მასწავლებლის საგნის გამოცდა

ტესტი ბიოლოგიაშიტესტი ბიოლოგიაშიტესტი ბიოლოგიაში

ი ნ ს ტ რ უ ქ ც ი ა

თქვენ წინაშეა ტესტის ბუკლეტი და ამ ტესტის პასუხების ფურცელი.

ყურადღებით წაიკითხეთ დავალებათა ტიპების აღწერა.

გაითვალისწინეთ, გასწორდება მხოლოდ პასუხების ფურცელი!

ყურადღება!!! პასუხების ფურცლის გაკეცვა დაუშვებელია!

მხედველობაში არ მიიღება ტესტის ბუკლეტში ჩაწერილი (ან შემოხაზული)

პასუხები! ბუკლეტი შეგიძლიათ გამოიყენოთ მხოლოდ შავი სამუშაოსათვის!

ყურადღებით შეავსეთ პასუხების ფურცელი! წერეთ გარკვევით, იმყოფინეთ

პასუხისთვის განკუთვნილი ადგილი.

არსად მიუთითოთ თქვენი სახელი და გვარი. პასუხების ფურცელი,

რომელზეც მითითებული იქნება სახელი და/ან გვარი, ან პიროვნების

იდენტიფიკაციის სხვა საშუალება (მაგალითად, მეტსახელი), არ

გასწორდება!

ტესტის შესასრულებლად გეძლევათ 5 საათი.

გისურვებთ წარმატებას!

2016 იანვარი

2

instruqcia davalebebisaTvis 1 _ 55 davalebaSi dasmulia SekiTxva da mocemulia oTxi savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori. pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri, nomris qvemoT ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba da dasviT niSani ,,X~ am ujraSi. 1. CamoTvlilTagan romeli axdens saWmlis momnelebel arxSi moxvedrili baqteriebis gauvnebelyofas? I _ nerwyvi II _ kuWis wveni III _ naRveli a) mxolod I da II g) mxolod I da III b) mxolod II da III d) I, II da III

2. mcenareSi organuli nivTierebebis transports uzrunvelyofs: I _ sacriseburi milebi II _ WurWlebi III _ fesvuri wneva a) mxolod I b) mxolod II g) I da II d) II da III 3. gluvi kunTovani qsoviliT agebulia: a) guli b) diafragma g) kuWi d) mimikuri kunTebi

4. romeli fermenti aqtiurdeba tute areSi? I _ amilaza II _ nukleaza III _ pepsini a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da II 5. CamoTvlilTagan romels aqvs dnm-is wriuli molekula? I _ nawlavis Cxirs II _ mitoqondrias III _ qloroplasts a) mxolod I g) mxolod I da II b) mxolod I da III d) I, II da III

3

6. CamoTvlilTagan romeli procesi mimdinareobs rogorc lizosomaSi, ise mitoqondriaSi? I _ naxSirwylebis daSla II _ atf-s sinTezi III _ cilis sinTezi a) mxolod I g) mxolod I da II b) mxolod I da III d) I, II da III 7. ilustraciaze dayrdnobiT gansazRvreT ujredis saxe, gayofis tipi da faza.

8. romeli kunTebi ar emagreba Zvals an emagreba erTi boloTi? I _ Tmis amwevi II _ saReWi III _ mimikuri a) mxolod I b) I da II g) I da III d) II da III 9. gansazRvreT, ra TanamimdevrobiT gaivlis sakvebi nivTierebebi da Jangbadi qsovilur siTxes (1), sisxlsa (2) da ujredebs (3). a) 1, 2, 3 b) 2, 3, 1 g) 3, 1, 2 d) 2, 1, 3

10. spermatozoids Tavis wina nawilSi aqvs fermentebis Semcveli akrosoma. CamoTvlilTagan romel ferments Seicavs akrosoma?

a) ligazas b) helikazas g) hidrolazas d) sinTetazas

ujredis saxe gayofis tipi faza a mcenareuli mitozi anafaza b mcenareuli meiozi metafaza I g cxoveluri mitozi anafaza d cxoveluri meiozi anafaza II

4

11. ilustraciaze mocemulia Canasaxis ganviTarebis adreuli stadiebi. gansazRvreT Canasaxis stadia, romlis gavlis Semdegac, mimdinareobs pirveladi organogenezi (RerZuli organoebis warmoqmna). a) A b) B g) C d) D 12. rogor icvleba wneva CasunTqvis dros plevris Rrusa da alveolebSi?

plevris RruSi alveolebSi a mcirdeba izrdeba b izrdeba mcirdeba g mcirdeba mcirdeba d izrdeba izrdeba

13. damwyeb maswavlebels daevala keTebiT swavlebis (praqtikis) meTodiT gakveTilis dagegmva da Catareba Temaze: `mitozi mcenareul ujredSi~. Tqveni SexedulebiT, miznis misaRwevad romeli obieqtis gamoyenebaa yvelaze mizanSewonili? a) xaxvis fesvis ujredebis g) xorblis Reros ujredebis b) yvavilis butkos ujredebis d) samtvre parkis ujredebis 14. Seajvares industriul raionSi daWerili muqi da Ria Seferilobis aryis xis mzomelas peplebi da miiRes pirveli Taobis hibridebi. Sejvarebis Sedegi mocemulia ilustraciaze. gansazRvreT mSoblebis genotipebi (P).

a) AA x aa b) Aa x aa g) Aa x Aa d) AA x Aa

5

15. CamoTvlilTagan romeli virusi Seicavs dnm-s? I _ Tambaqos mozaikis virusi

II _ nawlavis Cxiris T2 fagi

III _ adamianis imunodeficitis virusi

a) mxolod I b) mxolod II g) I da II d) II da III

16. manometriani aparatiT wnevas zomaven mxris arteriaSi, radgan aq: a) wneva yvelaze maRalia g) sisxlis dineba Senelebulia b) sisxlZarRvi erTtotiania d) venebi gantotvilia 17. paleontologebma gaTxrebis dros miakvlies ganamarxebuli cxovelis naSTs. maTi azriT, is ZuZumwovarTa klass miekuTvneba. ras emyareba mecnierTa varaudi? a) kbilebis agebulebas g) sxeulis formas b) brWyalebis arsebobas d) tanis ConCxis formas 18. romeli sindromi ar gvxvdeba qalebSi? I _ terneris II _ daunis III _ klainfelteris a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da III 19. mtaceblebis raodenobis Semcireba tyis ekosistemaSi gamoiwvevs: a) balaxismWamel cxovelebSi daavadebis gavrcelebas b) mcenareTa biomasis gadidebas g) producentebis saxeobriv mravalferovnebas d) mweriWamia cxovelebis sakvebi racionis gazrdas 20. pacienti mkurnalobs preparatiT, romelic aferxebs naRvlis warmoqmnas. gansazRvreT, ra SeiZleba gamoiwvios am preparatis gamoyenebam. a) Semcirdeba naxSirwylebis Sewovis intensivoba b) gaZlierdeba cilebis moneleba g) Semcirdeba lipazas aqtivoba d) gaZlierdeba nawlavebis peristaltika

6

21. ra gamoiyeneba yvelaze xSirad veqtorad genur inJineriaSi? I _ baqteriuli dnm II _ baqteriuli rnm III _ virusuli dnm a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da II 22. Т-limfocitebis diferencirebis centraluri organoa: A a) Zvlis tvini b) Timusi g) elenTa d) limfuri kvanZebi

23. mitozSi qromosomebis gadaadgilebas polusebze uSualod axorcielebs:

a) mikrofilamentebi g) mikromilakebi

b) centriolebi d) citoConCxi

24. laTinuri asoebiT aRniSnuli sqemebidan romeli asaxavs marTebulad dnm-is replikacias?

a) A

b) B g) C d) D 25. uJangbado saqarozian areSi Setanili safuaris ujredebi iwvevs: a) rZemJavur duRils g) spirtul duRils b) erbomJavur duRils d) ZmarmJavur duRils

3 Ꞌ 5Ꞌ

5Ꞌ 3 Ꞌ

A

5Ꞌ

5Ꞌ

3 Ꞌ

3 Ꞌ C

3 Ꞌ

5Ꞌ

5Ꞌ 3 Ꞌ

B

5Ꞌ

5Ꞌ

3 Ꞌ

3 Ꞌ D

7

26. ilustraciaze mocemulia franCesko redis mier Catarebuli cdis sqema. mecnierma Catarebuli eqsperimentiT daasabuTa, rom sicocxlis warmoSoba:

a) SesaZlebelia abiogenuri gziT b) SeuZlebelia bioqimiuri gziT g) SesaZlebelia panspermiiT

d) SeuZlebelia TviTCasaxviT 27. CamoTvlilTagan romel organizmebs SeuZliaT atf-is sinTezi mitoqondriebis gareSe?

I _ lurj-mwvane wyalmcenareebs II _ baqteriebs O III _ safuar sokoebs a) mxolod I da II g) mxolod II da III b) mxolod I da III d) I, II da III

28. romeli nivTiereba sinTezirdeba qloroplastSi? I _ atf II _ naxSirwylebi III _ cilebi a) mxolod I da II g) mxolod II da III b) mxolod I da III d) I, II da III 29. sokosa da zogierTi cxovelisaTvis damaxasiaTebeli saerTo niSania: I _ Sardovanas warmoqmna II _ glikogenis dagroveba III _ qitinis arseboba a) mxolod I g) mxolod I da II b) mxolod I da III d) I, II da III

8

30. ilustraciaze mocemul kvebiT qselSi yvelaze metad romeli rgolis amovardna gamoiwvevs arwivebis raodenobis Semcirebas?

a) marcvleulisa da gvelis b) matlisa da gvelis g) gvelisa da muxis d) SaSvisa da Tagvis

31. CamoTvlilTagan romel procesSi warmoiqmneba makroerguli bmebi? I _ glikolizSi II _ kalvinis ciklSi III _ krebsis ciklSi a) mxolod I b) mxolod II g) I da III d) II da III 32. ilustraciaze mocemulia Canasaxovani parkis sqema. gansazRvreT, romeli ujredi monawileobs endospermis CamoyalibebaSi da rogoria misi ploidoba (qromosomTa raodenoba). 33. divergenciuli evoluciis Sedegad Camoyalibda: a) maxrasa da Txunelas mTxreli kidurebi b) futkris nestari da gvelis Sxamiani kbili g) futkrisa da qaTmis frTebi d) Ramuras frTebi da delfinis lastebi

ujredi ploidoba

a A n

b B 2n g C n d D 2n

9

34. rogor nayofs ikeTebs ilustraciaze gamosaxuli mcenare?

a) kolofs b) Wotaks

g) kenkras d) parks

35. populaciaSi individTa raodenobis cvlaze gavlenas axdens sxvadasxva ekologiuri faqtori. tyeSi irmebis raodenobis Semcirebis gamomwvevi mizezebidan bioturia: I _ mtaceblebis raodenobis gazrda II _ ukontrolo nadiroba III _ infeqciuri daavadebebis gavrceleba IV _ zamTris mkacri pirobebi a) I da II b) I da III g) II da III d) III da IV 36. balSi nayofis Seferiloba (wiTeli, TeTri) da forma (ovaluri, sferuli) memkvidruli niSnebia. ixelmZRvaneleT ilustraciiT da gansazRvreT pirveli Taobis hibridebis genotipebi. a) AaBb da Aabb

b) aaBb da Aabb g) AABb da aabb d) AABb da aaBb

10

37. ZiriTadad, romeli nivTierebis daSlisa da daJangvis Sedegad gamoyofili energiis xarjze muSaobs kunTi? I _ cilebis II _ naxSirwylebis III _ cximebis a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da III 38. romeli taqsonomiuri niSniT aerTianeben ilustraciaze warmodgenil cxovelebs erT tipSi?

a) kvebis niriTa da saWmlis momnelebeli sistemiT

b) kidurebis dasaxsrviTa da garegani ConCxiT

g) sunTqvis organoebiTa da traqealuri sunTqviT

d) grZnobaTa organoebiTa da garemoSi gadaadgilebiT

39. ujredis romeli struqturis SemadgenlobaSi ar gvxvdeba lipidebi? I _ ribosomis II _ lizosomis III _ birTvakis a) mxolod I da II g) mxolod I da III b) mxolod II da III d) I, II da III 40. homologiuri organoebia: a) Ramurasa da peplis frTebi b) mglisa da xoWos Tvali g) cxenisa da selapis wina kidurebi d) Txunelasa da maxras mTxreli kidurebi 41. Zvlebis naxevradmoZravi SeerTeba ar gvxvdeba: I _ kidurebis ConCxSi II _ menjSi III _ gulmkerdSi a) mxolod I b) mxolod II g) I da II d) I da III

11

42. `sisxlis depos~ funqcia ar aqvs: a) RviZls b) Zvals g) elenTas d) kans 43. maswavlebelma moswavleebs daavala lobios Teslis gaRivebasa da aRmocenebaze dakvirveba, monacemebis aRnusxva da cxrilis saxiT warmodgena. romeli saazrovno unaris ganviTarebas Seuwyobs xels maswavleblis mier micemuli saSinao davaleba?

I _ analizis II _ sinTezis III _ Sefasebis

a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) II da III

44. ixelmZRvaneleT ilustraciiT da gansazRvreT: genis moqmedebis forma da Svilebis genotipebi.

45. fesvis mier wylis Sewovasa da gadaadgilebaSi monawileobs: I _ bususebi II _ transpiracia III _ fesvuri wneva a) mxolod I da II g) mxolod I da III b) mxolod II da III d) I, II da III 46. CamoTvlilTagan romeli hormonebi monawileobs organizmis zrda-ganviTarebis regulaciaSi? I _ somatotropini II _ Tireoiduli III _ sasqeso a) mxolod I da II g) mxolod II da III b) mxolod I da III d) I, II da III

moqmedebis forma Svilebis genotipebi

a komplementaruli AA, Aa da aaA b epistazuri Aa da aaA g polimeruli AA, Aa da aaA d pleiotropuli Aa da aaA

12

47. CamoTvlili cilebidan romeli asrulebs katalizur funqcias? I _ pepsini II _ feritini III _ aqvaporini IV _ helikaza a) I da II b) I da IV Gg) II da III d) III da IV

ixelmZRvaneleT ilustraciiT da upasuxeT momdevno or (48, 49) davalebas:

48. romeli Temebis dagegmvas urCevT maswavlebels ilustraciaze mocemuli saswavlo resursis gamoyenebiT?

I _ abioturi faqtorebis

II _ mastabilizebeli gadarCevis

III _ modifikaciuri cvalebadobis

a) mxolod I da II g) mxolod II da III

b) mxolod I da III d) I, II da III

49. romeli saazrovno unaris ganviTarebas Seuwyobs xels maswavleblis

mier micemuli instruqcia: `moiZieT da SearCieT masala, romlis safuZvelzec SeZlebT aagoT iseTive mrudi, rogoric ilustraciazea

mocemuli~.

a) mxolod gagebis g) mxolod gamoyenebis b) analizis d) Sefasebis

50. romeli antigenis (A Tu B) sawinaaRmdego antisxeulebs Seicavs IV jgufis sisxli? a) orives b) mxolod A-s G g) mxolod B-s d) arc erTs

13

51. mcenareul ujredSi plazmolizis dros: I _ ujredis moculoba mcirdeba II _ plazmuri membrana scildeba ujredis kedels III _ vakuolis moculoba mcirdeba a) mxolod I b) I da II g) I da III d) II da III 52. ekologiuri piramidebidan ekosistemis mdgomareobas yvelaze srulyofilad asaxavs: I _ ricxvTa piramida II _ biomasis piramida III _ energiis piramida a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da II 53. birTvSi Sesvlis unari aqvs: I _ nukleotidebs II _ fermentebs III _ atf-s a) mxolod I da II g) mxolod II da III b) mxolod I da III d) I, II da III 54. obligaturi anaerobuli organizmebi Jangbadian areSi iRupebian, fakultatur anaerobebs ki arseboba SeuZliaT rogorc aerobul, ise anaerobul garemoSi. CamoTvlili organizmebidan romeli miekuTvneba fakultatur anaerobebs? I _ safuari soko II _ nawlavis Cxiri III _ rZemJava duRilis baqteria a) mxolod I da II g) mxolod II da III b) mxolod I da III d) I, II da III 55. saxeobis struqturis mdgradobasa da erTianobas ganapirobebs: a) genTa dreifi g) genTa nakadi b) memkvidruli cvalebadoba d) bunebrivi gadarCeva

14

56. leRvSi nayofis Seferiloba (lurji, Ria lurji, yviTeli) da forma (msxlisebri, sferuli) memkvidruli niSnebia. ilustraciaze mocemuli sqemis gamoyenebiT gansazRvreT: 56. 1. mSoblebis genotipebi; 56. 2. F2-Si Ria lurji, sferuli hibridebis genotipi; 56. 3. ra sixSiriT aris mosalodneli F2-Si lurji, msxlisebrnayofiani hibridebis miReba. 57. Tqveni mizania, keTebiT swavlebis (praqtikis) meTodiT moswavleebs SeaswavloT mcenareuli ujredis struqturebi. 57.1. auxseniT moswavleebs, mitozuri ciklis romel fazaSia SesaZlebeli qromosomaTa raodenobis gansazRvra da kariotipis Seswavla. 57. 2. CawereT cxrilSi, ujredis romeli stuqturebis danaxvaa SesaZlebeli sinaTlis mikroskopiT?

ujredis struqturebi

1

2

3

4

5

6

15

58. Tqveni mizania, mowodebuli ilusrtaciis daxmarebiT CaataroT gakveTili Temaze _ ,,sqesobrivi gamravleba~. mocemul cxrilSi, laTinuri asos gaswvriv, CawereT romeli sakiTxis asaxsnelad gamoiyenebdiT calkeul process.

A

B

C

D

16

59. maswavlebelma gamoiyena ilustraciaze mocemuli saswavlo resursi TemisTvis `farulTeslovanTa nayofis tipebi ~ da dagegma sxvadasxva sirTulis davalebebi. cxrilis pirvel svetSi mocemulia maswavleblis mier dagegmili saswavlo aqtivobebi (kiTxvebi), meore svetSi ki _ azrovnebis sxvadasxva done. SeusabameT TiToeuli saswavlo aqtivoba konkretul kognitur mizans:

saswavlo aqtivobebi (kiTxvebi) saazrovno done 1. CamoTvaleT, ra aris gamosaxuli ilustraciaze? a) codna

b) gageba g) gamoyeneba d) analizi

2. ra aris ZiriTadi mizezi, romelmac nayofebis nairgvaroba gamoiwvia?

3. romeli nayofiT kvebas urCevT suravandiT daavadebul adamians?

4. daajgufeT nayofebi Semdegi niSnis mixedviT: wvniani da mSrali; erTTesliani da mravalTesliani.

1 2 3 4

17

18

19