GAZ ATIKLAR

HALİL AYCANSınıf Öğretmenliği (i.ö.)

2/B 1121201017

Sanayi tesislerindenÇöp depolama alanlarındanYangın alanlarındanFosil yakıt kullanımındanMotorlu taşıt egzoz gazlarındanNükleer santrallerden

…kaynaklanmaktadır

Gaz atıklar,

Çöplerin oksijensiz ortamlarda çürümesi, atmosfere metan gazının salınmasına neden olur. Bildiğimiz gibi bu gaz küresel ısınmaya neden olan gazlardandır.

Kömürle çalışan termik santrallerin faaliyetleri çevre üzerinde daha fazla etkili olmaktadır. Bu tip santrallerin özellikle hava kirliliğini arttırıcı etkileri, flora-fauna hayatının bozulmasına, hatta asit yağmurlarının oluşmasına neden olmaktadır.

Her malzemenin yapısından kaynaklanan bir ortalama dönüşüm süresi bulunmaktadır.Bu arada malzeme kalınlığı, molekül yapısı, ambalaj olarak kullanıldığı yerde önemlidir.

Bazı örnek maddelerin

doğada kaybolma süreleri:

• Muz kabuğu: 2-10 gün,• Dikiş ipliği: 3-14 ay,• Pamuk: 1-5 ay• Kağıttan taşıma çantası: 2-5 ay,• Halat: 3-14 ay,• Portakal kabuğu: 6 ay,• Sigara: 1-12 yıl,• Süt ve meyve suyu tetra kutuları: 5 yıl,• Deri ayakkabı: 25-40 yıl, • Naylon iplikten elbise: 30-40 yıl,• Plastik taşıma torbası: 15-1000 yıl,• Biyolojik ayrışabilir plastik taşımatorbası: 9 ay-5

yıl,• Alüminyum kutu: 80-100 yıl,• Çocuk bezleri: 500-800 yıl,• Cam şişe: 1 milyon yıl,• Plastik şişeler ve kutular: yüzlerce yıl,• Teneke kutu: 50-100 yıl,• Gazete kağıdı: 25-50 yıl,• Polistiren: Binlerce yıl,

Çevreye zarar veren atıklar kaynakları bakımından 4 grup altında toplanmıştır

Bunlar:• Tehlikeli endüstriyel atıklar• Evsel atıklar• Plastikler• Özel atıklar

Tehlikeli Endüstriyel Atıklar

Patlayıcı, parlayıcı, kendiliğinden yanmaya müsait, oksitleyici, zehirli, hava ve su ile temas edince toksit gaz bırakan ve Bakanlıkça tehlikeli ve zararlı atık olduğu onaylanan atıklardır. Tehlikeli atıklar teknolojik gelişmeye bağlı olarak ortaya çıkan çevre ve insan sağlığını tehdit eden endüstriyel nitelikli atıklardır.

Tehlikeli atık üreten sanayi kuruluşları, pahalı olması nedeniyle arıtma tesislerini kurmamakta yada yetersiz kurmaktadır.

Evsel Atıklar

Evlerden atılan tehlikeli ve zararlı katı atık kavramına girmeyen mutfak, bahçe gibi yerlerden gelen katı atıklar olarak tanımlayabiliriz. Evsel atıkların çoğunu organik atıklar, kalan kısmını ise kağıt, karbon, tekstil, plastik, deri, metal, cam ve kül gibi maddeler oluşturur.

Evsel Tehlikeli Ürünlerin Başlıca Zararları

İnsanlar için:• Tehlikeli ürünün yenilmesi ya da içilmesi

sonucu zehirlenmelere çok sık rastlanır.• Tehlikeli kimyasalların solunması durumunda

göz, cilt ve akciğerlere zarar verebilir.• Bazı kimyasallar ciltle temas edince kana

karışabilirler.

Çevre için:• Tehlikeli atıkların uygun yöntemlerle bertaraf

edilmemesi halinde sadece insanlar değil bitkiler, hayvanlar ve tüm doğa zarar görür.

• Tehlikeli atıkların evsel atıklarla beraber atılması sonucu depolama alanlarından yer altı suları kirlenmektedir.

• Evsel atıkların yere dökülmesi sonucu da yüzey suları kirlenmektedir. ( 1litre motor yağı 1milyon litre suyun kirlenmesine neden olur. Ayrıca suda yaşayan canlıların yaşamını tehdit eder)

Evsel Tehlikeli Ürünlerin Başlıca Zararları

Plastikler

Plastikler günlük yaşantımızın hemen her alanında kullanılmakta ve gelişmişliğin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.Bu maddelerin sudan, ısı farkından, çözücülerden etkilenmeden denizde yüzlerce yıl, doğada ise daha fazla kalabildikleri bilinmektedir.Plastiğin ana kaynağı petrol rafinerisinden arta kalan maddedir.Bazı plastikler doğada 700 yıl bozulmadan kalabilmekte, suyun ve toprağın kirlenmesine buna bağlı olarakta canlılara zarar verme ve hatta ölümlere neden olmaktadır.

Özel Atıklar

Uzaklaştırılması ülkemizde özel önem arz eden ve bundan dolayı ‘özel atık’ olarak adlandırılan atıklar şunlardır:• Hastane atıkları• Toksik sanayi atıkları• Radyoaktif atıklar• piller

Katı atıkların önlenmesi için alınabilecek tedbirlerin başlıcaları şunlardır:• Teneke, kağıt, cam ve alüminyum atıkları ayrı ayrı

toplanarak geri kazanımları sağlanmalıdır.• Aşırı kağıt kullanımından kaçınılmalıdır• Plastik torbaların yerine bez torbalar tercih

edilmelidir.• İnsan sağlığına zararlı maddeleri içeren temizlik

ürünleri yerine doğal bileşenlerden oluşanlar tercih edilmelidir.

• Herhangi bir ürünü satın alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat edilmelidir.

KAYNAKÇA

• http://www.geridonusum.org/m.-talha-gonullu/geri-donusumun-bircok-yonleriyle-nemi.html

• http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/atikyonetimi/AnaSayfa/solmenu/atikistatistikleri.aspx?sflang=tr

• http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/20743.html

… ve çevre eğitimi ders kitabı