Gazeta Dukagjini nr 141 Korrik 2015

download Gazeta Dukagjini nr 141 Korrik 2015

of 12

description

Ne kete numer do te lexoni shkrime interesante .Perkujtohet 100 vjetori I qendres se Dukagjinit ndaj ushtrise malazeze ne Plan. . Mehmet Shpendi i pari i "Djelminse se Shales" ne nje monument ne qytetin e Shkodres tashme "Nderi i Kombit" , Kush eshte Prenda Shpendi?, etj.

Transcript of Gazeta Dukagjini nr 141 Korrik 2015

  • + +

    +

    mehmet shpendi nderi i kombit

    n panteonin historik

    Botim Periodik i Shoqats Atdhetare Dukagjini, Viti i XII i botimit, nr. 141, korrik 2015Nr. Llog. UNIONBANK 510367047020112, Shkodr - Albania, Tel. 00355692465784, internet: www.shoqatadukagjini.com, Kryeredaktor: Luigj Shyti, mimi 30 lek / 1.5 euro

    cmyk

    2

    4

    9

    3

    6

    FoFoFoFoFoFoFFFoFoFoFoFoFoFoFoFoF toototototototototototoototototooooot LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLuuuuiuiuiuiuiuiuiuiuiuuigjgjgjgjgjgjgjgjgjgjgjggggggggjjg SSSSSSSSSSSSShyhyhyhyhyhyhyhyhyhyhyhyhyhyyhyyyyy

    JETA E MEHMET SHPENDIT N SHERBIM T VENDIT

    MIRSEARDHE MEHMET SHPENDIN PATEONIN E MUNGUAR!

    RSEARDHE MEHMET SHPENS

    Pas nj rrugnaje t gjat njqindvjeare, patrio Mehmet Shpendi kthehet n panteoninq i ka dhuruar historia. Nj kthim i vonuar dhe i mirpritur i kalorsit t pararojs s lvizjevete mdha patrio ke pr pavarsimin e Shqipris. Nj shekull m par Kostandin Niki mendoise me nj batare vrau Leonidhn e Trmapileve shqiptare s bashku homeriket e malevetona. Vrasja e Mehmet Shpendit la pas nj zbrazsi dhe varfrim t pa zvendsueshm.Djelmia humbi tribunin q mundi me i pri n ndeshjet e duhishme me dushmant e vatanit.

    100-vjetori i prbadhjes s madhe t popullit t Planit e t Dukagjinit

    kunder ushtrise malazeze

    MEHMET SHPENDI NVENDIN E MERITUAR

    Dita e Bjeshks n Theth11

    CAMAJ, MRGIMTARI Q E MORIATDHEUN ME VETE

    I detyruar t linte vendlindjen kur ishte vetm 18 vje, shkrimtari i madh Mar n Camaj emori atdheun me vete n krijimtarin e j letrare, duke u qndruar prjet besnik alpeve. Sotbhen 90 vjet nga lindja e shkrimtarit, akademikut e albanologut...

  • 2nr. 141, korrik 2015,

    + +

    +

    +HISTORI

    I nderuar Sekretari i Prgjiths-hm s Presidencs, zo Florian Nuri!

    I nderuar Z/Ministri iMbrojtjes, zo Petro Koi!

    I nderuar Z/Ministri i Kulturs,zo Zef uni!

    T nderuar miq!T nderuar autoritet vendore

    t Qarkut Shkodr!T nderuar pasardhs t atd-

    hetarit Mehmet Shpendi!Zonja e zotrinj!100 vjet m pare u vra pabe-

    sisht, nj nga burrat e mdhenj t Dukagjinit, Mehmet Shpendi!Nj lu n pr jete a vdekje, menj ushtri t rregullt malazeze, uvran 106 vete. Vetm n hap-sirn Plan-Gjuraj u vran n pr-pjekje lu arake dhe pasi u kapen robr, 78 burra dhe tre gra. Dje,ket ngjarje, e prkujtuam , nrajonin Qeresh, t fsha t Gjuraj,pikrisht n at vend, ku 75 vjetm pare, me 15 korrik 1940, igjith paria dhe famullitar e Dukagjinit ngritn nj kryq me prmasa 3 x 1. 5 m, n kuj m teksaj ngjarje historike, simbol is cils mbe Mehmet Shpendi.

    KUSH ISHTE MEHMET SHPENDI?Ai, lindi me 1851, n fsha n

    Pecaj, krahine e Shals, n njfamilje pike brez pas brezi,si nj nder familjet m patrio- ke e me pologji malsoreplot atdhedashuri. MehmetShpendi, u lind dhe u rrite n nj mjedis atdhetar e lu arakderi ne legjenda, pr hapsiratshqiptare. Dukagjini gjate gjithhistoris s j ka qene ak v sahere q e ka krkuar nevoja eatdheut. N ket mjedis u mbru-jtur midis legjendave e historis u fi snikrua edhe shpir heroik iMehmet Shpendit

    N vi n 1890, themeloi or-ganizatn Djelmnia e Shalsdhe jo pak e quajtn Bashkimi i djelmnise se Shals

    N vi n 1908, duke kundr-shtuar hapet krkesat e XhonTurqve, n krye t me se dyq-ind vetave, prej t gjitha anevet Malsis, u nis pr t nxjerr t burgosurit. Hapi burgun dhenxori fare kishte brenda. Valiunuk e pa t udhs t kundrsh-tonte.

    Me 7 korrik 1910, Mehm-et Shpendi jep kushtrimin nDukagjin dhe n krye t kry-engritsve zn pozicionetn vijn: Qafe Valbone - QafeNdermaje - Qafe Agri dhe Qafe

    Sterziqen, n nj gjersi fron , rreth 10 deri 12 kilometra. Prball kishte forcat e deri nj Divizion t kmbsoris malore, me rreth 9 batalione dhe 5 bateri t ar leris malore. Lu imet ishin shume t ashpra ... Mbas lu imesh t ashpra e deri trup me trup, djelm-nia e Dukagjinit e mundi Pashn (Tergut Pashn), e detyroi t kthehet mbrap-sht, duke len shume t vrare, t plagosur e robr. Me 24 korrik u detyrua t trhiqet e t kaloi n drej min Fierz - Puke - Shkodr. Knga thot: .. Tergut Pasha po u-ditet / prej udie mori frike / gurt ju duken gjith gjind pritet / kthen ushtrin e u vu me ik ... .

    Mehmet Shpendi, n kt lu e shpalosi a si t radha si prijs i a e e i urte, trim dhe I vendosur, organizator e drejtues i talentuar ushtarak gjeneral popullor. Ai thoshte: N dyert e Dukagjinit Terkut Pasha u mund. At e mundi djelmnia e Dukagji-nit, e mundi populli i nnte fl a-murve.

    Pr t mashtruar malsin me lehte, xhonturqit prhapen aln: . Kush sundon ks-htjelln e Shkodrs, sundon Malsin. Mehmet Shpendi prgjigjet: Shkodra ka vetm nji kshtjell n Malci do shkam asht ma i forte se ks-htjella. Shkrepat tona nuk kane t sosun. Pra, n do shkam e gur mund t lu ohet dhe un do ta pres turkun kudo me pushke.

    Me t fi lluar veprimet kry-engritse, me 1911, Mehmet Shpendi hidhet menjher n ballin e lu s. N fi llim eta e j sht e vogl, por shpejt u rrite me disa qindra djelmni.

    Me 12 qershor 1911, n Gre Mehmet Shpendi s bashku me Ded Gjon Lulin, i drgojn Mi-nistrit t Punve t Jashtme t Anglis, Grej, nj kujtese, n t cilin i prmendin krkesat e pa-raqitura me 30 mars Fuqive t Mdha.

    Vitet 1910-1912 ishin vite t nj lvizje shume t fuqi-shme pr pavarsin e Shqi-pris. N kto lvizje, sht i kudondodhuri Mehmet Shpendi, n krye t Djelmnise s Dukagjinit,

    Me gjith vsh ruesit e panu-

    mrta t lu tarve e familje-ve t tyre e t tere popullit tMalsis, nuk e mposhten Meh-met Shpendin me lu tart e j. Ai, pa kaluar shume kohe egjejm prsri n ballt e lu spr liri e pavarsi t atdheut.

    N vjeshtn e vi t 1911, nprmjet Gjelosh Rames nCurraj t Eper, Mehmet Shpendilidhi miqsi me Bajram Currin.Besnik deri n fund i eshtjes slu s pr lirimin e atdheut, nvaln e furishme t kryengritjess vi t 1912, Mehmet Shpendime shume shoke t djelmnise s Dukagjinit, lu oi krah pr krahme trimat e Kosovs, nen prijne Bajram Currit. Me forcat e pa-rarojs s ushtris kryengritseshqiptare q liroi Shkupin, qeneedhe disa lu tare t djelmnises Dukagjinit, me n krye Meh-met Shpendin.

    VITI 1915 QE IKOBSHM PRSHQIPRIN EMEHMET SHPENDINKishte fi lluar Lu a e Pare

    Botrore. N qershor 1915 for-cat e armatosura t Malit t Zisulmuan Shkodren dhe gjithMalsin. Me 27 qershor push-tuan qyte n e Shkodres dherrethinat e saj. Pas ksaj datebene prpjekje te pushtoninmalsin e Shkodres. Me datn4 - 5 korrik lu ime t ashpra uzhvilluan n rajonin e Dakajve-Gimaj e Nenmavriq, ku u zunrob forcat e deri nj brigat km-bsoris malore (rreth 1200vete), t cilat me datn 5 korrik,

    te Ura e Shals u detyru-an t kalojn nen kulmin e dy armeve t vendosura kryq, u prcolln deri n Qafe t Pejs dhe u lan t lire te shkonin n to-ken e tyre me arme pa shula. Pas ksaj pritet ne bese dhe marrin peng Mehmet Shpendin, unNika, Marash Deline dhe i riu Dede Lulashi. Ata, n realizim t qllimeve t tyre pr t nnshtruarDukagjinin, drgojn for-ca t tjera ushtarake n drej min Gruemire - Plan Shale (deri nj brigat t kmbsoris malore me komandant gjeneral Mar-ian Pashen). N rajonin Qafe e Mgulles - Gjuraj e Plan rezistenca ishte e madhe. Lu tart popul-lor e goditen kudo sa e

    detyruan te rrethohet n rajo-nin Nderkiza t Planit (ku bu-ron lumi i Kirit), t cilt vetm tradh a i shptoi nga asgjsimi, ose kapja rob e tyre.

    Jeta e Mehmet Shpendit, prej 64 vjetsh, 42 vjet prej tyre,jan jete lu arake ne shrb-im te vendit te j dhe eshtjes shqiptare pr liri e pavarsi.Mehmet Shpendi ka qen evazhdon t mbetet simboli i qndress popullore t Duka-gjinit n udhkryqet m delika-te t historis son nacionale. Prfaqsuesi m pik i vegjlis pa ndonj pozite n hierar-kin e fi sit, pa asnj privilegjdhe funksion ushtarak, arri tprjetsohet n ndrgjegjenton nacionale si prijs kreshnik i Dukagjinit, si kapedan i dgjuar i betejave t stuhishme, si dije-tar i kuvendit, si pleqnar i se Drejts Zakonore,, si nj atdhe-tar me ndrgjegje t lart na-cionale, si nj fi gure komplekseme autoritet gjithkombtar ifl ijuar pr idealin m t shtrenjt t nj kombi. Ne fakt, Hero i pa diskutueshm, por i pa kurorz-uar deri me sot.

    Kush nuk shkroi pr Mehmet Shpendin?! Nga Mbretreshae Malsis, Edit Durham, Dom Ndoc Nikaj. Baron Franc Nopa, Risto Siliqi, historiani Pal Doi, Helmut Eberhart, Profesor Zeka-ria Rexha. Dom Gjeaj, Aka-demiku Mark Krasniqi; Hylli i Drites, vi 193 e 1937; GazetaDrita, Nr 7, Manas r 27 prill 1911; Gazeta e Vrteta, nr. 8, Stamboll, 1911; Lasgush Pora-

    deci, Prparim Rexhepi, atBen-ardin Palaj, at`Shtjefen Gjecovi; Luan Burrthyesi; Dode Kaaj, Mhill uni e Lazer Kodra.

    LAVDI JETS DHE VEPRIMTARISLUFTARAKE TMEHMET SHPENDIT!Nuk sht ndonj vend

    tjetr n altarin e Heronjve, q ia kushtoi tere jetn atdheut e nacionalite t shqiptar, si Meh-met Shpendi. Prandaj, Mehmet Shpendi nga Kshilli i rrethin Shkodr, me vendim nr. 129 date 3 /XI / 1969, sht shpal-lur Dshmor i Atdheut. Me dekret nr. 4617, date 09. 09. 2005, n kuadrin e 90 vjetorit t rnies s j, Presiden I Re-publiks i akordon Medaljen e Arte t Shqiponjs. Por, nderi i k j kolosi te atdhetarizmit, nuk mbyllet ktu. Kryesia e Shoqats Atdhetare-Dukagjini, vendo-si e mori nismn, q Mehmet Shpendi t prjetsohej dhe ku, n qyte n e Shkodrs, duke i ngritur nj shtatore me kto prmasa q e kemi prpara dhe kjo u arrite, n saj dhe t mbs-htetjes ligjore t Kryetarit t Ba-shkise Shkodr, Lorenc Luka dhe kshillit t k j qyte , me n krye av. Bardhyl Lohja. Por, nuk mund t realizohej kjo nisme, pa mbshtetjen fi nanciare t 156 dukagjinas dhe jo dukagjinas q nga SHBA, Belgjika, Italia dhe n Shqipri, n vean n Shkodr. N mnyr t veante t duka-gjinasve n Nju-Jork, t cilt si-guruan 52 % t gjith fondit t prgjithshm pr ndr min e t dy monumenteve, t atdhe-tarit Mehmet Shpendi dhe t albanologut Mar n Camaj. N mes nesh ndodhet Tome Balbo-na, kryetari i k j komunite . Kurr nuk do te harrohet kontri-bu tyre. Por, sot kemi dhe nj surprize t veante, q sht n kompetencn e Presiden t t Republiks ta publikoje, Sekreta-rit t Prgjithshm, zoti Florian Nuri, por kjo e veante sht arritur n saj t mbshtetjes q na ka dhn Kryetari i Kshillit t Qarkut Shkodr, Maxhid Cungu dhe Kshilltari diplomatik pr rajonin, zoti Flamur Gashi.

    T gjithve ju jemi mirnjohs! Ju faleminderit!

    NDUE SANAJKr. i Shoq. Atdhetare DukagjiniShkodr, me 16 korrik 2015

    JETA E MEHMET SHPENDIT N SHERBIM T VENDITE MEHMET SHPENDIE MEHMET SHPENDI

    FJALA N CEREMONIN E PRURIMIT T MONUMENTIT

  • 3nr. 141, korrik 2015 3,

    + +

    +

    +OPINION

    MIRSEARDHEMEHMET SHPENDI

    N PATEONIN E EHMET SHPENDH

    MUNGUAR!- EMOCIONE PRPARA SHTATORES S

    MEHMET SHPENDIT -

    Pas nj rrugnaje t gjat njqindvjeare, patrio Mehmet Shpendikthehet n panteonin q i ka dhuruar historia. Nj kthim i vonuar dhei mirpritur i kalorsit t pararojs s lvizjeve te mdha patrio ke prpavarsimin e Shqipris. Nj shekull m par Kostandin Niki mendoise me nj batare vrau Leonidhn e Trmapileve shqiptare s bash-ku homeriket e maleve tona. Vrasja e Mehmet Shpendit la pas njzbrazsi dhe varfrim t pa zvendsueshm. Djelmia humbi tribuninq mundi me i pri n ndeshjet e duhishme me dushmant e vatanit.

    Me kuje e z funebere qau lahuta virane nga dhimbja se mos vdiq0ra e Maleve t Shqipris. Por harku dhe zharku ndrruan mendimindshprues kur n jonet e tyre poe ke ndien se kuj mi juaj ishtejashtzakonisht i gjall edhe pas vdekjes, nj Kamban e dobishme pr zgjimin nga prgjumja t shqiptarve n koh m t vsh ra

    Patrio Mehmet Shpendi kthehet n panteonin e j t munguar sinj emr i prvetshm q historia e ka pr zemr. Nj fatos personifi kim i fi snikris, e njerzis bujare t gjakut ton arbror. N 100 vjetorine fl ijimit, vigani syshqiponj e zemr elikt, rikthehet n memorialine j t bronzt i vlersuar me kurorn e art Nderi Kombit. MehmetShpendi me gjakun e j t kulluar mar r u b kumbara i vllazrimitkombtar i nj plejade t vjetr q i hapi udhn liris dhe prga 28nntorin fatlum t historis. Apostulli i shqiptarizmit, Luigj Gurakuqibuzagaz krahhapur t uroi Mir se erdhe o krushkamadhi i liris! Mir se erdhe o vlla se m kishte djegur malli me t pa! Mir se erdhe n Shkodrn ton Iliriane, se cils ju bere mburoj n kohet m vsh -ra kur zmbrapse pa lavdi Shefqet Turgut Pashn dhe Kostandin Nikiin.

    Oso Baro (Kuka) nga ardaku i fortess s j t zjarrt del e thr-ret Ardhsh i bardh o Mehmet Shpedni, o fl aka e zjarrit t liris! IsaBale ni gjith ngazllim e hare fi llon t bj hajgare me shokun ar-mve. Ku ishte bre o baca Mehmet?! Un ka koh q kam ardhur prejBajgore, duke t pritur t vish n Shkodr. Kush ta preu rrugn o vlla,q vonove kaq shum me u ul prej Shale!

    Mehmet Shpendi erdhi i derdhur n bronz, fal inicia vs s in-telektualve t Shoqats Atdhetare- Dukagjini dhe zemrs bujare tbanorve te ksaj bashksie. Prurimi i monumenteve, t MehmetShpendit sot, dhe t Mar n Camajt n muajin tetor, prbejn dy ng-jarjet m t rndsishme t vi t 2015, n jetn kulturore t Shkodrs kulturdashse.

    Ky masiv shkmbi mbi t ciln lartsohet shtatorja e fatosit t bjesh-kve, simbolizon bazamen n mitologjike t nj krahine kryelart, kukurr as turku as shkau nuk munden dot t ngulin thundrat e tyret elikta. akir bardhi Mehmet Shpendi lartsohet me profi lin e j epik, me nj vshtrim majtas nga Alpet barriera natyrore e pamposhtur Shkodrs dhe me nj vshtrim djathtas nga kshtjella e Rozafa t, emblema mitologjike k j qyte . sht nj gjetje zgjuarkjo vendosje skulptorit Skender Kraja, sintez e nj proverbi t vjetr historik Kush sundon kalan e Shkodrs sundon edhe malsit. Nkt shesh Mehmet Shpendin, doln pr ta pritur atdhetar tan mme shenj nder mote si Dasho Shkreli, Hodo Sokoli, Muharrem Ka-zazi, Hil Mosi, Risto Siliqi, Bajram Curri, Manush Alimani, Vasal ShantoTom Kola e t tjer e t tjer. Mungon vetm fl amurtari i Deiit,Ded Gjon Luli, i cili ende nuk po gjen dot rrugn pr n Shkodr. Nkt shesh, Mehmet Shpendin doln pr ta pritur dhjetra e dhjetraqytetar, intelektual, ar st, te moshuar, t rinj e te reja, jo vetm ngaShkodra, por edhe nga Tirana, Prish na, Mali i zi e diaspora n Evropee Amerik. Mehmet Shpendin doln pr ta pritur drejtuesit me te lartt pushte t vendore dhe prfaqsuesit e Presidencs, dhe te Qeverise.Mehmet Shpendi, u rrit, u burrrua dhe u plak n shrbim Shqipris.Mehmet Shpendin, nuk e ligshtuan, as vendimet e Berlinit, as topate Turgut Pashs, e kacaturrat e Veshoviqit. Mehmet Shpendin e shytoiplumbi i pushtuesit shovinist, por nuk e theu paraja, as ari i as nj thuaji.

    Mehmet Shpendi sht nj emr pr bashkues, i cili shqiptarizmin epa Zot e par e fe!

    Prga PREL MILANI

    MEHMET SHPENDI U NGJITN PIEDESTALIN Q MERITONQkur kemi fi lluar t mbajm mend, n bashkvendlindasit e Mehmet Shpendit, sidomos shalja-

    nt, kemi dgjuar pr kt kreshnik nprmjet tregimeve gojore nga t part tan e deri nga kngt edjepit (u bsh trim si Mehmet Shpendi ), si dhe ato t shoqruara me lahut dhe i eli, q kishin prsubjekt kt prijs t madh popullor. Kur msuam t lexojm, kjo fi gure na del me tr madhsh n e j nprmjet librave q u shkruan pr t, nga poet t ndryshm, Risto Siliqi n vitet e para t shekullitt njzet, m von Sterjo Spase n romanin Ja vdekje, ja liri, n t cilin dy personazhet kryesor janDed Gjon Luli e Mehmet Shpendi udhheqsit kryesor t kryengritjeve 1910- 1912 q sollnPavarsin e Shqipris. Nga tregimet gojore, kngt dhe librat msuam se ky lu tar i madh kishtenj veprimtari shum t gjer n lu me pushtuesit e ndryshm turq, malazeze e t tjer. Formojdhe drejtoj t parin formacion lu arak me emrin Djelmnia e Shals, q ishte edhe e para opozitshqiptare, e cila kundrshtonte do vendim q merrnin ata q paguheshin nga pushte i kohs, tcilat binin ndesh me interesat e popullit t thjesht. Ishte udhheqs popullor q nuk paguhej ngaaskush. Materialisht ishte m fukara se shum bashklu tar t j.

    Asnj regjim nuk ja bri vlersimin q meritonte. Asnjher nuk ja dhan tullin Hero i popullit,sepse edhe Ai mbas vdekjes u b vik m e lu s s klasave, n nj koh kur hero u bn edhe ataq nuk e kishin erekun e veprimtaris s j. U desht t mbusheshin 100 vjet nga vrasja e j, q Ait merrte vlersimin q meriton duke i dhn tullin m t lart Nderi i kombit. Prkuj mi i njqindvjetorit t qndress s popullit dukagjinas kundr pushtuesve malazez dhe vrasjes s 81 qndresavem t mir, me n krye Mehmet Shpendin , kryesisht nga Plan - Gjuraj, si dhe vendosja n piedestalinq meritonte Mehmet Shpendit, ishte evenimen m kulmor q shoqata Atdhetare- Dukagjini kaorganizuar ndonjher frut i prpjekjeve tanike t drejtuesve t saj, sidomos q me formimin eshoqats.

    Pata fa n t jem pjesmarrs n dy ditt e ktyre veprimtarive, n Qeresh t Gjurajve dhe n qyte- n e Shkodrs. Mbas nj udh mi t gjat e rraskapits nga rruga jasht dors s shte t, n Qeresh tdel prpara madhshtor lapidari i rindrtuar shum cilsisht me kontributet e shoqats AtdhetareDukagjini dhe t komunite t Plan Gjuraj, me n krye vllezrit Kodra. Ky lapidar, n t cilin jan shk-ruar edhe 81 emrat e t rnve me 12- 15 korrik 1915, i harmonizuar me at natyr t mrekullueshmet bjn q mos ta ndiesh lodhjen. U bra edhe pak nostalgjik, sepse n memorien me u shfaqentre vitet m t mira t rinis q kalova n Plan -Gjuraj, q pr mua ishin nj universitet i dyt . Utakova me ish nxns e prind q kisha 41 vite pa i par . Mu dukt koha shum e shkurtr edhepse Dielli t prvlonte. Madhsh a e natyrs u harmonizua me shpir n e pastr t banorve t atyreanve, ku n asnj veprimtari tjetr nuk ishin grshetuar aq mir t tre brezat, t cilt me bisedat,bujarin, kngt e humorin bn q mos t ndihet mungesa e pjesmarrjes s pushtetarve lokal apoqendror. E patm t vsh r t largohemi prej andej fal bujaris e mikpritjes s vendasve, t ciltnprmjet t palodhurit Sokol Kroni, na bn q t kujtojm me nostalgji ekskursionet e dikurshme.Gjallri ksaj veprimtarie i dhan kngtart e mirnjohur Fran Kodra, Ndue Shytani, Pllumb Vrincadhe Kris an Zalli, t cilt bn q koha t na iki shpejt dhe rrugs mos ta ndiejm lodhjen.

    Prkuj mi i ngjarjeve e fi gurave si jan kto q po fl asim, tregon respekt pr t kaluarn dhe pr tpart tan duke hedhur kshtu edhe themele t forta pr t ardhmen, sepse kur din nga ke prejardhjen,din edhe ku shkon. Kjo n an pod me disa dukagjinas, t cilt jo vetm nuk kan asnj lloj kontribu ,por as nuk marrin pjes n veprimtarit e organizuara, fl asin me nj far prqeshje pr kontribuuesit,prpiqen vetm t japin kshilla dhe ekstremizmi I tyre arrin deri aty sa bjn thirrje me e zhduk shoqa-tn. Fatmirsisht kta jan n minoranc dhe lumi I vrullshm dukagjinas do ti nxjerrin anashkto skorie.

    Pr mbi 40 vjet Mehmet Shpendi lu oi me arm n dor n krye t lu tarve shaljan q ngaPodgorica deri n Shkup, deri sa dha edhe jetn. Ai dhe bashklu tart e j binin n Shkodrvetm pr t lu uar prkrah qytetarve ose pr t br treg sidomos pr festa t ndryshme. Sot,pasardhsit e tyre jan vendosur n qytet e rreth j, duke e brak sur vendlindjen e tyre si e kishte para-shikuar q hert pasardhsi i afrt i Mehmet Shpendit - i mnuri Mark Sadiku. Sot edhe MehmetShpendi u vendos n qyte n e Shkodrs , qytetari m i ri i derdhur n bronz, nj vler e shtuar prkt qytet, t cilin e zbukuron krahas Nn Terezs, Luigj Gurakuqit, Prek Calit, 5 heronjve t Vigut,Isa Bole nit, e t tjer. S shpej ktyre ikonave t atdhetaris do t ju bashkohet edhe dukagjinasitjetr, i madhi i letrave, Mar n Camaj fal prpjekjeve t mdha t shoqats Atdhetare Dukagjini, e cila po e jus fi kon emrin e madh q ka .

    Me madhsh n e j, Mehmet Shpendi t duket sikur iu drejtohet brezit t sotm dukagjinas,sidomos t rinjve: Mos na koritni! Mos u trhiqni para vsh rsive! Jetoni me djersn tuaj dheshmanguni sa t mundeni plagve dhe veseve t kqija, q koht e reja na i kan nxjerr n sken!Mbajeni kokn lart edhe n qo se ndonj bashkkohs i juaj bn ndonj veprim q prpiqet tdobsoj imazhin e mir para skep kve, q nuk jua duan t mirn! Prpiquni, q kta keqbrs tjen sa m t pakt! Meqense asnj nuk jua zn kryet pr t part tuaj, as ju mos bni veprime q ti turproni ata! Bni mir q ti grshetoni ve t e virtytet m t mira q keni marr nga vendlindja,t cilat i qndrojn kohs, me edukatn qytetare q keni gjete n vendbanimet e reja. Ather do tbheni qytetar t prkryer. Sidomos t rinjt, ta duan shkolln, q nprmes nj arsimimi sa m cil-sor, t pajisen me sa m shum dije q t bhen sa m t denjt pr familjen e shoqrin n mnyrq vargu i gjat i dukagjinasve, q kan br emr t mir n t gjitha fushat e jets, t shtohet meelement t rijn, t cilt t jua ngren ende m lart emrin e mir t Dukagjinit e Shkodrs. Sot nukkeni nevoj pr lu si n kohn ton, por keni nevoj pr mend q t integroheni sa m mir n jetne re. Mos i detyroni banort q i keni gjetur aty, q t jua bjn me gisht pr keq , por me sjelljet,veprimet e mosveprimet tuaja t fi toni respek n e tyre, sepse nuk ka rndsi nga e ke prejardhjen, porsa vlera qytetare ke....

    Me vendosjen e prmendores s Mehmet Shpendit, qyte i Shkodrs do t ket nj pikorientuese m shum. Nuk do ti thon m te fermen mi, i cili nuk ekziston, por tek MehmetShpendi. Edhe n t ardhmen, shoqata Atdhetare Dukagjini , bashksia dukagjinase, kudo q ndod-het dhe pushte vendor e qendror, duhet t i shkundin nga pluhuri i harress edhe fi gura e personal-itete t tjera dukagjinase, pr t ju dhn atyre meritat dhe vendin q iu takon.

    Prga , PREL SHYTANI

  • 4nr. 141, korrik 2015,

    + +

    +

    +PRKUJTIMORE

    T nderuar pjesmarrs e t uar!Korriku I 1915, sht korriku m I rende qe

    njohn malet e Dukagjinit. Ne sot prkujto-jm 100-vjetorin e lu s e te qndrese te po-pullit t Planit e t Dukagjinit kundr ushtrismalazeze. N harkun kohor 2-15 korrik, treoperacione ushtarake ndrmori ushtria mala-zeze pr nnshtrimin e Dukagjinit dhe n ttre-ja ai dshtoi. Data 12-15 korrik 1915 edhesot mbas nj shekulli vijn t freskta, sa tdhimbshme aq edhe t lavdishme n zemrattona. N qershorin e 1915 Krajl Nikolla (Petro-vici) do deklaronte Po nuk mora Shkodrnme Malsit e saj, un do te largohem ngaMali I Zi! Ai, synonte q prfundimi I Luftss Pare Botrore ta gjente me Shkodrn epushtuar pr ta pasur me te lehte aneksimin e saj. Dukagjini, n prballjet me pushtuesite huaj ka bashkrenduar e bashkvepruarn mbrojtjen e hapsirave t veta. Kjo e ka bere Dukagjinin nj kocke t forte, kshtjellet pamposhtur n Malet tona. At Gjergj Fish-ta ka shkruar Shume pushtues t huaj kanemsy e kane kalue n malet e Dukagjinit, porkane ikur pa mundur me i sundue, ata kurrnuk munden me i nnshtrue as me i zotnue.Ata kane kalue si uji mbi shpinn e ross.

    Dukagjinin e ka mbajtur t gjalle, Besa.Armiqt jan munduar ta shfrytzojn Besne j, me dredhit e tyre. Kshtu ndodhi edhen vitin 1915, me Krajlin e Malit te Zi, Petro-vicin. Besimi n t pabesin dhe pabesia e tpabesit bn q Dukagjini t humbiste faktorin tone, duke pamundsuar organizimin e bash-kveprimit mbare krahinor, pr t mundsuardsh min e operacioneve pushtuese t ush-tris malazeze, ashtu si kishte ndodhur edhen raste t tjera si n qafen e Agrit kundrpashait turk.

    Mosqenia e Mehmet Shpendit n krye t forcave mbare dukagjinase, shkuarja e jn Ce ne pr bisedime me Petrovicin, pa

    ndikimin e vet n mos organizimin e mbro-jtjes mbare krahinore. N kto kushte fatii takoi populli te Planit t ishte n vijn e pare t prballjes meushtrin malazezeduke mbajtur peshnkryesore t lu s dhet qndress. Situaten katr fshatrat ePlanit u be e rende.Populli I Planit melu tart e j mun-di t organizohej et prballej me njushtri t prgatitur et armatosur dhe nnumr m shume sevete numri I popull-sis, duke pasur lajt-mo vin e vetm, tpengoje e t dmtojesa t ishte e mundurushtrin malazezen t gjith hapsirn e Planit, me grupe lu taresh t prqendruar n qafa, kodra e lartsi nga mund t priste armikun, duke qene i ndrgjegjshm dhe i vendosur edhe pr pasojat q vinin nga kjo prballje e qn-drese.

    Kush me mire se vargjet popullore e prsh-kruajn situatn Jan mbledh burrat e kanba be / n kushtrim e bese me dek ku kena le/ kush asht burr me lujt gish n, ne do qaf e koder lu en ta nisim /

    Pr kto momente At Daniel Gjecaj do shk-ruante Qafat u kthyen n prita e pritat nkala varrmihse pr ushtaret e Knjazit. Ush-tria malazeze nga populli dhe lu tart e Pla-nit merrte leksionin, me ngadal o Krajl Nikol-la, nuk i nxijm ksulat tona, nuk ta lshojmtoken e t pareve, pse t shkojn lum gjaku, stomit t arave. Qndresa e popullit dhe e

    lu tareve t Planit ishte e madhe. Katr dite rresht shkruante At Danieli, n hapsirn e Planit, nata u ba dite nga mitralozat e fi shek-

    t e dinami t, e dita u ba nate, nga tymi I topa e kullave t dje-gura.

    N Plan Veshovici, po shihte dsh mine j pr nnshtrimin e Dukagjinit, duke u detyruar t heq dore nga vazhdimi i mtejshme i opera-cioneve ushtarake.Situatn, n katr fshatrat e Planit, At Jus n Rrota e prshk-ruan Ndizet nji lu im i mnershem. Mals-oret bajne namin mbi ushtaret e Malit t Zi. Nji prballje e qn-

    drese heroike e lu tareve dhe popullit t Planit . Pr tre dite rresht n katundet e Planit nuk u pa gj tjetr ve lu e, qndrese, tym dhe fl ake. Nuk mbe kulle as stan pa u djegur. Plani kishte marre pamjen e nji grmadhe.

    Pasha q mbaj populli i planit n ket lu e qndrese e prballje ishte e rende, por e lavdishme. Me 75 bije t j t vrare n moshn m t mire, nga 20-50 vje. 300 kulla e 500 stane bag sh te djegura, 5 000 koke bag sh u morn dhe u theren nga ushtaret malazez, pyjeve pr rreth Planit dhe do gje-je iu vu fl aka, do gj u be shkrumb e hi. N Plan u vran edhe 3 pengjet, krer t Shals,Mehmet Shpendi, Marash Delia e un Nika,si dhe Nik uni, fl amurtari I Xhanit. N nj lu e heroike dhe te lavdishme u vran edhe lu tart, Mark Sadria nga Toplana dhe Mark Preka nga Mirdita. N t gjith hapsirn e

    Planit, nuk mund t thuhet apo t veohet se ktu apo aty, qndresa, lu a, trimria dhe guximi i lu tareve dhe popullit t Pla-nit ishte me i madh. Jeta dhe gjaku nuk pr-fi lleshin, heroizmi popullor ishte n shkallen m t larte dhe t lavdishme, jo vetm pr mbrojtjen e Planit, por edhe t Dukagjinit. Populli thot edhe sot, po t shtrydhet kjo toke, kullon gjak. N Plan u dmtua edhe ushtria malazeze, me dhjetra t vrare e me qindra t plagosur.

    N Plan dshtoi ushtria malazeze pr nn-shtrimin e Dukagjinit, ajo ra moralisht dhe n nj panik t madh. Veshovici gje rrugn e shp mit, por edhe t dshtimit, largimin nga Dukagjini andej nga kishte ardhur, nga qafa e Beshkasit, me pjesn m t madhe t ushtris, brigada e gjeneral Mil Spasit u prqendrua n qafen e Boshit, pr tu larguar n nj kohe tjetr sa m t shkurtr. Plani u be simboli i lu s dhe i qndress pr dsh- min e operacioneve t ushtris malazeze pr nnshtrimin e Dukagjinit, n korrikun e 1915. N nderim t banoreve t Planit, pr lu n dhe qndresn ndaj ushtris malazeze, n vi n 1940, n kuvendin mbare dukagjinas, 15 korrik, u vendos t prkujtohet n Plan, n Qeresh, ktu ku jemi ne sot. Nj vendim i duhur, dinjitoz q dine ta bjn vetm du-kagjinasit, q nga ky vit e n vijim, 15 korriku I 1915, jeta dhe gjaku i 81 dshmoreve t rene, prkujtohet me nderime dhe respekt nga mbare populli I Dukagjinit.

    Lavdi 81 dshmoreve, t rene kundr ush-tris malazeze, n Plan, nderim Dukagjinit dhe Planit.

    Ju faleminderit!Mhill Pali,

    Kryetar i shoqats Spani 15 korrik 2015

    100-vjetori i prbadhjes s madhe t popullit tPlanit e t Dukagjinit kunder ushtrise malazeze

    j p j p pj p j p p

    Bashkbisedim, me Ndue Sanaj, Kryetar iShoqats Atdhetare-Dukagjini

    Shoqata, q ju drejtoni ka zhvilluar shumeveprimtari n plotsimin e misionit dhefunksionit t saje, n Shkodr, jo vetm aty,por dhe jasht kufi jve t Shqipris. N ketbisede me ju duam t ndalemi vemas tek veprimtarit tuaja m t fundit, t vi t 2015,kryesisht te ajo e quajtura Prballja e madhee Dukagjinit, ne Plan, q kulmon dhe me njshtatore t Mehmet Shpendit t vendosur nqyte n e Shkodrs.

    Si i planifi kuat e u zhvilluan kto veprim-tari, pjesmarrsit dhe mbshtetsit deri nas n e prurimit t shtatores. Ndonj gj emocionale nga gjith kjo ndrmarrje?

    I nderuar Gjon, faleminderit q me jepmundsin t publikoj disa mendime rrethpyetjes suaj.

    Shoqata e jone, Shoqata Atdhetare-Du-kagjini e themeluar me 13 maj 2003, memoton Mos pyet se far beri, ose bn Du-kagjini pr mua, por pyet se, far bej un prDukagjinin, vijoje t punoje pr realizimin e misionit t saj, sepse n Dukagjin e te du-kagjinasit ka mja brum, por q duhet mepas kujdes n prpunimin e tij dhe mendoj seshpreh dhe mendimin e antarve t kryesisdhe t antarsis s shoqats, se deri tani e

    kemi punuar mire; ky emision ishte mja fi s-nik, sepse kurr dukagjinasit nuk i ka munguarfi snikria; kurr n Dukagjin nuk ka munguar puna e prbashkt, prandaj dhe antart eshoqats dhe n vean antart e kryesis punuan me prkush min m t madh vullne-tar, q Dukagjini e dukagjinasin t paraqiten ashtu si jan, me plot vlera atdhetare e kul-turore n gjith jetn e j, n gjith jetn e tyre; me plote virtyte, t cilat paraqiten me krenarin m t madhe n prezan min e vetes dhe q mund t jene n duet me bash-ksite ku ata banojn e jetojn, ku ata kanengritur erdhen e tyre t jetess. Pra, kjo q realizuam nuk ishte rastsi, por rrjedhoje e asaj historie brilante e Dukagjinit dhe e punsson prej 12 vjetsh, me shume prkush mpr Dukagjinin e dukagjinasit, sepse Misionii shoqats ishte dhe sht shume i qarte pr kdo, pr antart e shoqats dhe n vean pr antart e kryesis s saj. Ai ishte dhe sht: Duke u mbshtetur n historin e skaluars, duke respektuar ndjenjat dhe sakri-fi cat e t pareve pr liri e pavarsi, Dukagjini t zr m mire vendin q meriton n Boten e qytetruar e modern

    Pra, edhe propozimet e antarve t krye-sis nuk doln nga shterpsia, por nga njbaze objek ve e mbshtetur n realizimet e Shoqats t deri tanishme.

    N vjeshtn e vi t 2013, Sekretari I Shoqa-ts, Luigj Shy , n nj mbledhje kryesie, n mes t tjerave tha: ... N vi n 2015, kemi 100 vjetorin e rnies se Mehmet Shpendit, elidhur me 100 vjetorin e Prballjes se Madhe te Dukagjinit, n Plan ... dhe duhet te bjmprpjekje t ngrem shtatoren e j, n qyte- n e Shkodrs. N t njjtn mbledhje, kry-etari i seksionit t veprimtarive t shoqes, Prele Milani, n mes t tjerave tha: ... N vitin 2015 kemi edhe 90 vjetorin e lindjes se Mar n Camaj ..., mendoj q t mos i ndajm kta dy kolos t Dukagjinit, pavarsisht nga jeta e tyre n kohe t ndryshme dhe pr ve-primtari t ndryshme ... edhe Mar n Camajt, t bjm prpjekje ti ngrem nj shtatoren qyte n e Shkodrs .... Ndoshta kushdo, jasht jets veprimtare t kryesis s shoqa-ts, mund t habitej dhe n fakt jan habi-tur! Ndrsa antart e kryesis, jo q nuk u habiten nga kto dy propozime, por men-jher i miratuan, ju futen puns, pr t bere realitet propozimin e ktyre dy antarve t kryesis, sepse nuk mbeten m propozim i dy antarve t kryesis, por ato u bn pjese e kryesis. Asnjeri n kryesi, nuk ju tha, a jeni n vete, si do t sigurojm ket apo at gj, sepse secili ishte i bindur q propozimi I tyreishte I drejte dhe q duhej future puns pr t bere gjithka t mundur, pr tia arritur

    qllimit. Pra, dshira nuk mund t mungonte, mundsia pr tu ndeshur me sfi da t jets s shoqats nuk na mungonte dhe duke u bash-kuar dshira me forcn realizuese ju futem puns dhe tani jemi para nj fak t kryer. Mehmet Shpendi u ringjall pas 100 vjetve dhe u vendos n qyte n e Shkodrs, me nj madhsi 3. 7 metra, me gjith bazamen n, te cilin e pruruam me datn 16 korrik 2015 dhe Presiden I Republiks e dekoroi me urdhrin e larte Nderi Kombit ...

    Emocionet ishin t shumta e t mdha. Mehmet Shpendi ka qene dhe mbetet idhulli im pr atdhetarizm, q kur isha n bankat e shkolls ushtarake Sknderbej! Pse? Mehmet Shpendi sht i vetmi atdhetar du-kagjinas, q n 64 vjet jete, 42 vjet i kaloi me arme n dore pr liri dhe pavarsi, pa u prkulur prpara asnj shantazhi, asnj privilegji, q u munduan nprmjet ndonj vendasi do pushtues ta bnte pr vete. Ne vi n 1995 e pata fi lluar punn pr nderimin e jets dhe veprn atdhetare t Mehmet Shpendit. N vi n 2005, n kuadrin 90 vjeto-rit t rnies s j, u nderua me Medaljen e Arte t Shqiponjs. Dhe n kuadrin e 100 vjetorit t rnies s j, u arrit t nderohet me urdhrin e larte Nderi i Kombit. Lot gzimi na kane shkuar kur u informuam se Presiden i Republiks e ka fi rmos urdhrin e larte Nderi i Kombit, pr Mehmet Shpendin, pas vdekjes. Mehmet Shpendi u ringjalle pas 100 vjetve dhe u vu ne rresht me fi gurat e larta t nacio-nalite t tone! Nuk ka emocion, nuk ka gzim m t madh, q at, t cilin e ke idhull, ar-rin ta ringjallesh n qyte n tnd, n qyte n e Shkodrs, duke e ngritur n nj shtatore

    N PRVJETORIN I PRBBALLJES S MADHE T DUKAGJINIT, N PLAN DHE RNIES S

    MEHMET SHPENDIT NDERI I KOMBIT

  • 5nr. 141, korrik 2015 5,

    + +

    +

    +PRKUJTIMORE

    n bronz, me lartsi 2. 5 metra , n hyrje t ktij qytetit ... dhe ekompozuar nga mjeshtri Sknder Kraja dhe e derdhur ne bronz, ponga nj mjeshtr tjetr, RamazanKaraj ...

    N momen n e zbulimit t shta-tores, nga Sekretari i Prgjithshmt Presidencs, Florian Nuri, kshill-tari diploma k pr rajonin, FlamurGashi, vajza e nipit t MehmetShpendi, Prenda Mark Shpendi nmoshn 86 vjee, Luigj Shy , Lo-renc Luka, (kryetari i Bashkise sqyte t Shkodr), Gjergji e t tjerishte dika e veante ... SikurMehmet Shpendi na thot: A jini burra e gra!? ... Mirese ju ka pru Zo n ket oborr .... ... shprthyen duartrokit-jet e fuqishme e t ligjshmepr gjith banoret e Du-kagjinit, t Shkodrs e mbareshqiptare, sepse nuk u nde-rua vetm Mehmet Shpendi,por e gjith historia shekujvet Dukagjinit, e dukagjinasve ... Vrtet shume emocione,por un e kam t vshtir tiprshkruaj ato, m shume se kaq. Por dua t shtoj se,kjo arritje pa ndihmn e Kry-etarit t Bashkise s qyte tShkodr, Lorenc Luka; kry-etarit t kshillit t bashkises qyte t Shkodr, av. Bard-hyl Lohja dhe Kryetarit tKshillit t Qarkut Shkodr, Maxhid Cungu, t cilt jovetm q na mbshteten,por na hapen rrugn ligjore,do te ishte e pa mundur t ar-rihej ky sukses. Me ket rast,nprmjet k j bashkbised-imi i prshndes n emr tShoqats dhe ju jemi shumemirnjohs! Po, ne nuk mundt ecnim pa mbshtetjenmorale dhe monetare t 157kontribuuesve dukagjinasane e mban botes, q ngaMiigani, Nju-Jorku, Belgjika, Italia, Tirana, Shkodra, n krye tcilve qndron bashksia dukagji-nase n Nju-Jork, me n krye TomeBalbona, e cila ka siguruar 52 % tgjith fondit. Mirnjohje dhe i uroj me shprehjen popullore Pain e dhnin!

    sht shkruar shume pak, shte nevojshme t mund t thoni dika pr at qe ju e keni quajturPrballja e Madhe e Dukagjinit,n Plan dhe Mehmet Shpendin Udhheqsin e Djelmnise Shals?!

    I nderuar Gjon, pr ket pr-ballje nuk sht shkruar pak, porsht e vrtet, se pr ket ngjarjekane shkruar t tjert m shumese ne, si shtypi i kohs, n vean gazeta Shqiptare, Kombi, AtJus n Rrota, At Danile Gjei e ttjer. Ai, q ka grumbulluar mate-rial, ka hulumtuar, ka studiuar dheka bere nj shkrim m t plote prket ngjarje, n Plan, sht Nnkol-onel Mhill Pali, n pension, i cili nvi n 2006 ka nxjerre nj libr, me tull Prballja e Madhe e Planit,dhe q meriton falnderimet e t gjithve. Edhe un kam mbajtur nj ligjrat, pr ket ngjarje, me teme Qndresa dukagjinase kundrndrhyrjes ushtarake malazeze,korrik 1915 dhe sht botuar n li-

    brin e Shoqats Dukagjini n rrjed-hat e historis-1. sht shkruar edhe n gazetn Dukagjini. Madjenj shkrim t min e te Fran Kodres e kemi edhe n librin Dukagjini, Shqipria ime aty. Pra, sht shk-ruar, por jam me ty se, prderisa ende nuk kemi hy ne arkivin e Malit te Zi, pr ket ngjarje, nuk mund t pretendojm se kemi thn at q mund t jete e vrteta. E vrteta, mund t dali e plote kur t kemit dy ant. Atehere do t jemi m t qarte pr ngjarjen dhe mund t shkruajm m me saktsi rrjedhjen

    e tyre, sepse sa do t jene t vrteta t dhnat e mbledhura n popull, ... kshtu m ka thn gjyshi apo kshtu me ka thn gjyshja, ..., nuk kane baze plotsisht shkencore. Be-sojm se nj dite do ja arrijm t marrim t dhna nga arkivi n Mal te Zi, pr ket ngjarje dhe t shkrua-jm m me saktsi ...

    Por, edhe n ket 100 vjetor, n 100 vjetorin e Prballjes s Madhe t Dukagjinit, n Plan, u be dika. U rindrtua Lapidari, u vu pllaka e re me shkrimin e 81 emrave t rene n ket prballje n Plan. Hapjen e bra un dhe u ndala me ket rast: ... Jemi bashkuar n ket qafe, q quhet qafa e Qereshit, pr t prkujtuar ata, t paret tan, q 100 vjet m pare derdhen gjakun e tyre pr t qene t lire dhe t pavarur, n lu e me nj ushtri t rregullt malazeze, n muajin korrik 1915.

    Kishte fi lluar Lu a e Pare Botrore. Me 27 qershor, pasi ush-tria e Malit t Zi, kishte pushtuar gjith malsin e Mbishkodrs, u fut n qyte n Shkodr, pa shkrep asnj pushke. N hapsirn prej 12-13 ditve lu e, derdhen gjakun e tyre 106 vete, n Dukagjin dhe prej tyre, n ket hapsir, q shohim ne, nga qafa e Mgulles, n gryke Thane, n qafe t Qytezs, n

    Gropa t Strelit, n Pla t Madh,Mbigure, n qafe Kuje e deri n Nderkiza t Planit, pra, n hap-sirn e fsha t Plan-Gjuraj, derdhengjakun 81 vete, n mes tyre tre gradhe kta jan t shkruar n pllakn e k j lapidari, q kemi prpara.

    Ne, Shoqata Atdhetare-Du-kagjini dhe Shoqata Patrio keKulturore Spani, n ket 100 vje-tor bm prpjekje t rindrtojmlapidarin se, ai ekzistuesi i ndrtuarq n vi n 1970, ishte dmtuar rende nga koha. Tani, jemi prparak j lapidari, q shikoni sot, pran

    t cilin vum kurora dhe lule ...Pr rindr min e lapidarit

    Shoqata Atdhetare-Dukagjini, kambuluar 2/3 e shpenzimit dhe met drejte, n bazamen n e k jLapidari sht vene nj pllake, meshkrimin Nga Shoqata Atdhetare-Dukagjini

    Por, megjithse pa pjesmarrje,pa disa mendia, q nga TV Shqiptarn Miigan, me pronar Ndue Ftoni,por jo aq sa pritesh. Dhe kjo naven prpara prgjegjsis, q riniaduhet ta ndjeje m shume shtjenatdhetare, se si theksonte dikur Gjeneral i Famshm i Oqeanis, nLuftn e Dyte Botrore, Mac Artur: T mos nnshtrohemi nga zrat e uditshm q dgjohen lart eposht pr t zhvlersuar koncep ne vjetr t patrio zmit, i cili ka qeneprej kohesh fortesa kryesore e in-tegrite t tone kombtar; mrmrit-jet e disave se ai, Patrio zmi, sot sht jasht mode, se ne qe ideal-izojm kombin qenkemi provincial,t pa pjekur ose konservator, bud-allenj ... Mos dgjoni kto zra ...T jemi krenar t quhemi Patriot,Nacionalist, apo quajeni si t doni, nse kjo do t thot se do vendin tnd mbi gjithka, do ta vini jetntuaj po t jete e nevojshme, n shr-bim t fl amurit tuaj .... Kjo, thniee k j gjenerali, koha po vrteton

    se ende sht aktuale, pavarsisht mendimeve globale, me t cilin duhet t bjm prpjekje n edu-kimin e brezave me ket ndjenje, jo vetm ne si shoqate, por t behet prpjekje n familje, t bhen pr-pjekje n bashksi, t bhen pr-pjekje n shkolle, n pune e kudo ...

    Pr jetn e veprn e Mehmet Shpendit, tani Nderi i Kombit, kane shkruar plote, t huaj e t vendit, q nga Mbretresha e Malsis, Edit Durham, Dom NdocNikaj. Baron Franc Nopa, RistoSiliqi, historiani Pal Doi, Helmut

    Eberhart, Profesor Zekaria Rexha. Dom Daniel Gjeaj,Akademiku Mark Krasniqi;Hylli i Drites, vi 193 e 1937; Gazeta Drita, Nr7, Manas r 27 prill 1911;Gazeta e Vrteta, nr. 8, St-amboll, 1911; Lasgush Po-radeci, Prparim Rexhepi,atBenardin Palaj, at Shtje-fen Gjeovi; Luan Burrthy-esi; Dode Kaaj, Mhill uni e Lazer Kodra. Madje poe Lasgush Poradeci i thurteketo vargje: N Qaf t ag-rit iku si horr / Bedri pashaj vraponte / E pret n ball nj malsor / Q sh u e po kndonte / Me faj e turpSulltan baba / Po kthe-hm i ngarkuar / Se Mehm-et Shpni ish katalla / Sdombret pr ta sunduarrr

    Mendoj se cilsimi i Mehmet Shpendit si kry-etari i Djelmnise s Shals,ja kufi zon veprimtarin e j atdhetare. Si kryetari k j ins tucioni ishtenjra nga veprimtarit e j udhheqse. Ai ishte ud-hheqs n gjith jetn e j atdhetare pr liri e pavarsii dukagjinasve. Jo rastsishi kane vu emrin gjeneralipopullor!. E cilsoj ket se,jo n pak raste veprimtaria

    e j atdhetare kufi zohet n drej -min e djlmnise s Shals, ka e cun-gon jetn e veprn e j atdhetare. Gjithashtu e theksoj ket se, ka zra t lle nnvle sues t jets e veprs atdhetare t ktij Vigani t prmasave t jashtzakonshme. Kurr se ka pare Mehmet Shpen-din, poe Lasgush Poradeci, por kur sht njohur me Lu n e Qafs s Agrit, sht uditur, se si sht e mundur t thuhet nj nga pashal-lart m t fuqishm t Turqis s asaj kohe, n malet e Dukagjinit, n Alpet tona, n Alpet Shqiptare, nga djelmnia e Dukagjinit, t ud-hhequr nga nj prijs popullor, siishte Mehmet Shpendi, prandaj i thur vargun Se Mehmet Shpni ish katalla / Sdo mbret pr ta sun-duar. Kta, q mundohen t ulinrrrolin e Mehmet Shepdit n jetn at-dhetare t dukagjinasve, n vean pr liri e pavarsi, n vitet kulmore 1910-1912, a j vigani asnj gr-vishtje nuk mund behet, por prvete ata burrrohen dhe bhen mjerane, q askush nuk mund ngrej nga bataku ku kane rene

    Mehmet Shpendi ka qene dhe do te mbetet n jete t jetve, brezpas brezi burim frymzimi pr atd-hetarizm! Lavdi jets dhe veprs s j dhe t 106 t rnve n lu eme ushtrin e Malit t Zi, 100 vjet

    m pare, n muajin korrik 1015!

    Cilat jan disa nga veprimtarite planifi kuara n ket vit apo dheato afatshkurtra, q ju po punonipr realizuar?!

    Kryesia e Shoqats Atdhetare-Dukagjini q n muajin dhjetor tvi t kaluar, ka miratuar n Kshilline Shoqats planin e veprimtarivepr vitin 2015, mbi bazn e s cilspunon gjate gjith vi t. N fokusinkryesor t ktij Plani kane qenedhe jan kto veprimtari:

    Puna organiza ve pr marrjene masave pr t siguruar gjithkan ngritjen e dy monumenteve,at t lu tarit Mehmet Shpendi-Nderi i Kombit, t cilin e realizuamme sukses, me 16 korrik 2015 dhet albanologut Mar n Camaj, tedy bije t Dukagjinit. Njeri ngamonumentet tashme i vendosurn vendin e prhershm. Tani, jemiprqendruar tek puna pr ngritjene monumen t t Mar n Camaj. Nfund t muajit korrik fi llon t derd-het n alli dhe n dhjetditshine pare t muajit gusht drgohet nTirane, per tu derdhur n bronz.Vijon punn i njj mjeshtr, skulp-tori Sknder Kraja. Monumen iMar n Camajt do t prurohetme fillimin e vitet akademik 2015-2016 dhe do t vendoset pranBiblioteks s Universite t LuigjGurakuqi. N kuadrin e 90 vjeto-rit t lindjes s j, n bashkpun-im me Sena n Demokris an, nShkodr do t organizohet e zhvil-lohet nj konference shkencorepr Mar n Camajn. Pasqyrimi i ve-primtarive tona behet kryesisht nt prmuajshmen, gazetn tone Dukagjini, e cila sht pjese epandare e shoqats, do vazhdoje tejete nj z i fuqishm.

    Dika tjetr, n mbyllje t ksajbisede, ndrkoh q ju shoh se,keni pr t thn shum gjra!

    Shoqata Atdhetare-Dukagjinika punuar pr Dukagjinin e dukagji-nasit kudo q ndodhen. Ne, puno-jm pr Shkodrn e shkodranet,pr nacionalite n tone kudo qendodhemi. Ne, jemi pjese e hap-sirs gjeografi ke shqiptare, fl asimshqip dhe kemi dhn at kontributmodest si do krahine tjetr e Shq-iptaris. Ne, n qo e se bjm pr-pjekje pr t hipur n qiell, se nfakt nuk mund t jemi, nuk do tmerret kush me ne, sepse t tjertecin pr toke. Prandaj, ju bej thirrjedukagjinasve e dukagjinaseve, tofrohen n Shoqatn Atdhetare-Dukagjini, veanrisht t rinjve et rejave, t bhen pjese e saj se,do t gjejn vetveten dhe t japinkontribu n e tyre n ecjen prparan fushn e mirqenies, t kultursdhe t been pjese e vlerave t njshoqrie t hapur, pjese e s cilsjemi edhe ne, n themel s cilsjan vlerat e individit. ShoqataAtdhetare-Dukagjini do ta vijojepunn e saj me ket piksynime,me kt moto si e kemi fi lluar, pau ndalur n realizimin e misionit tsaj.

    Ju faleminderit dhe suksese npunn dhe misionin tuaj!

    Bashkbisedoj , Gjon Fierza

  • 6nr. 141, korrik 2015 6,

    + +

    +

    +KRONIK

    Me datn 16 korrik 2015, ishte nj ditee veante, jashtzakonisht e veante.Shume kohe m pare, nuk mendohejse n qyte n e Shkodrs do t ngrihej evendosej nj monument, t njrit prejfi gurave m t nderuara, m t ndriturat fund shekullit XIX dhe t fi llim shekul-lit XX, jo vetm t Dukagjinit, por edhe igjith nacionalite n shqiptar, si ishte fi g-ura e gjeneralit popullor, t atdhetaritMehmet Shpendit.

    Po ja, ne orn 10. 00 te ksaj date, ditee enjte, fi lloi ceremonia e prurimit teksaj shtatoreje! Dhe jo vetm kaq, poredhe dhnia e urdhrit Nderi i Kombit.

    Ne ket ceremoni morn pjese antarte shoqats Atdhetare-Dukagjini, du-kagjinas, shkodrane e ranas. E nderu-an ket ceremoni miq nga Mirdita, ngaMalsia e Madhe, nga Nikaj-Merturi; miq nga Kosova, te Shoqats se vl-lazris Kosove-Malsi e Madhe, me nekrye kryetarin e saj, Ukshin Jashari; ngaMalsia e jone ne Mal te Zi, si te shoqatsDede Gjon Luli e te tjer. Ne mnyrte veante kjo ceremoni u nderua ngaSekretari i Prgjithshm te Presidencs,Fa on Nuri, kshilltari diploma k i Presi-den t, Flamur Gashi e te tjer kshilltarete Presiden t; Z/ministri i Mbrojtjes,Petro Koi; Z/ministri i Kulturs, Zef uni;Kryetari i Bashkise se qyte t Shkodre, Lo-renc Luka; Kryetari i Kshillit te Bashkisese qyte t Shkodr, av. Bardhyl Lohja; Kry-etari i Kshillit te Qarkut Shkodr, MaxhidCungu; Skulptori Sknder Kraja e shumepersonalitete te tjera te qyte t e megjere.

    Pas himnit te Flamurit, aln e hapjesse ksaj ceremonie e mori Sekretari iShoqats, Luigj Shy , i cili pasi ju uroj mirseardhjen te gjith pjesmarrseve, i dha aln Kryetarit te Shoqats, NdueSanaj, pr te folur pr jetn dhe veprn e Mehmet Shpendit.

    Ne mes te entuziazmit te madh, alne mori Tome Balbona, kryetari i bashkisedukagjinase ne Nju-Jork, i cili prshnde ne emr te kontribuuesve pr realizimine ksaj vepre ...

    Mja emocionuese ishte momen i zbulimit te Monumen t te MehmetShpendi, ne te cilin morn pjese: Ndue Sanaj, Gjergj Leqejza, Luigj Shy , Florian Nuri, Flamur Gashi, Lorenc Luka, te afr-mit e Mehmet Shpendit, ne vean vajzae nipit te Mehem t, zonja Prenda MarkShpendi, ne moshn 85 vjee, Tome Bal-bona e te tjer ... Lot gzimi, qe me nefund ku vigan i atdhetarizmit, MehmetShpendi, pas 100 vjetve te rnies se j,u vendos prjetsisht ne qyte n e Shko-drs, ne qyte n e kulturs, ne qyte n eatdhetaris e personaliteteve te shquarate nacionalite t tone ...

    Erdhi momen i shume pritur, dorzi-mi i urdhrit Nderi i Kombit ... Kshill-tari diploma k i Presiden t, zo FlamurGashi, lexoi dekre n e Presiden t te Re-publiks, zo t Bujar Nishanit: ... MEHM-ET SHPENDIT (pas vdekjes), Dekoratn Nderi i Kombit, me dekret nr. 9165,date 13. 07. 2015, me mo vacion: Nshenj mirnjohjeje pr veprimtarine j atdhetare si udhheqs popullor, i

    cili me arm n dor dha nj ndihmest muar e t patjetrsueshme pr m tepr se katr dekada pr lirin dhe pa-varsin e trojeve shqiptare.

    Pas duartrokitjeve, Sekretari I Prgjith-shm I Presidencs, Fa on Nuri, zon-js Prenda Mark Shpendi, io dorzondekoratn duartrokitje te vijueshme

    Aktori i mirnjohur, Bruno Shllaku, ne mes te k j entuziazmi, recitoi poezin e Risto Siliqit Mehmet Shpendi.

    Pas mbylljes se ksaj ceremonie, pjes-marrsit u larguan aq te knaqur, sa edhete mahnitur pr ket arritje te madhe

    Pr pak aste, Gjergj Leqejza, pri ne mjediset e MADISH, nj pjese nga pjes-

    marrsit Ne orn 12. 00 u shtrua dreka pr

    miqt ne bar-restorant TRADITA, me pronar Gjon Dukgilaj, te cilin e uruam me shprehjen popullore E shtro trevesen gjithmon pr te mira ...! Ne dreke, pashapjes se saj nga Kryetari i Shoqats, Ndue Sanaj, pa shume prshndetje: Z/ministri I Mbrojtjes, Petro Koi, Z/min-istri I Kulturs, Zef uni, Gjergj Leqejza, Lorenc Luka, Sytki Ndreca, Pal Dreshaj,Ukshin Jashari, Gjon Dushaj, Kole Tonaj, Gjin Progni, Lazer Stani, Tom Shpendi, skulptori Sknder Kraja, Tome Balbona e te tjer.

    Ne nj moment, Sekretari i Shoqats,

    Luigj Shy , lexoi vendimet e Kryesis seShoqats, pr nderimin e disa personal-itete kontribuuese ne ket arritje. U nde-rua me tullin Mirnjohja e Shoqats:Lorenc Luka, kryetari i bashkise se qyte tShkodr, me mo vacion: Pr kontribu- n n promovimin e kulturs dhe histo-ris s Dukagjinit, dhe pr mbshtetjenveprimtarive t Shoqats AtdhetareDukagjini n dobi t zhvillimit e pr-parimit social dhe ekonomik t k j ko-munite . U nderua me tullin Mirn-johja e Shoqats, bashksia dukagjinasene Nju-Jork, pr kontribu n fi nanciar qekane dhn, me mo vacion: Pr kon-tribu n e madh q dhan n realizimin enisms s Shoqats Atdhetare-Dukagji-ni n vendosjen e monumen t t atd-hetarit t shquar Mehmet Shpendit dhealbanologut Mar n Camaj n qyte n eShkodrs, i cili ju dorzua zo t Tome Bal-

    bona. U nderuar me tullin Mirnjohjae Shoqats, zo Maxhid Cungu, Kryetarii Kshillit te Qarkut Shkodr, me mo va-cion: Pr kontribu n n promovimin ekulturs dhe historis s Dukagjinit, dhepr mbshtetjen veprimtarive t Shoqa-ts Atdhetare Dukagjini n dobi t zh-villimit e prparimit social dhe ekonomikt k j komunite .

    Gjithashtu u nderuan me medaljoninMehmet Shpendi, zo Toma Balbona,zo Flamur Gashi dhe zonja Prenda MarkShpendi.

    Knaqsin e ksaj dreke e rritenkngtaret Fran Kodra e Ndue Shytani,me kngt e tyre folklorike dhe atd-hetare.

    Redaksia e gazets Dukagjini uronme gjith zemr arritjen e shoqats At-dhetare-Dukagjini! Gjithashtu i uron tevijoje puna me ket prkush m, ne pru-rimin e monumen t te Mar n Camaj, neditt e para te muajit tetor 2015.

    Lavdi jetes dhe vepres se MehmetShpendi, Nderi i Kombit!

    Korresponden i GazetsDukagjini

    MEHMET SHPENDI N VENDIN E MERITUAR

  • 7nr. 141, korrik 2015 7,

    + +

    +

    +KRONIK

    Shoqata Atdhetare-Dukagjini dhe Shoqata Patrio ke e kulturore Spani, morn masa pr te prkujtuar 100 vje-torin e te rnve pr liri, ne malet e Du-kagjinit, ne lu e me nj ushtri te rregulltmalazeze, ne muajin korrik 1915.

    U morn masa pr rindr min e Lapi-darit, i cili kishte psuar dm me ngakoha, pr njo imin e pjesmarrsve, derite Kryetari i Kuvendit, Qeveria, pushte tvendor e te tjer.

    Me datn 15 korrik 2015, dite e mrkure, ne orn 11. 30 fi lloi ceremoniane Qeresh, vendin ku 75 vjet me pare,paria e asaj kohe e gjith Dukagjinit, vendosen qe ajo qndres, ajo lu e te

    prkujtohet aty ku dhe u derdh gjak me shume, ne Qeresh.

    Ne fi llim u dha himni i Flamurit ... U vendosen kurora pran lapidarit nga Shoqata Atdhetare-Dukagjini, nga Shoqata Patrio ke Kulturore Spani dhe nga pjestar te familjes se Gjon Prekes (Vocaj), prej lagjes Than.

    Hapjen e ceremonis e beri Ndue Sanaj, qe ne mes te tjerave u ndal: Jemi bashkuar n ket qafe, q quhet qafa e Qereshit, pr t prkujtuar ata, t pa-ret tan, q 100 vjet m pare derdhen gjakun e tyre pr t qene t lire dhe t pavarur, n lu e me nj ushtri t rregullt malazeze, n muajin korrik 1915.

    Kishte fi lluar Lu a e Pare Botrore.Me 27 qershor, pasi ushtria e Malit teZi, kishte pushtuar gjith malsin eMbishkodrs, u fut n qyte n Shkodr.N hapsirn prej 12-13 ditve lu e,derdhen gjakun e tyre 106 vete, n Du-kagjin dhe prej tyre, n ket hapsir, q shohim ne, nga qafa e Mgulles, n grykeThane, n qafe t Qytezs, n Gropa t Strelit, n Pla t Madh, Mbigure, n qafeKuje e deri n Nderkiza t Planit, pra, n hapsirn e fsha t Plan-Gjuraj, derdhen gjakun 81 vete, n mes tyre tre gra dhe kta jan t shkruar n pllakn e k j lapidari, q kemi prpara.

    Ne, Shoqata Atdhetare-Dukagjinidhe Shoqata Patrio ke Kulturore Spani, n ket 100 vjetor bm prpjekje t rindrtojm lapidarin se, ai ekzistuesii ndrtuar q n vi n 1970, ishte dm-tuar rende nga koha. Tani, jemi prpara k j lapidari, q shikoni sot, pran t cilin vum kurora dhe lule. Gjithka, q kemi kontribuar n rindr min e k j lapidari dhe pr prkuj min e gjakut t derdhur t 81 t rnve n ket qndres, n ket 100 vjetor t tyre, sht dhn pr nderimin e gjakut t tyre, sht dhnpr shpirtrat e tyre, Edhe ne emrin tuaj,ju them: Kto kontribute Ju bfshin drite!Pasardhseve t tyre ju urojme shndet e me jete t gjate! Zo tu japi sa shume jete pr t kujtuar s bashku me ne, here pas here!

    Pr sigurimin e ksaj prkuj more, n ket kuadr, n kuadrin e 100 vjeto-rit t saj, kane kontribuar Gjin Bluda, me 5000-leke, Gjin Koeku, me 5000-leke, Kole Kumbulla, me 3000 leke, Pashko Ara me vllezr, me 5000 leke, Kuj m Livalli,me 5000 leke, Pllumb Vrinca, me 5000leke, Tome Noka, me 5000-leke, Valen nPreka, me 5000-leke, Pllumb Ndoja, me

    5000-leke, vllezrit Tonin e Agim Vocaj,me 5 000 leke, Gjon Bungu, me 5 000leke, .... dhe Shoqata Atdhetare-Dukagji-ni, me 123 040 leke. T gjith, i falndero-jm me urimin popullor: Pain e dhnin!

    Pastaj e mori aln Mhill Pali, Kryetar iShoqats patro ke kulturore Spani, prte folur pr ket ngjarje, ne kuadrin e 100vjetorit te saj ...

    Ne emr te familjeve te dshmoreveprshnde , Fran Gjini ...

    Ne emr te Shoqats Atdhetare-Du-kagjini, prshnde Kryetari i Kshillit teShoqats, Prele Shyani ...

    Pr te pranishmit, grupi ar s k, NdueShytani, Fran Kodra, Pllumb Vrinca,Ndok Leke e Kris an Zalli dhan nj pro-gram te pasur me kng folklorike kush-tuar dshmoreve te rene pr liri ...

    Ne orn 13. 00 u mbyll ceremonia dhepjesmarrsit u nisen pr Shkodr megrupe, te cilt rrugs dhe u argtuan mendonj gote ...

    Duhet falnderuar Ndue Ftoni, mebanim ne Miigan, i cili drgoi gazetar teTV Shqiptar, pronar i te cilit sht, KoleVasilin e Tome Keqja, te cilt e fi lmuan tegjith pr ta dhne ne Miigan. Gjithash-tu duhet falnderuar TV STAR-PLUS, icili drgoj gazetarin Mark Gjeka, dheka dhne pjese te ksaj ceremonie. Porsht e turpshme, qe asnj nga pushte vendor te vjetr e te rinj nuk morn pjesene ket ceremoni, ne kuadrin e 100 vjeto-rit te Prballjes se Madhe te Dukagjinit,ne Plan, me forca te rregullta ushtarakemalazeze ... Vrtet, nj qndrim i pa-pranueshm i tyre ... Urojme te jete njlajthitje e momen t, prej kohs se nx-ehte, te mesit te muajit korrik

    Lavdi pr jete te rnve pr LIRI!

    Korresponden i Gazets Dukagjini

    I paharrueshmgjaku i t rnve,

    pp

    n lufte pr lirij

  • 8nr. 141, korrik 2015 8,

    + +

    +

    +PORTRET

    Nuk e kisha njohur m par. Pr tanjohur u b shkak puna q po bnim prngritjen e shtatores s Mehmet Shpen-dit dhe prpjekjet pr ta nderuar me tullin e lart Nderi i Kombit. Un per-sonalisht edhe gjat puns n kt dre-j m nuk arrita q t takoj, por u takuanshokt e mij. I pari q bri t mundurlidhjen me kt njeri, n pamjen e par t heshtur, por q dukej se nuk ishte krejtashtu, ishte Mar n Bardhoj Mar ni, njkushri i saj dhe, pr m tepr me mar-rdhnie shum t mir familjare dheshoqrore me t. Un e takova pr hert par, nga afr dhe pr tu njohur met n ditn e prurimit t shtatores sMehmet Shpendit dhe marrjes s UrdhritNderi i Kombit. Mu duke nj grua zon-j, e prmbajtur, q shikonte shum, pornuk ndrhynte, nuk ngacmonte, nuk py-este pr gjithka e nuk jepte mend prgjithka. Pasi qem prezantuar nprmesMar nit, asaj ju duka shum i afrt, poredhe t gjitha ata q jan marr dhe po merreshin me kt ceremoni. N nj mo-ment i afrohem te stoli ku qndronte,prball shtatores s Mehmet Shpendit,dhe i them q t shkonte dhe t qn-dronte n hije edhe disa minuta sa tfi llonte veprimtaria. Ajo m pa gjat ndritn e syrit dhe pastaj m tha: po meduket se po rri me t, ai dha jetn n njdit t nxeht, e un si t mos qndrojpak minuta afr j, syt ju mbushnme lot dhe me vuri dorn n gjoks gjith mirsi. Un e pyeta pastaj nse kishtendonj dshir q mund tia plotsonimn kt moment. Jo, m tha, nuk kamasnj krkes t veant, t gjitha i keniplotsue ju, Mehmet Shpendi nuk ashtma vetm i joni por tash asht i juaj dhe it gjith Shqipnis!

    Ceremonia kishte fi lluar dheerdhi momen i zbulimit t shtatores. Prenda, s bashku me t drguarin e Presiden t t Republiks ohen q t zbu-lojn shtatoren. Afrohen pranedhe disa nga prfaqsuesite atyre q ndihmuan n real-izimin e ksaj shtatoreje. Pasihiqet mbulesa, Prenda afrohet edhe m pran, ngre dorn dhe prek me mblsi kmbn e bronzit t shtatores, e frkon jo si metal, por sikur t ishtetrup i gjall, syt e saj ishin mbrthyer n fytyrn e heroit e syt e saj ishin mbushur me lot, por nuk e dha veten, kthe-het dhe shkon n vend e pas disa astesh ohet q t marr dekoratn e lart Nderi i Kom-bit, q i a kishte dhn Presi-den i Republiks. Afrohet te mikrofoni, fl et pak al duke falnderuar t gjith ata q bn t mundur arritjen n kto momente. Ata jan al t thjeshta, por me zemr t madhe.

    Ndrsa bisedojm nj dit m vonme Prendn, ajo duke vn dorn n zemr, me zrin q i dridhej nga emocio-net thot prer: Dita m e gzuar e jets me ishte kur u ngrit shtatorja e Mehm-e t dhe marrja e tullit Nderi i Kombit, e pas pak, pasi qetsohet disi thot se n jetn e saj ka pas vetm trazime. Kam 85 vjet jet dhe asnjher nuk kam pa-sur gzim m t madh se sa ditn q jubn kto nderime axhs s babs m, Mehmet Shpendit dhe nga syt i rol-ln pika lo . Ajo nuk di t gjej al pr t falnderuar t gjith ata q punuan n kt drej m, por vendos dorn nzemr, syt i drejton nga qielli dhe thot: Zo jua ditt, jua pri mbar dhe ju ndihmo .

    Nj rrug m i shkurtr i jets s Prends

    Prenda u lind m 15 korrik t vi t 1931, plot 16 vjet nga dita e vrasjes s Mehmet Shpendit. Jeta e saj sht shum e tra-zuar. sht e bija e Mark Sadikut, nj nga burrat m t njohur t Pecajve, Shalsdhe Dukagjinit. Marku sht djali i vl-lait t Mehmet Shpendit. Mark Sadiku,i njohur pr trimrin dhe ur n e j, ishte me t gjith fuqit e j n shrbimt krahins dhe vendit n do koh. Pr veprimtari kundr pushtueseve italian in-ternohet n Itali, deri sa kapitulloi Italia. Ai, si shum e shum t tjer n Pecaj, Dukagjin dhe n tr Shqiprin, ishteedhe kundr regjimit q po vendosej nShqipri deri n fund t jets s j.

    T detyruar nga regjimi i kohs, n vi- n 1946, meshkujt largohen nga shtpit dhe qndronin maleve pr tu ruajtur nga arres met dhe vrasjet. Pr kt, forcat endjekjes n at koh i dogjn shtpinksaj familje dhe marrin gra dhe fmij

    dhe i internojn pr 7 muaj. Nn presio-nin e keqtraj mit poli k dhe shoqror t familjes u detyruan q t dorzohen t arra surit. Me dorzimin e tyre lirohengrat dhe fmijt nga internimi. Kishin fi l-luar aksionet e kohs me rinin. Krkonin edhe nga kjo familje q t merrnin vull-netar. Radha i erdhi Prends. Duke mos pranuar q t shkojn n aksionet e rin-is; Prendn e prjashtuan nga organi-zata e rinis. Vllezrit e Prends, q u dorzuan, s bashku me shum t tjern Shal dnohen m burg, megjithse nuk kishin fakte bindse. N fi llim t vi t 1948 lirohen nga burgu dhe pas gjasht muajsh organizohen dhe largohen pr n Jugosllavi. Kjo erdhi pr arsye, se nuk u pa asnj mundsi dhe garanci jete.

    Me shum saktsi dhe pa mdyshjePrenda tregon edhe vsh rsit e kalimit pr n Jugosllavi. Ajo shpesh her mbush-et me frym thell, lshon nj oooh disi t gjat dhe prsri vazhdon. Nga familja jon, kemi shkua un, vllaznit, Sadiku e Gjetoja dhe kunata Age. Kalimi ishte mja i vsh r, male t thepisura, rrugt vsh ra, rreziku i forcave t ndjekjes, sigurimit t shte t, reparteve kufi tare, policis, e t tjera. Kemi qndruar dyjan n Rragam t Shals. Me ushqime na furnizonte Ndre Cufa. Ishim nj grupi madh. Midis tyreishte Padre Dan-iel Gjeaj, Mar- n Camaj, KolLeka, Lek Mar nPrei, Nik Sokoli iBtoshs e shumt tjer. Nga Rra-gami patm uaPashko Cufn prtu marr vesh nJugosllavi nse naprisnin, por ate mbajtn atje.Nj dit na vjenNdrethi, pa buk eushqime dhe tregon se forcat e ndjekjes kan ra n gjurmt ton dhe duhet t lar-goheshim prej ktu sa m par. U nism drejt kufi nit, npr disa rrug pa rrug. Kujdeseshim q t mos rrzonim gur dhe mund t zbuloheshim dhe t binimn dor t ushtris. Pasi hym n tokn Jugosllave, ndaluam dhe u vendosn n nj pyll, disi t fshehur. Prej aty drguam Lek Mar n Prein q t merrte kontakt me autoritetet Jugosllave. Shum shpejterdhn shum forca ushtarake me gjith fare arma mi. Na morn dhe na uan n kamp. N kampet e ngritura nga shte Jugosllav nuk kishte asgj pr t jetuar normalisht, natyrisht si t burgosur, apo t izoluar, tregon Prenda. Na lviznin sa n nj kamp n nj tjetr, na kan uar deri n Kroaci. Koha prej 8 vjetsh, ngavi 1948 deri 1956, q kemi qndruar n Jugosllavi kan qen shum t vsh ra dhe nuk di si kemi mbete gjall, -vazhdon ajo.

    Kjo familje ka kaluar pr n Franc,

    n vi n 1956 dhe ka qndruar aty deri n vi n 2005, kur sht larguar edhe ba-nori i fundit e ksaj familje, Prenda, pr tu vendosur prfundimisht n Shqipri. Qndrimi n Franc dhe jeta, ishte m i mir. Punonim pun t thjeshta, sepse aq ishte mundsia jon, -thot Prenda, por pa pun nuk kemi mbete asnjher.

    Gjat qndrimit n Franc kjo familjenuk pa rritje n numr t antarve t saj. N vi n 1974 vdes Gjetoja dhe varro-set atje, ndrsa n vi n 1999 vdes edhe vllai tjetr Sadiku. sht pr tu theksuar s Prenda bri nj akt shum t fuqishm n kohn q vdes Sadiku. Me guxim, ndoshta edhe n kundrsh m edhe me ndonj t afrm t saj, vendos q t vl-lain e sapo vdekur dhe eshtrat e vllait t vdekur m par t varroste n tokn dhe varrezat e t parve t tyre, n Pecaj t Shals. Vendos vllain e sapo vdekur n ngrirje dhe merret pr disa dit me dokumentet e Gjetos, pasi kishin refu-zuar shtetsin Francez, sepse donin q t mbetnin vetm shqiptar. M n fund merret leja pr t zhvarrosur dhe t dy arkivolet sillen n Tiran, dhe po at dit sillen me helikopter nga Tiran n Pecaj, ku kryhet edhe ceremonia mortore pr t dy, shqiptare, dhe varrosen n varret e t parve t tyre, m 26 korrik 1999.

    Nga fundi i biseds e pyes Prendn,pr jetn e saj personale, veanrisht nse ka qen e martuar. Nuk jam mar-tue kurr, dhe nuk jam pendue, sepse po t isha martuar mundet se nuk do t ki-sha ba punt q i kam ba, nuk do kisha mbledh eshtrat e njerzve t mij, vea-nrisht t vllaznve t mij, aty ku ata kishin shprehur dshirn, n vendlindjen ton, n Pecaj.

    N muret e dhoms s pritjes n shtpi-n e Prends jan plot foto t viteve t hershme t ksaj familjeje. Kto kan shum rndsi pr mua, -thot Prenda, me to fl as, slodhem, prmallohem, pse jo edhe lotoj, e, t lotosh pr njerzit e tu nuk asht dobsi, por asht kuj m re-spekt dhe dashtni.

    Largohemi nga kjo shtpi, nga kjo gruafi snike, e fort dhe e zgjuar, por e heshtur e kjo heshtje ka nj osh m q e prcjell-in malet ...

    Luigj SHYTI18 korrik 2015

    PRENDA SHPENDIdhe oshtima e heshtjes s saj

    Prenda Shpendi 1980

  • 9nr. 141, korrik 2015 9,

    + +

    +

    +NOSTALGJI

    I detyruar t linte vendlindjen kur ishtevetm 18 vje, shkrimtari i madh Mar nCamaj e mori atdheun me vete n kri-jimtarin e j letrare, duke u qndruarprjet besnik alpeve. Sot bhen 90 vjetnga lindja e shkrimtarit, akademikut e al-banologut

    Ndonse t ndam pr nj gjysmshekulli, un jam i juaji e ju jeni t mi-jtKshtu shkruante shkrimtari i madhMar n Camaj prpara se t ndahej ngajeta n mars t vi t 1992.

    Sot, poe , prozatori, akademiku, al-banologu do t mbushte 90 vje.

    Shqipria e largoi n mosh kur sapokishte mbushur 18 mote, por ai nuk e la kurr Shqiprin n mo vet e letrsis s j. E nuha diktaturn qysh n fi llimet esaj dhe kjo e bri t arra set pr ti sigu-ruar vetes studimet.

    Pasi u largua nga vendlindja, fsha Temal, vllimet e para poe ke Nj fyllndr Male, Kanga e Vrrinit, i botoi nPrish n.

    N Beograd u shprngul pr t mbro-jtur tullin doktor i shkencave me Me-shari i Buzukut. Nuk kishte qen rastsiq shkrimtari zgjidhi veprn e par tshkruar n gjuhn shqipe, duke treguar sesa t forta i mbante lidhjet me t. Mpas udhton drejt kryeqyte t italian, kubashk me Koliqin themelojn revistn Shejzat.

    Ndalesa e fundit n Mynih t Gjerman-is, ku hapi degn e Albanologjis n uni-versite n e qyte t, pr t sjell pran at-dheut prej t cilit ishte larguar, i detyruar.

    Sipas studiuesit Behar Gjoka, Camaj e mori me vete atdheun, me gjas e prlin-di at n tekstet letrare dhe studimore,q arri kulmin me Grama ka e shq-ipes.

    Ai nuk i shkpu asnjher lidhjet me Shqiprin, por ndoqi me vmendje dozhvillim t jets poli ke, kulturore dheasaj letrare.

    Ismail Kadare e quan Mar n Camajnshkrimtar t lartsive.

    Ndjesia e par q provon lexuesi kurhyn n botn letrare t Mar n Camajtsht ajo e lartsis. Pa prjashtuarpr imin eufemik t shprehjes, at q kalidhje me gjith shkrimtart e mdhenjt nj letrsie, te Camaj shprehja merrnj kup m t mirfi llt. N shumicn eveprave t j, n mjediset e prshkruara,n klimn e tyre, te personazhet, ajri,madje dehjet e shndetshme apo t tur-bullta q vijn prej j, jan ato t alpeve, ka shkruar Kadare, duke u shprehur semnjanimi i j nga bota, i projektuar n lartsin dhe pastr n e maleve vinte nga vetmia e j.

    Mar n Camaj ka qen, pa dys-him, shkrimtari m i vetmuar shqiptar igjysms s dyt t shekullit t njzet.Duke i strehuar ngjarjet dhe personazhet e veta n nj lartsi, q iu siguronte pa-varsin, ka kujtuar ndoshta se do tambronte ar n e j prej ndikimit t katra-hurs shqiptare, asaj s cils kujtonte sei kishte ln lamtumirn, sht i men-dimit shkrimtari Ismail Kadare.

    Mar n Camaj, mrgimtar i prjetshm n gjallje dhe n amshim, mrgimtari i prvluar pr atdhe, q e mori me vete

    atdheun, e prlindi si prani shpirtrore n zhguallin e shqipes, t lvruar n tek-stet letrare dhe shkencore, studimore dhe gjuhsore, i ngri nj kult gjuhs shqipe, ligjrimit letrar t gegnishtes dhe arbrishtes.

    N vetmi, rrallher i kuptuar nga njerzit, Camaj vazhdonte veprn e j, duke u prpjekur t ruante dritsimin e saj alpin, qo n poezit, qo n pro-zn e j. Ishte pak i j i pandryshueshm me ar n, me lartsit e bjeshkve nga kishte dal, e ku nj dit shpresonte se do t kthehej.

    Sdue me qen si mo i lig, kumtonte n nj nga vjershat, duke shpallur kshtu kthjelltsin e fi sme mbi pasionet poli- ke, e sidomos mbi mllefet, pa t cilat ishte vsh r t pr ohej bota shqip-tare.

    Alpet dhe letrsiaMar n Camaj u lind m 21 korrik 1925,

    n nj zon malore, n Temal t Shllakut.Ashprsia dhe vrtetsia e maleve do t linin prgjithmon gjurm n krijimtarin letrare t Camajt.

    Ndoqi msimet n kolegjin Saverian, n Shkodr; nj kolegj me emr n t cilin kishin studiuar patriot, shkrimtar, gjuhtar dhe msues t afi rmuar n profesionin e tyre. Pasi mbaroi studimet nisi pun si msues n fsha n Prekal. Bindjet e j nuk pajtoheshin me regji-

    min e kohs, prandaj n vi n 1948, nmoshn 23-vjeare arra set pr n Jugo-sllavi. Pas disa peripecish, ai fi lloi studi-met e larta n Universite n e Beogradit, n degn Gjuh-Letrsi Sllave dhe la ne,pran profesorit t dgjuar kroat, Hen-rik Bari. Menjher prirjet e j letrare i konkre zoi me bo min e dy vllimeve poe ke Nji fyell ndr male (Prish n,

    1953) dhe Kanga e vrrinit (Prish n,1954). Nuk i dim rrethanat se si u kri-juan, por Mar n Camaj, 8 vjet pasi ishtearra sur dhe pasi kishte mbaruar Univer-site n e Beogradit, n vi n 1956, shkoi pr studime pasuniversitare n Rom, duke ln prfundimisht Beogradin dheduke u bashkuar me shokt e nj idealiE. Koliqin, K. Gurakuqin, M. Krujn etj.N Universite n e Roms u specializua pr gjuhsi, duke konsoliduar gjithnj e

    m shum formimin e j fi lologjik. Zgjo-dhi tem disertacioni veprn e par tgjuhs shqipe Mesharin e Gjon Buzu-kut. Fillimisht Mar n Camaj do t jetlektor n Universite n e Roms prankatedrs s gjuhs dhe t letrsis shq-ipe, q drejtohej nga shkrimtari E. Koliqi,por njkohsisht q pr disa vjet qe edhekryeredaktor i revists pres gjioze She-jzat (Le Pleiadi) (1957-1978) q dilte nRom. U largua drejt Gjermanis, 10 vjetpas qndrimit n Rom duke u vendosurn Mynih, ku do t merret kryesisht mestudime gjuhsore. N Universite n e a jqyte do t mbroj me sukses nj temnga fusha e formimit t alve t shq-ipes, t tulluar Fjalformimi i shqipes.Mnyrat e formimit t emrave t vjetr.N Mynih jo vetm do t mbaj leksio-ne pr studimet albanologjike, por pasdisa vjetsh do t themeloj katedrn egjuhs shqipe n at universitet q do ta drejtoj gjat 20 vjetve, prej vi t 1971-1990, vit n t cilin doli n pension. Au-tori yn do t jet nj personalitet i cilido t vlersohet nga instancat shkencoret kohs dhe redaksit e disa revistaveq dilnin n Evrop. Mar n Camaj punoiafro 15 vjet pr romanin Rrath njnga veprat madhore m t zgjedhurat prozs son bashkkohore, qo prvlerat njohse q prmban, qo prdepr min dhe zbrthimin e dukurive tjets shqiptare apo pr s lin e ngjeshur,me at alor t pasur, shtjellim drama kt natyrshm.

    Mar n Camaj solli ndihmes t vyeredhe n rrafshin e studimeve t folklorit.Mar n Camaj, me punn e j t zellshmesi docent i Albanologjis n Universite ne Mynihut, e m von si shef katedre, ar-ri ta lartsoj at deg n qendr hu-lum mesh akademike, e cila sot gzonstatusin e Fachstudium dhe jep tujpasuniversitar si Magjistr, DoctorPhilosophies.

    Vdiq larg vendlindjes s j, n Bavari-n e Eprme, n fsha n malor Lengries,m 12 mars 1992, n moshn 67-vjearenga nj smundje e pashrueshme pra-n s shoqes, Erika. Edhe pse regjimi nShqipri u prmbys, ai nuk mundi m tashoh vendlindjen.

    Marr nga gazeta Dita,21 korrik 2015

    Camaj, mrgimtari q e mori atdheun me vete

    NDAHET NGA JETA MESUESI NIKOLL HEBAJPas nj smundjeje t gjate e t pashrueshme u

    nda nga jeta msuesi i nderuar, Nikoll Hebaj, q punoipr 28 vjet n arsim, n shkollat e Shllakut.

    Nikoll Hebaj, lindi me 20. 03. 1962 n fsha n Vukaj, t Shllakut, n nj familje t njohur. Pas mbarimit t shkolls s mesme n Shllak, vijoi studimet n Univer-site n Luigj Gurakuqi dhe kreu fakulte n e shkencave t edukimit pr msues t Ciklit t Ulte. Punoi msues n disa fshatra t Shllakut dhe 8 vjet si drejtues shkolle.Ai, ishte shembull n familje dhe nj komunikues i mrekullueshm me nxnsit dhe banoret e fsha t t j. U angazhua n pushte n lokal si kryetar i fsha t.

    Vdekja e j ishte nj humbje e madhe pr pjestaret e familjes, pr t afrmit,pr grupin arsimor e banoret e Shllakut. Mungesa e k j intelektuali do te ndihet gjate, pr vlerat e mdha q kishte ky njeri pr ket zone. Shprehim ngushllimetbashkshortes s j dhe dy fmijve, pr ket humbje te parakohshme!

    Prga , pr gazetn Dukagjini, Zef Nika

  • 10nr. 141, korrik 2015 0,

    + +

    +

    +OPINION

    DEKLARATNe, Shoqata Atdhetare Dukagjini jemi t befasuar, t shokuar dhe thellsisht t hillruar pr vrasjen e dy turistve ek n ter-

    ritorin e fsha t Ura e Shtrenjt, nga biri i Dukagjinit. Ky akt kriminal na ka prekur thell t gjithve. Edhe ne ndjejm prgjegjesi pr kt ndodhi. Nuk pajtohemi asnjher me t. Ne i mirkuptojm dhe i respektojm edhe shprehjet e ndryshme emocionale n rrjetet sociale, t cilt, besojm se, nuk duan hakmarrje primi ve, por sht shprehje e revolts shpirtrore, por, edhe mosbesimt ndaj push-te t gjyqsor n Shqipri e q duhet t dgjohen mir nga shte dhe gjith sistemi gjyqsor.

    Ju shprehim ngushdhimet prindrve dhe familjarve t dy turistve t vrar babarisht, dhe ju krkojm falje publikisht. Ne jemiprindr, jemi familjar dhe e dim mir se do t thot nj krim i ll ndaj dy t rinjve krejt t pafajshm, t cilt ishin vetm dashamirs t krahins ton. Ne nuk mund t pranojm kt krim, prandaj dhe distancohemi plotsish dhe publikisht.

    Ne u garantojm turistve t huaj dhe t gjith rrugtarve t tjer, se do t punojm me t gjitha fuqit dhe do t bashkpunojmme t gjith faktort dhe aktort q rrugt dhe territoret tona t jen t sigurt n t ardhmen, n do koh t dits dhe nats.

    Veprimi kriminal i nj njeriu, q vrtet sht shum i shmtuar dhe i dnueshme ligjrisht dhe tradicionalisht, nuk duhet dhe nukmund t fshij gjith historin, kulturn dhe traditat e mira t nj krahine.

    Kemi pasur, ka edhe sot, shum familje me nivel shum t ult ekonomik, arsimor dhe kulturor, por jan t nderuara dhe t respe-ktuara n fshat apo krahin.

    Ne mendojm se edhe shte ka prgjegjsi, sepse ai duhet: t krkoj llogari dhe t vendos para prgjegjsis organet gjyqsore q me veprimin dhe mosveprimin e tyre, ojn n krijimin e kushteve pr krime t la, t punohet pr zhvillimin e krahins si domos-doshmri pr edukimin e njerzve ku parsore sht lidhja e rrugs s asfaltuar Prekal-Shal-Qaf e Trthores, dhe, krijimi i kushtevepr punsim dhe shkollim m t mir, dhe t vendos, n mnyr t prhershme t posta policie n Theth dhe Prekal, si pika fundore, hyrje-dalje t Dukagjinit.

    Ftojm t gjith komunite n dukagjinas q t na mbshtesin sa u tha n kt deklarat, pr sot dhe pr t ardhmen. Ne krkojm q me guxim dhe vendosmri t dnojm veprimtarin kriminale ndaj dy tristve ek dhe gjith t huajve, por edhe brenda vendit.T ngrem opinjionin publik ndaj t gjith atyre q do t guxojn t ngren dorn kundr jets dhe pasuris s tjetrit, kundr ligjit,duke kryer veprime kriminale.

    KRYESIA E SHOQATS ATDHETARE-DUKAGJINIShkodr,m 08.7.2015

    Qyte i madh i veriut n lindje t jdhe akoma m mir n veri lindje kamalet, ka alpet dhe kryesisht historine rezistencs dhe lu s popullore kun-drejt do pushtuesi. Shkodra sht qyte q ka prballuar rrethimet m t mdhadhe ushtrive m t mdha rrethuese,por rreth saj ka pasur gjithmon edhelu tart m t shquar popullor si pri-js t banorve t ashpr, por t lir tktyre maleve. Dje, n Shkodr u vendosnj shtatore e lu tarit dhe patrio t tvrar n lu me malazezt, ose gjener-alit t vrtet popullor t maleve t Du-kagjinit, Mehmet Shpendi. Ishte shoqataDukagjini dhe shqiptar jasht vendit q organizuan dhe bn t mundur ktshtatore t punuar nga Sknder Kraja. Nkt eveniment t mir organizuar ishint pranishm zvendsministri i Kulturs,Zef uni, zvendsministri i Mbrojtjes,Petro Koi, Kryebashkiaku n detyr Lor-enc Luka, Maxhid Cungu, Bardh Lohja dheshum autoritete t tjera t Shkodrs.Po kshtu, lu tarit t madh popullor juakordua dhe nj dekorat nga Presiden iRepubliks dhe nderimet pr veprn e jvazhduan si kuj m i madh ndaj nj njeriuq nuk u prkul.

    Duke punuar dikur n Arkivin e Muzeutt Shkodrs, m kan dal prpara syveshum faqe t rndsishme referencashpr kt patriot. Nj nga njerzit q kambledhur dhe treguar qart e mir his-torin e jets s j sht dhe kolegu PrelMilani, por pr t ka folur historia prejkohsh. Nj tjetr nga zrat e fort shtEdit Durham e cila thot: Nj krijes e u-

    ditshme me sy t zinj, i shkatht i veshur me xhamadan t kuq t qndisur me ar.I stolisur me jelek t argjendt, me arm t ngrira n brez, me qystekun varur gjith fi nes, qelibarin e duhanit dhe sa-ha n e derdhur i tri. Shpendi sht nj lider komandant popullor pa ofi qe, tepr ak v dhe i madh n lvizjet an turke dhe xhonturke, q donin t armatos-nin popullin shqiptar dhe sidomos mal-sort. Vitet 1910-1912 jan kryengritjet e mdha q e bjn kt fi gur vigane. Po ashtu, ai sht nj malsor i jashtza-konshm n lu n e viteve 1915 kundr malazezve, ku dha edhe jetn.

    Kan folur pr t, edhe shum studi-ues t tjer. Nj ndr ta thot: MehmetShpendi ka qen i pari (kryetar) i djelmiss Shals, pr sa qe gjall nn drej mine j djelmia e Shals mbrri t quhej paria m e fort popullore pa t ciln fl -amurtari as krert nuk nepnin vndime(Dom Ndoc Nikaj, Kuj me t Jets kal-ume AQSH, Dosja nr12). Ndrsa Baroni austriak Nopa, djelmin e Shals t dre-jtuar nga Mehmet Shpendi e quan opoz-itn e par shqiptare n gjirin e shoqris malsore t asaj kohe. Mehmet Shpendi krijoi shum armiq, sidomos ndr ata q nxirrnin fi me, por nuk e vuri ujin n zjarr pr ta sepse n ann tjetr bani pr vetekrejt vegjlin. (Nopa.FR Das Katholshe Nordalbanien ien1.907). Akoma m mir shkruan Prel Milani ku thot: GjatLidhjes Shqiptare t Prizrenit, MehmetShpendi lu oi n Pipr, Velik, Rozhnic e Krnic. Ndrsa q n vi n 1883 s bash-ku me Ded Gjon Lulin kundrshtoi i pari komisionin e Xhibalit tek ezmja e Kopli-

    kut ashtu si ishte pozicionuar edhe m prpara n Rjoll dhe Lohe qysh m 1879.

    Por n jetn e j t pasur me ak vitete patrio ke spikasin dy aste kulmore. Kry-engritja e Qafs s Agrit e vi t 1910, ku u sfi dua Turgut Gazi (Fi mtari) Pasha dhe znia rob e 1500 ushtarve e ofi cerave malazez, t cilt jo vetm u sfi duan por edhe u turpruan pasi qen t detyruar t kalonin t armatosur nn kndin e krijuar nga kryqzimi i dy pushkve t prkulur bajonet m bajonet, q pr dukagjinsit ishte harku i triumfi t. Beteja e Agrit ishte nj shkoll e shklqyer e ar t t lu imit mbrojts sepse bllokoi pr dy jav rresht 3500-4000 forca turke t paji-sura me ar leri e kavaleri. Pas kthimit t detyruar nga Puka n Shkodr, Turgut Pa-sha shpalli amnis n e prgjithshme prkryengritsit e Dukagjinit, por Mehmet Shpendi nuk pranoi t dorzohet, pasi e dinte se ky ishte nj kurth i pabes pr ta futur n qark s bashku me bashkpu-ntort e vet m t ngusht q vazhduan qndresn maleve t Dukagjinit.

    Mehmet Shpendi n bashkpunim me Ded Gjon Lulin, Luigj Gurakuqin, Hil Mosin e disa patriot t tjer malsor nnshkruajn Memorandumin e Gers, (23 qershor 1911) ndrsa q m prpara, me 30 mars 1911 s Bashku me Isa Bole- nin dhe Ded Gjon Lulin kishin nnsh-kruar nj Memorandum drejtuar fuqiveevropiane me t cilin krkonin autonomi-n e Shqipris.

    Me 18 Mars 1911, Mehmet Shpendi i shkruan nj letr Komite t pr Shqipri-n e Lir n Rom, i cili e informonte: T nderuar Komitete pr Shqiprin,

    Podgoric me 18 03.19911. Duke vijuar prpjekjen pr shtjen ton kombtare, morm vesh se n Rom gjendet Komite- juaj i nderuar. I shtyr nga dshira e at-dhetaria marr guximin q me kt letr tu v n dijeni t ngjarjeve t ndodhura dhe t disa problemeve t tjera, pr t cilat mendoj se jemi n nj mendje....

    N valn e fuqishme t Kryengritjess Prgjithshme t vi t 1912, Mehmet Shpendi prkrah Bajram Currit n krye t forcave t pararojs shqiptare lu oi pr lirimin e Shkupit, duke qen udhheqsi i lu tarve dukagjinas n kt eveni-ment t rndsishm kombtar, citon historiani i mirnjohur Pal Doi n mono-grafi n historike kushtuar k j fatosi t mar rizuar, t atdheut.

    Edhe nj her n fi llim t korrikut 1915sfi don Kostandin Nikiin por pikrisht me 15 korrik 1915 vritet dhe masakrohet barbarisht nga hordhit malazeze n Plan t Dukagjinit s bashku me 79 malsor t tjer njherazi duke qen dhe sot e ksaj dite jo vetm nj pishtar i madh i patrio zmit, por dhe legjend e madhe lu e. Ai sht prmendur dhe n mo-mentet e historiografi s s dikurshme, por n shum raste sht anashkaluar nga ajo pr shkak t veprimtaris an ko-muniste t djalit t j Pjetr Shpendi n vi n 1944. Nj lu tar si ai, nj person i vegjlis s krahins s Dukagjinit, duhej nderuar dhe ksaj rradhe shtatorja e j sht n t mir t historis dhe momen- t pr t refl ektuar pr t.

    Marr nga gazeta Sot, date 17 korrik

    Nj shtatore pr gjeneralin e maleve n Shkodr

  • 11nr. 141, korrik 2015 11,

    + +

    +

    +VEPRIMTARI

    Dita e bjeshks sht propozuar ngaAdministrata e Zonave te Mbrojtura teQarkut Shkoder, sht diskutuar mebanoret e zons se Thethit dhe pronare ebuj nave dhe sht rene dakord qe ditae bjeshks te jete 25 qershor.

    Dita e bjeshks sht ne vetvete njedite e veante pr te gjith banore e zo-ns se Thethit, sht dita kur banoret e ksaj zone ojn bag t ne bjeshke kute gjith banoret jan te angazhuar neket eveniment, sht nje dite shprese,pas nje dimrit te gjate qe mbretron ne kt zone. Dita bjeshks sht edhe nje dite e rndsishme takimi i te gjith banorve, pronarve te buj nave dheadministrats se zonave te mbrojtura prte shkmbyer prvojat dhe eksperiencatme te mira qe kane te gjith aktoret qe operojn ne parkun kombtar Theth.

    Agenda e dits se bjeshks ishteshume pasur me tema ka te ndryshme ku referuan tema ka te ndryshme.

    Drejtori i AKZM z. Zamir Dedej foli mbirolin e shume te madhe qe kane admin-istrata e zone se mbrojtur ne ruajtjen dhemenaxhimin e zonave te mbrojtura dhe ne vean te parkut kombtar ne Theth,sfi dat qe presin kt administrate ne ar-dhmen. Rritjen e kapaciteteve njerzore,prmirsimin e infrastrukturs, edukimin mjedisor. Ndryshimin e koncep t te funk-sionit te administrats se zons se mbro-jtur duke prqendruar jo vetm ne ruajte e ne menaxhim te parkut por edhe si pro-movues vlerash te bukurive natyrore dhete Biodiversite t, trajnime te guidave tur-is ke si dhe te pronarve te buj nave pr

    tema te ndryshme qe lidhen me turizmin,agrobiodiversite n komunikimin, bash-

    kpunimin dhe turizmin e qendrueshemetj.

    Profesor Luigj Shy foli mbi historin e zons se Thethit ku dhe shtrihet dheparku kombtar.

    Ndrsa Zef Bari foli mbi traditat dhe za-konet te zons se Thethit.

    Ing. z. Nihat Drago prfaqsues i INCA foli mbi zoonimin e parkut te alpeve i cilido te kt nj siprfaqe 85000Ha ku dote jen bashk Vermoshi, Boga, Thethi,Valbona dhe Lumi i Gashit.

    Disku mi me aktoret lokale do te jete vazhdueshm, i pa nderprere pr te pa-tur sa me harmoni mes te gjith aktorveshtetrore dhe lokale ne ruajtjen e dhe

    menaxhimin e vlerave te rralla qe ka zone ne fuksion te zhvillimit te turizmit te qen-

    drueshem pa i cenuar keto vlera. Z. Luan Dervishej GIZ(CABRA) trajtoj

    temen e agrobiodiversite t ne zonen e alpeve, zhvillimi i qndrueshm te tur-izmit. Dha disa te dhna mbi nje projekt qe po zbatohet ne disa fermer ne Theth dhe ne Nderlysa, ku jan ndrtuar disa sera pr kul vimi e llojeve autoktone te domate, kastravecit dhe llojeve te tjeraqllimi sht te ruhet pasuria gjene ke e ksaj zone si dhe arritja e mbulimit te nevojave te turizmit qe ka zona.

    Koncer muzikor me grupin Treva Me kngtaret Z. Ndue Shytani dhe Z. Fran Kodra.

    Inaugurimi i nje tabele informa ve ngaGIZ(CABRA)

    N kt dit u arrit q t promovo-hen vlera t zons se Thethit qe shtrihetparku kombtar e cila u arrit shume mirenprmjet disa mediave kombtare dhelokale TVSH, VIZION PLUS, TOP NES, TVKOPLIKU, STAR PLUS etj, si dhe mediashkruar kombtare dhe ndrkombtareetj.

    U hodhn piketat e shndosha pr vi- n e ardhshm.

    U krijua nje ure e re lidhse shume emire mes administrats se parkut (AdZM),banorve, pronarve te buj nave, opera-tore turis ke, pushte t lokale.

    TONIN MACAJ

    Dita e Bjeshks n Theth

    Me 16-07-2015 Sot n zbulimin e shta-tores s Mehmet Shpendit .

    MEHMET SHPENDI NDERI I KOMBIT, NE PANTEONIN E PAVDEKSISE

    Me ceremoni shum t bukur, n t gjitha drej met, sot me datn 16 korrik 2015, u prurua shtatorja n bronz e atd-hetarit Mehmet Shpendi n sheshin e Zo-ns Industriale t qyte t Shkodr. Shta-torja sht e art 2.5m dhe s bashku mebazamen n ne 3.7m. Skulptori SkenderKraja e ka punuar me shum pasion.N kt ceremani morn pjes shumqytetar t Shkodrs, Dukagjinit, Mal-sis s Madhe, Mirdits, Nikaj Mrturit,Tirans,bashkatdhetar nga Kosova, Mali i Zi, etj. Erdhn pr t marr pjes n kt ceremani edhe disa bashkkrahi-nar nga Nju Jorku, t cilt mbajtn edhe peshn kryesore t fondeve fi nanciare , erdhn nga Brukseli, Italia, etj.

    Erdhn edhe t drguar t Presiden- t t Republiks t cilt dorzuan edhedekoratn e lart Nderi i Kombit famil-jarve pasardhs t Mehmet Shpendit.Erdhn edhe Zv/ ministri i mbrojtjes, dheZv/ ministri i kulturs, si dhe pothuaj tgjith drejtuesit vendor t Shkodrs. Ban-da e qyte t mbushi mjedisin me bukuri-n dhe ngujt e saj t bukur dhe t fuq-ishm. Vendi qe zbukuruar me fl amur

    Kombtar dhe t shoqats Dukagjini. Nj grup i madh t rinjsh ishin veshur m veshjet tradicionale t krahins s Du-kagjinit. Megjithse nj vap prvluese, kjo ceremani shkoi krejt mir. Pas zbu-limit, n shtatoren e Mehmet Shpen-dit u vendosn tufa me lule edhe nga vllezrit ton jash kufi rit shtetror t

    Shqipris. Pastaj u organizuar nj drekshum e kndshme n Bar restorant Tradita, me pronar zo n Gjon Dukgilaj, ku pr disa or vloj knga e vallja si dhe u bn shum prshndetje, u bn foto sikuj m i ksaj dite t shnuar pr komu-nite n dukagjinas dhe shkodran, pse jo edhe kombtar.

    Mehmet Shpendi arri panteonin epavdeksis.

    Frasher RacajSekretar i Shoqatss Vllazris Kosov - Malsi e Madhe Mar n Dreshaj

    Mehmet Shpendi arriti panteonin e pavdeksis

  • 12nr. 141, korrik 2015,

    + +

    +

    +

    cmyk

    REDAKSIAKryeredaktor: Luigj ShytiRedaktor: Lazr Stani, Roza Pjetri, Prel Milani, Lazr Kodra, Suela Ndoja, Zef Nika, Zef Gjeta, Lulash Brigja

    Mundsoi Bo min: GJERGJ LEQEJZA

    N rreshtat e Himnit ton kombtar,midis t tjerash thuhet:

    ...Trim burr quhet dhe nderohet ,atdheut kush iu b therror.Prjet ai do t kujtohet mbi dh, nn dh si nj shenjtor...

    Kjo prmendore historike e Mehm-et Shpendit, pr veprn e j heroike,punuar me mjeshtri dhe shum frymzim nga skulptori Sknder Kraja,ndihmuar nga bashkatdhetart dhe m gjer, por edhe nga dukagjinasitton ktu, me mendimin, punn dheorganizimin e palodhur t shoqatsAtdhetare Dukagjini fl et shum prt shkuarn ton, kshillon pr t sot-men dhe hedh vshtrimin drejt t ar-dhmes. Mehmet Shpendi, jeta e j dhe bashklu tarve t j, t mishruaran kt shtatore, ishin n nj koh kurnuk ishim ne, por, q ne t ishim sot,e do t qndroj ktu, si dshmi prbrezat edhe pasi t largohemi ne ngakjo bot.

    Nderi dhe lavdia u takon atyre q nuk shkojn n kuvende apo fron ne lu s me dy mendje, a po vendo-sim apo e lm hapur kuvendin, apopo shkojn n lu pr t fi tur apopo bjm si t shohim, por shkojn tvendosur pr lu dhe fi tore, u takonatyre q nuk kursejn jetn e tyre prt ardhmen e popullit, pr liri e prparimshoqror.

    Ndr dhe lavdi pr jet veprs sMehmet Shpendit dhe bashkudhtarvet j pr n botn tjetr n vern e vi t1915 n Malet e Planit t Dukagjinit, detyruar nga plumbat e pamshirshmt armve armike, nga plumbat epushtuesve e tradhtarve. Gjakun e trnve pr liri e prparim shoqror biedielli e nuk e than, bie shiu e nuk e lan.Kshtu ndodhi edhe m gjakun e t r-nve n Plan, i cili nuk sht thar, eas nuk sht lar edhe pse kan kaluar100 vjet, e kshtu do t jen edhe n tardhmen.

    Njeriu vdes kur harrohet. Ata q pr at-dhe, pr prparim e zhvillim nuk kursyenasgj natyrisht q varrosen nj dit, pornuk vdesin. Ata nuk harrohen prandaj nukvdesin. T ll do t mbeten gjithmonMehmet Shpendi s bashku me trimat etrimreshat dukagjinase q dhan jetn n Malet e Planit n at ver t nxehtnga dielli i kohs por m shum nga fl akae pushkve vrastare t pushtuesve e ngazjarri i shtpive t djegura.

    Njeriu edhe mund t bie, por i lumtursht ai q ngrihet prsri. Ata q kan

    dhn dhe japin jetn pr lirin e prpari-min e vendit t vet ngjiten n piedestalin e historis pr t mos u harruar kurr. T ll jan dhe do t mbeten t gjith

    ata burra e gra nga Dukagjini q u bn fl akadan pr tu ndriuar n shekuj rrugn brezave.

    Gjaku i Mehmet Shpendit dhe trimave e trimreshave q vdiqn bashk, nn breshrit e barbare t pushkve armike, rrodhi s bashku me ujin e pastr t lumit Kir dhe ja ku mbiu, ktu po buz Kirit, kjo prmendore e pavdekshme, n gjirin eShkodrs mikpritse, n Shkodrn e his-toris dhe kulturs s lasht dhe t re. Ata q vdiqn ato dit korriku n Plan, kapn, balllart, panteonin e lavdis s prjetshme.

    Fjala, besa, nuk vriten, nuk pushka-tohen, nuk dobsohen. I ll ishte edhe qndrimi i Mehmet Shpendit m bash-klu tart e j, t cilt nuk u gjunjzuan edhe pse t lidhur n pranga, edhe pse t rrethuar nga tytat dhe bajonetat e ar-mve armike, por n momentet e fundit u uan al bashklu tarve t tyre me shenjn t trhiqet gackeqja e pushksq do t thoshte t mos dorzoheshin,por t vazhdonin qndresn.

    Shoqata Atdhetare Dukagjini dhe mbshtetsit e saj, synuan q t gjejn

    pika q na bashkojn. Dgjuam ata q prodhonin pse, por prpoqm vet, dhe bashkpunuam ngusht m ata q prodhuan ide. N guxuam, guxuam, dhe,

    me miq e shok ja dolm. Kjo kmbn-gulje, kjo vendosmri, ky bashkpunim dhe kjo mbshtetje e gjer, bri t mun-dur q sot t jemi ktu, nn hijen e shtatores s atdhetarit Mehmet Shpendi.

    T dashur pjesmarrs!T afrmit e Mehmet Shpendit, Shoqa-

    ta Atdhetare Dukagjini, mbar Dukagji-ni, mbar Shkodra, sot, kan dy gzime.Mehmet Shpendi ka hyr n histori me veprn dhe gjakun e j prej 100 vjetsh, por sot po vendoset n piedestalin histo-rik q meriton. N nder dhe respekt t j dhe gjith malsorve dukagjinas e mgjer, Presiden i Republiks i ka brnj nga dhuratat m t muara q mundt jen n nj rast t ll, dhurat q e vendos Mehmet Shpendin n altarin e Kombit Shqiptar, si vlersim i veprs s pavdekshme t j.

    Me kt rast, t dashur miq, Ju urojmirseardhjen dhe Ju prshndes meshum respekt, n emr t Kryesis s Shoqats Atdhetare Dukagjini.

    Faleminderit q na nderuat me pjes-marrjen tuaj!

    Prshndetje pr Presiden n e Repub-liks, Zo n Bujar Nishani, pr vmendjen,respek n dhe vlersimin e treguar ndaj

    veprs s Mehmet Shpendit, ndaj Shoqa-ts Atdhetare Dukagjini, ndaj komu-nite t dukagjinas dhe shkodran kudoq ndodhen. Prshndetje Sekretarit t

    Prgjithshm t PresidencsZo t Florian Nuri dhe grupitq e shoqron sot ktu.

    Prshndetje Zv/ministritt Mbrojtjes zo t Petro Koi,Zvends Ministrit t Kul-turs zo t Zef uni. Kryetaritt Kshillit t Qarkut Shkodrzo t Maxhid Cungu, Kryetaritt Bashkis Lorenc Luka dheKryetarit t Kshillit t Bash-kis Bardhyl Lohja, pr pjes-marrjen dhe mbshtetjen etyre.

    Prshndetje me shumrespekt t gjith dhuruesveq bn t mundur mbulimine shpenzimeve pr ngritjen eshtatores s Mehmet Shpen-dit q po prurojm sot dhe at t Mar n Camajt s af-rmi, veanrisht bashkkra-hinart ton, dhe m gjer,n Nju Jork, t cilt mbajtnedhe peshn kryesore, por edhe, antarve t shoqa-ts dhe dashamirsve t sajn Shqipri, t afrmeve t

    Mehmet Shpendit, bashkkrahinarveton n Miigan, n Belgjik, etj. pr ndi-hmesn e tyre. Prshndetje bashkkra-hinarve ton q kan udhtuar nga largpr t marr pjes n kt ceremoni, Zo- n Tom Balbona dhe Pero Vuksanaj ngaNju Jorku gjithashtu vllezrit Lulash dheFran Piniqi nga Brukseli.

    Prshndetje skulptorit Sknder Krajaq e realizoi me dashuri kt vepr.

    Prshndetje shum miqsore prvllezrit ton nga Kosova, nga Mali i Zi,Mirdita, Malsia e Madhe, Nikaj Mrturi,etj. q na nderuan me pjesmarrjen etyre.

    Prshndetje gjith atyre t uarvedhe dashamirve q kishin dshir q tmerrnin pjes n kto ceremoni, por qnuk patn mundsi q t vinin.

    Prshndetje e veant Pecajve tShals, toks, truallit, ku u lind MehmetShpendin, dhe s bashku me Shaln, Du-kagjinin dhe Shqiprin e mbshtetn, erritn dhe e burrnuan.

    Me prulje dhe shum respekt, edhenj her, ju themi t gjithve mirsard-ht dhe shum faleminderit.

    Luigj SHYTI,16 korrik 2015

    FALEMINDERIT MIQ!PRSHNDETJE N DITN E PRURIMIT T SHTATORES S MEHMET SHPENDIT


Metropol 23 korrik 2013

Metropol 23 korrik 2013

Bankieri Nr. 12 - Korrik 2014

Bankieri Nr. 12 - Korrik 2014

LEKË DUKAGJINI ( 1410-1481 )

LEKË DUKAGJINI ( 1410-1481 )

Gazeta Dukagjini, shtator 2014.pdf

Gazeta Dukagjini, shtator 2014.pdf

Bankieri Nr. 16 - Korrik 2015

Bankieri Nr. 16 - Korrik 2015

Buletini korrik 2013

Buletini korrik 2013

Korrik - juridiku.uni-pr.edu

Korrik - juridiku.uni-pr.edu

Dukagjini Nderi i Kombitshoqatadukagjini.com/gazeta/gazeta/pdf/duk_177.pdfGjuraj, ne korrik 1915. Në ketë Qëndresë kane dhënë jetën 106 du-kagjinas, ndërsa në Plan - Gjuraj

Dukagjini Nderi i Kombitshoqatadukagjini.com/gazeta/gazeta/pdf/duk_177.pdfGjuraj, ne korrik 1915. Në ketë Qëndresë kane dhënë jetën 106 du-kagjinas, ndërsa në Plan - Gjuraj

Metropol 24 korrik 2013

Metropol 24 korrik 2013

Metropol 18 korrik

Metropol 18 korrik

Devolli Korrik 2015

Devolli Korrik 2015

Gazeta Metropol 10 korrik

Gazeta Metropol 10 korrik

Ofertat 02-23 Korrik

Ofertat 02-23 Korrik

Discover Albania Korrik

Discover Albania Korrik

Gazeta Dukagjini Nr 139 Maj 2015

Gazeta Dukagjini Nr 139 Maj 2015

Metropol 16 korrik

Metropol 16 korrik

Metropol 5 korrik

Metropol 5 korrik

IA53_Trajnimet korrik-dhjetor 2011.doc

IA53_Trajnimet korrik-dhjetor 2011.doc

e Biznesi Skripte DUKAGJINI a4

e Biznesi Skripte DUKAGJINI a4

Dukagjini Nderi i Kombit - Shoqata Atdhetare "Dukagjini" · Shoqata Atdhetare “Dukagjini,, sjell Malsorët e Rugovës në Bibliotekën “Marin Barleti”, në Shkodër Në fund

Dukagjini Nderi i Kombit - Shoqata Atdhetare "Dukagjini" · Shoqata Atdhetare “Dukagjini,, sjell Malsorët e Rugovës në Bibliotekën “Marin Barleti”, në Shkodër Në fund