, nga ana e

inspektoriatit te KLD-se eshte kryer verifikimi i veprimtarise gjyqesore qe lidhet me ushtrimin e funksioneve gjyqesore te gjyqtareve te Gjykates se Apelit Ushtarak Shaqir Gradica, Ylli Minga dhe Naum Pejo per llogari te Gjykates se Apelit Durres, ne gjykimin e çeshtjes penale ndaj te pandehurit Mihal Delijorgji, akuzuar per kryerjen e veprave penale te “Fallsifikimit te vulave, stampave ose formulareve” dhe “Kontrabande me mallra te tjera”, te parashikuara respektivisht nga nenet 190/1 dhe 174 te Kodit Penal.

41

Pas ngjarjes se Gerdecit, çeshtja e mesiperme ka pasur nje reagim shoqeror dhe ka gjetur nje trajtim te gjere mediatik, duke bere ne kete rast nje ankese publike ndaj organeve te drejtesise dhe akuzuar se ky person ka patur probleme dhe eshte liruar nga organet e drejtesise.

Pikerisht ky reagim i mediave ka iniciuar dhe Inspektoriatin e KLD-së, i cili ne baze te nenit 24, pika 1, shkronja “b” dhe nenit 25 te Rregullores “Per organizimin dhe funksionimin e Inspektoriatit te KLD-së”, dale ne zbatim te ligjit nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e KLD-së” ka nxjerre dhe urdherin e verifikimit.

Ne perfundim te ketij verifikimi, me shkresen percjellese te KLD-së date 26.06.2008 i eshte drejtuar Ministrit te Drejtesise per te bere vleresimin, nese ka vend per te iniciuar nje procedim disiplinor ndaj gjyqtareve ankues ne kete gjykim.

Mbi kete baze Ministri i Drejtesise me ane te kerkeses me nr.4663/7 prot., date 09.07.2008, i propozon Keshillit te Larte te Drejtesise procedimin disiplinor te gjyqtarve te Gjykates se Apelit Ushtarak Shaqir Gradica, Ylli Minga dhe Naum Pejo, ku ne perfundim te shqyrtimit te shkeljeve te kryera nga keta gjyqtar, ne baze te nenit 147/6 te Kushtetutes se RSH-se, i kerkon Keshillit te Larte te Drejtesise marrjen e mases shkarkim nga detyra.

Ne propozimin e Ministrit te Drejtesise per shkarkimin nga detyra te gjyqtareve te Gjykates se Apelit Ushtarak, ankues ne kete gjykim, eshte çmuar se ne ushtrimin e funksionit te tyre si gjyqtare kane kryer shkeljet proceduriale si me poshte:

Eshte marre ne shqyrtim padia civile pa patur ankim prej pales se paditur ne procesin penal. Ne ankimin e depozituar kunder vendimit te dhene nga gjykata e shkalles se pare, ne pjesen hyrese te tij, nuk eshte pasqyruar ne objektin e tij kundershtimi edhe i pjeses urdheruese te vendimit lidhur me padine civile te shqyrtuar ne ate procedim penal. Vetem ne brendesi te ankimit gjendet i pasqyruar nje fakt i tille;

Jane futur ne dosjen gjyqesore disa prova te pretenduara nga avokati mbrojtes, pa marre vendim te ndermjetem per perseritjen teresisht apo pjeserisht te hetimit gjyqesor, pra ne kundershtim me nenin 427/1 te K.Pr.Penale;

Gjykata e apelit nuk duhet te ishte shprehur per padine civile ne proçesin penal, pavaresisht nese kishim ankim apo jo. Kjo, pasi ne nenin 68/2 te K.Pr.Penale qe ben fjale per disponimet per padine civile ne proçesin penal, sanksionohet: "Kur jepet vendim pafajesie per shkak se fakti nuk parashikohet si veper penale ose kur vendoset pushimi i çeshtjes penale padia, civile lihet e pashqyrtuar".

Pikerisht keto veprime te ketyre gjyqtareve, eshte pretenduar se perbejne shkelje disiplinore, te cilat parashikohen nga neni 32 i Ligjit nr.9877, date 18.02.2008 “Per organizimin e Pushtetit Gjyqesor ne RSH-se”, respektivisht ne piken 2, germa ”c”, ku thuhet: “Jane shkelje shume te renda aktet dhe sjelljet qe diskreditojne poziten dhe figuren e gjyqtarit, shkelja e pajustifikuar dhe e perseritur e dispozitave urdheruese proceduriale, kur keto shkelje kane sjelle pasoja te renda per te drejtat kushtetuese te paleve ne gjykim, apo per dhenien e drejtesise”.

Mbi bazen e shqyrtimit te procedimit disiplinor, Keshilli i Larte i Drejtesise, 1. Me vendimin nr.236/1, date 28.10.2008 ka vendosur: Pranimin e kerkeses per

procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Shaqir GRADICA te Gjykates se Apelit Ushtarak Tirane (e suprimuar) dhe shkarkimin e tij nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor;

2. Me vendimin nr.236/2, date 28.10.2008 ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Ylli MINGA te Gjykates se Apelit Ushtarak Tirane (e suprimuar) dhe shkarkimin e tij nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor;

42

3. Me vendimin nr.236/3, date 28.10.2008 ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Naum PEJO te Gjykates se Apelit Ushtarak Tirane (e suprimuar) dhe shkarkimin e tij nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Vendimi i K.L te Drejtesise per shkarkimin nga detyra te gjyqtareve Shaqir Gradica, Ylli Minga dhe Naum Pejo eshte mbeshtetur ne nenin 147/6 te Kushtetutes se RSH-se, Ligjin nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise” neni 33/2, si dhe Rregulloren “Per procedimin disiplinor te gjyqtareve”, neni 11/1.

Nga shqyrtimi i procedimit disiplinor, Keshilli i Larte i Drejtesise konstatoi se, gjate ushtrimit te funksionit dhe veprimtarise gjyqesore te ketyre gjyqtareve, kane vepruar ne kundershtim te dukshem me ligjin, duke bere shkelje serioze te tij. Shkelje keto te konstatuara gjate gjykimit te çeshtjes penale ne ngarkim te te pandehurit Mihal Delijorgji, te akuzuar per kryerjen e veprave penale te “Fallsifikimit te vulave, stampave ose formulareve” dhe “Kontrabande me mallra te tjera”, te parashikuara respektivisht nga nenet 190/1 dhe 174 te Kodit Penal.

Lidhur me shkeljet e parashtruara ne kerkesen per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj ketyre gjyqtareve, KLD-se konkludon se, persa parashtrohet per shkeljet e pasqyruara ne pikat 1 e 2 te kerkeses per procedim (mungesa ne objektin e ankimit te kundershtimeve ne lidhje me vendimin perfundimtar te dhene nga gjykata e shkalles se pare ne lidhje me padine civile ne procesin penal, si dhe per administrimin ne dosje te provave, qe nuk i jane nenshtruar shqyrtimit gjyqesor ne shkalle te pare dhe as nuk ka patur perseritje te atij shqyrtimi ne shkalle te dyte), kemi te bejme me parregullsi, te cilat nuk passjellin procedim disiplinor te gjyqtarit.

Nisur nga fakti se pala ankuese ne kete proces, ka parashtruar kundershtimet e veta ne ankimin ndaj ketyre dy momenteve te mesiperme, por ne seance gjyqesore pohoi se jane bere ne mungese te nje vendimi te arsyetuar dhe keto kundershtime perkojne me arsyetimin e vendimit te KLD-se, sa me siper, Kolegjet e Bashkuara konkludojne se nuk eshte i nevojshem trajtimi i metejshem i tyre.

Ne vendimin e Keshillit te Larte te Drejtesise, si shkelje qe konsistojne ne veprime qe vijne ne kundershtim me permbushjen e rregullt te detyres dhe qe sipas tij ne vetvete perbejne akte e sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, per te tre gjyqtaret, permendet vetem nje rast dhe vetem per nje çeshtje, qe eshte çeshtja penale e siperpermendur ne ngarkim te te pandehurit Mihal Delijorgji, vendim i cili eshte gjykuar ne te dy shkallet e gjykimit dhe çeshtja eshte me rekurs per shqyrtim ne Gjykaten e Larte, ne pritje per t’u shqyrtuar. Ne kete vendim gjyqtari Shaqir Gradica ka qene relator i çeshtjes, ndersa dy te tjeret anetare te trupit gjykues.

Ne kete proçes penal, Gjykata e Apelit Durres eshte shprehur per prishjen e vendimit te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Durres me nr.713, date 28.12.2006, persa i perket deklarimit fajtor e denimit te te pandehurit per vepren penale te “Kontrabandes me mallra te tjera” per te dyja akuzat, te parashikuara nga neni 174 te K.Penal dhe pushimin e çeshtjes, pasi nuk provohen elementet e vepres penale, si dhe rrezimin e padise civile ne proçesin penal.

Ne marrjen e mases disiplinore per shkarkim nga detyra, Keshilli i Larte i Drejtesise kryesisht eshte bazuar ne vleresimin negativ qe ka bere Inspektoriati per zbatim te gabuar te ligjit procedurial, ku jane shkelur urdherimet e nenit 68/2 te K.Pr.Penale, dispozite kjo me karakter urdherues.

Vazhdon arsyetimi i vendimit te KLD-se: “ky trup gjykues, duke pushuar çeshtjen penale ne ngarkim te te pandehurit Mihal Delijorgji, kurrsesi nuk lejohej nga ligji (Neni 68/2 i K.Pr.Penale) qe te shqyrtonte ne themel padine civile te ngritur ne ate proçes penal. Vlera e kesaj padie eshte jashtezakonisht e larte, ajo kap vleren 122.668.851 leke, e per rrjedhoje, me

43

pasoja te medha financiare per paditesin ne ate proçes, Degen e Doganes Durres. Berja publike e ketij proçesi nga media e shkruar dhe ajo vizive, ka bere qe ajo veprimtari gjyqesore te diskreditoje rende figuren e gjyqtarit, si dhe te cenoje ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”.

Duke ju referuar rastit ne analizen e vendimit te KLD-se, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konstatojne se, funksioni i gjyqtarit trajtohet nga Kushtetuta si funksion kushtetues dhe shkarkimi nga detyra e tij, e drejta e ankimit ndaj ketij vendimi, si dhe organi qe duhet ta marre ate ne shqyrtim, rregullohen drejtperdrejt nga Kushtetuta dhe jo nga ligje te tjera te veçanta, kjo per shkak te funksionit qe ka dhe mbrojtjes se posaçme qe gezon.

Kjo eshte percaktuar qarte ne nenin 147/6 te Kushtetutes, ne te cilen parashikohen rastet e shkarkimit te gjyqtarit nga detyra, ku sipas saj, gjyqtari mund te shkarkohet nga Keshilli i Larte i Drejtesise per kryerjen e nje krimi, per paaftesi mendore a fizike, per akte e sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, ose per pamjaftueshmeri profesionale.

Ne rrethanat si me siper, duke ju referuar drejteperdrejt dhe vetem dispozites kushtetuese per shkarkimin e gjyqtarit, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konkludojne se, masa per shkarkim nga detyra te gjyqtareve nuk gjen mbeshtetje ne asnje nga rastet e parashikuara ne nenin 147/6 te Kushtetutes se R.Shqiperise. Ne rastin objekt gjykimi, Keshilli i Larte i Drejtesise ka hyre ne vleresimin e ligjshmerise se vendimit gjyqesor te formes se prere te dhene nga Gjykata e Apelit Durres, qe do te thote se ka vepruar ne kundershtim me permbajtjen e nenit 135, pika 1 e Kushtetutes.

Sipas nenit 135 te Kushtetutes, pushteti gjyqesor ushtrohet nga Gjykata e Larte, nga gjykatat e apelit dhe gjykatat e shkalles se pare dhe ushtrohet i shkallezuar sipas parimit te kontrollit te vendimeve te gjykatave me te uleta nga gjykata me te larta. Ne rrethana te tilla, asnje organ tjeter shteteror, qofte edhe Keshilli i Larte i Drejtesise, nuk ka te drejte t'i interpretoje ato ne menyre negative per te ngarkuar me pergjegjesi disiplinore gjyqtarin qe ka qene ne perberje te trupit gjykues. Keto vendime, qofte edhe te formes se prere, mund te jene shkak per shkarkim nga detyra vetem nese shoqerohen me akte e sjellje qe diskreditojne figuren e gjyqtarit.

Keto konkluzione jane nxjerre dhe pranuar nga Gjykata Kushtetuese, ne vendimet e saj nr.29, date 30.04.2001 dhe nr.11, date 02.04.2003, ne te cilat ka vendosur shfuqizimin si anikushtetues te vendimeve te Keshillit te Larte te Drejtesise, si dhe ate te Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte me arsyetimin se: "Perderisa vendimet nuk jane prishur ose ndryshuar nga nje gjykate me e larte, asnje organ tjeter shteteror, qofte edhe Keshilli i Larte i Drejtesise, nuk ka te drejte t'i preke ato dhe as te ngarkoje me pergjegjesi disiplinore gjyqtarin e çeshtjes per keto vendime". Ne vazhdim, ne konkluzionet e Gjykates Kushtetuese pranohet gjithashtu se: "perjashtim nga rregulli i mesiperm behet vetem per rastet kur vendimet jane shoqeruar me shkelje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, ...”.

Per sa me siper, Keshilli i Larte i Drejtesise, ne vendimin e tij nuk evidenton raste qe ky vendim te jete rrjedhoje e shkeljeve te natyres se mesiperme, nuk parashtroi shkaqe per akte apo sjellje te padenja per funksionin e gjyqtarit, te kryera gjate ushtrimit te detyres apo jashte saj dhe qe te kene ndikuar ne humbjen e besimit publik ne dhenien e drejtesise.

Ne qendrimin dhe konkluzionin e tyre Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte i referohen perveç sa me siper, edhe vendimit te gjykates Kushtetuese nr.75, date 19.04.2002 qe ben interpretimin e neneve 128 dhe 140 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise, ku parashikohen rastet e shkarkimit te gjyqtarit te Gjykates Kushtetuese dhe te gjyqtarit te Gjykates se Larte per kuptimin e shkaqeve dhe motiveve te shkarkimit nga detyra te gjyqtarit, kjo ne interpretim te shprehjes kushtetuese - "akte e sjellje qe diskreditojne rende poziten e gjyqtarit", ku si funksion kushtetues korrespondon edhe me rastet e parashikuara ne nenin 147/6 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise per shkarkimin e gjyqtarit te gjykates se shkalles se pare dhe ate te apelit.

44

Ne kete vendim, Gjykata Kushtetuese ne konkluzionet e saj, pranon se, veprimet apo mosveprimet e tyre, "ne çdo rast, jane te lidhura me sjelljet e parregullta e te padenja qe keta gjyqtare kryejne, jo vetem gjate ushtrimit te detyres dhe per shkak te saj, por edhe jashte detyres, me abuzimin apo dhunimin qe ata i bejne besimit publik dhe, lidhen kryesisht me demet qe, ata i sjellin shoqerise dhe shtetit. Aktet e sjelljet e padenja qe ata kryejne, duhet te jene aq serioze, te kene diskredituar aq rende figuren dhe poziten e gjyqtarit, dhe te kene ulur dinjitetin e organit qe perfaqesojne, sa te detyrojne organin kompetent per te marre masen e largimit nga detyra".

Persa i perket argumenteve te tjere te parashtruara nga pala ankuese ne ankim, siç eshte rasti i procedimit disiplinor te gjyqtareve, ku nga pala ankuese pretendohet se inisiativa per procedim eshte marre ne kundershtim me ligjin, nenin 16/1/a te Ligjit nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e KLD-se”, pasi ne rastin konkret nuk ka asnje ankese te asnje shtetasi apo subjekti qe te kete vene ne levizje KLD-ne, nuk qendron. Verifikimi per procedim disiplinor ndaj ketyre gjyqtareve eshte iniciuar dhe realizuar pas ankesave te bera publike nga media e shkruar dhe ajo vizive. Pikerisht ne nenin 21, pika 1 te Rregullores “Per organizimin dhe funksionimin e Inspektoriatit te KLD” eshte e parashikuar se, inspektoriati verifikon ankesat e shtetasve dhe subjekteve te tjera qe i drejtohen KLD, apo ato te publikuara ne media.

I pabazuar eshte dhe pretendimi tjeter i pales ankuese, qe ka te beje me perfundimin e afatit 3 mujor te procedimit disiplinor ndaj ketyre gjyqtareve. Ky procedim disiplinor eshte filluar me daten 09.07.2008. Vendimi i KLD-se eshte marre me daten 28.10.2008. Kjo procedure e parashikuar ne nenin 49 te K.Pr.Administrative urdheron afatin 3 mujor te perfundimit te procedimit disiplinor, por megjithese eshte shkelur ky afat ne vijim te dispozitave te K.Pr.A. nuk parashikohet ndonje pasoje pavlefshmerie.

Edhe persa i perket kerkesave paraprake te parashtruara nga pala ankuese ne shqyrtimin e çeshtjes para KLD dhe te perseritura ne ankim, nuk qendrojne. Keshtu eshte kerkuar perjashtimi nga pjesemarrja ne proçesin disiplinor te Zevendes Kryetarit te KLD z.Kreshnik Spahiu, me arsyetimin se, ai ka konfirmuar dhe shfaqur hapur vullnetine tij per largimin e tre gjyqtareve nga detyra, nepermjet medias se shkruar dhe asaj vizive. Kjo ne baze te nenit 24 te Ligjit nr.8811, date 17.05.2001 dhe nenit 37 te Kodit te Procedurave Administrative. Kjo kerkese u gjet e pabazuar, pasi nuk ekziston asnje nga rrethanat ligjore qe te pengojne Zevendes Kryetarin e Keshillit te Larte te Drejtesise qe te mos marre pjese ne procedim. Ne nenin 24 te Ligjit nr.8811, eshte parashikuar detyrimi i çdo anetari te Keshillit per te votuar ne lidhje me sa diskutohet aty, perveç kur ekziston ndonje nga pengesat ligjore, te pashikuara nga neni 37 i Kodit te Procedurave Administrative. Ne rastin konkret nuk vertetohet ekzistenca e asnjeres prej ketyre rrethanave, e per pasoje nuk jemi para zbatimit te dispozitave te nenit 43/1 te K.Pr.A. te pavlefshmerise se akteve. Edhe per pretendimin se Zv/Kryetari i KLD ka paragjykuar çeshtjen, duke shfaqur hapur vullnetin e tij nepermjet media se shkruar dhe asaj vizive, nuk merret parasysh per faktin se pala ankuese ne kete gjykim nuk paraqiti asnje prove per te provuar pretendimin e tyre.

Po keshtu edhe per kerkesen tjeter per pezullimin e shqyrtimit te kerkeses per procedim disiplinor me arsyetimin se, Gjykata e Larte nuk eshte shprehur akoma ne lidhje me rekursin e paraqitur nga palet ndergjyqese kunder vendimit per te cilin ai po procedohet disiplinarisht, Kolegjet e Bashkuara e gjejne te pabazuar. Ne asnje dispozite proceduriale nuk eshte parashikuar nje rast i tille.

Per sa me siper, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konkludojne per shfuqizimin e vendimit te Keshillit te Larte te Drejtesise si i pambeshtetur ne nenin 147/6 te Kushtetutes te Republikes se Shqiperise.

45

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne mbeshtetje te nenit 147/6 te Kushtetutes

se Republikes se Shqiperise dhe nenin 36/1 te Ligjit nr.9877, date 18.02.2008 "Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise".

V E N D O S Ë NShfuqizimin e vendimit nr.236/1, date 28.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per

shkarkimin nga detyra te gjyqtarit Shaqir Gradica.Shfuqizimin e vendimit nr.236/2, date 28.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per

shkarkimin nga detyra te gjyqtarit Ylli Minga.Shfuqizimin e vendimit nr.236/3, date 28.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per

shkarkimin nga detyra te gjyqtarit Naum Pejo.

Tirane, me 07.01.2009

MENDIMI I PAKICËSJemi kunder vendimit te shumices qe shfuqizon vendimet nr.236/1, nr.236/2, nr.236/3,

date 28.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise, per shkarkimin nga detyra, respektivisht te gjyqtareve Shaqir Gradinca, Ylli Minga e Naum Pejo.

Konstatojme se vendimi i K.L.D. eshte i drejte e i bazuar ne nenin 41, pika 7 te Ligjit nr.8436, date 28.12.1998 "Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise" (Ligji ne fuqi ne kohen e zhvillimit te gjykimit, objekt i procedimit disiplinor). Sipas kesaj dispozite, konsiderohen shkelje te disiplines "...7. Kryerja e veprimeve ne kundershtim me permbushjen e rregullt te detyres, ose moskryerja e veprimeve te detyrueshme procedurale, kur nuk perben veper penale".

Po keshtu, vendimet e K.L.D.-së i gjejme te mbeshtetura edhe ne nenin 147, pika 6 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise, ne te cilen parashikohet se: “Gjyqtari mund te shkarkohet nga K.L.D. per kryerjen e nje krimi, per paaftesi mendore e fizike, per akte e sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, ose per pamjaftueshmeri profesionale. Kunder ketij vendimi gjyqtari ka te drejte te ankohet ne Gjykaten e Larte".

Ne te kundert me sa pretendohet ne ankimin e paraqitur, K.L.D. e ka shqyrtuar rastin konform rregullores "Per procedimin disiplinor te gjyqtareve", fakt qe pranohet edhe ne arsyetimin e shumices, duke ju komunikuar gjyqtareve aktet e procedimit, respektuar afatin per shqyrtimin e procedimit disiplinor nga dita e komunikimit te akteve, njoftimin ne afat per pjesemarrje te gjyqtareve per diten qe do te zhvillohej procedimi disiplinor, etj.

Nga aktet e administruara rezulton se shqyrtimi disiplinor eshte zhvilluar ndaj gjyqtareve ne lidhje me shkeljet e konstatuara ne shqyrtimin e çeshtjes penale me nr.83/31/786 regjistri themeltar, date 08.09.2005 e Gjykates se Rrethit Gjyqesor Durres.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Durres, me vendimin nr.713, date 28.12.2006, ka deklaruar fajtor dhe denuar te pandehurin Mihal Delijorgji per kryerjen e vepres penale te Kontrabandes me mallra te tjera (Neni 174 i Kodit Penal), si dhe deklaruar ate te pafajshem per vepren penale te fallsifikimit te vulave, stampave ose formulareve (Neni 190/1 i Kodit Penal). Gjithashtu ne kete vendim eshte pranuar padia civile e paditesit Dega e Doganes

46

Durres kunder te paditurit Shoqeria Tregtare "Perparimi" Sh.a., duke u detyruar kjo e fundit te paguaje ne favor te shtetit shumen 122.668.851 Leke.

Ne Gjykaten e Apelit Durres kjo çeshtje eshte shqyrtuar mbi ankimin e te pandehurit nga nje trup gjykues te perbere nga gjyqtaret Shaqir Gradica, Naum Pejo dhe Ylli Minga. Me vendimin nr.459, date 17.12.2007, ky trup gjykues, pasi ka lene ne fuqi vendimin nr.713, date 28.12.2006 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Durres, persa i perket deklarimit te pafajshem te te pandehurit Mihal Delijorgji per vepren penale te fallsifikimit, ka prishur vendimin e mesiperm persa i perket deklarimit fajtor te ketij te pandehuri per vepren penale te kontrabandes dhe e ka pushuar çeshtjen ne ngarkim te tij, si dhe ka rrezuar padine civile ne procesin penal. Kunder ketij vendimi ka paraqitur rekurs Prokurori i Apelit Durres, paditesi civil Drejtoria e Pergjithshme e Doganave dhe Zyra Vendore e Avokatit te Shtetit, por çeshtja ende nuk eshte shqyrtuar ne Gjykaten e Larte.

Pakica konstaton se trupi gjykues (ankuesit) nuk duhej te ishte shprehur per padine civile ne procesin penal, pasi kjo vjen ne kundershtim te hapur me nenin 68/2 te K.Pr.Penale, ne te cilin parashikohet se: "Kur jepet vendim pafajesie, per shkak se fakti nuk parashikohet si veper penale ose kur vendoset pushimi i çeshtjes penale, padia civile lihet e pashqyrtuar".

Vete trupi gjykues i referohet ne bazen ligjore te vendimit nder te tjera edhe kesaj dispozite, por ne te kundert me çfare parashikon neni 68/2 i K.Pr.Penale, megjithese ka vendosur pushimin e çeshtjes penale, e ka marre ne shqyrtim padine civile duke e rrezuar ate, ne nje kohe qe dispozita ne fjale nuk e ofron dhe as e lejon nje alternative te tille zgjidhje. Pikerisht konstatimi i nje shkelje te tille procedurale ka çuar Keshillin e Larte te Drejtesise ne marrjen e vendimit per shkarkimin nga detyra te gjyqtareve.

Pakica vlereson se nisur nga fakti qe eshte shkelur nje dispozite procedurale urdheruese me nje permbajtje te drejtperdrejte lehtesisht te kuptueshme, nga pervoja e gjate ne detyre e ankuesve qe i lejonte te interpretonin dhe zbatonin drejt kete dispozite, si dhe nga demi i shkaktuar duke i mohuar te drejten shtetit te kerkoje me nje padi veçmas procesit penal shumen prej 122.668.615 leke nga shoqeria tregtare "Perparimi" sha, mund te nxirret konkluzioni se marrja e nje vendimi duke shkelur ne menyre flagrante normat procedurale, i ka sjelle nje dem te rende jo vetem paleve ne gjykim, por ka diskredituar rende figuren e gjyqtarit dhe ne pergjithesi ka cenuar prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Perfundimisht, vendimet e K.L.D. objekt gjykimi jane te mbeshtetura ne nenin 147, pika 6 e Kushtetutes se Republikes se Shqiperise, ne nenin 33/2 te Ligjit nr.8811, date 17.05.2001 "Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise" dhe ne nenin 11/1 te Rregullores "Per procedimin disiplinor te gjyqtareve", ndaj ankimi kunder vendimeve te K.L.D.-së nuk duhej pranuar.

Andi Çeliku Majlinda Andrea Aleksander Muskaj

47


VENDIMNË EMЁR TЁ REPUBLIKЁS

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë të përbërë nga:

Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnetarPerikli Zaharia AnetarEvjeni Sinoimeri AnetareIrma Bala AnetareArdian Dvorani AnetarBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarArjana Fullani AnetareMajlinda Andrea AnetareEvelina Qirjako AnetareAleksander Muskaj AnetarGuxim Zenelaj AnetarAndi Çeliku Anetar

ne seancat gjyqesore te dates 08.01.2009 dhe te dates 20.01.2009 moren ne shqyrtim çeshtjen civile me pale:

PADITËS: BASHKIM ASLLANI, perfaqesuar nga avokati Dhimiter Prifti

E PADITUR: BUKUROSHE SATA, perfaqesuar nga avokati Avni Shehu

OBJEKTI:Konstatimi i pavlefshmerise se pjeseshme

te kontrates se dhurimit nr.1080 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982.Detyrimin e te paditures te me njohe bashkepronar

per 1/5 pjese te nje trualli-shtepi banimi, qe ndodhet ne Rrugen “Gjon Buzuku”, nr.18, Tirane.Baza Ligjore: Neni 92/a, 199 e vijues i Kodit Civil,

neni 1378 i Kodit Civil te vitit 1929 dhe neni 153 e vijues i K.Pr.C.Neni 6/1 i Konventes Europiane “Per mbrojtjen e te drejtave te njeriut”.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Tirane me vendimin nr.4254 date 29.06.2005 ka vendosur:Pranimin pjeserisht te kerkese-padise.Deklarimin pjeserisht te pavlefshem te kontrates se dhurimit nr.1080 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982 per 1/12 (nje te dymbedhjeten) pjese te saj.Detyrimin e pales se paditur, Bukuroshe Sata (Asllanaj), ta njohe paditesin Bashkim Asllani bashkepronar ne 1/12 (nje te dymbedhjeten) pjese ne

48

pasurine nr.3/131 ndodhur ne Z.K:8360, regjistruar ne Regjistrin Hipotekor nr.56, shtepi banimi nje kateshe e ndodhur ne rrugen “Gjon Buzuku” nr.18, Tirane, e perbere nga dy dhoma nje kuzhine, korridor, banje, verande, me nje siperfaqe 180 m2, nga e cila 143.20 m2 e zene me banese dhe 36,80 m2 oborr. Rrezimin e kerkese-padise per pjesen e mbetur.

Gjykata e Apelit Tirane me vendimin nr.870, date 07.07.2006 ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.4254, date 29.06.2005 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Tirane dhe duke e gjykuar çeshtjen ne fakt:Rrezimin e padise.

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit Tirane nr.870, date 07.07.2006, ne baze te nenit 472 te K.Pr.C., ka ushtruar rekurs paditesi Bashkim Asllani, i cili kerkon prishjen e ketij vendimi dhe lenien ne fuqi te vendimit te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Tirane nr.4254, date 29.06.2005, duke parashtruar keto shkaqe:

- Vendimi i gjykates se apelit vjen ne kundershtim te hapur me ligjin, nenin 113/b dhe 92/a te Kodit Civil. Sipas nenit 113/b te Kodit Civil, padite per njohjen e pronesise, sikunder eshte objekti i padise ne fjale, nuk parashkruhen.

- Padia per konstatimin e pavlefshmerise (absolute) te nje veprimi juridik eshte e paparashkrueshme. Nje veprim juridik absolutisht i pavlefshem nuk mund te sjelle asnjehere pasoja juridike.

- Cilitdo Kod qe t’i referohesh, perfshi edhe Kodin Civil te vitit 1929, pasuria e vene gjate marteses eshte pasuri ne bashkepronesi te bashkeshorteve, kur nuk vertetohet e kunderta (Neni 1376). Ne nenin 1377 thuhet: “Bashkeshortet munden me lidh pakte …. kur mungojne paktet aplikohen dispozitat e Titullit Shoqnia …” Nisur nga ky fakt, kontrata e dhurimit eshte absolutisht e pavlefshme. Me vdekjen e nenes gjysma e shtepise na takonte neve, trashegimtareve ligjore te saj. Veprimet e babait, duke marre persiper te drejta dhe detyrime qe nuk i takonin, sipas nenit 92, germa “a” dhe “b” te Kodit Civil nuk krijojne asnje pasoje juridike. Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ashtu dhe Kolegjet Civile, kane mbajtur qendrime te prera ne raste analoge duke konsideruar te paparashkrueshme si padite per konstatimin e pavlefshmerise absolute, ashtu dhe ato te njohjes.

- Nuk ka asnje dispozite ligjore qe te kushtezoje me ndonje afat parashkrimi konstatimin e pavlefshmerise absolute te veprimit juridik.

Ne mbeshtetje te nenit 477 te Kodit te Procedures Civile, brenda afatit ligjor ka paraqitur kunderrekurs pala e paditur, Bukuroshe Sata, e cila ka kerkuar mospranimin e rekursit dhe lenien ne fuqi te vendimit nr.870, date 07.07.2006 te Gjykates se Apelit Tirane, duke parashtruar keto shkaqe:

- Padia e ngritur eshte parashkruar. Kjo del qarte nga neni 1163, 168, 169 i Kodit Civil.- Pronesia mbi kete banese i ka takuar vetem Sadik Asllanaj. Kjo eshte vertetuar me te

gjitha provat qe jane administruar ne gjykim. Sadik Asllani e ka dhene pelqimin per kalimin e kesaj pronesie dhe per kryerjen e ketij veprimi kane qene dakord te gjithe pjesetaret e tjere te familjes.

- Shtepine qe kemi patur me bashkeshortin ia kemi dhuruar vellait tim Afrim Asllani pikerisht per kete shkak.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, ne Dhome Keshillimi date 26.10.2007, ka vendosur:Kalimin e çeshtjes per gjykim.

49

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, me vendimin e dates 27.11.2008, ka vendosur:Kalimin e çeshtjes ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte per unifikim te praktikes gjyqesore.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e gjyqtareve Arjana Fullani dhe Gani Dizdari; perfaqesuesin e

pales paditese; qe kerkoi prishjen e vendimit nr.870, date 07.07.2006 te Gjykates se Apelit Tirane dhe lenien ne fuqi te vendimit nr.4254, date 29.06.2005 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Tirane; perfaqesuesin e pales se paditur, qe kerkoi lenien ne fuqi te vendimit nr.870, date 07.07.2006 te Gjykates se Apelit Tirane dhe pasi analizuan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËNga aktet dhe vendimet e ndodhura ne dosjen gjyqesore, rrethanat e çeshtjes

rezultojne si me poshte:A) Nga shqyrtimi i dosjes rezultoi se paditesi eshte nje nder pese trashegimtaret

ligjore te rradhes se pare te prinderve te tij, nenes Nebiko dhe babait Sadik Asllanaj, te dy te vdekur, respektivisht nena me 17.04.1982 dhe babai me 09.01.1985.

Gjykata ka pranuar si rrethana te vertetuara faktet se babai i paleve ne vitin 1936 eshte martuar me nenen e tyre. Ne vitin 1937 ai ka blere nga Ramis e Arif Mustafai nje cope kopesht, te cilin e ka regjistruar ne emer te tij. Me aktin e njoftunise nr.131, date 07.07.1949 ai ka vertetuar faktin se mbi kete truall ka ndertuar dy shtepi, njera prej te cilave eshte ajo objekt gjykimi. Regjistrimi i kesaj prone eshte bere gjithashtu ne emer te Sadik Asllanaj.

Ne vitin 1979 te paditures Bukuroshe Sata (Asllanaj) i eshte kerkuar qe te vinte ne shtepi e te banonte me prinderit Sadik e Nebiko Asllanaj, pasi nena e saj ishte e semure dhe ajo mund t’i sherbente pasi kishte profesionin e infermieres. Shtepine ku e paditura banonte me burrin e saj perpara se te shperngulej ne shtepine e prinderve, ia liroi vellait Afrim Asllani. Rezulton se gjykata e apelit ka pranuar si te vertetura faktin se e paditura e ka privatizuar banesen qe i liroi te vellait Afrim Asllani dhe me pas ia ka dhuruar ate atij.

Me vdekjen e nenes Nebiko me 17.04.1982, vetem disa muaj me vone, babai Sadik me ane te kontrates se dhurimit nr.1060 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982, ia dhuron shtepine njeres prej vajzave te tij, te paditures Bukuroshe Sata (Asllanaj), e cila kishte qe prej 1979 qe jetonte ne kete shtepi me prinderit dhe familjen e paditesit, vellait Bashkim Asllani1.

Paditesi ka jetuar ne kete shtepi deri me vitin 1987, kohe ne te cilen ky ka marre shtepi me vete. Ndersa e motra, Bukuroshe Sata, ka vazhduar te banoje ne shtepine objekt gjykimin ne menyre te vazhdueshme dhe te panderprere.

Babai i paleve ka vdekur me 09.01.1985 dhe me vendimin e Gjykates se Rrethit Gjyqesor Tirane nr.3584, date 07.07.2004 eshte çelur deshmia e trashegimise se te dy prinderve, nga e cila rezulton se paditesi, Bashkim Asllani, eshte trashegimtar i tyre per 1/5 pjese te pasurise trashgimore.

Pikerisht ne keto rrethana, me çeljen e deshmise se trashegimise, paditesi pretendon se ka marre dijeni se shtepine objekt gjykimi, babai ia kishte dhuruar motres se tij Bukuroshe Sata, nepermjet kontrates se dhurimit nr.1060 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982 dhe se ajo e kishte regjistruar kete shtepi ne emer te saj ne Zyren e Regjistrimit te Pasurive te Paluajtshme.

Paditesi pretendon se prinderit e tij e kane pasur ne bashkepronesi, ne pjese te barabarta, shtepine objekt gjykimi dhe per pasoje, kontrata e dhurimit nr.1060 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982, me ane te te ciles babai Sadik i ka dhuruar vajzes se tij Bukuroshes 1 Gjykata ka pranuar si rrethane te vertetuar faktin se Bashkim Asllani me vendim nr.64, date 08.05.1998 ka bere ndryshimin e mbiemrit nga Asllanj ne Asllani. Shih vendimin e Gjykates se Shkalles se Pare Tirane nr.3584, date 07.07.2004.

50

shtepine, eshte absolutisht e pavlefshme, pasi kushti themelor per te dhuruar nje pasuri eshte te jesh pronar i saj, nderkohe qe ne kohen kur eshte dhuruar pasuria, babai ka qene pronar vetem i gjysmes se shtepise. Paditesi pretendon se fakti qe pasuria ka qene e regjistruar ne hipoteke vetem ne emer te babait nuk do te thote se nena nuk ka qene bashkepronare.

Ne te kundert e paditura pretendon se trualli dhe shtepia jane blere dhe ndertuar nga babai, prandaj kane qene pasuri e tij dhe me te drejte kjo prone ka qene e regjistruar vetem ne emer te tij dhe jo edhe ne emer te nenes.

Ne keto kushte, paditesi ka paraqitur padi ne Gjykaten e Rrethit Gjyqesor Tirane, duke kerkuar konstatimin e pavlefshmerise se pjeseshme te kontrates se dhurimit nr.1080 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982 dhe detyrimin e te paditures qe ta njohe bashkepronar per 1/5 pjese te truallit-shtepi banimi objekt gjykimi.

B) Perpara se Kolegjet e Bashkuara te arsyetojne qendrimin e tyre ligjor per efekt te unifikimit te praktikes gjyqesore dhe zgjidhjen e çeshtjes, çmojne se eshte me vend te trajtohet qendrimi i mbajtur ne vendimet e dhena nga Gjykata e Rrethit Gjyqesore Tirane dhe nga Gjykata e Apelit Tirane ne lidhje me kerkimet dhe prapesimet e paleve.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Tirane, ne perfundim te shqyrtimit gjyqesor me vendim nr.4254, date 29.06.2005, ka vendosur: Pranimin pjeserisht te kerkese-padise. Deklarimin pjeserisht te pavlefshem te kontrates se dhurimit nr.1080 rep., nr.524 kol., date 09.10.1982 per 1/12 pjese te saj. Detyrimin e pales se paditur Bukuroshe Sata (Asllanaj) ta njohe paditesin Bashkim Asllani bashkepronar ne 1/12 pjese ne pasurine shtepi banimi dhe rrezimin e kerkese-padise per pjesen e mbetur.

Gjykata e rrethit pranon me vendimin e saj se, duke qene se trualli eshte blere dhe shtepia eshte ndertuar mbas marteses se prinderve te paleve, ajo duhet te trajtohet si pasuri ne bashkepronesi. Ne arritjen e ketij perfundimi ajo i eshte referuar Kodit Civil te vitit 1929, qe ishte ne fuqi ne kohen e fitimit te kesaj pasurie dhe konkretisht nenit 1378. Sipas kuptimit qe gjykata i ka dhene kesaj dispozite, vetem pasurite qe bashkeshortet kane patur para lidhjes se marteses dhe ato qe do te perfitojne si trashegimi, ose do t’u lihen ne perdorim, bejne perjashtim nga pasuria e perbashket e bashkeshorteve.

Gjykata e rrethit pranon gjithashtu se, deri sa nuk konstatohet ndryshe, prezumohet barazia e pjeseve mes bashkepronareve bashkeshorte. Pra ne kohen e vdekjes se nenes Nebiko ajo ishte bashkepronare me ½ pjese te shtepise dhe trashegimtare te kesaj pjese do te ishin babai Sadik, si dhe 5 femijet (njeri prej te cileve paditesi), qe do te trashegonin nga 1/6 pjese secili. Gjykata ka verejtur se ne rastin konkret babai Sadik ka disponuar tej pjeses se tij, megjithate pavlefshmeria prek vetem nje pjese te veprimit juridik, sepse femijet e tjere nuk kane patur kontestime. Ne perfundim, referuar nenit 111 te Kodit Civil, ajo ka konstatuar pjeserisht te pavlefshme (vetem per 1/12 pjese) kontraten e dhurimit objekt gjykimi dhe e ka detyruar te padituren t’a njohe paditesin bashkepronar mbi shtepine ne po kete pjese.

Gjykata e Apelit Tirane, e vene ne levizje mbi ankimin e pales se paditur, me vendim nr.870, date 07.07.2006 ka vendosur: “Prishjen e vendimit te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Tirane dhe duke e gjykuar çeshtjen ne fakt, rrezimin e padise”.

Sipas kesaj gjykate eshte vertetuar se prona e dhuruar eshte krijuar vetem me kontributin e dhuruesit Sadik Asllanaj, gje qe ka rezultuar edhe nga akti i njoftunise i vitit 1949. Edhe regjistrimi i baneses ka qene vetem ne emer te tij.

Veç kesaj, gjykata ka konstatuar se qe nga momenti i perpilimit te kontrates se dhurimit ne vitin 1982 deri ne ngritjen e padise ne 2005 kane kaluar 27 vjet dhe ne kuptim te ligjit (nenit 114 te Kodit Civil), kjo padi eshte parashkruar.

Se fundi, gjykata e apelit ka pranuar se per efekt te parashkrimit fitues, pronesia ne kuptim te nenit 168 te Kodit Civil eshte fituar nga e paditura Bukuroshe Sata.

Kunder vendimit te gjykates se apelit ka ushtruar rekurs paditesi Bashkim Asllani, i cili pretendon se vendimi i gjykates se apelit vjen ne kundershtim te hapur me ligjin, pasi

51

padite per njohjen e pronesise, sikunder eshte objekti i padise ne fjale dhe padia per konstatimin e pavlefshmerise (absolute) te nje veprimi juridik, nuk parashkruhen. Rekursuesi pretendon se, ne baze te Kodit Civil te vitit 1929, pasuria e vene gjate marteses eshte pasuri ne bashkepronesi te bashkeshorteve kur nuk vertetohet e kunderta.

Per te kundershtuar rekursin e paditesit, pala e paditur ka paraqitur kunderrekurs, ne te cilin pretendon se padia e ngritur eshte parashkruar dhe se pronesia mbi banesen objekt gjykimi i ka takuar vetem babait, Sadik Asllanit.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, me vendimin e dates 27.11.2008, verejti se problemi kryesor nga varet zgjidhja e çeshtjes eshte nese shtepia objekt gjykimi, e cila eshte ndertuar gjate marteses se prinderve te paleve, eshte ose jo pasuri bashkeshortore. Pergjigja e saj lidhet me trajtimin qe i behet kesaj lloj pasurie me Kodin Civil te vitit 1929.

Kolegji verejti se jo vetem gjykatat me te ulta, por edhe vete kolegjet e kesaj gjykate i kane bere dispozitave perkates te Kodit Civil te 1929 interpretime te ndryshme, qe here kane çuar drejt pranimit te konceptit se me perjashtim te sendeve qe secili ka patur ne pronesi para marteses dhe sendeve qe iu vijne trashegim, gjithçka tjeter e fituar nga bashkeshortet eshte pjese e bashkepronesise, dhe here drejt te kundertes, pra se ato jane prone e atij bashkeshorti ne emer te te cilit figurojne te jene blere, apo regjistruar.

Per kete arsye, Kolegji Civil e pa me vend qe per kete çeshtje te shprehen Kolegjet e Bashkuara te kesaj gjykate, ne menyre qe te unifikohet praktika gjyqesore per sa me siper. Kolegji Civil vendosi te shtroje per zgjidhje, perpara Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, pyetjet e meposhtme:

1. Cili eshte trajtimi qe Kodi Civil i vitit 1929 i ben pasurise se vene gjate marteses nga bashkeshortet, ne rastin kur mungojne pakte te posaçme midis tyre ne kontraten e marteses dhe ajo figuron e regjistruar ne emer te njerit prej bashkeshorteve? A konsiderohet ajo bashkepronesi (bashkepasunim) midis bashkeshorteve, apo si pasuri vetem e atij bashkeshorti ne emer te te cilit figuron?

2. Po nese midis bashkeshorteve eshte lidhur nje pakt i posaçem per rregullimin e bashkepasunimit, deri ku ky pakt eshte i lejueshem?

C) Vleresimi i Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte:Per t’u dhene pergjigjie ketyre pyetjeve dhe per te arritur ne nje perfundim unifikues,

Kolegjet e Bashkuara pane me vend te qartesojne veçorite e regjimit juridik te pasurise bashkeshortore ashtu si jane te percaktuara ne Kodin Civil te 1929 dhe me pas te japin nje zgjidhje çeshtjes konkrete.

1. Regjimi juridik i pasurise bashkeshortore sipas Kodit Civil te 1929.Ne Kodin Civil te vitit 1929 regjimi juridik i pasurise bashkeshortore trajtohet ne

titullin III “Kontrata e marteses” (nenet 1321-1389). Sipas ketij Kodi, pasuria e vene gjate marteses nuk prezumohej si pasuri ne bashkepronesi midis bashkeshorteve vetem per shkak te marteses, kjo pasi duke ju referuar dispozitave te Kodit del qarte se secili bashkeshort gjate marteses kishte te drejte te kishte pasuri ekskluzive te tij te luajtshme dhe te paluajtshme. Kjo del qarte nga nenet 1321 deri 1389, qe ne kuadrin e kontrates se marteses rregullojne marredheniet pasurore mes bashkeshorteve, duke rregulluar posaçerisht tre institute te te drejtes familjare: ate te “Dotes” (nenet 1331-1360), “Pasurise parafernale” (nenet 1368-1375), si dhe “Bashkepasunimit midis bashkeshorteve” (nenet 1376-1389).

1.1 Dota (nenet 1331-1367)

52

“Dota” ishte pasuri qe gruaja ose te tjeret ne vend te saj ia sillnin burrit per te perballuar detyrimet nga martesa (neni 1331), duke i njohur atij vetem te drejten e administrimit te kesaj pasurie deri sa te vazhdonte martesa (neni 1399).

Dota duhet te konstituohej shprehimisht. Pra qe te kishim dote duhet qe palet te benin nje parashikim me shkrim te te mirave qe do te trajtohen si dote (neni 1331). Dota mund te perfshinte teresisht ose pjeserisht pasurine e tashme dhe te ardhme te gruas, ose dhe nje send te caktuar (neni 1332).

Ne kontraten e marteses bashkeshortet mund te binin dakord te parashikonin nje fitim mbi shumen e dotes ne favor te bashkeshortit pasjetues. Gjate kohevazhdimit te marteses te drejten e administrimit te dotes e kishte vetem bashkeshorti (burri), i cili mund te ngrinte padi ne gjykate kunder debitoreve dhe nedoresve te dotes, si dhe te mblidhte frutat dhe kamatat e saj.

Perjashtim nga ky rregull behej vetem kur ne kontraten e marteses ishte parashikuar qe gruaja te merrte vit per vit nje pjese nga te ardhurat dotale per shpenzimet e vogla dhe per nevojat personale te saj. Neqoftese dota perbehej nga sende te luajtshme, vlera e te cilave ishte percaktuar ne kontraten e marteses, bashkeshorti behej zot i tyre dhe ishte debitor vetem i vleftes se tyre, neqofte se ne kontrate dhenia e çmimit nuk kishte per efekt shitjen e tyre. Por neqoftese nuk ishte parashikuar ne kontrate ne menyre te shprehur vlera e prones qe perbente doten, bashkeshortit nuk i kalonte zoterimi i saj. Gjithashtu hipotekimi ose tjetersimi i dotes nuk mund te behej, neqoftese nje gje e tille nuk ishte parshikuar ne menyre te shprehur ne kontraten e marteses.

Ne rast se dota keqperdorej nga bashkeshorti, ose rrezikonte te perdorej vetem per shlyerjen e borxheve personale te tij, gruaja mund t’i drejtohej gjykates se shkalles se pare dhe t’i kerkonte veçimin e dotes. Gjithashtu veçimi i dotes mund te kerkohej nga gruaja edhe kur ishte vendosur veçimi personal per faj te bashkeshortit, ose te te dyve.

Ne çdo rast veçimi i dotes duhet te behej nga gjykata, ne rast te kundert ishte i pavlefshem. Kur gjykata vendoste veçimin e dotes, gruaja detyrohej te kontribuonte sipas fuqise ekonomike te saj ne shpenzimet familjare dhe ne mirerritjen dhe edukimin e femijeve te tyre. Ne kete rast gruaja merrte administrimin e lire te pasurise se saj.

1.2 Pasuria parafernale e gruas (nenet 1368 – 1375):Pasuria parafernale ishte pasuria e gruas qe nuk perbente dote (neni 1368) dhe te cilen

burri nuk kishte te drejte ta administronte dhe as te kerkonte kredite e saj, neqoftese nuk kishte porosi nga gruaja (neni 1370).

Vete kodi prashikonte se ishin parafernale te gjitha te mirat qe nuk ishin perfshire ne dote (neni 1368). Pra ishin te tille te gjitha te mirat extra dotem. Per te dalluar se cilat te mira ishin parafernale duhet te analizohej nese ishte bere kushtituimi i dotes dhe cilat te mira ishin pjese e saj dhe me metoden e perjashtimit do te percaktohej se parafernali do te ishin te gjitha ato te mira te gruas se martuar qe nuk ishin te percaktuara si dotale. Nga ky formulim kuptohet se do te ishin parafernali jo vetem te mirat qe gruaja kishte ne momentin e marteses ligjore, por edhe ato qe ajo kishte fituar me vone me çfaredolloj titulli, qofte suksedimi, dhurimi, ose si rrjedhoje e punes se saj.

Sipas ketyre dispozitave, gruaja mbante te drejta absolute mbi te mirat parafernale. Kete qendrim mbante dhe neni 1370, ne te cilin parashikohej se: “Gruaja mban zotenimin, administrimin dhe gezimin e pasurise parafernale te saj dhe burri nuk ka te drejte ta administroje, as te kerkoje kredite e saj, neqoftese nuk ka porosi nga ajo.” Pra gruaja e martuar mbante pronesine mbi te mirat parafernale edhe gjate jeteses bashkeshortore. Edhe e drejta e administrimit te te mirave parafernale i takonte gruas. Megjithate ligji nuk e kishte ndaluar gruan qe t’i besonte, me ane te nje prokure, bashkeshortit te saj administrimin e kesaj

53

pasurie (neni 1371). Ne nje rast te tille prokura mund te ishte e pakushtezuar, ose e kushtezuar nga detyrimi i bashkeshortit per te dhene llogari per frutet (neni 1371).

1.3 Bashkepasunimit midis basheshorteve - Bashkepasunim i fitimeve: (nenet 1376 – 1389)

Ne kaptinen e IV te titullit te III te kontrates se marteses behet fjale per bashkepasunimin midis bashkeshorteve. Nga keto dispozita, si dhe nga dispozitat e tjera te ketij Kodi Civil, del qarte se bashkepasunimi ne kuptimin juridik dhe bashkezotnimi nuk jane e njejta gje. Bashkezotnimi perfaqeson ne vetvete bashkepronesine sipas kuptimit juridik, qe i jepet bashkepronesise ne legjislacionin aktual.

Ndersa bashkepasunimi ka nje kuptim me te gjere sesa bashkezotnimi. Zotnimi ose bashkezotnimi eshte e drejta per te gezuar ose per te disponuar sendet. Pra tek zotnimi dhe bashkezotnimi ekzistojne te dy tagrat, e drejta e gezimit dhe e drejta e disponimit (neni 794 i K.Civil). Ndersa tek bashkepasunimi e drejta e gezimit dhe e drejta e disponimit mund te qendrojne dhe te veçuara nga njera-tjetra. Kjo del nga krahasimi i dispozitave qe rregullojne bashkepasunimin (titulli i IV i librit te trete), me dispozitat qe rregullojne te drejten e parablerjes (titullit te V te po ketij libri) midis bashkezotnuesve te pronave. Bashkepasunimi konsiston kryesisht ne gezimin dhe ne nxjerrjen e fitimeve te perbashketa mbi sende te veçanta. Bashkepasunimi ka me shume karakteristikat e nje shoqerie te thjeshte ku secili pronar ruan te drejten e tij te pronesise, duke patur te drejten e disponimit te lire te ketyre sendeve tek te tretet pa pelqimin e bashkepasunuesve te tjere. Ky dallim del me qarte nese i referohemi neneve 1032 dhe 1682 te K.Civil. Ne paragrafin e dyte te nenit 1682 eshte percaktuar se: “gjithashtu shoqnia zgjidhet ne çdo rast me hupjen e gjase, kur vetem gezimi i kesaj eshte vue ne bashkepasunim dhe zotnimin e ka rezervue shoku”. E permendem kete dispozite, jo vetem per faktin se ne nenin 1377 eshte percaktuar se per bashkepasunimin midis bashkeshorteve aplikohen dhe dispozitat e titullit “Shoqnia”, por edhe per te treguar se gezimi i nje sendi mund te konsiderohet bashkepasunim pa u konsideruar sendet ne bashkezotnim. Nje konkluzion i tille del edhe nga neni 1382 te po ketij Kodi. Ky Kod Civil, duke patur kete dallim mes bashkepasunimit dhe bashkezotnimit, ka bere rregullimin juridik te bashkepasunimit midis bashkeshorteve ne nenet 1376 deri 1389.

Nga keto dispozita del qarte se behet fjale per bashkepasunim dhe jo per prezumim te bashkezotnimit midis bashkeshorteve. Prezumimi i bashkezotnimit eshte pranuar vetem per sendet e luajtshme te fituara gjate marteses ne rastet kur nuk ekziston nje pershkrim autentik i kesaj pasurie ne emer te njerit bashkeshort. Ky prezumim i bashkezotnimit per pasurite e luajtshme del nga neni 1380, ne te cilin eshte percaktuar se: “ne mungese te nje pershkrimi te tille, ose te nje titulli autentik, tjeter sendet e luajtshme konsiderohen si fitime te bashkepasunimit”. Nga interpretimi qe i behet kesaj dispozite del se sendet e luajtshme qe mund te jene fituar gjate marteses mbeten ne pronesi te bashkeshortit qe ka titullin autentik te pronesise. Nje interpretim i tille vlen edhe per pasurite e paluajtshme, per te cilat ekziston nje titull pronesie ne emer te njerit bashkeshort.

Ne rastet kur mungojne pakte te posaçme te hartuara me akt publik para noterit para marteses dhe prona e vene gjate marteses figuron ne emer te njerit prej bashkeshorteve, kjo prone i takon bashkeshortit ne emer te te cilit eshte regjistruar.

Ekzistenca e titullit te pronesise ne emer te njerit prej bashkeshorteve eshte prove bindese se pronesia mbi sendin nuk eshte rezultat i fitimeve te bashkepasunimit dhe per pasoje pronesia i mbetet atij bashkeshorti qe ka titullin e pronesise. Pasuria e vene gjate marteses konsiderohet ne bashkepronesi vetem kur vertetohet se ajo eshte vene me fitimet e bashkepasunimit. Nje perfundim i tille del nga nenet 1376, 1378, 1379, 1383 te ketij Kodi Civil. Ne nenin 1378 eshte percaktuar ne menyre te qarte se

54

bashkepasunimi per pasurine qe i vjen secilit bashkeshort gjate marteses shtrihet vetem ne tagrat e gezimit te kesaj pasurie. Kete qellim ka patur ligjvenesi kur eshte shprehur se: “por, gezimi i pasurise se luajtshme ose te paluajtshme te tashme, ose te ardhme te bashkeshorteve hyn ne bashkepasunim”. Nga interpretimi i ketyre dispozitave del qarte se bashkepasunimi i percaktuar ne nenet 1376 deri 1389 te K.Civil shtrihet vetem mbi te drejten e gezimit te kesaj pasurie dhe behet pasuri bashkeshortore vetem ajo pasuri e vene me fitimet e perbashketa te dy bashkeshorteve dhe se sendet qe figurojne ne pronesi individuale te secilit bashkeshort nuk perfshihen ne pasurine bashkeshortore.

1.4 Liria kontraktualeLegjislatori, ne hartimin e Kodit Civil te 1929, ka mbajtur qendrimin se interesi i

shtetit per ndertimin e nje familjeje te shendoshe mbi bazat e marteses nuk imponon domosdoshmerisht kufizimin e lirise individuale ne zgjedhjen e regjimit pasuror bashkeshortor. Megjithate, liria ne percaktimin e regjimit pasuror bashkeshortor nuk mund te jete absolute si ne kontratat e tjera. Ne keto te fundit jane ne loje vetem interesa private dhe dihet qe gjykatesit me te mire te interesave te tyre jane vete palet kontraktore. Ne te drejten familjare, perkundrazi, nuk perqendrohet vemendja tek individi si i tille, por tek individi si nje komponent i shtetit, dhe pikenisje merret nga principi se ky ka interes ne organizimin e nje instituti te te drejtes familjare. Per kete arsye dhe liria kontraktuale, ne kuptimin e regjimit pasuror bashkeshortor, nuk mund te jete e pakufizuar, por duhet te pesoje disa kufizime, te cilat shteti i konsideron te nevojshme per organizimin e shendoshe te familjes. Kjo shpjegon perse ne ndryshim nga kontratat e tjera, ne kontratat martesore hasen mjaft norma ndaluese qe nuk mund te anashkalohen nga palet. Edhe pse mbetet principi i lirise se paleve kontraktuese per te parashikuar ne kontrate martesore, klauzola qe legjislatori nuk i ka ndaluara (neni 1321), autonomia inidividuale ka nje fushe veprimi jo shume te shtrire, pasi legjislatori e ka konsideruar me vend te parashikoje shume norma urdheruese.

Keshtu bashkeshortet nuk mund te lidhnin pakte ne kundershtim me te drejtat qe i takonin kryetarit te familjes, as me ato qe ligji i atribuonte njerit apo tjetrit nga bashkeshortet, as edhe me dispozitat ndalimtare qe permbante Kodi (neni 1322). Ata nuk mund te benin ne kontraten martesore asnje parashikim qe kishte per qellim nderrimin e rradhes ligjore te trashegimtareve (neni 1323). Ne Kod percaktohej shprehimisht ndalimi i bashkeshorteve qe te parashikonin ne menyre te pa cilesuar qe martesa e tyre te rregullohet sipas zakoneve te vendit, ose ligjeve te cilat nuk ushtroheshin ligjerisht (1324).

Akti apo kontrata martesore duhet t’i nenshtrohej rregullave te vlefshmerise qe kishin te benin me formen dhe kohen e lidhjes se kontrates. Kontrata e marteses duhet te behej me akt publik perpara noterit dhe perpara marteses (neni 1325). Akti publik eshte nje kusht ekzistencial per vlefshmerine e kontrates, “forma dat esse rei”.

Liria kontraktuale e paleve ne percaktimin e konvencioneve ne kontratat martesore duhet qe t’u nenshtrohej ketyre kushteve:

Konvencionet te mos vinin ne kundershtim me dispozitat ndalimtare te Kodit (neni 1322).

Parashikimi i konvencioneve te behej me ane te aktit publik para noterit dhe para martese (neni 1326);

Ne prezence dhe me miratim te te gjitheve qe kane qene pale ne kontraten martesore (neni 1326).

Gjithashtu Kodi parashikonte se te gjitha konvencionet martesore te çdo lloji nuk mund te ndrroheshin me asnje menyre mbas celebrimit te marteses (neni 1328).

55

D) Vleresimi i Kolegjeve te Bashkuara ne lidhje me çeshtjen konkrete:Vendimi nr.870, date 07.07.2006 i gjykates se apelit duhet te lihet ne fuqi, por me

arsyetim te ndryshuar. Nga provat qe jane administruar gjate gjykimit eshte provuar se me vertetesen date

19.08.1944 trualli eshte blere vetem nga Sadik Asllanaj me date 19.07.1937. Gjithashtu duke iu referuar parashtrimeve te paleve ndergjyqese qe ndodhen ne dosjen gjyqesore, rezulton se te dyja palet pranojne se shtepia objekt gjykimi eshte ndertuar ne vitin 1939, shtepi kjo qe, ne baze te aktnjoftuni zotnimi date 07.07.1949, rezulton te jete ndertuar me te hollat personale te vete Sadik Asllanit. Gjithashtu nga shqyrtimi i akteve ne dosjen gjyqesore ka rezultuar se ne rastin konkret mungojne pakte te posaçme te hartuara me akt publik para noterit dhe para marteses, si dhe regjistrimi si i tokes ashtu dhe i baneses eshte bere vetem ne emer te Sadik Asllanit.

Kolegjet e Bashkara çmojne se fakti qe Nebiko Asllani eshte martuar me Sadik Asllanin ne date 10.06.1936, perpara blerjes se truallit dhe ndertimit te shtepise, nuk e ben ate bashkepronare, perderisa eshte vertetuar se kjo pasuri eshte vene me te ardhurat personale te Sadikut.

Ne kohen kur eshte vene kjo pasuri ka qene ne fuqi Kodi Civil i 1929-es. Sipas ketij Kodi (shih arsyetimin supra), pasuria e vene gjate marteses nuk prezumohej si bashkepronesi midis bashkeshorteve vetem per shkak te marteses, kjo pasi, duke ju referuar dispozitave te ketij Kodi, del qarte se secili bashkeshort gjate marteses kishte te drejte te kishte pasuri ekskluzive te tij te luajtshme dhe te paluajtshme. Ne rastet kur mungojne pakte te posaçme, te hartuara me akt publik para noterit dhe para marteses, dhe prona e vene gjate marteses figuron ne emer te njerit prej bashkeshorteve, kjo prone i takon bashkeshortit ne emer te te cilit eshte regjistruar.

Per sa me siper, Kolegjet e Bashkuara çmojne se banesa dhe trualli objekt i kontrates se dhurimit te dates 09.10.1982 kane qene ne pronesi vetem te Sadik Asllanit dhe per pasoje, disponimi i tyre nga ana e pronarit te ligjshem me kontraten e dhurimit date 09.10.1982 eshte i bazuar ne ligj dhe si i tille i vlefshem.

Ne lidhje me qendrimin e mbajtuar nga gjykata e apelit per parashkrimin e padise, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se nuk ka padi per “konstatim te pavlefshmerise absolute", per rrjedhoje nese nuk mund te ngrihet nje padi e tille nuk mund te flitet per parashkrim te nje padie qe nuk ekziston. Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte kane mbajtur nje qendrim unifikues te meparshem, sipas te cilit: “pavlefshmeria absolute ... konstatohet nga gjykata edhe kryesisht, duke zgjidhur pasojat ne padine qe po gjykon”. Ne rastin konkret, padia eshte ngritur per njohjen e bashkepronesise qe pretendohet se eshte mohuar me nje veprim juridik absolutisht te pavlefshem".

Kodi Civil, ne nenin 113, ka parashikuar shprehimisht si padi qe nuk parashkruhen padite e njohjes, siç eshte dhe padia e ngritur per njohje bashkepronar.

Gjykata, ndonese eshte ndodhur para padise me kerkime te tilla, e ka trajtuar gabim si padi per shpalljen e pavlefshmerise se veprimit juridik relativisht te pavlefshem. Kur eshte i tille, veprimi juridik eshte ne gjendje te krijoje pasojat juridike te deshiruara dhe qe te mund te pushojne pasojat e ketij veprimi juridik, brenda afatit te parashikuar ne nenin 103, duhet te paraqitet padia perkatese. Kjo lloj padie u nenshtrohet afateve te parashkrimit.

Ne veshtrim te sa me siper, Kolegjet e Bashkuara çmojne se qendrimi i mbajtur nga gjykata e apelit ne pjesen arsyetuese te vendimit, ku percaktohet se “padia e ngritur prej paditesit eshte parashkruar” eshte i gabuar dhe i pabazuar ne ligj dhe per kete pjese arsyetimi i gjykates se apelit duhet ndryshuar.

56

Po keshtu, ne lidhje me qendrimin e mbajtur nga gjykata e apelit ne arsyetimin e vendimit se ne rastin konkret ndodhemi ne kushtet kur pronesia mbi truallin dhe shtepine objekt gjykimi eshte fituar edhe pa titull me ane te parashkrimit fitues, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se gjykata ka zbatuar keq ligjin, dhe edhe per kete pjese, arsyetimi i gjykates se apelit duhet ndryshuar.

Kolegjet e Bashkuara çmojne se pronesia me parashkrim fitues nuk konsiderohet e fituar ipso jure ne nje gjykim me objekt dhe shkak tjeter qe ka lidhje me kete pronesi. Pretenduesit i lind e drejta e ngritjes se padise per te njohur ne nje gjykim te veçante pronesine e fituar me parashkrim fitues, duke paraqitur prova per ekzistencen e kushteve qe kerkon ligji.

Si perfundim, ne rastin ne shqyrtim e paditura eshte bere pronare ne baze te veprimit juridik qe eshte kontrata e dhurimit dhe nuk ka nevoje te perpiqet te vertetoje plotesimin e kushteve per t’u bere pronare, per shkak te parashkrimit fitues.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne baze te nenit 485 te K.Pr.Civile,

V E N D O S Ë NLenien ne fuqi te vendimit nr.870, date 07.07.2006 te Gjykates se Apelit Tirane.Ky vendim është unifikues dhe dërgohet për t’u botuar në Fletoren Zyrtare.

Tirane, me 20.01.2009

MENDIMI I PAKICËSNe gjyqtaret Besnik Imeraj, Evelina Qirjako, Majlinda Andrea dhe Evjeni Sinoimeri

nuk jemi dakord me perfundimet e arritura nga shumica ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ndaj po paraqesim qendrimin tone si vijon:

Pyetja qe eshte shtruar para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte kerkon detyrimisht nje trajtim te hollesishem te konceptit te pasurise bashkeshortore, sipas percaktimeve qe i ben asaj Kodi Civil i vitit 1929. Kjo çeshtje ne Kodin ne fjale gjendet e trajtuar ne kaptinen IV te titullit III (Kontrata e Marteses). Termi qe Kodi ka perdorur per pasurine bashkeshortore eshte “bashkepasunimi midis bashkeshorteve” dhe rregullimet e saj i perkasin neneve 1376 deri ne 1389. Kuptimin e termit “bashkepasunim”, veç jurisprudences se kohes, e ka dhene qarte dhe vete Ky Kod ne nenet 1023 e vijues te tij. Keshtu, neni 1029 i Kodit ka percaktuar qarte targat qe gezon çdo pjestar i bashkepasunimit: “secili nga pjestaret e bashkepasunimit ka zotenimin e plote mbi pjesen e tij dhe mbi gjithe fitimet dhe frytet qe rrjedhin prej asaj pjese. Ky mund te jetersoje, ta çedoje ose ta hipotekoje lirisht kete pjese edhe ne kambe te tij te vere te tjere ne gezimin e saj, pos kur te drejtat jane thjeshte personale. Por efekti i jetersimit ose i hipotekes kufizohet vetem ne ate porcion, qe kishte me i takue pjestarit ne rast pjestimi”. Shumica, ne vendimin e saj, arsyeton se ne kreun e mesiperm, veç konceptit te bashkepasunimit midis bashkeshorteve, gjejne trajtim dhe dy institute te tjera te te drejtes familjare, qe jane “dota” dhe “pasuria parafernale”. Ketyre dy institutive shumica i ka bere nje trajtim teper te gjere ne vendim, duke patur per qellim te evidentoje qendrimin e saj se pasuria e vene gjate marteses nuk prezumohej si pasuri midis bashkeshorteve vetem per shkak te marteses, pasi secili prej bashkeshorteve kishte te drejte te kishte pasuri ekskluzive te tij te luajtshme dhe te paluajtshme. Pakica eshte e mendimit se te

57

dyja keto institute te rendesishme ne fakt, nuk bejne gje tjeter, veçse parashikojne fatin qe do te kishin mbas lidhjes se marteses pasuria qe gruaja kishte pasur para lidhjes se saj. Por ato nuk bejne asnje rregullim ne lidhje me pasurine qe vihet nga bashkeshortet gjate kohes se marteses, gje per te cilen Kolegjet e Bashkuara jane iniciuar per te analizuar dhe konkluduar ne kete proçes.

Keshtu me te drejte arsyetohet se “dota”, kur eshte konstituar si e tille konform kerkesave ligjore, eshte nje pasuri qe vazhdon te mbetet pas marteses si pasuri e gruas, duke patur burri vetem te drejten e administrimit. Po keshtu “pasuria parafernale” eshte pasuria qe gruaja ka patur para marteses, e cila nuk eshte perfshire ne “dote”. Sigurisht ne konceptin qe i ka dhene ketij instituti Kodi i vitit 1929, ajo vazhdonte te ishte edhe pas marteses pasuri e gruas, per te cilen bashkeshorti nuk kishte as te drejten e administrimit dhe as te kerkimit te kredive nese nuk kishte porosi nga gruaja. Shumica ka bere nje interpretim te zgjeruar te dispozitave qe lidhen me kete institut, duke perfshire ne kete pasuri jo vetem te mirat qe gruaja kishte ne momentin e marteses ligjore, por edhe ato qe kishte fituar me vone me çdo lloj titulli, qofte suksedimi, dhurimi, ose rrjedhoje e punes se saj. Kemi mendim te kundert lidhur me kete interpretim, pasi vete fjala parafernale, e ardhur nga fjala greke “parapherna”, do te thote pasuri ne pronesi te gruas, e cila me rastin e marteses nuk eshte kushtituar dote. Ne kete menyre eshte keqinterpretuar koncepti i kesaj pasurie, e cila sipas nesh i perket gjithmone periudhes se para marteses. Megjithate nuk e shohim me vend te ndalemi ne kete moment, sepse mendojme qe çeshtja qe kerkohet te trajtohet nga keto Kolegje lidhet me pasurine qe vihet gjate marteses, e cila i referohet institutit te trete qe trajtohet ne kete kre, “bashkepasunimit midis bashkeshorteve”.

Duke ju rikthyer parashikimeve te dispozites qe cituam me lart ne lidhje me bashkepasunimin, si dhe nisur nga trajtimi qe shumica i ka bere ketij koncepti dhe raportit te tij me konceptin tjeter te parashikuar ne kete Kod, ate te “bashkezotenimit”, po ndalemi per te dhene konsideratat tona si me poshte:

Jurisprudenca e kohes, faktin se nje send mund t’i perkase shume personave bashkarisht e ka konsideruar si bashkezotenim, ose ne nje kuptim me te gjere ne bashkepasunim. Ne komentarin e Kodit Civil te vitit 1929 te autorit Baltasar Benussi, nen titullin “Sendet, zotenimi dhe modifikimet e tija” eshte dhene kuptimi i ketyre dy termave, qe gjeresisht jane perdorur ne Kodin ne fjale. Sipas tij, megjithese fjalet bashkepasunim dhe bashkezotenim konsiderohen te nje kuptimta midis tyre, ka nje diference si ajo qe ekziston midis gjinsit dhe llojit: bashkepasunimi ka nje kuptim shume me te gjere se bashkezotenimi. Ai nga nje ane perfshin bashkezotenimin, i cili eshte lloji me me rendesi i bashkepasunimit, dhe nga ana tjeter perfshin edhe bashkepasunimin e sendeve te destinuara per t’u gezuar se bashku, bashkepasunimin midis bashkeshorteve, bashkepasunimin e shokeve, si dhe midis trashegimtareve dhe legatereve. Me tej ai permend se ne titullin e bashkepasunimit Kodi yne ka patur parasysh posaçerisht bashkezotnimin (fq. 45 e botimit te vitit 1931).

Meqenese edhe neni 1029, i cituar me lart, si nje nder tagrat kryesore te pjestarit ne bashkepasunim ka ate te zotenimit te plote mbi pjesen e tij, po i referohemi konceptit qe i jep Kodi Civil i kohes termit “zotenim”. Neni 794 nen titullin e dispozitave te pergjithshme per zotenimin e parashikon kete te fundit si “ … e drejta per me gezue dhe me disponue sendet pa asnje kufizim tjeter jashte atyre qe caktohen me ligj ose me rregullore”.

Pare ne kendveshtrimin e dispozitave qe cituam me siper, rezulton qarte se ne konceptin e zotenimit perfshihen gjithe tagrat e pronarit mbi sendin dhe duke shkuar me tej, mund te thuhet se bashkepasunimi nuk eshte gje tjeter veçse, e thene me terminologjine e perdorur ne kohen e sotme, bashkepronesia qe ne rastin konkret eshte e nje lloji te posaçem - ajo midis bashkeshorteve.

58

Po çfare do te perfshihet ne pasurine bashkeshortore?Kodi Civil u ka dhene te drejten bashkeshorteve qe vete ata te vendosin mbi pasurine

qe do te kene se bashku pas marteses, duke lidhur per kete qellim pakte te posaçme (konventa bashkepunimi), te cilat do te ishin te mundura edhe ne rastet kur ishte kushtituar dote, por me kufizimin qe nuk mund te kalonte caqet e nje bashkepasunimi te fitimeve. Nese vete bashkeshortet nuk kishin bere disponime te tilla qe ne kontraten e marteses, do te zbatoheshin dispozitat e kaptines qe rregullon bashkepasunimin midis bashkeshorteve, si dhe dispozitat e titullit “Shoqnia”, ne te cilen referon neni 1377 i Kodit.

Ne fakt Kodi, nepermjet perjashtimeve te vendosura ne nene te veçanta te tij per kategori te caktuara te pasurise qe nuk mund te konsiderohen pjese e bashkepasunimit (e bashkepronesise), ka lene te kuptohet se gjithçka tjeter qe nuk eshte pjese e ketyre perjashtimeve eshte pjese e bashkepasunimit dhe duhet trajtuar si e tille. Sipas nenit 1378 te Kodit: “nuk mund te perfshihen ne bashkepasunim as aktivi dhe pasivi i tashme i bashkeshorteve, as pasunija qe u vjen si trashegim ose dhurate sa vazhdon bashkepasunimi; por gezimi i pasunise se lujtshme ose te palujtshme te tashme dhe te ardhme te bashkeshorteve, hyn ne bashkepasunim”. Ky eshte i vetmi perjashtim qe Kodi ben per sendet e bashkepasunimit, kuptohet duke mos trajtuar ketu doten apo pasurine parafernale, te cilat jane trajtuar ne kaptina te veçanta te ketij Kodi. Kjo do te thote se çdo pasuri tjeter veç asaj qe nuk eshte perjashtuar ben pjese ne bashkepasunim. Duhet thene se megjithe perjashtimet e vendosura ne dispoziten e mesiperme, perseri ligji i kohes edhe gezimin e pasurise se perjashtuar me siper nga bashkepasunimi e ka konsideruar se hyn ne bashkepasunim.

Veç ketij perjashtimi qe duket se u perket sendeve te paluajtshme, ne nenin 1380 eshte parashikuar dhe nje perjashtim tjeter lidhur me sendet e luajtshme. Kjo dispozite i ngarkon bashkeshortet me detyrimin qe para marteses te bejne nje pershkrim autentik te sendeve (pasuri e luajtshme) qe kane. Po keshtu, nje pershkrim i tille duhet bere edhe per sendet e luajtshme qe u vijne sa vazhdon bashkepasunimi. “Ne mungese te nje pershkrimi te tille ose te nje titulli autentik tjeter, sendet e luajtshme konsiderohen si fiime te bashkepasunimit”.

Shohim se ligjvenesi lidhur me rregullimin e bashkepasunimit midis bashkeshorteve ka bere nje referim te titulli “Shoqenia”. Ai e ka konsideruar martesen (sigurisht vetem persa i perket pasurise dhe rregullave te administrimit te saj) si nje shoqeri te krijuar mes dy bashkeshorteve dhe, duke mos dashur te bjere ne perseritje, rregullimet e bera ne titullin per kontraten e shoqerise i ka konsideruar si te barazvlefshme edhe per rregullimin e pasurise se bashkeshortore.

Sigurisht referimi qe ky Kod ben i perket rregullimeve te shoqerise universale te fitimeve dhe jo shoqerise universale te pasurive. Sa me siper, kushtezohet nga paragrafi 1 i nenit 1376, i cili parashikon: “Nuk u permetohet bashkeshorteve te kontraktojne bashkepasunim universal tjeter, veçse ate te fitimeve ...” .

Sqarimin e asaj qe perfshihet ne pasurine e shoqerise universale te fitimeve e ben neni 1639 i Kodit, sipas te cilit: “Shoqnia universale e fitimeve perfshin gjithçka do te vetesojne palet sa vazhdon shoqnia me industrine te çdo lloj te tyne; ne kete shoqni nuk perfshihet as pasunia e lujtshme as e palujtshme qe ka secili prej shokeve ne kohen e kontrates, por hyn vetem gezimi i ketyne”. Pra sipas ketyre percaktimeve, çdo gje qe vetesojne palet gjate kohes sa vazhdon shoqeria (ne rastin konkret martesa) eshte pasuri e shoqerise (e bashkeshorteve).

Po t’i rikthehemi perseri kaptines per bashkepasunimin midis bashkeshorteve, dispozitat e saj çartjen e bashkepasunimit e lidhin ose me zgjidhjen e marteses, ose me deklarimin e absences (mungeses) se njerit nga bashkeshortet, ose me veçimin personal definitiv ose me veçimin e pasurive te bashkeshorteve te vendosur prej gjykates (neni 1384). Pra ne mungese te rasteve te tilla, bashkepasunimi vazhdon sa vazhdon martesa, ose e thene me termin qe perdoret ne kreun shoqenia, sa vazhdon kjo e fundit.

59

Nga analiza e gjithe sa u tha me lart, pakica eshte e mendimit se pasuria e fituar nga njeri prej bashkeshorteve per sa kohe vazhdon martesa dhe pa qene ne asnjeren prej kushteve te tjera te nenit 1384 te ketij Kodi, do te konsiderohet si pasuri e te dy bashkeshorteve. I takon bashkeshortit qe pretendon, te provoje se te ardhurat me te cilat eshte blere pasuria kane qene te tijat dhe jo te perfshira ne bashkepasunim.

Po t’i referohemi rrethanave te çeshtjes konkrete, ka rezultuar se trualli mbi te cilin eshte ngritur shtepi eshte blere ne vitin 1937, ne nje kohe qe martesa mes dy bashkeshorteve eshte lidhur qe ne vitin 1936. Nga aktet qe ndodhen ne dosje nuk rezulton te behet fjale qe Sadik Asllanaj (bashkeshorti ne emer te te cilit figuron i regjistruar trualli), te kete patur te ardhura (mjete financiare), te cilat t’i kete patur te vetat qe para marteses, ose t’i kete fituar dhe t’i kete mbajtur si te vetat pas marteses. Kjo per faktin se mungon ndonje pershkrim autentik nga ato qe ben fjale neni 1380 i Kodit, i cili do te bente qe ato te ishin vetem te njerit bashkeshort. Ne kuptim te asaj qe argumentuam me lart, barra per te provuar sa me siper do t’i takonte ketij te fundit, gje qe nuk eshte bere gjate gjykimit.

Eshte prezumim i njohur ai qe, pronari i truallit eshte dhe pronari i ndertimit te ngritur mbi kete truall. Ka rezultuar se shtepia eshte ndertuar duke filluar nga viti 1938 e ne vijim dhe vetem ne vitin 1949 eshte bere akt njoftunia, sipas te ciles rezulton qe Sadik Asllanaj te kete ndertuar me paret e veta kete shtepi. Duke patur parasysh faktin se akt njoftunia me terminologjine e sotme nuk eshte veçse nje vertetim fakti pronesie, i cili konsiderohet si nje vendim deklarativ, si dhe prezumimin e cituar me lart, perderisa nuk eshte vertetuar qe Sadik Asllani te kete patur te ardhura më vete jashte te ardhurave si fitime te bashkepasunimit, me te cilat ta kete ndertuar shtepine, ajo duhet konsideruar si bashkepronesi e te dy bashkeshorteve.

Lidhur me pjeset e secilit bashkeshort, duhen patur parasysh rregullimet e nenit 1024 te ketij Kodi, i cili parashikonte se porcionet e atyre qe kane pjese ne bashkepasunim prezumohen baraz deri sa te provohet e kunderta. Pakica konsideron te drejte qendrimin e mbajtur nga gjykata e rrethit, e cila e ka njohur paditesin Bashkim bashkepronar ne 1/12 pjese qe trashegon nga nena e tij e vdekur.

Lidhur me pretendimin e te paditurve per parashkrimin e te drejtes se ngritjes se padise per goditjen e kontrates se dhurimit, pretendim qe ka gjetur baze dhe ne arsyetimin e vendimit te gjykates se apelit, pakica eshte po e atij mendimi te arsyetuar edhe ne vendimin e shumices, se nuk ka vend per parashkrim kur behet fjale per veprime juridike absolutisht te pavlefshme. Ky eshte qendrim qe eshte mbajtuar vazhdimisht, madje dhe nga Kolegjet e Bashkuara te kesaj gjykate ne vendime te meparshme. Meqenese mendimi yne perputhet me ate ç’ka argumenton shumica, nuk po ndalemi ne hollesi te metejshme.

Per sa me siper, mendojme se vendimi i Gjykates se Apelit Tirane duhej prishur dhe duhet te lihej ne fuqi vendimi i gjykates se rrethit.

Evjeni Sinoimeri Besnik Imeraj

Majlinda Andrea Evelina Qirjako

60




Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnetarGani Dizdari AnetarIrma Bala AnetareEvjeni Sinoimeri AnetareSpiro Spiro Anetar Ardian Dvorani AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarEvelina Qirjako Anetare Arjana Fullani AnetareMajlinda Andrea AnetareAndi Çeliku AnetarGuxim Zenelaj AnetarAleksander Muskaj Anetar

ne seancat gjyqesore te dates 07.01.2009 dhe 06.02.2009 moren ne shqyrtim çeshtjen civile qe i perket:

ANKUES: MIRELA MISHGJONI, perfaqesuar ng a avokati Artan Hajdari.

KUNDËR: KESHILLIT TE LARTE TE DREJTESISE, perfaqesuar ne gjykim nga Inspektori Lazer Sallaku.

OBJEKTI:Anullimi i vendimit nr.235/7, datë 24.10.2008

i Këshillit të Lartë të Drejtësisë per shkarkimin nga detyra te gjyqtares Mirela Mishgjoni.

Baza Ligjore: Neni 30, 42, 147/6 të Kushtetutës të Republikës së Shqipërisë.

Neni 6/1 i Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut.Nenet 36 i Ligjit nr.9877, datë 18.02.2008

“Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”.

61

Këshilli i Lartë i Drejtësisë (KLD), me vendimin nr.235/7, datë 24.10.2008, ka vendosur:

Pranimin e kërkesës për procedim disiplinor të Ministrit të Drejtësisë ndaj gjyqtares të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, Mirela Mishgjoni, dhe shkarkimin e saj nga detyra, për sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, që cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor, si dhe për paaftësi profesionale.

Kunder ketij vendimi ka paraqitur ankim ankuesja Mirela Mishgjoni dhe kerkon anullimin e tij, duke parashtruar keto shkaqe:

- Nga data 23.12.2004 e në vazhdim Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe organet administrative, me mospranim në heshtje, kanë refuzuar të zbatojnë vendimin e Gjykatës Kushtetuese.

- Gjatë gjykimit disiplinor - administrativ nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë janë shkelur dispozitat proceduriale dhe materiale të Ligjit nr.9877 datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”.

- Shkaku dhe baza ligjore e kërkesave të Ministrit të Drejtësisë, të cilat janë përdorur nga KLD për marrjen e masës disiplinore shkarkim nga detyra, nuk ekzistojnë më.

- Në nenin 31/1 të ligjit nr.9877 datë 18.02.2008, në lidhje me përgjegjësinë disiplinore të gjyqtarit, është parashikuar se: “Gjyqtari i nënshtrohet përgjegjësisë disiplinore në rastet dhe me garancitë e parashikuara në ligj. ”Ligji kushtetues, jurisprudenca evropiane dhe ajo vendase, kanë pranuar njësimin e elementeve kryesore të përgjegjësisë administrative me atë penale. Në këtë detyrim ligjor, organi administrativ apo gjykata nuk mund të shpallin fajtorë subjektet, për veprime të cilat nuk parashikohen më si dhunim i marrëdhënieve të caktuara apo të japin dënime që nuk ekzistojnë më apo që me ligj nuk i përgjigjen faktit të paligjshëm.

- KLD ka mospërfillur dhe ka dhunuar haptazi nenin 35 të ligjit nr.9877 datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. Asnjëherë përgjatë 8 viteve që ka vazhduar procedimi disiplinor, nuk është respektuar qoftë edhe një nga detyrimet e parashikuara në ligj të cituara më sipër. Nuk jam informuar nga Ministri i Drejtësisë apo KLD për faktet e akuzuara, shkeljet dhe sanksionet që mund të vendosen, si dhe për inspektorët që janë marrë me inspektimet. Nga KLD më është mohuar e drejta për të formuluar dhe parashtruar pretendime dhe kërkesa; për t’u njohur me dokumentet e procedimit disiplinor dhe për të depozituar prova të mjaftueshme. KLD ka zbatuar rregulla më rënduese në një procedim që ka nisur 8 vjet më parë dhe ka proceduar për të njëjtat akte dhe sjellje për të cilat jam gjykuar në procese displinore gjyqësorë dhe kushtetuese të mëparëshëm.

- Gjatë gjykimit disiplinor - administrativ nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, janë shkelur dispozitat kushtetuese, pikërisht nenet 30, 42, 147/6 të Kushtetutës së Repubikës.

- KLD ka dhunuar parimin kushtetues të prezumimit të pafajsisë. Vendimmarrja e KLD ishte konkluzion i një procesi disiplinor-administrativ të zhvilluar para masave të gjera popullore në ambiente popullore të një qyteti në veri të Shqipërisë. (Fakti provohet me kronikat e mediave elektronike dhe të shkruara.)

- KLD ka zhvilluar një proces jo të rregullt ligjor. Proçesi jo i rregullt ligjor përfaqësohet nga dhunimi i detyrimeve të përcaktuara në ligjin organik, mohimi i të drejtës së mbrojtjes dhe dhunimi i prezumimit të pafajsisë.

- Në mënyrë të përsëritur haptazi në kundërshtim me praktikën e Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë me praktikën e Gjykatës Kushtetuese dhe me praktikën e vet, KLD me vendimin e ankimuar ka dhunuar nenin 147/6 të Kushtetutës dhe nenin 6/1, 2 të Konventës Evropiane “Për mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut”.

62

Procedimi disiplinor dhe gjykimi administrativ nuk përmbushin asnjë nga kërkesat e Konventës dhe kanë pasur kohëzgjatje të paarsyeshme. Nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk pranohet vendimi përfundimtar i Gjykatës Kushtetuese që njeh “ipso legge” statusin e gjyqtarit dhe cënohet pavarësia dhe palëvizshmëria e gjyqtarit.

- KLD me vendimin e saj del jashtë kompetencave ligjore kur mospërfill rrethanën e faktit dhe konkluzionet e arritura me vendimin përfundimtar të Gjykatës Kushtetuese.

- Kërkesat për procedim disiplinor janë të pabazuara në ligj. Faktet dhe arsyetimi që parashtrohet në to janë të pavërteta. Shkaku i procedimit vjen në kundërshtim të hapur me zgjidhjet e dhëna nga Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese, veprimtaria dhe vendimet e të cilave njihen nga Kushtetuta e Republikes së Shqipërisë si institute të realizimit të drejtësisë kontrollit të vendimeve gjyqësore dhe si burim i ligjit.

- Në lidhje me gjykimin e çështjeve me akuzë mbajtje, shitje, prodhim të cannabis sativa (nenet 283-285 të Kodit Penal). Gjykata e bazuar në kuptimin dhe interpretimin e përgjithëshëm të ligjit nën ndikimin e praktikës së Gjykatës së Lartë e njohur deri në atë kohë ka vlerësuar që përcaktimi juridik i prokurorit nuk i është përgjigjur cilësimit të drejtë ligjor të rrethanës së faktit duke i dhënë faktit një përcaktim juridik të ndryshëm nga ai i kërkuar nga prokurori. I njëjti qëndrim është mbajtur nga të gjitha gjykatat e Republikës të të gjitha niveleve në atë periudhë.

- Vendimi i KLD është në kundërshtim të hapur me ligjin themelor dhe jurisprudencën e Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë dhe të Gjykatës Kushtetuese, te cilat, në disa vendime të tyre, kanë rikonfirmuar qartë statusin e gjyqtarit dhe si mundësi të vetme të shkarkimit të tij nga detyra kanë njohur praninë e një prej rasteve të parashikuara në nenin 147 të Kushtetutës së Republikës. Gjatë procedimit displinor nuk është verifikuar asnjë akt sjellje që diskrediton rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit dhe cënon në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor.

- Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk ka të drejtë t’i interpretojë vendimet gjyqësore në mënyrë negative për të ngarkuar me përgjegjësi disiplinore gjyqtarin që ka qenë në përbërje të trupit gjykues. Këto vendime qoftë të formës së prerë mund të jenë shkak për shkarkim nga detyra nëse shoqërohen me akte e sjellje që diskreditojnë figurën e gjyqtarit.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Arjana Fullani dhe Ardian Dvorani;

ankuesen Mirela Mishgjoni dhe perfaqesuesin e saj, avokatin Artan Hajdari, qe kerkuan shfuqizimin e vendimit nr.235/7, date 24.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise dhe kthimin ne detyren e meparshme; perfaqesuesit e Keshillit te Larte te Drejtesise, qe kerkuan lenien ne fuqi te vendimit te lartpermendur te ketij Keshilli; dhe si shqyrtuan e biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËRrethanat e çështjesRezulton nga aktet se ankuesja Mirela Mishgjoni është emëruar gjyqtare në Gjykatën

e Rrethit Gjyqësor Vlorë në vitin 1996. KLD ka zhvilluar nëpërmjet Inspektoriatit të tij një inspektim në Gjykatën e Rrethit

Gjyqësor Vlorë dhe në Gjykatën e Apelit Vlorë, për të kontrolluar mbarëvajtjen e punës për vitet 2000 dhe 2001.

Në vijim të relacionit të hartuar nga Inspektoriati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë me nr.511 datë 20.12.2001, Ministri i Drejtësisë, me anë të shkresës nr.96/1 prot., datë 05.02.2001, i përcjell Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kërkesën për fillimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtares të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, Mirela Mishgjoni. Kjo

63

kerkese eshte mbështetur në nenin 42/2 të ligjit nr.8436, datë 28.12.1998 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. Aty theksohet se gjyqtarja Mishgjoni ka shkelur kërkesat e Kodit të Procedurës Penale, lidhur me pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit V.Q., e për këtë arsye, kërkohet t’i jepet masa disiplinore “vërejtje me paralajmërim”.

Me vendimin nr.122/2, datë 12.01.2002 të KLD, gjyqtarja Mishgjoni është pezulluar nga detyra.

Në relacionin shtese te Inspektoriatit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, datë 25.03.2002, me objekt: “Për shkelje të ligjit në gjykim të disa çështjeve penale dhe civile nga ana e gjyqtares së Gjykatës së Shkallës së Parë të Rrethit Gjyqësor Vlorë, Mirela Mishgjoni”, pretendohet se jane identifikuar raste te tjera te gjykimeve te ankueses me shkelje te dispozitave te Kodit Penal dhe Kodit te Procedures Penale.

Prandaj, me shkresën nr.96/4 prot., datë 02.05.2002 Ministri i Drejtësisë i përcjell Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kërkesën shtesë për fillimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtares të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, Mirela Mishgjoni, duke kërkuar t’i jepet masa disiplinore “shkarkim nga detyra” në mbështetje të nenit 42/5 të ligjit nr.8436, datë 28.12.1998 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”.

Nga shqyrtimi i dosjes ka rezultuar se, KLD nuk ka mundur të shqyrtojë kërkesën për procedim disiplinor më 27.05.2002 dhe 15.06.2002 për arsye se, ankuesja, gjyqtarja Mirela Mishgjoni ka paraqitur dy raporte mjeksore afatgjatë me diagnozë neurozë depresive dhe sindromë depresive. Mbledhja e KLD është shtyrë për më datën 15.07.2002. Ankuesja ka njoftuar me telegram subjektin e interesuar se, për shkak të gjendjes së rëndë shëndetesore, nuk mund të ishte e pranishme në këtë mbledhje, duke paraqitur dhe një raport mjeksor. Por KLD ka vleresuar zhvillimin e seancës në mungesë të ankueses dhe ka vendosur shkarkimin e saj nga detyra.

Ankuesja u ankua kunder vendimit të mësipërm në Gjykatën e Lartë, duke kërkuar anullimin e vendimit nr.130, datë 15.7.2002 të KLD për shkarkimin e saj nga detyra e gjyqtarit.

Pas shqyrtimit të kësaj çështjeje në seancat gjyqësore të datave 11.11.2002 dhe 18.11.2002, Kolegjet e Bashkuara te Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.83, vendosën mospranimin e kërkesës së ankueses.

Në vazhdim rezulton se, ankuesja Mirela Mishgjoni është ankuar në Gjykatën Kushtetuese, e cila, pasi ka marrë në shqyrtim këtë çështje, ka konkluduar se:

Në këtë rast KLD ka shkelur të drejtën e ankueses për t’u dëgjuar dhe mbrojtur në kuptim të nenit 42 të Kushtetutës, si dhe të nenit 6 të KEDNj. Prandaj, me vendimin nr.17 datë 12.11.2004 ka vendosur: “Shfuqizimin si të papajtueshëm me Kushtetutën të vendimit nr.130 datë 27.05.2002 të KLD dhe të vendimit nr.83, datë 18.11.2002 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë; dërgimin e çështjes për rishqyrtim në KLD”.

Më 04.05.2005 ankuesja Mirela Mishgjoni i është drejtuar Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Ankuesja ka pretenduar se, mosekzekutimi i vendimit të Gjykatës Kushtetuese nr.17, datë 12.11.2004 nga KLD ka cënuar të drejtën e saj për një proces të rregullt ligjor, në përputhje me nenin 6/1 të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut.

Më datën 15.02.2008 Presidenti i Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut ka kërkuar opinionet e Qeverisë Shqiptare në lidhje me kërkesën, si dhe ofrimin e mundësive për zgjidhjen e mosmarrëveshjes me pajtim.

Zyra e Përfaqësuesit Ligjor pranë Organizatave Ndërkombëtare për të Drejtat e Njeriut në Ministrinë e Punëve të Jashtme, pasi ka kontaktuar edhe me KLD, ka paraqitur më 9 Qershor 2008 në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut komentet e palës Shqiptare lidhur me ankimin “Mishgjoni kundër Shqipërisë”.

Për zbatimin e vendimit të Gjykatës Kushtetuese, KLD ka rimarrë në shqyrtim procedimin disiplinor të gjyqtares Mirela Mishgjoni. Ky rishqyrtim rezulton të jetë shtrirë në

64

tre mbledhje të tij, respektivisht më datën 07.07.2008, ku u dëgjuan pretendimet e gjyqtares së proceduar, nderkohe qe ministri deklaroi se materiali i tij ishte i depozituar me shkrim. Në mbledhjen e datës 08.09.2008 procedimi disiplinor u shty për t’i krijuar mundësi anëtarëve të KLD të njiheshin më në detaje me materialet e kërkesës për procedim disiplinor të asaj gjyqtareje dhe kjo e fundit të paraqitej personalisht ose me përfaqësues. Përfundimisht, shqyrtimi i procedimit është bërë më datën 24.10.2008, ku është dëgjuar kërkesa e Ministrit të Drejtësisë, gjyqtarja e proceduar, si dhe është kaluar në diskutime dhe më pas është konkluduar në marrjen e vendimit për: “Pranimin e kërkesës për procedim disiplinor të Ministrit të Drejtësisë ndaj gjyqtares të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, Mirela Mishgjoni, dhe shkarkimin e saj nga detyra, për sjellje që diskretitojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, që cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor si edhe për paaftësi profesionale.”.

Kerkimi i ankueses Ankuesja Mirela Mishgjoni ka kërkuar përpara Kolegjeve te Bashkuara të Gjykatës së

Lartë anullimin e vendimit nr.235/7 datë 24.10.2008 të KLD, ndermjet te tjerave, duke u mbështetur në nenet 42, 147/6 të Kushtetutës dhe nenin 6/1 të Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut (KEDNJ).

E drejta e zbatueshmeNeni 42 i Kushtetutës:“1. Liria, prona dhe të drejtat e njohura me Kushtetutë dhe me ligj nuk mund të

cenohen pa një proces të rregullt ligjor.2. Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, të lirive dhe të interesave të tij kushtetues dhe

ligjorë, ose në rastin e akuzave të ngritura kundër tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj.”

Neni 132/1 i Kushtetutës:“1. Vendimet e Gjykatës Kushtetuese kanë fuqi detyruese të përgjithshme dhe janë

përfundimtare.”Neni 147/6 i Kushtetutës:“6. Gjyqtari mund të shkarkohet nga KLD për kryerjen e një krimi, për paaftësi

mendore a fizike, për akte e sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit ose për pamjaftueshmëri profesionale. Kundër këtij vendimi gjyqtari ka të drejtë të ankohet në Gjykatën e Lartë, e cila në këtë rast, vendos me kolegje të bashkuara.”

Neni 6/1 i KEDNJ: “1.Kushdo ka te drejte qe çeshtja e tij te degjohet drejtesisht, publikisht dhe brenda nje

afati te arsyeshem nga nje gjykate e pavarur dhe e paaneshme, e krijuar ligjerisht, e cila do te vendose qofte per konfliktet mbi te drejtat dhe detyrimet e tij me karakter civil, qofte per bazueshmerine e çdo akuze te natyres penale te drejtuar kunder tij..... . .”

Jurisprudenca e Gjykates Evropiane te te Drejtave te Njeriut:Ne çeshtjen Campbell dhe Fell kundër Mbretërise së Bashkuar (28.06.1984)

(kerkesa nr.7819/77 dhe 7878/77), ku Gjykata Evropiane per Mbrojtjen e te Drejtave te Njeriut eshte marre edhe me konceptet e gjykates se pavarur dhe te paaneshme, eshte theksuar se, …palevizshmeria e gjyqtareve nga ekzekutivi duhet te konsiderohet ne pergjithesi si rrjedhoje e pavaresise se tyre dhe si pasoje te perfshihet ne garancite e parashikuara ne nenin 6/1 te Konventes Europiane per Mbrojtjen e te Drejtave dhe Lirive Themelore te Njeriut.

65

Ne perfundim te shqyrtimit te çeshtjes, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte konstatuan tejzgjatjen e procedurave nga ana e KLD per marrjen e mases disiplinore ndaj gjyqtares Mirela Mishgjoni.

Neni 147/4 i Kushtetutes percakton kompetencen e KLD per te vendosur për përgjegjësinë disiplinore te gjyqtareve. “Disponibiliteti” ne kete rast i KLD eshte i ndërvarur, veç të tjerave, edhe me kohen qe kerkohet per te marre ne shqyrtim dhe vendosur nje mase disiplinore prej saj.

Referuar dates se vendimit te Gjykates Kushtetuese (12.11.2004) si dhe dates kur KLD, ne zbatim te ketij vendimi, ka rishqyrtuar çështen e gjyqtares se mesiperme dhe ka vendosur (24.10.2008), konstatohet se, masa disiplinore e shkarkimit nga detyra eshte marre tej çdo afati te arsyeshem, duke cenuar keshtu te drejten e gjyqtares Mirela Mishgjoni per nje proces te rregullt ligjor.

Kriteri “afat i arsyeshem” fillon te veproje sapo nje gjyqtar vihet perpara pergjegjesise disiplinore nga KLD dhe pezullohet ne ushtrimin e funksionit te gjyqtarit dhe ky moment mund te konsistoje edhe perpara se rasti te shqyrtohet nga KLD.

Ne keto kushte, Kolegjet e Bashkuara vleresojne se, procedurat e rimarrjes se mases disipilore ndaj gjyqtares Mirela Mishgjoni, te cilat perfunduan pas 4 vjetesh nga data e dhenies se vendimit te Gjykates Kushtetuese, nuk permbushnin kerkesen e afatit te arsyeshem qe permban ne vetvehte procesi i rregullt ligjor.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte vleresojne se eshte vendi per te evidentuar qe, e drejta per nje proces te rregullt ligjor eshte nje e drejte themelore e njeriut, qe garantohet nga Kushtetuta e Shqiperise dhe gjen nje mbrojtje te veçante nga KEDNJ.

I takonte KLD-se që, ne plotesim te obligimeve kushtetuese dhe pikerisht te kerkesave qe rrjedhin nga neni 147 i saj, te ushtronte funksionet e saj ne menyre te tille per te garantuar te drejten e gjyqtarit, qe brenda nje afati te arsyeshem te kishte nje vendim perfundimtar ne lidhje me ndeshkimin disiplinor.

Per kete arsye, nga Kolegjet e Bashkuara konstatohet shkelje e nenit 42 te Kushtetutes se Shqiperise nga ana e KLD.

Karta Evropiane mbi Statutin per Gjyqtaret, e cila bazohet ne nenin 6 te Konventes Evropiane per Mbrojtjen e te Drejtave dhe Lirive Themelore te Njeriut, garanton ne piken 1.4 te drejten e ankimit te çdo gjyqtari/eje qe konsideron se, e drejta e tij/saj per nje proces te rregullt ligjor sipas Statusit i Gjyqtarit/es kercenohet ose shkelet ne çfaredo menyre.

Kjo do te thote qe, gjyqtaret nuk mund te lihen te pambrojtur kundrejt shkeljes se "statusit" te tyre nga mosushtrimi prej KLD, brenda kohes se nevojshme, te funksioneve perkatese kushtetuese. Pra, gjyqtaret nuk mund te lihen te pambrojtur kundrejt lenies se tyre "pezull" tej nje afati te arsyeshem per shkak te mospermbushjes se obligimeve kushtetuese nga vete KLD, e qe, ne çeshtjen objekt gjykimi, rrjedhin nga vendimi i lartpermendur i Gjykates Kushtetuese me te cilin KLD-se i është dërguar çështja për rishqyrtim.

Pezullimi si gjyqtare e ankueses nuk mund te justifikonte ne vetevete karakterin e tejzgjatur te procedurave per marrjen e mases disiplinore. Aq me teper qe, pezullimi nga funksioni i gjyqtarit nuk perben ne vetvete nje mase disiplinore sipas Kushtetutes dhe ligjit per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republikën e Shqipërisë, por nje mase me karakter te perkohshem, derisa KLD te vendose perfundimisht per shkarkimin ose jo te gjyqtarit. Sipas ketij kendveshtrimi, gjate kesaj periudhe gjyqtari/ja pengohet te ushtroje funksionin e tij/saj si gjyqtar/e, por jo te mostrajtohet si e tille. Mbajtja e gjyqtarit/es pezull per nje kohe kaq te gjate dhe pa e paguar vjen ne kundershtim me “statusin” e gjyqtarit, qe parashikon Karta Evropiane mbi Statutin per Gjyqtaret.

Siç rezulton, ankuesja de facto nuk ka vazhduar te jete gjyqtare qysh nga data 12.01.2002 dhe nuk është trajtuar si e tillë.

66

Nga ana tjeter, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne te vene ne dukje se, e drejta per nje proces te rregullt ligjor nuk ka karakter thjesht procedurial dhe aq me teper nuk mund te trajtohet si e tille kur behet fjale per procedura qe ndermerren ndaj nje gjyqtari/eje. Kjo per faktin se, gjyqtari/rja ka nje rol te veçante ne demokraci per mbrojtjen e te drejtave dhe lirive themelore te Njeriut dhe gezon nje status te privilegjuar, siç percaktojne parimet themelore te Kartes Evropiane qe perbejne Statutin per gjyqtaret ne nje shtet ligjor dhe te se drejtes.

Ne keto kushte, e drejta per nje proçes te rregullt ligjor, si nje e drejte themelore kushtetuese, e ushtruar ne kete rast nga gjyqtarja Mirela Mishgjoni, nuk do te kishte kuptim ne rast se ajo nuk do te kishte nje mbrojtje efektive.

Keshtu, masa disiplinore e marre tej nje afati te arsyeshem ndaj kesaj gjyqtareje eshte e paefektshme dhe konsiderohet e pavlefshme nga Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte. Prandaj, vendimi i KLD-së duhet te shfuqizohet, si i pambeshtetur ne nenin 42/2 dhe 147/6 te Kushtetutes te Republikes se Shqiperise.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne mbeshtetje te nenit 147/6 te Kushtetutes

se Republikes se Shqiperise dhe nenin 36/1 te Ligjit nr.9877, date 18.02.2008 "Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise“,

V E N D O S Ë NShfuqizimin e vendimit nr.235/7, date 24.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per

shkarkimin nga detyra te gjyqtares Mirela Mishgjoni, si antikushtetues.

Tirane, me 06.02.2009

67

MENDIMI I PAKICËSNe gjyqtaret ne pakice, ne çeshtjen objekt gjykimi me ankues Mirela Mishgjoni kunder

Keshillit te Larte te Drejtesise, kemi mendim te ndryshem nga ai i parashtruar nga shumica e anetareve te Kolegjeve te Bashkuara.

Ne vendimin e saj shumica ka vendosur: “Shfuqizimin e vendimit nr.235/7, date 24.10.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per shkarkimin nga detyra te gjyqtares Mirela Mishgjoni si antikushtetues”, me argumentin se:

“masa disiplinore e marre ndaj kesaj gjyqtareje jashte afatit te arsyeshem eshte e paefektshme dhe e pavlefshme, ne baze te nenit 42/2 dhe 147/6 te Kushtetutes. Sipas shumices, fakti qe Keshilli i Larte i Drejtesise ka marre ne shqyrtim çeshtjen ndaj gjyqtares Mirela Mishgjoni ne daten 24.10.2008, per rreth 4 vjet me vone pas vendimit te Gjykates Kushtetuese i cili mban daten 12.11.2004, e ben kete mase te pavlefshme pasi eshte cenuar e drejta e gjyqtares Mirela Mishgjoni per nje proçes te rregullt ligjor dhe masa disiplinore eshte marre jashte nje afati te arsyeshem”.

Kolegjet e Bashkuara kane juridiksion fillestar ne gjykimin e çeshtjeve te ketij lloji, bazuar ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise neni 147, pika 6, paragrafi i fundit dhe ne Ligjin nr.8588, date 15.03.2000, neni 14, pika b, “Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte”.

Pakica çmon se nuk qendrojne pretendimet e ngritura nga gjyqtarja Mirela Mishgjoni ne kerkesen e saj ankimore te paraqitur para Kolegjeve te Bashkuara, per arsyet e meposhtme:

Se pari: Pakica e Kolegjeve te Bashkuara nuk eshte dakord me pretendimin e ngritur nga kjo gjyqtare, si dhe me konkluzionin e arritur nga shumica e anetareve te Kolegjeve te Bashkuara, se fakti qe kjo mase disiplinore eshte shqyrtuar per rreth 4 vjet me vone pas vendimit te Gjykates Kushtetuese e ben kete mase te pavlefshme, pasi (i) eshte cenuar e drejta e gjyqtares Mirela Mishgjoni per nje proçes te rregullt ligjor, dhe (ii) masa disiplinore eshte marre jashte nje afati te arsyeshem”.

(i) Nga provat qe ndodhen ne dosjen gjyqesore dhe qe u bene objekt i shqyrtimit gjyqesor ne Gjykaten e Larte, nuk rezulton qe te jemi para nje proçesi jo te rregullt ligjor. Pas vendimit te Gjykates Kushtetuese nr.17, date 12.11.2004, Keshilli i Larte i Drejtesise ka marre ne shqyrtim kerkesen per procedimin disiplinor te gjyqtares Mirela Mishgjoni. Ky rishqyrtim rezulton të jetë shtrirë në tre mbledhje. Më datën 07.07.2008 eshte zhvilluar mbledhja e pare, ku jane dëgjuar pretendimet e gjyqtares së proceduar, nderkohe qe Ministri i Drejtesise deklaroi ne kete mbledhje se materiali i tij ishte i depozituar me shkrim. Në mbledhjen e datës 08.09.2008 procedimi disiplinor u shty për t’i krijuar mundësi anëtarëve të KLD të njiheshin më në detaje me materialet e kërkesës për procedim disiplinor të gjyqtares dhe kjo e fundit të paraqitej personalisht ose me përfaqësues. Përfundimisht, shqyrtimi i procedimit është bërë më datën 24.10.2008, ku jane dëgjuar kërkesa e Ministrit të Drejtësisë, gjyqtarja e proceduar, si dhe është kaluar në diskutime. Ne fund te mbledhjes KLD ka vendosur: “Pranimin e kërkesës për procedim disiplinor të Ministrit të Drejtësisë ndaj gjyqtares së Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, Mirela Mishgjoni, dhe shkarkimin e saj nga detyra, për sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, që cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor, si edhe për paaftësi profesionale”.

Pakica çmon se KLD ne veprimtarine e saj ka respektuar gjithe proceduren e parashikuar nga ligji. Ajo ka vepruar si organ procedimi qe degjon “palet“ dhe administron provat e nevojshme rreth pretendimeve te parashtruara. Qe te zbatohet e drejta per nje proçes te rregullt ligjor (ne kushtet qe gjykimi ne KLD eshte nje gjykim quasi gjyqesor) eshte e domosdoshme te respektohen parashikimet e nenit 6 te Rregullores se KLD “Per procedimin disiplinor te gjyqtareve”, “Gjyqtari ndaj te cilit zhvillohet procedimi disiplinor duhet te njoftohet per daten ose/dhe vendin e mbledhjes te pakten dyzet e tete ore perpara fillimit te saj”.

68

Rezulton me nje sere provash shkresore siç jane shkresa me nr.1489 prot., date 03.07.2008 dhe shkresa me nr.2002 prot., date 16.10.2008 qe gjyqtarja Mirela Mishgjoni te jete njoftuar rregullisht per mbledhjet e KLD dhe ajo ka marre pjese ne to. Ajo ka marre pjese ne debatin e zhvilluar dhe eshte degjuar per pretendimet e saj.

Nuk qendron pretendimi i ngritur ne ankim nga ankuesja se ajo gjate gjithe periudhes 8 vjeçare nuk ishte njohur as nga Ministri i Drejtesise, as nga KLD me materialet e procedimit, me faktet per te cilat akuzohet, shkeljet, sanksionet, etj ...

Ka rezultuar e provuar qe gjyqtarja Mirela Mishgjoni ka qene njohur me te gjitha materialet e procedimit. Kjo gjyqtare ka marre pjese ne gjykimin ne Gjykaten e Larte ne daten 18.11.2002, ne Gjykaten Kushtetuese ne daten 12.11.2004, ne te cilat ka paraqitur respektivisht kerkesat e saj ankimore, ka dhene pretendimet e saj pasi eshte njohur me materialet e procedimit.

Ne mbledhjen e fundit te dates 24.10.2008, KLD ka marre ne shqyrtim po keto materiale, po keto fakte. Ankuesja ka marre pjese ne debat, dhe jane degjuar rregullisht pretendimet e saj.

Ne keto kushte ne aspektin procedurial, per nje proçes te rregullt ligjor pakica çmon se gjyqtares Mirela Mishgjoni i jane garantuar te gjitha te drejtat e parashikuara shprehimisht ne ligj dhe te percaktuara qarte dhe ne vendimin e Gjykates Kushtuese nr.11/2004. Ajo eshte njohur me kerkesat e procedimit ne KLD, eshte thirrur rregullisht te marre pjese ne mbledhjet e KLD, eshte degjuar, dhe ne fund te mbledhjes eshte marre vendim, i cili i eshte komunikuar ankueses.

(ii) Pakica çmon se nuk qendron pretendimi se vendimi i KLD eshte i pavlefshem, pasi masa disiplinore eshte marre ne shqyrtim jashte nje afati te arsyeshem.

Eshte e vertete qe procedimi nisur ndaj gjyqtares Mirela Mishgjoni ka qene nje proçes relativisht i gjate, ndoshta dhe jashte afateve te arsyeshme, kjo si rezultat i specifikes qe pati vete kjo çeshtje, e cila kaloi disa shkalle gjykimi dhe u kthye per rishqyrtim per here te dyte ne KLD, por zgjatja e proçesit te shqyrtimit te kesaj mase disiplinore nuk e ben te pavlefshem procesin dhe aktin e dale ne perfundim te tij. Pakica çmon se me teper ketu jemi para nje moszbatimi ne kohe te vendimit te Gjykates Kushtetuese nga ana e KLD se sa perpara nje proçesi jo te rregullt ligjor, i cili mund te passjelle pavlefshmerine e ketij proçesi dhe aktit te dale ne perfundim te tij.

Ne Ligjin nr.8436, date 28.12.1998, “Per organizimin dhe funksionimin e pushtetit gjyqesor”, neni 44, parashikohet se “Procedimi disiplinor për gjyqtarët vihet në lëvizje nga Ministri i Drejtësisë. Fillimi i procedimit disiplinor mund të bëhet brenda tre vjetëve nga data e kryerjes së shkeljes”. Pra, ligji parashikon vetem momentin e fillimit te procedimit dhe Ministri i Drejtesise e ka nisur procedimin ndaj gjyqtares Mirela Mishgjoni brenda afatit tre vjeçar te parashikuar ne dispoziten e cituar me siper.

Por, pavaresisht nga kjo e fundit vendimi i mesiperm eshte i vlefshem pasi ai eshte marre nga organi kompetent. KLD eshte i vetmi organ qe ka kompetence te marre masen disiplinore te shkarkimit nga detyra te gjyqtareve te shkalles se pare dhe te apelit, pavaresisht se kush ka bere verifikimin e shkeljes dhe kush ben propozimin per masen disiplinore. Ky vendim eshte marre brenda kompetencave te percaktuara shprehimisht ne ligj dhe ne perputhje me parashikimet ligjore per vendimarrjen ne KLD.

Se dyti: Pakica mendon se nuk qendron pretendimi i ngritur ne ankim nga ankuesja se KLD ne vendimin e saj nuk ka patur parasysh parimin e prezumimit te pafajesise dhe nuk mund te interpretoje vendime gjyqesore ne menyre negative.

Siç cituam me siper, Keshilli i Larte i Drejtesise me vendimin e tij me nr. 235/7, date 24.10.2008 ka vendosur “Pranimin e kerkeses se Ministrit te Drejtesise per procedim disiplinor ndaj gjyqtares se Gjykates se Rrethit Gjyqesor Vlore, Mirela Mishgjoni, dhe shkarkimin e saj nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit,

69

qe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor, si dhe per paaftesi profesionale”.

Kete vendim Keshilli i Larte i Drejtesise e ka bazuar ne nenin 41/7 e 42/6 te Ligjit nr.8436, date 28.12.1998 “Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise”, dhe ne Ligjin nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise” nenit 147/6 te Kushtetutes se Rebublikes se Shqiperise.

Keshilli i Larte i Drejtesise ka arritur ne kete konkluzion, pasi ka analizuar nje sere shkeljesh qe ka bere gjyqtarja Mirela Mishgjoni gjate permbushjes se detyres se saj si gjyqtare, shkelje keto te cilat kane qene konstante, te vazhdueshme, te perseritura, te cilat kane konsistuar ne mosrespektimin e neneve 375, 387 te K.Pr.Penale.

Eshte arritur ne kete konkluzion pasi jane kontrolluar nje sere vendimesh te dhena nga kjo gjyqtare per periudhen objekt kontrolli qe perfshin vitet 2000 - 2001, ne te cilat gjyqtarja e mesiperme ka marre pjese si kryesuese, apo anetare e trupit gjykues ne disa çeshtje penale.

Siç ka rezultuar dhe nga vendimi i KLD, gjyqtarja ka lejuar ne veprimtarine e saj nje sere shkeljesh te ligjes materiale dhe proceduriale, qe kane lidhje me pushimin e çeshtjeve penale, ndryshime te cilesimit ligjor te veprave penale me tendence zbutje te denimit per te gjykuarit, te cilat per natyren e tyre dhe pasojat qe kane sjelle, trajtohen si veprime ne kundershtim me permbushjen e rregullt te detyres dhe konkretisht:

1. Eshte vepruar ne kundershtim me nenin 387 te K.Pr.Penale, nga Gjykata e Rrethit Vlore (ne perberjen e se ciles ka qene edhe ankuesja), me vendimin nr.163, date 20.7.2001 qe ka vendosur pushimin e gjykimit te çeshtjes penale ne ngarkim te te pandehurit Viron Qejvani, akuzuar per vepren penale te vjedhjes me arme dhe ka urdheruar lirimin e menjehershem te tij nga paraburgimi.

Ky vendim eshte prishur nga Gjykata e Apelit Vlore me vendimin e saj me nr.263, date 08.11.2001, ne te cilin theksohet se vendimi i gjykates se rrethit nuk eshte ligjor, pasi shkeljet e permendura ne te nuk jane te tilla qe duhet te çonin ne nje perfundim te tille “apriori” e se gjykata nuk mund te arrije ne nje perfundim te tille pa zhvilluar me pare nje proçes gjyqesor te rregullt. Gjykata e Larte, me vendimin nr.230, date 20.07.2001, ka vendosur mospranimin e rekursit.

2. KLD ka marre ne shqyrtim dhe ne analize dhjete vendime gjyqesore, çeshtje penale, te dhena nga kjo gjykate, anetare e trupes gjyqesore te se ciles ka qene dhe ankuesja Mirela Mishgjoni, ne te cilat eshte ndryshuar padrejtesisht cilesimi ligjor i vepres nga ajo e mbajtjes, prodhimit e shitjes se lendeve narkotike (neni 283/1 i K.Penal), ne ate te mbajtjes se pajisjeve per prodhimin e narkotikeve (neni 285 i K.Penal), me tendence zbutje denimi.

Rastet e mesiperme verehen ne vendimin nr.120, date 30.05.2001 per te pandehurin Haxhi Hoxha, nr.183, date 26.06.2001 per te pandehurin Cuman Grabova, vendimin nr.151, date 06.07.2001 per te pandehurin Veiz Veizaj, vendimin nr.171, date 26.07.2001 per te pandehurit Dolor Kutulla e Zaho Memushi, etj.

Nga dhjete vendimet e mesiperme jane ankimuar ne Gjykaten e Apelit Vlore nente vendime dhe te gjitha ato jane prishur, duke ndryshuar cilesimin ligjor te vepres penale ne baze te nenit 283 te Kodit Penal e duke caktuar denimet ne baze te kesaj dispozite, dhe per rekurset perkatese eshte vendosur mospranimi nga Gjykata e Larte.

Keshilli i Larte i Drejtesise, per keto raste, ka arritur ne perfundimin se keto vendime jane dhene me qellim te tilla per te dhene masa te ulta denimi ndaj personave te gjykuar, duke patur parasysh se denimi per veprat penale te parashikuara nga neni 283 i Kodit Penal eshte me burgim nga pese deri ne dhjete vjet, ndersa per veprat penale te parashikuara nga neni 285 i Kodit Penal eshte nga tre deri ne dhjete vjet.

Keto vendime jane dhene ne kundershtim me vendimin nr.326, date 23.04.2001 te Kolegjit Penal te Gjykates se Larte, ne te cilin theksohet qarte se gabimisht, ne kundershtim me Ligjin nr.7975, date 26.07.1995 “Per barnat narkotike dhe lendet psikotrope”, tabela 1, sipas

70

Konventes Europiane te vitit 1961, “cannabis sativa”, nuk eshte konsideruar lende narkotike, por si substance qe perdoret per prodhimin e saj. Ne kete vendim theksohet se, sipas ligjit ne fjale, vete cannabis sativa eshte bime narkotike qe hyn ne kategorine e droges dhe per pasoje, ne kuptim te Kodit Penal, duhet te kualifikohet si veper penale qe parashikohet nga neni 283 i Kodit Penal.

Dhënia e vendimeve ne kundershtim me sa me siper çmohet nga pakica e Kolegjeve te Bashkuara si veprime haptazi ne kundershtim me ligjin dhe pamjaftueshmeri profesionale e theksuar, pasi gjyqtarja Mirela Mishgjoni ka vazhduar aplikimin e gabuar te ligjit dhe pse ka pasur percaktime te qarta se si duhet te trajtohet bima cannabis sativa, edhe pse ka pasur nje praktike gjyqesore te percaktuar, edhe pse eshte vene ne dijeni qe gjykatat me te larta kane prishur vendimet ne pjesen qe ka te beje me cilesimin ligjor te vepres penale.

Ankuesja, ne ankimin e saj, i referohet nenit 147/6 te Kushtetutes, duke pretenduar se nga ana e KLD mund te merret nje mase e tille ekstreme vetem atehere kur dhenia e vendimit shoqerohet dhe me akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit.

Gjykata Kushtetuese me vendimin e saj nr.3/2006 ka mbajtur qendrimin se kjo shprehje permbledh ne vetvete nje sere elementesh, te cilet mund te identifikohen rast pas rasti nga organi perkates , por kjo gjykate po ne kete vendim thekson qarte se “veprimet apo mosveprimet e gjyqtarit qe analizohen ne baze te rrethanave te kryerjes se tyre, momenti subjektiv, si dhe demet qe i sjellin shoqerise dhe shtetit duhet te jene te asaj natyre qe e bejne te pamundur kryerjen e metejshme te funksioneve”.

Pakica ka mendimin se ne rastin konkret ne veprimtarine e gjyqtares Mishgjoni konstatohen veprime te cilat, si pasoje e pamaftueshmerise se saj profesionale, kane sjelle pasoja per shoqerine, pasi kane zbutur luften qe zhvillohet kunder veprimtarive te paligjshme ne lidhje me lendet narkotike. Pamjaftueshmeria profesionale, ne kuptim te nenit 147/6 te Kushtetutes, perben shkak per shkarkimin e gjyqtarit nga detyra. Dhe kjo pamjaftueshmeri profesionale e gjyqtares se proceduar ka rezultuar qarte ne 10 vendimet penale te cituara me siper.

Ankuesja, ne parashtrimet e saj para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, pretendoi se zgjidhja e çeshtjeve te mesiperme eshte bere ne baze te bindjes se saj te brendshme dhe duke u bazuar ne ligjet ne fuqi. Pakica e Kolegjeve te Bashkuara çmon se bindja e brendshme e gjyqtarit ne dhenien e nje vendimi duhet te krijohet ne perputhje me provat e çeshtjes gjyqesore dhe ne pajtim me dispozitat e zbatueshme.

Eshte e vertete se nje nga parimet me kryesore ligjore eshte ai i pavaresise se gjyqesorit ne dhenien e vendimeve, por ky parim duhet te realizohet si ne respekt te zbatimit me korrrektesi te ligjit dhe interpretimit te tij, ashtu dhe ne njohjen dhe zbatimin e praktikave gjyqesore duke respektuar vendimet e gjykatave me te larta. Eshte i papranueshem fakti qe pretendohet, se askush nuk ka te drejte te hyje ne bindjen e brendshme te gjyqtarit ne rastet kur ai merr nje vendim ne kundershtim me kerkesat ligjore, ne kundershtim me praktiken gjyqesore, dhe ne kundershtim me aktet nderkombetare te ratifikuara nga Republika e Shqiperise, etj…

Ne keto kushte, pakica mendon se vendimi i KLD objekt gjykimi me nr.235/7, date 24.10.2008 eshte i drejte dhe i bazuar ne nenin 147/6 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise, ne Ligjin nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise”, neni 33/2 dhe ne nenin 11/1 te Rregullores se KLD “Per procedimin disiplinor te gjyqtareve” dhe per keto arsye ky vendim duhet te mbetet ne fuqi.

Evelina Qirjako Evjeni Sinoimeri Shpresa Beçaj

Irma Bala Andi Çeliku Majlinda Andrea

71



Kolegjet e Bashkuara te Gjykatës së Lartë, të përbërë nga:

Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnëtarGani Dizdari AnëtarSpiro Spiro AnëtarEvjeni Sinoimeri AnëtareArdian Dvorani AnëtarBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarArdian Nuni AnëtarArjana Fullani AnëtareEvelina Qirjako AnëtareMajlinda Andrea AnëtareAndi Çeliku AnëtarMirela Fana Anëtare

në seancën gjyqësore të datës 23.06.2009, moren në shqyrtim çështjen civile që i përket:

ANKUESE: GJINOVEFA GABA, perfaqesuar, me prokurë, nga Av. Agim Hysi.

KUNDËR: KËSHILLIT TË LARTË TË DREJTËSISË, përfaqësuar me autorizimin nr.1442 Prot., date 23.06.2009, nga inspektorët Qemal Zaimi dhe Selim Kryeziu.

OBJEKTI:

Kërkohet anulimi i vendimit nr.223/4, datë 31.01.2008 i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, për shkarkim nga detyra.

Baza Ligjore: a) Neni 147.6 i Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë. b) Neni 46 i ligjit nr.8436, datë 28.12.1998

“Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërise”.

Këshilli i Lartë i Drejtësisë me vendimin nr.223/4, datë 31.01.2008 ka vendosur: “Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtares Gjinovefa Gaba te Gjykates se Apelit Vlore dhe shkarkimin e saj nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”.

72

Kunder ketij vendimi, ankuesja Gjinovefa Gaba ka paraqitur ankim para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte dhe kerkon anullimin e tij, duke parashtruar keto shkaqe:

- Vendimi i KLD-se është rrjedhojë e një proçesi jo të rregullt ligjor, pasi gjate procesit administrativ, më se një herë, Ministri i Drejtësisë është shprehur se komunikimi midis gjyqtarëve dhe inspektorëve,për sqarimin paraprak të rrethanave të pretenduara ishte i ndaluar. Procesi administrativ, pa asnjë shkak ligjor, u bë me dyer të mbyllura, ndersa veprimet fiktive, të pretenduara, janë krijesa të inspektorëve.

- Vendimi i KLD-së vjen në kundërshtim me Kushtetutën dhe jurisprudencën Kushtetuese, sepse, në mënyrë të paligjshme, kundërshtohet zgjidhja në themel e çështjeve konkrete. Ne vendim parashtrohen dhe pranohen rrethana faktike të përafërta, që bëjnë fjalë për zbatim, sipas tij, të gabuar të ligjit material dhe shkelje procedurale në gjykimin e disa çështjeve që janë lënë në fuqi nga Gjykata e Lartë.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Fatos Lulo dhe Andi Çeliku; ankuesen

Gjinovefa Gaba dhe perfaqesuesin e saj, qe kerkuan anullimin e vendimit nr.223/4, datë 31.01.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise; perfaqesuesit e Keshillit te Larte te Drejtesise, qe kerkuan lenien ne fuqi te vendimit te lartpermendur te ketij Keshilli; dhe si shqyrtuan e biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËSe me shkresën nr.s’ka, datë s’ka, Ministri i Drejtësisë kërkoi në Këshillin e Lartë të

Drejtësisë procedimin disiplinor të ankueses Gjinovefa Gaba dhe shkarkimin e saj nga detyra e gjyqtares dhe kryetares së Gjykatës së Apelit Vlorë.

Me vendimin nr.223/4, datë 31.01.2008, Këshilli i Lartë i Drejtësisë (KLD) pranoi kërkesën, si më sipër, të Ministrit të Drejtësisë (MD) dhe shkarkoi nga detyra ankuesen. Sipas dispozitivit të vendimit të KLD-së, shkarkimi i saj u bë “…për sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, si dhe cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor”.

Kundër vendimit të sipërcituar të KLD-së, brenda afateve që parashikohen në ligj, paraqiti ankim në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, ankuesja, gjyqtarja Gjinovefa Gaba, me të cilin kërkon shfuqizimin e tij, duke parashtruar se vendimi i KLD-së është rrjedhojë e një proçesi jo të rregullt ligjor, pasi gjate proçesit administrativ, vijimësisht, MD është shprehur se komunikimi midis gjyqtarëve dhe inspektorëve, për sqarimin paraprak të rrethanave të pretenduara, ishte i ndaluar. Ky proçes administrativ, pa asnjë shkak ligjor, u bë me dyer të mbyllura. Po kështu, ankuesja parashtron se vendimi i KLD-së vjen në kundërshtim me Kushtetutën dhe jurisprudencën Kushtetuese. Në mënyrë të paligjshme kundërshtohet zgjidhja në themel e çështjeve konkrete. Vendimi i KLD-së parashtron dhe pranon rrethana faktike të përafërta, pasi bëjnë fjalë për zbatim, sipas tij, të gabuar të ligjit material dhe shkelje procedurale në gjykimin e disa çështjeve, të cilat janë lënë në fuqi edhe nga Gjykata e Lartë. Përsa i perket veprimeve fiktive të pretenduara nga MD në kerkesen per procedim disiplinor ndaj ankueses, kjo e fundit pretendon se ato janë krijesa të inspektorëve.

Për shqyrtimin e ankimit, nga Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë janë zhvilluar dhe dy seanca gjyqësore më parë: njëra me 26.03.2008, që u shty për plotësim të materialeve dokumentare nga KLD-ja dhe tjetra, me 28.03.2008, në të cilën (me kërkesë të përfaqësuesit të KLD-së, për nisje të procedimit penal ndaj ankueses për proçes fiktiv), në zbatim të nenit 297/a të K.Pr.Civile, me vendim të ndërmjetëm, u vendos pezullimi i gjykimit të çështjes deri në përfundimin e çështjes penale filluar në ngarkim të saj.

73

Meqenëse me vendimin nr.104, date 15.10.2008 të Prokurorisë së Rrethit Kavajë (e cila ishte ngarkuar më hetimin e çështjes penale), ishte vendosur pushimi i çështjes penale në ngarkim të saj, me 11.12.2008, ankuesja kërkoi vazhdimin e gjykimit në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, gjykim, i cili u zhvillua me 23.06.2008. Përderisa në gjykimin e kësaj date nuk merrnin pjesë pesë anëtarë të trupit gjykues të gjykimit të mëparshëm, që ishte pezulluar (katër prej të cilëve për shkak të përfundimit të mandatit) dhe të pjesëmarrjes së shtatë gjyqtarëve të tjerë, gjykimi i çështjes filloi nga e para.

Gjatë shqyrtimit të pretendimeve të parashtruara në ankim u konstatua se, në vendimin e KLD-së, shkeljet që, sipas atij Këshilli, ishin kryer nga gjyqtarja Gaba dhe që, po sipas tij, konsistojnë në kryerjen e veprimeve që vlerësohen në kundërshtim me përmbushjen e rregullt të detyrës, duke përbërë akte e sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, gjënden të grupuara në shkelje si drejtuese e Gjykatës së Apelit Vlorë dhe shkelje si gjyqtare e asaj gjykate.

Lidhur me shkeljet si drejtuese e gjykatës, sipas kërkeses për procedim disiplinor, ashtu edhe nga KLD, vete ky i fundit, në vendimin e tij, shprehet se: “... Këto shkelje nuk çmohet e nevojshme të analizohen në mënyrë te veçantë, pasi shkarkimi i saj nga detyra e gjyqtares passjell në te njëjtën kohë edhe mbarimin e funksionimit të saj si kryetare e gjykatës”. Prandaj, në kushtet kur ato nuk janë bërë më tej pjesë e shqyrtimit administrativ të zhvilluar ndaj ankueses nga KLD-ja, Kolegjet e Bashkuara çmojnë se shqyrtimi i fakteve, të vlerësuara nga MD si shkelje te ankueses si drejtuese e asaj gjykate, del jashtë kufijve të objektit të këtij gjykimi.

Kurse, sa i përket atyre që, në vendimin e KLD-se jane çmuar si shkelje të kryera nga ankuesja gjatë ushtrimit të detyrës së saj si gjyqtare, vetë KLD në atë vendim shprehet se ato janë pikërisht shkeljet, e parashtruara si të tilla, në kërkesën për procedim të MD. U konstatua që, në vijim, KLD nuk ka bërë gjë tjetër veç renditjes edhe një herë të tyre dhe, pa ia nënshtruar shqyrtimit secilën prej tyre (kërkesë kjo e domosdoshme për zhvillimin e një proçesi të rregullt ligjor), pranoi të mirëqenë vlerësimin që kishte bërë paraprakisht për to MD, i cili, sikurse u përmend ështe edhe autoriteti që kishte kërkuar para atij Këshilli procedimin disiplinor të ankueses.

Megjithatë, Kolegjet e Bashkuara, me qëllim që proçesi gjyqësor për shqyrtimin e ankimit të ankueses Gjinovefa Gaba të jetë plotësisht i rregullt, çmuan që, si shkeljet e pretenduara nga MD dhe të pranuara apriori, si të tilla, edhe nga KLD-ja, ashtu edhe pretendimet e parashtruara nga ankuesja, të merren në shqyrtim prej tyre.

Të grupuara sipas llojit dhe natyrës së çështjeve që u referohen, shkeljet e pretenduara i përkasin një numri vendimesh gjyqësore të dhëna nga Gjykata e Apelit Vlorë, në përbërje të trupit gjykues të të cilave ishte edhe ankuesja, të cilat kanë të bëjnë me: caktimin e dënimeve, pa respektuar kriteret e nenit 47 të K.Penal; uljen e dënimeve nën kufijtë e parashikuar në ligj; pezullimin e ekzekutimit të vendimit me burgim; papajtueshmërinë me funksionin e gjyqtarit në gjykim; vendime të rekursuara që janë cënuar nga Gjykata e Larte; veprime të kundërligjshme në dhënien e vendimeve për masat e sigurimit personal; pushime te gjykimit të çështjeve penale; zbatimin e gabuar të ligjit material e procedural civil; shkelje të dispozitave materiale e procedurale që kanë të bëjnë me pronësinë; shkelje lidhur me nenin 72 të K.Pr.Civile, përbërja e trupit gjykues; vendime gjyqësore civile të cënuara nga Gjykata e Lartë dhe dhënien e një vendimi fiktiv.

Kolegjet e Bashkuara konstatuan se, me përjashtim të rastit të fundit, të cilësuar në vendimin e KLD si dhënie e një vendimi fiktiv (rast që do të trajtohet, posaçërisht, më poshtë) të gjitha vendimet e tjera që i referohen secilit prej rasteve të konsideruara si shkelje të kryera nga ankuesja gjatë ushtrimit të detyrës së saj, si gjyqtare, përmbajnë zgjidhje të dhëna nga gjykata sipas bindjes së brëndshme, formuar prej saj, në përfundim të gjykimit të secilës prej çështjeve penale apo civile konkrete të cilave ato u përkasin.

74

Prej tyre, vendimet penale: nr.75, date 29.03.2005; nr.96, date 06.04.2005; nr.204, date 10.06.2005; nr.51, date 01.03.2005; nr.73, date 29.03.2005; nr.78, date 30.03.2005; nr.203, date 10.06.2005; nr.220, date 28.06.2005; nr.231, date 05.07.2005; nr.232, date 05.07.2005; nr.458, date 21.12.2005; nr.193, date 08.06.2005 dhe vendimet civile: nr.7, date 14.01.2005; nr.11, date 18.01.2005; nr.63, date 04.02.2005; nr.94, date 16.02.2005; nr.153, date 30.03.2005; nr.167, date 05.04.2005; nr.187, date 12.04.2005; nr.188, date 13.04.2005; nr.394, date 23.09.2005; nr.534, date 04.11.2005; nr.283, date 08.06.2005; nr.208, date 22.04.2005; nga aktet nuk rezulton që të jenë shqyrtuar nga Gjykata e Lartë, Kolegjet përkatëse të së cilës janë e vetmja instancë gjyqësore që kanë atributin e çmuarjes së bazueshmërisë ose jo në ligjin material dhe procedural përkatës, të zgjidhjeve që u jane dhënë secilës prej çështjeve që u përkasin keto vendime, sipas rastit.

Kolegjet e Bashkuara konstatojnë se në këto kushte, perfundimet e arritura nga KLD-ja, sipas të cilave: “... veprimtaria, si gjyqtare, e ankueses, në raport me ligjin dhe respektimin me rigorozitet të tij, nuk mund të konsiderohet tjetër përveçse akte apo sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, si dhe cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”, bien ndesh me qëndrimet e mbajtura më parë nga këto Kolegje në gjykimin e çështjeve të ngjashme (vendimet nr.16, date 29.06.2004; nr.7, date 07.03.2006, etj.), ashtu edhe me praktikën e konsoliduar të Gjykatës Kushtetuese (vendimet nr.29, date 30.04.2001; nr.11, date 02.04.2003, etj.).

Kështu në vendimin nr.7, date 07.03.2006, Kolegjet e Bashkuara kane arritur në përfundimin se, përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë më e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe KLD, nuk ka të drejtë t’i prekë ato dhe as të ngarkojë me pergjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime.

Në të njëjtën frymë e trajton edhe Gjykata Kushtetuese çështjen e kontrollit mbi veprimtarinë e gjyqtarëve në vendimin nr.11, date 02.04.2003. Në këtë vendim, veç të tjerave, ajo shprehet se: “Vendimi i Këshillit të Lartë të Drejtësisë për shkarkimin e kërkuesit nga detyra është mbështetur në vlerësimin negativ që i ka bërë grupi i inspektorëve 11 vendimeve gjyqësore ... Në këtë mënyrë ky Keshill ka hyrë në vlerësimin e ligjshmërisë dhe bazueshmërisë së vendimeve gjyqësore të dhëna prej kërkuesit, sepse këto vlerësime, kryesisht, janë bërë për zbatim të gabuar të ligjit, për caktimin e masave të buta të dënimit, për mosvlerësim të drejtë të rrezikshmërise shoqërore të veprës, si dhe për mosvlerësim të drejtë të personalitetit të autorit të veprës”. Sipas nenit 135 te Kushtetutës, vazhdon më tej ky vendim: “... pushteti gjyqësor ushtrohet nga Gjykata e Lartë, nga gjykata e apelit dhe gjykata e shkallës se parë. Ky pushtet ushtrohet i shkallëzuar, sipas parimit të kontrollit të vendimeve të gjykatave më të ulta nga gjykatat më të larta. Kjo do të thotë se, përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë me e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe Këshilli i Lartë i Drejtësise, nuk ka te drejtë t’i prekë ato dhe as të ngarkojë me pergjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime”. Përjashtim nga rregulli i mësipërm, sipas ketij vendimi: “... bëhet vetëm për rastet kur vendimet janë rrjedhojë e shkeljeve, që diskreditojnë rëndë pozitën ose figurën e gjyqtarit”, të cilat, po sipas këtij vendimi: “... duhet të evidentohen dhe argumentohen para se të merret masa e largimit të gjyqtarit nga detyra”.

Kolegjet e Bashkuara konstatojnë që, as në vendimet penale: nr.133, date 04.05.2005; nr.186, date 03.06.2005, etj. dhe as në vendimet civile: nr.65, date 04.02.2005; nr.62, date 04.02.2005, etj., te cilat janë prishur nga Kolegjet (penale dhe civile) te Gjykatës së Lartë, KLD-ja nuk ka evidentuar dhe argumentuar shkelje që diskreditojnë rëndë pozitën ose figurën e ankueses si gjyqtare. Përkundrazi, këto Kolegje konstatojnë se prishja e këtyre vendimeve nga Kolegjet e veçanta të Gjykatës së Lartë, nuk është gjë tjetër, veç pjesë e proçesit kushtetues të kontrollit gjyqësor që ato janë ngarkuar të ushtrojnë mbi vendimet e dhëna nga gjykatat më të ulta. Qëllimi i vetëm i këtij proçesi është, nga njëra

75

anë, evidentimi i të metave dhe, atje ku ka, parregullsive, gjatë zbatimit si të ligjit material, ashtu dhe atij procedural, nga gjykatat e dy shkallëve të gjykimit, gjatë shqyrtimit të çështjeve në kompetencë të tyre dhe, ose ndreqja e tyre (kur e lejon ligji), nga vetë këto Kolegje, ose lënia e kësaj pune si detyrë gjykatave më të ulta (të cilat, sipas ligjit, janë të detyruara të zbatojne detyrat e vëna nga Gjykata e Lartë) gjatë rigjykimit, nga ana tjetër. Vendimet e Kolegjeve përkatëse të Gjykatës së Lartë, me të cilat prishen vendimet e gjykatave me te ulta dhe çeshtjet kthehen për rishqyrtim (ose, kur e lejon ligji, ndreqen parregullsitë dhe gabimet, duke e zgjidhur çështjen në fakt), mund të shërbejnë si një ndër faktorët për realizimin me garancite e nevojshme, nga KLD, të detyrës së vlerësimit te gjyqtarëve, te parashikuar nga shkronja “dh” e nenit 2 te ligjit nr.8811, date 17.05.2001. Në rastet kur këto vendime hedhin dritë për pamjaftueshmëri profesionale, si nje nga shkaqet e parashikuara nga neni 147/6 te Kushtetutës per procedim disiplinor deri ne shkarkim të gjyqtarit, vendimet e Gjykatës së Lartë sigurisht që mund të shërbejnë për të propozuar masë disiplinore ndaj gjyqtarit. Në çështjen objekt i ketij shqyrtimi gjyqesor para Kolegjeve të Bashkuara nuk rezulton qe KLD te jete investuar dhe te kete ardhur ne nje perfundim te tille.

Kolegjet e Bashkuara konstatojnë që njëri prej rasteve, të pretenduara nga MD si shkelje te ankueses gjatë kryerjes së detyrës së gjyqtares, e ka konsideruar si të tillë edhe nga KLD, është edhe dhënia, sipas tyre, e një vendimi fiktiv. Për këtë ai Këshill i referohet vendimit civil nr.683, datë 23.12.2005 të Gjykatës së Apelit Vlorë, me palë: Kërkues: A.Ç. kundër Zyrës së Përmbarimit Vlorë dhe persona të tretë A.P. e F.V. dhe objekt: Kundërshtimi i veprimeve përmbarimore, në përbërje të trupit gjykues të të cilit, veç gjyqtarëve, Vasil Hanxhari e Sokol Ngresi, ishte edhe ankuesja.

Sipas vendimit te KLD-së, fiktiviteti i këtij vendimi ka të bëjë më faktin se relatori i çështjes - gjyqtari V. Hanxhari, nuk ka qënë i pranishëm në gjykim dhe në dhënien e vendimit, pasi ai ishte larguar nga Shqiperia më 22 dhjetor dhe ishte kthyer më 23 dhjetor 2005 (pas përfundimit të orarit zyrtar), kurse vendimi është i firmosur edhe prej tij. Marrja e vendimit në kushte të tilla, u vlerësua, nga KLD-ja, si një shkelje flagrante me normat e etikës dhe profesionale të gjyqtares Gj. Gaba, gjë që bën të pamundur vazhdimin prej saj të këtij funksioni, përfundim ky, për të cilin nëse do të ishte i bazuar në rrethanat faktike të çështjes objekt shqyrtimi në Kolegjet e Bashkuara, edhe këto Kolegje do të ishin plotësisht dakord.

Por, sikurse parashtrohet më sipër, mbas vënies në dijeni te faktit që, me kallëzimin e MD, prokuroria kishte filluar çështjen penale me objekt, pikërisht pretendimet për fiktivitet të vendimit nr.683, date 23.12.2005 të Gjykatës së Apelit Vlorë, në zbatim të nenit 272 të K.Pr.Civile, Kolegjet e Bashkuara pezulluan vazhdimin e gjykimit për shqyrtimin e ankesës së ankueses Gj. Gaba, deri në përfundimin e çështjes penale. Rezulton se kjo çështje, me vendimin e datës 15.10.2008 të Prokurorisë së Rrethit Kavajë, u pushua dhe ndaj këtij vendimi rezulton se nuk u be ankim.

Nga përmbajtja e vendimit të pushimit të çështjes penale cituar më lart, rezulton se kjo çështje ishte filluar për dy vepra penale: për fallsifikim të dokumenteve dhe për shpërdorim detyre, që parashikohen, përkatësisht në nenet 186/II dhe 248 të K.Penal. Rezulton gjithashtu që kjo çështje penale u pushua me arsyetimin se :“... me kryerjen e hetimeve nuk provohet se gjykimi i çështjes me objekt kundërshtim i veprimeve përmbarimore të kërkuesit A.Ç ... të këtë ndodhur më datë 23.12.2005, apo më datë 27.12.2005”.

Lidhur me këto dy data, sillet në vëmendje se, ashtu si gjatë hetimit të çështjes penale në ngarkim të saj, edhe gjate shqyrtimit te ankimit para Kolegjeve te Bashkuara, ankuesja Gaba, pretendoi se gjykimi i çështjes civile me kërkues A.Ç. ishte zhvilluar më 27.12.2005 dhe jo në daten 23.12.2005, datë të cilën, sipas saj, për shkak të gabimit në punë të sekretares gjyqesore, mban vendimi civil nr.683 i vitit 2005 i Gjykatës së Apelit Vlorë. Gjithashtu

76

ankuesja pretendoj që, veç kësaj, po më 23.12.2005, datë në të cilën nuk ishte në punë gjyqtari V. Hanxhari, edhe në dokumentacionin tjeter të përpiluar nga sekretarja gjyqësore në dispozicion të tij (N. Rexhepi), ishin konstatuar parregullsi të tjera për çështje të tjera të këtij gjyqtari (në mungesë të tij), parregullsi, të cilat u evidentuan edhe gjatë hetimit të çështjes penale. Lidhur me këto parregullsi, në vendimin e pushimit të çështjes që u citua më lart, prokuroria shprehet se: “Në seancat gjyqesore të caktuara për datën 23.12.2005, nga ana e gjyqtarit V. Hanxhari, nga ana e sekretares gjyqesore N. Rexhepi është vepruar, për tre gjyqet e asaj date, në forma të ndryshme. Kështu, në proçesverbalin e datës 23.12.2005, me kërkues F.K..., sekretarja gjyqësore ka përpiluar proçesverbal administrativ, ku ka pasqyruar shtyrjen e seances për datën 18.01.2006, me shkakun se gjyqtari V. Hanxhari ndodhet jashte shtetit. Në proçesverbalin e datës 23.12.2005 të kërkuesit V.K... sekretarja gjyqesore nuk ka përpiluar fare proçesverbal, por ka korrigjuar në proçesverbalin e mëparshëm, duke ndryshuar datën nga 23.12.2005 në 27.12.2005. Ndërsa në proçesverbalin që i përket kërkuesit A.Ç... pasqyrohet data 23.12.2005”.

Ankuesja në seance pretendoi edhe për parregullsi në Regjistrin e Numërtimit të çështjeve civile, i cili administrohet nga kancelarja e gjykatës, pretendim që ishte paraqitur edhe gjatë hetimit të çështjes penale në ngarkim të saj. Lidhur me këto, në vendimin e pushimit të çështjes penale, prokurori shprehet se: “Edhe vetë regjistri i numërtimeve të çështjeve civile, i cili nuk ka një numër rendor të hapur me proçesverbal të veçantë, pasqyrohen pasaktesira, konkretisht: Tek regjistri i numërtimeve të çështjeve civile që administrohet nga kancelari rezulton se çështja me kërkues Z.K... rezulton që seanca gjyqësore është zhvilluar më datë 23.12.2005, kur ndërkohë gjyqi është i zhvilluar më datë 27.12.2005 dhe se e pyetur për këtë fakt, kancelarja e Gjykatës së Apelit Vlorë deklaron se ky është një lapsus i imi. Gjithashtu nga kqyrja dhe marrja e dokumenteve rezulton se regjistri i numërtimeve për çështjen civile (indeksi) është i pa numërtuar”.

Në këto rrethana, Kolegjet e Bashkuara, jo vetëm që nuk mund të pranojnë të bazuar përfundimin e K.L.D-së për “.... sjellje në kundërshtim flagrant me normat etike dhe profesionale” të kërkueses, por as vlerësimin kategorik që iu bë prej atij Këshilli vetë vendimit nr.683, datë 23.12.2005 të Gjykatës së Apelit Vlorë, si vendim fiktiv, përsa i përket përmbajtjes dhe ekstremiteteve të tij, me përjashtim të datës 23.12.2005, e cila realisht, rezulton të jetë e pasaktë.

Duke u mbështetur edhe në qëndrime te mëparshme të saj, si edhe në ato të mbajtura nga Gjykata Kushtetuese, për raste të kësaj natyre, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë çmojnë se është i pabazuar përfundimi i KLD-së se nga ana e ankueses Gjinovefa Gaba jane kryer sjellje flagrante me normat etike dhe profesionale, gjë që bëjnë të pamundur vazhdimin e funksionit të gjyqtares nga ana e saj.

Kështu, në vendimin nr.11, datë 27.05.2007 (të cilin referon edhe KLD-ja në vendimin e saj), Gjykata Kushtetuese shprehet se: “KLD-ja mund të marrë masa disiplinore pa e kushtëzuar atë me faktin nëse ky vendim ka marrë formë të prerë, vetëm për raste kur vendimet shoqërohen me akte dhe sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit dhe cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor” , sjellje, të cilat nuk u evidentuan në veprimtarinë e ankueses, para, gjatë, apo pas dhënies së vendimit nr.683, date 23.12.2005 të Gjykatës së Apelit Vlorë. Përkundrazi, në vendimin e pushimit të çështjes penale të sipercituar, Prokuroria e Rrethit Gjyqesor Kavajë shprehet se: “Nga marrja e provave shkresore në gjykatat respektive, si atë të Rrethit Gjyqësor Vlorë dhe të Gjykatës së Apelit Vlorë rezulton se çështja objekt i procedimit penal, që të përfundonte si më datë 23.12.2005, ashtu edhe më datë 27.12.2005 nuk kishte asnjë lloj përfitimi të kërkuesit, apo palëve të tjera ndërgjyqëse. Gjithashtu, është e vërtetuar se nuk ekziston asnjë lloj interesi i ish gjyqtarëve që të mbyllnin gjyqin në mënyrë fiktive për në datën 23.12.2005.... Mënyra se si deklaron sekretarja gjyqësore për veprimet e gjyqtarit V.

77

Hanxhari, më 21.12.2005, ... nuk e bëjnë të besueshëm një fakt të tillë, pasi ... një person ndërmerr veprime të tilla abuzive kur ekziston një interes material, apo qoftë edhe jo material, por një interes i tillë, nga hetimi objektiv nuk qëndron, çështja ka qënë detyrimisht e zgjidhshme në formën e mospranimit të ankimit”.

Edhe vetë përfaqësuesi i KLD-së pyetjes së Kolegjeve te Bashkuara në këtë drejtim, iu përgjigj se nuk ekzistonte asnjë indicje për ndonjë interes në zgjidhjen e çështjes që i përkiste kërkuesit A.Ç.

Bazuar në sa u parashtruan më lart, ndryshe nga përfundimi në të cilin arriti KLD-ja, megjithë parregullsitë, që realisht ekzistojnë, në dokumentacionin (datë vendimi, datë proçesverbali, datë regjistrimi, parregullsi në datat që mban regjistri i çështjeve civile dhe në veprimet e tjera të Kancelares së Gjykatës së Apelit Vlorë), që i përkasin vendimit nr.683, datë 23.12.2005 të asaj gjykate, Kolegjet e Bashkuara çmojnë se nuk u evidentua asnjë fakt apo indicje që të dëshmonte për veprime apo mosveprime të ankueses, të cilat, qoftë edhe në mënyrë të tërthortë, të çonin në përfundimin për akte e sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, të cilat sipas nenit 147/6 të Kushtetutës, do të shërbenin si shkak për shkarkimin e saj nga detyra e gjyqtares.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, bazuar në nenin 147.6 të Kushtetutës dhe

në nenin 485 të K.Pr.Civile,

V E N D O S Ë NShfuqizimin e vendimit nr.223/4, datë 31.01.2008 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë,

për shkarkimin nga detyra të gjyqtares Gjinovefa Gaba.

Tirane, me 23.06.2009

MENDIM I PAKICËSNe gjyqtaret ne pakice nuk jemi dakord me vendimin qe moren Kolegjet e Bashkuara

te Gjykates se Larte, ne perfundim te gjykimit te çeshtjes me objekt kundershtimin e vendimit nr.223/4, date 31.01.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise, per shkarkimin e gjyqtares Gjinovefa Gaba.

Nga aktet e administruara ne dosjen perkatese, rezulton se ankuesja Gjinovefa Gaba prej vitesh ka kryer detyren e gjyqtares dhe njekohesisht ate te kryetares se Gjykates se Apelit Vlore.

Mbi bazen e urdherit nr.1506, date 28.02.2006 te Ministrit te Drejtesise, Drejtoria e Inspektimit prane ketij institucioni ka ushtruar nje kontroll te pergjithshem mbi punen e kryer ne Gjykaten e Apelit Vlore. Pasi eshte pergatitur materiali perkates, Ministri i Drejtesise ka propozuar marrjen e masave disiplinore per disa gjyqtare, prej te cileve per gjyqtaren Gaba eshte kerkuar shkarkimi i saj nga detyra. Ne kerkesen e tij, Ministri i Drejtesise ka pretenduar se me veprimet e saj ankuesja Gaba ka shkelur dhe ka lejuar shkeljen e dispozitave ligjore materiale dhe proceduriale.

78

Ne date 31.01.2008, bazuar ne dispozitat e ligjit nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e KLD”, eshte zhvilluar mbledhja e KLD, ku eshte degjuar dhe ankuesja Gaba ne lidhje me rezultatet e kontrollit dhe kerkesen per procedimin disiplinor.

Me vendimin nr.223/4, date 31.01.2008, pasi ka shqyrtuar kerkesen per procedim disiplinor ndaj kesaj gjyqtareje paraqitur nga Ministri i Drejtesise, KLD ka vendosur shkarkimin nga detyra per kryerjen veprimeve që cënojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit dhe, në veçanti, autoritetin e pushtetit gjyqësor që, në kuptim të nenit 147/6 të Kushtetutës, përbëjnë shkak për proçedim ndaj gjyqtarit.

Nga permbajtja e vendimit nr.223/4, date 31.01.2008 i KLD dhe akteve bashkelidhur (kerkese e Ministrise se Drejtesise), ka rezultuar se ne kontrollin e ushtruar ne veprimtarine e Gjykates se Apelit Vlore eshte pretenduar se jane konstatuar nje sere shkeljesh gjate ushtrimit te detyres si gjyqtare dhe si kryetare e gjykates nga znj. Gjinovefa Gaba, te cilat jane renditur ne arsyetimin qe shumica i ben vendimit te saj.

Pasi ka degjuar pretendimet e znj. Gaba, KLD ka vendosur me shumice votash te pranoje kerkesen e Ministrit te Drejtesise dhe ka vendosur dhenien e mases disiplinore shkarkim nga detyra, me motivacionin “per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”.

Ndryshe nga sa parashtrohet ne vendimin e shumices, konstatohet se ne vendimin e tij KLD edhe pse ka listuar te gjitha çeshtjet, ku pretendohej shkelje e ligjshmerise nga ana e gjyqtares Gjinovefa Gaba gjate ushtrimit te detyres se saj si gjyqtare dhe si kryetare e institucionit, eshte ndalur vetem ne tre raste per te argumentuar ekzistencen e shkaqeve te percaktuara ne Kushtetute (neni 147/6 i Kushtetutes) per shkarkimin e gjyqtarit.

Per kete shkak, pakica e konsideron te pavend analizimin qe shumica e gjyqtareve te Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte i ben te gjitha pretendimeve te parashtruara ne kerkesen per procedim disiplinor te paraqitur ne KLD nga Ministri i Drejtesise, persa kohe ato nuk perbejne themelin e qendrimit te mbajtur nga KLD per shkarkimin e znj. Gjinovefa Gaba.

Nga permbajtja e vendimit te Keshillit te Larte te Drejtesise, se ankimuar nga znj. Gjinovefa Gaba, ne vleresojme se ky Keshill ne vendimin e tij ka shqyrtuar ne menyre te posaçme tre çeshtje gjyqesore, vendimmarrja ne te cilat eshte pretenduar se ka shkelur dispozitat proceduriale civile, sikunder ka lejuar shfaqjen e elementeve te fiktivitetit ne veprimtarine e gjykates.

Keshtu, ne dy vendime civile te marra nga ana e Gjykates se Apelit Vlore, perkatesisht ato me pale Xh.Xh. kunder Bashkise Fier dhe F.S. kunder Bashkise Lushnje, nga ana e Keshillit te Larte te Drejtesise eshte arsyetuar se gjyqtarja Gjinovefa Gaba, ne kundershtim me parashikimin e dispozites se nenit 72 te K.Pr.C., ka marre pjese per here te dyte ne trupin gjykues pasi çeshtja kish shkuar per rigjykim ne Gjykaten e Apelit Vlore, duke kryer ne kete menyre “sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit”.

Ne gjyqtaret ne pakice çmojme se me te drejte ne arsyetimin e tyre Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte per efekt te interpretimit te kesaj shprehje kushtetuese iu jane referuar vendimeve te Gjykates Kushtetuese, te cilat ne raste te ngjashme kane konkluduar se “... Kjo do të thotë se përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë më e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe Këshilli i Lartë i Drejtësisë, nuk ka të drejtë t’i prekë ato dhe as të ngarkojë me përgjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime. Përjashtim nga rregulli i mësipërm, bëhet vetëm për rastet kur vendimet janë rrjedhojë e shkeljeve që diskreditojnë rëndë pozitën ose figurën e gjyqtarit” (vendimi nr.11, date 02.04.2003 i Gjykates Kushtetuese). Ne rastin konkret, vendimet e permendura me lart, per te cilet eshte pretenduar pergjegjesia e znj. Gjinovefa Gaba per zhvillimin e gjykimit ne shkelje te ligjit, jane çeshtje, ku vendimi i Gjykates se Apelit Vlore nuk eshte cenuar nga Kolegjet perkatese te Gjykates se Larte. Per rrjedhoje, nuk mundet qe KLD te pretendoje

79

ekzistencen e elementeve te pergjegjesise disiplinore ne to, duke qene se nuk u verifikua as ndonje nga rastet perjashtimore.

Qendrim te kundert ndajme me shumicen, kur kjo e fundit analizon pergjegjesine e znj. Gjinovefa Gaba ne rastin e marrjes se nje vendimi fiktiv nga ana e Gjykates se Apelit Vlore. Ne vendimin e Keshillit te Larte te Drejtesise pasqyrohet se ne Gjykaten e Apelit Vlore ka ardhur per gjykim ankimi i subjektit A.Ç. kunder nje vendimi qe Gjykata e Shkalles se Pare Vlore kishte marre, duke rrezuar nje kerkese me objekt kundershtim veprimesh permbarimore.

Shqyrtimi i çeshtjes ne Gjykaten e Apelit Vlore eshte zhvilluar nga nje trup gjykues i kryesuar nga znj. Gaba me anetare S. Ngresi dhe V. Hanxhari, ky i fundit dhe relator i çeshtjes. Ne seance gjyqesore trupi gjykues eshte asistuar nga sekretarja Natasha Rexhepi. Gjykimi ka filluar me date 02.12.2005, kur nga ana e trupit gjykues, pasi u konstatuan te meta ne ankim, u kerkua plotesimi i ankimit, duke vendosur qe seanca pasardhese te zhvillohej ne date 23.12.2005, ora 10.00.

Nga aktet gjyqesore (proçesverbal seance, vendim) ka rezultuar se kjo seance eshte zhvilluar dhe ne perfundim te saj, ne mungese te paleve ndergjyqese, eshte vendosur mospranimi i ankimit per shkak te mosplotesimit te ankimit. Po ne kete date, eshte kryer dhe numertimi i vendimit ne regjistrin perkates te Gjykates se Apelit Vlore. Eshte konstatuar se ne date 23.12.2009 gjyqtari Vasil Hanxhari nuk ka qene ne detyre, per shkak se ishte larguar jashte vendit. Vendimmarrja e mesiperme eshte konsideruar fiktive, pasi ka rezultuar se ne date 23.12.2005 gjyqtari Vasil Hanxhari eshte kthyer ne Shqiperi vetem ne oren 16.10, pertej orarit zyrtar, ne pamundesi per te qene prezent ne seancen e lartpermendur.

E pyetur gjate shqyrtimit te kerkeses per procedim disiplinor nga Keshilli i Larte i Drejtesise, znj. Gaba eshte shprehur se kjo situatë ka të bëjë me një gabim material nga ana e sekretares së seancës dhe se seanca gjyqësore e datës 23.12.2005 nuk është zhvilluar, por është shtyrë gjykimi për më datë 27.12.2005, si pasojë e mosplotësimit të rregullt të trupit gjykues. Zonja Gjinovefa Gaba ka pretenduar se vendimi eshte shpallur më datë 27.12.2005 kohë kur është kthyer në Republikën e Shqipërisë, gjyqtari relator i çështjes, Vasil Hanxhari.

Vendimin e mesiperm, Keshilli i Larte i Drejtesise e ka konsideruar te marre ne shkelje te dispozitave te neneve 4, 118, 174, 175, 176, 177, 178, 180, 302, 305, 306 dhe 308 te K.Pr.C., ç’ka duhet interpretuar si “sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”.

Pasi vendimi i KLD u ankimua nga znj. Gaba prane Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, Ministri i Drejtesise ka paraqitur kallezim penal ndaj znj. Gaba, z. Hanxhari dhe Z. Ngresi, gje qe u be shkak per pezullimin e gjykimit te çeshtjes. Me vendimin date 15.10.2008, Prokuroria prane Gjykates se Shkalles se Pare Kavaje, te ciles iu njoh kompetenca per zhvillimin e procedimit penal, vendosi pushimin e çeshtjes penale nr.104.2008 ne ngarkim te shtetasve Gaba, Hanxhari e Ngresi, te dyshuar per kryerjen e vepres penale te parashikuar nga neni 186.2 e 248 i Kodit Penal. Pas marrjes se ketij vendimi, znj. Gaba kerkoi rifillimin e gjykimit.

Ne arsyetimin e vendimit, shumica e gjyqtareve ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte i referohet gjeresisht konstatimeve qe organi i prokurorise ka pasqyruar ne vendimin perkates te pushimit te çeshtjes penale, per te argumentuar mungesen e pergjegjesise dhe per rrjedhoje dhe te sjelljeve qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, nga ana e z. Gaba.

Jemi te mendimit se nga pikepamja proceduriale, referimi tek nje vendim pushimi i çeshtjes penale, nxjerre nga organi i prokurorise, per te konkluduar ne lidhje me ekzistencen e elementeve te pergjegjesise disiplinore te znj. Gaba, nuk eshte i bazuar ne ligj. Edhe pse ne rastin konkret nuk kemi te bejme as me ndonje vendim gjyqesor te formes se prere ne lidhje me akuzat penale te ngritura ndaj znj. Gaba, ne asnje rrethane vendimi i pushimit te çeshtjes

80

penale nga organi i prokurorise nuk mund te merret per reference me qellim konkludimin e mungeses se pergjegjesise, kesaj radhe disiplinore te kesaj gjyqtareje. Çdo qendrim i kundert do te duhej te konsiderohej jo i drejte.

Edhe pse i referohen ne vendimin e tyre, gjyqtaret ne shumice te Kolegjeve te Bashkuara nuk permendin faktin se ne vendimin e pushimit te prokurorise arsyetohet mbi nje fakt te rende, qe cenon mbarevajtjen e veprimtarise se institucioneve gjyqesore ne vend dhe zhvillimin e nje proçesi te rregullt gjyqesor. E ashtuquajtura sekretare gjyqesore e Gjykates se Apelit Vlore, shtetesja Natasha Rexhepi, person i cili, sipas Kolegjeve ka pergjegjesine kryesore ne shkeljen e dispozitave proceduriale ne dhenien e vendimit fiktiv, ka rezultuar te kete qene punetore mirembajtje ne emertese dhe jo sekretare gjyqesore.

Ne vendimin e tyre nr.11, date 27.05.2004, Gjykata Kushtetuese arsyeton: “KLD-ja mund të marrë masa disiplinore ndaj gjyqtarëve pa e kushtëzuar atë me faktin nëse ky vendim ka marrë formë të prerë, vetëm për raste kur vendimet shoqërohen me akte dhe sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit dhe cënojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor”. Gjykata Kushtetuese po ashtu ka çmuar si element shume te rendesishem ne dhenien e drejtesise dhe zhvillimin e nje proçesi te rregullt gjyqesor, ekzistencen e besimit qe publiku duhet te kete tek institucionet gjyqesore dhe veçanerisht tek gjyqtaret, si perfaqesues te tyre. Keshtu, ne vendimin nr.75, date 19.04.2002, Gjykata Kushtetuese ka konkluduar si vijon: “Megjithatë, në çdo rast, ato janë të lidhura me sjelljet e parregullta e të padenja që këta funksionarë të lartë kryejnë jo vetëm gjatë ushtrimit të detyrës dhe për shkak të saj, por edhe jashtë detyrës, me abuzimin apo dhunimin që ata i bëjnë besimit publik dhe që lidhen kryesisht me dëmet që ata i sjellin shoqërisë dhe shtetit...”

Ne nenin 14/b, pika 3 te ligjit nr.8436, date 28.12.1998 “Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise”, i ndryshuar (ligji ne fuqi ne momentin e procedimit te znj. Gaba), parashikohet se emerimi dhe shkarkimi i sekretareve gjyqesore ne gjykata behej me urdher te kryetarit te gjykates. Per shkak te rendesise se detyres qe kryen, funksionet e sekretarise gjyqesore gjejne rregullim te posaçem ne dispozitat e K.Pr.C. e posaçerisht nen nenin 77 te tij.

Nderkohe, ne dispozitat e nenit 172-178 te K.Pr.C.. nga ligjvenesi jane parashikuar ne menyre te hollesishme pergjegjesite e kryesuesit te seances gjyqesore per sigurimin e zhvillimit te nje proçesi te rregullt ligjor, si nje parim i njohur dhe nga neni 6 i KEDNJ. Ne rastin konkret, ndryshe nga dy anetaret e tjere te trupit gjykues, per shkak te funksionit administrativ qe ajo kryente, znj. Gaba, edhe pse ka qene ne dijeni te faktit se personi qe po kryente funksionin e sekretares gjyqesore ishte thjesht nje punetore mirembajtje, ne cilesine e kryesueses se seances gjyqesore ka lejuar asistimin e gjykates nga kjo shtetase, duke cenuar rende ne kete menyre mbarevajtjen e proçesit e duke sjelle pasoja serioze, sikunder eshte fakti i marrjes se nje vendimi me dyshime te renda fiktiviteti.

Gjyqtarit kryesues, perpos ushtrimit te detyres se gjyqtarit, i shtohet dhe nje pergjegjesi tjeter, ajo e kryesimit te trupes gjyqesore. Kjo e ben gjyqtarin kryesues t’i kushtoje vemendje dhe shume elementeve procedurale te proçesit.

Edhe ne mungese te interesit personal te zonjes Gaba ne marrjen e ketij vendimi, sikunder arsyeton shumica, shkelja e rende e lejuar prej saj te dispozitave ligjore te lartpermendura mjafton per te konstatuar cenimin e figures se gjyqtarit, te nje karakteri te tille qe, ne interpretim te dispozites se nenit 147/6 te Kushtetues se Republikes se Shqiperise, vendimeve te Gjykates Kushtetuese dhe atyre te meparshme te ketyre Kolegjeve, perbejne shkak per shkarkimin e saj nga detyra. Persa me lart, çmojme se vendimi i marre nga KLD per znj. Gaba ishte i drejte dhe duhej te mbetej ne fuqi.

Fatos Lulo Majlinda Andrea Andi Çeliku Mirela Fana

81



Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, te perbera nga:

Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnetarGani Dizdari AnetarSpiro Spiro AnetarEvjeni Sinoimeri AnetareArdian Dvorani AnetarBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarArjana Fullani AnetareMajlinda Andrea AnetareEvelina Qirjako AnetareAndi Çeliku AnetarMirela Fana Anetare

ne seancen gjyqesore te dates 23.06.2009 moren ne shqyrtim çeshtjen civile me nr.4/3 akti, qe i perket pales:

ANKUES: SOKOL NGRESI, perfaqesuar me prokure nga avokat Eduart Velçani.

KUNDËR: KESHILLIT TE LARTE TE DREJTESISE, perfaqesuar ne gjykim me autorizimin nr.1443 prot., date 23.06.2009, nga inspektoret e Keshillit Qemal Zaimi dhe Selim Kryeziu.

OBJEKTI:Kundershtim i vendimit nr.225/4, date 20.02.2008

te Keshillit te Larte te Drejtesise, me te cilin eshte vendosur shkarkimi i gjyqtarit Sokol Ngresi

nga detyra e gjyqtarit. Baza Ligjore: Neni 7 dhe 147/6 i Kushtetutes se Republikes se Shqiperise,

nenet 11, pika 3, nenet 33 dhe 34, pika 2 te Ligjit nr.8811, date 17.05.2001

“Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise”, nenet 44 e 45 te Ligjit nr.8436, date 28.12.1998

"Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise", neni 6, pika 9 e ligjit nr.8678, date 14.05.2001

“Per organizimin dhe funksionimin e Ministrise se Drejtesise”, nenet 2 e 116 te K.Pr.Administrative,

vendimi nr.75, date 19.04.2002 i Gjykates Kushtetuese.

82

Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me vendimin nr.225/4, datë 20.02.2008, ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Sokol Ngresi te Gjykates se Apelit Vlore dhe shkarkimin e tij nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Kunder ketij vendimi ankuesi, Sokol Ngresi, ka paraqitur ankim para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte dhe kerkon shfuqizimin e tij, duke parashtruar keto shkaqe:

- Shqyrtimi i procedimit disiplinor nga KLD eshte filluar dhe mbeshtetur mbi nje akt administrativ absolutisht te pavlefshem dhe per rrjedhoje, dhe kerkesa per procedimin tim disiplinor perben akt, apo veprimtari administrative absolutisht te pavlefshme.

- Gjate shqyrtimit te procedimit disiplinor, ne kundershtim me ligjin, KLD ka hyre ne vleresimin e ligjshmerise dhe bazueshmerise te vendimeve gjyqesore te dhena prej meje, si gjyqtar.

- Ne lenden penale jane shqyrtuar 22 vendime gjyqesore, nga te cilat 19 vendime jane te pa rekursuara, ose per te cilat eshte vendosur mospranimi i rekursit te ushtruar. Po keshtu, jane shqyrtuar ne lenden penale 3 vendime te prishura, nga te cilat, dy vendime lidhen me nje analize te mirefillte juridike te ligjit material, ndersa vendimi i trete i cenuar nga Gjykata e Larte per pamjaftueshmeri te hetimit gjyqesor.

- Ne lenden civile jane shqyrtuar 22 vendime gjyqesore, nga te cilat 11 vendime jane te pa rekursuara, ose per te cilat eshte vendosur mospranimi i rekursit te ushtruar. Po keshtu, jane shqyrtuar ne lenden civile 11 vendime te prishura, por qe lidhen me probleme juridike shume te diskutueshme dhe me praktika gjyqesore ende te pa konsoliduara, apo me nevojen e zgjerimit te hetimit gjyqesor.

- Duke i hyre analizes qe lidhet me vleresimin e ligjshmerise dhe bazueshmerise te vendimeve gjyqesore te dhena prej meje si gjyqtar, ne nje kohe qe ato kane marre forme te prere, KLD ka shkelur hapur nenin 135, pika 1 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise.

- Sipas ligjit nr.8678, date 04.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e Ministrise se Drejtesise”, neni 6, pika 9, Ministria e Drejtesise: “… Kryen inspektime dhe ben procedimin disiplinor te gjyqtareve te gjykatave te shkalles se pare dhe te apelit sipas ligjit ...”. Ndersa, sipas nenit 11, pika 3, Drejtoria e Inspektimit ne kete Ministri “… a) kryen inspektimin e gjykatave të shkallës së parë dhe të apelit lidhur me organizimin dhe punën e shërbimeve gjyqësore dhe administrimin gjyqësor në përgjithësi, si dhe përgatit rekomandime për Ministrin e Drejtësisë lidhur me marrjen e masave të nevojshme për zgjidhjen e problemeve dhe për shkeljet e konstatuara; b) kryen inspektime në gjykata dhe gjyqtarë të veçantë, sipas ligjit, dhe përgatit rekomandime për Ministrin e Drejtësisë lidhur me marrjen e masave të nevojshme për zgjidhjen e problemeve dhe për shkeljet e konstatuara; ...”.

- Sipas nenit 31 te ligjit nr.8811, date 17.05.2001 “Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise”, Ministri i Drejtesise kryen inspektimin e gjyqtareve vetem lidhur me organizimin e punes dhe administrimin gjyqesor, dhe ne asnje rast ky ligj nuk e lejon ate te inspektoje gjyqtarin lidhur me cilesine e vendimmarrjes se tij.

- Per sa me siper, inspektoret e Ministrise se Drejtesise kane tejkaluar tagrat qe Kushtetuta dhe ligji i ka dhene pushtetit ekzekutiv ne kontrollin e veprimtarise ne fushen e dhenies se drejtesise.

- Nga praktika e Gjykates se Larte dhe asaj Kushtetuese, vendimet gjyqesore kontrollohen vetem nga gjykatat me te larta, ne asnje organ tjeter nuk mund te vleresohet ligjshmeria dhe bazueshmeria e vendimeve gjyqesore, per sa kohe ato nuk jane ndryshuar apo prishur nga nje gjykate me e larte. Ne vendimin nr.17, date

83

12.11.2004 Gjykata Kushtetuese shprehet se: “Keshilli i Larte i Drejtesise, duke vleresuar si shkak per shkarkimin nga detyra e gjyqtarit menyren e gabuar te zbatimit te dispozitave materiale e proceduriale per çeshtje konkrete ne gjykim, jo vetem ushtron atribute qe nuk i perkasin, por nderhyn drejtpersedrejti ne objektivitetin dhe pavaresine e gjykates. Gjykata Kushtetuese thekson se, gjyqtari nuk mund te shkarkohet nga detyra per menyren e interpretimit dhe te zbatimit te ligjit, per sa kohe qe nga rrethanat objektive dhe subjektive nuk rezulton se veprimet e tij mund te kene qene te qellimshme dhe ne kundershtim te hapur dhe flagrant me ligjin, apo me praktiken e gjykatave me te larta”.

- Prandaj, vendimi i KLD eshte bere ne kundershtim me nenin 147, pika 6 te Kushtetures dhe eshte haptazi ne kundershtim me interpretimin e vendimeve e Gjykates Kushtetuese dhe atyre te Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte.

- Gjithashtu, ne kerkesen per procedim citohet si shkelje dhe fakti qe çeshtja qe i perket vendimit nr.546, date 08.11.2005 eshte trajtuar si preference e parregullt ne hedhjen e shorteve. Ky problem nuk ka te beje aspak me punen time si gjyqtar, por ka te beje me titullarin e gjykates.

- Ne relacion eshte cituar çeshtja civile me nr.683 vendimi, date 23.12.2005, me pale ndergjyqes Albert Celoaliaj, i padituri Zyra e Permbarimit, etj., me objekt kundershtim i veprimeve permbarimore. Eshte trajtuar ne relacion si shkelje fakti qe, diten qe rezulton te jete çelur seanca dhe marre vendimi, gjyqtari Vasil Hanxhari ka qene jashte shtetit dhe eshte futur ne territorin shqiptar nga pika kufitare e Qafe Thanes ne oren 16:10 minuta. Pretendohet ne relacion se dy gjyqtaret e tjere, Gjinovefa Gaba dhe Sokol Ngresi, kane firmosur fiktivisht per pranine e gjyqtarit relator.

- Konstatimi i ketij rasti vjen pas nje procedure verifikimi te kryer ne menyre te hapur ne kundershtim me nenin 26 te Ligjit nr.8436, date 28.12.1998 “Per organizimin e pushtetit gjyqesor”, qe percakton se gjyqtaret kane imunitet. Prej Inspektoreve te Ministrise se Drejtesise, ne kundershtim me kete dispozite dhe me tematiken e kontrollit, eshte shkuar ne pikat kufitare dhe eshte hetuar per hyrjet dhe daljet jashte territorit te RSH te gjyqtareve. Zbulimi i ketij fakti nuk ka ardhur nga reagimi apo ndjeshmeria e publikut per shkak te dhunimit te besimit te tij, apo per shkak te demit qe mund t`i sjelle shoqerise apo shtetit.

- Çeshtja ne fjale nuk eshte shpallur ne daten 23.12.2005, por ne daten 27.12.2005, duke evidentuar edhe shkaqet qe kane çuar ne pasaktesi te dates se akteve te asaj çeshtje. Per shkak te impenjimit te gjyqtarit Vasil Hanxhari, prej ketij te fundit i eshte lene porosi sekretares se seances qe çeshtjet e dates 23, nepermjet proçes-verbalit qe mbahet prej sekretarise gjyqesore te shtyheshin, dy çeshtje ne muajin janar dhe çeshtja ne fjale per ne daten 27. Kjo çeshtje eshte shtyre per ne daten 27, pasi ka qene i dukshem fakti se pala ankuese ishte njoftuar ne daten 2 per plotesim te te metave te ankimit brenda 5 diteve dhe nuk kishte permbushur kete detyrim, ç`ka passjell mosrespektimin e ankimit ne baze te nenit 55, germa “b” te K.Pr.Civile. Duke qene se shkaku i mospranimit ishte evident dhe me qellim mosmbartjen e dosjes per vitin tjeter, prej gjyqtarit relator eshte porositur sekretarja qe ne daten 23 te mbante procesverbalin administrativ mbi mosçeljen e seances dhe te njoftonte palet nese do te paraqiteshin ne seancen e ardhshme te dates 27. Ne ngarkesen e puneve administrative te fund vitit, me sa duket sekretarja gjyqesore, ne plotesimin e procesverbalit gjyqesor dhe zbardhjen e vendimit, i eshte referuar dates 23.12.2005, nderkohe qe seanca gjyqesore e rregullt eshte çelur ne daten 27.12.2005 kur eshte shpallur realisht vendimi.

84

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Shpresa Beçaj dhe Evjeni Sinoimeri;

ankuesin Sokol Ngresi dhe perfaqesuesin e tij, qe kerkuan shfuqizimin e vendimit nr.225/4, date 20.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise; perfaqesuesit e Keshillit te Larte te Drejtesise, qe kerkuan lenien ne fuqi te vendimit te lartpermendur te ketij Keshilli; dhe si shqyrtuan e biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËRezulton nga gjykimi dhe aktet e administruara se, mbi bazen e urdherit nr.1506, date

28.02.2006 te Ministrit te Drejtesise (MD), nga data 01.03.2006 deri ne 29.03.2006 eshte ushtruar inspektim i pergjithshem ne Gjykaten e Apelit Vlore, per veprimtarine gjyqesore te realizuar ne kete gjykate gjate vitit 2005.

Ne perfundim te inspektimit, gjyqtarit Sokol Ngresi iu parashtruan ne nje relacion shkeljet e konstatuara sipas Ministrise se Drejtesise gjate ushtrimit te detyres se tij si gjyqtar i Gjykates se Apelit Vlore. Sipas akteve te paraqitura per shqyrtim nga MD, se bashku me kerkesen per procedim disiplinor perpara Keshillit te Larte te Drejtesise (KLD), shkeljet e gjyqtarit Sokol Ngresi jane konstatuar ne 44 çeshtje e vendime gjyqesore. Konstatohet se 30 vendime jane te formes se prere dhe te pacenuara nga Gjykata e Larte.

Sipas kerkeses per procedim disiplinor te MD, vendimet gjyqesore civile ose penale vleresohen si te dhena ne shkelje te dispozitave perkatese materiale e proceduriale lidhur me caktim denimesh pa respektuar kriteret e nenit 47 te K.Penal, ulje te denimeve nen kufijte e parashikuar nga ligji, pezullime te ekzekutimit te vendimit me burgim ne kundershtim me kriteret e nenit 59 te K.Penal, caktim dhe revokim masash sigurimi ne kundershtim me kriteret ligjore, pushime te gjykimit te çeshtjeve penale, zbatime te gabuara te ligjit material e procedurial civil, etj.

Si nje rast te veçante i shkeljes se hapur te ligjit, ne kerkesen per procedim disiplinor te MD, parashtrohet rasti i dhenies se nje vendimi gjyqesor fiktiv, pasi ne diten qe rezulton te jete gjykuar dhe dhene ai vendim, ne perberje te trupit gjykues ku ka qene edhe ankuesi Sokol Ngresi, gjyqtari tjeter, relator ne ate çeshtje, Vasil Hanxhari, nuk ka qene ne detyre por jashte shtetit.

Per te gjitha shkeljet e pretenduara si me siper, MD i ka propozuar KLD-se procedimin disiplinor te gjyqtarit Sokol Ngresi, duke i kerkuar te vendose dhenien e mases disiplinore te shkarkimit te tij nga detyra.

KLD, me vendimin nr.225/4, date 20.02.2008, ka vendosur pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te MD ndaj gjyqtarit Sokol Ngresi, te Gjykates se Apelit Vlore dhe shkarkimin e tij nga detyra per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Brenda afateve qe parashikohen ne ligj, gjyqtari Sokol Ngresi ka paraqitur ankim para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte kunder vendimit te sipercituar te KLD, duke kerkuar shfuqizimin e tij.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte verejne se, per shqyrtimin e ketij ankimi, ato kane zhvilluar me pare dy seanca gjyqesore ne datat 26 dhe 28 Mars 2008. Seanca e pare eshte shtyre per plotesim te materialeve dokumentare nga ana e KLD-se, ndersa ne seancen e dyte, mbi kerkesen e KLD, te mbeshtetur ne rrethanen se ndaj ankuesit kishte filluar procedimi penal nr.104 per hetimin e dhenies se vendimit gjyqesor fiktiv (per te cilin ishte dhene masa disiplinore objekt shqyrtimi), ne zbatim te nenit 297/a te K.Pr.Civile, me vendim te ndermjetem, eshte vendosur pezullimi i gjykimit te çeshtjes deri ne perfundimin e asaj çeshtjeje penale.

85

Me vendimin e dates 15.10.2008 te Prokurorise se Rrethit Gjyqesor Kavaje, e ngarkuar me hetimin e çeshtjes penale te lartpermendur, ishte vendosur pushimi i çeshtjes penale ne ngarkim te gjyqtarit Sokol Ngresi dhe dy kolegeve te tij. Per rrjedhoje, ky i fundit, i eshte drejtuar Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte me kerkese per vazhdimin e gjykimit.

Kolegjet e Bashkuara kane zhvilluar gjykimin ne seancen gjyqesore te dates 23.06.2009. Meqenese ne kete seance, ne ndryshim nga dy seancat e meparshme, nuk merrnin me pjese pese anetare te trupes gjykuese te Kolegjeve te Bashkuara (kater prej te cileve per shkak te mbarimit te mandatit), si dhe per shkak te pjesemarrjes se gjashte gjyqtareve te tjere, Kolegjet çmuan e vendosen qe gjykimi te filloje e zhvillohet nga e para.

Se pari, ne ankimin e bere perpara Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, sikurse parashtrohet hollesisht me siper, pretendimet e ankuesit, gjyqtarit Sokol Ngresi, ne thelb, lidhen me mosrespektimin e Kushtetutes dhe dispozitave ligjore qe garantojne pavaresine e gjyqtareve dhe te pushtetit gjyqesor, pikesepari per shkak se nga MD, ne fazen e ushtrimit te inspektimit, i jane nenshtruar kontrollit dhe vleresimit te tij vendime gjyqesore te formes se prere pa patur asnje indicje paraprake, gjate inspektimit apo pas kryerjes se tij, se ankuesi kishte kryer akte dhe sjellje qe diskreditojne figuren e gjyqtarit te lidhura me ndonjeren prej atyre vendimeve. Ky qendrim i gabuar i MD vijon edhe ne kerkesen per procedim dhe propozimin per mase disiplinore, qe i ka drejtuar KLD-se.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se ky pretendim i ankuesit eshte i mbeshtetur ne Kushtetute dhe ne ligj.

Kolegjet verejne se, pas shqyrtimit te kerkeses se MD per procedim disiplinor dhe dhenie mase disiplinore ndaj gjyqtarit Sokol Ngresi, rezulton qe nepemjet vendimit nr.225/4, date 20.02.2008, persa i perket objektit te inspektimit, kompetences e procedurave te ndjekura nga MD dhe inspektoret e tij gjate kontrollit, si dhe paraqitjes se kerkeses per procedim, KLD ka vleresuar dhe ardhur ne perfundimin se “… inspektimi ne Gjykaten e Apelit Vlore eshte realizuar ne perputhje me ligjin. Veprimtaria e gjyqtareve eshte e kontrollueshme nepermjet shqyrtimit te ankimeve te paleve ndergjyqese ne gjykata me te larta, por ne te njejten kohe, si Keshilli i Larte i Drejtesise, ashtu edhe Ministri i Drejtesise, kane te drejten e inspektimit ne perputhje me dispozitat ligjore”.

Kolegjet çmojne se, pjese thelbesore dhe e pandare e shqyrtimit administrativ e gjyqesor te procedimit disiplinor te gjyqtareve jane respektimi i garancive kushtetuese dhe te KEDNJ per pavaresine e gjyqtarit ne dhenien e vendimeve gjyqesore (pra per dhenien e drejtesise), si ne fazen e inspektimit nga KLD apo MD, ashtu edhe ne fazen e gjykimit te kerkeses se ketij te fundit per procedim disiplinor. Parimet kushtetuese te ndarjes se pushteteve, pavaresise se pushtetit gjyqesor, te sigurise juridike dhe zhvillimit te procesit te rregullt ligjor, jane garanci qe domosdoshmerisht duhet te respektohen nga MD dhe KLD kur ushtrojne kompetencen e tyre perkatese per kontroll e inspektim dhe per shqyrtimin e vendimmarrjen per masa disiplinore ndaj gjyqtarit. Prandaj, keto dy institucione jo vetem kane kompetence te ushtrojne kontrolle dhe te gjykojne procedimin disiplinor ndaj gjyqtarit, por kane edhe detyrimin kushtetues qe ato t’i zhvillojne pa cenuar parimet e lartpermendura.

Krahas se drejtes se informimit per kontrollin, njohjes me materialet e tij, parashtrimit te observimeve asaj per t’u degjuar e mbrojtur, etj., garanci thelbesore per respektimin e pavaresise se gjyqtareve dhe procesin e rregullt ligjor ne çeshtjet disiplinore, si gjate fazes se inspektimit, ashtu edhe asaj te gjykimit te kerkeses per procedim, eshte kujdesi, parandalimi e qendrimi rigoroz ndaj çdo objekti kontrolli nga inspektoret dhe materiali ne funksion te procedimit disiplinor, qe synon e reflekton dhenien e “gjykimeve” e perfundimeve mbi drejtesine e vendimeve gjyqesore te formes se prere te dhena nga gjyqtari qe kontrollohet.

86

Sa me siper rezulton nga dispozitat e neneve 7, 42, pika 2, 135, 147, pika 6 te Kushtetutes, neni 6, pika 1 te KEDNJ, si dhe nga qellimi e permbajtja e dispozitave te parashikuara ne respektim te tyre ne ligjin nr.9877, date 18.02.2008, ligjin nr.8811, date 17.05.2001 dhe ligjin nr.8678, date 14.05.2001.

Kolegjet e Bashkuara, ne vendimet nr.7, date 07.03.2006, nr.4, date 07.01.2009, etj., jane shprehur se përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë më e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe KLD, nuk ka të drejtë t’i prekë ato dhe as të ngarkojë me përgjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime. Keto qendrime kane mbajtur parasysh edhe perfundimet e disa vendimeve te Gjykates Kushtetuese, si p.sh. ai me nr.11, date 02.03.2003 ku shprehet se: “... pushteti gjyqësor ushtrohet nga Gjykata e Lartë , nga Gjykata Apelit dhe Gjykata e Shkallës se Parë. Ky pushtet ushtrohet i shkallëzuar sipas parimit të kontrollit të vendimeve të gjykatave më të ulta nga gjykatat më të larta. Kjo do të thotë se, përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë me e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe Këshilli i Lartë i Drejtësise, nuk ka te drejtë t’i prekë ato dhe as të ngarkojë me pergjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime”. Përjashtim nga rregulli i mësipërm sipas ketij vendimi “... bëhet vetëm për rastet kur vendimet janë rrjedhojë e shkeljeve, që diskretitojnë rëndë pozitën ose figurën e gjyqtarit” , të cilat, po sipas këtij vendimi “... duhet të evidentohen dhe argumentohen para se të merret masa e largimit të gjyqtarit nga detyra”.

Ne kete kuptim Kolegjet e Bashkuara vijne ne perfundimin se mund te verifikohen e shqyrtohen gjate inspektimit nga MD apo KLD, ose gjate shqyrtimit ne KLD te kerkeses se MD per procedim disiplinor, vetem vendime konkrete gjyqesore te formes se prere dhe vetem nese ato jane te lidhura konkretisht me kryerje te akteve e sjelljeve, qe cenojne e diskreditojne rende figuren dhe poziten e gjyqtarit.

Pa hyre ne thelb, a prima facie, Kolegjet e Bashkuara konstatojne se MD, ne kerkesen per procedim disiplinor, sikurse ato pasqyrohen edhe ne vendimin e KLD objekt i ketij gjykimi, mban qendrimin se gjyqtari Ngresi ka dhene 44 vendime gjyqesore ne shkelje a zbatim te gabuar te ligjit, duke parashtruar per secilin prej tyre perse ato gjenden te tilla dhe cila duhet te ishte zgjidhja e drejte e çeshtjes. Nderkohe qe, ne vete kerkesen per procedim disiplinor te MD, dhe ne dijeni te KLD, sipas vete citimit te tyre ne vendimin objekt gjykimi, parashtrohet se vetem 11 vendime gjyqesore jane cenuar nga Gjykata e Larte, ndersa vendimet e tjera te vleresuara ne shkelje te ligjit gjate inspektimit, paraqitjes se kerkeses per procedim disiplinor dhe gjykimit te saj ne KLD, jane dhe mbeten edhe aktualisht vendime gjyqesore te formes se prere.

Nisur nga sa me siper, Kolegjet e Bashkuara çmojne se perfundimi i KLD ne vendimin nr.225/4, date 20.02.2008 se inspektimi nga ana e MD ne Gjykaten e Apelit Vlore “eshte realizuar ne perputhje me ligjin” (faqe 37), eshte nje perfundim qe nuk gjen mbeshtetje ne Kushtetute e ne ligj dhe as ne rrethanat e pranuara nga vete MD e KLD, ne te cilat eshte zhvilluar inspektimi dhe eshte shqyrtuar kerkesa per procedim disiplinor e MD. Per dhenien e mases disiplinore KLD duket se eshte mbeshtetur e motivohet vetem nga dhenia, sipas tij, te nje vendimi gjyqesor fiktiv. Megjithate, KLD, fillimisht, ka pranuar e konkluduar si te mbeshtetura ne ligj objektin dhe procedurat e ndjekura per inspektim, paraqitjen e kerkeses per procedim dhe motivet e saj ne rastin konkret objekt i ketij gjykimi, ne te cilat jepen gjykime e vleresime te hollesishme per “drejtesine” e nje numri te konsiderueshem vendimesh gjyqesore te formes se prere, te pashoqeruara me indicje paraprake apo prova per konsumimin e ndonje akti a sjelljeje qe diskrediton figuren e gjyqtarit lidhur me secilen prej ketyre vendimeve. Nga shqyrtimi i materialeve te procedimit disiplinor dhe permbajtja e vete vendimit te dhene prej tij rezulton se KLD nuk ka mbajtur qendrim dhe, per rrjedhoje, nuk ka respektuar detyrimin e saj ligjor per t’u shprehur ne ate vendim lidhur me cenimin e dukshem te dispozitave kushtetuese, te KEDNJ dhe ligjeve ne

87

fuqi te cilat garantojne pavaresine e gjyqtareve dhe pushtetit gjyqesor ne teresi. Se dyti, ne ankimin e parashtruar perpara Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se

Larte, ankuesi, gjyqtari Sokol Ngresi, ne thelb, pretendon edhe se nuk jane te mbeshtetura ne ligj dhe ne prova konkluzionet e MD ne kerkesen per procedim disiplinor dhe perfundimet e arritura nga KLD lidhur me dhenien nga ana e tij, si pjesemarres ne perberje te trupit gjykues, se bashku me dy gjyqtare te tjere te Gjykates se Apelit Vlore, te nje vendimi gjyqesor fiktiv. Nisur nga rrethanat e vertetuara gjate procedimit dhe shqyrtimit te çeshtjes ne KLD, kemi te bejme me disa pakujdesi te gjykates dhe administrates se saj. Por, nga ana e ankuesit dhe gjyqtareve ne perberje te trupes gjykuese nuk jane kryer e lejuar te kryhen veprime me qellimin qe te pasqyrojne ne dosje gjyqesore dhe vendim te dhena te rreme lidhur me perberjen e gjykates dhe diten e zhvillimit te gjykimit. Kjo eshte vertetuar edhe nga hetimi i zhvilluar nga ana e organit te prokurorise. Prandaj, nuk kemi te bejme me akte e sjellje qe diskreditojne rende figuren e gjyqtarit, qe sipas nenit 147/6 te Kushtetutes, sherbejne per procedim dhe dhenien e mases disiplinore te shkarkimit te gjyqtarit nga detyra.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se ky pretendim i ankuesit eshte i mbeshtetur ne Kushtetute, ne ligj dhe ne rrethanat qe rezultojne nga shqyrtimi dhe gjykimi i çeshtjes.

Rezulton nga vendimi i KLD-se per dhenien e mases se shkarkimit nga detyra te gjyqtarit Sokol Ngresi, si dhe nga parashtrimet e perfaqesuesve te KLD-se dhe te vete ankuesit, se nga ana e KLD nuk jane vene me ne bisedim shkeljet e tjera te pretenduara nga MD, por KLD eshte mjaftuar dhe ka çmuar si shkelje te atille qe motivon drejtperdrejt dhenien e mases disiplinore ekstreme te shkarkimit nga detyra, vetem rastin e parashtruar ne kerkesen per procedim per dhenien e nje vendimi gjyqesor fiktiv per nje çeshtje ku ankuesi ishte pjesemarres ne trupen gjykuese. Ne vendimin e saj, KLD arsyeton se:“Ne kerkesen per procedim, Ministri i Drejtesise ka parashtruar nje sere shkeljesh qe ai pretendon se ka kryer ... gjyqtari Sokol Ngresi .... Nga teresia e ketyre pretendimeve, ky organ ka konsideruar si shkelje qe cenojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit dhe ne veçanti, autoritetin e pushtetit gjyqesor, rastin si me poshte: Dhenia e nje vendimi fiktiv nga Gjykata e Apelit Vlore, me trup gjykues te perbere nga Gjinovefa Gaba kryesuese, gjyqtari Vasil Hanxhari relator dhe gjyqtari Sokol Ngresi anetar”.

Sikurse rezulton nga aktet e procedimit disiplinor te MD dhe atyre te KLD, vendimi nr.683, date 23.12.2005 i Gjykates se Apelit Vlore lidhet me gjykimin e nje çeshtje me objekt kundershtim te veprimeve permbarimore. Mbi ankimin e shtetasit A.C. ndaj vendimit te gjykates se shkalles se pare, çeshtja ka ardhur per shqyrtim ne gjykaten e apelit, ku shorti ka percaktuar relator gjyqtarin Vasil Hanxhari. Ne seancen gjyqesore te dates 02.12.2005, ku nuk u paraqiten kerkuesi A.C. dhe personat e trete, gjykata ka vendosur vijimin e gjykimit ne mungese. Meqenese ka çmuar se ankimi i paraqitur ishte me te meta (pa parashtrim te shkaqeve), gjykata ka vendosur te shtyje seancen per ne daten 23.12.2005. Njekohesisht eshte bere njoftimi i ankuesit qe paraprakisht duhej te depozitonte ankimin e plotesuar me shkaqet konkrete (brenda 5 diteve).

Sipas arsyetimit te kerkeses per procedim disiplinor te MD dhe atij te vendimit te KLD-se, fiktiviteti i vendimit gjyqesor te sipercituar ka te beje me faktin se, nga aktet e dosjes gjyqesore dhe hetimi administrativ i zhvilluar, ketyre organeve u ka rezultuar e provuar qe çeshtja eshte shqyrtuar dhe vendimi perkates te jete dhene ne daten 23.12.2005. Nderkohe qe eshte vertetuar se relatori i asaj çeshtjeje, gjyqtari Vasil Hanxhari, nuk ka qene i pranishem ne ate dite, pasi ne datat 22 dhe 23.12.2005 ndodhej jashte shtetit, duke u kthyer ne daten 23.12.2995 pas perfundimit te orarit zyrtar. Krahas gjyqtarit relator, edhe ankuesi, gjyqtari Ngresi ne perberje te trupit gjykues, ka pergjegjesi ligjore te njejte me te dhe kryesuesin te seances lidhur me shkeljen e dispozitave proceduriale civile dhe kryerjen e veprimeve fiktive, duke lejuar qe ne procesverbalin e seances gjyqesore dhe ne vendimin

88

gjyqesor te pasqyrohen te dhena te rreme mbi pjesemarrjen e tij ne trupen gjykuese, kohen dhe vendin e zhvillimit te gjykimit dhe vendimmarrjen perkatese.

Shqyrtimi i çeshtjes dhe dhenia e nje vendimi gjyqesor ne kushte te tilla, pra ne menyre fiktive, eshte vleresuar nga KLD si nje rast qe perben akt e sjellje diskrediton rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, duke shkelur njekohesisht rende nepermjet atyre veprimeve edhe dispozitat proceduriale qe garantojne thelbin e gjykimit e te proçesit te rregullt ligjor. Keto shkelje flagrante te normave te etikes dhe atyre profesionale nga gjyqtari Sokol Ngresi e bejne te pamundur vazhdimin e metejshem te ketij funksioni.

Kolegjet e Bashkuara mbajne parasysh se, ne dispozitat e neneve 140 dhe 147, pika 6 te Kushtetutes, jane parashikuar si shkaqe per shkarkimin nga detyra te gjyqtarit edhe ato mbi “… kryerjen e nje krimi ...” dhe kryerjen e “akteve dhe sjelljeve qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtareve ...”, te cilat jane interpretuar edhe nga Gjykata Kushtetuese me vendimin e saj nr.75, date 19.04.2002. Ne kete kontekst, Kolegjet e Bashkuara cmojne qe, nese vertetohet kryerja (me dashje) e veprimeve e mosveprimeve me qellim realizimin e nje gjykimi fiktiv, per nje çeshtje qe nuk ekziston apo per nje çeshtje te regjistruar rregullisht por duke pasqyruar ne menyre te rreme, ne aktet proceduriale dhe permbajtjen e vendimit gjyqesor, te dhenat per perberjen e trupit gjykues, kohen dhe vendimin e zhvillimit te gjykimit, etj., perveçse lende per procedim penal, pa dyshim qe perbejne rastin e konsumimit te plote te shkaqeve qe i japin te drejten dhe detyrimin KLD-se te shqyrtoje e vendose masen ekstreme disiplinore ndaj gjyqtarit, ate te shkarkimit nga detyra.

Por Kolegjet e Bashkuara verejne se, ndryshe nga sa kane çmuar e konkluduar MD ne kerkesen per procedim disiplinor dhe KLD ne vendimin objekt i ketij gjykimi, nga shqyrtimi i akteve te çeshtjes disiplinore ne keto Kolegje, parashtrimi i qendrimeve te paleve e perfaqesuesve te tyre ne gjykim dhe, veçanerisht, nga perfundimet e nxjerra nga organi i prokurorise ne vendimin e pushimit te çeshtjes penale te filluar per hetimin e te njejtave fakte, rezulton se ankuesi, gjyqtari Sokol Ngresi dhe dy anetaret e tjere te trupit gjykues nuk kane dhene vendim gjyqesor fiktiv perderisa nuk vertetohet se kane kryer veprime te tilla dhe faktin kriminal per te cilin jane kallzuar, shperdorimin e detyres dhe fallsifikimin e dokumentave zyrtare.

Duke u vene ne dijeni te faktit qe, me kallezimin e Ministrit të Drejtesise, organi i prokurorise kishte filluar çeshtjen penale me objekt, pikerisht pretendimet për fiktivitet te vendimit nr.683, date 23.12.2005 te Gjykates se Apelit Vlore, sipas nenit 272 te K.Pr.Civile, Kolegjet e Bashkuara pezulluan vazhdimin e gjykimit per shqyrtimin e ankeses se ankuesit Sokol Ngresi dhe te dy gjyqtareve te tjere ne perberje te trupes gjykuese, deri ne perfundimin e çeshtjes penale. Rezulton se, kjo çeshtje penale, me vendimin e Prokurorise se Rrethit Kavaje, te dates 15.10.2008 eshte pushuar dhe ndaj ketij vendimi rezulton se nuk eshte bere ankim.

Ne vendimin e pushimit te çeshtjes penale, ne ngarkim te ankuesit, gjyqtarit Sokol Ngresi dhe dy gjyqtareve te tjere ne perberje te trupit gjykues, e cila kishte filluar per kryerjen e dy veprave penale: fallsifikim dokumentash dhe shperdorim detyre (te parashikuara, perkatesisht, nga nenet 186/II dhe 248 te K.Penal), midis te tjerave arsyetohet se: “... me kryerjen e hetimeve nuk provohet se gjykimi i çeshtjes me objekt kundershtimi i veprimeve permbarimore te kerkuesit A.C… te kete ndodhur me date 23.12.2005, apo me date 27.12.2005”.

Lidhur me daten e dhenies se vendimit gjyqesor, ankuesi Sokol Ngresi, si gjate hetimit te çeshtjes ne ngarkim te tij ashtu edhe perpara Kolegjeve te Bashkuara, ka pretenduar se gjykimi i çeshtjes ishte zhvilluar me daten 27 dhjetor dhe jo me daten 23 dhjetor, date te cilen mban vendimi gjyqesor civil nr.683, per shkak te gabimit te sekretares gjyqesore.

89

Nga shqyrtimi gjyqesor, Kolegjeve te Bashkuara u rezultoi se ne daten 23.12.2005 ishin shpalluar per gjykim tre çeshtje ku relator ishte ankuesi Hanxhari, pra edhe dy çeshtje te tjera perveç atij te lidhur me vendimin gjyqesor te çmuar nga KLD si vendim fiktiv. Per njerin prej tyre, sekretarja gjyqesore ne proçes-verbalin e çelur ne kete date, pas pasqyrimit te faktit te mungeses se gjyqtarit, kishte njoftuar palet se gjykimi do te zhvillohej ne daten 18.01.2006. Per çeshtjen tjeter nuk rezultoi qe sekretarja te kishte vepruar konform kerkesave ligjore duke perpiluar nje proçes-verbal per daten 27.12.2005, por ka korigjuar ne proçes verbalin ekzitues daten nga 23 ne 27.

Faktet e sipercituara pranohen dhe ne vendimin e pushimit te çeshtjes nga prokuroria ku shprehet se: “Në seancat gjyqesore të caktuara për datën 23.12.2005, nga ana e gjyqtarit V.Hanxhari, nga ana e sekretares gjyqesore N.Rexhepi është vepruar, për tre gjyqet e asaj date, në forma të ndryshme. Kështu, në proçesverbalin e datës 23.12.2005, me kërkues F.K…, sekretarja gjyqësore ka përpiluar proçesverbal administrativ ku ka pasqyruar shtyrjen e seances për datën 18.01.2006, me shkakun se gjyqtari V.Hanxhari ndodhet jashte shtetit. Në proçesverbalin e datës 23.12.2005 të kërkuesit V.K... sekretarja gjyqesore nuk ka përpiluar fare proçesverbal, por ka korigjuar në proçesverbalin e mëparshëm duke ndryshuar datën nga 23.12.2005 në 27.12.2005. Ndërsa në proçesverbalin që i përket kërkuesit A.Ç… pasqyrohet data 23.12.2005”.

Gjate gjykimit rezultuan edhe parregullsi te tjera ne veprimtarine administrative te gjykates si rasti i mbajtjes se regjistrit te numertimit te çeshtjeve, te cilat u paraqiten nga ankuesi si argumenta ne funksion te pretendimit te tij per nje gabim te mundshem njerezor nga ana e punonjesve perkates te administrates gjyqesore. Keshtu, edhe ne vendimin e prokurorit per pushimin e çeshtjes penale shprehet se: “Edhe vetë regjistri i numërtimeve të çështjeve civile, i cili nuk ka një numër rendor të hapur me proçesverbal të veçantë, pasqyrohen pasaktesira, konkretisht: Tek regjistri i numërtimeve të çështjeve civile që administrohet nga kancelari rezulton se çështja me kërkues Z.K… rezulton që seanca gjyqësore është zhvilluar më datë 23.12.2005, kur ndërkohë gjyqi është i zhvilluar më datë 27.12.2005 dhe se e pyetur për këtë fakt, kancelarja e Gjykatës së Apelit Vlorë deklaron se ky është një lapsus i imi. Gjithashtu nga këqyrja dhe marrja e dokumenteve rezulton se regjistri i numërtimeve për çështjen civile (indeksi) është i pa numërtuar”.

Ankuesi parashtroi perpara Kolegjeve te Bashkuara se data 23 dhjetor 2005 ka qene dita e fundit e punes e javes dhe data 27 ka qene dita pasardhese e punes per shkak te pushimeve te Krishtlindjeve. Dosjet e dates 23 dhe 27 dhjetor jane numertuar ne te njejten date, me date 27, dhe kjo ka passjelle gabimin ne ngaterrimin e datave.

Ne gjykim rezultoi gjithashtu se mungon doreshkrimi origjinal me nenshkrimet e tre gjyqtareve, i cili supozohet te jete dorezuar ne momentin qe eshte bere regjistrimi i vendimit ne indeks. Ai nuk rezulton te ndodhet as ne dosjen gjyqesore, as te jete pare prej inspektoreve qe kane ushtruar kontrollin, as prej KLD dhe as nuk eshte vene ne dispozicion gjate gjykimit.

Perveç sa me siper, nisur nga natyra e çeshtjes dhe nga parashtrimet ne gjykim te paleve ndergjyqese, Kolegjet e Bashkuara konstatuan se nuk ka patur dhe nuk mund te kishte nga gjyqtaret ne perberje te trupit gjykues asnje lloj interesi qe t’a shqyrtonin çeshtjen ne menyre fiktive. Kjo pasi objektivisht ne kushtet qe ndodheshin materialet e çeshtjes ajo do te perfundonte detyrimisht me nje vendim mospranimi te ankimit bazuar ne nenin 455 te K.Pr.Civile. Sikunder rezulton nga gjykimi, ne daten 13.12.2005 kerkuesi A.C. ishte njoftuar te plotesonte te metat e ankimit te paraqitur, por deri ne daten 18.12.2005 (qe ishte afati i fundit), ky ankim nuk ishte plotesuar. Ne kete perfundim arrin edhe prokurori i çeshtjes kur arsyeton vendimin e pushimit se: “Nga marrja e provave shkresore në Gjykatat respektive, si atë të Rrethit Gjyqësor Vlorë dhe të Gjykatës së Apelit Vlorë, rezulton se çështja objekt i procedimit penal, që të përfundonte si më datë 23.12.2005, ashtu edhe më datë 27.12.2005 nuk kishte asnjë lloj përfitimi të kërkuesit apo palëve të tjera ndërgjyqëse. Gjithashtu, është e

90

vertetuar se nuk ekziston asnjë lloj interesi i ish gjyqtarëve që të mbyllnin gjyqin në mënyrë fiktive për në datën 23.12.2005... Mënyra se si deklaron sekretarja gjyqësore për veprimet e gjyqtarit V.Hanxhari, më 21.12.2005, ... nuk e bëjnë të besueshëm një fakt të tillë, pasi ... një person ndërmerr veprime të tilla abuzive kur ekziston një interes material, apo qoftë edhe jo material, por një interes i tillë, nga hetimi objektiv nuk qëndron, çështja ka qënë detyrimisht e zgjidhëshme në formën e mospranimit të ankimit”.

Nisur nga sa arsyetohet me siper ne kete vendim, megjithe parregullsite qe verehen ne dokumentacion (data e vendimit, e proçesverbaleve, e regjistrimit, si dhe veprimeve te tjera ne sekretarine gjyqesore, qe i perkasin edhe vendimit nr.683 te Gjykates se Apelit Vlore, i cili mban daten 23.12.2005, Kolegjet e Bashkuara çmojne se jane te pambeshtetura ne ligj dhe ne prova jo vetem përfundimet e KLD-së për “... sjellje ne kundershtim flagrant me normat etike dhe profesionale”, apo per kryerje te “... veprimeve qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit …”, te ankuesit Sokol Ngresi, por edhe perfundimi i KLD se vendimi nr.683, datë 23.12.2005 i Gjykatës së Apelit Vlorë eshte vendim fiktiv, përsa i përket përmbajtjes dhe ekstremiteteve të tij. Perjashtim ben data e ketij vendimi 23.12.2005, e cila, realisht, rezulton të jetë e pasaktë. Per rrjedhoje, nuk gjejne mbeshtetje ne nenin 147, pika 6 te Kushtetutes dhe ligj perfundimet e KLD-se se eshte vendi qe ndaj gjyqtarit Hanxhari te jepet masa disiplinore e shkarkimit nga detyra.

Kushtetuta, ne nenin 147, pika 6, parashikon kater shkaqe qe motivojne shkarkimin nga detyra te gjyqtarit. Ato jane: kryerja e nje krimi, paaftesia mendore e fizike, kryerja e akteve dhe sjelljeve qe diskreditojne rende figuren e poziten e gjyqtarit dhe pamjaftueshmeria profesionale. Ne çeshtjen objekt gjykimi nuk rezulton te jete vertetuar asnjeri prej tyre.

Gjykata Kushtetuese, ne vendimin nr.75, date 19.02.2002, duke bere interpretimin e neneve 128 dhe 140 te Kushtetutes, persa i perket motivit te shkarkimit nga detyra "akte e sjellje qe diskreditojne rende poziten e gjyqtarit", i njejte me ate te parashikuar ne nenin 147, pika 6 per shkarkimin e gjyqtarit te gjykates se shkalles se pare dhe te apelit shprehet se ato "... ne çdo rast, jane te lidhura me sjelljet e parregullta e te padenja qe keta gjyqtare kryejne, jo vetem gjate ushtrimit te detyres dhe per shkak te saj, por edhe jashte detyres, me abuzimin apo dhunimin qe ata i bejne besimit publik dhe, lidhen kryesisht me demet qe, ata i sjellin shoqerise dhe shtetit. Aktet e sjelljet e padenja qe ata kryejne, duhet te jene aq serioze, te kene diskretituar aq rende figuren dhe poziten e gjyqtarit, dhe te kene ulur dinjitetin e organit qe perfaqesojne, sa te detyrojne organin kompetent per te marre masen e largimit nga detyra".

Ndersa ne vendimin nr.11, date 27.05.2007 Gjykata Kushtetuese shprehet se: “KLD mund te marre masa disiplinore pa e kushtezuar ate me faktin se ky vendim ka marre forme te prere, vetem per rastet kur vendimet shoqerohen me akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren gjyqtarit dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”.

Perfundimet e lartpermendura ne vendimet e Gjykates Kushtetuese jane perdorur nga KLD si mbeshtetje per qendrimin dhe perfundimin e saj se ankuesi, gjyqtari Sokol Ngresi, ka kryer akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit. Por Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, sikurse arsyetohet me siper ne kete vendim, çmojne se ky referim nuk ka vend ne rastin objekt gjykimi, sepse nuk u vertetuan fakte ose indicje per kryerjen e veprimeve a mosveprimeve nga ankuesi si perpara, ashtu edhe gjate shqyrtimit te çeshtjes ne gjykaten e apelit, apo edhe pas dhenies se vendimit nr.683 te Gjykates se Apelit Vlore (qe mban daten 23.12.2005), te cilat, qofte edhe ne menyre te terthorte, te sillnin keto Kolegje ne perfundimin se ishin kryer akte ose sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, qe sipas nenit 147/6 te Kushtetutes do te sherbenin si shkak per shkarkimin e tij nga detyra e gjyqtarit.

91

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne baze te pikes 6 te nenit 147 te

Kushtetutes se Republikes se Shqiperise dhe te nenit 36 te Ligjit nr.9877, date 18.02.2008 “Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise”,

V E N D O S Ë NShfuqizimin e vendimit nr.225/4, date 20.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise,

me te cilin eshte vendosur shkarkimi nga detyra i gjyqtarit Sokol Ngresi.

Tirane, me 23.06.2009

MENDIMI I PAKICËSNuk jam dakord me vendimin qe moren Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte. ne

perfundim te gjykimit te çeshtjes me objekt kundershtimin e vendimit nr.225/4, date 20.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise. per shkarkimin e gjyqtarit te Gjykates se Apelit Vlore, Sokol Ngresi.

Mendoj se Keshilli i Larte i Drejtesise, ne vendimin e tij, i ka vleresuar drejt pretendimet e Ministrit te Drejtesise se gjyqtari Sokol Ngresi, ne detyren e tij, ka kryer veprime qe cenojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit dhe ne veçanti autoritetin e pushtetit gjyqesor, qe ne kuptim te nenit 147/6 te Kushtetutes perbejne shkak per procedimin e gjyqtarit.

Une mbaj qendrim te kundert me shumicen ne rastin e gjykimit te veprimeve te gjyqtarit Sokol Ngresi ne marrjen e nje vendimi fiktiv nga Gjykata e Apelit Vlore. Kjo çeshtje ka ardhur per gjykim ne kete gjykate me ankimin e subjektit A.C. kunder nje vendimi, qe gjykata e shkalles se pare kishte marre duke rrezuar nje kerkese me objekt kundershtim veprimesh permbarimore. Trupi gjykues perbehej nga gjyqtaret Gj. Gaba - kryesuese, V. Hanxhari - relator dhe S.Ngresi - anetar, asistuar nga sekretare gjyqesore N. Rexhepi. Gjykimi ka filluar me date 02.12.2005 dhe nga ana e trupit gjykues eshte kerkuar qe ankuesit te plotesonin te metat e ankimit deri ne seancen pasardhese, e cila do te zhvillohej me date 23.12.2005, ora 10.00.

Nga aktet gjyqesore (procesverbal seance, vendim) ka rezultuar se kjo seance eshte zhvilluar dhe ne perfundim te saj, ne mungese te paleve ndergjyqese, eshte vendosur mospranimi i ankimit per shkak te mosplotesimit te ankimit. Po ne kete date eshte kryer numertimi i vendimit ne regjistrin perkates te Gjykates se Apelit Vlore. Eshte konstatuar nga kontrolli i Ministrise se Drejtesise se ne date 23.12.2005, gjyqtari V.Hanxhari nuk ka qene ne detyre per shkak se ishte larguar jashte vendit. Vendimmarrja e mesiperme nga Keshilli i Larte i Drejtesise eshte konsideruar fiktive, pasi ka rezultuar se ne date 23.12.2005 gjyqtari V. Hanxhari eshte kthyer ne Shqiperi ne oren 16.10, pertej orarit zyrtar, ne pamundesi per te qene prezent ne gjyq, fakt i pranuar edhe prej tij ne gjykim.

Ne arsyetimin e vendimit, shumica pranon pretendimin e gjyqtarit Sokol Ngresi se ne fakt vendimi eshte marre me date 27.12.2005 dhe jo me date 23.12.2005, date qe gabimisht eshte shenuar nga sekretarja gjyqesore. Kete arsyetim, shumica e mbeshtet edhe ne vendimin e pushimit te çeshtjes penale nga Prokuroria e Rrethit Kavaje, te cilit i referohet gjeresisht, madje dhe duke pranuar apriori konstatimet e saj (te prokurorise), te cilat jo vetem qe jane te pasakta dhe allogjike, por jane te deformuara qellimisht per te “justifikuar” vendimin e pushimit, per te cilin kam bindjen se ka qene edhe qellimi i prokurorise. Nuk eshte i vertete pretendimi se vendimi eshte marre me date 27.12.2005 dhe jo me 23.12.2005. Nga aktet e

92

dosjes vertetohet plotesisht se vendimi eshte perpiluar me date 23.12.2005 dhe eshte firmosur ne favor te asaj date nga gjyqtari Sokol Ngresi, pa qene ne gjyq gjyqtari V.Hanxhari, çka e vendos gjykaten ne pamundesi ligjore per te marre vendim. Nese do te pranohej alibia e te tre gjyqtareve, perse nuk ndodhet ne dosje vendimi i shtyrjes se seances gjyqesore per mungese te gjyqtarit, perse nuk ndodhet ne dosje njoftimi per shtyrje qe duhet t’i behej ankuesve, sipas ligjit? Ketyre pyetjeve nuk mund t’i jepte pergjigje as prokuroria, pasi ajo e di te verteten qe eshte se vendimi eshte dhene me date 23.12.2005 dhe eshte firmosur nga gjykata me vone, dhe qellimisht e fsheh dhe deformon kete konkluzion llogjik dhe te provuar.

Nga pikepamja procedurale, referimi qe i ben shumica vendimit te pushimit te çeshtjes penale, per te konkluduar ne lidhje me ekzistencen e elementeve te pergjegjesise disiplinore, nuk eshte i bazuar ne ligj. Vendimi i pushimit te çeshtjes penale tregon mungesen e elementeve te vepres penale, por jo te pergjegjesise disiplinore. Jo çdo veprim i kunderligjshem perben veper penale dhe po keshtu, jo çdo veprim i kunderligjshem qe nuk perben veper penale nuk mund te perbeje shkelje disiplinore. Ne rastin e veprimeve te gjyqtarit Sokol Ngresi, vendimi i pushimit te çeshtjes nuk mund te sherbeje per te penguar gjykaten qe t’i vleresoje veprimet e tij si shkelje te rende disiplinore, ashtu siç i ka vleresuar Keshilli i Larte i Drejtesise.

Shumica, çuditerisht ne vendimin e saj, edhe pse i referohet vendimit te pushimit te çeshtjes, hesht per nje fakt te rende te provuar nga prokuroria dhe qe cenon rende mbarevajtjen e veprimtarise se institucioneve gjyqesore dhe zhvillimin e nje proçesi te rregullt gjyqesor.

E ashtuquajtura sekretare gjyqesore e Gjykates se Apelit Vlore, shtetesja Natasha Rexhepi, me cilesine e sekretares gjyqesore ne çeshtjen konkrete, ka rezultuar te kete qene punetore mirembajtje ne emertese dhe jo sekretare. Nuk mundet qe trupi gjykues. i cili kryesohej nga Kryetarja e Gjykates, Gj. Gaba, te beje te paditurin per kete fakt skandaloz. Duke qene keshtu, bindemi plotesisht se ky trup gjykues, ne perberje te te cilit eshte dhe Sokol Ngresi, me dashje ka zhvilluar seance fiktive dhe ka marre vendim fiktiv, duke lejuar qe veprimet e saj te dokumentohen ne formen e proçesverbalit gjyqesor nga nje person qe nuk ka ligjerisht cilesine e sekretares gjyqesore.

Keto veprime, per mendimin tim, perbejne akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor. Ne kete menyre vendimi i Keshillit te Larte te Drejtesise eshte ne perputhje edhe me vendimin e Gjykates Kushtetuese nr.75, date 19.04.2002, qe interpreton nenet 128 e 140 te Kushtetutes, vendim qe per mua vleresohet i drejte dhe duhet te mbetej ne fuqi nga Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte.

Mirela Fana

93



Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, te perbera nga:

Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnetarGani Dizdari AnetarSpiro Spiro AnetarEvjeni Sinoimeri AnetareArdian Dvorani AnetarBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarArjana Fullani AnetareMajlinda Andrea AnetareEvelina Qirjako AnetareAndi Çeliku AnetarMirela Fana Anetare

ne seancen gjyqesore te dates 23.06.2009 moren ne shqyrtim çeshtjen civile me nr.3/2 akti, qe i perket:

ANKUES: VASIL HANXHARI, perfaqesuar nga avokat Ardian Kalia.

KUNDËR: KESHILLIT TE LARTE TE DREJTESISE perfaqesuar ne gjykim me autorizimin nr.1442 prot., date 23.06.2009, nga inspektoret e Keshillit Qemal Zaimi dhe Selim Kryeziu. .

OBJEKTI: Shfuqizim si anti kushtetues

te vendimit nr.224/2, date 08.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise.Kthimin ne detyren e meparshme

si gjyqtar ne Gjykaten e Apelit Vlore.Detyrimin e Keshillit te Larte te Drejtesise

te me shperbleje per kohen e qendrimit pa pune. Baza Ligjore: Neni 147/6 i Kushtetutes se Republikes se Shqiperise,

neni 46 i Ligjit nr.8436, date 28.12.1998 "Per Organizimin e Pushtetit Gjyqesor ne Republiken e Shqiperise".

94

Këshilli i Lartë i Drejtësisë me vendimin nr.224/2, datë 08.02.2008 ka vendosur: Pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te Ministrit te Drejtesise ndaj gjyqtarit Vasil Hanxhari te Gjykates se Apelit Vlore dhe shkarkimin e tij nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Kunder ketij vendimi ankuesi, Vasil Hanxhari, ka paraqitur ankim para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte dhe kerkon shfuqizimin e tij, duke parashtruar keto shkaqe:

- Vendimi i KLD-se eshte dhene haptazi ne kundershtim me nenet 4/3 dhe 147/6 te Kushtetutes, nenin 46 te Ligjit nr.8436, date 28.12.1998 "Per organizimin e pushtetit gjyqesor”, Karten Evropiane "Mbi statusin e gjyqtarit", etj.

- Ministri i Drejtesise ka kapercyer edhe tagrat qe i ka dhene Ligji nr.8811, date 17.05.2001 "Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise”, ne nenin 31 te te cilit parashikohet se Ministri i Drejtesise kryen inspektimin e gjyqtareve lidhur me organizimin e punes dhe administrimin gjyqesor. Por ky ligj nuk e lejon ate te inspektoje gjyqtarin lidhur me cilesine e vendimmarrjes te tij.

- Ne lidhje me vendimet gjyqsore te formes se prere ka nje praktike e konsoliduar nga KB te Gjykates se Larte dhe Gjykata Kushtetuese, sipas se ciles, asnje organ tjeter, qofte Keshilli i Larte i Drejtesise apo Ministri i Drejtesise, nuk kane te drejte te kontrollojne e te vleresojne bazueshmerine ne ligj te ketyre vendimeve. Ato kontrollohen vetem nga gjykatat me te larta dhe asnje organ tjeter nuk mund te vleresoje ligjshmerine e bazueshmerine e vendimeve gjyqesore per sa kohe ato nuk jane ndryshuar ose prishur nga nje gjykate me e larte.

- Venia ne diskutim e nje vendimi gjyqesor te formes se prere, nga Ministri i Drejtesise apo KLD, perben mosrespektim te parimit te shtetit ligjor mbi "sigurine juridike".

- Lidhur me rastin e pretenduar per dhenien e nje vendimi gjyqesor fiktiv, behet fjale per nje mospranim ankimi, ku mungojne dukshem nderhyrjet nga jashte, mitmarrja, apo perfitimi i ndonje privilegji tjeter. Ne ate gjykim, meqenese mungonin shkaqet e ankimit, eshte njoftuar ankuesi per ndreqjen e te metave brenda 5 diteve, duke u caktuar seanca e ardhshme ne daten 23.12.2005. Per te njejten dite jane caktuar paraprakisht edhe dy çeshtje te tjera per te gjykuar. Meqenese ne ate date do te mungoja, per nevoja familjare, eshte porositur sekretaria qe te tre keto çeshtje te shtyhen me proces-verbal administrativ. Ne daten 27.12.2005, kam shqyrtuar çeshtjet e planifikuara se bashku me koleget e tjere, ndermjet tyre edhe ankimin e A.C., per te cilin u vendos "Mospranim ankimi", pasi deri ne daten 18.12.2005 kur perfundonte afati 5 ditor, nuk ishin ndrequr te metat e ankimit. Ndryshe nga dy çeshtjet e tjera, per kete çeshtje, edhe si rrjedhoje e neglizhences se vete sekretares gjyqesore, eshte plotesuar proces-verbali duke vendosur daten 23.12.2007, kur ne fakt duhet te vendosej data 27.12.2005 dhe gjyqtaret, pa vene re daten ne proçes-verbal, kane nenshkruar gjithçka ka shkruar sekretarja, sikunder edhe ne vendimin gjyqesor perkates.

- Gjykata Kushtetuese, ne vendimin nr.75, date 19.04.2002, ne interpretimin e neneve 128 e 140 te Kushtetutes, lidhur me shprehjen "akte e sjellje qe diskreditojne rende figuren...", shprehet se ato jane te lidhura me akte e sjellje te parregullta e te padenja qe funksionaret e larte kryejne gjate ushtrimit te detyres, per shkak te saj, por edhe jashte detyres. Keto shkelje marrin karakterin e rende te tyre lidhur ngushte me rendesine e ligjit te shkelur, me pasojat e ardhura apo qe mund te vinin nga shkelja, me frekuencen e shkeljes, kohevazhdimin e pasojave e te veshtiresive per riparimin e tyre, si dhe me qendrimin subjektiv qe mban autori i shkeljes kundrejt pasojes se ardhur.

95

- Ne kerkesen e Ministrit te Drejtesise, por edhe Keshilli i Larte i Drejtesise ne vendimin nr.224/2, date 08.02.2008, nuk argumentojne ne ngarkim tim shkelje si rezultat i veprimeve me dashje qe diskreditojne rende poziten ose figuren time si gjyqtar, duke mos permbushur detyrimin kushtetues sipas nenit 147/6 te Kushtetutes.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Arjana Fullani dhe Ardian Dvorani;

ankuesin Vasil Hanxhari dhe perfaqesuesin e tij, qe kerkuan shfuqizimin e vendimit nr.224/2, date 08.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise, kthimin ne detyren e meparshme dhe detyrimin e KLD ta shperbleje per kohen e qendrimit pa punuar; perfaqesuesit e Keshillit te Larte te Drejtesise, qe kerkuan lenien ne fuqi te vendimit te lartpermendur te ketij Keshilli; dhe si shqyrtuan e biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËRezulton nga gjykimi dhe aktet e administruara se, mbi bazen e urdhrit nr.1506 date

28.02.2006 te Ministrit te Drejtesise (MD), nga data 01.03.2006 deri ne 29.03.2006 eshte ushtruar inspektim i pergjithshem ne Gjykaten e Apelit Vlore, per veprimtarine gjyqesore te realizuar ne kete gjykate gjate vitit 2005.

Ne perfundim te inspektimit, gjyqtarit Vasil Hanxhari iu parashtruan ne nje relacion shkeljet e konstatuara sipas Ministrise se Drejtesise gjate ushtrimit te detyres se tij si gjyqtar i Gjykates se Apelit Vlore. Sipas akteve te paraqitura per shqyrtim nga MD se bashku me kerkesen per procedim disiplinor perpara Keshillit te Larte te Drejtesise (KLD), shkeljet e gjyqtarit Hanxhari jane konstatuar ne 44 çeshtje e vendime gjyqesore. Konstatohet se, me perjashtim te 5 vendimeve gjyqesore te cenuara nga Gjykata e Larte, vendimet e tjera te cituara, si te dhena ne zbatim te gabuar te ligjit, jane vendime gjyqesore te formes se prere.

Sipas kerkeses per procedim disiplinor te MD, vendimet gjyqesore civile ose penale vleresohen si te dhena ne shkelje te dispozitave perkatese materiale e proceduriale lidhur me caktim denimesh pa respektuar kriteret e nenit 47 te K.Penal, ulje te denimeve nen kufijte e parashikuar nga ligji, pezullime te ekzekutimit te vendimit me burgim ne kundershtim me kriteret e nenit 59 te K.Penal, caktim dhe revokim masash sigurimi ne kundershtim me kriteret ligjore, zbatim te gabuar te ligjit procedurial civil, etj.

Si nje rast te veçante i shkeljes se hapur te ligjit, ne kerkesen per procedim disiplinor te MD parashtrohet rasti i dhenies se nje vendimi gjyqesor fiktiv, pasi ne diten qe rezulton te jete gjykuar dhe dhene ai vendim, gjyqtari Hanxhari nuk ka qene ne detyre, por jashte shtetit.

Per te gjitha shkeljet e pretenduara si me siper, me shkresen nr.248, date 11.01.2008, MD i ka propozuar KLD-se procedimin disiplinor te gjyqtarit Vasil Hanxhari, duke i kerkuar te vendose dhenien e mases disiplinore te shkarkimit te tij nga detyra.

KLD, me vendimin nr.224/2, date 08.02.2008, ka vendosur pranimin e kerkeses per procedim disiplinor te MD ndaj gjyqtarit Vasil Hanxhari, te Gjykates se Apelit Vlore dhe shkarkimin e tij nga detyra, per sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, si dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor.

Brenda afateve qe parashikohen ne ligj, gjyqtari Vasil Hanxhari ka paraqitur ankim para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte kunder vendimit te sipercituar te KLD, duke kerkuar shfuqizimin e tij.

Sipas ankuesit, gjyqtarit Hanxhari, vendimi i KLD-se duhet te shfuqizohet pasi ai eshte dhene haptazi ne kundershtim me nenet 4/3 e 147/6 te Kushtetutes, me nenin 46 te ligjit nr.8436, date 28.12.1998 "Per organizimin e pushtetit gjyqesor”, me Karten Evropiane "Mbi statusin e gjyqtarit", etj. MD ka kapercyer edhe tagrat qe i ka dhene ligji nr.8811, date 17.05.2001 "Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit te Larte te Drejtesise”, ne nenin 31

96

te te cilit parashikohet se MD kryen inspektimin e gjyqtareve lidhur me organizimin e punes dhe administrimin gjyqesor. Por ky ligj nuk e lejon ate te inspektoje gjyqtarin lidhur me cilesine e vendimmarrjes se tij. Ne lidhje me vendimet gjyqesore te formes se prere ka nje praktike e konsoliduar nga Gjykata e Larte dhe Gjykata Kushtetuese, sipas se ciles, asnje organ tjeter, qofte KLD apo MD, nuk kane te drejte te kontrollojne e te vleresojne bazueshmerine ne ligj te vendimeve gjyqesore per sa kohe ato nuk jane ndryshuar ose prishur nga nje gjykate me e larte. Venia ne diskutim e nje vendimi gjyqesor te formes se prere nga MD apo KLD perben mosrespektim te parimit te shtetit ligjor mbi "sigurine juridike".

Ne lidhje me perfundimin e KLD per dhenie te nje vendimi gjyqesor fiktiv, behet fjale per mospranim ankimi, ku mungojne dukshem nderhyrjet nga jashte, mitmarrja apo perfitimi i ndonje privilegji tjeter. Pasaktesia e konstatuar ne kete rast ka te beje me nje gabim njerezor timin, te dy gjyqtareve te tjere, si dhe te administrates. Ne ate gjykim, ne mungese te shkaqeve te ankimit, eshte njoftuar ankuesi per ndreqjen e tyre brenda 5 diteve, duke u caktuar seanca e ardhshme ne daten 23.12.2005. Per te njejten dite jane caktuar paraprakisht edhe dy çeshtje te tjera per t’u gjykuar. Meqenese ne ate date do te mungoja, per nevoja familjare, eshte porositur sekretaria qe te tre keto çeshtje te shtyhen me proces-verbal administrativ. Ne daten 27.12.2005, kam shqyrtuar çeshtjet e planifikuara se bashku me koleget e tjere, ndermjet tyre edhe ankimin e A.C., per te cilin u vendos "Mospranim ankimi", pasi deri ne daten 18.12.2005, kur perfundonte afati 5 ditor, nuk ishin ndrequr te metat e ankimit. Ndryshe nga dy çeshtjet e tjera, per kete çeshtje edhe si rrjedhoje e neglizhences se vete sekretares gjyqesore, eshte plotesuar proces-verbali duke vendosur daten 23.12.2007, kur ne fakt duhet te vendosej data 27.12.2005 dhe gjyqtaret, pa vene re daten ne proces-verbal, kane nenshkruar gjithçka ka shkruar sekretarja, sikunder edhe ne vendimin gjyqesor perkates.

Per rrjedhoje jane arbitrare konkluzionet e MD se ne veprimtarine time gjyqesore kam cenuar dhe ulur autoritetin e organeve te drejtesise dhe aq me teper me perfundimin abuziv se keto veprime tregojne mosnjohje te thelle te ligjit e identifikuar me papajtueshmeri te dukshme profesionale.

Po keshtu, Gjykata Kushtetuese, ne vendimin nr.75, date 19.04.2002, duke bere interpretimin e neneve 128 e 140 te Kushtetutes, lidhur me shprehjen "akte e sjellje qe diskreditojne rende figuren ...", shprehet se ato jane te lidhura me akte e sjellje te parregullta e te padenja qe funksionaret e larte kryejne gjate ushtrimit te detyres, per shkak te saj, por edhe jashte detyres. Keto shkelje marrin karakterin e rende te tyre lidhur ngushte me rendesine e ligjit te shkelur, me pasojat e ardhura, apo qe mund te vinin nga shkelja me frekuencen e shkeljes, kohevazhdimin e pasojave dhe te veshtiresive per riparimin e tyre, si dhe me qendrimin subjektiv qe mban autori i shkeljes kundrejt pasojes se ardhur. Nderkohe qe, ne kerkesen per procedim disiplinor te MD, por edhe KLD ne vendimin nr.224/2, date 08.02.2008, nuk argumentojne ne ngarkim tim shkelje si rezultat i veprimeve me dashje qe diskreditojne rende poziten ose figuren time si gjyqtar, duke mos permbushur detyrimin sipas nenit 147/6 te Kushtetutes.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte verejne se, per shqyrtimin e ketij ankimi, ato kane zhvilluar me pare dy seanca gjyqesore ne datat 26 dhe 28 Mars 2008. Seanca e pare eshte shtyre per plotesim te materialeve dokumentare nga ana e KLD-se, ndersa ne seancen e dyte, mbi kerkesen e KLD te mbeshtetur ne rrethanen se ndaj ankuesit kishte filluar procedimi penal nr.104 per hetimin e dhenies se vendimit gjyqesor fiktiv (per te cilin ishte dhene masa disiplinore objekt shqyrtimi), ne zbatim te nenit 297/a te K.Pr.Civile, me vendim te ndermjetem, eshte vendosur pezullimi i gjykimit te çeshtjes deri ne perfundimin e asaj çeshtjeje penale.

Me vendimin e dates 15.10.2008 te Prokurorise se Rrethit Gjyqesor Kavaje, e ngarkuar me hetimin e çeshtjes penale te lartpermendur, ishte vendosur pushimi i çeshtjes penale ne ngarkim te gjyqtarit Hanxhari dhe dy kolegeve te tij. Per rrjedhoje, ky i fundit, i

97

eshte drejtuar Kolgjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte me kerkese per vazhdimin e gjykimit.

Kolegjet e Bashkuara kane zhvilluar gjykimin ne seancen gjyqesore te dates 23.06.2009. Meqenese ne kete seance, ne ndryshim nga dy seancat e meparshme, nuk merrnin me pjese pese anetare te trupes gjykuese te Kolegjeve te Bashkuara (kater prej te cileve per shkak te mbarimit te mandatit), si dhe per shkak te pjesemarrjes se gjashte gjyqtareve te tjere, Kolegjet çmuan e vendosen qe gjykimi te filloje e zhvillohet nga e para.

Se pari, ne ankimin e parashtruar perpara Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, pretendimet e ankuesit, gjyqtarit Vasil Hanxhari, ne thelb lidhen me mosrespektimin e Kushtetutes dhe dispozitave ligjore qe garantojne pavaresine e gjyqtareve dhe te pushtetit gjyqesor, pikesepari per shkak se nga MD, ne fazen e ushtrimit te inspektimit, i jane nenshtruar kontrollit dhe vleresimit te tij vendime gjyqesore te formes se prere pa patur asnje indicje paraprake, gjate inspektimit apo pas kryerjes se tij, se ankuesi kishte kryer akte dhe sjellje qe diskreditojne figuren e gjyqtarit te lidhura me ndonjeren prej atyre vendimeve. Ky qendrim i gabuar i MD vijon edhe ne kerkesen per procedim dhe propozimin per mase disiplinore qe i ka drejtuar KLD-se.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se ky pretendim i ankuesit eshte i mbeshtetur ne Kushtetute dhe ne ligj.

Kolegjet verejne se, pas shqyrtimit te kerkeses se MD per procedim disiplinor dhe dhenie mase disiplinore ndaj gjyqtarit Hanxhari, rezulton qe nepemjet vendimit te tij nr.224/2, date 08.02.2008, persa i perket objektit te inspektimit, kompetences e procedurave te ndjekura nga MD dhe inspektoret e tij gjate kontrollit, si dhe paraqitjes se kerkeses per procedim, KLD ka vleresuar dhe ardhur ne perfundimin se “… inspektimi ne Gjykaten e Apelit Vlore eshte realizuar ne perputhje me ligjin. Veprimtaria e gjyqtareve eshte e kontrollueshme nepermjet shqyrtimit te ankimeve te paleve ndergjyqese ne gjykata me te larta, por ne te njejten kohe, si Keshilli i Larte i Drejtesise, ashtu edhe Ministri i Drejtesise, kane te drejten e inspektimit ne perputhje me dispozitat ligjore”.

Kolegjet çmojne se pjese thelbesore dhe e pandare e shqyrtimit administrativ e gjyqesor te procedimit disiplinor te gjyqtareve jane respektimi i garancive kushtetuese dhe te KEDNJ per pavaresine e gjyqtarit ne dhenien e vendimeve gjyqesore (pra per dhenien e drejtesise), si ne fazen e inspektimit nga KLD apo MD, ashtu edhe ne fazen e gjykimit te kerkeses se ketij te fundit per procedim disiplinor. Parimet kushtetuese te ndarjes se pushteteve, pavaresise se pushtetit gjyqesor, te sigurise juridike dhe zhvillimit te procesit te rregullt ligjor jane garanci qe domosdoshmerisht duhet te respektohen nga MD dhe KLD kur ushtrojne kompetencen e tyre perkatese per kontroll e inspektim dhe per shqyrtimin e vendimmarrjen per masa disiplinore ndaj gjyqtarit. Prandaj, keto dy institucione jo vetem kane kompetence te ushtrojne kontrolle dhe te gjykojne procedimin disiplinor ndaj gjyqtarit, por kane edhe detyrimin kushtetues qe ato t’i zhvillojne pa cenuar parimet e lartpermendura.

Krahas se drejtes se informimit per kontrollin, njohjes me materialet e tij, parashtrimit te observimeve, asaj per t’u degjuar e mbrojtur, etj., garanci thelbesore per respektimin e pavaresise se gjyqtareve dhe procesin e rregullt ligjor ne çeshtjet disiplinore, si gjate fazes se inspektimit, ashtu edhe asaj te gjykimit te kerkeses per procedim, eshte kujdesi, parandalimi e qendrimi rigoroz ndaj çdo objekti kontrolli nga inspektoret dhe materiali ne funksion te procedimit disiplinor, qe synon e reflekton dhenien e “gjykimeve” e perfundimeve mbi drejtesine e vendimeve gjyqesore te formes se prere te dhena nga gjyqtari qe kontrollohet.

Sa me siper rezulton nga dispozitat e neneve 7, 42 pika 2, 135, 147, pika 6 te Kushtetutes, neni 6 pika 1 te KEDNJ, si dhe nga qellimi e permbajtja e dispozitave te parashikuara ne respektim te tyre ne ligjin nr.9877, date 18.02.2008, ligjin nr.8811, date 17.05.2001 dhe ligjin nr.8678, date 14.05.2001.

98

Kolegjet e Bashkuara, ne vendimet nr.7, date 07.03.2006, nr.4, date 07.01.2009, etj., jane shprehur se përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë më e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe KLD, nuk ka të drejtë t’i preke ato dhe as të ngarkojë me përgjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime. Keto qendrime kane mbajtur parasysh edhe perfundimet e disa vendimeve te Gjykates Kushtetuese, si p.sh. ai me nr.11, date 02.03.2003, ku shprehet se: “... pushteti gjyqësor ushtrohet nga Gjykata e Lartë , nga Gjykata Apelit dhe Gjykata e Shkallës se Parë. Ky pushtet ushtrohet i shkallëzuar sipas parimit të kontrollit të vendimeve të gjykatave më të ulta nga gjykatat më të larta. Kjo do të thotë se, përderisa vendimet nuk janë prishur ose ndryshuar nga një gjykatë më e lartë, asnjë organ tjetër shtetëror, qoftë edhe Këshilli i Lartë i Drejtësise, nuk ka te drejtë t’i prekë ato dhe as të ngarkojë me përgjegjësi disiplinore gjyqtarin e çështjes për këto vendime”. Përjashtim nga rregulli i mësipërm, sipas ketij vendimi, “... bëhet vetëm për rastet kur vendimet janë rrjedhojë e shkeljeve që diskreditojnë rëndë pozitën ose figurën e gjyqtarit”, të cilat, po sipas këtij vendimi, “... duhet të evidentohen dhe argumentohen para se të merret masa e largimit të gjyqtarit nga detyra”.

Ne kete kuptim, Kolegjet e Bashkuara vijne ne perfundimin se mund te verifikohen e shqyrtohen gjate inspektimit nga MD apo KLD, ose gjate shqyrtimit ne KLD te kerkeses se MD per procedim disiplinor, vetem vendime konkrete gjyqesore te formes se prere dhe vetem nese ato jane te lidhura konkretisht me kryerje te akteve e sjelljeve qe cenojne e diskreditojne rende figuren dhe poziten e gjyqtarit.

Pa hyre ne thelb, a prima facie, Kolegjet e Bashkuara konstatojne se MD, ne kerkesen per procedim disiplinor, sikurse ato pasqyrohen edhe ne vendimin e KLD objekt i ketij gjykimi, mban qendrimin se gjyqtari Hanxhari ka dhene 44 vendime gjyqesore ne shkelje a zbatim te gabuar te ligjit, duke parashtruar per secilin prej tyre perse ato gjenden te tilla dhe cila duhet te ishte zgjidhja e drejte e çeshtjes. Nderkohe qe, ne vete kerkesen per procedim disiplinor te MD, dhe ne dijeni te KLD sipas vete citimit te tyre ne vendimin objekt gjykimi, parashtrohet se vetem pese vendime gjyqesore jane cenuar nga Gjykata e Larte, ndersa vendimet e tjera te vleresuara ne shkelje te ligjit gjate inspektimit, paraqitjes se kerkeses per procedim disiplinor dhe gjykimit te saj ne KLD, jane dhe mbeten edhe aktualisht vendime gjyqesore te formes se prere.

Nisur nga sa me siper, Kolegjet e Bashkuara çmojne se perfundimi i KLD ne vendimin nr.224/2, date 08.02.2008 se inspektimi nga ana e MD ne Gjykaten e Apelit Vlore “eshte realizuar ne perputhje me ligjin” (faqe 37) eshte nje perfundim qe nuk gjen mbeshtetje ne Kushtetute e ne ligj dhe as ne rrethanat e pranuara nga vete MD e KLD, ne te cilat eshte zhvilluar inspektimi dhe eshte shqyrtuar kerkesa per procedim disiplinor e MD. Per dhenien e mases disiplinore KLD duket se eshte mbeshtetur e motivohet vetem nga dhenia, sipas tij, te nje vendimi gjyqesor fiktiv. Megjithate, KLD, fillimisht ka pranuar e konkluduar si te mbeshtetura ne ligj objektin dhe procedurat e ndjekura per inspektim, paraqitjen e kerkeses per procedim dhe motivet e saj ne rastin konkret objekt i ketij gjykimi, ne te cilat jepen gjykime e vleresime te hollesishme per “drejtesine” e nje numri te konsiderueshem vendimesh gjyqesore te formes se prere, te pashoqeruara me indicje paraprake apo prova per konsumimin e ndonje akti a sjelljeje qe diskrediton figuren e gjyqtarit lidhur me secilen prej ketyre vendimeve. Nga shqyrtimi i materialeve te procedimit disiplinor dhe permbajtja e vete vendimit te dhene prej tij rezulton se KLD nuk ka mbajtur qendrim dhe, per rrjedhoje, nuk ka respektuar detyrimin e saj ligjor per t’u shprehur ne ate vendim lidhur me cenimin e dukshem te dispozitave kushtetuese, te KEDNJ dhe ligjeve ne fuqi, te cilat garantojne pavaresine e gjyqtareve dhe pushtetit gjyqesor ne teresi.

99

Se dyti, ne ankimin e parashtruar perpara Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, ankuesi, gjyqtari Vasil Hanxhari, ne thelb, pretendon edhe se konkluzionet e MD ne kerkesen per procedim disiplinor dhe perfundimet e arritura nga KLD lidhur me dhenien nga ana e tij dhe dy gjyqtareve te tjere te Gjykates se Apelit Vlore te nje vendimi gjyqesor fiktiv nuk jane te mbeshtetura ne ligj dhe ne prova. Nisur nga rrethanat e vertetuara gjate procedimit dhe shqyrtimit te çeshtjes ne KLD, kemi te bejme me disa pakujdesi te gjykates dhe administrates se saj. Por, nga ana e ankuesit dhe gjyqtareve ne perberje te trupes gjykuese nuk jane kryer e lejuar te kryhen veprime me qellimin qe te pasqyrojne ne dosje gjyqesore dhe vendim te dhena te rreme lidhur me perberjen e gjykates dhe diten e zhvillimit te gjykimit. Kjo eshte vertetuar edhe nga hetimi i zhvilluar nga ana e organit te prokurorise. Prandaj, nuk kemi te bejme me akte e sjellje qe diskreditojne rende figuren e gjyqtarit qe, sipas nenit 147/6 te Kushtetutes, sherbejne per procedim dhe dhenien e mases disiplinore te shkarkimit te gjyqtarit nga detyra.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se ky pretendim i ankuesit eshte i mbeshtetur ne Kushtetute, ne ligj dhe ne rrethanat qe rezultojne nga shqyrtimi dhe gjykimi i çeshtjes.

Rezulton nga shqyrtimi i vendimit te KLD dhe nga parashtrimet e perfaqesuesve te saj dhe te ankuesit per dhenien e mases se shkarkimit nga detyra te ankuesit, gjyqtarit Vasil Hanxhari, KLD nuk i ka vene me ne bisedim shkeljet e tjera te pretenduara nga MD, por eshte mjaftuar dhe ka çmuar si shkelje te atille qe motivon drejtperdrejt dhenien e mases disiplinore ekstreme te shkarkimit nga detyra, vetem rastin e parashtruar ne kerkesen per procedim per dhenien e nje vendimi gjyqesor fiktiv per nje çeshtje ku ankuesi ishte relator i saj. KLD arsyeton se: “Ne kerkesen per procedim, Ministri i Drejtesise ka parashtruar nje sere shkeljesh qe ai pretendon se ka kryer ... gjyqtari Vasil Hanxhari .... Nga teresia e ketyre pretendimeve, ky organ ka konsideruar si shkelje qe cenojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit dhe ne veçanti, autoritetin e pushtetit gjyqesor, rastin si me poshte: Dhenia e nje vendimi fiktiv nga Gjykata e Apelit Vlore, me trup gjykues te perbere nga Gjinovefa Gaba - kryesuese, gjyqtari Vasil Hanxhari - relator dhe gjyqtari Sokol Ngresi - anetar”.

Sikurse rezulton nga aktet e procedimit disiplinor te MD dhe atyre te KLD, vendimi nr.683, date 23.12.2005 i Gjykates se Apelit Vlore lidhet me gjykimin e nje çeshtje me objekt kundershtim te veprimeve permbarimore. Mbi ankimin e shtetasit A.C. ndaj vendimit te gjykates se shkalles se pare, çeshtja ka ardhur per shqyrtim ne gjykaten e apelit, ku shorti ka percaktuar relator gjyqtarin Vasil Hanxhari. Ne seancen gjyqesore te dates 02.12.2005, ku nuk u paraqiten kerkuesi A.C. dhe personat e trete, gjykata ka vendosur vijimin e gjykimit ne mungese. Meqenese ka çmuar se ankimi i paraqitur ishte me te meta (pa parashtrim te shkaqeve), gjykata ka vendosur te shtyje seancen per ne daten 23.12.2005. Njekohesisht eshte bere njoftimi i ankuesit, qe paraprakisht duhej te depozitonte ankimin e plotesuar me shkaqet konkrete (brenda 5 diteve).

Sipas arsyetimit te kerkeses per procedim disiplinor te MD dhe atij te vendimit te KLD-se, fiktiviteti i vendimit gjyqesor te sipercituar ka te beje me faktin se, nga aktet e dosjes gjyqesore dhe hetimi administrativ i zhvilluar, ketyre organeve u ka rezultuar e provuar qe çeshtja eshte shqyrtuar dhe vendimi perkates te jete dhene ne daten 23.12.2005. Nderkohe qe eshte vertetuar se relatori i çeshtjes, gjyqtari Vasil Hanxhari, nuk ka qene i pranishem ate dite, pasi ne datat 22 dhe 23.12.2005 ndodhej jashte shtetit, duke u kthyer ne daten 23.12.2995 pas perfundimit te orarit zyrtar. Ky gjyqtar, perveçse ka shkelur dispozitat proceduriale civile, ne cilesine e relatorit te çeshtjes ka kryer veprime fiktive duke lejuar qe ne procesverbalin e seances gjyqesore dhe ne vendimin gjyqesor te pasqyrohen te dhena te rreme mbi pjesemarrjen e tij ne trupen gjykuese, kohen dhe vendin e zhvillimit te gjykimit dhe vendimmarrjen perkatese.

100

Shqyrtimi i çeshtjes dhe dhenia e nje vendimi gjyqesor ne kushte te tilla, pra ne menyre fiktive, eshte vleresuar nga KLD si nje rast qe perben akt e sjellje qe diskrediton rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, duke shkelur njekohesisht rende, nepermjet atyre veprimeve, edhe dispozitat proceduriale qe garantojne thelbin e gjykimit e te procesit te rregullt ligjor. Keto shkelje flagrante te normave te etikes dhe atyre profesionale nga gjyqtari Vasil Hanxhari e bejne te pamundur vazhdimin e metejshem te ketij funksioni.

Kolegjet e Bashkuara mbajne parasysh se, ne dispozitat e neneve 140 dhe 147 pika 6 te Kushtetutes, jane parashikuar si shkaqe per shkarkimin nga detyra te gjyqtarit edhe ato mbi “... kryerjen e nje krimi... ” dhe kryerjen e “akteve dhe sjelljeve qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtareve. ..”, te cilat jane interpretuar edhe nga Gjykata Kushtetuese me vendimin e saj nr.75, date 19.04.2002. Ne kete kontekst, Kolegjet e Bashkuara çmojne qe, nese vertetohet kryerja (me dashje) e veprimeve dhe mosveprimeve me qellim realizimin e nje gjykimi fiktiv, per nje çeshtje qe nuk ekziston apo per nje çeshtje te regjistruar rregullisht, por duke pasqyruar ne menyre te rreme, ne aktet proceduriale dhe permbajtjen e vendimit gjyqesor, te dhenat per perberjen e trupit gjykues, kohen dhe vendimin e zhvillimit te gjykimit, etj., perveçse lende per procedim penal, pa dyshim qe perbejne rastin e konsumimit te plote te shkaqeve qe i japin te drejten dhe detyrimin KLD-se te shqyrtoje e vendose masen ekstreme disiplinore ndaj gjyqtarit, ate te shkarkimit nga detyra.

Por Kolegjet e Bashkuara verejne se, ndryshe nga sa kane çmuar e konkluduar MD ne kerkesen per procedim disiplinor dhe KLD ne vendimin objekt i ketij gjykimi, nga shqyrtimi i akteve te çeshtjes disiplinore ne keto Kolegje, parashtrimi i qendrimeve te paleve e perfaqesuesve te tyre ne gjykim dhe, veçanerisht, nga perfundimet e nxjerra nga organi i prokurorise ne vendimin e pushimit te çeshtjes penale te filluar per hetimin e te njejtave fakte, rezulton se ankuesi (gjyqtari Vasil Hanxhari) dhe dy koleget e tij te trupit gjykues nuk kane dhene vendim gjyqesor fiktiv, perderisa nuk vertetohet se kane kryer veprime te tilla dhe faktin kriminal per te cilin jane kallezuar, shperdorimin e detyres dhe fallsifikimin e dokumentave zyrtare.

Duke u vene ne dijeni te faktit qe, me kallezimin e Ministrit të Drejtesise, organi i prokurorise kishte filluar çeshtjen penale me objekt pikerisht pretendimet për fiktivitet te vendimit nr.683, date 23.12.2005 te Gjykates se Apelit Vlore, sipas nenit 272 te K.Pr.Civile, Kolegjet e Bashkuara pezulluan vazhdimin e gjykimit per shqyrtimin e ankeses se ankuesit Vasil Hanxhari dhe te dy gjyqtareve te tjere deri ne perfundimin e çeshtjes penale. Rezulton se kjo çeshtje penale, me vendimin e Prokurorise se Rrethit Kavaje te dates 15.10.2008, eshte pushuar dhe ndaj ketij vendimi rezulton se nuk eshte bere ankim.

Ne vendimin e pushimit te çeshtjes penale ne ngarkim te ankuesit, gjyqtarit Vasil Hanxhari, dhe dy kolegeve te tij, e cila kishte filluar per kryerjen e dy veprave penale: fallsifikim dokumentash dhe shperdorim detyre (te parashikuara, perkatesisht, nga nenet 186/II dhe 248 te K.Penal), midis te tjerave arsyetohet se: “... me kryerjen e hetimeve nuk provohet se gjykimi i çeshtjes, me objekt kundershtimi i veprimeve permbarimore te kerkuesit A.C …, te kete ndodhur me date 23.12.2005, apo me date 27.12.2005”.

Lidhur me daten e dhenies se vendimit gjyqesor, ankuesi Vasil Hanxhari, si gjate hetimit te çeshtjes ne ngarkim te tij, ashtu edhe perpara Kolegjeve te Bashkuara, ka pretenduar se gjykimi i çeshtjes ishte zhvilluar me daten 27 Dhjetor dhe jo me daten 23 Dhjetor, date te cilen mban vendimi gjyqesor civil nr.683, per shkak te gabimit te sekretares gjyqesore.

Nga shqyrtimi gjyqesor, Kolegjeve te Bashkuara u rezultoi se ne daten 23.12.2005 ishin shpalluar per gjykim tre çeshtje, ku relator ishte ankuesi Hanxhari, pra edhe dy çeshtje te tjera perveç atij te lidhur me vendimin gjyqesor te çmuar nga KLD si vendim fiktiv. Per njerin prej tyre, sekretarja gjyqesore ne proces-verbalin e çelur ne kete date, pas pasqyrimit te faktit te mungeses se gjyqtarit, kishte njoftuar palet se gjykimi do te zhvillohej ne daten

101

18.01.2006. Per çeshtjen tjeter nuk rezultoi qe sekretarja te kishte vepruar konform kerkesave ligjore, duke perpiluar nje proces-verbal per daten 27.12.2005, por ka korrigjuar ne proces verbalin ekzitues daten nga 23 ne 27. Keto fakte pranohen dhe ne vendimin e pushimit te çeshtjes nga prokuroria, ku shprehet se: “Në seancat gjyqesore të caktuara për datën 23.12.2005, nga ana e gjyqtarit V. Hanxhari, nga ana e sekretares gjyqesore N. Rexhepi është vepruar, për tre gjyqet e asaj date, në forma të ndryshme. Kështu, në proçes-verbalin e datës 23.12.2005, me kërkues F.K.…, sekretarja gjyqësore ka përpiluar proçes-verbal administrativ ku ka pasqyruar shtyrjen e seances për datën 18.01.2006, me shkakun se gjyqtari V. Hanxhari ndodhet jashte shtetit. Në proçes-verbalin e datës 23.12.2005 të kërkuesit V.K... sekretarja gjyqesore nuk ka përpiluar fare proçes-verbal, por ka korrigjuar në proçes-verbalin e mëparshëm, duke ndryshuar datën nga 23.12.2005 në 27.12.2005. Ndërsa në proçes-verbalin që i përket kërkuesit A.Ç… pasqyrohet data 23.12.2005”.

Gjate gjykimit rezultuan edhe parregullsi te tjera ne veprimtarine administrative te gjykates, si rasti i mbajtjes se regjistrit te numertimit te çeshtjeve, te cilat u paraqiten nga ankuesi si argumenta ne funksion te pretendimit te tij per nje gabim te mundshem njerezor nga ana e punonjesve perkates te administrates gjyqesore. Keshtu, edhe ne vendimin e prokurorit per pushimin e çeshtjes penale shprehet se: “Edhe vetë regjistri i numërtimeve të çështjeve civile, i cili nuk ka një numër rendor të hapur me proçes-verbal të veçantë, pasqyrohen pasaktesira, konkretisht: Tek regjistri i numërtimeve të çështjeve civile që administrohet nga kancelari, rezulton se çështja me kërkues Z.K … rezulton që seanca gjyqësore është zhvilluar më datë 23.12.2005, kur ndërkohë gjyqi është i zhvilluar më datë 27.12.2005 dhe se e pyetur për këtë fakt, Kancelarja e Gjykatës së Apelit Vlorë deklaron se ky është një lapsus i imi. Gjithashtu nga kqyrja dhe marrja e dokumenteve rezulton se regjistri i numërtimeve për çështjen civile (indeksi) është i pa numërtuar”.

Ankuesi shpjegoi para Kolegjeve te Bashkuara, se data 23 dhjetor 2005 ka qene dita e fundit e punes e javes dhe data 27 ka qene dita pasardhese e punes per shkak te pushimeve te Krishtlindjeve. Dosjet e dates 23 dhe 27 dhjetor jane numertuar ne te njejten date, me date 27, dhe kjo ka passjelle gabimin ne ngaterimin e datave.

Ne gjykim rezultoi gjithashtu se mungon doreshkrimi origjinal me nenshkrimet e tre gjyqtareve, i cili supozohet te jete dorezuar ne momentin qe eshte bere regjistrimi i vendimit ne indeks. Ai nuk rezulton te ndodhet as ne dosjen gjyqesore, as te jete pare prej inspektoreve qe kane ushtruar kontrollin, as prej KLD dhe as nuk eshte vene ne dispozicion gjate gjykimit.

Perveç sa me siper, nisur nga natyra e çeshtjes dhe nga parashtrimet ne gjykim te paleve ndergjyqese, Kolegjet e Bashkuara konstatuan se nuk ka patur dhe nuk mund te kishte nga gjyqtaret asnje lloj interesi qe t’a shqyrtonin çeshtjen ne menyre fiktive. Kjo pasi objektivisht, ne kushtet qe ndodheshin materialet e çeshtjes, ajo do te perfundonte detyrimisht me nje vendim mospranimi te ankimit, bazuar ne nenin 455 te K.Pr.Civile. Sikunder rezulton nga gjykimi, ne daten 13.12.2005 kerkuesi A.C. ishte njoftuar te plotesonte te metat e ankimit te paraqitur, por deri ne daten 18.12.2005 (qe ishte afati i fundit), ky ankim nuk ishte plotesuar. Ne kete perfundim arrin edhe prokurori i çeshtjes, kur arsyeton vendimin e pushimit se: “Nga marrja e provave shkresore në Gjykatat respektive, si atë të Rrethit Gjyqësor Vlorë dhe të Gjykatës së Apelit Vlorë, rezulton se çështja objekt i procedimit penal që të përfundonte si më datë 23.12.2005, ashtu edhe më datë 27.12.2005, nuk kishte asnjë lloj përfitimi të kërkuesit apo palëve të tjera ndërgjyqëse. Gjithashtu, është e vertetuar se nuk ekziston asnjë lloj interesi i ish gjyqtarëve që të mbyllnin gjyqin në mënyrë fiktive për në datën 23.12.2005 ... Mënyra se si deklaron sekretarja gjyqësore për veprimet e gjyqtarit V. Hanxhari, më 21.12.2005, ..... nuk e bëjnë të besueshëm një fakt të tillë, pasi ..... një person ndërmerr veprime të tilla abuzive kur ekziston një interes material, apo qoftë edhe jo material, por një interes i tillë, nga hetimi objektiv, nuk qëndron, çështja ka qënë detyrimisht e zgjidhshme në formën e mospranimit të ankimit”.

102

Nisur nga sa arsyetohet me siper ne kete vendim, megjithe parregullsite qe verehen ne dokumentacion (data e vendimit, e proces-verbaleve, e regjistrimit, si dhe veprimeve te tjera ne sekretarine gjyqesore, qe i perkasin edhe vendimit nr.683 te Gjykates se Apelit Vlore, i cili mban daten 23.12.2005, Kolegjet e Bashkuara çmojne se jane te pambeshtetura ne ligj dhe ne prova jo vetem përfundimet e KLD-së për “.... sjellje ne kundershtim flagrant me normat etike dhe profesionale”, apo per kryerje te “.. veprimeve qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit …”, te ankuesit Vasil Hanxhari, por edhe perfundimi i KLD se vendimi nr.683, datë 23.12.2005 i Gjykatës së Apelit Vlorë eshte vendim fiktiv, përsa i përket përmbajtjes dhe ekstremiteteve të tij. Perjashtim ben data e ketij vendimi, 23.12.2005, e cila, realisht, rezulton të jetë e pasaktë. Per rrjedhoje nuk gjejne mbeshtetje ne nenin 147, pika 6 te Kushtetutes dhe ligj perfundimet e KLD-se se eshte vendi qe ndaj gjyqtarit Hanxhari te jepet masa disiplinore e shkarkimit nga detyra.

Kushtetuta, ne nenin 147, pika 6, parashikon vetem kater shkaqe qe motivojne shkarkimin nga detyra te gjyqtarit. Ajo jane: kryerja e nje krimi, paaftesia mendore e fizike, kryerja e akteve dhe sjelljeve qe diskreditojne rende figuren e poziten e gjyqtarit dhe pamjaftueshmeria profesionale. Ne çeshtjen objekt gjykimi nuk rezulton te jete vertetuar asnjeri prej ketyre rasteve.

Gjykata Kushtetuese, ne vendimin nr.75, date 19.02.2002, duke bere interpretimin e neneve 128 dhe 140 te Kushtetutes, persa i perket motivit te shkarkimit nga detyra "akte e sjellje qe diskreditojne rende poziten e gjyqtarit", i njejte me ate te parashikuar ne nenin 147, pika 6 per shkarkimin e gjyqtarit te gjykates se shkalles se pare dhe te apelit, shprehet se ato "... ne çdo rast jane te lidhura me sjelljet e parregullta e te padenja qe keta gjyqtare kryejne, jo vetem gjate ushtrimit te detyres dhe per shkak te saj, por edhe jashte detyres, me abuzimin apo dhunimin qe ata i bejne besimit publik dhe, lidhen kryesisht me demet qe ata i sjellin shoqerise dhe shtetit. Aktet e sjelljet e padenja qe ata kryejne duhet te jene aq serioze, te kene diskretituar aq rende figuren dhe poziten e gjyqtarit, dhe te kene ulur dinjitetin e organit qe perfaqesojne, sa te detyrojne organin kompetent per te marre masen e largimit nga detyra".

Ndersa ne vendimin nr.11, date 27.05.2007 Gjykata Kushtetuese shprehet se: “KLD mund te marre masa disiplinore pa e kushtezuar ate me faktin se ky vendim ka marre forme te prere, vetem per rastet kur vendimet shoqerohen me akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren gjyqtarit dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor”.

Perfundimet e lartpermendura ne vendimet e Gjykates Kushtetuese jane perdorur nga KLD si mbeshtetje per qendrimin dhe perfundimin e saj se ankuesi, gjyqtari Vasil Hanxhari, ka kryer akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit. Por, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, sikurse arsyetohet me siper ne kete vendim, çmojne se ky referim nuk ka vend ne rastin objekt gjykimi, sepse nuk u vertetuan fakte ose indicje per kryerjen e veprimeve a mosveprimeve nga ankuesi si perpara, ashtu edhe gjate shqyrtimit te çeshtjes ne gjykaten e apelit, apo edhe pas dhenies se vendimit nr.683 te Gjykates se Apelit Vlore (qe mban daten 23.12.2005), te cilat, qofte edhe ne menyre te terthorte, te sillnin keto Kolegje ne perfundimin se ishin kryer akte ose sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit, qe sipas nenit 147/6 te Kushtetutes do te sherbenin si shkak per shkarkimin e tij nga detyra e gjyqtarit.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne baze te pikes 6 te nenit 147 te

Kushtetutes se Republikes se Shqiperise dhe te nenit 36 te Ligjit nr.9877, date 18.02.2008 “Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise”,

103

V E N D O S Ë NShfuqizimin e vendimit nr.224/2, date 08.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise,

me te cilin eshte vendosur largimi nga puna te gjyqtarit Vasil Hanxhari. Pushimin e gjykimit per kerkimet e tjera.

Tirane, me 23.06.2009

MENDIMI I PAKICËSNe gjyqtaret ne pakice, nuk jemi dakord me vendimin qe moren Kolegjet e Bashkuara

te Gjykates se Larte ne perfundim te gjykimit te çeshtjes me objekt kundershtimin e vendimit nr.224/2, date 08.02.2008 te Keshillit te Larte te Drejtesise per shkarkimin e gjyqtarit te Gjykates se Apelit Vlore, Vasil Hanxhari.

Ne mendojme se Keshilli i Larte i Drejtesise, ne vendimin e tij, i ka vleresuar drejt pretendimet e Ministrit te Drejtesise, se gjyqtari Vasil Hanxhari ne detyren e tij, ka kryer veprime qe cenojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit dhe ne veçanti autoritetin e pushtetit gjyqesor, qe ne kuptim te nenit 147/6 te Kushtetutes perbejne shkak per procedimin e gjyqtarit.

Ne ndajme qendrim te kundert me shumicen ne rastin e gjykimit te veprimeve te gjyqtarit Vasil Hanxhari ne marrjen e nje vendimi fiktiv nga Gjykata e Apelit Vlore. Kjo çeshtje ka ardhur per gjykim ne kete gjykate me ankimin e subjektit A.C. kunder nje vendimi qe gjykata e shkalles se pare kishte marre, duke rrezuar nje kerkese me objekt kundershtim veprimesh permbarimore. Trupi gjykues perbehej nga gjyqtaret Gj. Gaba - kryesuese, V. Hanxhari - relator dhe S. Ngresi – anetar, asistuar nga sekretare gjyqesore N. Rexhepi. Gjykimi ka filluar me date 02.12.2005 dhe nga ana e trupit gjykues eshte kerkuar qe ankuesit te plotesojne te metat e ankimit deri ne seancen pasardhese, e cila do te zhvillohej me date 23.12.2005, ora 10.00.

Nga aktet gjyqesore (proçesverbal seance, vendim) ka rezultuar se kjo seance eshte zhvilluar dhe ne perfundim te saj, ne mungese te paleve ndergjyqese, eshte vendosur mospranimi i ankimit per shkak te mosplotesimit te ankimit. Po ne kete date eshte kryer numertimi i vendimit ne regjistrin perkates te Gjykates se Apelit Vlore. Eshte konstatuar se ne date 23.12.2005 gjyqtari Vasil Hanxhari nuk ka qene ne detyre, per shkak se ishte larguar jashte vendit. Vendimmarrja e mesiperme eshte konsideruar fiktive, pasi ka rezultuar se ne date 23.12.2005 gjyqtari Vasil Hanxhari eshte kthyer ne Shqiperi ne oren 16.10, pertej orarit zyrtar, ne pamundesi per te qene prezent ne gjyq, fakt i pranuar edhe prej tij.

Ne arsyetimin e vendimit, shumica pranon pretendimin e gjyqtarit se ne fakt vendimi eshte marre me date 27.12.2005 dhe jo me date 23, date qe gabimisht eshte shenuar nga sekretarja gjyqesore. Kete arsyetim e mbeshtet edhe ne vendimin e pushimit te çeshtjes penale nga Prokuroria e Rrethit Kavaje, te cilit i referohet gjeresisht, madje dhe duke pranuar apriori konstatimet e saj (te prokurorise), te cilat jo vetem qe jane te pasakta dhe allogjike, por jane te deformuara qellimisht per te “justifikuar” vendimin e pushimit per te cilin kemi bindjen se ka qene edhe qellimi i prokurorise. Nuk eshte i vertete pretendimi se vendimi eshte marre me date 27 dhe jo me 23. Nga aktet e dosjes vertetohet plotesisht se vendimi eshte perpiluar me date 23.12.2005 dhe eshte firmosur ne favor te asaj date nga gjyqtari Vasil Hanxhari, pa qene ne gjyq. Nese do te pranohej alibia e gjyqtarit Vasil Hanxhari, lind pyetja: se perse nuk ndodhet ne dosje vendimi i shtyrjes se gjyqit per mungese te gjyqtarit, se perse nuk ndodhet ne dosje njoftimi per shtyrje qe duhet t’i behej ankuesve sipas ligjit? Ketyre

104

pyetjeve nuk mund t’i jepte pergjigje as prokuroria, pasi ajo e di te verteten, qe eshte se vendimi eshte dhene me date 23.12.2005 dhe eshte firmosur nga gjykata me vone, dhe qellimisht e fsheh dhe deformon kete konkluzion llogjik dhe te provuar.

Nga pikepamja procedurale, referimi qe i ben shumica vendimit te pushimit te çeshtjes penale per te konkluduar ne lidhje me ekzistencen e elementeve te pergjegjesise disiplinore nuk eshte i bazuar ne ligj. Vendimi i pushimit te çeshtjes penale tregon mungesen e elementeve te vepres penale, por jo te pergjegjesise disiplinore. Jo çdo veprim i kunderligjshem perben veper penale dhe po keshtu, jo çdo veprim i kunderligjshem, qe nuk perben veper penale, nuk mund te perbeje shkelje disiplinore. Ne rastin e veprimeve te gjyqtarit Vasil Hanxhari, vendimi i pushimit te çeshtjes nuk mund te sherbeje per te penguar gjykaten qe t’i vleresoje veprimet e tij si shkelje te rende disiplinore, ashtu siç i ka vleresuar Keshilli i Larte i Drejtesise.

Shumica, çuditerisht ne vendimin e saj, edhe pse i referohet vendimit te pushimit te çeshtjes, hesht per nje fakt te rende te provuar nga prokuroria dhe qe cenon rende mbarevajtjen e veprimtarise se institucioneve gjyqesore dhe zhvillimin e nje proçesi te rregullt gjyqesor. E ashtuquajtura sekretare gjyqesore e Gjykates se Apelit Vlore, shtetesja Natasha Rexhepi me cilesine e sekretares gjyqesore ne çeshtjen konkrete, ka rezultuar te kete qene punetore mirembajtje ne emertese dhe jo sekretare. Nuk mundet qe trupi gjykues, i cili kryesohej nga Kryetarja e Gjykates Gj. Gaba, te beje te paditurin per kete fakt skandaloz. Duke qene keshtu, bindemi plotesisht se ky trup gjykues, ne perberje te te cilit eshte dhe Vasil Hanxhari, me dashje ka zhvilluar seance fiktive dhe ka marre vendim fiktiv, duke lejuar qe veprimet e saj te dokumentohen ne formen e proçesverbalit gjyqesor nga nje person qe nuk ka ligjerisht cilesine e sekretares gjyqesore.

Keto veprime, per mendimin tone, perbejne akte dhe sjellje qe diskreditojne rende poziten dhe figuren e gjyqtarit dhe cenojne ne pergjithesi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqesor. Ne kete menyre vendimi i Keshillit te Larte te Drejtesise eshte ne perputhje edhe me vendimin e Gjykates Kushtetuese nr.75, date 19.04.2002 qe interpreton nenet 128 e 140 te Kushtetutes, vendim qe per ne vleresohet i drejte dhe duhet te mbetej ne fuqi nga Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte.

Mirela Fana Majlinda Andrea

105

Nr.6/1/1 i Regj. ThemeltarNr.10 i Vendimit

VENDIMNË EMER TË REPUBLIKËS

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, të përbërë nga:

Ardian Dvorani KryesuesSpiro Spiro AnëtarEvjeni Sinoimeri AnëtareBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarArdian Nuni AnëtarArjana Fullani AnëtareMajlinda Andrea AnëtareAleksandër Muskaj AnëtarAndi Çeliku AnëtarGuxim Zenelaj AnëtarMirela Fana Anëtare

në seancën gjyqësore të datës 18.09.2009 morën në shqyrtim çështjen civile nr.6/1/1 Akti, që u përket palëve:

PADITËS: ZHULJETA LAMAJ, IZABELA LAMAJ, ORKIDEA LAMAJ, ABEL LAMAJ, trashëgimtarë ligjorë të paditësit VAJDIN LAMAJ, përfaqësuar me prokurë të posaçme nga avokat Dashamir Kore. ANASTASIOS PETROPULOS, përfaqësuar me prokurë nga avokat Paskal Haxhi.

TË PADITUR: MINISTRIA E BRENDSHME, përfaqësuar me prokurë nga juristi Ergys Gashi.DREJTORIA E PËRGJITHSHME E DOGANAVE, përfaqësuar me autorizim nga juristi Shamet Shabani. ADMINISTRATORËT E SHOQËRISË "M. LEKA" SHPK NË ADMINISTRIM, ADMINISTRATORËT E SHOQËRIVE "VEFA HOLLDING" SHPK, "GJALLICA" SHPK, "KAMBERI" SHPK, "SILVA" SHPK, "CENAJ" SHPK, të përfaqësuar me autorizim nga juristi Luan Muha.AVOKATURA E SHTETIT, përfaqësuar nga Avokati i Shtetit Abaz Deda.

PËRSON I TRETË: VEHAP LAMAJ, përfaqësuar me prokurë të posaçme nga avokat Genc Gjokutaj.

106

OBJEKTI I PADISË:Detyrimi i të paditurve të na njohin

si të vetmit pronarë mbi objektin "Bar Restorant Drini", duke konstatuar pavlefshmerinë absolute të kontratës së shitblerjes

e lidhur ndërmjet të paditurve në datë 14.12.1999 me nr.1987 Rep., nr.353 Kol.Sigurimi i objektit të padisë.

Baza Ligjore: Nenet 149, 92 të K.Civil, neni 202 i K.Pr.Civile.

Gjykata e shkallës së parë Tiranë, me vendimin nr.732, datë 21.03.2000, ka vendosur:Pranimin e padisë të ngritur nga paditësat: Vajdin Lamaj, Anastasios Petropulos, kundra të paditurve: Ministria e Pushtetit Lokal, Administratorët e Përbashkët të Shoqërisë "M. Leka" në administrim, me persona të tretë: Vehap Lamaj, Shoqëria "Kamberi" SHPK, Shoqëria "Silva" SHPK, Shoqëria "Cenaj" SHPK, Shoqëria "Gjallica" SHPK, Shoqëria "Vefa" SHPK, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, si të bazuar në ligj dhe në prova.Të konstatojë absolutisht të pavlefshme kontratën e shitjes me nr.1987 rep., nr.353 kol., datë 14.12.1999, të lidhur midis administratorëve të Shoqërive "M. Leka", "Gjallica" "Vefa", "Silva", "Cenaj", "Kamberi" - shitësa dhe Ministrisë së Pushtetit Lokal, Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave - blerëse për objektin Restorant, Kafe - Bar "Drini".

Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.716, datë 04.07.2000, ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.732, datë 21.03.2000 të Gjykatës së shkallës së parë Tiranë dhe dërgimin e çështjes për rigjykim në atë gjykatë, me tjetër trup gjykues.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.673, datë 06.06.2001, ka vendosur:Mospranimin e rekursit të paraqitur nga paditësat si të pabazuar në ligj.

Gjykata e shkallës së parë Tiranë, me vendimin nr.3127 datë 12.07.2002, ka vendosur:

Rrëzimin e padisë.

Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.662, datë 23.05.2003, ka vendosur:Ndryshimin e vendimit nr.3127, datë 12.07.2002 të Gjykatës së shkallës së parë Tiranë në këtë mënyrë:Pranimin e padisë së ngritur nga paditësat Vajdin Lamaj, Anastasios Petropulos, kundër të paditurve Ministria e Pushtetit Lokal, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, administratorët e Shoqërive "Vefa Hollding" SHPK në administrim, "Silva" SHPK në administrim, "Cenaj" SHPK në administrim, person i tretë Vehap Lamaj.Konstatimin e pavlefshëm të kontratës së shitjes me nr.1987 rep., nr.353 kol., datë 14.12.1999, të lidhur midis administratorëve të Shoqërisë "M. Leka", "Gjallica", "Vefa", "Silva", "Cenaj", "Kamberi" si shitësa dhe Ministria e Pushtetit Lokal, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave si blerësa, për objektin Restorant, Kafe - Bar "Drini".

107

Fshirjen nga Regjistri i Pasurive të Paluajtshme të pronës për objektin Restorant, Kafe - Bar "Drini" për Ministrinë e Pushtetit Lokal dhe Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave.Urdhërimin e Zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme të regjistrojë objektin Restorant, Kafe-Bar "Drini" në emrin e paditësave Vajdin Lamaj dhe Anastasios Petropulos.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit Tiranë, në bazë të nenit 472 të Kodit të Procedurës Civile, kanë ushtruar rekurs Administratorët e Shoqërisë "M. Leka" dhe Avokatura e Shtetit, të cilët kërkojnë prishjen e këtij vendimi dhe lënien në fuqi vendimin e Gjykatës së shkalles së parë Tiranë nr.3127, datë 12.07.2002, duke parashtruar këto shkaqe:

Administratorët e Shoqërisë "M. Leka" në administrim.- Shitja e Bar Restorant “Drini” është bërë me ankand dhe fitues ka dalë Ministria e

Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Doganave, kështu që çdo shitblerje tjetër në lidhje me këtë objekt është në kundërshtim me ligjin dhe konsiderohet si një veprim absolutisht i pavlefshëm.

- Akti i shitjes i datës 14.12.1999 është plotësisht i ligjshëm. Argumenti se nuk janë paguar lekët brenda 1 muaji dhe fitues shpallet firma pasuese nuk qëndron, pasi në vendimin e Këshillit Ministrave nr.493, datë 13.08.1998 nuk parashikohet asnjë afat 1 mujor për derdhjen e të hollave nga fituesi i ankandit.

- Në rastin më të keq (të supozohet se veprimi juridik i datës 14.12.1999 nuk është i ligjshem), duhet që dhe kontrata e personit të tretë Vehap Lamaj të konsiderohet e paligjshme. Fituesit të vendit të dytë në ankandin e zhvilluar nuk i jepet automatikisht e drejta ligjore që të blejë objektin, por objekti duhet t’i nënshtrohet nje ankandi të ri.

Avokatura e shtetit:- Ministria e Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Përgjithshme e Doganave ka fituar

ankandin në pajtim me procedurat ligjore. Nuk është bërë ankim për parregullësi në ankandin e zhvilluar.

- Nuk mund të shpallej fituese oferta pasardhëse, siç është vepruar konkretisht nga administratorja Sanije Tafa. Të drejtën ligjore për të vendosur për shitjen e ka Komisioni i Vlerësimit të ofertave të shitjes publike me tender.

- Në faturën e shitjes me nr.L005/00010, të nënshkruar nga administratorja Sanije Tafa e Ministri Arben Demeti, është caktuar afati i likuidimit të pagesës 30 Tetor 1999, kurse pagesa është bërë më datën 28 Tetor 1999.

- Caktimi i personit të tretë fitues është bërë në kundërshtim me kërkesat ligjore. Paditësat nuk mund të jenë pronarë të objektit kur personi i tretë nuk ka fituar ankandin.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.2919/850 Regj., datë 26.10.2004, ka vendosur:

Kalimin e çështjes për shqyrtim në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë për efekt të njehsimit të praktikes gjyqësore, duke shtruar për diskutim këto probleme:1. Në rast se do të konsiderohet se veprimi juridik vjen në kundërshtim me një dispozitë urdhëruese të ligjit, ky fakt do të konstatohet vetëm me prapësimet e anës së paditur, apo me kundërpadi?2. Çfarë ndikimi kanë në vlefshmërinë e veprimit juridik të lidhur në favor të paditësave urdhërimet e Kryetarit të Grupit Mbikqyrës?

108

3. A duhet të njoftoheshin fituesit e ankandit për skualifikimin e tyre dhe kush duhet ta bënte?4. Mospagimi brenda afatit i çmimit a sjell skualifikimin e fituesit?5. Cilat janë detyrimet e administratorëve?Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë pranuan të marrin në shqyrtim për efekt të njehsimit të praktikes gjyqësore vetëm pikën e parë të shtruar nga Kolegji përkatës.

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.13, datë 09.03.2006, kanë vendosur:

Prishjen e vendimit nr.662, datë 23.05.2003 të Gjykatës së Apelit Tiranë dhe lënien në fuqi të vendimit nr.3127, datë 12.07.2002 të Gjykatës së shkallës së parë Tiranë.Ky vendim për njehsimin e praktikës gjyqësore dërgohet për botim në Fletoren Zyrtare.

Kundër vendimit të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë kanë ushtruar ankim në Gjykatën Kushtetuese paditësat Zhuljeta Lamaj e Anastasios Petroupolos dhe personi i tretë Vehap Lamaj, të cilët kanë kërkuar shfuqizimin si antikushtetues të vendimit nr.13, datë 09.03.2006 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, për këto shkaqe:

- Njërit prej kërkuesve, që ka qenë person i tretë në gjykim, nuk i është komunikuar rekursi i ushtruar nga pala tjetër dhe për pasojë, është privuar nga pjesëmarrja në gjykim në gjykatë;

- Subjektet që kanë ushtruar rekurs në Gjykatën e Lartë nuk legjitimohen për ta bërë atë, prandaj Gjykata e Lartë, në shqyrtimin e çështjes, është vënë në lëvizje nga subjekte të palegjitimuara;

- Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë kanë zhvilluar proçes të parregullt, pasi kanë kryer një sërë shkeljesh që cenojnë standardet kushtetuese. Vendimi bazohet kryesisht në provat e parashtruara dhe të argumentuara nga pala e paditur, kur gjykata e kishte për detyrë të analizonte në mënyrë të gjithanshme provat dhe faktet e paraqitura nga të dy palët.

Gjykata Kushtetuese, me vendimin nr.34, datë 03.10.2007, ka vendosur:Shfuqizimin si të papajtueshëm me Kushtetutën të vendimit nr.13, datë 09.03.2006 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë.Dërgimin e çështjes për gjykim në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë.Në argument të shfuqizimit të vendimit të Kolegjeve të Bashkuara “Gjykata Kushtetuese konstaton se kërkuesit Vehap Lamaj nuk i është komunikuar kopja e rekursit të ushtruar nga pala tjetër ndaj vendimit të Gjykatës së Apelit Tiranë. Rekursi që ushtrohet ndaj vendimit të gjykatës së apelit, i duhet njoftuar palës së interesuar, për t’i dhënë asaj mundësi për të marrë pjesë në gjykimin e çështjes në Gjykatën e Lartë dhe për t’u mbrojtur. Në rastin në shqyrtim, moskomunikimi i rekursit i ka mohuar kërkuesit të drejtën e pjesëmarrjes në gjykim në gjykatë dhe të mbrojtjes, gjë që e bëri proçesin të parregullt në kuptimin kushtetues. Privimi i palës në proçes nga mundësia, që nëpërmjet përfaqësimit të mbrojë interesat e veta në gjykim, është konsideruar shkelje e standardeve të proçesit të rregullt në shumë vendime të Gjykatës Kushtetuese. E drejta për t’u mbrojtur, e cila realizohet nëpërmjet të drejtës për të qenë i pranishëm në gjykim, përbën një aspekt të rëndësishëm të proçesit të rregullt ligjor.

109

Realizimi i kësaj të drejte shtron para organeve gjyqësore detyrimin për të njoftuar palët dhe mbrojtësit e tyre për datën dhe orën e zhvillimit të seancës, për të siguruar praninë e tyre dhe për të mos i përjashtuar padrejtësisht nga gjykimi”.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi u njohën me përmbajtjen e vendimit të Gjykatës Kushtetuese; pasi dëgjuan

relatimin e çështjes nga gjyqtarët Ardian Nuni dhe Guxim Zenelaj; përfaqësuesin e palës së paditur administratorët e Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim, administratorët e Shoqërive “Vefa Hollding” SHPK në administrim, “Gjallica” SHPK në administrim, “Kamberi” SHPK në administrim, “Silva” SHPK në administrim dhe “Cenaj” SHPK në administrim, juristin Luan Muha, që kërkoi prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë; Avokatin e Shtetit Abaz Deda, që kërkoi prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë; përfaqësuesin i palës së paditur Ministrisë së Brendshme, juristin Ergys Gashi, që kërkoi prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë; përfaqësuesin e trashëgimtarëve të paditësit Vajdin Lamaj, Zhuljeta, Izabela, Orkidea e Abel Lamaj, avokatin Dashamir Kore, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së apelit; përfaqësuesin e paditësit Anastasios Petropulos, avokatin Paskal Haxhi, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së apelit, dhe pasi shqyrtuan dhe analizuan në tërësi çështjen,

V Ë R E J N ËRrethanat e çështjes

a) Fakti

1. Në zbatim të ligjit nr.8215, datë 09.05.1997 “Për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”, ndryshuar me ligjet nr.8227, datë 30.07.1997, nr.8256, datë 19.11.1997 dhe nr.8347, datë 18.05.1998, Shoqëria Tregtare “M. Leka” SHPK ka qënë subjekt i kontrollit për ushtrim të veprimtarisë huamarrëse nga publiku i gjerë.

1.1. Me vendim nr.209, datë 28.04.1999 të Këshillit të Ministrave administratorë të shoqërisë huamarrëse “M. Leka” SHPK, në administrim, janë caktuar Sanije Tafa, Liljana Enesi dhe Fatbardha Gaçi.

2. Administratorët e përbashkët të Shoqërisë “M. Leka” SHPK, në administrim, bazuar në ligjin nr.8386, datë 30.07.1998 "Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridike jobankare që kanë marrë hua nga publiku i gjere", kanë caktuar që "Bar Restorant Drini", si pasuri e kësaj shoqërie, do të shitej nëpërmjet ankandit (vendimi nr.12, datë 26.07.1999).

2.1. Publikimi për shitjen e këtij objekti është bërë nëpërmjet katalogut nr.7. Ankandi është zhvilluar më datë 18.08.1999 dhe fitues është shpallur shtetasi Vehap Lamaj (personi i tretë në gjykim). Veprimet e mëtejshme për kalimin e pronësisë nuk janë kryer, me arsyetimin se në dokumentat e hartuara nuk ishte saktësuar se si do të bëhej pagesa, me para në dore apo nëpërmjet bankës.

3. Për shitjen e objekteve të sipërtreguar është përsëritur ankandi dhe publikimi është bërë nëpërmjet Katalogut nr.10. Në këtë katolog kanë qënë përcaktuar përshkrimi i pasurise në shitje, kushtet e shitjes, njoftimet për bleresit, mënyrat dhe afati për kryerjen e pagesës. Sipas katologut, përveç barit dhe restorantit, do të shitej edhe Hotel "Drini", si pronë e Shoqërisë "Vefa Hollding" SHPK, në administrim.

110

3.1. Me vendimin nr.22, datë 10.09.1999 të administratoreve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK, në administrim, është përcaktuar çmimi i brendshëm i shitjes së objektit.

4. Në ankandin e zhvilluar më datë 10.09.1999 kanë paraqitur ofertat për blerje të aseteve të Shoqërive “M. Leka” SHPK, në administrim dhe "Vefa Hollding" SHPK, në administrim, Ministria e Pushtetit Lokal, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave (të paditur në gjykim) dhe Vehap Lamaj (personi i tretë në gjykim).

5. Qëndra e Ankandeve më datë 13.09.1999, mbështetur në proçes verbalin e mbledhjes së Komisionit të Vlerësimit të Ofertave, ka shpallur fitues Ministrinë e Pushtetit Lokal dhe Drejtorinë e Doganave për dy objekte, për objektin 1 - Hotel "Drini" dhe objektin 2 - "Bar Restorant Drini".

6. Administratorët e shoqërisë "M. Leka" SHPK në administrim, Sanije Tafa, Liljana Enesi dhe Fatbardha Gaci, me vendimin nr.23, datë 13.09.1999, kanë shpallur fitues të objektit blerësin me numër 5 (Ministrinë e Pushtetit Lokal dhe Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave), për artikullin nr.2 (Bar Restorant Drini). Në këtë vendim thuhet në mënyrë të shprehur: "Ne, Administratorët e Përbashkët te Shoqërisë "M. Leka" në administrim, shpallim fitues te Katalogut 10: Bleresin nr.5 për artikullin nr.2. Ne rast se bleresi nr.5 nuk paguan brenda muajit shumën e ofertës, automatikisht Qendra e Ankandave të shpallë fitues ofertën pasardhëse, sepse kjo është brenda çmimit të brendshëm".

7. Më datë 15.09.1999, dy ditë më vonë, midis njërës prej administratoreve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK, në administrim, Sanije Tafa dhe Ministrit të Pushtetit Lokal, Arben Demeti, është përpiluar fatura e shitjes nr.L005/00010, në të cilën si afat kohe për derdhjen e plotë të vlerës është caktuar data 30.10.1999.

7.1. Pagesa e shumës së ofertës nga ana e Ministrisë së Pushtetit Lokal dhe Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave është likuiduar pranë Bankës së Kursimeve me mandat arkëtimet nr.1145274, datë 28.10.1999, nr.1145275, datë 28.10.1999 dhe urdhër xhirimin nr.0911295, datë 04.11.1999 (Neni 2 i kontratës së datë 14.12.1999).

8. Më datë 25.10.1999, administratoret Sanije Tafa, Liljana Enesi dhe Fatbardha Gaci, kanë përpiluar/nxjerrë vendimin nr.29, në të cilin thuhet: "Duke u mbështetur në vendimin nr.23, datë 13.09.1999, Administratorët e Përbashkët të Kompanisë "M. Leka", në administrim, urdhërojnë Qendrën e Ankandit të shpallë menjëherë fitues të dytin në listë, z. Vehap Lamaj dhe menjëherë të bëhet pagesa e plotë e artikullit nr.2 të Katalogut nr.10, sipas ofertës përkatëse".

9. Midis personit të tretë Vehap Lamaj, pasi ka kryer pagesën e plotë të çmimit të ofruar, me cilësinë e blerësit dhe Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim, përfaqësuar nga administratorja Sanije Tafa, e caktuar si e tillë me vendimin nr.209, datë 28.04.1999 të Këshillit të Ministrave që, me prokurën e posaçme nr.293 Rep., nr.164 Kol., datë 10.06.1999, përfaqëson dhe dy administratoret e tjera të shoqërisë, me cilësinë e shitësit është lidhur kontrata e shitblerjes nr.4548 Rep., nr.497 Kol., datë 26.10.1999. Kontrata e shitjes është regjistruar pranë Z.V.R.P.P. Tiranë më datë 28.10.1999 në numrin hipotekor nr.333 dhe nr.pasurie 1/38, zona kadastrale 8150.

10. Me kontratën e shitblerjes nr.4594 Rep., nr.506 Kol., datë 29.10.1999, këtë pasuri Vehap Lamaj ia ka shitur blerësve Anastasios Petropoulos dhe Vajdin Lamaj (paditësat e këtij gjykimi). Kontrata e shitblerjes është regjistruar pranë Z.V.R.P.P. Tiranë më datë 03.11.1999, në numrin hipotekor 334.

11. Kryetari i Grupit Mbikqyrës, Farudin Arapi, me shkresat e datave 26.10.1999 (nr.547/1 Prot.) dhe 27.10.1999 (nr.548 Prot.) ka konsideruar veprimet juridike të kryera nga administratorët e Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim të pavlefshme dhe ka urdhëruar që “brenda datës 30 Tetor 1999 të lidhet kontrata e shitjes së asetit nga ish Shoqëria “M. Leka” në administrim në favor të fituesve të Ankandit, Ministrisë së Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Doganave”.

111

12. Kontrata e dytë për shitblerjen e Bar Restorant “Drini" është lidhur më datë 14.12.1999 me nr.1987 Rep., nr.353 Kol. Me cilësinë e shitësit kanë nënshkruar administratorët Nasip Ahmeti (administrator i Shoqërisë “Vefa Holding” SHPK në administrim), Tushe Hoxha (administratore e Shoqërisë “Silva” SHPK në administrim), Ymer Liksala (administrator i Shoqërisë “Kamberi” SHPK në administrim), Mirela Como (administratore e Shoqërisë “Cenaj & Co” në administrim) dhe Lumturije Brahja (administratore e Shoqërisë “Gjallica”), të emëruar me Vendimin e Këshillit të Ministrave nr.209, datë 28.04.1999 "Për caktimin e administratorëve të pavarur në shoqëritë huamarrëse, subjekte te kontrollit". Me cilësinë e blerësve kanë nenshkruar Liri Jani - përfaqësuese e Ministrisë së Pushtetit Lokal dhe Vaso Pilo - përfaqësues i Drejtorisë së Përgjithëshme të Doganave. Kontrata nuk është nënshkruar nga asnjë prej administratorëve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim. Kontrata është regjistruar në Z.R.P.P. Tirana 1 me nr.407 regjistri hipotekor, datë 15.12.1999 në emër të blerësve Ministria e Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Përgjithshme e Doganave. Për dorëzimin e objektit është mbajtur proçesverbal i datës 29.02.2000.

b) Procedurat gjyqësore

13. Paditësit, Vajdin Lamaj dhe Anastasios Petropoulos, me padinë objekt gjykimi, kanë kërkuar të njihen pronarë të vetëm të objektit "Bar Restorant Drini", duke u konstatuar pavlefshmeria absolute e kontratës së shitblerjes të datës 14.12.1999 e lidhur ndërmjet të paditurve.

13.1. Në parashtrimet e tyre, paditësat kanë pretenduar se objekti "Bar Restorant Drini" është blerë më parë nga personi i trete Vehap Lamaj dhe më pas iu është shitur atyre. Sipas paditësave, ata janë bërë pronarë të ligjshëm të objektit, të cilin e kanë të regjistruar edhe në Zyrën e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme.

13.2. Kontrata e shitblerjes datë 14.12.1999 vjen në kundërshtim me ligjin, pasi ajo është lidhur nga persona të cilët nuk kanë të drejtë ligjore të shesin këtë pasuri; pala e paditur, Ministria e Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, nuk mund të jetë blerëse e këtij aseti, pasi, sipas pikës 8 të V.K.M. nr.493, datë 13.08.1998, e ka humbur këtë të drejtë sepse nuk ka bërë pagesën e plotë në afatin e caktuar nga administratorët, brenda afatit të caktuar e të publikuar, apo në rastin më të favorshëm për palën e paditur afatin e caktuar në vendimin nr.23, datë 13.09.1999.

14. Të paditurit, në prapsimet e tyre, kanë parashtruar se veprimi juridik, kontrata e shitblerjes e lidhur midis administratorëve dhe Ministrisë së Pushtetit Lokal dhe Drejtorisë së Përgjithëshme të Doganave, është i vlefshëm dhe kanë pretenduar se kontrata e shitblerjes në favor të personit të tretë në këtë gjykim Vehap Lamaj, vjen në kundërshtim me ligjin dhe për pasojë është një veprim juridik absolutisht i pavlefshëm.

14.1. Gjithashtu, të paditurit kanë prapësuar se pavlefshmëria absolute e kontratës së shitblerjes në favor të personit të tretë, passjell edhe pavlefshmërinë e kontratës së shitjes e bërë në favor të paditësave.

15. Gjykata e shkallës së parë Tiranë, me vendimin nr.732, datë 21.03.2000, ka pranuar padinë, duke konstatuar absolutisht të pavlefshme kontratën e shitjes nr.1987/353, datë 14.12.1999, të lidhur midis administratorëve të Shoqërive "M. Leka", "Gjallica" "Vefa", "Silva", "Cenaj", "Kamberi" - shitësa dhe Ministrisë së Pushtetit Lokal, Drejtorisë së Përgjithëshme të Doganave - blerëse për objektin Restorant -Kafe - Bar "Drini".

16. Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.716, datë 04.07.2000, ka prishur vendimin e gjykatës së shkallës së parë dhe ka dërguar çështjen për rigjykim në atë gjykatë, me tjetër trup gjykues.

17. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.673, datë 06.06.2001, nuk ka pranuar rekursin e paraqitur nga paditësat si të pabazuar në ligj.

112

18. Pas rigjykimit, Gjykata e shkallës së parë Tiranë, me vendimin nr.3127, datë 12.07.2002, ka vendosur rrëzimin e padisë.

19. Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.662 datë 23.05.2003, ka ndryshuar vendimin nr.3127, datë 12.07.2002 të Gjykatës së shkallës së parë Tiranë dhe pranuar padinë, duke konstatuar pavlefshmërinë kontratës së shitjes me nr.1987/353, datë 14.12.1999 të lidhur midis administratorëve të Shoqërisë "M. Leka", "Gjallica", "Vefa", "Silva", "Cenaj", "Kamberi" si shitësa dhe Ministria e Pushtetit Lokal, Drejtoria e Përgjithëshme e Doganave si blerësa, për objektin Restorant - Kafe - Bar "Drini". Gjithashtu, gjykata ka urdhëruar Z.V.R.P.P. Tiranë të fshijë regjistrimin e objektit Restorant - Kafe - Bar "Drini" të kryer në emër të palës së paditur dhe regjistrimin e tij në emër të paditësave.

20. Kundër vendimit të gjykatës së apelit kanë ushtruar rekurs Avokatura e Shtetit dhe administratorët e Shoqërisë “M. Leka” në administrim, të cilët kanë kërkuar prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë.

21. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.2919/850 Regj., datë 26.10.2004, ka vendosur: “Kalimin e çështjes për shqyrtim në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë për efekt të njehsimit të praktikës gjyqësore”, duke shtruar për diskutim këto probleme:

1. Në rast se do të konsiderohet se veprimi juridik vjen në kundërshtim me një dispozitë urdhëruese të ligjit, ky fakt do të konstatohet vetëm me prapësimet e anës së paditur, apo me kundërpadi?

2. Çfarë ndikimi kanë në vlefshmërinë e veprimit juridik të lidhur në favor të paditësave urdhërimet e Kryetarit të Grupit Mbikqyrës?

3. A duhet të njoftoheshin fituesit e ankandit për skualifikimin e tyre dhe kush duhet ta bënte?

4. Mospagimi brenda afatit i çmimit a sjell skualifikimin e fituesit?5. Cilat janë detyrimet e administratorëve?22. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.13, datë 09.03.2006,

kanë prishur vendimin e gjykatës së apelit dhe kanë lënë në fuqi vendimin e gjykatës së shkallës së parë.

23. Mbi ankimin e paditësave dhe personit të tretë, Gjykata Kushtetuese, me vendimin nr.34, datë 03.10.2007, ka shfuqizuar si të papajtueshëm me Kushtetutën vendimin nr.13, datë 09.03.2006 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë dhe ka dërguar çështjen për gjykim në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë.

24. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë marrin në rishqyrtim çështjen pas prishjes si të papajtueshëm me Kushtetutën të vendimit nr.13, datë 09.03.2006 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë.

25. Lidhur me qëndrimin e Gjykatës Kushtetuese për zhvillimin e një proçesi të rregullt ligjor konstatohet se janë realizuar njoftimet përkatëse të rekurseve palëve ndërgjyqëse, të cilët kanë siguruar përfaqësimin me avokat.

26. Për shkak se Ministria e Pushtetit Lokal është suprimuar si institucion i mëvetësuar dhe të drejtat e detyrimet i ka përthithur Ministria e Brendshme, bazuar në nenin 199 të K.Pr.Civile, çështja në gjykim vazhdoi duke u thirrur si palë e paditur Ministria e Brendshme.

27. Nisur nga fakti se paditësi Vajdin Lamaj ka vdekur gjatë zhvillimit të proçesit gjyqësor, me cilësinë e paditësave u paraqitën trashëgimtarët ligjorë të tij që, sipas vendimit nr.2066, datë 12.04.2005 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, janë: Zhuljeta, Izabela, Orkidea e Abel Lamaj dhe gjykimi u zhvillua në emër të tyre, me cilësinë e paditësave.

113

Ligji i Zbatueshëm

28. Ligji nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”; dispozitat e ligjit nr.8215, datë 09.05.1997 “Për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”, ndryshuar me ligjet nr.8227, datë 30.07.1997, nr.8256, datë 19.11.1997 dhe nr.8347, datë 18.05.1998; Vendimi i Këshillit të Ministrave nr.209, datë 28.04.1999 “Për caktimin e administratorëve të pavarur në shoqëritë huamarrëse, subjekte të kontrollit”, ndryshuar me vendimin nr.533, datë 22.11.1999 të Këshillit Ministrave; Vendimi i Këshillit të Ministrave nr.493, datë 13.08.1998 “Për caktimin e rregullave për shitjen e pasurive të personave juridikë jobankarë, që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”, në të cilët është parashikuar:

28.1. Neni 2/b i ligjit nr.8386, datë 30.07.1998: “Administrator nënkupton shoqërinë e specializuar apo persona të caktuar sipas ligjit për administrimin, kontrollin dhe verifikimin e pasurive të shoqërive huamarrëse dhe të personave të lidhur me to, si dhe për shitjen e pasurive dhe likuidimin e tyre”.

28.2. Neni 3 i ligjit nr.8386, datë 30.07.1998: Shitja e Pasurisë “3.2. Me kryejen e veprimit juridik të shitjes, e drejta e pronësisë, të drejtat reale, si dhe çdo e drejtë tjetër mbi pasurinë e shoqërisë apo të personit të lidhur me të, i kalon blerësit. Këto të drejta mbrohen me dispozitat e parashikuara në këtë ligj”.

28.3. Neni 4 i ligjit nr.8386, datë 30.07.1998: “4.1. Radha e shitjes së pasurisë të shoqërisë caktohet nga administratori. Ky i fundit saktëson, përpara fillimit të proçesit të shitjes, të drejtën e pronësisë, përkatësinë dhe vendos për formën e procedurën e shitjes, deri në arkëtimin e çmimit të shitjes së tyre”.

28.4. Neni 5 i ligjit nr.8386, datë 30.07.1998: Subjektet e blerjes “Shitja e pasurive të shoqërisë është e lirë për të gjithë personat fizikë, a juridikë, vendas apo të huaj, me përjashtim të kufizimeve të caktuara në këtë ligj”.

28.5. Neni 6 i ligjit nr.8386, datë 30.07.1998: Format e shitjes “6.1. Shitja e pasurisë së shoqërisë realizohet në format e mëposhtme:

a) Shitje direkteb) Ankandc) Tender publik6.2. Administratori, duke respektuar kriteret e vendosura në këtë ligj, përcakton formën e

shitjes. Ai mund të zbatojë një, disa ose të gjitha format e mësipërme. Në raste të veçanta mund të përdoret agjent për shitje.

Rregullat për procedurat, mënyrat e realizimit të shitjes ose të kalimit të kredive përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave”.

28.6. Neni 9 i ligjit nr.8386, datë 30.07.1998: Vlerësimi “9.1. Pasuria e shoqërisë vlerësohet nga grupi i vlerësimit, i cili përcakton edhe çmimin fillestar të shitjes, çmimi publikohet vetëm kur hapet ankandi.

9.2. Përcaktimi i çmimit, publikimi dhe procesi i shitjes bëhet nga administratori”.28.7. Neni 12/1 i ligjit nr.8386 datë 30.07.1998: Kontrata e shitjes “12.1. Kontrata e

shitjes së pasurive të shoqërive huamarrëse hartohet nga administratorët, ku si palë janë shoqëritë huamarrëse, të përfaqësuara nga administratorët dhe blerësit.

28.8. Neni 14 i ligjit nr.8386 datë 30.07.1998: Ankimi në gjykatë “Ekspertët kontabël të caktuar sipas legjislacionit në fuqi, kur gjatë procesit të shitjes dhe likuidimit të shoqërive huamarrëse konstatojnë shkelje të dispozitave të këtij ligji, ngrejnë padi në gjykatë për pavlefshmërinë e shitjes dhe, brenda 30 ditëve nga koha e konstatimit, kërkojnë anullimin e tyre”.

28.9. Neni 2/1 i ligjit nr.8215 datë 09.05.1997: “Për mbikqyrjen e kontrollit, pranë Këshillit të Ministrave (në vartësi të Ministrit të Financave-ndryshim i bërë me ligjin nr.9835, datë 22.11.2007), gjatë periudhës së kontrollit vepron një grup mbikqyrës me tre anëtarë të caktuar përkatësisht nga Kuvendi Popullor, Këshilli i Ministrave dhe Shërbimi i Kontrollit të Shtetit”.

114

28.10. Neni 3 i ligjit nr.8215, datë 09.05.1997: “Grupi Mbikqyrës ka për detyrë të bashkërendojë marrëdhëniet midis grupit të ekspertëve dhe subjekteve që i nënshtrohen kontrollit.

Ai kujdeset veçanërisht që grupit të ekspertëve t’i vihet në dispozicion i gjithë dokumentacioni i nevojshëm për ekspertimin financiar, si dhe mbikqyr grupin e ekspertëve për zbatimin rigoroz të dispozitave të ligjit “Për kontabilitetin” e të standarteve ndërkombëtare për kontabilitetin”.

28.11. Neni 5 i ligjit nr.8227, datë 30.07.1997 me të cilin në ligjin nr.8215 datë 09.05.1997 është shtuar neni 7/2, me këtë përmbajtje: “Këshilli i Ministrave cakton me vendime subjektet e kontrollit ose personat e lidhur me ta, që i nënshtrohen dispozitave të këtij ligji, si dhe administratorët në subjektet e kontrollit, ose personat e lidhur me ta. Si administrator caktohen persona fizikë a juridikë, si dhe shoqëri të kualifikuara dhe me besueshmëri, vendase ose të huaja. Kur për të njëjtin subjekt të kontrollit caktohen më shumë se një administrator, ata i ushtrojnë kompetencat e tyre së bashku”.

28.12. Neni 7 i ligjit nr.8227, datë 30.07.1997, bërë shtesë me nenin 1 të ligjit nr.8256, datë 19.11.1997, me të cilin në ligjin nr.8215, datë 09.05.1997 është shtuar neni 7/4§4, me këtë përmbajtje: “Administratori i subjektit të kontrollit apo i personave të lidhur me të ka të drejtë të shesë a të disponojë në mënyrë ligjore pjesë të veprimtarisë së personave të mësipërm, apo pjesë të pasurisë së tyre në kushtet që ai e konsideron të arsyeshme”.

28.13. Vendimi i Këshillit të Ministrave nr.493, datë 13.08.1998 “Për caktimin e rregullave për shitjen e pasurive të personave juridikë, jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”: “2. Forma e shitjes së pasurisë të personave juridikë dhe fizikë, sipas pikës 1 të këtij vendimi, përcaktohet nga administratori, duke pasur parasysh kriteret e vendosura ne ligjin nr.8386, datë 30.07.1998 "Për mënyrën dhe procedurat e shitjes se pasurive të personave juridikë, jobankarë, që kanë marrë hua nga publiku i gjerë".

Administratori, në rastin e shitjes nëpërmjet ankandit, para se të fillojë procedura e publikimit të ankandit realizon këto veprime:

a) Cakton grupin e vlerësimit të pasurisë për elementet e veçantë të pasurisë që do të shitet...b) Mbështetur në raportin e vlerësimit të elementeve të pasurisë, përcakton çmimin fillestar të

shitjes. Çmimi fillestar i shitjes përdoret nga administratori për të gjykuar për maksimalizimin në treg të vlerës së shitjes dhe për rastet kur ai e gjykon se duhet përsëritur ankandi.

c) Me konsulentët juridike saktëson pronësinë e pasurisë që do të shitet.ç) Verifikon në shoqëritë huamarrëse, nëse personat që marrin pjesë në ankand janë ose jo

kreditore të ndonjë subjekti kontrolli sipas ligjit nr.8227, datë 30.07.1997. Ky verifikim realizohet duke i kërkuar blerësit në kohën e paraqitjes së kërkesës për pjesëmarrje në ankand, kopje të kontratës ose të deklaratës së huadhënies së dorëzuar nga ana e tyre pranë zyrave të punës dhe të përkrahjeve sociale ne rrethe.

3. Administratori, për ankandet që zhvillohen, cakton komisionin e ankandit, i cili kryen këto detyra:

- për të gjithë pjesëmarrësit në ankand, regjistron dhe verifikon vërtetësinë e dokumentit të dokumentacionit të personave juridike, si dhe identitetin e personave fizikë sipas dokumentit identifikues si pasaportë, letërnjoftim a çertifikatë nga gjendja civile, si dhe prokurat e veçanta të përfaqësimit të tyre.

- drejton marrjen e ofertave;- siguron se dhënia e ofertave do të vazhdojë deri përpara shpalljes së fituesit.6. Fitues i ankandit shpallet ai pjesëmarrës që ofron çmimin më të lartë, me përjashtim të

rastit të përcaktuar në pikën 7 të këtij vendimi. Pjesëmarrësve të tjerë, u kthehet 20 përqindëshi i shumës së konkurruar, të paguar paraprakisht”.

7. Kreditori ka të drejtë të futet si blerës i parë për pasuritë e shoqërisë huamarrëse, ku ai ka depozituar vlerat e tij financiare kur: a)...; b)...;... Brenda afatit të përcaktuar nga administratori, pas përcaktimit të koefiçientit, blerësi duhet të kryejë pagesën. Kur nuk respektohet afati përcaktuar nga administratori, kreditori humbet të drejtën e blerjes dhe objekti rivihet në shitje...”.

8. Personi fizik a juridik që shpallet kur nuk respektohet afati i përcaktuar nga administratori fitues i ankandit duhet të paguajë çmimin e plotë të blerjes. Në rast se fituesi i ankandit, brenda afatit të përcaktuar nga administratori, nuk paguan vlerën e plotë të pasurisë që

115

shitet, ai e humbet të drejtën e blerjes të tij. Vlera e 20 përqindëshit të paguar si parakusht nuk kthehet.

13. Të drejtat dhe detyrimet e palëve në procesin e shitjes së pasurive të shoqërive huamarrëse, realizohen nëpërmjet kontratës që administratorët lidhin me blerësin.

Kontrata përmban kushtet e shitjes dhe të blerjes, si dhe sanksionet që rrjedhin nga moszbatimi i tyre.

28.14. Vendimi i Këshillit të Ministrave nr.209, datë 28.04.1999 “Për caktimin e administratorëve të pavarur në shoqëritë huamarrëse, subjekte të kontrollit”: “1. Administrimi i shoqërive huamarrëse, subjekte të kontrollit, "Vefa Holding", "Kamberi", "Cenaj & Co", "Silva", "M. Leka", "Gjallica", "Beno" dhe "Global Foods", të vazhdojë të kryhet nga administratorët e pavarur, të caktuar sipas listes që i bashkëlidhet këtij vendimi.

2. Administratorët, në përmbushjen e detyrave të tyre, ushtrojne të gjithë kompetencat e caktuara në ligjin nr.8215, datë 09.05.1997 ndryshuar me ligjin nr.8227, datë 30.07.1997 "Për kontrollin financiar të personave juridikë, jobankarë, që kanë marrë hua nga publiku i gjerë", dhe aktet e tjera ligjore e nënligjore të dala për shoqëritë huamarrëse.

3. Në shoqëritë me më shumë se një administrator vendimet merren në mënyrë të përbashkët.4. Proçesi i shitjes së pasurive të shoqërive huamarrëse, caktuar sipas pikes 1 të ketij

vendimi, realizohet nëpërmjet Qendrës së Ankandit, duke zbatuar kriteret e caktuara në ligjin nr.8386, datë 30.07.1998 "Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë, jobankarë, që kanë marrë hua nga publiku i gjerë" dhe akteve të tjera nënligjore të nxjerra në zbatim të tij .

6. Ministria e Financiare në bashkepunim me Grupin Mbikqyrës të hartojnë udhezime të veçanta për veprimtarinë e punës së administratorëve dhe të ekspertëve ligjorë dhe për rregulloren e funksionit të Qendrës së Ankandeve.

28.15. Lista e administratorëve: “6. Në shoqërinë "M. Leka" në administrim: Sanije Tafa Liljana EnesiFabardha Gaçi”

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë Vlerësojnë

29. Të parashtrojnë opinionin e tyre ligjor në lidhje me çështjet e shtruara për diskutim, si dhe lidhur me njësimin e praktikës gjyqësore.

29.1. Në lidhje me pikën e parë të shtruar për njehsim të praktikës gjyqësore, Kolegjet e Bashkuara konkludojnë se nuk jemi para rastit të njehsimit të praktikës gjyqësore, për arsye se nuk konstatohet ekzistenca e praktikave “të ndryshme e të mëparshme” të Kolegjeve të thjeshta, apo para rekurseve që paraqesin “rëndësi të veçantë për vetë karakterin e tyre”. Pra nuk ndodhemi përpara rasteve të parashikuara në nenin 481 të K.Pr. Civile.

29.2. Nisur nga kuptimi ligjor që i është dhënë veprimit juridik absolutisht të pavlefshëm në nenin 92 e vijues të Kodit Civil, si dhe nga praktika e Gjykatës së Lartë, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë sjellin në vëmendje të gjykatave të faktit se për një veprim juridik absolutisht të pavlefshëm nuk është e nevojshme paraqitja e një kërkese të posaçme, qoftë kjo padi apo kundërpadi, pasi kjo lloj pavlefshmërie konstatohet pavarësisht nga paraqitja në gjykatë e kërkesës. Janë gjykatat ato që, gjatë shqyrtimit në themel të mosmarrëveshjeve përkatëse, konstatojnë edhe kryesisht pavlefshmërinë e veprimit juridik.

Pavlefshmëria absolute mund të parashtrohet nga çdo palë ndërgjyqëse që ka interes edhe nëpërmjet prapësimit.

29.3. Në vlerësim të legjislacionit, në të cilin referon zgjidhja e çështjes konkrete, që ka karakter të përkohshëm, duke mbajtur parasysh veçoritë e marrëdhënieve që rregullon, si dhe të situatës ligjore të krijuar në kohën e shqyrtimit të çështjes, e cila nuk është më relevante, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë gjykojnë të mos njehsojnë praktikën gjyqësore, por të mjaftohen vetëm me verifikimin e shkaqeve të ngritura në rekurset dhe pretendimeve të palëve në gjykim.

116

30. Lidhur me zgjidhjen e çështjes, Kolegjet e Bashkuara vlerësojnë se vendimi nr.662, datë 23.05.2003 i Gjykatës së Apelit Tiranë me të cilin është ndryshuar vendimi nr.3127, datë 12.07.2002 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, duke u vendosur pranimi i padisë, është i drejtë, i mbështetur në ligj e në provat e administruara gjatë gjykimeve dhe si i tillë ai duhet të lihet në fuqi.

31. Duke parë gjykimin e çështjes në tërësinë e tij, pretendimet dhe prapësimet e palëve, si dhe vendimet respektive të gjykatave të faktit, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë arritën në përfundimin se në rastin konkret nga gjykata e apelit është zbatuar drejt ligji.

31.1. Në argumentim të ndryshimit të vendimit të gjykatës së shkallës së parë dhe pranimin e padisë, gjykata e apelit arsyeton se moskryerja e pagesës nga të paditurit brenda afatit të caktuar nga administratorët, “automatikisht skualifikon fituesin, duke humbur përfundimisht të drejtën e blerjes së asetit. Ky fakt parashikohet në pikën 8 të V.K.M. nr.493, datë 13.08.1998”. Veprimet për shitjen e objektit “Bar Restorant Drini” palës së tretë janë kryer konform ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”. Administratorët janë personat e vetëm që kryejnë veprimet për shitjen e pasurive të përcaktuara në këtë ligj. “Paditësat janë bërë pronarë të ligjshëm të objektit mbasi e kanë fituar këtë pronësi konform dispozitave të Kodit Civil, neneve 164 dhe 196”. “Kontrata e shitblerjes e datës 14.12.1999, me nr.1987 Rep., nr.355 Kol., e lidhur ndërmjet shitësave që janë administratorët e Shoqërive “M. Leka”, “Vefa”, “Gjallica”, “Cenaj”, “Kamberi” dhe blerësave Ministria e Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, vjen në kundërshtim me dispozitat ligjore të parashikuara nga ligji nr.8386, datë 30.07.1998. Kjo kontratë është nënshkruar nga persona të cilët nuk janë administratorë të Shoqërisë “M. Leka”. Në bazë të nenit 12 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 kontrata e shitjes së pasurive të shoqërive huamarrëse hartohet nga administratorët, ku si palë janë shoqëritë huamarrëse të përfaqësuara nga administratorët dhe blerësit.

32. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, në zgjidhjen e çështjes objekt shqyrtimi, referojnë në legjislacionin e posaçëm të miratuar për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë dhe zgjidhjen e problematikës me karakter financiar e social të krijuar nga kjo veprimtari.

33. Kolegjet e Bashkuara, në interpretim të dispozitave ligjore në të cilat referon kjo çështje, në analizë juridike të termave të përdorur në formulimin e këtyre dispozitave, si dhe të koncepteve që ato formësojnë, çmojnë të nevojshme të parashtrojnë se kuptimi i tyre që lidhet me kompetencat (të drejtat dhe detyrimet në ushtrim të funksionit) të Grupit Mbikqyrës, administratorëve, grupit të ekspertëve, komisionit të vlerësimit të ofertave, duhet parë i lidhur ngushtë me gjithë proçesin dhe rregullimet ligjore që duhet të ndiqen dhe respektohen për kontrollin financiar të subjekteve jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë apo të personave të lidhur me to; për verifikimin e identifikimin e pasurive të këtyre subjekteve, për administrimin, si dhe për shitjen e pasurive dhe likuidimin e tyre, me qëllim realizimin e vlerave financiare të përdorshme për shpërndarje kreditorëve të tyre.

33.1. Në këtë këndvështrim juridik ky proçes, krahas të tjerave, përbëhet nga verifikimi i pasurive të subjekteve juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë dhe të personave të lidhur me to, nga forma, mënyra dhe procedurat që detyrimisht duhet të ndiqen dhe respektohen për shitjen e aseteve të këtyre subjekteve, të cilat sikurse është parashikuar në nenin 13 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”, i ndryshuar, duhet të përcillen nga “transparenca dhe legjitimiteti i proçesit të shitjes dhe i likuidimit të shoqërive”.

117

34. Në ligjin nr.8215, datë 09.05.1997 “Për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”, i ndryshuar2, dhe ligjin nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”3 janë përcaktuar kompetencat e Grupit Mbikqyrës, të Ekspertëve Financiarë, Grupit të Vlerësimit, si dhe në mënyrë të specifikuar të drejtat dhe detyrimet e administratorëve në ushtrimin e funksionit të tyre.

34.1. Sipas legjislacionit cituar më sipër administratori/rët mund të jenë shoqëri të specializuara, apo persona të caktuar me vendim të Këshillit të Ministrave dhe ngarkohen nga ligji për të realizuar “administrimin, kontrollin dhe verifikimin e pasurive të shoqërive huamarrëse dhe të personave të lidhur me to, si dhe për shitjen e pasurive dhe likuidimin e tyre”.

34.2. Ndër kompetencat konkrete ata kanë drejtimin e veprimtarisë dhe të pasurisë së subjekteve të kontrollit apo të personave të lidhur me ta, ndërmarrjen e veprimeve lidhur me këto pasuri/asete. Administratori ka të drejtë “të administrojë pasurinë e tyre në mënyrë që ai e konsideron të nevojshme”, ushtron “të gjitha të drejtat e aksionerit, ortakut, si dhe të personelit administrativ të tyre”, “ka të drejtë të shesi a të disponojë në mënyrë ligjore pjesë të veprimtarisë së personave të mësipërm, apo pjesë të pasurisë së tyre, në kushtet që ai e konsideron të arsyeshme”.

34.3. Me ligjin nr.8386, datë 30.07.1998 administraorëve ju është e dhënë e drejta “të kryejnë veprimet e shitjes së pasurive të personave fizikë a juridikë, subjekte të ligjit nr.8227, datë 30.07.1997 “Për disa shtesa, ndryshime në ligjin nr.8215, datë 09.05.1997 “Për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”. Po me këtë ligj është administratori ai që “saktëson përpara fillimit të proçesit të shitjes të drejtën e pronësisë, përkatësinë dhe vendos për formën e procedurën e shitjes, deri në arkëtimin e çmimit të shitjes së tyre”.

34.4. Administratori, në rastin e shitjes nëpërmjet ankandit, para se të fillojë procedura e publikimit të ankandit, cakton grupin e vlerësimit të pasurisë i cili përcakton çmimin fillestar të shitjes. “Përcaktimi i çmimit, publikimi dhe proçesi i shitjes bëhet nga administratori”, ndërsa “Çmimi fillestar i shitjes përdoret nga administratori për të gjykuar për maksimalizimin në treg të vlerës së shitjes dhe për rastet kur ai e gjykon se duhet përsëritur ankandi”. Sipas nenit 12.1 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 “Kontrata e shitjes së pasurive të shoqërive huamarrëse hartohet nga administratorët, ku si palë janë shoqëritë huamarrëse, të përfaqësuara nga administratorët dhe blerësi”.

34.5. Në konteksin e çështjes konkrete nuk duhet anashkaluar dhe parashikimi i bërë në nenin 7/2 të ligjit nr.8227, datë 30.07.1997, me të cilin janë bërë ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8215, datë 09.05.1997. Në këtë dispozitë, në mënyrë të shprehur është parashikuar se: “Kur për të njëjtin subjekt të kontrollit caktohen më shumë se një administrator, ata i ushtrojnë kompetencat e tyre së bashku”. Ky rregullim ligjor është parashikuar dhe në pikën 3 të Vendimit nr.209, datë 28.04.1999 të Këshillit të Ministrave, ku thuhet: “Në shoqëritë me më shumë se një administrator vendimet merren në mënyrë të përbashkët”.

34.6. Në vështrim të përmbajtjes së kompetencave administratori/administratorët janë “figura” qëndrore e realizimit të proçesit që ka të bëjë me subjektet juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë dhe personave të lidhur me to.

35. Ndërsa Grupi Mbikqyrës, i krijuar mbi bazën e ligjit nr.8215, datë 09.05.1997 (fillimisht pranë Këshillit të Ministrave, por me ndryshimet e bëra aktualisht në vartësi të

2 Nenet 2, 3, 7/2, 7/3, 7/4, 7/5, 7/10 të ligjit nr.8215, datë 09.05.1997, ndryshuar me ligjet nr.8227, datë 30.07.1997, nr.8256, datë 19.11.1997 dhe nr.8347, datë 18.05.1998.3 Nenet 2, 4, 6, 9, 11, 12 e 13 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”

118

Ministrit të Financave), “ka për detyrë të bashkërendojë marrëdhëniet midis grupit të ekspertëve dhe subjekteve që i nënshtrohen kontrollit. Ai kujdeset veçanërisht që grupit të ekspertëve t’i vihet në dispozicion i gjithë dokumentacioni i nevojshëm për ekspertimin financiar, si dhe mbikqyr grupin e ekspertëve për zbatimin rigoroz të dispozitave të ligjit “Për kontabilitetin” e të standarteve ndërkombëtare për kontabilitetin”. Me vendim të Këshillit të Ministrave, Grupi Mbikqyrës, së bashku me Ministrinë e Financave “hartojnë udhëzime të veçanta për veprimtarinë e punës së administratorëve dhe të ekspertëve ligjorë dhe për rregulloren e funksionit të Qendrës së Ankandeve”.

35.1. Në vështrim të përmbajtjes së dispozitave të ligjit dhe të akteve nënligjorë, Grupi i Mbikqyrës nuk mund të operojë apo të urdhërojë kryerjen e veprimeve mbi apo ndaj pasurisë të subjekteve të kontrollit. Ai nuk ka tagrin ligjor të vlerësojë vlefshmërinë ose jo të veprimeve administrative dhe ato juridike të administratorëve e për më tepër nuk mund të urdhërojë kryerjen e një veprimi juridik për kalim pronësie në interes apo në favor të kujtdo ofertuesi që ka marrë pjesë në ankand, qoftë edhe në favor të subjektit të shpallur fitues, por veçse mbikqyr këtë veprimtari.

35.2. Kolegjet e Bashkuara çmojnë se aktet e dala nga Kryetari i Grupit Mbikqyrës në lidhje me këtë çështje janë nxjerrë tej kompetencave të tij e për pasojë janë absolutisht të pavlefshme.

36. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, në vlerësim të interpertimit të dispozitave ligjore si më sipër, në analizë juridike të akteve të administruara gjatë gjykimeve dhe pretendimeve të palëve, prapësimeve, të pretendimeve të parashtruara në rekurset e në seancë gjyqësore arritën në përfundimin se kontrata nr.4548 Rep., nr.497 Kol., datë 26.10.1999, lidhur midis administratoreve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim dhe personit të tretë, Vehap Lamaj, është kryer në përputhje me legjislacionin e sipërcituar dhe nuk ka asnjë shkak ligjor për të cenuar atë.

36.1. Gjithashtu edhe kontrata e shitblerjes nr.4594 Rep., nr.506 Kol. datë 29.10.1999 lidhur midis personit të tretë, Vehap Lamaj, me cilësinë e shitësit dhe blerësve Anastasios Petropoulos dhe Vajdin Lamaj është në përputhje me dispozitat e Kodit Civil.

37. Ndryshe nga sa është pretenduar nga pala e paditur dhe Avokatura e Shtetit, Kolegjet e Bashkuara arritën në përfundimin se kontrata me nr.1987 Rep., nr.355 Kol., datë 14.12.1999, e lidhur ndërmjet administratorëve të Shoqërive “Vefa”, “Gjallica”, “Cenaj”, “Silva” “Kamberi” me cilësinë e shitësave dhe blerësave ish-Ministria e Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, vjen në kundërshtim me dispozitat urdhëruese të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë” dhe të ligjit nr.8215, datë 09.05.1997 “Për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”, i ndryshuar dhe për rrjedhojë është absolutisht e pavlefshme.

38. Konstatohet e provuar se administratoret e Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim kanë caktuar për shitje nëpërmjet ankandit asetin e kësaj shoqërie "Bar Restorant Drini". Për këtë qëllim është bërë vlerësimi i objektit, është përcaktuar çmimi, janë përpiluar aktet e duhura, si dhe është realizuar publikimi i shitjes së asetit të sipërtreguar. Në funksion të publikimit dhe të njohjes së ofertuesve për blerje, me kërkesat dhe kushtet e ankandit është hartuar Katalogu nr.10. Sipas katologut, përveç barit dhe restorantit do të shitej edhe Hotel "Drini" si pronë e Shoqërisë "Vefa Hollding" SHPK, në administrim. Veprime këto të kryera konform neneve 4 e 6 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998.

38.1. Në zbatim të këtyre dispozitave dhe të vendimit nr.493, datë 13.08.1998 të Këshillit të Ministrave, i nxjerrë në zbatimit të paragrafit të fundit të nenit 15 të ligjit të sipërpërmendur, nga administratoret, para se të zhvillohej ankandi, janë përcaktuar hollësisht asetet e ofruara për shitje, procedura që duhej të përmbushej për përgatitjen dhe kushtet për

119

zhvillimin e tij. Në katalogun nr.10 janë evidentuar të dhënat përshkruese të pasurisë në shitje, kushtet e shitjes, njoftimet për blerësit, mënyrat dhe afati për kryerjen e pagesës.

38.2. Në pikat 1 e 5 të titullit “Kushtet e Shitjes” është përcaktuar: 1) “Këto kushte, së bashku me ato që janë përcaktuar në Njoftimin për blerësit bashkëngjitur këtij dokumenti, janë të vetmet kushte në bazë të të cilave administratorët, si agjentë të Shitësit do t’i shesin apo ofrojnë për shitje blerësve dhe çdo kusht tjetër i shprehur apo i nënkuptuar nuk merret parasysh”. 5) “Pagesa. Në datën e pagesës (siç përcaktohet në Njoftimin për Blerësit) ose përpara saj, Administratorët duhet të kenë marrë çmimin e plotë të blerjes nga çdo Blerës që ka marrë një njoftim pranimi. Në rast se një blerës i pranuar nuk paguan të gjitha shumat për të cilat detyrohet, depozita e paguar do të kalojë në favor të administratorëve dhe administratorët do të jenë të lirë të ri-shesin artikujt për të cilat bëhet fjalë, pa qënë e nevojshme të njoftojnë për këtë Blerësin e Pranuar...”.

38.3. Krahas të tjerëve, në respektim të pikës 8 të vendimit nr.493, datë 13.08.1998 të Këshillit të Ministrave, një nga elementët thelbësorë të kushteve të ankandit dhe të shitjes është përcaktimi i afatit brenda të cilit fituesi i ankandit duhet të bënte pagimin e plotë të çmimit të blerjes. Për rastin, në pikën 8 të titullit “Njoftime për Blerësin” të katalogut nr.10 thuhet: “Pagesa e plotë me lekë në dorë, çek, apo transfertë bankare duhet të kryhet dhe të konfirmohet që ka mbërritur në llogarinë Bankare të destinuar jo më vonë se të MËRKURËN, më 22 Shtator 1999”. Në të kundërt, në pikën 8 të vendimit nr.493, datë 13.08.1998 të Këshillit të Ministrave është parashikuar: “Në rast se fituesi i ankandit, brenda afatit të përcaktuar nga administratori, nuk paguan vlerën e plotë, të pasurisë që shitet, ai e humbet të drejtën e blerjes së tij. Vlera e 20 përqindëshit të paguar si parakusht nuk kthehet”.

39. Në ligj dhe në aktet nënligjore urdhërohet që procedura dhe kushtet e shitjes së aseteve detyrimisht të parashikohen përpara se të fillojë ankandi. Në këtë mënyrë garantohet transparenca e proçesit (kërkesë e nenit 10 të ligjit) dhe barazia e pjesëmarrësve në ankand. Këtyre rregullave janë të detyruar t’u përmbahen si pjesëmarrësit në ankand, ashtu dhe punonjësit e qendrës së ankandeve dhe vetë administratorët.

39.1. Në këtë kuptim, ligji dhe aktet nënligjore, nga njëra anë u njohin dhe u ngarkojnë administratorëve të përcaktojnë formën e shitjes, procedurën dhe afatin e shlyerjes së plotë të çmimit të blerjes, por nga ana tjetër, po këto norma urdhëruese nuk u lejojnë atyre që të ndryshojnë “rregullat e lojës”. Përkundrazi, administratorëve u ndalohet të ndryshojnë kushtet dhe procedurat e shpallura e të publikuara të ankandit. Ashtu sikurse nuk kanë asnjë të drejtë të ndryshojnë ndonjë nga kushtet e shpalluara e të publikuara gjatë zhvillimit të ankandit edhe pas përfundimit të tij ata nuk kanë të drejtë të ndryshojnë ndonjë prej tyre. Edhe për rastin në shqyrtim, administratorët nuk kishin të drejtë të shtynin afatin, apo të vendosin një afat të ri për pagesën e plotë të çmimit të blerjes së sendit. Çdo veprim i kryer në kundërshtim me sa është shpallur e publikuar në lidhje me ankandin e datës 10.09.1999, e veçanërisht pas përfundimit të tij, është i pavlefshëm dhe nuk sjell asnjë pasojë juridike.

40. Po kështu, ka rezultuar e provuar se pjesëmarrësit në ankandin e zhvilluar më datë 10.10.1999, që janë të paditurit dhe personi i tretë, kanë patur dijeni rregullisht për kushtet dhe procedurat e ankandit. Ata i kanë pranuar ato me pjesëmarrjen e tyre në ankand, e ndërkohë nuk kanë kontestuar procedurën e zhvilluar në lidhje me këtë ankand.

40.1. Në ankandin e zhvilluar më datë 10.09.1999 Komisioni i Vlerësimit të ofertave ka renditur në vend të parë ish-Ministrinë e Pushtetit Lokal dhe Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave për dy objekte, për objektin 1) Hotel "Drini" dhe objektin 2) "Bar Restorant Drini".

40.2. Me vendimin nr.23, datë 13.09.1999, administratoret e Shoqërisë "M. Leka" SHPK në administrim, Sanije Tafa, Liljana Enesi dhe Fatbardha Gaci kanë shpallur fitues të objektit blerësin me numër 5 (Ministrinë e Pushtetit Lokal dhe Drejtorinë e Përgjithëshme të

120

Doganave) për artikullin nr.2 (Bar Restorant Drini), duke rikujtuar se pagesa e plotë e shumës së ofertës të blerësit me nr.5 duhej të bëhej brenda muajit, në të kundërt Qendra e Ankandave të shpallë fitues ofertën pasardhëse, sepse kjo është brenda çmimit të brendshëm.

40.3. Nga përmbajtja e këtij vendimi rezulton se, sipas kompetencave të njohura nga ligji, ato kanë gjykuar se për rastin nuk është e nevojshme përsëritja e ankandit, por fitues do të konsiderohej i rendituri i dyti në ankand, i cili duhej të plotësonte kushtet thelbësore të paracaktuara në katalog.

41. Veprimet e kryera nga një prej administratoreve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim më datë 15.09.1999, duke caktuar një afat të ri për derdhjen e plotë të vlerës (datën 30.10.1999), bie ndesh me urdhërimet ligjore e për këtë shkak është absolutisht i pavlefshëm. Së pari, ky veprim është kryer nga një prej administratoreve, në kundërshtim me nenin 7/2 të ligjit nr.8215, datë 09.05.1997 dhe, së dyti ndryshon rregullat e paracaktuara para zhvillimit të ankandit, duke cenuar të drejtat e interesat legjitime të pjesëmarrësve në ankand dhe parimin e barazisë midis tyre.

41.1. Në këtë kontekst sjellim në vëmendje ankandin e zhvilluar sipas publikimit të katalogut nr.7, i cili u përsërit vetëm për arsyen se në dokumentat e hartuara nga ofertuesi fitues nuk ishte saktësuar se si do të bëhej pagesa, me para në dorë apo nëpërmjet bankës.

42. Në kushtet kur i rendituri i pari në ankandin e zhvilluar më datë 10.09.1999 dhe fituesi i tij, ish-Ministria e Pushtetit Lokal dhe Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, nuk pagoi çmimin e plotë të blerjes brenda afatit të paracaktuar në aktet e publikuara për zhvillimin e ankandit (datë 27.09.1999), ai ka “humbur të drejtën e blerjes” dhe nuk mund të jetë palë blerëse për objektin në fjalë.

43. Në këto rrethana ligjore, administratoret e Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim kanë nxjerrë vendimin nr.29, datë 25.10.1999, dhe, duke respektuar vendimin e Komisionit të Vlerësimit të Ofertave në renditjen e blerësave të mundshëm, ka përcaktuar ofertën e dytë si ofertë fituese.

43.1. Dhe, pasi oferuesi i dytë ka bërë pagesën e plotë të çmimit të ofruar, midis administratoreve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK si përfaqësuese ligjore të kësaj shoqërie, me cilësinë e shitëses dhe personit të tretë, Vehap Lamaj me cilësinë e blerësit, është lidhur kontrata e shitblerjes nr.4548 Rep., nr.497 Kol., datë 26.10.1999.

43.2. Ligjshmëria e kësaj kontrate u përgjigjet rregullimeve të bëra në dispozitat e ligjit nr.8386, datë 30.07.19984 dhe të V.K.M. nr.493, datë 13.08.19985.

43.3. Pala paditëse ka qënë pjesëmarrëse në ankandin e zhvilluar më datë 10.09.1999, duke plotësuar kushtet paraprake të tij. Për çmimin e ofruar për blerjen e objektit ai është renditur i dyti. Kontrata e shitblerjes e datës 26.10.1999 është lidhur në rrethanat kur pala e paditur, e rendur e para, nuk plotësoi brenda afatit një nga kushtet thelbësore, atë të pagimit të plotë të çmimit të ofruar dhe kishte humbur të drejtën e blerjes (pika 8 e V.K.M. nr.493, datë 13.08.1998); kur administratoret gjykuan se çmimi i ofruar prej subjektit të renditur i dyti ishte brenda çmimit të brendshëm dhe nuk ishte e nevojshme përsëritja e ankandit (neni 7/4§4 i ligjit nr.8215, datë 09.05.1997 i ndryshuar; nenet 9/2 e 12.1 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998), dhe pasi ka likuiduar plotësisht çmimin e ofruar.

44. Ndryshe nga sa është pretenduar nga pala e paditur se ajo ka bërë pagesën e plotë të çmimit të blerjes brenda afatit të caktuar nga administratori, nga aktet e administruara gjatë gjykimit nuk rezulton që kjo palë të ketë përmbushur këtë kusht thelbësor sipas parashikimit të bërë në aktet që janë përgatitur e publikuar enkas për ankandin e datës 10.09.1999. 4 Nenet 1/1, 3 pika 3.2, 4 pika 4.1, 6 pika 6.1, gërma “b”, 9 pika 9.2 dhe 12 pika 12.1 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 “Për mënyrën dhe procedurat e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”5 Pikat 2, 3, 6, 8 e 13 të V.K.M. nr.493, datë 13.08.1998 “Për caktimin e rregullave për shitjen e pasurive të personave juridikë jobankarë, që kanë marrë hua nga publiku i gjerë”

121

Konstatohet se pagesat janë bërë me mandat arkëtimet nr.1145274, datë 28.10.1999, nr.1145275, datë 28.10.1999 dhe nr.0911295, datë 04.11.1999. Këto fakte janë të pasqyruara edhe në nenin 26 të kontratës së shitjes datë 14.12.1999. Nga ky konstatim rezulton se pala e paditur nuk ka plotësuar kushtin as edhe sipas përcaktimit të datës 15.09.1999, megjithëse ky akt është i pavlefshëm.

45. Drejt ka argumentuar gjykata e apelit edhe kur konstaton pavlefshmërinë e kontratës së shitblerjes nr.1987 Rep., nr.353 Kol., datë 14.12.1999, lidhur me cilësinë e përfaqësuesve të shitësave nga administratorët Nasip Ahmeti (administrator i Shoqërisë “Vefa Holding” SHPK në administrim), Tushe Hoxha (administratore e Shoqërisë “Silva” SHPK në administrim), Ymer Liksala (administrator i Shoqërisë “Kamberi” SHPK në administrim), Mirela Como (administratore e Shoqërisë “Cenaj & Co” në administrim) e Lumturije Brahja (administratore e Shoqërisë “Gjallica”) dhe me cilësinë e përfaqësuesve të blerësve nga Liri Jani - përfaqësuese e ish-Ministrisë së Pushtetit Lokal dhe Vaso Pilo - përfaqësues i Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave.

45.1. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë vlerësojnë se kjo kontratë është absolutisht e pavlefshme për këto arsye:

Së pari, kontrata nuk është nënshkruar nga asnjë prej administratorëve të Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim. Si përfaqësues të palës shitëse janë paraqitur administratorët e shoqërive të tjera në administrim. Vërtet ata janë administratorë të caktuar sipas vendimit nr.209, datë 28.04.1999 "Për caktimin e administratorëve të pavarur në shoqëritë huamarrëse, subjekte te kontrollit", por jo të Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim. Ata në asnjë rast nuk mund të paraqiten si përfaqësues ligjorë të Shoqërisë “M. Leka” SHPK në administrim. Ata ligjërisht nuk kanë qënë dhe nuk mund të ishin pjesë e proçesit vendimmarrës që ka të bëjë me kontrollin, verifikimin, identifikimin e pasurisë së kësaj shoqërie dhe as mund të jenë përfaqësues në lidhjen e kontratës së shitjes së ndonjë aseti të po kësaj shoqërie. Lidhja e kontratës së shitjes prej tyre bie ndesh me nenin 7/2 e vijues të ligjit nr.8215, datë 09.05.1997, i ndryshuar, me nenin 2/b e 12.1 të ligjit nr.8386, datë 30.09.1998 dhe të akteve nënligjore dalë në zbatim të tyre.

Së dyti, sipas parimit “nemo plus juris in alium transferre potest quam ipse habeat” (askush nuk mundet t’i transferojë tjetrit më tepër të drejta se ato që ai ka), edhe Shoqëria “M. Leka” SHPK në administrim në momentin e lidhjes së kontratës nuk ka qënë pronare e sendit që përbën objektin e kësaj kontrate, pasi ky objekt në mënyrë të ligjshme me kontratën e datës 26.10.1999 i ka kaluar në pronësi personit të tretë, Vehap Lamaj.

46. Kolegjet e Bashkuara vlerësojnë se edhe pretendimi i palës së paditur që, edhe nëse ata janë skualifikuar si fitues të ankandit, nuk mund të lidhet kontrata me të renditurin e dytë në ankandin e datës 10.09.1999, pasi ai nuk është shpallur fitues nga Komisioni i Vlerësimit të Ofertave dhe duhej të zhvillohej një ankand i ri, është i pabazuar.

46.1. Në argumentim si më lart janë administratorët ata që, sipas gjykimit të tyre, mund të vendosin përsëritjen ose jo të ankandit. Termi anullim ankandi i përdorur nga pala e paditur nuk gjendet në asnjë dispozitë të akteve ligjore dhe nënligjore të sipërcituara.

46.2. Në këtë legjislacion janë parashikuar shprehimisht rastet kur aseti/objekti i subjektit të kontrolluar mund të rivihet në shitje. Respektivisht, në rastet: 1) kur sendi është blerë nga kategoria e personave që, sipas nenit 8 të ligjit nr.8386, datë 30.07.1998, nuk mund të jenë blerës pasi ata janë përjashtuar; 2) kur blerës është kreditori, por nuk plotëson kushtet për lidhjen e kontratës së shitblerjes, apo 3) në rastet kur është vendosur shitja direkte, e cila

6 Neni 2 i kontratës nr.1987 Rep., nr.353 Kol., datë 14.12.1999: “Çmimi i shitjes së objektit të përshkruar më sipër është 70.500.000 (…) lekë, e likuiduar plotësisht nga blerësi në Bankën e Kursimeve, Dega Tirana 1, numri i llogarisë 4496/3624, me mandat arkëtimi numër 1145274 ,datë 28.10.1999, mandat arkëtimi nr.1145275, datë 28.10.1999 dhe mandat arkëtimi nr.0911295 ,datë 4.11.1999”.

122

nuk realizohet për arsye se “oferta e paraqitur nga ortaku nuk plotëson kërkesat e administratorit, atëhere pjesa në pronësi të shoqërisë në administrim shitet në ankand”.

46.3. Ndërsa për rastet e tjera, sikurse është rasti në shqyrtim, administratoret, pasi kanë konstatuar se fituesi i shpallur nuk ka plotësuar kërkesat e ligjit dhe ka humbur të drejtën e blerjes së sendit, nuk kanë gjykuar se duhet përsëritur ankandi dhe se sendi duhet të rivihet në shitje, por në vlerësim të çmimit të brendshëm, që i përgjigjej ofertës së dhënë nga ofertuesi i renditur i dyti dhe meqënëse arrihej një maksimalizim i çmimit të sendit dhe nga kjo ofertë, kanë realizuar shitjen e sendit në favor të tij.

46.4. Pra, në rrethanat kur procedura e ankandit nuk është kontestuar nga asnjë prej palëve apo ekspertëve; kur nga ofertuesi i shpallur fitues, i renditur i pari në këtë ankand nuk është plotësuar një kusht thelbësor si ai i pagimit tërësor të çmimit të blerjes brenda afatit të caktuar nga administratorët, sipas pikës 16 të katalogut nr.10 dhe vendimit nr.23, datë 13.09.1999, dhe ka humbur të drejtën e blerjes, nga administratorët është gjykuar se nuk ndodhen përpara rasteve kur ata duhet domosdoshmërisht të përsërisnin ankandin dhe të rivendosnin sendin në shitje nëpërmjet përgatitjes së një procesi të ri ankandi. Gjithashtu edhe për arsye se me çmimin e dhënë nga ofertuesi i renditur i dyti arrihej maksimalizimi i çmimit të shitjes, sipas vlerësimit të grupit të vlerësimit, administratorët kanë vendosur realizimin e shitjes ofertuesit të renditur i dyti në ankand.

47. Megjithëse ligji nr.9874, datë 14.02.2008 “Për Ankandin Publik” nuk zbatohet për rastin konkret, pasi ky ligj ka hyrë në fuqi mbas lindjes së konfliktit objekt gjykimi, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, në respektim të parimeve ratio legis dhe ratio iuris, çmojnë të sjellin në vëmendje edhe rregullimet e bëra në të, të cilat i përgjigjen frymës së ligjit të aplikueshëm edhe për rastin në shqyrtim. Në nenin 13/5 të këtij ligji është parashikuar se “Kur ofertuesi fitues nuk arrin të nënshkruajë kontratën ose nuk bën sigurimin e kontratës, nëse një gjë e tillë kërkohet, autoriteti shitës bën konfiskimin e sigurimit të ofertës dhe përzgjedh ofertuesin e renditur i dyti në listën e ofertuesve që kanë mbetur, nëse diferenca ndërmjet ofertës së klasifikuar në vend të parë dhe asaj të klasifikuar në vend të dytë është jo më e madhe se vlera e sigurimit të ofertës”. Në kuptim të kësaj dispozite, kur plotësohet kushti në lidhje me diferencën ndërmjet ofertës së klasifikuar në vend të parë dhe asaj të klasifikuar në vend të dytë, e cila nuk duhet të jetë më e madhe se vlera e sigurimit të ofertës, ankandi nuk përsëritet, por nga ofertuesit e tjerë përzgjidhet i rendituri i dyti.

48. Përsa më sipër, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë çmojnë se pretendimet e parashtruara në rekurset e palës së paditur dhe avokaturës së Shtetit nuk përbëjnë shkak ligjor që të motivojnë cenimin e vendimit nr.662, datë 23.05.2003 të gjykatës së apelit.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 485/a të K.Pr.Civile,

V E N D O S Ë NLënien në fuqi të vendimit nr.662, datë 23.05.2003 të Gjykatës së Apelit Tiranë.

Tiranë, më 18.09.2009

123

MENDIMI I GJYQTARIT NË PAKICËMendimi im, si gjyqtar në pakicë është se vendimi nr.662, datë 23.05.2003 i Gjykatës

së Apelit Tiranë duhet të prishej dhe çështja t’i dërgohej po asaj gjykate për rishqyrtim, me tjetër trup gjykues.

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatë së Lartë kanë vendosur lënien në fuqi të vendimit nr.662, datë 23.05.2003 të Gjykatës se Apelit Tiranë, me të cilin eshtë pranuar padia. Shumica, në thelb, arsyeton se, në kuptim e zbatim të ligjit, gjen mbështjetje në provat e administruara në gjykim pretendimi i paditësve se të paditurit nuk kanë pëmbushur detyrimin për pagesën e çmimit të blerjes në afatin 30 ditor të parashikuar e të zbatueshem sipas ligjit nr.8386, datë 30.07.1998 dhe vendimit nr.493, datë 13.08.1998 të Keshillit të Ministrave.

Por, jam i mendimit se, në kuptim të dispozitave kushtetuese mbi të drejtën për nje proçes të rregullt ligjor dhe barazi përpara ligjit, në çështjen objekt gjykimi ndodhemi përpara rastit kur gjykata e apelit, si gjykatë ligji dhe fakti, nuk ka përmbushur detyrimin për një hetim gjyqesor të plotë dhe të gjithanshëm në përputhje me ligjin.

Po kështu, qëndrimi i shumices në Kolegjet e Bashkuara dhe i të dy gjykatave që kanë shqyrtuar çështjen nuk ka mbajtur parasysh jo vetëm qëllimin dhe frymën e ligjit, por edhe urdhërimet konkrete të parashikuara në të lidhur me kushtet, procedurat dhe detyrat e administratorëve e të palëve pjesëmarrëse në ankande për shitjen e aseteve të shoqërive huamarrëse në administrim.

Në thelb, procedura e shitjes së pasurive të personave juridikë jobankarë që kanë marrë hua nga publiku i gjerë, sipas ligjit nr.8386, datë 30.07.1998, është parashikuar në nenin 4.1 të këtij ligji. Sipas kësaj dispozite:“rradha e shitjes së pasurive të shoqërive caktohet nga administratori”. Ky i fundit saktëson, përpara fillimit të proçesit të shitjes, të drejtën e pronësise, përkatësinë dhe vendos për formën e procedurën e shitjes deri në arkëtimin e çmimit të shitjes. Ndërsa neni 6 i këtij ligji parashikon format e shitjes (ku përfshihet edhe ankandi), paragrafi i fundit i tij, si dhe neni 15, i delegojnë Këshillit të Ministrave nxjerrjen e akteve nënligjore në bazë e zbatim të parimeve dhe rregullave të përcaktuara nga ai ligj.

Pikërisht, në piken 2 të vendimit nr.493, datë 13.08.1998 te Këshillit të Ministrave parashikohet se forma e shitjes përcaktohet nga administratori duke patur parasysh kriteret e vendosura në ligjin nr.8386, datë 30.07.1998. Në vijim, vendimi i qeverisë përshkruan në detaje hapat që duhet të përmbushen për përgatitjen e procedurave dhe kushteve për zhvillimin e ankandit dhe atyre të shitjes së sendeve, kushte të cilat përcaktohen përpara se të filloje ankandi. Një nga elementët thelbesore të kushteve të ankandit dhe shitjes, edhe për efeket të vlefshmërisë së tyre, eshtë përcaktimi paraprak i afatit se deri kur duhet të bëhet pagesa e plotë e çmimit të blerjes nga fituesi i ankandit. Përfundimisht, në piken 8 të vendimit parashikohet që “në rast se fituesi i ankandit, brenda afatit të caktuar nga administratori, nuk paguan vlerën e plotë të pasurisë që shitet, ai e humbet të drejtën e blerjes së saj”.

Në kuptim dhe zbatim të dispozitave ligjore dhe atyre nënligjore me natyrë normative të lartpërmëndura, jam i mendimit se nuk ka rëndësi rregulli orientues mbi afatin 30 ditor të pagesës së çmimit të blerjes i caktuar në Rregulloren e Përbashkët të Ministrit të Financave dhe Kryetarit të Grupit Mbikqyres të vitit 1999. Kjo Rregullore nuk ka natyrë normative. Ajo synon normimin e punës së brendshme të administratorëve dhe qendrës së ankandit. Si e tillë, në kuptim të nenit 92 të Kodit Civil, nuk përben normë urdhëruese, shkelja e së cilës sjell pavlefshmëri absolute të veprimeve juridike të kryera nga administratoret me fituesit e ankandit për shitjen e pasurisë së shoqërive huamarrëse.

Jam i mendimit se në të dy shkallët e gjykimit të çështjes, por edhe në qëndrimin e shumicës së Kolegjeve të Bashkuara është interpretuar jo drejt ligji përsa i përket procedurave dhe kohës se kur përcaktohen kushtet e ankandit dhe ato të shitjes së pasurisë fituesit të tij. Ligji dhe vendimi i Këshillit të Ministrave urdhërojnë që këto procedura dhe

124

kushte të shitjes se pasurisë së fituar në ankand detyrimisht të parashikohen përpara se të fillojë ankandi. Në ketë menyre garantohet jo vetëm transparenca e proçesit, por edhe barazia e palëve pjesëmarrëse në ankand. Këtyre rregullave të përcaktuara paraprakisht janë të detyruar t’i përmbahen edhe punonjësit e qendrës së ankandeve, si edhe vetë administratorët që ngarkohen me ligj për përcaktimet e tyre. Pra, nëse, nga njëra anë, ligji dhe vendimi i qeverisë u cakton administratorëve kompetencën të përcaktojnë formën e shitjes, procedurat dhe afatin e shlyerjes së plotë të çmimit të blerjes, nga ana tjetër, këto norma urdhëruese u ndalojnë atyre të ndryshojnë rregullat e lojës, pasi procedura e ankandit ka filluar dhe, aq më tepër, pasi ai ka përfunduar dhe është shpallur fituesi i ankandit.

Në gjykim, rezulton të jetë vënë në bisedim dhe gjykatat të jenë shprehur vetëm për atë nëse të paditurit, fitues të ankandit, kanë shlyer ose jo pagesën e plotë në afatin 30 ditor të parashikuar në Rregullore (sipas paditësve), apo në afatin 30.10.1999 të vendosur në një faturë të lëshuar nga një administratore (sipas të paditurve). Pakica është e mendimit se të dy pretendimet e vëna në bisedim nga gjykatat nuk kanë të bëjnë aspak me atë që urdhërojnë dispozitat e ligjit dhe vendimi i Këshillit të Ministrave lidhur me mënyrën e caktimit dhe respektimit të kushteve të ankandit dhe kushteve të shitjes për efekt të vlefshmërisë së tyre.

Në të dy rastet kemi të bëjmë me afate të vendosura apo pretenduara nga palët ndërgjyqëse në kundërshtim me dispozitat urdhëruese të ligjit. Prandaj jam i mendimit se të dy gjykatat duhet të orientonin palët dhe të zgjidhnin mosmarrëveshjen në përputhje me dispozitat ligjore dhe nënligjore normative që sanksiononin se kushtet e ankandit dhe të vlefshmërisë së shitjes përcaktohen përpara fillimit të ankandit (neni 16 dhe 17 i K.Pr.Civile).

Kështu, në dosjen gjyqesore eshtë administruar Katalogu i Shitjes nr.10. Sipas akteve ligjore e nënligjore të lartpërmendura, ky Katalog përmban të gjitha të dhënat e hollësishme lidhur me sendet që shiten në ankand, si dhe për kushtet e shitjes së tij fituesit të ankandit. Në piken 1 të Kushteve të Shitjes përcaktohet se ato kushte, si dhe ato të caktuara në Njoftimin për Blerësin (pjesë e Katalogut), janë të vetmet kushte në bazë të të cilave administratorët i shesin apo ofrojnë për shitje pasurinë bleresit. Çdo kusht tjetër i shprehur apo nënkuptuar nuk merret parasysh. Lidhur me pagesën në kushtet e shitjes parashikohet se ajo duhet të kryhet e plotë në datën e caktuar në Njoftimin për Blerësin, ose më përpara, ndryshe blerja nuk është më e vlefshme. Ndërkohë në Njoftimin e Bleresit përmbahen detyrimet e paleve në proçes, parashikohet shprehimisht data e njoftimit të fituesit të ankandit (13.09.1999), data e lëshimit të faturës së shitjes blerësit (15.09.1999), afati maksimal i datës së pagesës së plotë të çmimit të blerjes nga fituesi i ankandit (27.09.1999) dhe afati i fundit për nënshkrimin e kontratës së shitjes (27.09.1999).

Në arsyetimin e vendimeve të dhëna në të dy shkallët e gjykimit, rezulton se, jo vetëm nuk janë shqyrtuar dhe analizuar por as edhe nuk përmendet prova shkresore e si më siper dhe të tjera të lidhura me të, prova këto që janë vendimtare për zgjidhjen e mosmarrëveshjes objekt gjykimi, pra për konstatimin ose jo të pavlefshmerise absolute të kontratës së shitblerjes të kërkuar me padi.

Këto çështje nuk mund të zgjidhen nga Gjykata e Lartë si gjykatë ligji. Në rrethana të tilla, jam i mendimit se Kolegjet e Bashkuara duhet të prishnin vendimin e gjykatës së apelit dhe ta dërgonin çështjen për rishqyrtim po në atë gjykatë, në mënyrë që ajo, duke përsëritur hetimin gjyqësor, të bënte një hetim të plotë dhe të gjithanshëm në përputhje me ligjin (neni 14 i K.Pr.Civile), nisur nga natyra e mosmarrëveshjes dhe dispozitat urdhëruese të ligjit të lidhura drejtpërdrejt me të (neni 16 dhe 17 i K.Pr.Civile), të vinte në bisedim dhe kërkonte nga palët ndërgjyqëse mjetet dhe shpjegimet e tyre mbi provat përkatëse (neni 18, 19 dhe 20 i K.Pr.Civile) për dhënien e një vendimi të drejtë dhe të mbeshtetur në ligj (neni 29 i K.Pr.Civile).

Ardian Dvorani

125

MENDIM(MBI QËNDRIMIN NË PAKICË)

Ne gjyqtaret Spiro Spiro, Evjeni Sinoimeri dhe Mirela Fana nuk jemi dakord me vendimin e marre nga shumica, e cila ka konsideruar te drejte e te bazuar vendimin e Gjykates se Apelit Tirane qe kishte pranuar padine e paditesave Vajdin Lamaj, etj., duke konstatuar te pavlefshme kontratat e shitjes te lidhura midis te paditurve per objektet Restorant dhe Kafe-Bar “Drini”. Kemi mendimin se ky vendim duhej prishur dhe te lihej ne fuqi vendimi i Gjykates se Rrethit Tirane qe kishte rrezuar padine.

Pa dashur te perserisim rrethanat faktike te çeshtjes, te cilat jane trajtuar me shume detaje ne vendimin e shumices, do te argumentojme qendrimin tone ne reference te akteve ligjore dhe nenligjore te zbatueshme.

Paditesat Vajdin Lamaj e Anastasios Petropulos, me cilesine e bleresve te dy objekteve Bar-Kafe dhe Restorant “Drini” me kontraten e dates 29.10.1999, kane kerkuar te konstatohet absolutisht e pavlefshme kontrata me date 14.12.1999 e lidhur po per keto objekte midis te paditurve ne favor te bleresve Ministrise se Pushtetit Lokal dhe Drejtorise se Pergjithshme te Doganave. Keto objekte paditesat i kane blere nga personi i trete, Vehap Lamaj, i cili i kishte blere ne daten 26.10.1999 nga administratoret e shoqerise “M. Leka”. Pretendimi i paditesave ka qene se kontrata e tyre eshte realizuar me pare ne kohe dhe ata jane bere pronare te ligjshem, duke realizuar edhe regjistrimin ne Z.R.P.P. Veç kesaj, ata kane pretenduar se kontrata e lidhur mes te paditurve vjen ne kundershtim me ligjin, sepse eshte lidhur nga persona qe nuk kane te drejte ligjore te blejne kete pasuri. Sipas tyre te paditurit e kane humbur te drejten te jene bleres, pasi nuk kane paguar ne afatin e caktuar nga administratoret çmimin e plote te objekteve.

Te paditurit jane mbrojtur nepermjet prapesimeve. Ata, duke argumentuar ligjshmerine e kontrates se tyre, kane pretenduar se perkundrazi kontrata e paditesave eshte absolutisht e pavlefshme, sepse eshte lidhur ne kundershtim me dispozitat ligjore.

Arsyeja qe i vuri ne levizje Kolegjet e Bashkuara, ishte te arrihej ne nje perfundim te unifikuar lidhur me faktin nese te paditurit mund te mbroheshin vetem me mjetin juridik te prapesimit per te kundershtuar kontraten e paditesave si absolutisht te pavlefshme, apo duhej te kishin ngritur kunderpadi.

Ne, gjyqtaret ne pakice, jemi plotesisht dakord me perfundimin e arritur nga shumica se nuk jemi para rastit te njehsimit te praktikes gjyqesore per çeshtjen ne fjale, si dhe me argumentat ligjore te dhena prej saj ne mbeshtetje te ketij perfundimi. Sipas nesh, ashtu sikunder edhe per shumicen, per nje veprim juridik absolutisht te pavlefshem nuk eshte nevoje paraqitja e nje kerkese te posaçme, qofte kjo nje padi apo kunderpadi. Kjo lloj pavlefshmerie konstatohet pavarsisht nga paraqitja ne gjykate e kerkeses dhe eshte gjykata ajo qe, qofte edhe kryesisht, gjate shqyrtimit ne themel te mosmarreveshjes, konstaton nese ekziston pavlefshmeria.

Referuar ketij qendrimi, ne mendojme se para se te diskutohet vlefshmeria ose jo e kontrates se lidhur mes te paditurve duhet te shikohet legjitimiteti i kontrates se paditesave. Me kete nuk kemi parasysh legjitimitetin ne kuptimin formal te paditesave per te kerkuar me padi realizimin e qellimeve te tyre, pasi ata disponojne nje kontrate shitjblerje per keto objekte, por kemi parasysh legjitimitetin e tyre ne kuptimin substancial, pra faktin nese kontrata qe i ka bere ata pronare eshte ose jo e vlefshme ne referim te dispozitave ligjore.

Ne ndryshim nga shumica, e cila e konsideron kontraten e lidhur me personin e trete e per rrjedhoje edhe me paditesat si te bazuar ne ligj, me argumentin se administratoret kane te drejte qe ne rast te mosrealizimit te kontrates per shkaqe ligjore me fituesin e pare te ankandit, t’ia shesin ate te dytit ne rradhe, ne mendojme se kontrata per paditesat eshte lidhur ne kundershtim me kriteret ligjore.

126

Kemi te bejme me nje pasuri te ish shoqerive huamarrese , te cilat me V.K.M. kaluan ne administrim. Per shitjen e tyre ligjvenesi ka percaktuar nje procedure te veçante te vlefshme vetem per to me ligjin nr.8386, date 30.07.1998 “Per menyren dhe procedurat e shitjes se pasurive te personave juridike jobankare qe kane marre hua nga publiku i gjere”, dhe aktet nenligjore te dala ne baze e per zbatim te tij: V.K.M. nr.493, date 13.08.1998 “Per caktimin e rregullave per shitjen e pasurive te personave juridike jobankare qe kane marre hua nga publiku i gjere”, si dhe V.K.M. nr.209, date 28.04.1999 “Per caktimin e administratoreve te pavarur ne shoqerite huamarrese subjekte te kontrollit”. Keto akte percaktojne gjithe hapat qe ndjek proçesi qe nga verifikimi i pasurive te ketyre subjekteve, nga forma, menyra dhe procedurat qe detyrimisht duhet te ndiqen dhe te respektohen e deri tek kompetencat e specifikuara per Grupet e Vleresimit, Grupit Mbikqyres dhe Administratoreve (keta te fundit kane peshen kryesore ne kete proçes, pasi jane ata qe ne fund te fundit nenshkruajne aktin perfundimtar te shitjes. Por mbi te gjitha ne to parashikohet se proçesi i shitjes se pasurive te ketyre shoqerive realizohet nepermjet Qendres se Ankandit (pika 4 e V.K.M. nr.209).

Praktikisht, mbasi jane kryer te gjithe veprimet qe parashikon ligji nga personat e ngarkuar me pergatitjen dhe zhvillimin e ankandit, ai eshte zhvilluar nen drejtimin e Qendres se Ankandeve ne daten 10.09.1999. Kjo e fundit, ne daten 13.09.1999, mbeshtetur ne proçesverbalin e Komisionit te Vleresimit te Ofertave, ka shpallur fitues Ministrine e Pushtetit Lokal dhe Drejtorine e Pergjithshme te Doganave.

Bazuar mbi kete vendim ka dale edhe vendimi nr.23, date 13.09.1999 i administratoreve te Shoqerise “ M. Leka” ne administrim, i cili percakton: “Ne administratoret e shoqerise “M. Leka” ne administrim shpallim fitues te Katalogut 10 bleresin nr.5 per aktikullin 2. Ne rast se bleresi nr.5 nuk paguan brenda muajit shumen e ofertes, automatikisht Qendra e Ankandeve te shpalle fitues oferten pasardhese, sepse kjo eshte brenda çmimit te brendshem”.

Shumica i eshte referuar ketij vendimi per te argumentuar qofte humbjen e te drejtes se te paditurve per te blere objektin per shkak te humbjes se afatit te caktuar per pagesen, ashtu edhe per te justifikuar ligjshmerine e blerjes se tyre nga personi i trete si fitues i ofertes pasardhese.

Pa diskutim, te drejten per te percaktuar nje afat per pagimin e çmimit nga bleresi mbas fitimit te ankandit, administratoreve ua jep ligji. Por ne, pakica, nuk mendojme se duhet t’i hyjme diskutimit nese çmimi u pagua ne afatin e caktuar ose jo, pasi kjo eshte nje çeshtje qe i perket fazave te mevonshme. Ne mendojme se shpallja fituese e ofertes pasardhese, gje qe i dha te drejte paditesave te privatizojne keto objekte, eshte bere ne kundershtim me ligjin.

Ne V.K.M. nr.493, qe ka dale per zbatim te ligjit dhe qe parashikon rregullat per shitjen e pasurive te ketyre subjekteve, lidhur me kete moment ne piken 7, paragrafi i fundit, parashikohet: “Kur nuk respektohet afati i percaktuar nga administratori, kreditori humbet te drejten e blerjes dhe objekti rivihet ne shitje”.

Siç shihet, administratoret e shoqerise, me vendimin e marre kane dale tej kompetencave qe u njeh ligji. Ne interpretim te sa cituam me lart, ne mendojme se ne rradhe te pare nuk eshte detyra e administratoreve te shpallin fituesit e ankandeve. Kjo e drejte i eshte rezervuar Qendres se Ankandeve.

Edhe vete administratoret e kane ditur se nuk mund te veprojne per shpalljen e fituesit pa Qendren e Ankandeve. Ka qene kjo arsyeja q,e edhe ne vendimin e tyre ata i referohen Qendres se Ankandeve qe ajo te shpalle fitues te dytin ne rradhe.

Ne rradhe te dyte, edhe nese fituesi i ankandit nuk do te plotesonte kushtet dhe kriteret e sanksionuara ne aktet ligjore dhe nenligjore, nuk mund te shpallej fituese oferta e dyte ajo pasardhese. Eshte i qarte parashikimi qe ben ligji ne kete rast, rivenia ne shitje e objektit. Ne kete pike ligji nuk le vend per interpretime, pasi askush nuk mund ta pengonte

127

ligjvenesin qe nese do te vleresonte se vendin e fituesit te pare ta zinte oferta pasardhese, kete ta parashikonte ne menyre eksplicite ne ligj. Mendojme se mosplotesimi kushteve nga fituesi i pare nuk e legjitimon automatikisht te dytin ne rradhe, perkundrazi kjo çon ne perseritjen e ankandit (pasi vetem kjo eshte forma ligjore e realizimit te shitjes) dhe vetem pas tij Qendra e Ankandeve mund te shpalle nje fitues tjeter.

Siç pranohet nga gjykatat kur jane pershkruar rrethanat faktike keshtu eshte vepruar edhe per keto objekte, per te cilat para ketij ankandi eshte zhvilluar nje ankand tjeter me date 18.08.1999. Ne ate ankand fitues rezultoi paditesi, por qe me pas ai u anullua per mosplotesim te disa kushteve ligjore. Po te pranonim te drejten e administratoreve per te shpallur fitues te dytin ne rradhe, atehere del i pavlere dhe i panevojshem ankandi i dyte, per te cilin po diskutohet ne kete çeshtje.

Shumica, te drejten e administratoreve per te percaktuar fitues te dytin ne rradhe e bazon ne kompetencat qe i njeh atyre neni 4/1 i ligjit nr 8386, i cili parashikon: “Rradha e shitjes se pasurise se shoqerise caktohet nga administratori ...” Ne fakt kjo dispozite nuk ka parasysh te drejten per percaktimin e rradhes se bleresve, por shihet qarte se ajo ka parasysh rradhen e shitjes te pasurise se shoqerise.

Ne keto rrethana, kur asnje dispozite tjeter, qofte e ligjit apo dhe e akteve nenligjore, nuk parashikon nje te drejte te administratorit per te shpallur fituesin, e aq me teper ate te rradhes pasardhese, argumentimi i shumices per vlefshmerine e kontrates ne emer te paditesit eshte krejtesisht i gabuar.

Pra per ne pakicen padrejtesisht dhe ne kundershtim te plote me procedurat ligjore, administratoret i kane shitur personit te trete (dhe ky me pas paditesave) objektet. Ne keto kushte, kur gjykata konstaton se kontrata e shitblerjes se paditesave eshte lidhur ne kundershtim me ligjin, ajo nuk mund te vazhdoje te analizoje vlefshmerine e kontrates se lidhur me te paditurit. Vetem per kete shkak padia e tyre eshte e pabazuar dhe duhej rrezuar, sikunder kishte vepruar gjykata e rrethit.

Duke pare te mjaftueshem vetem kete argument ligjor, i cili passjell automatikisht rrezimin e padise, nuk e shohim me vend te analizojme bazueshmerine ligjore te kontrates se shitjes per te paditurit.

Perfundimisht mendojme se duhej prishur vendimi i gjykates se apelit dhe te lihej ne fuqi vendimi i gjykates se rrethit.

Spiro Spiro Evjeni Sinoimeri Mirela Fana

128

Nr.6 i Regj. ThemeltarNr.11 i Vendimit



Shpresa Beçaj KryesueseArdian Dvorani AnetarGani Dizdari AnetarSpiro Spiro AnetarBesnik Imeraj AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarMajlinda Andrea AnetareArjana Fullani AnetareAleksander Muskaj AnetarGuxim Zenelaj AnetarAndi Çeliku AnetarMirela Fana Anetare

ne seancat gjyqesore te dates 18.09.2009 dhe te dates 02.10.2009, moren ne shqyrtim çeshtjen civile qe i perket paleve:

PADITËS: LLAZO DEDI, ne mungeseTË PADITUR: DREJTORIA E PERGJITHSHME E

SHERBIMIT PYJOR TIRANE, ne mungeseDREJTORIA E SHERBIMIT PYJOR GJIROKASTER, ne mungese

OBJEKTI:Pavlefshmeri e aktit administrativ.

Baza Ligjore: Neni 40 i ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor”.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Gjirokaster, me vendimin nr.554, date 22.06.2006, ka vendosur:

Rrezimin e padise se paditesit Llazo Dedi.

Gjykata e Apelit Gjirokaster, me vendimin nr.419, date 06.12.2006, ka vendosur:Lenien ne fuqi te vendimit nr.554, date 22.06.2006 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Gjirokaster.

Kunder vendimit nr.419, date 06.12.2006 te Gjykates se Apelit Gjirokaster ka ushtruar rekurs paditesi Llazo Dedi, i cili kerkon ndryshimin e dy vendimeve dhe pranimin e padise, per shkaqet e meposhtme:

129

- Nuk kam konsumuar kundervajtjen administrative te parashikuar nga neni 38, pika 20 e ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor”, pasi nuk kam qene pronar i mjetit me te cilin eshte realizuar transporti i lendes drusore.

- Automjeti, me te cilin eshte realizuar transporti i lendes drusore, ka qene i pajisur me leje te rregullt transporti dhe ne kohen e dhenies se denimit me gjobe nuk ishte perfunduar afati i vlefshmerise se lejes.

- Transporti i lendes drusore eshte bere per nevoja personale nepermjet faturimit te transportit me nje mjet te licensuar per kete sherbim, si dhe per mallin perkates me faturen perkatese tatimore.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, me vendimin e dates 07.05.2009, ka vendosur:Dergimin e çeshtjes per gjykim Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte per njehsim te praktikes gjyqesore.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Arjana Fullani dhe Ardian Dvorani dhe

diskutuan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËGjate gjykimit ne shkalle te pare dhe ne apel kane rezultuar faktet dhe rrethanat e

çeshtjes, si me poshte:Paditesi Llazo Dedi eshte banor i Komunes Odrie, ne Rrethin Gjirokaster. Brenda

territorit te kesaj komune gjendet nje pyll publik, lenda drusore e te cilit shfrytezohet nga komuna per nevojat e gjithe komunitetit.

Me date 16.11.2005, nga kontrolli i ushtruar prej inspektoreve te Sektorit Pyjor Qender te Sherbimit Pyjor Gjirokaster, eshte konstatuar se, nepermjet automjetit tip “Benz” me targe GJ 8517 A, po realizohej transporti i 10 m3 dru zjarri per llogari te paditesit Llazo Dedi, ngarkese kjo e pashoqeruar me leje transporti, shkak per te cilin materiali drusor i gjendur ne automjet u bllokua.

Mbi bazen e materialit te inspektoreve, i padituri, Drejtoria e Sherbimit Pyjor Gjirokaster, me vendimin nr.16, date 21.11.2005, ka vendosur te denoje paditesin me gjobe ne masen 150.000 leke, per kryerjen e kundravajtjes administrative te transportit te materialit drusor pa leje, mbeshtetur ne piken 20 te nenit 38 te ligjit nr.9385, date 04.05.2005, “Per pyjet dhe sherbimin pyjor”. Me shkresen nr.267 prot. te dates 22.11.2005, ku i padituri ka kryer njoftimin e paditesit per vendimin e denimit administrativ si me siper.

Pas ankimit te paraqitur nga ana e paditesit, ashtu si rezulton edhe nga shkresa nr.2001/1 prot., date 11.01.2006, i padituri, Drejtoria e Pergjithshme e Sherbimit Pyjor, ka vendosur lenien ne fuqi te vendimit te denimit administrativ me gjobe te dhene kundrejt paditesit.

Ne rrethana te tilla, per te kundershtuar aktin administrativ te denimit te tij me gjobe, paditesi i eshte drejtuar gjykates me padine objekt gjykimi.

Ne thelb, gjate gjykimit paditesi ka pretenduar se nuk ka qene pronar i automjetit me te cilin eshte realizuar transporti i lendes drusore, se automjeti ka qene i pajisur me leje te rregullt transporti dhe ky transport i druve te zjarrit eshte bere per nevoja personale.

Nepermjet prapesimeve, pala e paditur ka pretenduar se gjoba eshte e ligjshme, pasi paditesi ka vepruar ne shkelje te pikes 20 te nenit 38 te ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor”, duke mos qene i pajisur me leje transporti te leshuar nga organet e sherbimit pyjor.

130

Ne perfundim te gjykimit, Gjykata e Rrethit Gjyqesor Gjirokaster, me vendimin nr. 554, date 22.06.2006, ka vendosur rrezimin e padise se paditesit Llazo Dedi. Kjo gjykate, ne thelb, arsyeton se paditesi nuk ishte i pajisur me lejen e posaçme te kerkuar nga ligji per transportin e lendes drusore. Prandaj aktet e nxjerra nga te paditurit jane ne perputhje me nenin 27 dhe 38 pika 20 te ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor”.

Gjykata e Apelit Gjirokaster, me vendimin nr.419, date 06.12.2006, ka vendosur lenien ne fuqi te vendimit te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Gjirokaster.

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit Gjirokaster ka ushtruar rekurs paditesi Llazo Dedi, i cili kerkon ndryshimin e te dy vendimeve dhe pranimin e padise, duke parashtruar disa motive qe mbeshtesin pretendimin e tij se nuk ka kryer kundravajtjen administrative te parashikuar nga pika 20 e nenit 38 te ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor”.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, me vendimin e dates 07.05.2009, ka vendosur dergimin e çeshtjes per shqyrtim Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte per njehsimin e praktikes gjyqesore. Kolegji Civil, ndermjet te tjerave ka arsyetuar qe:

“… Ne nenin 43 te Kushtetutes parashikohet se: “Kushdo ka të drejtë të ankohet kundër një vendimi gjyqësor në një gjykatë më të lartë, përveçse kur në Kushtetutë parashikohet ndryshe”.

Ne pajtim dhe harmoni me kete norme, si dhe me nenet 17 e 116 te Kushtetutes, duke qene se gjen zbatim te drejtperdrejte ne te drejten e brendshme, Kolegji Civil çmon se eshte vendi per te çmuar zbatueshmerine ne kete gjykim te dispozites se pikes 2 te nenit 2 te Protokollit 7 te Konventes Evropiane per te Drejtat e Njeriut (KEDNJ)…..

...... nga ana tjeter, Kolegji Civil veren se ne praktiken tone gjyqesore, ne te gjitha shkallet e gjykimit, jane mbajtur dhe vijojne te mbahen qendrime te ndryshme ne shqyrtimin e çeshtjeve qe kane objekt dhe shkak ligjor kundershtimin e akteve administrative, me te cilat nga organet administrative apo gjykata eshte dhene nje denim administrativ. Keto qendrime, deri edhe te kunderta me njera-tjetren, nuk lidhen vetem me shkallet e gjykimit te kundervajtjes administrative, por edhe me natyren dhe objektin e mosmarreveshjes, juridiksionin, ndergjyqesine, etj., duke mos bere dallimin mbi veçantite e ketyre lloj çeshtjeve nga mosmarreveshjet e tjera administrative.

Ne rrethanat e mesiperme, Kolegji Civil i Gjykates se Larte çmon se çeshtja duhet te dergohet per njehsimin e praktikes gjyqesore para Kolegjeve te Bashkuara, duke shtruar per zgjidhje pikesepari keto probleme:

1. Perveçse kur ligji parashikon shprehimisht ndryshe, vendimi i gjykates se shkalles se pare qe shqyrton ankimin (padine) per denimin administrativ te dhene nga organi administrativ, a eshte i formes se prere dhe i paankimueshem? Per rrjedhoje, a ka hapesire per t’u ankuar kunder tij edhe ne gjykaten me te larte?

2. Ne keto raste, a eshte vendi per te interpretuar dhe zbatuar drejt piken 2 te nenit 2 te Protokollit 7 te KEDNJ, qe permban perjashtimin nga rregulli i pergjithshem, sipas te cilit, kushdo ka te drejten e ankimit te nje vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte”?

Vleresimi i Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, nisur nga rrethanat e faktet ashtu sikurse i ka pranuar gjykata e shkalles se pare ne vendimin e saj, vleresojne se çeshtja objekt i ketij gjykimi lidhet me kundershtimin ne rruge gjyqesore nga ana e paditesit te denimit administrativ me gjobe qe i eshte dhene nga pala e paditur per kryerje te kundervajtjes administrative.

Persa i perket ligjit te zbatueshem, denimi administrativ eshte dhene per kryerjen e kundervajtjes administrative te parashikuar nga pika 20 e paragrafit te pare te nenit 38 te ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor” (i ndryshuar):

131

“20. Transporti i materialit drusor nga pylli dhe prej shesheve te depozitimit për ne qendrat e përpunimit e te shitjes, i pashoqëruar me lejen tip te transportit, si dhe transporti i prodhimeve te tjera pyjore e jopyjore, pa çertifikatën e origjinës, dënohen me gjobe ne masën 150 000 (njëqind e pesëdhjete mije) leke…...”.

Denimi administrativ eshte dhene nga pala e paditur Drejtoria e Sherbimit Pyjor Gjirokaster dhe, mbi ankimin administrativ te paditesit, eshte lene ne fuqi nga i padituri Drejtoria e Pergjithshme e Sherbimit Pyjor.

Paditesi ka ngritur padi ne gjykate per te kundershtuar denimin administrativ te dhene nga pala e paditur.

Gjykata e shkalles se pare, pasi ka shqyrtuar themelin e çeshtjes, mbeshtetur ne provat e pranuara dhe bazuar ne dispozitat e sipercituara te ligjit nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor” (i ndryshuar), ka ardhur ne perfundimin se padia duhet te rrezohet.

Paditesi, duke pretenduar se gezon te drejten e ankimit kunder vendimit te dhene nga gjykata e shkalles se pare qe kishte shqyrtuar kundervajtjen administrative, i eshte drejtuar me ankim gjykates se apelit, sipas dispozitave te Kodit te Procedures Civile.

Gjykata e apelit, e vene ne levizje mbi ankimin e paditesit, ka çmuar qe ta shqyrtoje çeshtjen dhe ka vendosur lenien ne fuqi te vendimit te dhene nga gjykata e shkalles se pare.

Paditesi, duke pretenduar se vendimi e dhene nga gjykata e apelit nuk eshte ne perputhje me ligjin, ka paraqitur rekurs ne Gjykaten e Larte.

Kolegji Civil i Gjykates se Larte, ne seance gjyqesore te dates 07.05.2009, ne funksion te zbatimit te drejte te ligjit procedurial dhe material, duke konstatuar se shkaku ligjor dhe objekti i padise lidhet me kundershtimin ne rruge gjyqesore te denimit administrativ te dhene nga organi administrativ, ka marre ne shqyrtim kryesisht nese paditesi ka te drejten e ankimit ne nje gjykate me te larte, kunder vendimit te dhene nga gjykata e shkalles se pare. Kolegji Civil, duke konstatuar se mund te ndodhemi perpara nje vendimi gjyqesor te shkalles se pare te formes se prere dhe te paankimueshem, si dhe duke patur parasysh praktiken e pa konsoliduar gjyqesore ne fushen e shqyrtimit gjyqesor te kundervatjeve admnistrative, ka derguar çeshtjen per njehsim te praktikes gjyqesore ne Kolegjet e Bashkuara.

Kolegjet e Bashkuara vleresojne se ne funksion te zgjidhjes se drejte te çeshtjes dhe njehsimit te praktikes gjyqesore, duhet te mbahen parasysh dispozitat e Kushtetutes, KEDNJ dhe Protokolleve te saj, Kodit te Procedures Civile, ligjit nr.7697, datë 07.04.1993 “Per kundervajtjet administrative” (i ndryshuar), ligjit te posaçem nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor” (i ndryshuar), si dhe praktika e GJEDNJ dhe Gjykates sone Kushtetuese.

Kolegjet e Bashkuara verejne se e drejta per t’iu drejtuar gjykates dhe per te patur nje gjykim te drejte per mbrojtjen e interesave kushtetuese e ligjore, si dhe e drejta per te ankimuar nje vendim gjyqesor ne nje gjykate me te larte, jane dy garanci thelbesore ne kuader te te drejtave te njeriut dhe lirive themelore, te parashikuara nga Kushtetuta (nenet 42/2 e 43) dhe KEDNJ (neni 6/1) (neni 2 i Protokollit 7).

Ne piken 2 te nenit 42 te Kushtetutes parashikohet se: “2. Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, të lirive dhe të interesave të tij kushtetues dhe ligjorë, ose në rastin e akuzave të ngritura kundër tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj”.

Ne piken 1 te nenit 6 te KEDNJ parashikohet se: “Në përcaktimin e të drejtave dhe detyrimeve të tij civile ose të çdo akuze penale kundër tij, çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme”.

132

GJEDNJ, ne çeshtjen Dauti kunder Shqiperise, duke konfirmuar domosdoshmerine e respektimit te parimit te shqyrtimit te çeshtjes nga nje “gjykate e pavarur dhe e paanshme”, ndermjet te tjerave shprehet se: “47. Gjykata vëren që, në bazë të nenit 6§1 të Konventës, është e nevojshme që vendimet e organeve administrative që nuk përmbushin vetë kërkesat e këtij neni duhet t’i nënshtrohen kontrollit pasues të një “organi gjyqësor që ka juridiksion të plotë” (shih për shembull Ortenberg v. Austria, 25 nëntor 1994, § 31, seria A nr.295-B, dhe Crisan v. Rumania, nr.42930/98, § 24, 27 maj 2003).”

Po keshtu, Gjykata Kushtetuese, ne vendimin nr.10 date 04.04.2007 arsyeton se: “… Sipas nenit 42/2 të Kushtetutës, kushdo mund t’i drejtohet gjykatës për të mbrojtur një të drejtë, liri apo interes kushtetues e ligjor. Gjykata Kushtetuese vëren se kjo dispozitë, ndër të tjera, ka për qëllim të garantojë shtetasit nga çdo veprim që u shkakton cenim të të drejtave të tyre, pa përjashtuar rastet kur cenimi vjen nga ndonjë akt i administratës shtetërore. Dispozita i garanton subjekteve të cenuar të drejtën t’i drejtohen një gjykate, e cila do t’i dëgjojë pretendimet e tyre dhe do të shpallë një vendim pas një gjykimi të drejtë, publik e të paanshëm. Shteti i të drejtës presupozon që çdo ndërhyrje e autoriteteve ekzekutive në të drejtat e individit, apo të personave juridikë, duhet të jetë objekt i një kontrolli efektiv nga një organ që ofron garantimin e pavarësisë dhe paanësisë gjatë procesit të shqyrtimit të konfliktit...”.

Prandaj, Kolegjet e Bashkuara vijne ne perfundimin qe kushdo ka te drejten dhe nuk mund te kufizohet te kerkoje ne rruge gjyqesore mbrojtjen e interesave dhe te drejtave, qe sipas tij cenohen nga nje akt i nxjerre nga organet e administrates publike. Pa cenuar ne asnje rrethane kete garanci kushtetutese, ligji mund te parashikoje vetem modalitetet mbi kushtet, procedurat dhe afatet qe duhet te respektohen per ushtrimin e kesaj te drejte. Kuadri jone kushtetues dhe KEDNJ te sjellin ne perfundimin se aktet e administrates publike, ne perfundim te procedimit ne rruge administrative, nuk mund te jene e te shpallen si akte te “formes se prere” ne kuptimin qe te pengojne individin ne ushtrimin e se drejtes per t’i kundershtuar ato gjyqesisht, pra te se drejtes per te patur nje gjykim te drejte e publik te çeshtjes nga nje gjykate e pavarur dhe e paanshme.

Nga ana tjeter, duke sanksionuar te drejten themelore te ankimit te nje vendimi gjyqesor ne nje shkalle me te larte, neni 43 i Kushtetutës parashikon shprehimisht se: “Kushdo ka të drejtë të ankohet kundër një vendimi gjyqësor në një gjykatë më të lartë, përveçse kur në Kushtetutë parashikohet ndryshe”.

Gjykata Kushtetuese, ne vendimin nr.14, datë 05.07.2005, arsyeton qe: “E drejta e ankimit, në kuptim të nenit 43 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, duhet kuptuar si një mundësi e çdo individi për të pasur mjete të caktuara procedurale për të kundërshtuar në një gjykatë më të lartë vendimin e dhënë ndaj tij nga një gjykatë më e ulët. Pra, me Kushtetutë, kujdo i garantohet e drejta për t’u ankuar të paktën një herë kundër çdo vendimi gjyqësor të dhënë ndaj tij”.

Megjithate, Kolegjet e Bashkuara vleresojne se duhet mbajtur parasysh qe Kushtetuta dhe KEDNJ parashikojne edhe mundesine e kriteret perkatese per kufizime ne ushtrimin e te drejtave te njeriut dhe te lirive themelore. Ne kete kontekst, nuk perjashtohet mundesia e kufizimit te se drejtes se parashikuar nga neni 43 i Kushtetutes per te ankimuar nje vendim gjyqesor ne nje gjykate me te larte. Keshtu, ne nenin 17 te Kushtetutes parashikohet se:

“Kufizime të të drejtave dhe lirive të parashikuara në këtë Kushtetutë mund të vendosen vetëm me ligj për një interes publik, ose për mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufizimi duhet të jetë në përpjesëtim me gjendjen që e ka diktuar atë.

Këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbin e lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufizimet e parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut”.

133

Keshtu, Gjykata Kushtetuese ne disa vendime te saj, si p.sh. ne vendimin nr.18, date 17.11.2004, ka pranuar se e drejta per nje ankim efektiv nuk perjashton mundesine e kufizimit te saj, mjafton qe te konkurrojne kushtet e parashikuara ne nenin 17 te Kushtetutes. Ne vendimin nr.5, date 06.03.2009, kjo gjykate arsyeton edhe qe: “Sipas nenit 17, kufizim i të drejtave dhe lirive themelore të njeriut të parashikuara në Kushtetutë është i justifikuar, nëse ai vendoset me ligj për një interes publik, ose mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufizimi duhet të jetë në përpjestim me gjendjen që e ka diktuar atë dhe në asnjë rast nuk duhet të prekë thelbin e lirive dhe të të drejtave, apo të tejkalojë kufizimet e parashikuara në KEDNJ.”.

Gjithashtu, ne kete kontekst, Kolegjet e Bashkuara çmojne se eshte thelbesore te mbahet parasysh edhe qendrimi i Gjykates Kushtetuese ne vendimin nr.14, datë 05.07.2005 lidhur me nenin 43 te Kushtetutes; ku arsyetohet se: “... Kjo garanci e rendesishme kushtetuese eshte edhe nje tejkalim pozitiv krahasuar me standartet që ofron në këtë drejtim Konventa Evropiane e të Drejtave të Njeriut. Në nenin 6 të kësaj Konvente nuk parashikohet e drejta për të pretenduar mjete ankimi kundër vendimeve gjyqësore, e për pasojë, as detyrimi i shteteve palë për të ngritur gjykata apeli ose rishikimi (Gjykata të Larta ose Kasacioni). Prandaj, sipas jurisprudencës së Strasburgut, nuk mund të konsiderohet cënim i këtij neni fakti nëse në rrugë ligjore, ligjvënësi i një prej shteteve palë në Konventë do të zëvëndësonte ose anullonte (hiqte) një mjet ankimi ekzistues, të parashikuar në legjislacionin e tij”.

Prandaj, Kolegjet e Bashkuara vleresojne se, lidhur me mundesine e kufizimit me ligj te se drejtes se ankimit kunder nje vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte, eshte vendi per te mbajtur parasysh edhe dispoziten e nenit 2 te Protokollit 7 te KEDNJ, ku parashikohet se:

“1. Çdo person, i shpallur fajtor për një vepër penale nga një gjykatë, ka të drejtë të paraqesë për shqyrtim përpara një gjykate më të lartë deklarimin e fajësisë ose dënimin. Ushtrimi i kësaj të drejte, duke përfshirë shkaqet për të cilat ajo mund të ushtrohet, përcaktohet me ligj.

2. Nga kjo e drejtë mund të ketë përjashtime për vepra të lehta penale, siç përcaktohen me ligj, ose kur i interesuari ka qenë gjykuar në shkallë të parë nga gjykata më e lartë, ose shpallur fajtor dhe dënuar në vijim të një apeli kundër pafajësisë së tij”.

Kolegjet e Bashkuara, ne interpretim te drejte te kesaj dispozite, çmojne se paragrafi i pare garanton te drejten e ankimit ndaj nje vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte kur personi shpallet fajtor dhe merr denimin perkates per kryerjen e nje vepre penale. Por paragrafi i dyte parashikon edhe perjashtimin nga kjo garanci, nese personi eshte gjykuar per kryerjen, pikesepari, te nje vepre te lehte penale.

Lidhur me kete dispozite te Protokollit 7, GJEDNJ ka praktike gjyqesore te konsoliduar. Sikurse parashikohet edhe ne Memorandumin Shpjegues te ketij Protokolli, kjo gjykate shprehet se Konventa parashikon edhe kufizime perjashtimore nga e drejta e ankimit ne nje gjykate me te larte. Perjashtimi lidhet me shkelje te natyres se lehte, pra per vepra penale te lehta, si dhe shkelje te natyres administrative e disiplinore, per te cilat nuk eshte parashikuar si denim heqja e lirise, apo nuk eshte dhene denim me heqje lirie.

Ne çeshtjen Ravensburg kunder Suedise (1994) GJEDNJ shprehet se: “nese çeshtja e ankimuar cilesohet si penale per qellime te Konventes ankimi i subjektit duhet te shqyrtohet sipas nenit 2 te Protokollit 7”.

Por, me konkretisht, per te percaktuar zbatueshmerine e pikes 1, apo perjashtimin nga e drejta e ankimit ne nje gjykate me te larte sipas pikes 2 te nenit 2 te protokollit 7 te Konventes, GJEDNJ ka percaktuar tre kritere: cilesimin e shkeljes sipas ligjit vendas, natyren e shkeljes dhe natyren e ashpersine e denimit per ate shkelje (Engel dhe te tjere kunder Holandes, 1976) (Ozturk kunder Gjermanise, 1982). Pavaresisht se shkelja mund te jete,

134

p.sh., e natyres administrative, nese denimi i parashikuar nga ligji apo ai i dhene nga gjykata eshte me heqje lirie, nuk mund te gjeje zbatim perjashtimi nga e drejta e ankimit ne nje gjykate me te larte, sikurse eshte parashikuar nga pika 2 e nenit 2 te protokollit 7 te Konventes (Gurepka kunder Ukraines, 2005).

Ne vendimin nr.14, datë 05.07.2005 Gjykata Kushtetuese ka arsyetuar se: “Megjithatë, në nenin 2 të Protokollit 7 të Konventës, vetëm për çështjet penale, është parashikuar e drejta e çdo personi të dënuar për kryerjen e një vepre penale që të paraqesë të paktën një herë për shqyrtim në një gjykatë më të lartë çështjen e deklarimit të fajësisë, ose të masës së dënimit të tij. Por, sipas paragrafit të dytë të nenit 2 të Protokollit 7 të Konventës, edhe në këto raste, shtetet palë kanë liri mjaft të gjerë vlerësimi dhe veprimi për të përjashtuar nga e drejta e ankimit vepra të lehta penale, ose rastet kur personi është gjykuar në shkallë të parë nga gjykata më e lartë, etj. Madje, edhe në rastet kur parashikohet shprehimisht e drejta e ankimit në çështjet penale, ato (pra shtetet palë) janë të lira ta vlerësojnë e lejojnë atë edhe për çështje të faktit dhe të ligjit ose ta kufizojnë vetëm për çështje të ligjit”.

Kolegjet e Bashkuara, duke patur parasysh sa u parashtrua me siper, arrijne ne perfundimin se, perderisa KEDNJ parashikon mundesine e kufizimit se te drejtes per te ankimuar nje vendim gjyqesor penal ne nje gjykate me te larte, atehere eshte e kuptueshme dhe e lejueshme qe ky kufizim te jete i arsyeshem dhe i pranueshem edhe per çeshtjet me karakter administrativ. Nje kufizim i tille gjen plotesisht mbeshtetje edhe ne interpretim te nenit 17 te Kushtetutes, mjafton qe ai te jete parashikuar me ligj, gjithnje duke respektuar parimet e “.... proporcionalitetit apo domosdoshmërisë së këtij kufizimi në një shoqëri demokratike ....... kriteret e Konventës për kufizimin e mundshëm të së drejtës së ankimit, përfshihen plotësisht brenda kërkesave të nenit 17 të Kushtetutës lidhur me kufizimet e të drejtave dhe lirive kushtetuese. Për më tepër, sipas këtij neni, kufizimet e këtyre të drejtave duhet të kenë si pikë maksimale referimi, pikërisht standartet e kësaj Konvente” (vendimi nr.14, date 05.07.2005 i Gjykates Kushtetuese).

Ne harmoni me mundesine e perjashtimit nga rregulli i pergjithshem i se drejtes se ankimit te vendimit gjyqesor ne gjykaten me te larte, sikurse parashikohet nga dispozitat e lartpermendura te Kushtetutes dhe te Konventes, edhe Kodi i Procedures Civile, ne nenin 451 parashikon se:

“Vendimi i gjykatës merr formë të prerë kur: a. nuk mund të bëhet ankim kundër tij;......”Ndersa neni 452 i ketij Kodi percakton se: “Mund te ankimohen ne gjykaten e apelit te

gjitha vendimet e dhena nga gjykata e shkalles se pare, me perjashtim te rasteve kur ankimi perjashtohet me ligj”.

Nga ana tjeter, edhe Ligji nr.7697, date 07.04.1993 “Per kundervajtjet administrative” (i ndryshuar), si nje ligj qe percakton rregulla me karakter te pergjithshem mbi kundervajtjet administrative, ne nenin 18 te tij parashikon se:

“Kundër vendimit të dënimit nga organi administrativ mund të bëhet ankim ose protestë brenda 5 ditëve nga dita e shpalljes ose njoftimit në gjykatën e rrethit ku është kryer kundërvajtja, vendimi i të cilës është i formës së prerë.

.................Kur denimi jepet nga gjykata e rrethit, ankimi behet ne gjykaten e apelit”.Ne legjislacionin shqiptar, rastet konkrete te shkeljeve administrative qe perbejne

kundervajtje administrative, si dhe llojet e masat e denimeve perkatese, jane te parashikuara dhe duhet te jene te parashikuara nga ligjet e posaçme te nxjerra nga ligjvenesi per rregullimin e fushave te veçanta te marredhenieve juridike. Keto ligje te posaçme mund te permbajne edhe rregulla te posaçme mbi rrugen administrative e gjyqesore te shqyrtimit te kundervajtjes administrative dhe te dhenies se denimeve perkatese, nisur nga

135

proporcionaliteti ndermjet natyres se shkeljeve administrative dhe llojeve e masave te denimeve administrative te parashikuara prej tyre. Nderkohe qe, shqyrtimi gjyqesor i kerkimeve e prapesimeve lidhur me ekzistencen ose jo te demit eventual te shkaktuar nga kryerja e kundervajtjes administrative ndjek shkallet e gjykimit te lejuara per vete ate kundervajtje (neni 16 te ligjit nr.7697, date 07.04.1993, i ndryshuar, “Per kundervajtjet administrative”).

Keshtu, edhe ne ligjin e posaçem nr.9385, date 04.05.2005 “Per pyjet dhe sherbimin pyjor” (i ndryshuar), te zbatueshem per çeshtjen objekt gjykimi, ligjvenesi ka parashikuar ne nenin 38 llojet e shkeljeve administrative dhe denimet perkatese. Ndersa, ne nenin 40 parashikon disa rregulla te posaçme mbi rrugen administrative dhe ate gjyqesore per shqyrtimin e kundervajtjes dhe dhenien e denimit administrativ.

Sipas parimit juridik Lex specialis derogat generali, përparësi në interpretimin dhe zbatimin e ligjit merr rregullimi i veçantë kundrejt rregullimit të përgjithshëm, nëqoftëse njëri ligj nuk konsiderohet se shfuqizon tjetrin.

Kodi i Procedures Civile, Kodi i Procedures Administrative dhe Ligji per Kundervajtjet Administrative, jane ligje qe permbajne rregulla me karakter te pergjithshem.

Kodi i Procedures Civile dhe Ligji per Kundervajtjet Administrative, perveç te tjerave, ne harmoni me njeri-tjetrin, parashikojne rregulla te pergjithshme edhe persa i perket se drejtes per ngritjen e padise ne gjykate per nje mosmarreveshje qe lidhet me denime administrative, sikurse edhe lidhur ne mundesine ose jo per te ankimuar nje vendim gjyqesor ne nje shkalle me te larte.

Kodi i Procedures Administrative parashikon rregulla te pergjithshme vetem lidhur me procedimin administrativ, perfshire edhe mundesine e rrugen qe mund te ndiqet per ankimin administrativ. Ky Kod parashikon edhe rregulla te pergjithshme mbi modalitetet e kundershtimit ne rruge gjyqesore te vendimit te dhene nga nje organ administrativ. Por ky Kod nuk ka per qellim dhe nuk parashikon ndonje rregull lidhur me mundesine e ankimit ne gjykatat me te larta ndaj nje vendimi gjyqesor te dhene mbi nje mosmarreveshje administrative.

Nga ana tjeter, ligjet e lartpermendura nuk parashikojne shkeljet administrative qe perbejne kundervajtje administrative. Keto shkelje, perfshire llojet e masat e denimeve administrative perkatese, parashikohen ne ligjet e veçanta, te cilat mund te permbajne edhe rregulla te posaçme lidhur me modalitetet, perfshire afatet e gjykaten kompetente per ngritjen e padise, sikurse edhe per mundesine ose jo te ankimit, rast pas rasti, te vendimit gjyqesor ne nje gjykate me te larte.

Nese ligjet e veçanta nuk permbajne parashikime te posaçme, gjejne zbatim parashikimet e pergjithshme te Ligjit kuader per Kundervajtjet Administrative dhe me pas ato me natyre me te pergjithshme te Kodit te Procedures Civile.

Ne respektim te parimeve themelore kushtetuese te proporcionalitetit dhe domosdoshmerise ne nje shoqeri demokratike, i perket pushtetit legjislativ detyrimi qe te çmoje e parashikoje shprehimisht ne ligj, rast pas rasti, ne varesi te llojit te shkeljes administrative dhe te llojit e mases se denimit administrativ perkates, nese vendimi i gjykates se shkalles se pare qe shqyrton padine kunder denimit administrativ te dhene nga organi administrativ eshte vendim i formes se prere apo jo, perkatesisht duke perjashtuar apo lejuar ankimin kunder tij ne nje gjykate me te larte. Gjithashtu, nga ana tjeter, respektimi i ketyre parimeve themelore kushtetuese dhe praktika e GJEDNJ nuk perputhet me parashikimin ne ligj dhe dhenien e nje vendimi gjyqesor te shkalles se pare te formes se prere e te paankimueshem, nese ligji parashikon apo organi kompetent jep nje denim administrativ me heqje lirie apo nje denim me gjobe ose denim tjeter (psh konfiskim), te natyres pasurore ne masa te konsiderueshme apo me pasoja te tjera te tilla per kundervajtesin. Gjithashtu, ne kete kontekst, nisur nga natyra e posaçme e mosmarreveshjes administrative, sikurse jane rastet e

136

mospermbushjes se detyrimeve qe burojne drejtperdrejt nga nje urdherim ligjor (ex lege, ius imperii) per mbledhjen e taksave e tatimeve, Kolegjet vleresojne se zgjidhja e konfliktit duhet te ndjeke rrugen e zakonshme te shqyrtimit ne te gjitha hallkat gjyqesore.

Prandaj, ne konkluzion te ketyre arsyetimeve, ne zbatim te drejte te nenit 17, 42, pika 2 e 43 te Kushtetutes, te nenit 6 pika 1 te KEDNJ dhe te nenit 2, pika 2 te Protokollit 7 te saj, si dhe duke patur parasysh rregullat e pergjithshme te parashikuara nga Kodi i Procedures Civile dhe Ligji nr.7697, datë 07.04.1993 “Per kundervajtjet administrative” (i ndryshuar), Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte vijne ne perfundimin unifikues per praktiken gjyqesore se, ne rastet e kundervajtjeve administrative, subjekti ka te drejten te ngreje padi ne gjykaten e shkalles se pare kunder çdo lloj denimi administrativ te dhene nga nje organ administrativ, pavaresisht nese kjo e drejte eshte e parashikuar ose jo shprehimisht nga ligji i veçante.

Vendimi i dhene nga gjykata e shkalles se pare qe ka shqyrtuar kundervajtjen administrative eshte i formes se prere dhe i paankimueshem, perveç kur ligji i veçante parashikon shprehimisht te drejten per ndjekjen e rruges se zakonshme te ankimit ndaj ketij vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte.

Ndersa ne rastet kur vendimi i denimit administrativ eshte dhene nga vete gjykata e shkalles se pare, pala ndergjyqese ka te drejten e ushtrimit te ankimit kunder ketij vendimi ne gjykaten me te larte ne rrugen e zakonshme.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se edhe ne çeshtjen objekt gjykimi, Gjykata e Apelit Gjirokaster e ka zbatuar gabim ligjin duke pranuar per shqyrtim dhe gjykuar çeshtjen mbi ankimin e paditesit kunder vendimit te dhene nga gjykata e shkalles se pare qe kishte rrezuar padine e tij per kundershtimin e denimit administrativ te dhene nga organi administrativ (te paditurit).

Ne zbatim te shkronjes “c” te nenit 450 te Kodit te Procedures Civile “Gjykata qe ka dhene vendimin nuk e pranon ankimin dhe e kthen ate kur ankimi “eshte bere kunder nje vendimi ndaj te cilit nuk lejohet ankim”. Prandaj, ankimi duhej te ishte kthyer nga vete Gjykata e Rrethit Gjyqesor Gjirokaster.

Meqenese gjykata e shkalles se pare nuk ka zbatuar ligjin lidhur me kthimin e ankimit dhe çeshtja i eshte paraqitur per shqyrtim Gjykates se Apelit Gjirokaster, kjo e fundit nuk duhet ta kishte pranuar per gjykim ne themel dhe duhet te kishte vendosur mospranimin e ankimit, ne zbatim te paragrafit te dyte te nenit 450 te Kodit te Procedures Civile, pasi vendimi i Gjykates se Rrethit Gjyqesor Gjirokaster eshte i formes se prere dhe si i tille eshte i pa ankimueshem.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne baze te nenit 481 e 485 te Kodit te

Proçedures Civile dhe te nenit 17 te ligjit nr.8588, date 15.03.2000, “Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte te Republikes se Shqiperise”,

V E N D O S Ë NPrishjen e vendimit nr.419, date 06.12.2006 te Gjykates se Apelit Gjirokaster. Pushimin e gjykimit te çeshtjes ne Gjykaten e Larte.

Tirane, me 02.10.2009

137

ÇËSHTJE PENALE

138



Kolegjet e Bashkuara te Gjykatës së Lartë, te përbërë nga:

Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnëtarGani Dizdari AnëtarIrma Bala AnëtareEvjeni Sinoimeri AnëtareSpiro Spiro AnëtarArdian Dvorani AnëtarBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarArdian Nuni AnëtarArjana Fullani AnëtareEvelina Qirjako AnëtareGuxim Zenelaj AnëtarMajlinda Andrea AnëtareAleksander Muskaj AnëtarAndi Çeliku Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 08.01.2009 moren në shqyrtim çështjen penale që i përket:

KËRKUES: REXHEP CUKU, i biri i Osmanit, i datelindjes 15.01.1960, lindur e banues ne Tirane, i padenuar, perfaqesuar nga avokati Ilir Murati.

OBJEKTI:Revokim i mases se sigurimit “Arrest ne burg”

dhe lirimin e menjehershem te kerkuesit.Baza Ligjore: Neni 246, pika 6,

neni 260, pika 1 dhe vijues te Kodit te Procedures Penale.

Gjykata e Shkalles se Pare per Krime te Renda Tirane, me vendimin nr.94, date 20.05.2008 ka vendosur:

Rrezimin e kerkeses se kerkuesit Rexhep Cuku me objekt revokimin e mases se sigurimit si te pabazuar ne prova e ligj.

Gjykata e Apelit per Krime te Renda Tirane, me vendimin nr.31, date 23.06.2008 ka vendosur:

Lenien ne fuqi te vendimit nr.94, date 20.05.2008 te Gjykates se Shkalles se Pare per Krime te Renda.

140

Kunder vendimit nr.31, date 23.06.2008 te Gjykates se Apelit per Krime te Renda Tirane, brenda afatit ligjor, ne mbeshtetje te nenit 432 te Kodit te Procedures Penale, ka paraqitur rekurs kerkuesi Rexhep Cuku, nepermjet mbrojtesit te tij, duke kerkuar ndryshimin e vendimeve gjyqesore te lartpermendura, revokimin e mases se sigurimit “Arrest ne burg” dhe lirimin e menjehershem te kerkuesit ose zevendesimin e asaj mase me nje mase me te lehte, per keto shkaqe:

- Ne gjykimet e zhvilluara ne Gjykaten e Shkalles se Pare dhe ate te Apelit per Krimet e Renda eshte provuar se nga ana e Prokurorise per Krime te Renda nuk eshte marre ne pyetje i pandehuri, nuk jane kryer veprime te tjera te metejshme hetimore, nderkohe qe ne gjendjen qe jane aktet e tjera te ketij procedimi rezulton se nevojat e sigurimit per kete te pandehur nuk ekzistojne.

- Ne gjykim eshte vertetuar se nga ana e Prokurorise per Krime te Renda nuk eshte derguar ne gjykate asnje informacion mbi veprimet hetimore te kryera ne lidhje me te arrestuarin, kerkuesin Rexhep Cuku. Sa me siper, perben shkelje te hapur te kerkesave te nenit 246, pika 6 te Kodit te Procedures Penale. Si rrjedhoje e mospermbushjes qofte edhe vetem te ketij detyrimi ligjor dhe pasojave qe vijne prej tij, vetvetiu, gjykatat ishin te detyruara te revokonin masen e sigurimit “arrest me burg” apo te zevendesonin ate me nje mase tjeter me te lehte. Sa me siper, njekohesisht perben cenim te te drejtave dhe lirive themelore te njeriut te garantuara ne Kushtetute dhe ne Konventen Evropiane te te Drejtave te Njeriut, si dhe te atyre qe parashikohen ne nenin 248 e vijues te Kodit te Procedures Penale.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte, ne seancen gjyqesore te dates 29.09.2008, ka vendosur kalimin e çeshtjes per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, per te unifikuar praktiken gjyqesore.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Ardian Dvorani dhe Aleksander

Muskaj; prokurorin prane Prokurorise se Pergjithshme, Bujar Sheshi, qe kerkoi lenien ne fuqi te vendimit te Gjykates se Apelit per Krime te Renda; mbrojtesin e te pandehurit Rexhep Cuku, avokatin Ilir Murati, i cili kerkoi ndryshimin e vendimeve gjyqesore te dhena ne te dy shkallet e gjykimit, revokimin e mases se sigurimit arrest ne burg dhe lirimin e menjehershem te kerkuesit, ose zevendesimin e saj me nje mase me te lehte; dhe pasi e biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËVendimi nr.31 date 23.06.2008 i Gjykates se Apelit per Krime te Renda Tirane eshte

dhene ne respektim te ligjit, prandaj duhet te mbetet ne fuqi.Nga gjykimi i çeshtjes ne Gjykaten e Shkalles se Pare per Krimet e Renda dhe

Gjykaten e Apelit per Krimet e Renda Tirane, rezultojne te provuara faktet dhe rrethanat e meposhtme:

Prokuroria per Krime te Renda ne vitin 2007 ka regjistruar procedimin penal nr.50, per vepren penale te parashikuar nga neni 283/a, paragrafi i dyte ne lidhje me nenin 25 te Kodit Penal. Nga hetimet e zhvilluara, ndermjet te tjerave, ka rezultuar se edhe kerkuesi ne kete gjykim, Rexhep Cuku, dyshohet qe me veprimet e tij ka kryer vepren penale te dhenies ndihme per kalim te paligjshem te kufirit, ne bashkepunim me persona te tjere, ne formen e grupit te strukturuar kriminal, te parashikuar nga nenet 298/3 e 333/a te Kodit Penal.

141

Mbi bazen e provave te paraqitura dhe shqyrtuara ne seance gjyqesore, Gjykata per Krime te Renda, me vendimin nr.20 date 23.01.2008, ka vendosur caktimin e mases se sigurimit personal “arrest ne burg” ndaj kerkuesit Rexhep Cuku, pasi ka krijuar bindjen per ekzistencen e dyshimit te arsyeshem te bazuar ne prova per kryerjen e vepres penale te dhenies ndihme per kalim te paligjshem te kufirit, ne bashkepunim me persona te tjere, ne formen e grupit te strukturuar kriminal, te parashikuar nga nenet 298/3 e 333/a te Kodit Penal. Kjo gjykate ka konstatuar ekzistencen e kushteve te pergjithshme dhe te veçanta per caktimin e mases se sigurimit personal, sipas nenit 228 e 229 te Kodit te Procedures Penale, perfshire ato mbi pershtatshmerine e llojit e te mases se sigurimit ne raport me nevojat e sigurise, rendesine e faktit, rrezikshmerise se larte te vepres penale e te personit nen hetim, si dhe te sanksioneve te parashikuara ne dispoziten perkatese materiale penale.

Me vendimin nr.10, date 23.02.2008 Gjykata e Apelit per Krime te Renda Tirane ka vendosur miratimin e vendimit te dhene nga Gjykata e Shkalles se Pare per Krime te Renda Tirane.

Ne date 02.05.2008, mbrojtesi i shtetasit Rexhep Cuku ka kerkuar revokimin e mases se sigurimit personal “arrest ne burg”, lirimin e menjehershem te te mbrojturit prej tij apo zevendesimin e kesaj mase me nje mase me te lehte, te parashikuara prej neneve 234 e 237 te Kodit te Procedures Penale. Kete kerkese e mbeshtet ne urdherimet qe permbahen ne dispoziten e pikes 6 te nenit 246 te ketij Kodi. Sipas mbrojtjes, organi i prokurorise nuk ka permbushur detyrimin e parashikuar nga ligjvenesi per te informuar gjykaten çdo dy muaj nga zbatimi i vendimit te arrestit. Kete rrethane mbrojtja e pretendon si shkak te ligjshem per revokimin a zevendesimin e mases se sigurimit personal per subjektin Rexhep Cuku, vetvetiu dhe ne menyre te menjehershme, si permbushje e kritereve te parashikuara nga neni 260, pikat 1 e 2 te Kodit te Procedures Penale.

Gjate shqyrtimit gjyqesor te kesaj kerkese, Gjykata per Krime te Renda ka vleresuar se organi i prokurorise nuk e ka informuar me shkrim gjykaten mbi gjendjen e procedimit, ne afatin ligjor dy mujor, sipas parashikimeve te pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale. Ne interpretim te kesaj dispozite, ne seance gjyqesore, gjykata ka urdheruar organin e prokurorise qe te paraqese informacion me shkrim per gjendjen e procedimit ne ngarkim te kerkuesit se bashku me aktet perkatese nga fashikulli i dosjes hetimore. Duke zbatuar urdherimin e gjykates, prokurori ka paraqitur ne seance informacionin perkates, me shkrim, si dhe kopje te akteve proceduriale qe lidhen me procedimin ne ngarkim te shtetasit Rexhep Cuku.

Ne perfundim te gjykimit te çeshtjes, Gjykata per Krime te Renda me vendimin nr.94, date 20.05.2008 ka vendosur rrezimin e kerkeses. Kjo gjykate arsyeton se, mospermbushja nga prokuroria e detyrimit ligjor te parashikuar ne piken 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale per dergimin ne gjykate te informacionit periodik dy mujor mbi gjendjen e procedimit ne ngarkim te kerkuesit, nuk passjell automatikisht revokimin apo zevendesimin e mases se sigurimit. Ligji procedurial penal, ne veçanti neni 260 i ketij Kodi, kerkon qe njekohesisht te vertetohet se me kalimin e periudhes dy mujore nuk ekzistojne apo kane ndryshuar rrethanat e pranuara me pare lidhur me nevojat e sigurimit per zbatimin e mases se arrestit ne burg, ose keto nevoja sigurimi apo masa e sigurimit personal te mos i pergjigjet me rendesise se faktit a mases se denimit per te pandehurin. Ne gjykim, nga provat e administruara, nuk vertetohet ndryshimi i rrethanave ne lidhje me kushtet dhe kriteret mbi bazen e te cilave ishte caktuar masa e sigurimit personal arrest ne burg.

E investuar mbi ankimin e kerkuesit Rexhep Cuku, Gjykata e Apelit per Krime te Renda, me vendimin nr.31, date 23.06.2008 ka vendosur lenien ne fuqi te vendimit te gjykates se shkalles se pare.

Duke çmuar te mbeshtetur ne ligj arsyetimin e gjykates se shkalles se pare, Gjykata e Apelit per Krime te Renda shton se, bazuar ne informacionin dhe aktet e paraqitura ne ate

142

gjykim nga prokuroria, provohet se gjate hetimit jane kryer disa veprime hetimore te nevojshme per çeshtjen dhe jane duke u kryer disa te tjera, nderkohe qe kerkuesi nuk parashtroi ndonje prove qe te vertetoje se nuk ekzistojne apo jane zbutur nevojat e sigurimit. Po keshtu, gjykata e apelit arsyeton se nuk qendron pretendimi per zbatimin e pikes 1 e 2 te nenit 260 te Kodit te Procedures Penale, si rrjedhoje e mosrespektimit te pikes 6 te nenit 246 te tij, sepse keto dy dispozita perfaqesojne ne vetvehte institute te ndryshme te se drejtes proceduriale penale. Neni 246 zbatohet kryesisht nga gjykata, pa kerkese te paleve, ndersa neni 260 kerkohet prej paleve, gje qe ben te pavend vendosjen e tyre se bashku ne nje baze ligjore per kerkesen.

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit per Krime te Renda Tirane, ka ushtruar rekurs kerkuesi Rexhep Cuku me ane te mbrojtesit te tij, duke i parashtruar Kolegjit Penal te Gjykates se Larte te njejtat pretendime si ne gjykimin e shkalles se pare e ne apel ne lidhje me zbatimin e gabuar te ligjit procedurial penal nga gjykatat.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte, ne seancen gjyqesore te dates 29.09.2008, duke çmuar rendesine dhe mungesen e praktikes gjyqesore te njehsuar ne zbatimin e dispozites se pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, ka vendosur qe çeshtja te kaloje per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, duke parashtruar per shqyrtim sa vijon:

“1. Mungesa e paraqitjes se informacionit nga ana e prokurorise, ne afatin e percaktuar nga neni 246/6 i K.Pr.P., per zbatimin e mases se sigurimit te arrestit, te caktuar me nje vendim gjyqesor, a legjitimon paraqitjen e kerkeses per revokimin e mases se sigurimit me arrest nga ana e subjektit ndaj te cilit eshte vendosur kjo mase?

2. Ne te njejtat kushte (mungon informacioni i organit te prokurorise), ne rast se mungon nje kerkese e tille nga ana e subjektit ndaj te cilit eshte vendosur masa, a duhet qe gjykata kryesisht te kerkoje informimin e saj nga ana e prokurorise?

3. Ne rast se vete gjykata legjitimohet te kerkoje kete informacion nga ana e organit te prokurorise, shqyrtimi i ketij informacioni, qe shoqerohet me aktet e parashikuara nga neni 246/6 i K.Pr.P., a do te kryhet ne rruge administrative apo ne seance gjyqesore?

4. Ne kushtet kur gjykata merr ne shqyrtim zbatimin e vendimit te arrestit sipas dispozites se nenit 246/6 te K.Pr.P., ne interpretim te shprehjes “mund te revokoje ose te zevendesoje masen e sigurimit” do te kuptohet analizimi i rasteve te parashikuara nga neni 260 i K.Pr.P.?”

Pasi shqyrtuan çeshtjen, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte i gjejne te pambeshtetura ne ligj pretendimet e parashtruara ne rekurs nga kerkuesi Rexhep Cuku per revokimin ose zevendesimin e mases se sigurimit dhe vleresojne te drejte e te bazuar ne ligj vendimin e dhene nga Gjykata e Apelit per Krime te Renda Tirane.

Ushtrimi i se drejtes per te kerkuar revokimin a zevendesimin e mases se sigurimit sipas pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, si dhe menyra e procedura e ndjekur per shqyrtimin, gjykimin dhe dhenien e vendimit per zgjidhjen e çeshtjes, ne teresi, jane zhvilluar duke respektuar parimet e procedimit penal dhe dispozitat proceduriale penale. Por, ndonese nuk cenojne drejtesine e vendimit te dhene persa i perket zgjidhjes ne themel te çeshtjes, Kolegjet e Bashkuara verejne se, sikurse ne kerkimet e qendrimet e paleve, ashtu edhe ne arsyetimet e gjykatave, ka edhe interpretime te gabuara te ligjit. Prandaj, duke i analizuar keto kerkime e qendrime ne funksion te zgjidhjes se çeshtjes, Kolegjet e Bashkuara do te shprehen edhe per interpretimin e unifikuar mbi qellimin dhe menyren e zbatimit te drejte te dispozites se pikes 6 te nenit 246 te ketij Kodi.

Ne kerkesen per revokimin ose zevendesimin e mases se arrestit drejtuar gjykates se shkalles se pare, por edhe ne ankimin drejtuar gjykates se apelit dhe ne rekurs, krahas pretendimit se nuk eshte marre ne pyetje dhe as jane kryer veprime te tjera hetimore lidhur me te, kerkuesi Rexhep Cuku parashtron edhe se organi i prokurorise, ne kundershtim me

143

dispoziten e pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, nuk ka permbushur detyrimin per te informuar gjykaten çdo dy muaj nga zbatimi i vendimit te arrestit. Kete rrethane mbrojtja e pretendon si shkak te ligjshem per revokimin a zevendesimin e mases se sigurimit personal per subjektin Rexhep Cuku, vetvetiu dhe ne menyre te menjehershme, si permbushje e kritereve te parashikuara nga neni 260, pikat 1 e 2 te ketij Kodi. Ky qendrim i prokurorise, sipas kerkuesit, njekohesisht perben cenim te te drejtave dhe lirive themelore te njeriut te garantuara ne Kushtetute dhe ne Konventen Evropiane te te Drejtave te Njeriut, si dhe te atyre qe parashikohen ne nenin 248 e vijues te Kodit te Procedures Penale.

Gjate shqyrtimit te çeshtjes ne te gjitha shkallet e gjykimit, edhe perpara Kolegjeve te Bashkuara, perfaqesuesi i organit te prokurorise ka pranuar se ne rastin konkret jane lejuar mangesi ne permbushjen e detyrimit qe i ngarkon organit te prokurorise dispozita e pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale. Megjithate, sipas prokurorit, kjo mangesi nuk mund te interpretohet si shkak per revokimin vetvetiu te mases se sigurimit personal te arrestit ne burg te caktuar nga gjykata ndaj te pandehurit Rexhep Cuku, per te cilin, edhe pas caktimit te kesaj mase, kane vijuar hetimet duke u realizuar veprime te tjera hetimore per kryerje te vepres penale te dhenies ndihme per kalim te paligjshem te kufirit ne formen e grupit te strukturuar me persona te tjere, te parashikuar nga nenet 298/3 dhe 333/a te Kodit Penal.

Ndersa Gjykata e shkalles se pare dhe ajo e Apelit per Krime te Renda Tirane, kane arsyetuar se tejkalimi i afatit dy mujor per informimin mbi gjendjen e procedimit sipas pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale nuk passjell automatikisht revokimin apo zevendesimin e mases se sigurimit sepse, njekohesisht, duhet te vertetohen edhe rrethanat e parashikuara nga pika 1 e 2 te nenit 260 te ketij Kodi.

Kolegjet e Bashkuara vleresojne se duhet te mbahet parasysh qe kushtet, kriteret dhe procedurat per caktimin, zbatimin, rivleresimin dhe pergjithesisht kontrollin gjyqesor mbi masat e sigurimit, veçanerisht atyre te arrestit, jane posaçerisht dhe drejtperdrejt te lidhura me respektimin e te drejtave te njeriut dhe lirive themelore, konkretisht me lirine e personit. Prandaj, per arritjen e perfundimeve te nevojshme per zgjidhjen e drejte te çeshtjes, perfshire edhe ato me natyre unifikuese, Kolegjet e Bashkuara çmojne te domosdoshme edhe analizen dhe interpretimin e dispozitave perkatese te Kushtetutes, Konventes per Mbrojtjen e te Drejtave te Njeriut dhe Lirive Themelore e atyre te Kodit te Procedures Penale, duke u fokusuar edhe ne jurisprudencen shume te pasur per kete fushe te Gjykates Evropiane te te Drejtave te Njeriut.

Kushtetuta, ne parimet e pergjithshme te saj, parashikon se “te drejtat dhe lirite themelore te njeriut jane te pandashme, të patjetërsueshme e të pa dhunueshme dhe qëndrojnë në themel të të gjithë rendit juridik” (neni 15). Keto te drejta mund te kufizohen, ne perpjestim me gjendjen qe ka diktuar kufizimin, vetëm me ligj, për një interes publik ose për mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Nga ana tjeter, “këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbin e lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufizimet e parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut” (neni 17).

Lidhur me garantimin e lirise se personit, ne nenin 27 te Kushtetutes parashikohet se “askujt nuk mund t'i hiqet liria, përveçse në rastet dhe sipas procedurave të parashikuara me ligj”. Liria e personit nuk mund të kufizohet, përveçse në rastet e treguara ne kete dispozite. Ndermjet rasteve te tjera eshte ai i parashikuar ne shkronjen “c”: “kur ka dyshime të arsyeshme se ka kryer një vepër penale, ose për të parandaluar kryerjen prej tij të veprës penale, ose largimin e tij pas kryerjes së saj”.

Ne dispozitat vijuese te Kushtetutes, parashikohen garancite per personin qe i nenshtrohet kufizimit te lirise dhe ndjekjes penale ne teresi. Ndermjet te tjerave, ne nenin 28 parashikohet se: “Kushdo, të cilit i hiqet liria, ka të drejtë të njoftohet ….. për shkaqet e kësaj mase, si dhe për akuzën që i bëhet. Personi, të cilit i është hequr liria, duhet …… t'i jepet mundësia për realizimin e të drejtave të tij” (pika 1). Po keshtu “i paraburgosuri ka të drejtë

144

të ankohet kundër vendimit të gjyqtarit. Ai ka të drejtë të gjykohet brenda një afati të arsyeshëm ose të procedohet i lirë përkundrejt një garancie pasurore sipas ligjit” (pika 3).

Ne kontekstin e kufizimit te lirise se personit vlen te evidentohet rendesia e garancise kushtesuese se “Kushdo quhet i pafajshëm përderisa nuk i është provuar fajësia me vendim gjyqësor të formës së prerë” (neni 30).

Ndersa ne nenin 6 te Konventes per Mbrojtjen e te Drejtave te Njeriut dhe Lirive Themelore sanksionohen parime te pergjithshme per te drejten e nje proçesi te rregullt ligjor, garancite per personin qe kufizohet ne te drejten e lirise personale parashikohen më hollesisht ne nenin 5 te saj.

Sipas kesaj dispozite, kufizimi i lirise legjitimohet vetem ne rruge perjashtimore dhe “... në përputhje me procedurën e parashikuar me ligj …”. Nje nga rastet eshte ai i parashikuar ne piken 1, shkronja “c”: “… kur ka arsye të besueshme për të dyshuar se ai ka kryer një vepër penale, ose kur ka motive të arsyeshme për të besuar se është e nevojshme që të pengohet të kryejë një vepër penale ose të largohet pas kryerjes së saj”. Konventa, ne piken 3 dhe 4 ofron disa garanci te tjera thelbesore lidhur me kufizimin e lirise, pikerisht ato te kontrollit efektiv gjyqesor te ushtruar nga gjykata te pavarura, brenda afateve te shkurtra dhe te aryeshme.

“3. Çdo person i arrestuar ose i paraburgosur në rrethanat e parashikuara në paragrafin 1/c të këtij neni, duhet të çohet menjëherë përpara një gjykatësi …. dhe ka të drejtë të gjykohet brenda një afati të arsyeshëm, ose të lirohet në gjykim e sipër ….”

“4. Çdo person, të cilit i është hequr liria me arrestim …… ka të drejtë të bëjë ankim në gjykatë me qëllim që kjo e fundit të vendosë, brenda një afati të shkurtër, për ligjshmërinë e burgimit të tij dhe të urdhërojë lirimin, në qoftë se burgimi është i paligjshëm”.

Ne zbatim te ketyre parimeve dhe dispozitave te Kushtetutes e Konventes, Kodi i Procedures Penale, veçanerisht ne Titullin VI “Masat e sigurimit”, parashikon rregulla te hollesishme edhe per masat e sigurimit personal. Nenet 228 e 229 parashikojne kushtet dhe kriteret e pergjithshme per caktimin e mases se sigurimit. Ndersa neni 230 parashikon disa kritere te veçanta lidhur me caktimin e mases se sigurimit “arrest ne burg”. Ketu vlen te theksohet natyra perjashtimore e mases “arrest ne burg”, e cila “… mund te vendoset vetem kur çdo mase tjeter eshte e papershtatshme …”. Ne nenet 244 deri 249 parashikohen caktimi dhe zbatimi i masave te sigurimit, te drejtat dhe detyrimet e subjekteve te procedimit penal, perfshire ankimin kunder vendosjes e zbatimit te tyre. Perveç te tjerave, ne keto dispozita sanksionohet kontrolli rigoroz gjyqesor ne caktimin dhe zbatimin e masave te sigurimit, perfshire detyrimin thelbesor te gjykatave per t’i shqyrtuar dhe vendosur mbi kerkesat e ankimet me shpejtesi (ne nje kohe te shkurter) dhe brenda nje afati te arsyeshem.

Ne nenin 260 parashikohet revokimi dhe zevendesimi i masave te sigurimit, perkatesisht nese mungojne apo jane zbutur kushtet dhe kriteret e lartpermendura te zbatimit te tyre. Ankimi e kerkesat perkatese te prokurorit dhe te pandehurit mund te paraqiten ne çdo kohe dhe duhet te shqyrtohen brenda afateve te shkurtra nga ana e gjykates.

Vleresuar ne kete kontekst, vjen perfundimi se Kodi i Procedures Penale parashikon te drejten e paleve per te kerkuar ne çdo kohe revokimin a zevendesimin e mases se sigurimit. Por, ne respektim te garancise se lirise se personit dhe te parimit mbi prezumimin e pafajesise, duke u nisur nga natyra perjashtimore dhe e perkohshme e caktimit dhe zbatimit te mases se “arrestit ne burg”, nga natyra jo ndeshkimore e domosdoshmeria per justifikimin kohe pas kohe e ne vijemesi te pershtatshmerise (proporcionalitetit) se caktimit te kesaj mase ne raport me vepren e pandehur, ligjvenesi ka nxjerre, gjithashtu, edhe nje dispozite me natyre te veçante. Me ane te kesaj dispozite, ligjvenesi synon qe ekzistencen e ligjshmerise se vijimit te zbatimit te mases se sigurimit “arrest ne burg” t’ia nenshtroje verifikimit te detyrueshem, periodik, ne rruge gjyqesore. Prandaj, ne piken 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale parashikohet se: “Çdo dy muaj nga zbatimi i vendimit të arrestit, gjykata

145

që ka dhënë vendimin duhet të informohet nga prokurori për të arrestuarin. Informacioni jepet me shkrim dhe përmban të dhëna për gjendjen e procedimit, për pyetjen e të pandehurit dhe të personave të tjerë, për përshkrimin e të dhënave të marra dhe shoqërohet me kopje të akteve të fashikullit. Kur është rasti, gjykata mund të revokojë ose të zëvendësojë masën e sigurimit”.

Ne çeshtjen objekt gjykimi, Kolegjet e Bashkuara verejne se ne interpretim te drejte te ligjit, gjykatat kane marre ne shqyrtim dhe gjykuar kerkesen per revokim ose zevendesim te mases se sigurimit te paraqitur sipas pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, duke zbatuar te njejtat procedura e garanci, sikurse edhe ne rastet e tjera te ankimimit kunder masave te sigurimit (neni 249), perfshire ketu garancine e lidhur me te drejtat e lirite themelore te njeriut per zhvillimin e nje gjykimi te kujdesshem (diligjent) dhe me shpejtesi te çeshtjeve te kesaj natyre. Po keshtu, shqyrtimi i kerkeses dhe pretendimeve jane bere ne seance gjyqesore.

Me te drejte gjykatat kane pranuar pretendimin e kerkuesit dhe vleresuar si shkelje te ligjit procedurial nga ana e prokurorise, mosrespektimin e afatit dhe mos dergimin e informacionit te prokurorit mbi gjendjen e procedimit ne lidhje me kerkuesin. Me tej, me te drejte gjykatat kane çmuar riparimin e menjehershem te kesaj shkeljeje, duke urdheruar prokurorin te paraqese ne seance informacionin me shkrim dhe kopjet e akteve perkatese, duke ia vene ne dispozicion edhe kerkuesit per t’i krijuar mundesine te parashtroje qendimin e kerkesat. Me te drejte gjykatat kane krijuar ne kete menyre kushtet per lejimin e zhvillimin e debatit mes paleve mbi materialin e paraqitur. Pasi kane çmuar dhe analizuar ne vendimin e tyre nese mbi bazen e informacionit ka apo jo vend per revokim a zevendesim te mases se sigurimit, me te drejte gjykatat kane çmuar se eshte vendi per rrezimin e kerkeses, mes te tjerave duke arsyetuar edhe se vetem mosrespektimi i detyrimit per informim, apo dergimi me vonese i tij, nuk sjellin vetvetiu revokimin a zevendesiminin e mases se sigurimit.

Por, nga ana tjeter, Kolegjet e Bashkuara verejne se ne interpretim te gabuar te ligjit, pa patur parasysh qellimin dhe veçantite e normes se zbatueshme, gjykatat e lidhin pranimin e kerkeses per revokimin a zevendesimin e mases se sigurimit sipas pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, ne çdo rast e vetem me vertetimin e mungeses apo zbutjen e rrethanave te pranuara me pare prej tyre ne caktimin e mases se sigurimit, te parashikuara shprehimisht ne piken 1 e 2 te nenit 260 te ketij Kodi. Po keshtu, gjykata e apelit interpreton ne menyre te gabuar ligjin kur arsyeton se nuk mund te behet kerkese per zbatimin e nenit 260 si rrjedhoje e mosrespektimit te pikes 6 te nenit 246 te tij, meqenese ne rastin e fundit norma zbatohet kryesisht nga gjykata, pa kerkese te paleve, ndersa per zbatimin e nenit 260 nismen e kane palet nepermjet paraqitjes se kerkeses perkatese.

Kolegjet e Bashkuara verejne se dispozitat e neneve 27, 28 dhe 30 te Kushtetutes sone perkojne me qellimin dhe intepretimin e nenit 5 te Konventes, e cila, se bashku me nenet 2, 3 e 4 te saj, jane themeli i te drejtave themelore te njeriut persa i perket mbrojtjes se sigurise fizike te individit, posaçerisht edhe te lirise se personit. Duke interpretuar keto dispozita, Gjykata Evropiane te te Drejtave te Njeriut (GJEDNJ) eshte shprehur se: “Qellimi kryesor i tyre eshte te parandalojne deprivimin arbitrar ose te pajustifikuar te lirise” (Castravet kunder Moldavise, 2007).

Pikat 1 dhe 2 te nenit 28 te Kushtetutes dhe pika 3 e nenit 5 te Konventes sanksionojne te drejten e njeriut qe, nese parashtron kerkesa e pretendime te lidhura me heqjen apo ndryshimin e mases se sigurimit personal, veçanerisht asaj te arrestit, “ato duhet t’i nenshtrohen shqyrtimit gjyqesor nga gjykata”. Kontrolli gjyqesor lidhur me veprimet e organit te akuzes qe prekin te drejten e lirise personale perben nje element thelbesor te garancise se parashikuar ne piken 3 te nenit 5 te Konventes kundrejt mundesise se ushtrimit arbitrar dhe te pabazuar ne ligj te kompetencave nga organi i akuzes (Schiesser kunder Zvicres, 1979). Prandaj, nisur nga keto perfundime, duke patur parasysh se veprimi i parimit

146

te kontrollit gjyqesor mbi masen e arrestit misherohet mes te tjerave edhe ne rastin e parashikuar nga pika 6 e nenit 246 te Kodit te Procedues Penale, gjykata kompetente duhet te shqyrtoje me shpejtesi çeshtjen ne seance gjyqesore, duke degjuar prokurorin dhe pretendimet perkatese te individit ndaj te cilit eshte caktuar masa e sigurimit ose mbrojtesin e tij. Ne perfundim te shqyrtimit gjyqesor, mbeshtetur ne parimet e normat kushtetuese dhe nderkombetare te detyrueshme si me siper, si dhe kriteret ligjore te parashikuara ne Kodin e Procedures Penale, gjykata duhet te vendose nese kufizimi i lirise per te arrestuarin eshte ose jo e justifikuar ligjerisht.

Mjeti procedurial garantues i parashikuar nga pika 6 e nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, i cili duhet te respektohet rigorozisht nga palet e tjera ne procedimin penal dhe gjykata, gjen zbatim krahas garancise tjeter kushtetuese e ligjore qe i njihet ne menyre te pavarur vete te arrestuarit per te kerkuar ne çdo kohe e rrethane ne gjykate revokimin apo zevendesimin e mases se sigurimit. Ne te dy keto raste, procedura perkatese e gjykimit duhet te ofroje garancite e duhura ne kontekstin e nje gjykimi qe ka per objekt shqyrtimin e nje kerkese qe lidhet me caktimin dhe vazhdimin e zbatimit te nje mase qe ka te beje me kufizimin e lirise se individit (Assenov e te tjere kunder Bullgarise, 1998).

Persa i perket natyres dhe llojit te gjykimit, ne interpretim te drejte te pikes 6 te nenit 246 ne harmoni me dispozitat e tjera te Kodit te Procedures Penale, duhet te mbahet parasysh se synimi i saj nuk eshte te vendose nje komunikim te qendrueshem ne linjen gjykate-prokurori. Qellimi i ligjvenesit eshte qe prokurori te detyrohet te informoje periodikisht gjykaten per gjendjen e procedimit, ne menyre qe kjo e fundit te garantoje se ky informacion, kjo gjendje, te behet objekt i shqyrtimit gjyqesor. Keshtu, ne perfundim te gjykimit, mbi kerkesat e pretendimet e paleve apo kryesisht, gjykata duhet te çmoje nese eshte vendi per revokim apo zevendesim te mases se sigurimit arrest ne burg. Ne kete kuptim, sikurse shprehet GJEDNJ, kjo procedure duhet te jete te natyres kontradiktore per te garantuar edhe “barazine e armeve” ndermjet paleve. Ne rastin kur nje person i nenshtrohet nje mase arresti ne burg, qe perfshihet ne kuptimin e nenit 5/1 (c), duhet te zhvillohet nje seance gjyqesore. (Reinprecht kunder Austrise, 2005).

Prandaj Kolegjet e Bashkuara arrijne ne perfundimin unifikues se, Kushtetuta dhe ligji i kane caktuar organit te prokurorise funksionin e ushtrimit te ndjekjes penale, qe perfshin edhe detyrimin per ta ushtruar ate ne respektim te te drejtave te njeriut e lirive themelore. Prandaj, eshte ne pergjegjesine e prokurorit kompetent te ndermarre nismen e te permbushe, ne afat dhe ne permbajtje, detyrimet perkatese sipas afateve e procedurave qe parashikohen nga pika 6 e nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, ne menyre qe gjykata te rishqyrtoje periodikisht legjitimitetin e zbatimit te mases se sigurimit te arrestit, te cilen ajo gjykate ia ka caktuar individit pikerisht mbi kerkesen e vete organit te prokurorise.

Gjykata nuk vihet ne levizje kryesisht per te kerkuar nga prokurori kompetent permbushjen e detyrimit te informimit dy mujor, sipas dispozites proceduriale te lartpermendur. Detyrimin per venien ne levizje te gjykates, nepermjet paraqitjes se informacionit mbi te arrestuarin dhe gjendjen e procedimit, ligjvenesi ia ngarkon prokurorit. Nese ky i fundit nuk permbush detyrimin ne afat, i arrestuari legjitimohet te kerkoje rishqyrtimin e mases se sigurimit. Gjate shqyrtimit gjyqesor te kerkeses, gjykata urdheron prokurorin te riparoje shkeljen e ligjes duke depozituar menjehere informacionin dhe te dhenat mbi gjendjen e procedimit, te cilat i nenshtrohet hetimit gjyqesor dhe debatit mes paleve.

Ne kete kuader, Kolegjet e Bashkuara vijne ne perfundimin tjeter unifikues se, edhe ne rastin e parashikuar nga pika 6 e nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, sikurse ne rastet e tjera kur paraqitet kerkese nga vete i arrestuari, ne interpretim e zbatim te drejte te pikes 2 te nenit 28 te Kushtetutes dhe te pikes 4 te nenit 5 te Konventes,

147

gjykata e shqyrton çeshtjen ne seance gjyqesore dhe duhet te vendose me shpejtesi, per vijimin, revokimin, ose zevendesimin e mases se sigurimit.

Gjithashtu, lidhur me legjitimitetin e mases se sigurimit te caktuar me pare, veçanerisht asaj te arrestit ne burg, normat e lartpermendura sanksionojne edhe detyrimin qe gjykimi te caktohet, zhvillohet e perfundoje ne nje kohe te shpejte e te arsyeshme, duke verifikuar nese kerkuesi (i arrestuari) eshte duke u mbajtur ne gjendje arresti per nje kohe te gjate, jo te arsyeshme, aq me shume nese autoritetet nuk veprojne ne lidhje me hetimin me diligjencen e duhur (Assenov dhe te tjere v. Bullgarise, 1998).

Ne kete kontekst, nepermjet zbatimit te dispozites se pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, synohet edhe qe nga ana e subjekteve te procedimit penal te mbahet parasysh se rrethanat e çeshtjes penale mund te ndryshojne me kalimin e kohes, gje qe ben te domosdoshem zbatimin e nje mekanizmi te rishqyrtimit periodik, te detyrueshem, te mases se sigurimit nga ana e gjykates, me qellim qe te çmohet nese masa e arrestit vijon te jete e justifikuar ligjerisht dhe nuk cenon te drejtat e njeriut.

Prandaj, Kolegjet e Bashkuara çmojne se i perket ne rradhe te pare gjykates detyrimi qe te siguroje zbatimin efektiv te garancive kushtetuese te lidhura me respektimin e se drejtes themelore te lirise se personit, ne kuptimin qe caktimi e zbatimi i masave te sigurimit, veçanerisht asaj te arrestit, te mos tejkalojne kohen e arsyeshme. Per kete qellim, edhe pas caktimit te mases “arrest ne burg”, pavaresisht nga menyra e venies se saj ne levizje, ne çdo rast, gjykata duhet te shqyrtoje ne seance gjyqesore te gjitha rrethanat e lidhura me ekzistencen ose jo te interesit publik real qe justifikon vazhdimin e zbatimit te kesaj mase. Ne kete gjykim ajo mban parasysh edhe respektimin e parimit te prezumimit te pafajesise, si dhe natyren e mases se arrestit si perjashtim nga rregulli kushtetues i respektimit te lirise individuale.

Kushtetuta dhe Konventa garantojne te drejten e individit per te kerkuar ne gjykate verifikimin e ligjshmerise se ndalimit dhe te mases se arrestit ne burg, pavaresisht nga motivet e vendosjes se saj, si dhe per te fituar revokimin e zevendesimin e saj nese nuk eshte e ligjshme. Praktika jone gjyqesore eshte e pasur ne lidhje me kuptimin dhe zbatimin e kushteve dhe kritereve te pergjithshme e te veçanta per caktimin dhe zbatimin e masave te sigurimit, si dhe per revokimin a zevendesimin e tyre, veçanerisht ne interpetim te neneve 228, 229, 230 dhe 260 te Kodit te Procedures Penale.

Megjithate, ne kuader te respektimit te se drejtes themelore te njeriut per lirine e personit dhe garancive perkatese ne lidhje me te te sanksionuara nga Kushtetuta e Konventa, Kolegjet e Bashkuara çmojne te nevojshme te evidentojne domosdoshmerine e interpretimit te drejte te dispozitave te lartpermendura e, veçanerisht, asaj te pikes 6 te nenit 246, persa i perket interpretimit kushtetues e ligjor te “gjendjes se procedimit” ne ngarkim te nje personi ndaj te cilit zbatohen masa sigurimi, sidomos ajo e arrestit ne burg.

Pika 3 e nenit 28 te Kushtetutes, ku perfshihet edhe qellimi i permbajtjes se pikes 3 te nenit 5 te Konventes nuk mund te interpretohen si nje mjet autorizues per te kufizuar lirine e personit nepermjet arrestit ne burg ne nje menyre te pakushtezuar, pavaresisht se Kodi i Procedures Penale, ne nenet 263 e vijues te tij, ka percaktuar afatet maksimale perkatese te kohezgjatjes se paraburgimit sipas llojit te vepres penale dhe rrethanave te çeshtjes. Prandaj, GJEDNJ ka vleresuar se per çdo periudhe paraburgimi, pavaresisht sa e shkurter te jete caktuar ajo, autoritetet duhet te parashtrojne perpara gjykates motive te besueshme qe e justifikojne ate periudhe (Belchev kunder Bullgarise, 2004).

Derisa nuk eshte dhene vendim i denimit, edhe i arrestuari prezumohet i pafajshem. Pika 3 e nenit 28 te Kushtetutes, perkatesisht pika 3 e nenit 5 te Konventes, jane garanci thelbesore per individin e arrestuar, te cilat ne thelb synojne te mundesojne lirimin e perkohshem te tij perderisa vijimi i zbatimit te mases se arrestit ka pushuar se qeni e arsyeshme (McKay kunder Mbreterise se Bashkuar, 2006).

148

Pra, jo vetem ne caktimin e mases arrest ne burg, por edhe ne shqyrtimin gjyqesor te kerkeses per revokim ose zevendesimin e kesaj mase ne te ardhmen, gjykata duhet te mbaje parasysh se: “prezumimi eshte ne favor te lirimit” te te arrestuarit. Neni 5/3 i Konventes nuk i jep autoritetit gjyqesor te drejten te zgjedhe ne menyre alternative midis dergimit te te akuzuarit ne gjyq brenda nje kohe te arsyeshme, ose dhenies atij te lirise se perkohshme deri ne kohen e gjykimit (Neumeister kunder Austrise, 1968).

Gjithashtu, gjykata nuk mund te mjaftohet ne arsyetimin e saj per caktimin e mases se arrestit ne burg, apo per zgjatjen e afatit te paraburgimit duke u kufizuar thjesht e vetem ne perifrazime standarte, me teper referuese mbi dispozita te Kodit te Procedures Penale qe parashikojne kushtet e kriteret per caktimin e masave te sigurimit, pa arsyetuar ne menyre ezauruese se si e perse gjejne ato zbatim ne çeshtjen konkrete (Sarban kunder Moldavise, 2005). Pra, ne arsyetimin e vendimit te gjykates duhet te analizohen ne menyre ezauruese e reale motivet konkrete te pranimit ose jo te kerkeses/ankeses per revokim a zevendesim te mases se sigurimit dhe jo te behet nje pershkrim ritual e formal i shkaqeve e kritereve te parashikuara nga ligji (Mansur kunder Turqise, 1995), (Smirnova kunder Rusise, 2003).

Nisur nga arsyetimet e mesiperme, Kolegjet e Bashkuara çmojne se vijemesia e ekzistences se dyshimit te arsyeshem qe personi i arrestuar ka kryer nje veper penale mbetet nje kusht sine qua non per vlefshmerine e vazhdimesise se zbatimit te mases se arrestit. Por, pas kalimit te nje kohe te arsyeshme, edhe ky motiv nuk mund te qendroje më i vetem si justifikim per zbatimin e mases se arrestit. Prandaj, ne nje gjykim me objekt rivleresimin e kesaj mase, gjykata duhet te çmoje e vendose edhe ne varesi te vertetimit ose jo te motiveve te tjera te parashtruara nga organi i akuzes per justifikimin e vazhdimit te kufizimit te lirise se individit.

Ne kete kontekst, sikurse shprehet GJEDNJ, eshte thelbesore qe te mbahet parasysh se per te çmuar nese motivet fillestare mbeten apo jo “relevante” dhe “suficente”, gjykata duhet gjithashtu te verifikoje dhe te sigurohet se organet kompetente per ndjekjen penale kane shfaqur ne kryerjen e veprimeve hetimore ne ate procedim penal “diligjence te posaçme”. (Labita kunder Italise, 2000), (Castravet kunder Moldavise, 2007).

Edhe ne kendveshtrimin e ligjshmerise se caktimit dhe vijimit te zbatimit te mases se sigurimit, posaçerisht asaj te arrestit ne burg, diligjenca, pra kujdesi dhe perpjekjet e duhura, te posaçme, nga ana e organit te akuzes ne ushtrimin e ndjekjes penale ne nje çeshtje konkrete, eshte nje element dhe aspekt thelbesor i vleresimit te ekzistences ose jo te proçesit te rregullt ligjor. Madje, nga ky vleresim nuk ben perjashtim edhe sjellja e gjykates ne raport me detyrimet e saj proceduriale lidhur me pranimin, caktimin per gjykim, shqyrtimin gjyqesor dhe dhenien e vendimit perkates mbi kerkesat per caktimin e masave te sigurimit, apo revokimin a zevendesimin e tyre.

Ne lidhje me sa me siper ne çeshtjen objekt gjykimi, ne gjykaten e shkalles se pare dhe te apelit, ashtu edhe ne rekurs, nga ana e kerkuesit Cuku eshte pretenduar se, pas caktimit te mases arrest ne burg, nga prokuroria nuk jane kryer veprime hetimore me kerkuesin ne menyre qe te justifikohej kohezgjatja e zbatimit te kesaj mase ne ngarkim te tij. Ndersa prokurori, pretendoi dhe paraqiti te dhena te procedimit penal, sipas te cilave ekzistojne nje numer i madh veprimesh hetimore te lidhura me fazen e hetimit te kesaj çeshtje penale ne ngarkim jo vetem te kerkuesit, por edhe personave te tjere, te akuzuar per kryerje te vepres penale ne bashkepunim, ne formen e grupit te strukturuar kriminal.

Kolegjet e Bashkuara çmojne se, ne veshtrim te vleresimit te respektimit te detyrimit per perkujdesje dhe perpjekje te duhura (diligjence) per hetimin e çeshtjes nga organi i akuzes, me te drejte gjykatat e faktit kane rrezuar kete pretendim te kerkuesit Cuku. Ato kane arsyetuar se mbi bazen e provave te administruara lidhur me kete çeshtje penale, nga organi i akuzes jane kryer e vijojne te kryhen nje numer i madh veprimesh hetimore qe lidhen edhe me akuzen ne ngarkim te te arrestuarit Cuku, per vepren penale te dhenies ndihme per kalim

149

te paligjshem te kufirit ne formen e grupit te strukturuar me persona te tjere, te parashikuar nga nenet 298/3 dhe 333/a te Kodit Penal.

Kolegjet vleresojne se ndonese e kane zgjidhur drejt çeshtjen, gjykatat e faktit arsyetojne ne menyre te gabuar kur vetekufizohen dhe lidhin shqyrtimin e informacionit dhe kerkesave, sipas pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, vetem me mosvertetimin e asnjerit prej rasteve te parashikuar ne nenin 260 te ketij Kodi. Ne fakt, interpretimi i drejte i pikes 6 te nenit 246 lidhet jo vetem thjesht me vleresimin nga gjykata te gjendjes se te arrestuarit, ne kuptim te ekzistences, ndryshimit a shuarjes, me kalimin e kohes, te kushteve e kritereve te parashikuara ne nenet 228, 229, 230 e 260 te ketij Kodi.

Gjykata shqyrton dhe vlereson informacionin per te arrestuarin, te lidhur dhe me gjendjen e procedimit ne teresi, edhe ne kendveshtrimin e respektimit te proçesit te rregullt ligjor persa i perket ushtrimit ose jo nga ana e prokurorit te ndjekjes penale me perkujdesje dhe perpjekje te duhura, pra si ne aspektin e kohezgjatjes ashtu edhe te permbajtjes se veprimeve hetimore te kryera, te cilat e justifikojne ose jo kohezgjatjen dhe vazhdimin e zbatimit te mases se arrestit. Ne kete kuader, gjykata shqyrton dhe vendos mbi informacionin per te arrestuarin ne harmoni me perfundimet qe nxjerr nga shqyrtimi i gjendjes se procedimit ne teresi, pra jo domosdoshmerisht e vetem lidhur me veprimin hetimor te pyetjes ose jo te te arrestuarit, por edhe te personave te tjere, si edhe me veprime te tjera hetimore efektivisht te lidhura me ta dhe hetimin e çeshtjes penale konkrete.

Caktimi i mases se sigurimit arrest ne burg kerkon domosdoshmerisht vertetimin e ekzistences se kushteve perkatese, pra te dyshimit te bazuar ne prova, rrezikut per marrjen ose vertetesine e proves, per largimin e te pandehurit apo kryerjen e veprave te tjera penale prej tij, shkallen e rrezikshmerise shoqerore te vepres penale te pandehur apo te vete te pandehurit te parashikuara nga neni 228 i Kodit te Procedures Penale, si edhe te kritereve te neneve 229 e 230 te ketij Kodi.

Por, nga ana tjeter, ne pikepamje te ligjshmerise se saj, vazhdimi i zbatimit te mases se sigurimit “arrest ne burg”, nuk mund te jete i pakufizuar dhe i pakushtezuar nga detyrimi per justifikimin e kryerjes se veprimeve hetimore te domosdoshme ne pikepamje te kohezgjatjes dhe permbajtjes se tyre. Ne interpretim te Kushtetues dhe Konventes, caktimi dhe vazhdimi i zbatimit te mases se arrestit ne burg jane te lidhura me garantimin e interest publik per ushtrimin e ndjekjes penale, i cili, nga ana e tij, ne menyre proporcionale, duhet te justifikohet me zhvillimin e nje proçesi te rregullt ligjor, pra me respektimin e te drejtave te njeriut, ku pa dyshim ben pjese e drejta e lirise se personit, natyra rigorozisht perjashtimore dhe e perkohshme e kufizimit te lirise se tij, si dhe prezumimi i pafajesise. Mosveprimi, zvarritjet, mungesa e diligjences per te kryer ne afate te arsyeshme veprimet hetimore te duhura dhe realisht te lidhura me akuzen ne ngarkim te te arrestuarin ne nje çeshtje konkrete, perbejne ushtrim arbitrar te kompetences nga prokurori me pasoje cenimin e te drejtave themelore te tij dhe shkeljen e proçesit te rregullt ligjor.

Ne vijim te analizes se mesiperme, mbeshtetur ne te gjitha normat kushtetuese e te Konventes te permendura ne kete vendim lidhur me garantimin e lirise personale dhe zbatimin perjashtimisht te kufizimit te saj per nje kohe rigorozisht te caktuar, ne dispozitat proceduriale penale te nxjerra ne zbatim te tyre, edhe ne kontekstin e zbatimit te drejte te pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, Kolegjet e Bashkuara arrijne ne perfundimin unifikues se: Organi i prokurorise ka barren e proves per te vertetuar perpara gjykates se ende ka baze te justifikuar per vijimin e zbatimit te mases se arrestit. Objekti i informacionit te detyrueshem nga prokurori, parashtrimi i kerkesave te paleve per revokim a zevendesim te mases se arrestit, si dhe objekti i gjykimit mund te shtrihen edhe pertej ekzistences ose jo te motiveve fillestare qe kane justifikuar caktimin e mases se arrestit ne burg, nga ato qe parashikohen ne kushtet dhe kriteret e neneve 228, 229, 230 e vijues te Kodit te Procedures Penale.

150

Ne kuptim te pikes 6 te nenit 246 te ketij Kodi, ne shqyrtimin gjyqesor dhe dhenien e vendimit per secilen çeshtje konkrete, gjykata nuk kufizohet vetem ne rrethanat qe parashikohen ne shkronjen “c” te pikes 2 te nenit 27 te Kushtetutes (shkronja “c” e pikes 1 te nenit 5 te Konventes), kryesisht te materializuara ne nenet 228-230, si edhe ne dispoziten e nenit 260 te Kodit te Procedures Penale. Njekohesisht, gjykata duhet te mundesoje nje gjykim ku te realizohet efektivisht verifikimi ezaurues, jo formal, i “gjendjes se procedimit” ne teresi, pra i te gjitha rrethanave dhe kushteve thelbesore per ligjshmerine e vazhdimit te zbatimit te mases se arrestit ne burg, ku perfshihet edhe vleresimi mbi diligjencen e posaçme - kujdesin dhe perpjekjet e duhura, te justifikueshme, te organit te prokurorise per permbushjen si ne kohe, ashtu edhe ne substance te veprimeve hetimore sipas ligjit, posaçerisht ne raport me rrethanat e procedimit penal objekt i atij gjykimi.

Kur vertetohet ne gjykim, ne varesi te shkalles se mungeses se diligjences ne hetim, qofte edhe vetem per kete shkak, gjykata mund te vendose revokimin ose zevendesimin e mases se sigurimit. Ne dhenien e ketij vendimi, gjykata duhet te mbaje parasysh edhe rrethanat e tjera te çeshtjes konkrete, te lidhura me kushtet e kriteret e parashikuara ne ligj mbi caktimin e masave te sigurimit.

Ne zbatim te pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, ne gjykim, te arrestuarit dhe mbrojtesit te tij duhet t’i garantohet mundesia per t’u njohur me informacionin e paraqitur nga prokurori dhe kopjet e akteve te fashikullit qe shoqerojne ate dhe qe lidhen me te arrestuarin, si dhe me ato qe eventualisht paraqiten nga prokuori ne seance per te justifikuar vazhdimin e zbatimit te mases se sigurimit arrest ne burg.

Respektimi i kesaj garancie lidhet me te drejten e nje proçesi te rregullt ligjor, garanci qe parashikohet shprehimisht nga dispozita e pikes 3 te nenit 28 te Kushtetutes dhe pikes 4 te nenit 5 e nenit 6 te Konventes. Njekohesisht ne interpretim te dispozites se nenit 279 te ketij Kodi, prokurori ka te drejten qe te dhena te caktuara t’i parashtroje ne informacion e gjykim ne menyren e pershtatshme qe nuk demton hetimin, duke i njoftuar gjykates nevojen e ruajtjes se sekretit per keto veprime hetimore te caktuara. Sikurse shprehet GJEDNJ, i arrestuari duhet te njihet me qendrimet e prokurorise dhe te kete mundesi reale per t’u shprehur mbi to …… Te dhenat qe jane thelbesore per te vleresuar ligjshmerine duhet t’i behen te njohura ne çfaredo forme te pershtatshme te arrestuarit dhe mbrojtesit te tij …… Nderkohe qe mund te jete e nevojshme per te mbajtur sekretin mbi disa te dhena e prova ne fazen e hetimit paraprak per te parandaluar qe te dyshuarit te demtojne dhenien e drejtesise (Garcia Alva kunder Gjermanise, 2001).

Ne kete gjykim, me ane te kerkeses se paraqitur ne gjykate, kerkuesi Cuku ka pretenduar se masa e arrestit qe i ishte caktuar duhet revokohej, ose zevendesohej per shkak te mos respektimit nga prokurori te detyrimit per informim ne gjykata dy muaj pas caktimit te mases se sigurimit. Nisur edhe nga qendrimet e mbajtura nga gjykatat, Kolegjet e Bashkuara çmojne te shprehen lidhur me kuptimin dhe interpretimin e drejte ligjor te pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale persa i perket qellimit e nevojes se respektimit te afatit dy mujor te informimit, si dhe pasojave perkatese nese prokurori sillet ne shkelje te ketij detyrimi.

Sikurse eshte permendur me siper, me kalimin e kohes, rrethanat lidhur me kushtet dhe kriteret mbi te cilat ishte mbeshtetur gjykata ne caktimin e mases se sigurimit arrest ne burg mund te ndryshojne. Prandaj ligjvenesi ka parashikuar te drejten e te arrestuarit qe t’i drejtohet ne çdo kohe gjykates per revokimin a zevendesimin e mases, sikurse edhe detyrimin e prokurorit qe, pavaresisht nga ushtrimi i se drejtes per rishqyrtim nga vete i arrestuari, te informoje brenda çdo periudhe kohore te shkurter dy mujore mbi gjendjen e procedimit persa i perket te arrerstuarit. Dispozita e pikes 3 te nenit 28 te Kushtetutes, sikunder edhe ajo e pikes 4 te nenit 5 te Konventes sanksionojne te drejten e njeriut, qe i eshte caktuar nje mase

151

sigurimi, veçanerisht ajo e arrestit, per te patur mundesine jo vetem qe te kerkoje e te degjohet ne seance gjyqesore nga gjykata ne lidhje me ligjshmerine e mases se sigurimit te caktuar ndaj tij gjate hetimit paraprak, por kjo e drejte te realizohet vijimesisht ne menyre periodike e ne intervale kohore sa me te shkurtra (Bezicheri kunder Italise, 1989), (Hutchison Reid kunder Mbreterise se Bashkuar, 2003).

Ne lidhje me domosdoshmerine e garantimit te mjeteve efektive te rishqyrtimit te masave te sigurimit, duhet te mbahet parasysh qe natyra e arrestit kerkon zbatimin e afateve kohore te ndermjetme te shkurtra; Konventa sanksionon prezumimin se kjo lloj mase duhet te zbatohet per nje afat kohor rigorozisht te kufizuar (Neni 5 paragrafi 3), sepse ekzistenca e tij ne thelb eshte e lidhur me kerkesat per nje hetim i cili duhet te realizohet ne nje kohe sa me te shpejte (Bezicheri kunder Italise, 1989).

Per keto arsye, Koelgjet e Bashkuara vijne ne perfundimet unifikuese se dispozita e pikes 6 te nenit 246 te Kodit te Procedures Penale, nepermjet parashikimit te intervalit dy mujor ndermjet dy gjykimeve per rivleresimin e ligjshmerise se mases se arrestit, synon qe i arrestuari te kete te garantuar te drejten per te kerkuar shqyrtimin e vlefshmerise se ligjshmerise se mases ndaj tij ne intervale kohore te arsyeshme. Mos respektimi apo vonesa nga prokurori ne permbushjen e detyrimit per informim nuk perben ne vetvete shkak per te legjitimuar pranimin e kerkeses per revokimin a zevendesimin e mases se sigurimit. Nga ana tjeter, kjo shkelje e ligjit nga ana e prokurorit legjitimon te drejten e te arrestuarit per t’i kerkuar gjykates permbushjen menjehere te detyrimit per informim nga prokurori. Duke qene pjese e respektimit te proçesit te rregullt ligjor, gjykata e mban parasysh edhe kete rrethane, duke e çmuar ate ne harmoni me rrethanat e tjera qe rezultojne ne gjykim nga informimi per te arrestuarin dhe te dhenat ne lidhje me gjendjen procedimit, per te ardhur ne perfundimin nese nese eshte vendi per revokim a ndryshim te mases se sigurimit.

Se fundi, ndryshe nga sa pretendon kerkuesi, si gjykata e shkalles se pare dhe ajo e apelit, kane marre ne shqyrtim dhe dhene vendimet ne lidhje me pretendimet e parashtruara nga kerkuesi Cuku ne kohe te shpejte dhe te arsyeshme, duke respektuar parimet dhe afatet e parashikuara nga Kodi i Procedures Penale (nenet 249, 260).

Kolegjet e Bashkuara vleresojne qe eshte vendi te theksohet se, sikurse ne rastin e procedurave per caktimin e mases se sigurimit “arrest ne burg”, ashtu edhe ne shqyrtimin gjyqesor te kerkesave dhe ankesave te lidhura me pretendime per revokimin ose zevendesimin e kesaj mase, ne funksion te zhvillimit te nje proçesi te rregullt ligjor, gjykata duhet te garantoje gjykimin me shpejtesi dhe brenda nje afati te arsyeshem te çeshtjes.

Pika 3 e nenit 28 te Kushtetutes, sikurse pika 4 e nenit 5 te Konventes, lidhur me shqyrtimin e çeshtjeve per caktimin ose revokimin a zevendesimin e mases “arrest ne burg”, sanksionojne detyrimin e realizmit te tyre me shpejtesi, brenda nje afati te shkurter. Sikurse shprehet GJEDNJ, keto dispozita nuk kane per qellim te garantojne vetem te drejten e ankimit, gjithsesi ato garantojne detyrimin e prokurorit dhe gjykates qe ankimet te shqyrtohen me shpejtesi (Laidin kunder Frances, 2002).

Nga ana tjeter, ne interpetim te drejte te dispozitave te lartpermendura, ne funksion te respektimit e vleresimit nese afati i shqyrtimit eshte i arsyeshem, ne shpejtesine e gjykimit perfshihet se pari, afati brenda te cilit te arrestuarit i mundesohet e drejta per te ankimuar ligjshmerine e zbatimit te mases “arrest ne burg”.

Se dyti, afati brenda te cilit kerkesa ose ankimi merret ne shqyrtim nga gjykatat, i cili duhet te jete sa me i shkurter qe te jete e mundshme. Respektimi i shpejtesise se gjykimit çmohet sipas rrethanave te çdo çeshtjeje konkrete, ku perfshihet natyra dhe kompleksiteti i saj (Luberti kunder Italise, 1984) (Letellier kunder France,1991), ( G.B. kunder Zvicres, 2000).

152

Ne çeshtjen objekt gjykimi, kerkesa per revokim te mases se sigurimit eshte paraqitur ne gjykate ne daten 02.05.2008, shqyrtimi i saj ka filluar menjehere dhe vendimi i gjykates se shkalles se pare eshte dhene ne daten 20.05.2008. Ndersa ne gjykaten e apelit vendimi eshte dhene ne daten 23.06.2008. Prandaj, ne rrethanat e çeshtjes konkrete, duke e shqyrtuar ate brenda nje afati te pergjithshem dy mujor, Kolegjet e Bashkuara çmojne se te dy gjykatat kane zbatuar drejt ligjin, duke gjykuar çeshtjen ne afat te shkurter dhe te arsyeshem.

Si perfundim, Kolegjet e Bashkuara vleresojne se, mbeshtetur ne analizen mbi zbatimin e ligjit e perfundimet unifikuese te lartpermendura, duke patur parasysh perfundimet ne lidhje me provat e çmuara nga gjykata e shkalles se pare dhe te apelit, pretendimet e parashtruara ne rekursin e kerkuesit Rexhep Cuku nuk jane te mbeshtetura ne ligj. Prandaj, vendimi i gjykates se apelit duhet te lihet ne fuqi.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne mbeshtetje te pikes 2 te nenit 141 te

Kushtetutes, te shkronjes “a” te nenit 17 te Ligjit nr.8588, date 15.03.2000 “Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte” dhe te nenit 263 te Kodit te Procedures Penale,

V E N D O S I1. Lenien ne fuqi te vendimit nr.31, date 23.06.2008 te Gjykates se Apelit per Krimet

e Renda.2. Unifikimin e praktikes gjyqesore sikurse percaktohet ne kete vendim.3. Dergimin per botim ne Fletoren Zyrtare te ketij vendimi qe njehson praktiken

gjyqesore.

Tiranë, më 08.01.2009

153


VENDIMNË EMЁR TЁ REPUBLIKЁS


Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnetarIrma Bala Anetare Evjeni Sinoimeri Anetare Spiro Spiro Anetar Besnik Imeraj Anetar Gani Dizdari Anetar Ardian Dvorani Anetar Fatos Lulo Anetar Arjana Fullani Anetare Evelina Qirjako Anetare Majlinda Andrea Anetare Ardian Nuni Anetar Guxim Zenelaj Anetar Aleksander Muskaj Anetar Andi Çeliku Anetar

në seancën gjyqësore te dates 06.02.2009 moren ne shqyrtim çështjen penale që i përket:

TË PANDEHURVE: NDERIM DELIU, i biri i Belulit, i datl.1965, banues në fshatin Otllak (Berat), i dënuar, i arrestuar. LEONARD ZEKA, i biri i Rrapit, i datl.1975, banues në fshatin Otllak (Berat), i dënuar, i arrestuar.3) PETRIT DELIU, i biri Belulit, banues në fshatin Otllak (Berat), i dënuar, i arrestuar.

A K U Z U A R:Të tre - për krimet e rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit,

të kryer në bashkepunim dhe të vjedhjes të kryer në bashkëpunim, që parashikohen në nenet: 109/I, në lidhje me nenin 25 dhe 134,

në lidhje me nenin 25 të K.Penal;kurse të pandehurit Leonard e Petrit - edhe për krimin e prodhimit

dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit, që parashikohet në nenin 278/II të K.Penal

154

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Berat, me vendimin nr.2, datë 13.01.2003, ka vendosur:Deklarimin fajtor të të pandehurit Nderim Deliu për veprën penale të rrembimit ose te mbajtjes peng të personit të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/1 dhe 25 i K.Penal dhe dënimin e tij me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor të të pandehurit Nderim Deliu për veprën penale të vjedhjes në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal e dënimin e tij me 2 vjet burgim.Në bazë të nenit 55/1 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Nderim Deliu me 11 vjet burgim.Ne bazë të nenit 56/1 e 55/1 të K.Penal, bashkimin e dënimit më sipër me dënimin prej 5 vjetësh burgim të dhënë me vendim nr.90, datë 30.04.2002 të Gjykatës së Apelit Vlorë dhe dënimin perfundimisht të të pandehurit Nderim Deliu me 14 vjet burgim, duke i filluar vuajtja e dënimit nga data 18.05.2000.Deklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për veprën penale të rrembimit ose të mbajtjes peng të personit ne rrethana lehtesuese, të kryer ne bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/a dhe 25 i K.Penal dhe dënimin e tij me 3 vjet burgim.Deklarimin fajtor të të pandehurit për veprën penale të vjedhjes në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal e dënimin e tij me 1 vit burgim.Në bazë të nenit 55 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Leonard Zeka me 3 vjet burgim.Ne bazë të nenit 56/1 e 55/1 të K.Penal, bashkimin e dënimit me sipër me dënimin prej 7 vjetësh burgim të dhënë me vendim nr.75, datë 17.07.2001 të Gjykatës së Rrethit gjyqësor Berat (i formes së prerë) dhe dënimin perfundimisht të të pandehurit Nderim Deliu me 9 vjet burgim, duke i filluar vuajtja e dënimit nga data 26.10.2000.Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu për veprën penale të rrëmbimit ose te mbajtjes peng të personit ne rrethana lehtësuese të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/a dhe 25 i K.Penal dhe dënimin e tij me 3 vjet burgim.Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu për veprën penale të vjedhjes në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal e dënimin e tij me 1 vit burgim.Në bazë të nenit 55 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Petrit Deliu me 3 vjet burgim.

Gjykata e Apelit Vlorë me vendimin nr.147, datë 27.05.2003 ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.2, datë 13.01.2003 të Gjykatës së Rrethit gjyqësor Berat dhe kthimin e çështjes për rigjykim në po atë gjykatë, me trup tjetër gjykues.

Gjykata e Rrethit gjyqësor Berat me vendimin nr.11, datë 25.01.2005 ka vendosur:Deklarimin fajtor të të pandehurit Nderim Deliu për veprën penale të rrëmbimit ose të mbajtjes peng të personit, të kryer ne bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/1 dhe 25 i K.Penal dhe dënimin e tij me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor të të pandehurit Nderim Deliu për veprën penale të vjedhjes në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal e dënimin e tij me 1 vit burgim.

155

Në bazë të nenit 56 të K.Penal dënimin e të pandehurit Nderim Deliu me 10 vjet burgim. Pushimin e gjykimit për veprën penale të “prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit”, parashikuar nga neni 278/2 të K.Penal, për të pandehurin Nderim DeliuDeklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për veprën penale të rrembimit ose të mbajtjes peng të personit, të kryer ne bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/1 dhe 25 i K.Penal dhe dënimin e tij me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për veprën penale të vjedhjes në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal e dënimin e tij me 1 vit burgim.Të deklarojë fajtor të pandehurin Leonard Zeka për veprën penale të “Prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit”, të parashikuar nga neni 278/2 i K.Penal dhe në bazë të këtij neni e dënon me 1 vit burgim.Në bazë të nenit 55 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Leonard Zeka me 11 vjet burgim.Ne bazë të nenit 56/1 e 55/1 të K.Penal, bashkimin e dënimit me sipër me dënimin prej 7 vjetësh e 6 muaj burgim të dhënë me vendim nr.72, datë 01.07.2003 të Gjykatës së rrethit gjyqësor Berat (i formes së prerë) dhe dënimin perfundimisht të të pandehurit Leonard Zeka me 16 vjet burgim, duke i filluar vuajtja e dënimit nga data 26.10.2000.Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu për veprën penale të rrëmbimit ose të mbajtjes peng të personit, të kryer ne bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/1 dhe 25 i K.Penal dhe denimin e tij me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu për veprën penale të vjedhjes në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal e dënimin e tij me 1 vit burgim.Të deklaroje fajtor të pandehurin Petrit Deliu për veprën penale të “Prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit”, të parashikuar nga neni 278/2 i K.Penal dhe ne bazë të këtij neni e dënon me 1 vit burgim.Ne bazë të nenit 56/1 e 55/1 të K.Penal, bashkimin e dënimit me sipër me dënimin prej 4 muaj burgim të dhënë me vendim nr.72, datë 01.07.2003 të Gjykatës së rrethit gjyqësor Berat (i formes së prerë) dhe dënimin perfundimisht të të pandehurit Petrit Deliu me 11 vjet burgim, duke i filluar vuajtja e dënimit nga data 26.10.2000.

Gjykata e Apelit Vlorë me vendimin nr.(s’ka), datë 24.03.2006 ka vendosur:Lënien ne fuqi të vendimit penal nr.11, datë 25.01.2005 të Gjykatës së shkallës së parë Berat përsa i përket cilësimit juridik të veprave penale, deklarimit fajtor, si dhe për sa i përket masës së dënimit për të pandehurit Nderim Deliu dhe Petrit Deliu edhe për vendin e vuajtjes së dënimit.Ndryshimin e këtij vendimi për sa i përket masës së dënimit për të pandehurin Leonard Zeka si më poshtë:Dënimin e të pandehurit Leonard Zeka, në bazë të nenit 109/1 e 25 të K.Penal, me 10 vjet burgim.Dënimin e të pandehurit Leonard Zeka, në bazë të nenit 134 e 25 të K.Penal, me një vit burgim.

156

Dënimin e të pandehurit Leonard Zeka, në bazë të nenit 278/2 të K.Penal, me 1 vit burgim.Në zbatim të nenit 55 të K.Penal, në bashkim të dënimit të mësipërm me dënimin e dhene me vendimin nr.72, datë 01.07.2003 të Gjykatës së rrethit gjyqësor Berat (i formës së prerë), me 7 vjet e 6 muaj burgim, e dënon përfundimish të pandehurin Leonard Zeka me 11 vjet burgim, duke i filluar ecja e afatit nga data 26.10.2000, që është dita e ndalimit të tij, duke i llogaritur pjesën e pa vuajtur të dënimit me dënimin e ri.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit Vlorë kane bërë rekurs të gjykuarit Petrit Deliu dhe Nderim Deliu, për shkaqet:

- Gjykatat kane gabuar me cilesimin ligjor te vepres penale, e cila duhet te ishte kualifikuar sipas veprës penale të “rrembimit ose mbajtjes peng të personit ne rrethana lehtësuese”.

- Dëshmitari Flamur Subashi ka deklaruar se “... i pandehuri Nderim ka ndikuar e negociuar ne lirimin e tij dhe se ai ka qenë pa maskë dhe i pa armatosur”.

- I gjykuari është ndodhur rastësisht dhe nën frikën dhe influencën e Ilir Jaupit dhe Dritan Zhukës, të cilët janë të njohur për egërsinë e tyre në qytetin e Beratit.

- Gjykatat kanë përkeqësuar pozitën e të pandehurit Nderim, duke shkelur nenin 425 të K.Pr.Penale.

- Nuk ka prova për të vertetuar vjedhjen për të cilën akuzohen të gjykuarit.- Mund te jete i vertete fakti që, rreth dy orë pas lirimit të të dëmtuarit Flamur, ai është

kapur dhe ndaluar nga persona të tjerë, siç janë Dritan Zhupa, Ilir Jaupi dhe persona të tjerë, por në këtë veprimtari nuk ka rezultuar të jetë në rolin e bashkëpuntorit i pandehuri Petrit.

Me vendimin nr.1129 Akti, datë 19.11.2008 të Kolegjit Penal, në zbatim të nenit 438/2 të K.Pr.Penale, kjo çështje u dërgua në Kolegjet e Bashkuara të kësaj gjykate për njehsimin e praktikës gjyqësore, përsa më poshtë:

1. Nëse parimi i ndalimit të keqësimit (rëndimit) të pozitës (reformatio in peius), duhet te zbatohet vetëm nga gjykata e apelit, apo edhe nga gjykata e shkallës së parë (gjykata e rigjykimit), mbas kthimit të çështjes penale asaj, për rigjykim, nga gjykata e apelit apo Gjykata e Lartë, në rastet kur apelues apo rekursues është vetëm, sipas rastit, i pandehuri, apo i gjykuari? 2. Nëse ky parim do të gjejë zbatim vetëm për të pandehurin/të gjykuarin që ka paraqitur apel/rekurs, apo edhe për bashkëtëpandehurit/bashkëtëgjykuarit e tjerë?3. Ndalimi i keqësimit të pozitës i referohet vetëm dispozitave materiale-penale, apo edhe atyre proceduralo-penale?4. Parimi i ndalimit te keqësimit të pozitës i referohet vetëm pasojave (llojit dhe lartësisë së tyre), që përfshihen në përmbajtjen e pikës 3 të dispozitës së nenit 425 të K.Pr.Penale, apo edhe çështjeve të natyrës së mirëfilltë juridiko-materiale penale, sikurse është cilësimi ligjor i veprës penale (pa përjashtuar edhe natyrën e saj)?

Çështja ka ardhur në Gjykatën e Lartë me rekurs të të gjykuarve Nderim e Petrit Deliu dhe mbrojtësit të tyre, av. M.Breçani, bërë kundër vendimit nr.11, date 25.01.2005 të Gjykatës së shkallës së parë Berat dhe vendimit datë 24.03.2006 të Gjykatës së Apelit Vlorë, me pretendimin për cilësim të gabuar ligjor të veprës penale të rëmbimit, parashikuar në nenin 109/1 të K.Penal dhe për keqësim të pozitës së tyre.

157

KOLEGJET E BASHKUARA TЁ GJYKATЁS SЁ LARTЁpasi dëgjuan relatimin e gjyqtarëve Majlinda Andrea dhe Guxim Zenelaj; prokurorin

Bujar Sheshi, i cili kërkoi lënien në fuqi të vendimeve; mbrojtësin e të gjykuarve Nderim e Petrit Deliu, av. Arenc Berati, i cili kërkoi deklarimin e pafajshem te te gjykuarit Nderim Deliu; si dhe pasi e biseduan çështjen në tërësi,

V Ё R E J N ЁSe, gjatë shqyrtimit të akteve të procedimit penal që i përket të gjykuarve: Nderim

Deliu, Leonard Zeka e Petrit Deliu (të akuzuar, të tre, për krimet e rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit, të kryer në bashkëpunim, parashikuar në nenin 109 te K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij dhe të vjedhjes, të kryer në bashkëpunim, parashikuar në nenin 134 të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij, kurse të gjykuarit Leonard Zeka e Petrit Deliu edhe për krimin e mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit, të kryer në bashkëpunim, parashikuar në nenin 278/II të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij), u konstatua që çështja penale në ngarkim të tyre u gjykua nga dy herë, si në Gjykatën e shkallës së parë Berat, ashtu edhe në Gjykatën e Apelit Vlore.

Kështu, me vendimin nr.2, datë 13.01.2003 të Gjykatës së shkallës së parë Berat, është vendosur që:

- I gjykuari Nderim të deklarohet fajtor për krimet për të cilat ishte akuzuar, duke u dënuar: për krimin e parashikuar në nenin 109/I të K.Penal, (rrëmbim personi), të kryer në bashkëpunim - me 10 (dhjetë) vjet burgim, ndërsa për krimin e parashikuar në nenin 134 të K.Penal (vjedhja e pasurisë), në lidhje me nenin 25 të tij, u dënua me 2 (dy) vjet burgim. Në bashkim të dënimeve, sipas nenit 55 të K.Penal, u dënua me 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim. Duke u bërë bashkimi i këtij dënimi me dënimin e dhënë ndaj tij me një vendim të mëparshëm (vendimi nr.90, datë 30.04.2002 i Gjykatës së Apelit Vlorë), ky i gjykuar ishte dënuar përfundimisht me 14 (katërmbëdhjetë) vjet burgim.

- I gjykuari Leonard: të deklarohet fajtor për krimin e parashikuar në nenin 109/a të K.Penal (rrëmbin personi në rrethana lehtësuese), në lidhje me nenin 25 të tij, duke u dënuar me 3 (tre) vjet burgim dhe për krimin e parashikuar në nenin 134 të K.Penal (vjedhja e pasurise), në lidhje me nenin 25 të tij për të cilin u dënua me 1 (nje) vit burgim. Në bashkim të dënimeve, sipas nenit 55 të K.Penal, u dënua me 3 (tre) vjet burgim. Kurse, mbas bashkimit të dënimit prej 7 (shtatë) vjet burgim dhënë ndaj tij me vendimin nr.75, datë 17.07.2001 të Gjykatës së shkallës së parë Berat, u dënua,përfundimisht me 9 (nëntë) vjet burgim.

- I gjykuari Petrit të deklarohet fajtor për krimin e parashikuar në nenin 109/a të K.Penal (rrëmbim personi në rrethana lehtësuese), në lidhje me nenin 25 të tij, për të cilin u dënua me 3 (tre) vjet burgim dhe për krimin e parashikuar në nenin 134 te K.Penal (vjedhja e pasurisë), në lidhje me nenin 25 të tij, për të cilin u dënua me 1 (nje) vit burgim. Në bashkim të dënimeve, sipas nenit 55 të K.Penal, u dënua përfundimisht, me 3 (tre) vjet burgim.

Mbi ankimin e mbrojtësit të tre të gjykuarve - av. F.Doja, me vendimin nr.147, datë 27.05.2003, Gjykata e Apelit Vlorë prishi vendimin e Gjykatës së shkallës së parë Berat dhe aktet i ktheu per rishqyrtim ne po atë gjykatë, me trup gjykues tjetër.

Sipas vendimit, gjykata e apelit arriti në përfundimin si më sipër, pasi konstatoi pavlefshmëri absolute të akteve në lidhje me ushtrimin e ndjekjes penale nga prokurori dhe ushtrimin e së drejtës së mbrojtjes në gjykim.

Mbas rigjykimit, me vendimin nr.11, datë 25.11.2005, Gjykata e shkallës së parë Berat i deklaroi përsëri fajtorë të tre të gjykuarit dhe i denoi, si më poshtë:

- Të gjykuarin Nderim, përsëri për krimin që parashikohet në nenin 109/I të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij, duke e dënuar përsëri me 10 (dhjetë) vjet burgim, si edhe për atë

158

të parashikuar në nenin 134 të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij, duke e dënuar me 1 (një) vit burgim. (d.m.th një vit më pak se në gjykimin e parë). Në bashkim të dënimeve, sipas nenit 55 të K.Penal, e dënoi me 10 (dhjetë) vjet burgim (d.m.th. një vit më pak se në gjykimin e parë), masë dënimi kjo përfundimtare. Meqenëse dënimi i dhënë me vendimin e mëparshëm ishte vuajtur plotësisht, neni 56 i K.Penal nuk u aplikua.

- Të gjykuarin Leonard, për krimin e parashikuar në nenin 109/I të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij (për të cilin ligji i kohës parashikonte dënim me burgim nga dhjetë gjer në njëzet vjet - nga tre gjer në pesë vjet që parashikonte neni 109/a i K.Penal, sipas ligjit të kohës), për të cilin e dënoi me 10 (dhjetë) vjet burgim (d.m.th. shtatë vjet më shumë se gjykimi i mëparshëm). E deklaroi fajtor, përsëri, edhe për krimin e parashikuar në nenin 134 të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij, për të cilin, e dënoi përsëri me 1 (një) vit burgim. E deklaroi përsëri fajtor edhe për krimin e mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit, që parashikohet në nenin 278/II të K.Penal (vepër penale për të cilën, megjithëse ishte një nga akuzat që përmbante kërkesa e prokurorit për gjykim, në gjykimin e parë ishte ometuar, si gjatë shqyrtimit gjyqësor, ashtu edhe në vendimin përfundimtar), për të cilën e dënoi me 1 (një) vit burgim. Në bashkim të dënimeve, sipas nenit 55 të K.Penal, e dënoi me 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim (d.m.th. tetë vjet më shumë se në gjykimin e parë), kurse, duke zbatuar nenin 56 të K.Penal, e dënoi, përfundimisht, me 16 (gjashtëmbëdhjetë) vjet burgim.

Vihet në dukje fakti që, në rigjykim, u aplikua neni 56 i K.Penal për bashkimin me dënimin e përmendur më lart të 7 (shtatë) vjet e 6 (gjashtë) muajve burgim, që ishte dhënë ndaj këtij të gjykuari me vendimin nr.72, datë 01.07.2003, d.m.th. pas datës 13.01.2003, që mban vendimi nr.2, datë 13.01.2003 i gjykimit të mëparshëm.

Të gjykuarin Petrit, për krimin e parashikuar në nenin 109/I të K.Penal, në lidhje me nenin 25 të tij (për te cilin ligji i kohes parashikonte denim me burgim nga dhjetë gjer në njëzetë vjet - nga tre gjer në pesë vjet që parashikonte neni 109/a i K.Penal, sipas ligjit të kohës), për të cilin e dënoi me 10 (dhjetë) vjet burgim (d.m.th. shtatë vjet më shumë se në gjykimin e mëparshëm). E deklaroi fajtor edhe për krimin e mbajtjes pa leje të armëve luftarake e municionit, që parashikohet në nenin 278/II të K.Penal (vepër për të cilën, megjithëse ështe një nga akuzat që parashikonte kërkesa për gjykim, në gjykimin e parë ishte ometuar, si gjatë shqyrtimit gjyqësor, ashtu edhe në vendimin përfundimtar), për të cilin e dënoi me 1 (një) vit burgim. Në bashkim të dënimeve, sipas nenit 55 të K.Penal, e dënoi me 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim, (d.m.th. tetë vjet më shumë se në gjykimin e mëparshëm), kurse, duke zbatuar nenin 56 të K.Penal, e dënoi, përfundimisht po me 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim (d.m.th. po tetë vjet më shumë se në gjykimin e meparshëm).

Vihet në dukje fakti, që në rigjykim, u aplikua neni 56 i K.Penal, për bashkimin me dënimin e përmendur më lart të 4 (katër) muajve burgim, që ishte dhënë ndaj këtij të gjykuari me vendimin nr.72, datë 01.07.2003, d.m.th. pas datës 13.01.2003, që mban vendimi (nr.2), i gjykimit të mëparshëm.

Vendimi nr.11, datë 25.01.2005 i gjykatës së shkallës së parë u apelua, si nga mbrojtësi i të gjykuarit Nderim e Petrit, ashtu edhe nga prokurori. Mbrojtësi kërkonte pafajësi, kurse prokurori vetëm rritjen e masave të dënimit, për të tre të gjykuarit.

Me vendimin nr.108, datë 24.03.2006 të saj, ndërsa la në fuqi vendimin e dhënë nga Gjykata e shkallës së parë Berat (pas rigjykimit), për të gjykuarit Nderim e Petrit, në tërësi dhe për të gjykuarin Leonard - për cilësimin ligjor të veprave penale, për të cilat ishtë deklaruar fajtor dhe masat e dënimit, si dhe dënimin, pas aplikimit të nenit 55 të K.Penal, për to (njëmbëdhjetë vjet burgim), e ndryshoi, përsa i përket aplikimit të nenit 56 të K.Penal, duke e dënuar përfundimisht atë - nga 16 (gjashtëmbëdhjetë) vjet, që ishte dënuar mbas rigjykimit, në 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim.

159

Si vendimi nr.11, datë 25.01.2005 i Gjykatës së shkallës së parë Berat, ashtu edhe ai nr.108, datë 24.03.2006 i Gjykatës së Apelit Vlorë, u rekursuan nga mbrojtësit e të gjykuarve Nderim e Petrit.

Në dy rekurset e paraqitura pretendohet për cilësim të gabuar të veprës penale të rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit dhe për mospjesëmarrje në vjedhje, kurse ai i të gjykuarit Petrit - edhe për mosprovueshmërinë, sipas tij, të bashkëpunimit në këtë vepër.

Pretendimi tjetër i mbrojtësve është se, sipas tyre, të mbrojturve prej tyre mbas rigjykimit të çështjes, u është keqësuar pozita.

Bazuar në sa kanë pranuar të provuar të dy gjykatat (lidhur me mekanizmin, kronologjinë dhe episodet e ngjarjes në të cilën u rrëmbye dhe u mbajt peng, per disa ditë me rradhë, i dëmtuari Flamur Subashi, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë arritën në përfundimin se, një pjesë e pretendimeve, si më sipër, të mbrojtësve të të gjykuarve, gjejnë mbështetje në aktet e dosjes dhe në ligjin material e procedural penal.

Përsa i përket pretendimit për cilësim të gabuar të veprës penale të rrëmbimit të Flamur Subashit, si rrëmbim ose mbajtje peng të personit, figurë krimi kjo që parashikohet në nenin 109/I të K.Penal (dispozitë me të cilën është cilësuar edhe vepra nga të dy gjykatat, mbas rigjykimit të çështjes), ai gjen mbështetje të plotë në aktet e këtij procedimi penal dhe, si i tillë, duhet të pranohet.

Kështu, gjykatat kanë pranuar të provuar që, rrëmbimi i shtetasit R.Subashi u bë në orët e paradites të datës 02.07.1997, para filialit të Shoqerisë “Vefa”, Berat, nga një grup personash, midis të cilëve ishin edhe të gjykuarit Leonard e Petrit. Kanë pranuar të provuar gjithashtu që, personin e rrëmbyer, fillimisht e çuan tek “Serat e H. Gishtit”, pranë rrugës nacionale Berat-Ura Vajgurore; mbas kesaj në mbrëmje në fshatin Otllak, kurse të nesërmen (datë 03.07.1997), në mëngjes, shkuan (duke patur me vete dhe personin e rrëmbyer, tashmë dhe të mbajtur peng) në fshatin Moravë, tek shtëpia e B. Plakut, ku pinë kafe dhe qëndruan tre-katër orë dhe që andej, në qytetin e Beratit ku, në vendin e quajtur “Agjencia”, e lanë të lirë.

Mbas këtij momenti, gjykatat pranojnë të provuar që, në kohën kur i dëmtuari ishte duke hypur në një autobuz, persona të tjerë, në mesin e të cilëve ishte edhe i gjykuari Nderim, e rrëmbyen përsëri, deri momentin kur mbasi kishin marrë një pjesë të parave që kishin kërkuar (kohë gjatë së cilës të gjykuarit Leonard e Petrit, jo vetëm nuk kanë bashkëpunuar me këta të fundit, por as nuk është provuar që të kenë kryer ndonjë veprim apo të kenë qenë, qoftë edhe të pranishëm gjatë kohës kur personat e tjerë (përfshirë edhe të gjykuarin Nderim), kryen rrëmbimin, përsëdyti, të F. Subashit, të cilin e mbajtën peng deri në momentin kur, mbas realizimit pjesërisht të qëllimit, e liruan atë.

Në kundërshtim me sa më sipër, sipas vendimit të gjykatës së apelit, “... pjesëmarrja e të tre të pandehurve (N. Deliu, L. Zeka e P. Deliu), në kryerjen e veprimeve të kundërligjshme ndaj të dëmtuarit Flamur, si futja në makinë me forcë, goditjet në trup, marrja e lekëve, qënia e tyre i armatosur, janë provuar në gjykim si me deklarimet e dëshmitarëve okularë, por edhe të vetë të dëmtuarit ...”, duke i marrë kështu, pa të drejtë, pa respektuar kërkesat e dispozitës së nenit 152 të K.Pr.Penale, të provuara, të gjitha episodet e veçanta që e përbëjnë ngjarjen objekt gjykimi.

Kështu, përsa i përket episodit të marrjes së 100 mijë lekëve (episod ky, i cili pranohet edhe nga gjykata e shkallës së parë), sipas vendimit të gjykatës së shkallës së parë, kjo shumë të hollash është marrë mbas momentit të shkëputjes së të gjykuarve Leonard e Petrit nga i gjykuari Nderim dhe personat e tjerë, që u bashkuan më pas me të. Kurse, përsa i përket goditjeve në trup, përveç deklarimeve të të dëmtuarit Flamur, nuk ka asnjë provë apo indicje tjetër që mund të shërbejë si bazë për të përcaktuar vërtetësinë ose jo të tyre (neni 152 i K.Pr.Penale).

160

Përsa i përket pretendimet për rëndim të pozitës, bazuar në përfundimin për ndryshim të gabuar të cilësimit ligjor të veprës penale të rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit - nga kryerja e saj në rrethana lehtësuese, parashikuar në nenin 109/a të K.Penal (me të cilin kishte cilësuar veprën e të gjykuarve Leonard e Petrit gjykata e shkallës së parë, në gjykimin e parë), në rrëmbim ose mbajtje peng të personit pa këto rrethana (lehtësuese), parashikuar në nenin 109/I të K.Penal (me të cilin u cilësua vepra mbas rigjykimit), përfundim ky që u përshkrua me hollësi më lart, Kolegjet e Bashkuara arritën edhe në përfundimin tjetër, sipas të cilit ky pretendim është i drejtë dhe duhet pranuar.

Për të qartësuar kuptimin ligjor të rëndimit të pozitës në këtë rast, çmohet me vend, së pari, të krahasohen, si sanksionet e dispozitave të neneve 109/I dhe 109/a të K.Penal, të cilat janë dukshëm të ndryshëm, ashtu edhe vetë natyra e ndryshme e këtyre dy figurave krimi të rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit, në lidhje me pranimin e një rrethane specifike të anës subjektive të subjektit të figurës së krimit, që parashikohet në nenin 109/a të K.Penal.

Përsa i përket sanksioneve për veprën penale të rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit pa rrethana lehtësuese (neni 109/1 i K.Penal), parashikohet (si sanksion), dënimi kumulativ me burgim dhe me gjobë (lloj i veçantë ky sanksioni në K.Penal), në të cilin minimumi i dënimit me burgim është dhjetë dhe maksimumi njëzetë vjet, ndërsa minimumi i gjobës është dy milionë dhe maksimumi pesë milionë lekë, në një kohë kur për veprën penale të rrëmbimit të personit në rrethana lehtësuese (neni 109/a i K.Penal), parashikohet si lloj dënimi vetëm ai me burgim, masa minimale e të cilit është tre, kurse ajo maksimalja pesë vjet.

Përsa i përket rrethanës specifike të anës subjektive të autorit të veprës penale që parashikohet në nenin 109/a të K.Penal, vihet në dukje fakti që ajo ka të bëjë me mos çuarjen deri në fund të veprimtarisë shoqërisht të rrezikshme të autorit të rrëmbimit; ka të bëjë me moskryerjen prej tij të të gjithë atyre veprimeve që do të shpinin në arritjen e qëllimit për të fituar pasuri (ose çdo njërin prej qëllimeve të tjerë, që në formë qartësisht të shprehur, përshkruhen në dispozitën e nenit 109/1 të K.Penal), veprime këto, të cilat ndërpriten dhe nuk përfundohen (pra, vepra mbetet në tentativë, në raport, jo me vetë rrëmbimin apo mbajtjen peng të personit, por me pasojën - arritjen e ndonjërit prej qëllimeve që parashikohen ne paragrafin e parë të dispozitës së nenit 109 të K.Penal), për shkak të lirimit, me vullnetin e lirë të autorit, të personit, para mbarimit të shtatë ditëve nga dita që u krye rrëmbimi ose marrja peng e tij, sikundër ka ndodhur nga ana e të gjykuarve Leonard e Petrit, në çështjen objekt gjykimi.

Së dyti, çmohet me vend të theksohet që, zbatimi i parimit të moskeqësimit të pozitës ...” (reformatio in peius), si një nga parimet e pranuara gjerësisht, thuajse universale, të së drejtës procedurale penale, të trajtohet duke patur parasysh rrethanat specifike të çështjes penale konkrete objekt shqyrtimi, gjatë gjithë ecurisë së gjykimeve dhe rigjykimeve të saj. Si rrethanë specifike në çështjen objekt shqyrtimi, Kolegjet e Bashkuara veçojnë faktin që, sikurse është përmendur në pjesët e para të këtij vendimi, mbas përfundimit të gjykimit të parë të saj në Gjykatën e shkallës së parë Berat, vendimi nr.2, date13.01.2003 i asaj gjykate u apelua vetëm nga të gjykuarit, duke u pretenduar prej vetë atyre pavlefshmeria e akteve në lidhje me ushtrimin e ndjekjes penale nga prokurori dhe ushtrimin e së drejtës së mbrojtjes, shkaqe për të cilat edhe u vendos prishja tërësore e tij. Veçojnë gjithashtu edhe faktin që, mbi të njëjtat fakte dhe prova, gjykata e rigjykimit rëndoi pozitën e të gjykuarve Leonard e Petrit, si në lidhje me cilësimin ligjor të veprës së rrëmbimit (nga rrëmbim ose mbajtje peng të personit në rrethana lehtësuese, parashikuar në nenin 109/a të K.Penal, në rrëmbim ose mbajtje peng të personit, pa këto rrethana që parashikohet në nenin 109/I të këtij Kodi) dhe rrjedhimisht edhe dënimin për këtë vepër, ashtu edhe duke i deklaruar fajtorë e dënuar ata edhe për një akuzë tjetër, e cila sikurse u përmend, ishte ometuar gjatë gjykimit të parë, kuptohet për gabimin e prokurorit të seances gjyqësore dhe vetë gjykatës që gjykoi këtë

161

çështje. Fakti që vendimi i mëparshëm (nr.2, datë 13.01.2003), në këtë rast, u prish për shkelje procedurale, të cilat, sipas dispozitës së nenit 128 të K.Pr.Penale, sjellin pavlefshmëri absolute të akteve të atij gjykimi, nuk do të thotë që edhe interesat thelbësore të personave të deklaruar fajtorë me vendimin përfundimtar të atij gjykimi, i cili në pikëpamje formalo-juridike, edhe ai, u shpall i pavlefshëm (sikurse janë lloji i veprës penale për të cilën ata ishin deklaruar fajtorë, nga njëra anë dhe sidomos lloji e masa e dënimit, caktuar për ta, nga ana tjetër), pësojnë fatin e atyre akteve. Po të pranohej e kundërta, e drejta e ankimit të të gjykuarve në proçesin penal, e gjithëpranuar, si nga K.E.D.NJ., Kushtetuta e Shqipërisë dhe legjislacioni procedural penal shqiptar, do të zhvishej nga thelbi i saj, nga kushtet reale që duhet t’i garantohen atyre (të gjykuarve), për t’u realizuar, prej tyre, në mënyrë efektive, e drejta për t’iu drejtuar gjykatës më të lartë me ankim kundër vendimeve të gjykatës më të ulët. Për këto arsye, Kolegjet e Bashkuara çmojnë që ndreqja e gabimeve të lejuara nga gjykata e gjykimit të mëparshëm, gjatë rigjykimit të çështjes, kur vendimi prishet mbi ankimin vetëm të të gjykuarit (pavarësisht shkaqeve të prishjes), nuk duhet të rëndojë pozitën e tij, sikurse ka ndodhur në çështjen objekt shqyrtimi, me të gjykuarit Leonard e Petrit.

Në përforcim të këtij rregulli unifikues, këto Kolegje sjellin si argument, edhe faktin e njohur që, në proçesin penal individi ndodhet përballë shtetit. Ai ndodhet përballë organit të akuzës, që sikurse dihet, ka barrën e provës. Por edhe kur është para gjykatës që shqyrton akuzën e ngritur kundër tij, si dhe provat e sjella nga prokurori për të provuar këtë akuzë, mundësitë dhe mjetet që ka në dispozicion individi i akuzuar për të realizuar një mbrojtje efektive përballë tyre, jo rrallë ndodh që të mos jenë të ekuilibruara me ato të organit të akuzës, që përfaqëson shtetin. Po në emër të shtetit, si pjesë e njërit prej tre pushteteve të sistemit të qeverisjes, që është gjykata, kjo e fundit jep drejtësi dhe nuk ka se si të pranohet që, kur individi ankohet kundër vendimit të dhënë kundër tij dhe ky vendim prishet për gabimet e lejuara në gjykim, po prej gjykatës që e ka dhënë vendimin e ankimuar, në rigjykim të rëndohet pozita e tij në çastin e paraqitjes së ankimit. Po të pranohej e kundërta, nuk do të ishin të pakta rastet kur, për të mos riskuar, edhe kur mund të kishin realisht bazë për të pretenduar aspekte të veçanta paligjshmërie të vendimeve gjyqësore në dëm të tyre, të gjykuarit do të tërhiqeshin nga ushtrimi i një të drejte themelore të tyre Kushtetuese, sikundër është e drejta e ankimit.

Në vijim të arsyetimit si më sipër, Kolegjet e Bashkuara arritën në përfundimin se pretendimi i parashtruar nga prokurori gjatë shqyrtimit të çështjes prej tyre, sipas të cilit, vendimi i gjykatës së shkallës së parë, në pjesën në të cilën bëhet fjalë për cilësimin ligjor të veprës, edhe për të gjykuarit Leonard e Petrit, u la në fuqi edhe nga gjykata e apelit dhe (po sipas këtij pretendimi) se, meqenëse rekursues ishte edhe prokurori, bazuar në përmbajtjen e pikës 2 të dispozitës së nenit 425 të K.Pr.Penale, atyre nuk u është rënduar pozita, nuk është i bazuar. Edhe pse, sipas kësaj dispozite, kur apelues është (edhe) prokurori, gjykata e apelit mund t’i japë faktit një cilësim juridik më të rëndë, të japë lloj më të rëndë dënimi ose të rrisë masën e tij, apo në vënd të pafajësisë ta deklarojë personin e akuzuar fajtor, etj., përcaktime këto, të cilat janë zbatuar edhe në praktikën tonë gjyqësore (përfshirë edhe atë të Gjykatës së Lartë), në çështjen objekt gjykimi, këto përcaktime nuk mund të gjejnë zbatim, pasi sikurse u përshkrua me hollësi më lart, keqësimi i pozitës procedurale të të gjykuarve Leonard e Petrit kishte ndodhur që me vendimin nr.11, datë 25.01.2005 të gjykatës së rigjykimit (Gjykates se shkallës së parë Berat), mbas prishjes të vendimit të mëparshëm nr.2, datë 13.01.2003, të saj, nga gjykata e apelit), kurse gjykata e apelit vetëm se e konfirmoi këtë formë rëndimi të pozitës së tyre.

162

Të pabazuar, këto Kolegje, gjejnë edhe pretendimin tjetër të përfaqësuesit të akuzës, sipas të cilit, bazuar në përmbajtjen e pikës 3 të dispozitës së nenit 425 të K.Pr.Penale, parimi i moskeqësimit të pozitës të të pandehurit duhet të gjejë zbatim vetëm gjatë gjykimit të çështjes në apel dhe jo edhe në shkallët e tjera të gjykimit.

Lidhur me këtë, Kolegjet e Bashkuara, megjithëse konstatojnë që, në Kodin e Procedurës Penale, vetëm në pikën 3 të dispozitës së nenit 425 të tij, është sanksionuar shprehimisht me ligj parimi i mosrëndimit të pozitës (që, gjykata nuk mund të caktojë një dënim më të rëndë, të zbatojë një masë sigurimi më të rëndë, t’i japë pafajësisë një shkak më pak të favorshëm nga ai i vendimit të apeluar, kur apelues është vetëm i pandehuri), edhe pse nuk gjëndet, në formë të shprehur qartë (eksplicite), arritën në përfundimin sipas të cilit, parimi i mosrëndimit të pozitës së të pandehurit duhet të gjejë zbatim në të gjitha shkallët e gjykimit të çështjes (d.m.th. edhe gjatë gjykimit dhe rigjykimit të saj në Gjykatën e Lartë, apo gjatë rigjykimit në gjykatën e shkallës së parë).

Baza juridike për zbatimin e këtij parimi gjëndet si në Konventën Europiane të të Drejtave të Njeriut (neni 7: nuk mund te jepet një dënim më i rëndë se ai që është zbatueshëm në çastin kur vepra ka qenë kryer), në Kushtetutën e Shqipërisë (neni 29: “Nuk mund të jepet një dënim më i rëndë se ai që ka qënë parashikuar në ligj në kohën e kryerjes së veprës penale, pika 2 dhe “Ligji penal favorizues ka fuqi prapavepruese” pika 3), ashtu edhe në Kodin Penal të saj (neni 3: Ligji i ri që nuk dënon veprën penale ka fuqi prapavepruese - paragrafi II-të dhe kur ligji i kohës kur është kryer vepra penale dhe ligji i mëvonshëm janë të ndryshëm, zbatohet ai ligj dispozitat e të cilit janë më të favorshme për personin që ka kryer veprën penale - paragrafi i III-të), në të cilat mishërohet një nga parimet më të rëndësishme të së Drejtës Materiale dhe Procedurale Penale, sikurse është parimi i humanizmit. Parimin e mosrëndimit të pozitës së të pandehurit, jurisprudenca e Gjykatës Kushtetuese e konsideron standart Kushtetues, parim, i cili si në këndvështrimin e K.E.D.NJ., ashtu edhe në Kushtetutë, përmban dimension Kushtetues dhe e shtrin atë në të gjitha shkallët e e gjykimit, duke përfshirë edhe atë në Gjykatën e Lartë (Vendimi nr.15, datë 22.07.2008 i Gj.K.), e konsideron “… parim të lidhur me garancitë e akcesit në gjykatë, si element i proçesit të rregullt” dhe shprehet se “… Zbatimi i këtij parimi është një garanci më shumë për të gjykuarin, me qëllim që ai të realizojë, në mënyrë efektive, të drejtën për t’iu drejtuar me ankim gjykatës”, si dhe se “… ekzistenca e këtij parimi u jep mundësi të gjykuarve që të mos heqin dorë nga garancitë që ofron Kushtetura, vetëm nga frika se mund të dëmtohen rëndë interesat e tyre - kupto: (vetëm nga frika se mund t’u rëndohet pozita” (Vendimi 13/2003 i Gj.K.).

Përsa i përket zbatimit të parimit të mosrëndimit të pozitës në çështjen objekt gjykimi, Kolegjet e Bashkuara, edhe pse rekurs ka paraqitur vetëm i gjykuari Petrit, përderisa, në të njëjtat kushte me të konstatohet që ndodhet edhe i bashkëigjykuari Leonard, duke patur parasysh faktin që kufijtë e shqyrtimit të çështjes, të përcaktuara në dispozitën e nenit 425/1 të K.Pr.Penale, për gjykatën e apelit, sipas jurisprudencës se Gjykatës së Lartë, vlejnë njëlloj edhe për këtë të fundit, arritën në përfundimin se ky parim duhet të zbatohet edhe për të.

PЁR KЁTO ARSYEKolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, bazuar në nenet 438 dhe 441/“b” 490 të

K.Pr.Penale,

163

V E N D O S Ё NPrishjen e pjesshme të vendimit nr.108, datë 24.03.2006 të Gjykatës së Apelit Vlorë

për të pandehurit Petrit Deliu e Leonard Zeka, në lidhje me cilësimin juridik të veprave penale dhe masat e dënimit dhe lënien në fuqi të vendimit nr.2, datë 13.01.2003 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat për këta të gjykuar, si më poshtë:

1. Deklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për vepren penale të “rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit në rrethana lehtësuese” në bashkepunim, te parashikuar nga neni 109/a e 25 të K.Penal dhe dënimin e tij me 3 (tre) vjet burg.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për veprën penale të “vjedhjes” në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 te K.Penal dhe dënimin e tij me 1 (nje) vit burg.

Në zbatim të nenit 55 te K.Penal, dënimin e të pandehurit Leonard Zeka me 3 (tre) vjet burg.

Në bazë të nenit 56/1 e 55/1 të K.Penal, bashkimin e dënimit më sipër me dënimin prej 7 (shtatë) vjet burg të dhënë me vendimin nr.75, datë 17.07.2001 të Gjykatës së Rrethit gjyqësor Berat e të mbetur në fuqi me vendimin nr.275, datë 15.11.2001 të Gjykatës së Apelit Vlorë dhe dënimin përfundimisht të të pandehurit Leonard Zeka me 9 (nente) vjet burg, duke filluar vuajtja e dënimit nga dita e ndalimit, datë 26.10.2000.

2. Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu, për veprën penale të “rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit në rrethana lehtësuese” në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 109/a e 25 të K.Penal dhe dënimin e tij me 3 (tre) vjet burg.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu, për veprën penale të “vjedhjes” në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal dhe denimin e tij me 1 (nje) vit burg.

Në zbatim të nenit 55 te K.Penal, dënimin e të pandehurit Leonard Zeka me 3 (tre) vjet burg, duke i filluar vuajtja e dënimit nga dita e ndalimit, datë 26.10.2000.

Lënien në fuqi të vendimit nr.108, datë 24.03.2006 të Gjykatës së Apelit Vlorë për të gjykuarin Nderim Deliu.

Ky vendim është unifikues dhe dërgohet për t’u botuar në Fletoren Zyrtare.

Tiranë, më 06.02.2009

164

MENDIMI I PAKICËSPakica eshte e mendimit se vendimi nr.108, date 24.03 2006 i Gjykates se Apelit

Vlore ishte dhene ne zbatim te drejte te ligjit dhe duhet te ishte lene ne fuqi.Gjykata e Apelit Vlore, e investuar mbi ankimin e te pandehurve, me vendimin

nr.147, date 27.05.2003 ka prishur vendimin nr.2, date 13.01.2003 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Berat duke e derguar ceshtjen per rigjykim po ne ate gjykate, me tjeter trup gjykues. Gjykata e apelit ka disponuar ne kete menyre, pasi ka çmuar se vendimi i gjykates se shkalles se pare eshte dhene ne shkelje te rende te normave proceduriale penale me pasoje pavlefshmerine absolute te atij vendimi, ne interpretim te dispozitave te shkronjave "b" dhe "c" te nenit 128 te K Pr Penale.

Gjykata e apelit, mbeshtetur ne çmimin e provave dhe te akteve te gjykimit, me te drejte ka konstatuar se ne gjykimin ne shkalle te pare jane lejuar shkelje te renda qe kane te bejne me te drejten e prokurorit per ushtrimin e ndjekjes penale dhe pjesemarrjen e tij ne ate procedim (neni 128/1/b). Prokurori i çeshtjes ka marre pjese ne kete procedim dhe gjykim ne shkelje te detyrimeve qe parashikohen ne nenet 15/3, 17 dhe 26 te K.Pr.Penale, per shkak se kishte qene me pare avokati i njerit prej te pandehurve ne ate procedim.

Po keshtu, Gjykata e Apelit Vlore ka çmuar se jemi edhe perpara shkeljeve te renda proceduriale ne gjykimin ne shkalle te pare, te cilat kane te bejne me thirrjen dhe garantimin e se drejtes se mbrojtjes (neni 128/c), sepse te gjithe te pandehurit jane mbrojtur nga i njejti avokat, nderkohe qe ne gjykim ishte konstatuar papajtueshmeria e dukshme e interesave ndermjet te pandehurve (neni 54).

Ne rigjykim, duke filluar shqyrtimin gjyqesor nga e para, Gjykata e Rrethit Gjyqesor Berat, pasi ka riparuar shkeljet e renda proceduriale te lartpermendura, ka dhene vendimin nr.11, date 25.01.2005, nga ku rezulton se per dy nga te pandehurit eshte bere nje cilesim i ri juridik i vepres, duke caktuar edhe masa denimi me te renda nga ai i dhene nga gjykata e shkalles se pare me vendimin e meparshem (i cilesuar si absolutisht te pavlefshem nga gjykata e apelit). E investuar mbi apelin e te gjykuarve dhe te prokurorit, Gjykata e Apelit Vlore, me vendimin nr.108, date 24.03.2006, ka disponuar per lenien ne fuqi te vendimit te gjykates se shkalles se pare, duke e ndryshuar ate vetem persa i perket mases se denimit per njerin prej te pandehurve.

Shumica e Kolegjeve te Bashkuara ka vendosur prishjen e pjesshme te vendimit te lartpermendur te gjykates se apelit, ne lidhje me dy nga te pandehurit, persa i perket cilesimit juridik te vepres penale dhe mases se denimit, duke lene ne fuqi vendimin e gjykates se shkalles se pare nr.2, date 13.01.2003, me disponimin perkates.

Shumica arsyeton qe, duke bere nje cilesim te ndryshem ligjor te veprave penale dhe, per pasoje, duke dhene denime me te renda, gjykata e shkalles se pare, ne rigjykim, ka vendosur ne kundershtim me parimin e mos rendimit te pozites se te pandehurit, si nje garanci kushtetuese qe gjen pasqyrim edhe ne dispoziten e nenit 425/3 te K.Pr.Penale. Ky qendrim mbeshtetet ne argumentin se çeshtja eshte rigjykuar ne shkalle te pare, pasi gjykata e apelit kishte prishur vendimin e meparshem mbi ankimin perkates vetem te te pandehurve. Sipas shumices, ne rigjykim, nuk mund te rendohet pozita e te pandehurit duke u bere nje cilesim juridik i vepres penale dhe duke dhene nje mase denimi me e rende sesa ajo e caktuar me vendimin gjyqesor qe eshte prishur nga gjykata e apelit apo Gjykata e Larte. Pra, shumica ka ardhur ne perfundimin unifikues qe parimi i mos rendimit te pozites se te pandehurit, i parashikuar edhe nga pika 3 e nenit 425 te K.Pr.Penale, gjen zbatim ne çdo rast dhe rrethane, pavaresisht nga shkaqet e prishjes se vendimit te gjykates se shkalles se pare qe ka dhene denimin, perfshire edhe ato qe lidhen me rastet e cilesimit (konstatimit) te vendimit gjyqesor si absolutisht te pavlefshem (neni 128).

165

Edhe pakica mban qendrimin se respektimi i parimit te mosrendimit te pozites se te gjykuarit perben nje nga garancite kushtetuese me te rendesishme te individit, qe eshte subjekt i nje procedimi penal. Por, ne ndryshim nga shumica, jemi te mendimit se ekziston nje perjashtim nga rregulli i pergjithshem. Ky parim nuk gjen zbatim atehere kur ka nje vendim gjyqesor denimi te dhene nga nje gjykate me e ulet, i cili prishet nga nje gjykate me e larte, sepse cilesohet si absolutisht i pavlefshem ne rastin e vertetimit te nje apo disa prej shkaqeve perkatese qe parashikon ligji, si ne rastin e nenit 128 te K.Pr.Penale, pavaresisht se gjykata me e larte eshte investuar vetem mbi ankimin e te gjykuarit.

Se pari, ne piken 3 te nenit 425 te K.Pr.Penale parashikohet se: "Kur apelues eshte vetem i pandehuri, gjykata nuk mund te caktoje nje denim me te rende ... nga ai i vendimit te apeluar". Megjithese kjo norme perfshihet ne kreun qe trajton ankimin perpara gjykates se apelit, duke interpretuar qellimin dhe permbajtjen e normave kushtetuese e proceduriale penale ne teresi dhe harmoni me njera-tjetren, pakica vjen ne perfundimin se kjo dispozite, parimi i pergjithshem i mos rendimit te pozites se te pandehurit, gjen zbatim edhe ne rastin kur vendimi i gjykates se shkalles se pare, se bashku me ate te gjykates se apelit, prishet nga Gjykata e Larte.

Se dyti, ne interpretim e zbatim te shkronjes "ç" te pikes 1 te nenit 428 te K.Pr.Penale, gjykata e apelit jep vendim per prishjen e vendimit te gjykates se shkalles se pare dhe kthimin e akteve po asaj gjykate, per disa raste qe, ne thelb, jane ato te pavlefshmerise absolute te parashikuara nga neni 128 i ketij Kodi, apo me dispozita te tjera te veçanta. Nga kjo rrjedh perfundimi se, ne lidhje me raste te tjera te pavlefshmerive (relative), apo te vleresimit te gabuar te provave e te ligjit ne gjykimin dhe dhenien e vendimit nga gjykata e shkalles se pare, edhe nepermjet perseritjes se hetimit gjyqesor, gjykata e apelit vendos sipas shkronjave "a", "b" dhe "c" te pikes 1 te nenit 428. Pra, perkatesisht, vendimi qe jep gjykata e apelit varet nga fakti nese gjendet perpara konstatimit te pavlefshmerise absolute te akteve apo deklarimit te pavlefshem te tyre, si dhe çeshtjeve te tjera te lidhura me marrjen dhe vleresimin e provave. Nderkohe qe, Gjykata e Larte si gjykate ligji, nese çmon se ndodhet perpara rasteve te pavlefshmerise, te çdo lloji (absolute apo relative), ne çdo rast duhet te disponoje prishjen e vendimit te ankimuar duke orientuar gjykatat me te uleta lidhur me pasojat e ndryshme qe rrjedhin nga ato pavlefshmeri.

Se treti, ne interpretim te drejte te pikes 3 te nenit 425 te K.Pr.Penale, parimi i mosrendimit te pozites se te pandehurit gjen zbatim ne te gjitha rastet e ankimeve te parashikuara ne ate dispozite. Nga ana tjeter, pakica eshte e mendimit se dispozita e pikes 3 te nenit 425 duhet te gjeje zbatim vetem atehere kur kemi te bejme me nje rigjykim te çeshtjes ne shkalle te pare, i cili nuk perben ne vetvete nje gjykim te ri, por qe eshte ne vijemesi i lidhur me vendimin e prishur nga gjykata me e larte.

Pakica eshte e mendimit se ne rigjykim te çeshtjes, jemi perpara rastit te nje "gjykimi te ri" atehere kur, ndonese e investuar vetem mbi ankimin (rekursin) e te pandehurit, prishja e te dy vendimeve nga Gjykata e Larte apo prishja e vendimit te gjykates se shkalles se pare nga gjykata e apelit behet per motivet e pavlefshmerise absolute te akteve proceduriale te parashikuara ne rastet qe permbahen ne nenet 128 dhe 428/1/ç te K.Pr.Penale.

Ne kete kuptim, parimi i mosrendimit te pozites se te pandehurit (reformatio in pejus) nuk perjashton mundesine qe ndaj tij te caktohet nje mase denimi me e rende, nese vendimi i dhene nga gjykata e shkalles se pare prishet per shkak te konstatimit te pavlefshmerive absolute te lartpermendura, te cilat, bejne qe i gjithe gjykimi i zhvilluar ne shkalle te pare te jete i pavlefshem, duke detyruar gjykaten e shkalles se pare, qe ne rigjykim, te zhvilloje nje gjykim te ri. Gjykimi i ri eshte i tille qe nuk mund te konsiderohet si nje rigjykim qe vazhdon si rrjedhe, faze e nje procedimi te ankimuar.

166

Per rrjedhoje, ne kushtet e nulitetit te gjykimit te meparshem ne thelbin dhe fillesen e tij, duke u ndodhur perpara nje gjykimi te ri, gjendemi edhe perpara mungeses se plote te nje "pozite" te te pandehurit, mbi bazen e se ciles te mund te çmohej prej tij dhe gjykates pozita me e favorshme apo e renduar ne ate procedim, persa i perket mases se sigurimit apo llojit e mases se denimit te caktuar. Kjo per faktin se parimi i mos rendimit te pozites se te pandehurit kerkon domosdoshmerisht qe kjo "pozite" te jete e vleresueshme, e krahasueshme, me ate qe do te rezultonte nga nje vendim gjyqesor i meparshem, i cili nuk duhet te jete nje vendim i prishur per shkak te nullitetit te tij, si nje akt qe vjen ne perfundim te nje shqyrtimi gjyqesor absolutisht te pavlefshem, pra pa asnje efekt juridik.

Se fundi, shumica mban qendrimin se mosrendimi i pozites se te pandehurit ne rastet kur gjykata investohet vetem mbi ankimin e tij eshte i lidhur me nevojen qe atij t'i garantohet parashtrimi i kerkimeve ne gjykaten me te larte pa riskuar denim me te rende, perndryshe ai do te terhiqej ose pengohej ne ushtrimin e se drejtes kushtetuese te ankimimit te vendimit ne nje gjykate me te larte, veçanersiht ne rastet e pretendimeve per shkelje te renda proceduriale.

Por pakica eshte e mendimit se e drejta kushtetuese e ankimit te nje vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte, ne vetvete, nuk lidhet me rendimin ose jo te pozites se ankimuesit (te pandehurit) ne procesin penal. Kjo garanci kushtetuese, ne thelbin dhe qellimin e saj te vertete ka te beje me dhenien e mundesise qe, nepermjet ankimit, te pretendohet mbrojtja e interesave te te gjykuarit dhe veçanerisht te drejtave te njeriut, ne menyre qe te vendoset nga gjykata me e larte prishja e vendimit te dhene nga gjykata me e ulet ne shkelje te ligjes, aq me teper kjo ne rastet kur ky gjykim eshte bere ne shkelje te renda te normave qe garantojne te drejtat e njeriut e proçesin e rregullt ligjor, shkelje qe bejne te pavlefshem gjykimin ne teresi, duke perjashtuar keshtu edhe çdo te dhene, prove e perfundim te arritur ne gjykimin e pavlefshem ne ngarkim te te pandehurit qe ka parashtruar ankimin.

Prandaj, pakica ka arritur ne perfundimin se, ne menyre perjashtimore, parimi i mosrendimit te pozites se te pandehurit nuk gjen zbatim ne rastet e zhvillimit te nje gjykimi te ri ne shkalle te pare apo ne apel, si rrjedhoje e prishjes se vendimeve te meparshme te tyre perkatesisht nga gjykata e apelit apo Gjykata e Larte, per shkak te pavlefshmerise absolute (neni 128 dhe neni 428/1/ç i K.Pr.Penale) te vendimit gjyqesor, apo te akteve mbi te cilat eshte mbeshtetur ai vendim gjyqesor, qe e bejne ne teresi gjykimin te pavlefshem, pra pa asnje efekt juridik.

Ne rrethana te tilla, pakica çmon se ishte vendi per te lene ne fuqi vendimin nr.108, date 24.03.2006 te Gjykates se Apelit Vlore.

Majlinda Andrea Ardian Dvorani Besnik Imeraj

Evelina Qirjako Arjana Fullani Ardian Nuni

Aleksander Muskaj

167

Nr.6/5 i Regj. ThemeltarNr.2/1 i Vendimit

VENDIMNЁ EMЁR TЁ REPUBLIKЁS


Shpresa Beçaj KryesueseArdian Dvorani AnëtarGani Dizdari Anëtar Evjeni Sinoimeri Anëtare Spiro Spiro Anëtar Besnik Imeraj AnëtarIrma Bala Anëtare Fatos Lulo Anëtar Ardian Nuni Anëtar Arjana Fullani Anëtare Evelina Qirjako Anëtare Majlinda Andrea Anëtare Guxim Zenelaj Anëtar Aleksander Muskaj Anëtar Andi Çeliku Anëtar

në dhomën e këshillimit të datës 02.10.2009, morën në shqyrtim çështjen penale, që i përket te gjykuarve Leonard Zeka, Nderim Deliu dhe Petrit Deliu:

OBJEKTI:Ndreqja e vendimit nr.2, datë 06.02.2009

të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë.Baza Ligjore: Neni 385, pika 1 i K.Pr.Penale.

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.2, datë 06.02.2009, kanë vendosur:

Prishjen e pjesshme te vendimit nr.108, date 24.03.2006 te Gjykates se Apelit Vlore, per te pandehurit Petrit Deliu e Leonard Zeka, ne lidhje me cilesimin juridik te veprave penale dhe masat e denimit dhe lenien ne fuqi te vendimit nr.2, date 13.01.2003 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Berat per keta te gjykuar, si me poshte:1. Deklarimin fajtor te te pandehurit Leonard Zeka per vepren penale te “rrembimit ose mbajtjes peng te personit ne rrethana lehtesuese” ne bashkepunim, te parashikuar nga neni 109/a e 25 te K.Penal dhe denimin e tij me 3 (tre) vjet burg.Deklarimin fajtor te te pandehurit Leonard Zeka per vepren penale te “vjedhjes” ne bashkepunim, te parashikuar nga neni 134 e 25 te K.Penal dhe denimin e tij me 1 (nje) vit burg.Ne zbatim te nenit 55 te K.Penal, denimin e te pandehurit Leonard Zeka me 3 (tre) vjet burg.

168

Ne baze te nenit 56/1 e 55/1 te K.Penal, bashkimin e denimit me siper me denimin prej 7 (shtate) vjet burg te dhene me vendimin nr.75, date 17.07.2001 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Berat e te mbetur ne fuqi me vendimin nr.275, date 15.11.2001 te Gjykates se Apelit Vlore dhe denimin perfundimisht te te pandehurit Leonard Zeka me 9 (nente) vjet burg, duke filluar vuajtja e denimit nga dita e ndalimit date 26.10.2000.2. Deklarimin fajtor te te pandehurit Petrit Deliu per vepren penale te “rrembimit ose mbajtjes peng te personit ne rrethana lehtesuese” ne bashkepunim, te parashikuar nga neni 109/a e 25 te K.Penal dhe denimin e tij me 3 (tre) vjet burg.Deklarimin fajtor te te pandehurit Petrit Deliu per vepren penale te “vjedhjes” ne bashkepunim, te parashikuar nga neni 134 e 25 te K.Penal dhe denimin e tij me 1 (nje) vit burg.Ne zbatim te nenit 55 te K.Penal, denimin e te pandehurit Leonard Zeka me 3 (tre) vjet burg, duke i filluar vuajtja e denimit nga dita e ndalimit, date 26.10.2000.Lenien ne fuqi te vendimit nr.108, date 24.03.2006 te Gjykates se Apelit Vlore, per te gjykuarin Nderim Deliu.Ky vendim është unifikues dhe është dërguar për botim në Fletoren Zyrtare.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËV Ë R E J N Ë

Se, ne dispozitivin e vendimit nr.2, date 06.02.2009 te Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, eshte konstatuar ekzistenca e dy gabimeve materiale, ndaj ne zbatim te kerkesave te nenit 385/1 te K.Pr.Penale, kryesisht procedojne per ndreqjen e ketij vendimi (dispozitivi), duke i korrigjuar keto gabime materiale.

Kolegjet e Bashkuara konstatojne se te dy gabimet materiale gjenden ne dispozitivin e vendimit te siperpermendur nr.2, date 06.02.2009 dhe pikerisht ne pjesen:

- Prishjen e pjesshme të vendimit nr.108, datë 24.03.2006 të Gjykatës së Apelit Vlorë për të pandehurit Petrit Deliu e Leonard Zeka, në lidhje me cilesimin juridik të veprave penale dhe masat e dënimit dhe lënien në fuqi të vendimit nr.2, datë 13.01.2003 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat për këta të gjykuar, si më poshtë: ...

Ne kete paragraf gabimi material konsiston ne faktin se ne pjesen ku thuhet ... lenien ne fuqi te vendimit nr.2, date 13.01.2003, te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Berat, ne vend te ketij vendimi duhet te vendoset vendimi nr.11, datë 25.01.2005 i Gjykates se Rrethit Gjyqesor Berat, pasi per kete vendim behet fjale qe eshte lene ne fuqi nga Gjykata e Apelit Vlore dhe kete vendim kane patur parasysh dhe Kolegjet e Bashkuara ne dhenien e vendimit.

Ndersa ne paragrafin tjeter ku thuhet:...-Në zbatim të nenit 55 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Leonard Zeka me 3 (tre)

vjet burg, duke i filluar vuajtja e dënimit nga dita e ndalimit, datë 26.10.2000. Kolegjet e Bashkuara konstatojne se ne kete pjese te dispozitivit te vendimit ne vend

te emrit te te pandehurit Leonard Zeka, qe eshte vene gabimisht, duhet te vendoset emri i te pandehurit Petrit Deliu.

Bazuar ne sa me siper dhe mbeshtetur ne nenin 385/1 te K.Pr.Penale, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Lartë bejne ndreqjen e ketyre gabimeve materiale, duke bere dy korrigjimet e siperpermendura ne dispozitivin e vendimit nr.2, datë 06.02.2009 te ketyre Kolegjeve.

169

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 385 të K.Pr.Penale,

V E N D O S Ë NNdreqjen e vendimit nr.2, datë 06.02.2009 si vijon:- Prishjen e pjesshme të vendimit nr.108, datë 24.03.2006 të Gjykatës së Apelit Vlorë

për të pandehurit Petrit Deliu e Leonard Zeka, në lidhje me cilësimin juridik të veprave penale dhe masat e dënimit dhe lënien në fuqi të vendimit nr.11, date 25.01.2005 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat për këta të gjykuar, si më poshtë:

1. Deklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për veprën penale të “rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit në rrethana lehtësuese” në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 109/a e 25 të K.Penal dhe dënimin e tij me 3 (tre) vjet burg.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Leonard Zeka për veprën penale të “vjedhjes” në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal dhe dënimin e tij me 1 (një) vit burg.

Në zbatim të nenit 55 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Leonard Zeka me 3 (tre) vjet burg.

Në bazë të nenit 56/1 e 55/1 të K.Penal, bashkimin e dënimit më sipër me dënimin prej 7 (shtatë) vjet burg të dhënë me vendimin nr.75, datë 17.07.2001 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat e të mbetur në fuqi me vendimin nr.275, datë 15.11.2001 të Gjykatës së Apelit Vlorë, dhe dënimin përfundimisht të të pandehurit Leonard Zeka me 9 (nentë) vjet burg, duke filluar vuajtja e dënimit nga dita e ndalimit, datë 26.10.2000.

2. Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu, për vepren penale të “rrëmbimit ose mbajtjes peng të personit në rrethana lehtësuese” në bashkepunim, të parashikuar nga neni 109/a e 25 të K.Penal dhe dënimin e tij me 3 (tre) vjet burg.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Petrit Deliu për vepren penale të “vjedhjes” në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134 e 25 të K.Penal dhe dënimin e tij me 1 (nje) vit burg.

Në zbatim të nenit 55 të K.Penal, dënimin e të pandehurit Petrit Deliu me 3 (tre) vjet burg, duke i filluar vuajtja e dënimit nga dita e ndalimit, datë 26.10.2000.

Lënien në fuqi të vendimit nr.108, datë 24.03.2006, të Gjykatës së Apelit Vlorë për të gjykuarin Nderim Deliu.

Tiranë, më 02.10.2009

170




Shpresa Beçaj KryesuesePerikli Zaharia AnëtarIrma Bala AnëtareEvjeni Sinoimeri AnëtareSpiro Spiro AnëtarArdian Dvorani AnëtarBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarEvelina Qirjako AnëtareGuxim Zenelaj AnëtarMajlinda Andrea AnëtareAndi Çeliku AnëtarMirela Fana Anëtare

në seancën gjyqësore të datës 18.05.2009 dhe 19.05.2009 mori në shqyrtim çështjen penale, që i përket:

KËRKUES: MYSLYM NGLLUCI, i biri i Beqirit dhe i Xhines, i datelindjes 1976, lindur e banues ne Gjorm te Rrethit te Vlores, i padenuar, i mbrojtur nga avokat Harallamb Kule.GOGO SHENAJ, i biri i Mihalit dhe i Lumturise,

i datelindjes 1975, lindur dhe banues ne Gjorm te Rrethit te Vlores, i padenuar, i mbrojtur nga avokat Harallamb Kule.

A K U Z U A R:Se kane kryer vepren penale te

“Vjedhjes me arme ne bashkepunim”, parashikuar nga nenet 140 dhe 25 te K.Penal.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Vlore, me vendimin nr.70, date 27.03.2003, ka vendosur:Te deklaroje te pafajshem te pandehurin Myslym Nglluci, per vepren penale te vjedhjes me arme ne bashkepunim, parashikuar nga neni 140 dhe 25 i K.Penal.Te deklaroje te pafajshem te pandehurin Gogo Shenaj, per vepren penale te vjedhjes me arme ne bashkepunim, parashikuar nga neni 140 dhe 25 i K.Penal.

171

Gjykata e Apelit Vlore, me vendimin nr.212, date 11.07.2003, ka vendosur:Ndryshimin e vendimit nr.70, date 27.03.2003 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Vlore dhe denimin e te pandehurve Myslym Nglluci e Gogo Shenaj per vepren penale te vjedhjes ne bashkepunim, ne baze te nenit 140 dhe 25 te K.Penal dhe denimin e secilit te pandehur me 12 vjet burgim.

Gjykata e Larte, me vendimin nr.66, date 04.02.2004, ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.212, date 11.07.2003 te Gjykates se Apelit Vlore, qe ben fjale per te gjykuarit Myslym Nglluci dhe Gogo Shenaj.Kthimin e akteve te çeshtjes penale ne fjale per rishqyrtim, ne po ate gjykate, me tjeter trup gjykues.

Gjykata e Apelit Vlore, me vendimin nr.159, date 25.03.2005, ka vendosur:Ndryshimin e vendimit nr.70, date 27.03.2003 te Gjykates se Shkalles se Pare Vlore ne kete menyre:Deklarimin fajtor te te pandehurit Myslym Nglluci, per kryerjen e vepres penale te vjedhjes me arme, te kryer ne bashkepunim dhe ne baze te neneve 140 dhe 25 te K.Penal, te denohet me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor te te pandehurit Myslym Nglluci, per kryerjen e vepres penale te mbajtjes pa leje te armeve luftarake dhe ne baze te nenit 278/2 i K.Penal te denohet me 1 vit burgim.Ne baze te nenit 55 te K.Penal, perfundimisht i pandehuri Myslym Nglluci te denohet me 10 vjet burgim. Deklarimin fajtor te te pandehurit Gogo Shenaj, per kryerjen e vepres penale te vjedhjes me arme, te kryer ne bashkepunim dhe ne baze te neneve 140 dhe 25 te K.Penal, te denohet me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor te te pandehurit Gogo Shenaj, per kryerjen e vepres penale te mbajtjes pa leje te armeve luftarake dhe ne baze te nenit 278/2 i K.Penal, te denohet me 1 vit burgim.Ne baze te nenit 55 te K.Penal, perfundimisht i pandehuri Gogo Shenaj denohet me 10 vjet burgim. Urdherohet policia gjyqesore per zbatimin e ketij vendimi.

Gjykata e Larte, me vendimin nr.472, date 13.09.2006, ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.159, date 25.03.2005 te gjykates se apelit, duke e kthyer çeshtjen per rigjykim.

Gjykata e Apelit Vlore, me vendimin nr.1, date 19.01.2007, ka vendosur:Ndryshimin e vendimit nr.70, date 27.03.2003 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Vlore, ne kete menyre:Deklarimin fajtor te te pandehurit Myslim Nglluci, per vepren penale te “Vjedhjes me arme ne bashkepunim”, parashikuar nga nenet 140, 25 te K.Penal dhe denimin e tij me 10 vjet burgim.Deklarimin fajtor te te pandehurit Gogo Shenaj, per vepren penale te “Vjedhjes me arme ne bashkepunim”, parashikuar nga nenet 140, 25 te K.Penal dhe denimin e tij me 10 vjet burgim.

172

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit Vlore, kane paraqitur rekurs te gjykuarit Myslim Nglluci dhe Gogo Shenaj, nepermjet mbrojtesit te tyre, duke parashtruar keto shkaqe:

- Gjykata e Apelit Vlore ka zbatuar ne menyre te gabuar kerkesat e nenit 37 te K.Pr.Penale dhe te nenit 362, pika 2 te ketij Kodi, lidhur me deklarimet e shtetasit Myslim Nglluci te dhena para oficerit te policise gjyqesore, pa pranine e avokatit, duke i perdorur ato si prove fajesie ndaj te pandehurit gjate gjykimit te çeshtjes. Sipas nenit 37 te K.Pr.Penale, deklarimet qe tregojne vetpergjegjesi nuk mund te shfrytezohen kunder personit qe i ka bere.

- Edhe neni 362, pika 2 i K.Pr.Penale, percakton se keto thenie (ne policine gjyqesore) nuk perbejne prove per faktet qe pohohen ne to, por ato mund te vleresohen nga gjykata per te percaktuar besueshmerine e personit te pyetur.

- Gjykata e apelit ka interpretuar ne menyre te gabuar edhe kerkesat e nenit 370/1 te K.Pr.Penale, duke kundershtuar deklarimet e dhena nga te pandehurit ne gjykate, ku ato mohojne pjesemarrjen ne ngjarjen per te cilen akuzohen, duke marre per baze vetem deklarimin e bere perpara oficerit te policise gjyqesore.

- Gjykata e apelit ka vepruar ne kundershtim me nenin 152 te K.Pr.Penale, ne lidhje me çmuarjen e provave, duke u dhene atyre vlera te paracaktuara.

- Gjykata e apelit eshte udhehequr nga vleresime dhe opinione te krijuara jashte gjykimit, te pabazuara ne prova.

- Hetimi gjyqesor i kryer nga gjykata e apelit nuk ka qene i mjaftueshem. Ajo nuk ka hetuar ne lidhje me provat materiale te gjendura ne vendngjarje ne lidhje me ekzaminimin dhe analizen biologjike dhe daktiloskopike te tyre, te cilat do te perjashtonin çdo dyshim ne lidhje me autoret e vepres penale.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte, ne seancen gjyqesore te dates 04.02.2009, ka vendosur:

Kalimin e çeshtjes per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, per te unifikuar praktiken gjyqesore.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e çeshtjes nga gjyqtaret Evjeni Sinojmeri dhe Ardian Dvorani;

prokurorin prane Prokurorise se Pergjithshme, Bujar Sheshi, qe kerkoi lenien ne fuqi te vendimit te Gjykates se Apelit Vlore; mbrojtesin e te dy te gjykuarve, avokatin Harallamb Kule, i cili kerkoi prishjen e vendimit te gjykates se apelit dhe lenien ne fuqi te vendimit te gjykates se shkalles se pare; dhe pasi e biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËVendimi nr.1, date 19.01.2007 i Gjykates se Apelit Vlore eshte dhene ne zbatim te

gabuar te ligjit, prandaj duhet te prishet dhe aktet t’i kthehen per rishqyrtim po asaj gjykate, me tjeter trup gjykues.

Rezulton nga gjykimi i çeshtjes dhe vendimet e dhena ne Gjykaten e Rrethit Gjyqesor Vlore dhe Gjykaten e Apelit Vlore, se me date 09.04.2000, ne oret e para te mengjesit, ne afersi te fshatit Gernec te Rrethit te Vlores, tre persona te armatosur me arme zjarri dhe te maskuar kane vjedhur pasagjeret e nje furgoni dhe te nje autobuzi, te cilet kane pershkruar veprimet dhe karakteristikat e autoreve te vjedhjes, pa mundur t’i identifikojne ata.

Personat e armatosur dhe te maskuar kane dale ne kembe ne rrugen e fshatit Gjorm te Rrethit te Vlores, ku kane ndaluar automjetin e drejtuar nga deshmitari Arben Ajazi, te cilit i kane kerkuar t’i çonte ne fshatin Kote, po te atij rrethi. Ky deshmitar ka mundur te identifikoje vetem njerin prej tyre, shtetasin Teki Sehiti, i cili nuk ka mundur te merret ne

173

pyetje nga organi i akuzes, per shkak se, 9 dite pas ngjarjes, eshte vrare nga nje bashkefshatar i tij.

Pasi kane zbritur ne fshatin Kote, personat e armatosur dhe te maskuar kane zene prite ne vendin e quajtur “Qafa e Koroveshit”. Rreth ores 600 te mengjezit, kur aty ka kaluar furgoni i pare me pasagjere i drejtuar nga deshmitari Vero Rakipi, ata i kane dale perpara duke e detyruar te ndaloje dhe nen kercenimin e armeve u kane marre te gjitheve sendet me vlere dhe te hollat qe mbanin me vete. Me pas, ata kane urdheruar drejtuesin e mjetit te largohej me shpejtesi, per te ndaluar autobuzin me pasagjere qe po vinte drejt tyre. Perseri autoret e vepres kane detyruar pasagjeret te dalin nga autobuzi dhe nen kercenimin e armeve u kane marre te hollat dhe sendet me vlere. Duke qene se jane ndeshur me rezistencen e shoferit per te dorezuar shumen 210.000 leke qe kishte me vete per te zhdoganuar autobuzin, njeri nga personat e armatosur i ka qelluar atij prane kembeve per ta trembur dhe pasi ja kane marre dhe atij te hollat, i kane detyruar pasagjeret te hipin ne autobus dhe te largohen. Njekohesisht edhe personat e armatosur jane larguar ne kembe ne drejtim te fshatit Armonice dhe rruges, rreth 200 m larg vendit te ngjarjes, kane hedhur armet dhe maskat, si dhe nje aparat fotografik qe i kishin marre nje pasagjeri.

Gjate kqyrjes se vendngjarjes jane konstatuar dy gropa te shkaktuara nga qitje me arme zjarri, si dhe jane sekuestruar si prove materiale nje gezhoje model 56, nje kapuç leshi me ngjyre te zeze dhe nje triko e prere, me dy vrima te hapura.

Ne deklarimet e dhena ne cilesine e personit ndaj te cilit zhvillohen hetime, me 01.06.2000 (dy muaj pas ngjarjes), para oficerit te policise gjyqesore, por pa pranine e avokatit, i gjykuari Mylsym Nglluci ka pranuar qenien e tij si nje prej autoreve te vjedhjes me arme, si dhe ka implikuar si bashkeautore në të dhe te pandehurin tjeter Gogo Shenaj, si dhe te ndjerin Teki Seiti. Ai ka treguar ne detaje mekanizmin e ngjarjes, e cila perputhet me theniet e deshmitareve okulare.

I pyetur ne datat 12.06.2000 dhe 06.10.2000 me cilesine e te pandehurit, i gjykuari Myslym Nglluci ka mohuar pjesemarrjen e tij ne veper, duke pretenduar se procesverbalin e lartpermendur te deklarimeve ne cilesine e personit ndaj te cilit zhvilloheshin hetime e ka firmosur ne kushtet e ushtrimit te dhunes fizike nga policia.

Ne perfundim te hetimeve, organi i akuzes i ka kerkuar gjykates gjykimin e te pandehurve Myslym Nglluci dhe Gogo Shenaj per akuzen e vjedhjes me arme ne bashkepunim, te parashikuar nga neni 140 dhe 25 i Kodit Penal.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Vlore, ne rigjykim, me vendimin nr.70 te dates 27.03.2003, duke u mbeshtetur ne shkronjen “d” te nenit 388 te Kodit te Procedures Penale, ka vendosur te deklaroje te pafajshem te dy te gjykuarit, te pandehurit Myslym Nglluci dhe Gogo Shenaj, te akuzuar per vepren penale te vjedhjes me arme ne bashkepunim, parashikuar nga neni 140 dhe 25 i Kodit Penal.

Kjo gjykate ka ardhur ne perfundimin se nga gjykimi vertetohet qe fakti ekziston dhe se perben veper penale, por nuk provohet qe te pandehurit te kene kryer vepren penale per te cilen jane akuzuar. Ajo arsyeton se kryerja e vepres penale dhe mekanizmi i saj vertetohet plotesisht nga procesverbalet e kqyrjes se vendit te ngjarjes, provat materiale te gjetura ne vendngjarje, si dhe theniet e deshmitareve te demtuar.

Por, nga ana tjeter, gjykata arsyeton se nuk i rezulton te vertetohet qe kjo veper penale te jete kryer nga te gjykuarit. Sipas gjykates “gjate shqyrtimit gjyqesor gjykata pranoi te lexohet procesverbali i pyetjes se te pandehurit Myslym Nglluci, pa pranine e avokatit, si dhe ato ne prani te avokatit e te perfshiheshin ne fashikullin e gjykimit, por ne varesi edhe te provave te tjera gjykata nuk e merr per baze per te percaktuar fajesine e te pandehurit, kjo bazuar ne nenin 37 te K.Pr.Penale ...”. Prova te tjera, sipas kesaj gjykate, jane disa deshmi te mbrojtjes, sipas te cilave ne kohen e kryerjes se vepres penale i pandehuri Myslim Nglluci ndodhej ne banesen e tij. Ndersa per te pandehurin tjeter Gogo Shenaj, gjykata çmoi si te

174

provuar nga nje vertetim i pleqesise se fshtatit dhe nje gjobe e policise italiane ndaj tij e dates 18.09.1999 dhe e shlyer ne 16.11.2000, se ne kohen e kryerjes se vepres penale, ky i pandehur gjendej jashte territorit shqiptar, ne Republiken e Italise, ku ai jeton prej vitit 1999. Kjo gjykate shprehet edhe per mangesi ne hetim, sikurse jane: moskryerja e ekspertimit biologjik dhe atij daktiloskopik, perkatesisht per kapuçet dhe aparatin fotografik te gjetur ne vendngjarje.

Edhe Gjykata e Apelit Vlore, ne rigjykim, ndonese ngjarjen e dates 09.04.2000 e pranon te provuar ne te njejten rrethana fakti si gjykata e shkalles se pare, ne ndryshim nga kjo e fundit, vjen ne perfundimin se eshte vertetuar qe kjo veper penale eshte kryer nga te dy te gjykuarit.

Gjykata e apelit shprehet se gjykata e shkalles se pare, duke zbatuar gabim ligjin (nenin 37 te K.Pr.Penale), ka çmuar te paperdorshme si prove procesverbalin e deklarimeve te dates 01.06.2000 te bera nga i gjykuari Nglluci perpara oficerit te policise gjyqesore ne cilesine e personit ndaj te cilit zhvillohen hetime. Sipas gjykates se apelit, neni 37 ka te beje me ndalimin e perdorimit te deklarimeve te meparshme qe tregojne vetepergjegjesi. Por ne çeshtjen objekt gjykimi, deklarimet jane bere ne cilesine e personit ndaj te cilit zhvillohen hetime, duke ia bere te ditur kete fakt e pozite proceduriale, si dhe te drejten e mbrojtjes me avokat.

Prandaj gjykata e apelit, duke i gjetur deklarimet e bera nga i gjykuari Nglluci “ne perputhje me nenin 296, pika 2 te K.Pr.Penale, nepermjet perdorimit te tyre dhe ne zbatim te nenit 370 te K.Pr.Penale, pika 1, i kundershton deklarimet e dhena nga te pandehurit ne gjykim, ku ata mohojne pjesemarrjen ne ngjarje”. Njekohesisht, gjykata e apelit i ka çmuar te pabesueshme provat me deshmitare se i gjykuari Nglluci ka qene ne banese ne kohen e kryerjes se vepres penale, si dhe provat e mbrojtjes se te gjykuarit Shenaj se ai ne te njejten kohe ndodhej ne Itali si te lidhura me fakte te ndodhura pas kryerjes se vepres penale. Perfundimisht, gjykata e apelit ka ndryshuar vendimin e gjykates se shkalles se pare, duke i deklaruar fajtore dhe denuar te pandehurit per kryerjen e vepres penale te vjedhjes me arme, ne bashkepunim, sipas nenit 140 dhe 25 te K Penal.

Kunder vendimit te gjykates se apelit, te dy te gjykuarit, nepermjet mbrojtjesit te tyre, kane parashtruar rekurs ne Gjykaten e Larte. Ne thelb, ata pretendojne se gjykata e apelit ka zbatuar gabim nenin 37 dhe 262 pika 2 te K.Pr.Penale, sepse deklarimet qe tregojne vetepergjegjesi, te bera pa pranine e avokatit, nuk mund te shfrytezohet kunder personit qe i ka bere dhe se keto thenie nuk perbejne prove per faktet qe pohohen ne to. Po keshtu, ata pretendojne se gjykata e apelit ka vepruar ne kundershtim edhe me nenin 152, duke u dhene disa provave vlere te paracaktuar. Hetimi mbi provat materiale te gjetura ne vendin e ngjarjes, te kerkuara nga ana e mbrojtjes, nepermjet ekspertimit biologjik dhe daktiloskopik, do te perjashtonin çdo dyshim mbi autoret e vepres penale.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte, duke patur parasysh rrethanat e çeshtjes, sjelljen dhe qendrimet e gjykatave dhe te paleve, veçanerisht kundershtite mes dy gjykatave, ku ajo e apelit mban qendrimin se pozicioni i te gjykuarit si person ndaj te cilit zhvillohen hetime njehsohet me ate te te pandehurit, duke i vleresuar theniet e tij si prove dhe deklaruar dy te gjykuarit fajtore; duke çmuar se ndodhej perpara nje qendrimi unifikues te mbajtur nga Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte me vendimin nr.3 te vitit 2002; ne seancen gjyqesore te dates 04.02.2009, ka vendosur qe çeshtja te kaloje per shqyrtim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte lidhur me kuptimin dhe interpretimin e dispozites se nenit 37 te Kodit te Procedures Penale, duke parashtruar per shqyrtim sa vijon:

1. Personi ndaj te cilit zhvillohen hetime dhe personi qe merr cilesine e te pandehurit sipas kerkesave te nenit 34 te K.Pr.Penale a njehsohen gjate procesit penal, pra kane te njejtat te drejta dhe detyrime apo jane subjekte te ndryshme te ketij proçesi?

175

2. Rregullat procedurale te percaktuara ne nenin 37 te K.Pr.Penale a shtrihen edhe ne rastin kur personi qe deshmon eshte person ndaj te cilit zhvillohen hetime?

Pasi shqyrtuan çeshtjen, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte i gjejne te mbeshtetura ne ligj disa nga pretendimet e parashtruara ne rekurs nga te gjykuarit dhe vleresojne se eshte vendi qe vendimi i dhene nga Gjykata e Apelit Vlore te prishet dhe aktet t’i kthehen per rishqyrtim po asaj gjykate, me tjeter trup gjykues.

Kolegjet e Bashkuara, pavaresisht nga menyra konfuze e formulimit dhe parashtrimit ne rekurs, gjejne te mbeshtetur ne ligj pretendimin e te gjykuarve se marrja ne pyetje e te gjykuarit Myslym Nglluci ne cilesine e personit ndaj te cilit zhvillohen hetimet, pa pranine e detyrueshme te mbrojtjesit, sipas nenit 296 te K.Pr.Penale, e ben te paperdorshme ate si prove te akuzes. Nga ana tjeter, Kolegjet çmojne si te pambeshtetur argumentin e te gjykuarve se ne kete rast eshte shkelur edhe neni 37 i ketij Kodi. Nderkohe qe Kolegjet e Bashkuara gjejne te mbeshtetur ne ligj pretendimin e ngritur ne rekurs, ne perseritje te asaj te ngritur edhe gjate shqyrtimit gjyqesor ne te dy shkallet e gjykimit, se jemi perpara nje hetimi jo te plote gjyqesor, sepse nuk eshte hetuar ne lidhje me provat materiale te gjendura ne vendngjarje persa i perket ekzaminimit dhe ekspertimit biologjik dhe daktiloskopik te tyre, te cilat do te perjashtonin çdo dyshim ne lidhje me autoret e vepres penale.

Ne rekurs, te gjykuarit pretendojne se ndryshe nga gjykata e shkalles se pare, gjykata e apelit ka zbatuar gabim ligjin kur nuk ka patur parasysh dispoziten e nenit 37 te K.Pr.Penale, ne baze te te cilit ndalohet perdorimi i deklarimeve te meparshme qe tregojne vetepergjegjesi e te marra pa pranine e avokatit. Sipas mbrojtjes se tyre, kjo dispozite gjen zbatim per te gjithe ata qe nuk kane cilesine proceduriale te te pandehurit dhe, ne kete çeshtje, ne kohen e dhenies se deklarimeve, i gjykuari Myslym Ngullci nuk ishte ne poziten procedurale te te pandehurit.

Por, Kolegjet e Bashkuara çmojne se drejt ka arsyetuar gjykata e apelit qe ne çeshtjen objekt gjykimi nuk gjen zbatim neni 37 i K.Pr.Penale, sepse nuk jemi perpara nje deshmie por nje deklarimi te dhene ne cilesine e personit ndaj te cilit zhvillohen hetimet, duke ia bere te ditur kete cilesi dhe dyshimin se mund te jete autor i vepres penale.

Ne nenin 37 parashikohet se: “Kur para autoritetit procedues një person, që nuk është marrë si i pandehur, bën deklarime, nga të cilat dalin të dhëna për inkriminim në ngarkim të tij, autoriteti procedues ndërpret pyetjen, duke e paralajmëruar se pas këtyre deklarimeve mund të zhvillohen hetime ndaj tij dhe e fton të caktojë një mbrojtës. Deklarimet e mëparshme nuk mund të shfrytëzohen kundër personit që i ka bërë”.

Kolegjet e Bashkuara vleresojne se qellimi i kesaj dispozite eshte te garantoje personat qe, vullnetarisht apo me kerkesen e autoritetit procedues, permbushin detyrimin ligjor per t’u paraqitur perpara ketij autoriteti per te bere deklarime, por qe, nepermjet tyre, japin te dhena sipas te cilave vetengarkohen me pergjegjesi penale. Ne rrethana te tilla, autoriteti procedues, sipas nenit 141 te Kushtetutes, nga njera ane ka detyrimin te ushtroje ndjekjen penale. Por, nga ana tjeter, ne respektim edhe te nenit 31 dhe 32 te saj, ka edhe detyrimin te nderprese pyetjen e personit dhe vijimin e deklarimeve te tij, me qellim qe ai te vihet menjehere ne dijeni se pas atyre deklarimeve mund te jete subjekt mbi te cilin do te zhvillohen hetime, duke i bere te njohur te drejtat perkatese per t’u mbrojtur dhe veçanerisht ftesen per te caktuar avokat.

Ne kete kuptim, dispozita e nenit 37 te K.Pr.Penale gjen zbatim per ata persona te cilet as nuk jane marre te pandehur dhe as nuk jane ne cilesine e personave ndaj te cileve zhvillohen hetime. Pika 4 e nenit 34 parashikon ne menyre te qarte se: “Dispozitat, qe zbatohen per te pandehurin, zbatohen edhe per personin nen hetim, me perjashtim te rasteve kur ky Kod parashikon ndryshe ......”. Ne interpretim te kesaj dispozite rrjedh perfundimi se, krahas barazimit ne te drejta dhe garanci, perjashtimi ka te beje me ato situata e veprime proceduriale te cilat jane te lidhura pazgjidhshmerisht vetem me poziten proceduriale te te

176

pandehurit, pra me ato qe veprime dhe akte qe ndodhin, kryhen dhe duhet te kryhen vetem pas njoftimit te akuzes dhe aktit te marrjes se tij si i pandehur.

Persa i perket interpretimit te drejte te ligjit, lidhur me elementet e perbashket dhe dallues te kuptimit e te pozites specifike proceduriale penale te “personit te cilit i atribuohet vepra penale”, “personit ndaj te cilit zhvillohen hetime” dhe “te pandehurit”, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte jane shprehur me pare me vendimin unifikues nr.3, date 27.09.2002, vendim pas te cilit, edhe ligjvenesi ka nxjerre, ndermjet te tjerave, piken 4 si shtese e nenit 34 te K.Pr.Penale.

Si rrjedhim i arsyetimit te mesiperm, Kolegjet e Bashkuara vijne ne perfundimin se jo vetem marrin qarte pergjigje te dyja pyetjet e parashtruara nga Kolegji Penal per efekte te njehsimit te praktikes gjyqesore, por edhe se ne kete menyre konkludohet qe nuk eshte vendi per qendrim te metejshem unifikues nga ana e ketyre Kolegjeve. Prandaj keto Kolegje vendosen te mos shprehen per unifikim te praktikes gjyqesore, por te mjaftohen vetem me verifikimin e shkaqeve te ngritura ne rekurs dhe pretendimet e paleve ne gjykim.

Keshtu, ne rekurs, te gjykuarit kane kundershtuar vendimin e gjykates se apelit duke pretenduar edhe se jane te paperdorshme deklarimet e te gjykuarit Nglluci te bera perpara oficerit te policise gjyqesore ne daten 01.06.2000. Prania e mbrojtjes ne pyetjen e te gjykuarit, sipas nenit 296, pika 1, ishte e detyrueshme.

Gjykata e apelit ka arsyetuar se pyetja e te gjykuarit Nglluci eshte bere ne cilesine e personit nen hetim, duke iu bere paraprakisht e ditur kjo cilesi dhe e drejta e mbrojtjes me avokat. Kjo gjykate i ka gjetur deklarimet e bera nga i gjykuari ne perputhje me nenin 296, pika 2 te K.Pr.Penale dhe, nepermjet perdorimit te tyre, ne zbatim te nenit 370 te ketij Kodi, kundershton deklarimet e dhena me pas ne cilesine e te pandehurit, ku mohohet pjesemarrja ne ngjarje.

Kolegjet e Bashkuara vleresojne se pretendimi i parashtuar ne rekurs duhet te pranohet pasi arsyetimi i gjykates se apelit ne kete aspekt eshte rrjedhoje e zbatimit te gabuar te ligjit. Kjo gjykata ne menyre te gabuar i eshte referuar dispozites se pikes 2 te nenit 296 te K.Pr.Penale. Nisur nga rrethanat e faktit dhe aktet e pranuara nga vete gjykatat per te vleresuar perdorshmerine ose jo te te dhenave te marra nga oficeri i policise gjyqesore prej personit ndaj te cilit zhvillohen hetime, gjykata e apelit duhet te mbeshtetej ne piken 1 te nenit 296 te ketij Kodi.

Nderkohe qe gjykata e shkalles se pare ka zbatuar ne menyre te gabuar, duke ngaterruar qellimin dhe fushen e zbatimit te neneve 37 dhe 296, edhe gjykata e apelit arsyeton gabim, duke mos bere dallimin e qellimit dhe zbatimit te seciles prej tre pikave qe permban dispozita e nenit 296. Per rrjedhoje, gjykata e apelit ka ardhur ne nje perfundim te gabuar mbi perdorshmerine e deklarimeve te bera nga i gjykuari Nglluci para oficerit te policise gjyqesore ne daten 01.06.2000.

Ne nenin 296 parashikohet se:“1. Oficerët e policisë gjyqësore marrin të dhëna nga personi ndaj të cilit

zhvillohen hetimet në praninë e detyrueshme të mbrojtësit të tij. Kur mbrojtësi nuk është gjetur ose nuk është paraqitur, policia gjyqësore kërkon nga prokurori që të caktojë një mbrojtës tjetër.

2. Në vendin e ngjarjes ose në veprat penale të dukshme, oficerët e policisë gjyqësore, edhe pa praninë e mbrojtësit, mund të marrin nga personi ndaj të cilit zhvillohen hetimet, qoftë edhe i arrestuar në flagrancë ose i ndaluar, të dhëna të nevojshme për vazhdimin e hetimeve.

3. Policia gjyqësore mund të marrë deklarata nga personi ndaj të cilit zhvillohen hetimet, por nuk lejohet përdorimi i tyre në gjykim, me përjashtim të rastit kur kundërshtohet përmbajtja e deponimit të bërë para gjykatës”.

177

Kolegjet e Bashkuara verejne se neni 296 perfshihet ne kreun IV, Titulli VI, Pjesa e Dyte e K.Pr.Penale mbi veprimet me nisme te policise gjyqesore. Ky nen trajton rastet se kur oficeri i policise gjyqesore merr te dhena nga personi nen hetim, menyren dhe kushtet e marrjes se te dhenave per çdo rast, qellimin dhe perdorshmerine e ketyre te dhenave per efekte te vazhdimit te hetimeve dhe ne gjykim.

Sipas rastit (dhe si rregull pas kryerjes se veprimeve eventuale te identifikimit te personit ndaj te cilit zhvillohen hetimet), me synim perfitimin e te dhenave te dobishme per qellimet e vijimit te metejshem te hetimit te çeshtjes, oficeret e policise gjyqesore kane te drejte te marrin te dhena (deklarime) prej tij, te cilat normalisht jane te natyres se informacioneve te para e me karakter te pergjithshem. Keto te dhena merren edhe nga persona te tjere qe mund te tregojne te dhena te dobishme per qellimet e hetimit (neni 297).

Ne rastin e pikes 1 te nenit 296, veprimi i marrjes se te dhenave, i cili nuk ka per qellim te jete mjet i marrjes ne pyetje dhe per ngarkimin e tij me pergjegjesine penale per kryerjen e vepres, behet vetem ne kushtet kur personi nen hetim eshte ne gjendje te lire dhe vetem ne pranine e detyrueshme te mbrojtesit te caktuar prej tij ose kryesisht, pasi t’i jete bere paraprakisht e njohur kjo pozite dhe e drejta deklarimeve vetem ne pranine e mbrojtjesit. Sipas pikes 1, marrja e te dhenave behet mbi nismen e vete oficerit te policise gjyqesore dhe, per t’i sherbyer qellimeve per te cilat eshte e lejuar (por veçanerisht atyre te nenit 370), duhet te dokumentohet me ane te procesverbalit (neni 303/2/b). Te dhenat e marra ne respektim te kushteve te lartpermendura kane vlera vetem per qellime te informimit ne funksion te hetimit te çeshtjes. Ato nuk kane vleren e proves perveçse kur leximi, perdorimi i tyre per qellime te provueshmerise, lejohet nga gjykata gjate gjykimit ne fazen e marrjes se provave, ne zbatim te nenit 370 te K.Pr.Penale.

Ne rastin e pikes 2 te nenit 296, ne ndryshim nga pika 1, marrja e te dhenave behet edhe pa pranine e mbrojtesit, por edhe nese personi ndaj te cilit zhvillohen hetimet eshte ne gjendje arresti ne flagrance, apo ndalimi. Oficeri i policise gjyqesore mund te kryeje kete veprim me personin nen hetim ne vendin e ngjarjes. Po keshtu edhe ne rastin e veprave te dukshme, pra atehere kur ardhja ne dijeni per kryerjen e vepres eshte e qarte, e dukshme dhe ne aspektin kohor menjehere pas kryerjes se saj. Ne kete rast do te kuptohet se marrja e te dhenave mund te realizohet edhe ne vend tjeter te ndryshem nga vendi i ngjarjes. Ne rrethana te tilla, ne mungese te kushteve thelbesore garantuese per te drejtat e njeriut, gjendjes se lire apo pranise se mbrojtesit, duke qene se ligji (neni 292, pika 2) nuk kerkon pranine e tij, ekziston pengesa (ndalimi) e dokumentimit te te dhenave te marra ne procesverbal (neni 303.2.b), aq me teper per qellime te perdorimit te tyre per efekte provueshmerie (neni 370). Informacioni i perfituar ne kete menyre sherben vetem per qellime te vijimit te menjehershem e te metejshem te hetimeve.

Ne rastin e pikes 3, ne ndryshim nga pika 1, nuk jemi perpara nismes se oficerit te policise gjyqesore, por thjesht para marrjes se atyre te dhenave sikurse deklarohen e parashtrohen, me vullnet te lire, te qarte e te pavesuar, me nismen e vete personit nen hetim. Dhenia e ketyre deklarimeve nuk kushtezohet me qenien e personit nen hetim ne gjendje te lire dhe as me pranine e detyrueshme te mbrojtjesit. Kjo per shkakun se, deklarimi i rregullt me nismen e vete personit nen hetim, perben nje mjet, menyre te zgjedhur prej tij per vetembrojtje apo bashkepunim me autoritetin procedues ne funksion te kerkimit te se vertetes. Te dhenat e marra nga personi ndaj te cilit zhvillohen hetimet dokumentohen rregullisht ne procesverbal (neni 303/2/b) dhe, perveçse sherbejne gjate hetimeve paraprake, lejohet perdorimi i tyre perjashtimisht edhe ne gjykim ne rastin e kundershtimeve sipas nenit 370 te K.Pr.Penale.

178

Ne veshtrim te interpretimit si me siper te nenit 296 te K.Pr.Penale, duke qene se ne çeshtjen objekt gjykimi, proçesverbali i dates 01.06.2000 i deklarimeve te personit nen hetim, te gjykuarit Mylsym Nglluci, eshte nje veprim i kryer me nismen e oficerit te policise gjyqesore, ne zyren e ketij te fundit dhe rreth dy muaj pas kryerjes se vepres penale, Kolegjet e Bashkuara vijne ne perfundimin se jemi perpara rastit te parashikuar nga pika 1 e nenit 296. Por, njekohesisht, Kolegjet çmojne se marrja e te dhenave eshte kryer ne shkelje te kushtit thelbesor te kesaj dispozite, pra ne mungese te pranise se detyrueshme te mbrojtesit. Keto te dhena jane te paperdorshme per efekte provueshmerie ne gjykim ne kombinim me nenin 370 te K.Pr.Penale. Prandaj, vendimi i gjykates se apelit ne pjesen qe ka vendosur perdorimin si prove te ketyre te dhenave eshte rrjedhoje e interpretimit dhe zbatimit te gabuar te ligjit.

Gjate gjykimit ne shkalle te pare dhe ne apel, te gjykuarit, nepermjet mbrojtesit te tyre, krahas kundershtimit te perdorimit si prove te proçesverbalit te permendur ne paragrafin me siper, vijemesisht ka pretenduar se kryerja e ekspertimeve biologjike dhe daktiloskopike mbi prova te gjetura ne vendin e ngjarjes do te vertetonte perfundimisht pafajesine e tyre.

Rezulton nga aktet e dosjes dhe vendimet e gjykatave se, ne afersi te vendit te ngjarjes, krahas te tjerave, jane gjetur edhe dy kapuçe qe vertetohet se jane perdorur nga autoret e vepres per kryerjen e saj. Ne rrethana te tilla, duke patur parasysh pretendimet e te gjykuarve per ekspertim dhe njekohesisht kundershtimin e tyre per perdorshmerine e proçesverbalit te pyetjes se te gjykuarit Nglluci, si prova e vetme qe i implikon direkt te gjykuarit si autore te vepres, ishte me se e dukshme dhe nevojshme qe gjykatat te permbushnin rolin e tyre perjashtimor, te parashikuar nga neni 366 e 367 i K.Pr.Penale, nepermjet disponimit kryesisht per marrjen e provave te reja, veçanerisht duke caktuar ekspertimin biologjik te kapuçave te gjetur e marre ne afersi te vendit te ngjarjes. Mospermbushja e ketij detyrimi ligjor perben zbatim te gabuar te ligjit dhe e ben hetimin gjyqesor jo te plote, me shkelje proceduriale qe kane ndikuar ne dhenien e vendimit, sipas shkronjave “a” e “c” te nenit 432 te K.Pr.Penale. Njekohesisht, gjykata e apelit nuk ka arsyetuar dhe as nuk ka dhene pergjigje ne vendimin e saj se perse nuk e ka marre parasysh kete pretendim dhe te tjera te kesaj natyre qe i jane parashtruar nga palet ndergjyqese (neni 383 i K.Pr.Penale).

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne mbeshtetje te shkronjes “ç” te nenit 441

te Kodit te Procedures Penale,

V E N D O S Ë NPrishjen e vendimit nr.1, date 19.01.2007 te Gjykates se Apelit Vlore dhe kthimin e

akteve per rishqyrtim po asaj gjykate, me tjeter trup gjykues.

Tiranë, më 19.05.2009

179




Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnetarSpiro Spiro AnetarEvjeni Sinoimeri AnetareBesnik Imeraj AnetarArdian Dvorani AnetarFatos Lulo AnetarArdian Nuni AnetarGuzim Zenelaj AnetarMajlinda Andrea AnetareAndi Çeliku AnetarArjana Fullani AnetareEvelina Qirjako AnetareMirela Fana Anetare

në seancen gjyqesore te dates 24.06.2009 morën në shqyrtim çështjen penale me:

KËRKUES: ERJON DULAJ

OBJEKTI:Kundërshtim i vendimit nr.2, date 06.01.2009

të Gjykatës së Apelit per Krime te Renda Tirane për caktimin e mases se sigurimit.

A K U Z U A R:Per vepren penale te parashikuar

nga nenet 283/a/2 dhe 278/a/2 te K.Penal,

Gjykata e Shkallës së Parë per Krime te Renda Tirane, me vendimin nr.252, date 11.12.2008 ka vendosur:

Caktimin e masës se sigurimit personal “Arrest ne burg” ndaj personit nen hetim Erjon Dulaj, pasi dyshohet se ka kryer veprat penale te parashikuara nga nenet 283-a/2 dhe 278-a/2 te K.Penal.Kunder ketij vendimi lejohet ankim ne Gjykaten e Apelit per Krime te Renda Tirane brenda 10 diteve, duke filluar ky afat nga dita e zbatimit te vendimit.

Gjykata e Apelit per Krime te Renda Tirane, me vendimin nr.2, date 06.01.2009 ka vendosur:

Mospranimin e ankimit ndaj vendimit nr.252, date 11.12.2008 te Gjykates se Shkalles se Pare per Krime te Renda Tirane.

180

Kunder ketij vendimi, ka paraqitur rekurs mbrojtesi i caktuar kryesisht nga personi nen hetim Erjon Dulaj dhe ka kerkuar prishjen e tij, duke paraqitur keto shkaqe:

- Eshte shkelur nje nga te drejtat themelore te shtetasve dhe qe lidhet me nje proçes te drejte, te hapur dhe te barabarte.

- Gjykata e apelit duhet ta shqyrtonte çeshtjen, pasi ankimi eshte paraqitur brenda afatit dhe pasi kemi marre dijeni per vendimin e shkalles se pare.

- Masa e sigurimit personal eshte vendosur jashte afateve proceduriale te hetimit.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjuan relacionin e gjyqtareve Spiro Spiro dhe Ardian Dvorani; prokurorin

Artur Selmani, qe kerkoi lenien ne fuqi te vendimit te Gjykates se Apelit per Krime te Renda Tirane; av. Sazan Aliko, qe kerkoi prishjen e te dy vendimeve dhe rrezimin e kerkeses per caktim te mases se sigurimit personal “arrest ne burg” per te pandehurin Erjon Dulaj dhe si shqyrtoi ne teresi çeshtjen,

V Ё R E J N ЁOrgani i Prokurorise Vlore ka filluar procedimin penal ne ngarkim te shtetasit Erjon

Dulaj, duke e akuzuar per kryerjen e vepres penale te parashikuar nga nenet 283/a-2 dhe 278/a-2 te K.Penal. Duke arsyetuar se ekzistojne dyshime te bazuara ne prova se ky shtetas, ne bashkepunim edhe me persona te tjere, ka tentuar te trafikoje lende narkotike dhe arme, organi i akuzes ka kerkuar ne gjykate qe ndaj tij te caktohet si mase sigurimi personal ajo e “arrestit ne burg”.

Gjykata e Shkalles se Pare per Krime te Renda Tirane, duke çmuar se ekzistojne kushtet qe kerkon dispozita e nenit 228/1 te K.Pr.Penale dhe pasi ka vleresuar kriteret qe kerkon dispozita e nenit 229 dhe 230 te K.Pr.Penale, ka caktuar ndaj personit nen hetim si mase te sigurimit personal ate te “arrestit ne burg”. Vendimi eshte dhene ne mungese te personit nen hetim.

Pasi eshte vene ne dijeni te ketij vendimi (sipas mbrojtjes, dijenia eshte marre pasi organet e policise kane shkuar ne shtepine e tij per te ekzekutuar vendimin e gjykates), mbrojtesi i caktuar kryesisht nga personi nen hetim, Erjon Dulaj, ka paraqitur ankim ne Gjykaten e Apelit per Krime te Renda Tirane.

Kjo gjykate, me arsyetimin se ndaj ketij vendimi, mbrojtesi nuk legjitimohej per te ushtruar ankim, pasi nuk ishte njoftuar sipas dispozitave procedurale penale, ka vendosur mospranimin e ankimit.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte, duke konstatuar se, ne praktiken e disa gjykatave, por edhe nga Kolegji Penal i Gjykates se Larte, interpretimi i pikave 1 dhe 2 te nenit 249 te K.Pr.Penale eshte i ndryshem, vendosi te dergoje çeshtjen per gjykim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte per njehsimin e praktikes, duke shtruar per unifikim:

1. Vendimi per caktimin e mases se sigurimit personal ndaj nje personi ne mungese a eshte i ankimueshem para se te ekzekutohet?

2. Nese personi, ndaj te cilit eshte vendosur masa e sigurimit personal, vihet ne dijeni te vendimit te gjykates jo ne menyren qe percakton neni 141 i K.Pr.Penale dhe i fshihet ekzekutimit te ketij vendimi, a ka te drejte ta ankimoje ate para se te ekzekutohet?

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, çmojne se perfundimi i arritur nga Gjykata e Apelit per Krime te Renda Tirane, e cila ka vendosur mospranimin e ankimit kunder vendimit nr.252, date 11.12.2008 te Gjykates se Shkalles se Pare per Krime te Renda Tirane, vjen si rezultat i kuptimit dhe zbatimit te gabuar te dispozitave ligjore qe lidhen me menyren e caktimit te masave te sigurimit, verifikimit te tyre nga gjykata dhe te drejtes se ankimit qe kane palet ne kete lloj gjykimi.

181

Kodi i Procedures Penale ka parashikuar dy menyra per caktimin e masave te sigurimit personal. Menyra e pare, dhe qe eshte rregulli per caktimin e masave te sigurimit, eshte ajo qe parashikohet nga neni 244 e vijues i ketij Kodi. Sipas ketij rregullimi eshte prokurori, i cili, mbasi ka vleresuar ne menyre te njeanshme se ne ngarkim te personit ndaj te cilit zhvillohen hetimet per nje veper te caktuar penale ekziston dyshimi i bazuar ne prova per kryerjen e vepres penale, duke patur parasysh kushtet dhe kriteret qe parashikon Kodi i Procedures Penale, ne nenet 228 e vijues te tij, i ben kerkese gjykates qe te caktoje nje mase sigurimi personal, me qellim qe te garantoje nevojat e sigurimit. Ne kete rast gjykata verifikon nese ekzistojne realisht nevojat e sigurimit dhe nese ekzistojne kushtet per caktimin e mases se sigurimit personal dhe duke verifikuar rrethanat faktike percakton llojin e mases se sigurimit ne perputhje me kriteret ligjore, me kushtin e vetem qe masa te mos jete me e rende se ajo qe kerkohet nga prokurori.

Kjo procedure qe ndiqet per caktimin e mases se sigurimit nuk bazohet ne parimin e kontradiktorialitetit dhe nuk garantohen te drejta themelore qe ka personi ndaj te cilit caktohet masa e sigurimit per t’u degjuar, per t’u mbrojtur vete ose me avokat, per te ngritur pretendime dhe paraqitur prova, pasi ne vetvete kjo procedure e caktimit te mases se sigurimit nuk eshte nje gjykim i mirefillte, me elementet qe ai ka te percaktuar sipas Kodit te Procedures Penale, per shkak se, nevojat e sigurimit, kete faze te procedimit e konsiderojne sekret dhe nuk e detyrojne as prokurorin dhe as gjykaten te njoftojne te pandehurin dhe mbrojtesin e tij lidhur me kete veprim procedurial. Ky rregullim ligjor eshte logjik, sepse ne themel do te garantoje qe nje person qe dyshohet te kete kryer nje veper penale, te mos kryeje nje veper tjeter, te mos vere ne rrezik marrjen ose vertetesine e proves, apo t’i largohet dhe shmanget procedimit penal. Keto jane dhe shkaqet qe prokurori, edhe pse nuk kemi nje gjykim me pale, duhet t’ia parashtroje dhe provoje gjykates se ekzistojne se bashku ose veçmas kushtet dhe kriteret per caktimin e nje mase te sigurimit personal.

Te drejtat e te pandehurit per t’u garantuar nje proçes i rregullt me zbatimin e normave kushtetuese dhe atyre nderkombetare per te mbrojtur dhe garatuar lirite ne nje procedim penal, ligjvenesi i ka percaktuar ne nje faze te dyte, e cila parashikohet ne nenin 248 te K.Pr.Penale, sipas te ciles gjykata detyrohet qe, jo me vone se tre dite nga zbatimi i mases, te marre ne pyetje personin per te cilin eshte vendosur arresti ne burg ose ne shtepi dhe nepermjet kesaj te verifikoje kushtet dhe kriteret per zbatimin e kesaj mase ne raport me nevojat e sigurimit. Menyra e dyte, qe K.Pr.Penale parashikon per caktimin e masave te sigurimit pergjithesisht, eshte nepermjet verifikimit te veprimeve me inisiative te policise gjyqesore ne rastet e arrestimit ne flagrance, apo te ndalimit te personit te dyshuar per nje veper penale, i cili ka rrezik ikje. Ne kete rast, gjykata kryen dy funksione brenda nje gjykimi, se pari verifikon nese veprimet per heqjen e lirise se personit jane ose jo ne perputhje me ligjin, nga ana tjeter, mbi kerkesen e prokurorise, gjykata verifikon nese nevojat e sigurimit e kerkojne ose jo qe ndaj personit te caktohet nje mase sigurimit personal. Ky gjykim, si per fazen e pare te tij, ashtu dhe per fazen e dyte eshte nje gjykim qe bazohet mbi parimet e procedimit penal dhe gjykata e zhvillon gjykimin me prezencen si te prokurorit ashtu edhe te personit te ndaluar ose te arrestuar, ku te dyja paleve, si akuzes edhe mbrojtjes, i garantohet e drejta qe pretendimet e tyre t’ia parashtrojne gjykates ne menyre te barabarte, duke ju dhene e drejta te paraqesin prova dhe te kundershtojne njera tjetren, bazuar ne parimin e nje proçesi te rregullt gjyqesor.

Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte e çmuan te parashtrojne sa me siper, ne menyre te permbledhur procedurat e ndryshme te caktimit te mases se sigurimit, me qellim qe te evidentojne dallimin thelbesor qe ato kane me njera tjetren, por qe pavaresisht nga kjo, ne thelb, ne asnjerin rast, e drejta kushtetuese per te ankuar vendimin e gjykates nuk mohohet.

182

Eshte e vertete se ne rastin e caktimit te mases se sigurimit personal jo si perjashtim, pra jo ne kushtet e flagrances, kerkesa e prokurorit dhe vendimi i gjykates nuk i njoftohen personit ndaj te cilit kerkohet apo vendoset caktimi i nje mase sigurimi. Keto jane veprime sekrete, te cilat per shkak se masa duhet te ekzekutohet dhe per shkak se marrja dijeni perpara ekzekutimit nga personi ndaj te cilit eshte caktuar nje mase mund ta bente te pamundur ekzekutimin e saj, nuk kerkojne njoftimin paraprak te personit. Jo pa qellim ligjvenesi ka parashikuar qe te drejtat, personi ndaj te cilit eshte caktuar nje mase sigurimi ne keto kushte, mund t’i mbroje gjate gjykimit te vleftesimit te mases nga gjykata brenda tre diteve nga ekzekutimi i saj.

Megjithate çdo rregull ka perjashtimin e tij dhe kete ka parashikuar ligjvenesi kur ka formuluar paragrafin e pare te nenit 249, nepermjet te cilit ka parashikuar qe palet, perfshi ketu edhe te pandehurin dhe mbrojtesin e tij, kane te drejte qe brenda nje afati 10 ditor nga zbatimi ose njoftimi te vendimit te gjykates, te ankojne vendimin ne gjykaten me te larte. Ne kete dispozite ka dy momente te rendesishme lidhur me te drejten e ankimit, ate te zbatimit te mases dhe te njoftimit te saj. Zbatimi, pra ekzekutimi i mases se sigurimit eshte rrjedha llogjike e rregullit, qe ky vendim i marre pa prezencen e personit te sjelle efektet qe ligji dhe fakti kerkon, pra arrestimin e tij. Nga ana tjeter, ligjvenesi ka bere perjashtimin edhe ketu nga rregulli, kur ka percaktuar se nuk eshte vetem momenti i ekzekutimit ai qe merret ne konsiderate, por edhe njoftimi i personit ndaj te cilit eshte caktuar masa. Nese ne rastin e ekzekutimit situata eshte e qarte dhe nuk ka vend per te interpretuar ne menyre unifikuese, momenti i dyte qe lidhet me pamundesine e ekzekutimit te saj dhe se çfare ndodh me pas, vleresojme se eshte e nevojshme qe praktika gjyqesore te jete e unifikuar ne kuptimin e dispozitave perkatese ligjore, me qellim qe te evitohen qendrime te ndryshme ne situata te ngjashme.

Kolegjet e Bashkuara, per te interpretuar kuptimin qe ka dispozita e nenit 249, paragrafi i pare dhe i dyte, vlereson se ajo duhet pare ne unison me dispozita te tjera te K.Pr.Penale dhe bazuar mbi parimet e procedimit penal, si dhe te drejtat dhe lirite themelore te njeriut.

Në nenin 8 të Deklaratës Universale për të Drejtat e Njeriut, si dhe në nenin 13 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, parashikohet e drejta e ankimit efektiv ndaj vendimit të gjykatës. Kurse në nenin 2 të Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile e Politike, përcaktohet për shtetet detyrimi që të garantojnë, nëpërmjet organeve kompetente gjyqësore, administrative, ose legjislative, të drejtën e individit për të ushtruar ankim, si dhe krijimin e mundësive për gjykimin e tij. Te njejtin qendrim mban edhe Kushtetuta e Shqiperise, e cila ne nenin 43 ka parashikuar se: “Kushdo ka te drejte te ankohet kunder nje vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte, perveçse kur ne Kushtetute parashikohet ndryshe”. Per te garantuar kete te drejte, K.Pr.Penale ka nje sere dispozitash te cilat e bejne efektive ate. Sipas nenit 246 te K.Pr.Penale, kur personi ndaj te cilit eshte marre nje mase sigurimi personal nuk gjendet nga oficeri ose agjenti i policise gjyqesore, mbahet nje proçesverbal, i cili duhet te tregoje ne menyre te hollesishme veprimet qe jane bere me qellim gjetjen e personit dhe venien ne ekzekutim te vendimit te gjykates. Ky proçes verbal i dergohet gjykates qe ka dhene vendimin, e cila verifikon nese kerkimet e bera kane qene te plota ose jo dhe ne eventualitetin se ato kane qene te mjaftueshme, gjykata vendos deklarimin e ikjes se personit. Nga ky moment nuk ka me nje vendim sekret per t’u vene ne ekzekutim dhe ky eshte momenti qe gjykata, me aktin e deklarimit te ikjes, eshte e detyruar qe personit te deklaruar i ikur t’i caktoje mbrojtes dhe urdheron depozitimin e vendimit ne sekretarine e gjykates. Qellimi qe ligjvenesi ka bere kete rregullim eshte qe ta garantoje individin nga nje mase sigurimi qe i privon lirine personale, e cila nuk mundet te zgjase pafundesisht pa ju nenshtruar verifikimit real te drejtesise dhe ligjshmerise se saj. Kjo pasi, sikurse arsyetuam me siper, eshte nje mase e caktuar pa pranine e te pandehurit dhe mbrojtesit te tij. Nje mase e tille, duke riafirmuar

183

qendrimin qe kane mbajtur Kolegjet e Bashkuara, se masa e sigurimit nuk eshte denim apo ndeshkim per personin qe dyshohet se ka kryer nje veper penale, por eshte nje mase qe jepet mbi kushte dhe kritere saktesisht te percaktuara, nuk mund te qendroje pa u verifikuar duke u lidhur vetem me ekzekutimin e saj. Pranuam se kjo eshte nje mase e cila caktohet pa pranine e personit dhe mbrojtesit te tij dhe se vetem mbas ekzekutimit te saj, gjykata verifikon kushtet dhe kriteret e caktimit te kesaj mase. Neqoftese do te pranonim edhe se vetem mbas ekzekutimit dhe verifikimit nga gjykata te kushteve dhe kritereve te caktimit te mases lind e drejta e personit per ta ankuar vendimin ne gjykaten me te larte, do te pranonim qe vendimi i gjykates per caktimin e mases se sigurimit pa prezencen e te pandehurit te mos verifikohej nga gjykata me e larte per te gjithe periudhen deri ne ekzekutimin e saj, e cila mund te ishte edhe disa vjeçare. Kjo bie ndesh jo vetem me te drejtat qe ka individi ne proçesin penal, por edhe me kuptimin qe ka vete masa e sigurimit personal, kushtet, kriteret e caktimit te saj, si dhe nevojat e sigurimit per mbajtjen, ndryshimin, apo heqjen e saj gjate gjithe fazave te procedimit penal. Nje vendim i njeanshem ne kete rast do te kishte efekte me te gjata se sa nje vendim i marre ne kushte kur te gjithe palet jane prezent. Nga ana tjeter, nese do pranonim qe ky vendim eshte i pa ankimueshem derisa nuk eshte ekzekutuar, do mohonim disa nga elementet thelbesore te institutit te caktimit dhe vazhdimit te masave te sigurimit personal. Kjo do sillte automatikisht jo vetem pamundesine e personit ndaj te cilit eshte caktuar masa per t’u ankuar ndaj saj, por edhe pamundesine e gjykates qe, ne zbatim te detyrimeve te parashikuara nga neni 249/6 i K.Pr.Penale, te bente verifikimin periodik te kushteve te zbatimit te mases, si dhe do te transformonte vendimin e gjykates se dhene pa pranine e personit ne nje vendim denimi dhe jo caktimi mase sigurimi.

Per te evituar kete, ligjvenesi ka percaktuar detyrime ndaj organit qe meret me ekzekutimin e vendimeve gjyqesore. Ai duhet ta vere ne ekzekutim vendimin e caktimit te mases se sigurimit dhe ne pamundesi te kesaj, te plotesoje procedurat per te bere te mundur qe vazhdimi i procedimit te jete ne perputhje me te gjitha kerkesat qe parashikon Kodi i Procedures Penale per garantimin e nje proçesi te rregullt. Jo pa qellim ligjvenesi e ka lidhur ne paragrafin e dyte te nenit 249 te K.Pr.Penale me rregullimet qe parashikon neni 141 i K.Pr.Penale, per menyren e njoftimit te personit ndaj te cilit eshte caktuar nje mase sigurimi pa prezencen e tij dhe qe eshte deklaruar i ikur me vendim gjyqesor. Keto dispozita duhen pare te lidhura me njera tjetren dhe veprimet qe kryhen kalojne ne disa faza. Se pari, mbi kerkesen e prokurorit ne menyre sekrete caktohet nje mase sigurimi personal, me qellim qe ajo te ekzekutohet dhe me pas, nese nje gje e tille nuk behet dot e mundur, ligji parashikon qe mbi njoftimin e organit qe ekzekuton masen, gjykata eshte e detyruar te deklaroje ikjen dhe te caktoje mbrojtes per te pandehurin dhe se fundi, menyra se si njoftohet personi i ikur dhe detyrimi per ta bere ate percaktohet sipas dispozites se nenit 141 qe referone vete neni 249/2 i K.Pr.Penale. Pra njoftimi i personit mbasi ai eshte deklaruar i ikur nuk eshte me vleresim, por detyrim i organit procedues sipas kerkesave qe parashikon ligji.

Marre per baze sa me siper, rezulton se dispozita e nenit 249 te K.Pr.Penale, kur ben fjale per te drejten e ankimit brenda 10 diteve nga zbatimi ose njoftimi i vendimit te gjykates, merr kuptim te plote jo vetem per zbatimin, por edhe per njoftimin e vendimit. Eshte lehtesisht e kuptueshme se ndjekja e procedures nga organet e procedimit ne rastet e mos zbatimit te vendimit per caktimin e mases se sigurimit sjell si perfundim detyrimin per njoftim te te pandehurit lidhur me kete mase, e per rrjedhoje, automatikisht edhe te drejten kushtetuese dhe ligjore qe brenda nje afati te caktuar ai te ankimoje vendimin ne nje gjykate me te larte.

Bazuar sa me siper, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte arrijne ne perfundimin unifikues se vendimi per caktimin e mases se sigurimit personal eshte nje vendim i ankimueshem edhe nese ai nuk eshte zbatuar, me kushtin qe personi ndaj te cilit eshte dhene vendimi te jete vene ne dijeni pasi te jete deklaruar me vendim gjykate ikja e tij.

184

Ne çeshtjen ne shqyrtim rezulton se si organi i hetimit, ashtu edhe gjykata nuk kane zbatuar detyrimet qe vijne si me siper nga K.Pr.Penale. Ato nuk kane kuptuar e per pasoje nuk kane ndjekur rregullimin qe parashikon ligji lidhur me zbatimin e mases se sigurimit dhe efekteve qe vijne e per pasoje detyrimeve qe lindin kur masa nuk mund te zbatohet, pasi personi nuk gjendet. Nderkohe i pandehuri Erjon Dulaj ka marre dijeni ne rrethana te caktuara (sipas tij mbasi oficeret e policise gjyqesore kane shkuar per te ekzekutuar vendimin e gjykates ne vendin e banimit te tij), gje qe e provon me ankimin qe ka paraqitur ne gjykate, me te cilin kundershton masen e sigurimit personal. Lind pyetja se si do veprohet, a ka te njejtat efekte sentenca unifikuese edhe pse ne rastin ne shqyrtim nuk jane kryer veprimet dhe nuk jane marre vendimet qe ligji parashikon kur masa e sigurimit nuk mund te zbatohet per shkak se personi nuk gjendet? A mund te kuptohet ne menyre te njejte njoftimi i te pandehurit per vendimin me marrjen dijeni prej tij te vendimit dhe pasojat qe vijne me kete rast?

Kolegjet e Bashkuara çmojne se e rendesishme per te garatuar lirite e individit ne proçesin penal eshte qe ai te ushtroje te drejtat e tij dhe qe keto duhet t’ia garantoje organi procedues, por me eventualitetin kur ky organ nuk e ka bere dhe personi gjithsesi bie ne dijeni te nje vendimi i cili eshte i ankimueshem, ai ose mbrojtesi i tij kane te drejte te kerkojne verifikimin e vendimit ne fjale nga gjykata me e larte. Nga teresia e tyre, rregullimet procedurale penale dhe qe lidhen me njoftimin e akteve te pandehurit, jane detyrime qe ligjvenesi i ka ngarkuar organit procedues, me qellim garantimin e te drejtes se personit per t’u vene ne dijeni per te gjitha aktet procedurale ne ngarkim te tij. Nese do te rezultonte e provuar se personi i interesuar ka marre dijeni per aktin e veçanerisht kur eshte ai vete qe e pranon nje fakt te tille, njoftimi i aktit konsiderohet i realizuar.

Eshte ne detyrimin e vete personit ose mbrojtesit te tij te provoje momentin e marrjes dijeni, e lidhur kjo me afatin 10 ditor per te ankimuar vendimin e gjykates. Pranimi i te kundertes do te sillte efektin qe ka sjelle ne kete çeshtje, ku edhe pse organet proceduese kane patur detyrimin ta njoftojne te pandehurin lidhur me vendimin, nuk e kane bere, duke i mohuar te drejten e nje ankimi. Kjo vjen ndesh me dispozitat e nenit 247, 249, si dhe nenit 43 te Kushtetutes.

Bazuar ne arsyetimin e mesiperm, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte arijne ne perfundimin unifikues se e drejta per te ankuar vendimin e caktimit te mases se sigurimit nga personi, ndaj te cilit eshte caktuar kjo mase ne mungese, lind brenda 10 diteve nga njoftimi apo marrja dijeni e vendimit prej ti ose mbrojtesit.

Ne çeshtjen ne ngarkim te te pandehurit Erjon Dulaj, Gjykata e Apelit per Krime te Renda Tirane, duke mos pranuar te shqyrtoje ankimin e paraqitur nga mbrojtesi i te pandehurit, ka vepruar ndesh me dispoziten e nenit 420/1-a te K.Pr.Penale. Mbrojtesi i te pandehurit Erjon Dulaj eshte i legjitimuar te beje ankim ndaj vendimit te Gjykates se Shkalles se Pare per Krime te Renda Tirane, e per kete shkak, vendimi i Gjykates se Apelit per Krime te Renda Tirane duhet te prishet dhe aktet t’i dergohen per rishqyrtim asaj gjykate per ta gjykuar, me nje tjeter trup gjykues. Duke pranuar qe i pandehuri ka te drejte te ankohet ndaj vendimit te gjykates per caktimin e mases se sigurimit edhe pa u zbatuar kjo mase ne rast se provon marrjen dijeni, gjykata nuk mund t’i mohoje kete te drejte mbrojtesit te te pandehurit, i cili per efekt te ligjit barazohet me te. Ne kete perfundim, Kolegjet e Bashkuara arrijne bazuar edhe ne vendimin nr.15, date 17.04.2003 te Gjykates Kushtetuese, sipas te cilit, nder te tjera, eshte theksuar se: “... moslejimi i mbrojtësit për të bërë ankim ndaj vendimit të gjykatës, të dhënë në mungesë të të akuzuarit, në kushtet e nenit 410/2 të Kodit të Procedurës Penale, e ve njërën palë në pozitë të pabarabartë me palën tjetër”.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, mbeshtetur ne nenin 438 dhe 441/ç te

K.Pr.Penale,

185

V E N D O S Ë NPrishjen e vendimit nr.2, date 06.01.2009 te Gjykates se Apelit per Krime te Renda

Tirane dhe kthimin e akteve per rishqyrtim ne ate gjykate, me tjeter trup gjykues.Ky vendim te dergohet per botim ne Fletoren Zyrtare per njehsimin e praktikes

gjyqesore.

Tiranë, më 24.06.2009

MENDIMI I PAKICËSNë vendimin nr.4, datë 24.06.2009 (Unifikues) të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës

së Lartë.Ne, Spiro Spiro, Ardian Dvorani, Majlinda Andrea, Mirela Fana dhe Andi Çeliku,

gjyqtarë në pakicë, nuk jemi dakord me vendimin nr.4, date 24.06.2009 (Unifikues) të marrë me votat e shumicës të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë (me të cilin u prish vendimi nr.2, 06.01.2009 i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë dhe iu kthyen aktet, për rishqyrtim, po asaj gjykate), për arsyet si më poshtë:

Sipas mendimit të pakicës, duke pranuar legjitimimin e mbrojtësit të të arrestuarit Erjon Dulaj për të bërë ankim kundër vendimit nr.252, date 11.12.2008 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë, shumica ka tejkaluar kufijtë e kuptimit të dispozitave të neneve 246 dhe 249 të K.Pr.Penale.

Ndërsa, me të drejtë, shumica, teorikisht, pranon që, sipas nenit 246 të K.Pr.Penale, “… kur personi ndaj të cilit është marrë masa e sigurimit (gabimisht shprehet: një masë sigurimi”), nuk gjëndet, nga oficeri ose agjenti i policisë gjyqësore, mbahet një proçes verbal, i cili duhet të tregojë, në mënyrë të hollësishme, veprimet që janë bërë me qëllim gjetjen e personit dhe vënien në ekzekutim të vendimit të gjykatës, proçes verbal, i cili i dërgohet gjykatës që ka dhënë vendimin për të vendosur deklarimin e ikjes së këtij personi”, në zbatimin e përmbajtjes së kësaj dispozite në çështjen objekt shqyrtimi, praktikisht, ka tejkaluar kufijtë e përmbajtjes, shumë të qartë, të saj.

Kështu, nga aktet rezulton që mbrojtësi i të arrestuarit Erjon ka paraqitur ankim kundër vendimit të gjykatës së shkallës së parë, ende pa u vënë në dijeni të faktit që ekzistonte një vendim arresti kundër tij, nëpërmes, pikërisht, procedurave të ligjshme që parashikohen në nenin 246 të K.Pr.Penale.

Pretendimi, sipas të cilit, i arrestuari u vu në dijeni të këtij fakti, pasi, sipas tij, punonjës të policisë kishin shkuar në banesë, jo vetëm që nuk u shoqërua me ndonjë dokument të lënë prej tyre, apo ndonjë provë tjetër, por bazuar në kronologjinë e dokumenteve që lidhen me ankimin e paraqitur nga mbrojtësi i tij, është i papranueshëm.

Përpos faktit që nuk përmban asnjë shkak dhe pikë të vendimit që kundërshtohet, kërkesë kjo e dispozitës së nenit 242 të K.Pr.Penale, ankimi ka edhe pasaktësi lidhur me datën që mban vendimi i Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime te Rënda, me të cilin u vendos masa e sigurimit personal. Kështu, ndërsa vendimi mban datën 11.02.2008, në ankim është shënuar data 17.02.2008, pasaktësi, të cilat nuk kishte si të ndodhnin nëse do të ishte e vërtetë që punonjësit e policisë kishin shkuar në banesë për ekzekutimin e vendimit.

Pavarësisht kësaj, shumica përdor si argument garantimin e së drejtës për t’u mbrojtur të individit (në rastin konkret të të arrestuarit Erjon), ndaj një vendimi gjyqësor, në përgjithësi, duke anashkaluar kërkesat e ligjit procedural penal për momentin e fillimit të kësaj të drejte, kërkesa këto, të cilat sipas pakicës, parashikohen qartësisht në dispozitat e neneve 246 dhe 249 të K.Pr.Penale.

186

Në nenin 249 të K.Pr.Penale parashikohet e drejta (afati) i ankimit si në rastet e marrjes dijeni, de facto nga vetë personi ndaj të cilit është vendosur masa (pika 1 e nenit 246 të K.Pr.Penale), ashtu edhe në rastet e marrjes dijeni, de jure, prej tij (neni 247 i K.Pr.Penale). Në të dy këto raste bëhet fjalë vetëm për marrjen dijeni në mënyrë të ligjshme.

Bazuar pikërisht në këtë arsyetim, kur caktimi i masës bëhet në mungesë të personit të cilit i përket, pakica është e mendimit që gjykata nuk mund të pranojë si të ligjshëm ankimin që bëhet jashtë këtyre dy rasteve të marrjes dijeni për vendimin e caktimit të saj. Pranimi i të kundërtës do ta çonte gjykatën në ligjërimin e palejueshëm te veprimeve të jashtëligjshme të personave që kryejnë detyra shtetërore, nga të cilat rrjedh informacioni për ekzistencën e një vendimi arresti, të marrë nga gjykata në mungesë të individit përkatës, vendim ky, sikundër pranohet edhe nga shumica, për shkak të rëndësisë që ka, përbën sekret.

Pakica është e mendimit që mbajtja sekret e ekzistencës së një vendimi të këtij lloji duhet të zgjasë deri në momentin kur i interesuari vihet në dijeni nëpërmes rrugëve ligjore, që u përshkruan më lart.

Në favor të këtij mendimi është edhe përcaktimi që përmban pika 2 e nenit 249 të K.Pr.Penale, sipas së cilës, për të pandehurin e ikur, afati fillon të ecë nga dita e njoftimit, të bërë sipas nenit 141, dispozitë kjo në të cilën përcaktohen qartësisht dhe në formë detyruese procedurat që duhet të ndiqen për njoftimet e të pandehurit kur nuk gjendet.

Si teoria e së Drejtës Procedurale Penale, ashtu edhe praktika gjyqësore, lidhur me nocionin “njoftim”, në procesin penal kanë mbajtur qëndrim konseguent ligjor. Kanë konsideruar të tillë jo marrjen dijeni, apo vënien në dijeni të personit (i pandehur, dëshmitarët), pavarësisht formës, por vetëm atëherë kur ky proçes realizohet në ndonjërën prej formave që përcaktohen qartësisht në ndonjërën prej dispozitave që përfshihen në kreun e II-të të K.Pr.Penale, që titullohet “Njoftimet”.

Spiro Spiro Ardian Dvorani Mirela Fana

Majlinda Andrea Andi Çeliku

187




Shpresa Beçaj KryesueseSpiro Spiro AnëtarEvjeni Sinoimeri AnëtareBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarArdian Nuni AnëtarArjana Fullani AnëtareMajlinda Andrea AnëtareAleksandër Muskaj AnëtarAndi Çeliku AnëtarGuxim Zenelaj AnëtarEvelina Qirjako AnëtareMirela Fana Anëtare

në seancën gjyqësore të datës 15.09.2009 morën në shqyrtim çështjen penale nr.2/1 Akti, që u përket:

TË GJYKUARVE: NEKI DREDHA, perfaqesuar nga Av. B.Fejzaj MEDIN XHELILI, perfaqesuar nga Av. E.Xhelili LLAMBRO BERBERI, ne mungeseDHIMITER SPIROPALI, perfaqesuar nga Av. E.Bushi

A K U Z U A R:Per kryerjen e vepres penale te shperdorimit te detyres

dhe fallsifikimit te dokumentave.Baza Ligjore: Nenet 248 dhe 186/2 te Kodit Penal.

TË GJYKUARËS: GJYZELA MURATI

A K U Z U A R:Per kryerjen e vepres penale te shperdorimit te detyres.

Baza Ligjore: Neni 248 i Kodit Penal.

Gjykata e Shkalles se Pare Vlore me vendimin nr.223, date 24.11.2004 ka vendosur:Deklarimin fajtore te te pandehurve Medin Xhelili, Neki Dredha, Dhimiter Spiropali, Gjyzela Murati per kryerjen e vepres penale te shperdorimit te detyres, parashikuar nga neni 248 i K.P. dhe denimin e:

188

Te pandehurit Medin Xhelili, sipas nenit 248 te K.P., me 800.000 leke gjobe, e cila te paguhet brenda 2 muajve pasi vendimi te marre forme te prere.Te pandehurit Neki Dredha, sipas nenit 248 te K.P., me 800.000 leke gjobe, e cila te paguhet brenda 2 muajve pasi vendimi te marre forme te prere.Te pandehurit Dhimiter Spiropali, sipas nenit 248 te K.P., me 300.000 leke gjobe, e cila te paguhet brenda nje muaji pasi vendimi te marre forme te prere.Te pandehures Gjyzela Murati, sipas nenit 248 te K.P., me 200.000 leke gjobe, e cila te paguhet brenda nje muaji pasi vendimi te marre forme te prere.Deklarimin te pafajshem te te pandehurit Llambro Berberi per kryerjen e vepres penale te shperdorimit te detyres, ne zbatim te neneve 21, 24 te K.P. dhe nenit 388, germa “ç” te K.Pr.P.Deklarimin te pafajshem te te pandehurve Neki Dredha, Medin Xhelili, Dhimiter Spiropali e Llambro Berberi per vepren penale te fallsifikimit te dokumentave zyrtare, parashikuar nga neni 186/2 i K.P., sipas nenit 377 e 388 te K.Pr.P.

Gjykata e Apelit Vlore me vendimin nr.143, date 14.05.2004 ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.223, date 24.11.2003 te Gjykates se Shkalles se Pare Vlore dhe kthimin e çeshtjes per rigjykim ne ate gjykate, me tjeter trup gjykues.

Gjykata e Larte me vendimin nr.337, date 18.05.2005 ka vendosur:Prishjen e vendimit nr.143, date 14.05.2004 te Gjykates se Apelit Vlore dhe dergimin e akteve per rishqyrtim ne ate gjykate, me tjeter trup gjykues.

Gjykata e Apelit Vlore me vendimin nr.107, date 24.03.2006 ka vendosur:Lenien ne fuqi te vendimit nr.223, date 24.11.2003 te Gjykates se Shkalles se Pare Vlore.

Kunder ketij vendimi kane paraqitur rekurs te gjykuarit, te cilet parashtrojne keto shkaqe per prishjen e tyre:

I gjykuari Dhimitraq Spiropali:- Nuk qendrojne pretendimet se eshte dhene toke ne perdorim ne 66 raste, pasi keta

persona nuk e kane disponuar token bujqesore, gje qe eshte vertetuar gjate azhornimit te tokes. Asnjehere siperfaqja e tokes ne pronesi nuk ka qene me e madhe se ajo e dhene ne perdorim.

- Ish punonjesve te N.B. Ullishta nuk u eshte dhene toke bujqesore ne pronesi, pa u dhene me pare ne perdorim.

I gjykuari Neki Dredha:- Te gjitha vendimet e dhenies se tokes nga perdorimi ne pronesi i ka vendosur

komisioni i tokes se rrethit me pare se une te zgjidhesha kryetar bashkie. Asnje nga vendimet e regjistruara nuk ka nenshkrimin tim. Nenshkrimi i formularit 6 nuk ka sjelle asnje pasoje.

- Te gjitha vendimet e marra nga Komisioni i Tokes se rrethit te vitit 2000 jane anulluar dhe nuk jane regjistruar ne Z.R.P.P. Vlore.

189

I gjykuari Medin Xhelili:- Nga mbledhja dhe sistemimi i dokumentacioneve nuk i ka ardhur asnje pasoje qofte

individit, qofte shtetit.- Praktika dokumentare ka qene transparente dhe kolegjiale.

E gjykuara Gjyzela Murataj:- Rastet per te cilat akuzohem kane ndodhur ne vitet kur une nuk kam qene ne

marredhenie pune. Jam larguar nga puna ne vitin 1998, duke mos patur asnje mundesi konkrete qe te shperdoroj detyren ne vitin 2000 kur eshte bere ndarja e tokave ne Uje te Ftohte.

- Per asnje nga rastet qe akuzohem nuk ndodhet nenshkrimi im.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte me vendimin date 18.6.2008 ka vendosur:Kalimin e çeshtjes ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, me qellim unifikimin e praktikes gjyqesore lidhur me kuptimin e pikes 2 te nenit 435 te K.Pr.Penale, duke shtruar para Kolegjeve te Bashkuara per zgjidhje :1. A duhen pranuar rekurset e paraqitura prane Gjykates se Larte vetem me nenshkrimin e mbrojtesit te te pandehurit, apo dhe me nenshkrimin e te pandehurit?2. Ne rastin kur i pandehuri nuk ka mbrojtes, a duhet qe gjykata te caktoje nje mbrojtes kryesisht?

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relatimin e gjyqtareve Besnik Imeraj e Majlinda Andrea; Prokurorin

Bujar Sheshi, i cili ne kerkesa paraprake kerkoi mospranimin e rekurseve, av. E.Bushi, qe kerkoi pranimin e rekursit te te gjykuarit Dhimitraq Spiropali, pasi eshte ne formen e kerkuar nga ligji; av. B.Veizaj, qe kerkoi pranimin e rekursit te te gjykuarit Heki Dredha, pasi edhe pse jashte afatit çeshtja duhet te shqyrtohet ne teresi per gjithe te gjykuarit,

V Ë R E J N ËTe gjykuarit Medin Xhelili, Neki Dredha, Dhimiter Spiropali, Gjyzela Murati jane

deklaruar fajtorë dhe denuar nga gjykatat e faktit per kryerjen e vepres penale te shperdorimit te detyres, parashikuar nga neni 248 i K.P.

Gjykatat e faktit kane pranuar se, gjate ushtrimit te detyres se tyre, ata kane nenshkruar akte te marrjes se tokes ne perdorim, kur sipas akteve ligjore e nenligjore, afati per dhenien e akteve ka qene deri ne muajin shkurt te vitit 1996 dhe organi kompetent per dhenien e ketyre akteve ka qene vetem komisioni i caktuar nga ish N.B.-te. Si pasoje e ketyre veprimeve, shume perfitues te tokes kane marre siperfaqe toke më shume dhe mbivendosja midis siperfaqeve ka sjelle si pasoje nje sere konfliktesh gjyqesore.

Kunder te dy vendimeve te gjykuarit kane bere rekurs ne Gjykaten e Larte dhe Kolegji Penal, pas kerkesave paraprake te organit te akuzes per mospranimin e rekurseve, e ka derguar çeshtjen per gjykim ne Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, te cilat, ne seancen e dates 15.09.2009, u terhoqen per vendim per t’iu dhene pergjigje kerkesave paraprake te prokurorit lidhur me mospranimin e rekursve dhe konstatuan se:

Rekursi i te gjykuarve Neki Dredha e Mehdi Xhelili rezulton te jete paraqitur ne sekretarine e Gjykates se Shkalles se Pare Vlore jashte afatit 30 ditor qe parashikon dispozita e nenit 435/1 te K.Pr.Penale. Te dy keto rekurse jane depozituar ne daten 25.04.2006, nderkohe qe vendimi i Gjykates se Apelit Vlore eshte shpallur ne daten 24.03.2006. Paraqitja e rekurseve te ketyre te gjykuarve jashte afatit 30 ditor eshte nje prej shkaqeve qe, ne kuptim

190

te detyrimeve qe rrjedh nga dispozita e nenit 420/c te K.Pr.Penale, e detyron gjykaten te mos pranoje shqyrtimin e tyre.

Sipas pretendimit te organit te akuzes, duke qene se rekurset e te gjykuarve Dhimitraq Spiropali e Gjyzela Murataj nuk jane te nenshkruar nga mbrojtesit e tyre, edhe ato nuk duhet te pranohen, pasi ne paraqitjen e tyre jane shkelur kerkesat e nenit 435/2 te K.Pr.Penale.

Ndryshe nga akuza, mbrojtesit e te gjykuarve pretenduan se, duke qene qe kjo dispozite vjen ndesh me te drejten kushtetuese per t’u ankuar ne nje gjykate me te larte ndaj nje vendimi gjyqesor, duke zbatuar drejtpersedrejti Kushtetuten, Kolegjet duhet te rrezojne kerkesen e prokurorit dhe te vazhdojne shqyrtimin e çeshtjes ne themel.

Por Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte çmojne se rekurset e paraqitura nga te gjykuarit Dhimitraq Spiropali dhe Gjyzela Murataj nuk mund te shqyrtohen, mbasi ndodhemi perpara rasteve te ndalimit qe parashikon dispozita e nenit 420/c te K.Pr.Penale dhe se dispozita e nenit 435/2 te K.Pr.Penale nuk vjen ndesh me Kushtetuten e Shqiperise.

Në nenin 8 të Deklaratës Universale për të Drejtat e Njeriut, si dhe në nenin 13 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, parashikohet e drejta e ankimit efektiv ndaj vendimit të gjykatës. Kurse në nenin 2 të Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile e Politike, përcaktohet për shtetet detyrimi që të garantojnë nëpërmjet organeve kompetente gjyqësore, administrative, ose legjislative të drejtën e individit për të ushtruar ankim, si dhe krijimin e mundësive për gjykimin e tij. Te njetin qendrim mban edhe Kushtetuta e Shqiperise, e cila ne nenin 43 ka parashikuar se: “Kushdo ka te drejte te ankohet kunder nje vendimi gjyqesor ne nje gjykate me te larte, perveçse kur ne Kushtetute parashikohet ndryshe”. Kjo e drejte kushtetuese e individit eshte e garantuar edhe me nje sere dispozitash proceduriale penale, qe rregullohen ne Titullin VIII, Kreun I e qe titullohet “Ankimet”.

Sipas pikes 1 te nenit 407 te K.Pr.Penale, eshte ligji qe cakton rastet ne te cilat vendimet e gjykates mund te ankohen, si dhe mjetin e ankimit dhe keto mjete jane te percaktuara ne piken 3 te kesaj dispozite, sipas te ciles: “mjetet e ankimit jane apeli, rekursi ne Gjykaten e Larte dhe kerkesa per rishikim”. Pra, duke mos vene asnje kufizim te se drejtes se ankimit, ligjvenesi, ne zbatim edhe te detyrimit kushtetues qe rrjedh nga neni 43 i saj, i ka dhene mundesi kujtdo, qe kunder vendimit apo urdherit te dhene nga nje gjykate, te ankohet ne nje gjykate me te larte, duke perdorur ato mjete qe ne menyre te shprehur i parashikon K.Pr.Penale.

Por, duke mos kufizuar realizimin e kesaj te drejte kushtetuese, ligjvenesi ka percaktuar rregullime procedurale te cilat disiplinojne formen e ankimit, paraqitjen e tij, menyren e dergimit dhe te njoftimit, si dhe afatin e ankimit. Keshtu, sipas dispozites se nenit 420/1 te K.Pr.Penale, jane percaktuar ne menyre te qarte disa raste kur ankimi i paraqitur ndaj nje vendimi gjyqesor, edhe pse eshte e drejte kushtetuese, behet i papranueshem pe t’u shqyrtuar, raste keto qe veçanerisht jane te lidhura me legjitimimin e personit qe ka paraqitur ankim, me llojin e vendimit ndaj te cilit eshte paraqitur ankimi, me respektimin e disa dispozitave qe rregullojne formen e ankimit, si dhe me te drejten e ankuesit per te hequr dore prej tij.

Fakti qe nje ankim, te cilit i mungon qofte edhe njera prej kerkesave procedurale te percaktuara shprehimisht ne piken 1 te nenit 420 te K.Pr.Penale, eshte gjyqesisht i pa pranueshem, kurrsesi nuk mund te konsiderohet si mohim i se drejtes se personit per t’u ankuar ndaj nje vendimi gjyqesor.

Eshte pikerisht kjo arsyeja qe edhe dispozita e nenit 435/2 te K.Pr.Penale ben pjese ne ato rregullime procedurale qe ligjvenesi ka dashur te disiplinoje palet per te bere ankim. Jo pa qellim ligjvenesi kete dispozite e ka titulluar “Paraqitja e Rekursit” dhe sipas pikes 2 eshte parashikuar se: “Akti i rekursit dhe memoriet duhet te nenshkruhen me pasoje mos pranimi nga mbrojtesi …”. Pra, vullneti i ligjvenesit me kete dispoizite kerkon nga palet, ne menyre te posaçme per rekursin, qe te jete i nenshkruar nga mbrojtesi i te pandehurit, ne te kunder ai

191

behet i pa pranueshem. Edhe pse nga permbajtja e nenit 420/1-c te K.Pr.Penale del qarte se rekursi nuk pranohet kur nuk jane zbatuar dispozitat qe lidhen me … paraqitjen … e tij, jo pa qellim ky fakt eshte perseritur edhe ne nenin 435 te K.Pr.Penale, i cili disiplinon menyren e paraqitjes se rekursit.

Kolegjet e Bashkuara çmojne qe qellimi i ligjvenesit, duke percaktuar ne menyre te shprehur detyrimin qe rekursi ne Gjykaten e Larte duhet te jete i nenshkruar nga mbrojtesi, ka qene vete juridiksioni qe ka, sipas Kushtetutes, Gjykates se Larte, e cila, sipas dispozites se nenit 141/1, ka juridiksion fillestar e rishikues. Duke qene nje gjykate ligji (ne rastet e juridiksionit rishikues), gjykimi ne Gjykaten e Larte ka nje natyre te veçante.

Se pari, kjo veçori lidhet me faktin se, sipas rregullimeve te nenit 432 te K.Pr.Penale, jane vetem tre rastet kur palet mund te investojne Gjykaten e Larte me ane te rekursit. Ky kufizim i parashikuar ne dispoziten e sipercituar kurrsesi nuk i mohon paleve te drejten kushtetuese te ankimit te vendimit gjyqesor, por vendos kritere te cilat pengojne formalizmin ne paraqitjen e rekursit.

Se dyti, veçoria e gjykimit ne Gjykaten e Larte del qarte edhe nga permbajtja e disa dispozitave te tjera te Kodit te Procedures Penale.

Keshtu, sipas nenit 437/5 te ketij Kodi: “Gjyqtari i ngarkuar relaton çeshtjen. Pas fjales se prokurorit, mbrojtesit dhe perfaqesuesit e paleve private bejne mbrojtjen. Replika nuk lejohet”. Kjo dispozite, e cila mund te duket se mohon nje te drejte themelore te individit, e parashikuar nga neni 33/1 i Kushtetutes, ne fakt gjate gjykimit ne Gjykaten e Larte nuk lejon te pandehurin te marri vete fjalen per te mbrojtur interesat e tij. Kete te drejte ligjvenesi ja ka dhene mbrojtesit te te pandehurit, ashtu si dhe te drejten per te nenshkruar aktin e rekursit. Kjo veçori gjykimi perforcohet edhe nga dispozita e nenit 433/2 te K.Pr.Penale, sipas te cilit: “Mospranimi i rekursit vendoset nga Kolegji i Gjykates se Larte ne dhome keshillimi, pa pjesemarrjen e paleve”. Siç shihet, duke qene nje gjykate ligji dhe qe nuk merr prova, Gjykata e Larte i jep zgjidhje ankimeve te paleve edhe pa pjesemarrjen e tyre, por vetem duke u bazuar ne aktin e rekursit, memoriet dhe dosjen gjyqesore. Eshte pikerisht kjo nje tjeter aresye qe, ndryshe nga sa pretendoi mbrojtja, Kolegjet e Bashkuara çmojne se duke mos pranuar rekursin ne Gjykaten e Larte pa nenshkrimin e mbrojtesit, per te pandehurit ne fakt rritet standarti ne favor te garancive per te mos humbur te drejten e gjykimit per shkak te paraqitjes se rekursit jo sipas kerkesave procedurale penale, garanci kjo qe sigurohet me nenshkrimin e rekursit prej nje mbrojtesi. Ky perfundim del nga permbajtja e nenit 433/1 te K.Pr.Penale, sipas te cilit rekursi nuk pranohet, nese behet per shkaqe te ndryshme nga ato qe lejon ligji. Keto shkaqe jane te percaktuara ne nenin 432/1 te ketij Kodi dhe nese rekursi do te behet nga nje person jo specialist, pra jo nga mbrojtesi, rritet ndjeshem mundesia qe rekursi te mos pranohet.

Kolegjet e Bashkuara çmojne se, si çdo e drejte subjektive, edhe e drejta e ankimit nuk perjashton mundesine qe ligjvenesi te vendose kufizime ne ushtrimin e saj per te mbrojtur nje interes te caktuar publik, apo te individit. E rendesishme eshte qe kufizimi i vendosur te mos reduktoje mundesine e individit, ne nje mase apo menyre te tille, sa te cenoje vete thelbin e te drejtes per t’u ankuar, pra kufizimi te mos kthehet ne mohim te se drejtes. Ne rastin e dispozites se nenit 435/2, kufizimi i vendosur nga ligjvenesi lidhur me nenshkrimin e rekursit, jo vetem nuk kthehet ne mohim te kesaj te drejte, ç’ka e tregon edhe vete fakti i zhvillimit te ketij gjykimi, por eshte nje kufizim qe nuk cenon ndonje prej te drejtave qe parashikon neni 17 dhe neni 43 i Kushtetues se Shqiperise. Ndryshe nga pretendimi i mbrojtesit te te gjykuarit Spiropali se mosrespektimi i kriterit te proporcionalitetit qendron pikerisht ne pamundesine e te pandehurit per te gjetur mbrojtes, Kolegjet e Bashkuara çmojne se nuk qendron. I pandehuri i ka te gjitha mundesite per te patur nje mbrojtes dhe ne rastet kur eshte ne pamundesi i vjen ne ndihme ligji nr.10039, date 22.12.2008 “Per ndihmen juridike”. Nga permbajtja e nenit 13/1 te ligjit te sipercituar rezulton se te drejten per te fituar ndihme juridike e kane personat qe: “...

192

kerkojne te mbrohen me avokat ne proçesin penal ne te gjitha fazat e tij …” dhe sipas pikes 3 te ketij neni: “ndihma juridike mund te kerkohet para, gjate dhe pas zhvillimit te proçesit gjyqesor”.

Ne te njejten linje, ligjvenesi i qendron garancive kushtetuese te individit per te ankuar vendimet gjyqesore edhe duke parashikuar ne dispozite detyrimin qe akti i rekursit te behet i shkruar. Fakti qe neni 435/1 ne menyre taksative parashikon se rekursi duhet te paraqitet me shkrim, ne te kundert sipas nenit 420/c ai nuk pranohet, nuk mund te interpretohet si mohim te te drejtes se te pandehurit per te ushtruar rekurs nese ai nuk di shkrim e kendim.

Dhe pse ne dispozitat procedurale penale nuk eshte parashikuar ne menyre te posaçme e drejta e sekretarise gjyqesore per te verifikuar rregullshmerine e ankimit, Kolegjet e Bashkuara çmojne se vete sekretarite e gjykatave ku depozitohet ankimi, mund dhe duhet te vene ne dijeni te pandehurit, ne rastet kur rekursi paraqitet i pa nenshkruar nga mbrojtesi, me qellim qe, ne zbatim te kerkesave te nenit 415/2 te K.Pr.Penale, ai te kete mundesine per plotesimin e tij.

Bazuar ne sa siper, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte arrijne ne perfundimin unifikues se rekursi penal duhet te nenshkruhet nga mbrojtesi, ne te kundert ai nuk pranohet per shqyrtim ne Gjykaten e Larte.

Lidhur me pyetjen e dyte te shtruar per unifikim, Kolegjet e Bashkuara çmuan te mos e vene ne bisedim, per shkak se Gjykata Kushtetuese, me vendimin e saj nr.13, date 21 Korrik 2008, i ka dhene zgjidhje problemit te caktimit te mbrojtesit kryesisht ne Gjykaten e Larte.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, mbeshtetur ne nenin 420/1-c te

K.Pr.Penale,

V E N D O S Ë NMospranimin e rekurseve te paraqitur nga te gjykuarit Dhimiter Spiropali e Gjyzela

Murati, per shkak se nuk jane respektuar dispozitat per paraqitjen e tyre.Mospranimin e rekurseve te paraqitur nga te gjykuarit Neki Dredha e Medin Xhelili,

per shkak se jane paraqitur jashte afatit procedurial.Ky vendim te dergohet per botim ne Fletoren Zyrtare per njehsimin e praktikes

gjyqesore.

Tiranë, më 15.09.2009

193

Nr.8 i Regj.ThemeltarNr.6 i Vendimit


Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte te perbera nga:

Ardian Dvorani KryesuesGani Dizdari AnetarSpiro Spiro AnetarEvjeni Sinojmeri AnetareBesnik Imeraj Anetar Fatos Lulo Anetar Ardian Nuni Anetar Majlinda Andrea Anetare Arjana Fullani Anetare Mirela Fana AnetareEvelina Qirjako Anetare Guxim Zenelaj Anetar Aleksander Muskaj AnetarAndi Çeliku Anetar

ne seancen gjyqesore te dates 16.09.2009 dhe 18.09.2009, moren ne shqyrtim çeshtjen penale nr.8, qe i perket:

KËRKUESIT: FARUK SEKNIQI

OBJEKTI:Kundërshtim i vendimit nr.104, date 29.10.2008

të Gjykatës së Apelit Shkoder për caktimin e mases se sigurimit.A K U Z U A R:

Per vepren penale te vjedhjes, te parashikuar nga neni 134/1 i K.Penal.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Shkoder, me vendimin nr.383, date 11.10.2008, ka

vendosur:Vleftesimin e ligjshem te arrestit ne flagrance te personit nen hetim Faruk Sekniqi me date 08.10.2008.Caktimin si masë sigurimi personal ndaj te dyshuarit Faruk Sekniqi ate te “arrestit në burg”.

Gjykata e Apelit Shkoder, me vendimin nr.104, date 29.10.2008, ka vendosur:

Miratimin e vendimit nr.383, date 11.10.2008 te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Shkoder lidhur me vleftesimin e ligjshem te arrestit ne flagrance te te dyshuarit Faruk Sekniqi.Shfuqizimin e ketij vendimi lidhur me caktimin e mases se sigurimit personal.Urdherohet lirimi i menjehershem i te dyshuarit Faruk Sekniqi.

194

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit Shkoder ka paraqitur rekurs Prokuroria prane Gjykates se Apelit Shkoder dhe ka kerkuar prishjen e tij, duke paraqitur keto shkaqe:

- Eshte provuar se personi nen hetim eshte kapur ne flagrance duke vjedhur, fakt ky qe perben dyshimin e bazuar ne prova se ai ka kryer vepren penale.

- Gjykata e apelit ka shkelur kerkesat e neneve 228, 229, 230 te K.Pr.Penale, jo vetem per faktin se kane qene kriteret ligjore per t’i caktuar te dyshuarit mase sigurimi personal, por kane qene edhe kushtet qe kjo mase te ishte ajo e “arrestit ne burg”.

Kolegji Penal i Gjykates se Larte, me vendimin e dates 28.1.2009, ka vendosur:Dërgimin e çështjes penale me të pandehur Faruk Sekniqi në Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, për njehsim të praktikës gjyqësore.Problemet, për të cilat ky Kolegj çmon se duhet unifikuar praktika gjyqësore, janë sidomos:1. Nese provohet ekzistenca e kushteve per caktimin e mases se sigurimit personal qe parashikon pika 1 dhe 2 e nenit 228 te K.Pr.Penale, pra dyshimi i arsyeshem, i bazuar ne prova dhe mungesa e shkaqeve te pa denueshmerise ose shuarjes se vepres penale, a ka te drejte gjykata te refuzoje kerkesen e prokurorise per caktim te njeres prej masave te sigurimit personal ndaj personit?2. Nese nuk rezulton ekzistenca e njeres prej tre kushteve te parashikuara ne piken 3 te nenit 228 te K.Pr.Penale, gjykata eshte e detyruar te refuzoje caktimin e mases se sigurimit personal, dhe pse jane te pranishme dy pikat e para te dispozites?3. Pika 3 e nenit 228 te K.Pr.Penale lidhet me kushtet per caktimin e mases se sigurimit, apo me kriteret per llojin e mases se sigurimit qe duhet te caktohet ndaj nje personi?

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTËpasi degjuan relacionin e gjyqtareve Gani Dizdari dhe Majlinda Andrea; prokurorin

Bujar Sheshi, i cili paraqiti me shkrim kerkesen per heqje dore nga rekursi; pasi biseduan çeshtjen ne teresi,

V Ë R E J N ËOrgani i Prokurorise Shkoder ka filluar procedimin penal ne ngarkim te shtetasit

Faruk Sekniqi, duke e akuzuar per kryerjen e vepres penale te parashikuar nga neni 134/1 te K.Penal.

Duke arsyetuar se ekzistojne dyshime te bazuara ne prova se ky shtetas, ne daten 07.10.2008, i ka vjedhur ne çanten e dores te demtuares, Vilma Xhakovic, nje sasi sendesh personale dhe leke, organi i akuzes ka kerkuar ne gjykate qe ndaj ketij personi te caktohet si mase sigurimi personal ajo e arrestit ne burg.

Dyshimet e bazuara ne prova rreth fajesise se ketij personi lidhen me kallzimin e te demtuares, si dhe me faktin se ne daten 08.10.2008, ne kontrollin e baneses se te pandehurit jane gjendur nje pjese e sendeve te vjedhura.

Gjykata e Rrethit Gjyqesor Shkoder ka vleresuar si te ligjshem arrestin ne flagrance te personit nen hetim Faruk Sekniqi te bere me date 08.10.2008, duke caktuar ndaj tij si masë sigurimi personal “arrest në burg”, meqenese konstaton ekzistencen e kritereve qe parashikojne dispozitat e neneve 228/1 dhe 229 te K.Pr.Penale.

195

Ndersa Gjykata e Apelit Shkoder ka bere miratimin e vendimit nr.383, date 11.10.2008, te Gjykates se Rrethit Gjyqesor Shkoder lidhur me vleftesimin e ligjshem te arrestit ne flagrance te te dyshuarit Faruk Sekniqi, por ka urdheruar shfuqizimin e ketij vendimi lidhur me caktimin e mases se sigurimit personal, duke urdheruar lirimin e menjehershem te te dyshuarit Faruk Sekniqi, me arsyetimin se nuk rezulton ekzistenca e kushteve dhe kritereve te parashikuara ne nenin 228/3 te K.Pr.Penale qe ndaj ketij personi te caktohet ndonje mase sigurimi personal.

Kunder vendimit te Gjykates se Apelit Shkoder ka paraqitur rekurs Prokuroria prane Gjykates se Apelit Shkoder.

Mirepo ne seancen gjyqesore te dates 18.09.2009, para Kolegjeve te Bashkuara te Gjykates se Larte, prokurori paraqiti kerkesen me shkrim per heqje dore nga rekursi, me nr.T.276 Prot., date 18.09.2009, te shoqeruar me autorizimin me nr.extra, date 17.09.2009 te Prokurorit te Pergjithshem.

Ne keto kushte, Kolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte e gjejne bazuar ne ligj kerkesen e prokurorit per heqje dore nga rekursi dhe çmojne se ajo duhet te pranuar, duke mos patur vend per unifikim te praktikes gjyqesore.

PËR KËTO ARSYEKolegjet e Bashkuara te Gjykates se Larte, ne mbeshtetje te nenit 17/a te Ligjit

nr.8588, date 15.03.2000 “Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte” dhe nenit 420/1/ç te Kodit te Procedures Penale,

V E N D O S Ë NMospranimin e rekursit kunder vendimit nr.104, date 29.10.2008 te Gjykates se Apelit

Shkoder, per shkak te heqjes dore te prokurorit nga rekursi.

Tirane, me 18.09.2009

196

gjl.altirana.comgjl.altirana.com/web/kb_2009_428.doc · Web viewVlen parimi antik, sipas te cilit...

Documents

Transcript of gjl.altirana.comgjl.altirana.com/web/kb_2009_428.doc · Web viewVlen parimi antik, sipas te cilit...