Fakir ama mutlu bir ülke!

A Y Ş E G Ü L E M İ R

Katmandu, Himalayalar, Everest, tapınaklar…Eskinin çiçek çocuklarının en önemli duraklarındanbiri orası... Gizemli ve bir o kadar da macera vaateden bir ülke, Nepal... Ülkeyi görmek için sabır-sızlanıyorum. Uçağın indiği havalimanı salaşlığı ve

döküntü haliyle ilk etapta ‘nereye geldim’ diye sor-gulatacak türden. Katmandu’da, Tribhuvan Hava-limanı’ndayız. Burası bir hayli köhne. Kapıda vi-zemizi almayı başarıp, zor bela havalimanındançıkıyoruz. Bizi bekleyen yerli rehberin eşliğinde da-racık sokaklardan meraklı bakışların arasında ote-limize doğru yöneliyoruz.

Gizemli tapınaklar,fakir ama mutluinsanlar, peşinizi hiçbırakmayan bir kokuve dünyanın en yüksektepeleri... Nepal’de çokfarklı bir atmosfer sizibekliyor. BaşkentKatmandu tam birtapınaklar şehri.Fakirliğe inat, gülen vemutlu yüzler ise ülkeyidaha çok sevmenizisağlayacak.

OCAK-ŞUBAT 201448 l İSMMMO YAŞAM

GE

Zİ

-DÜ

NY

A

NEPAL

l Başkenti: Katmandul Nüfusu: 29 milyonl Yönetim: 2001’den beriCumhuriyetl Dil: Nepalcel Din: Hinduizm, Budizml Türkiye’den dört saate ya-kın ileridel Ülkede trafik soldan akıyorl Para birimi: Nepal Rupisil Kuzeyinde serin yazlar vesert kışlar, güneyinde ise subt-ropikal yazlar ve ılıman kışlaryaşanıyor.

SADU’LAR TAM KARŞIMDANepal’in başkenti Katmandu, da-

racık sokakları, renkleri, çok farklı in-sanları, çarşıları ve değişik mimarisiylehayranlık uyandırıcı. Her yerde fakirli-ğin izleri görülse de farklı bir kültür veyokluğa karşın alabildiğine gülen yüz-ler... Eskimekten yıpranmaya doğru gi-den kıyafetleriyle dilenenlere, yalınayak dolaşanlara bir süre bakakalıyorum.Bu insanlar başka… Bir an ‘rüyada mı-yım’ diye düşünüyorum. Yıllardır tel-evizyonlardan izlediğim Hint kültürü ve‘sadu’lar işte tam karşımda. Ayaklarınakadar uzayan saçları, her yanlarındanakan fakirlik ama gözlerinden belliolan bilgelik... Katmandu’da, Durbar Meydanı’ndayız nihayet. Tanrılarınvadisi denilen kısımda ilginç mimarili binalar, tapınaklar ağzımızı açıkbırakacak türden.

TAPINAKLAR ŞEHRİHer tanrıya bir tapınak adanmış. En ilginçlerinden biri ise müzik

tanrısının tapınağı. Rüzgarın rahatlatıcı esintisi eşliğinde tapınakta ası-lı zillerin ahenk içinde Himalayalara karşı çınlayışı, ‘İyi ki gelmişim’ de-dirtiyor. Şehirdeki Durbar ve Patan meydanları yaşamın yoğun olduğubölgeler. Dini yapılar öne çıkıyor. Maymunlar tapınağı olarak da bili-nen Swayambhunath Tapınağı da bu bölgede önemli sayılıyor. Budist-ler kutsal sayılan bir tepede yer alan bu tapınakta Buda’nın nirvana-ya ulaştığına inanıyor. Çevrede koşturan maymunlar arasında yokuş-ça bir tepeyi tıknefes çıkıyoruz. Kendinizi etraftaki maymunlardan dakollamanız gerekiyor. Yol, Buda heykelleriyle süslenmiş. Tepeden gö-

rünen büyüleyici manzara ve gizem her şeye bedel…Bodnath Tapına-ğı ise Buda’nın lotus çiçeğini andıran gözbebeklerinin tapınak üzerin-de en iyi görülebileceği mekanlardan biri. Durbar’daki diğer önemli ta-pınaklardan biri ise Kumari Sarayı. Burada tanrıça olduğuna inanılanküçük kız oturuyor. Bunun da nedeni Tanrıça Kumari’nin reenkarnas-yon inancı gereği tekrar tekrar dünyaya geldiğine inanılması. Bu nedenleonu temsilen küçük bir kız seçiliyor...

İKİ DİNLİ ŞEHİRDünyanın her yerinden gelen ziyaretçilerle turist akınının arasında

yolumuzu bulmaya çalışıyoruz. Katmandu yakınlarındaki Şiva merke-zi de Paşupatinat geniş sur duvarıyla çevrili. Yerli rehberimizden, Dur-bar Meydanı’nın Unesco dünya mirası listesinde yer aldığını da öğre-niyoruz. Ülkede Budizm ve Hinduizm inancı hakim. Katmandu Vadisi’ndebu iki inanca ait iki binden fazla büyük küçük tapınak var. Bazı tapı-

OCAK-ŞUBAT 2014 İSMMMO YAŞAM l 49

GE

Zİ

-DÜ

NY

A

OCAK-ŞUBAT 201450 l İSMMMO YAŞAM

GE

Zİ

-DÜ

NY

A

OCAK-ŞUBAT 2014 İSMMMO YAŞAM l 51

naklara Hindu olmayanların girilmesine izin verilmiyor. Ama izinverilen birkaç tanesine girerek Hindu duaları ve törenlerini ilgiyleizliyoruz... Ülkede tapınaklar Budizmin üç önemli ismi olan Ki-rişna, Vishu ve Şiva’ya adanıyor. Her din yayıcısına adanan ta-pınaklar mimarileriyle ayrılıyor.

İLGİNÇ HEDİYELİKLERSıra geliyor alışverişe... Pek çok tapınağın çevresindeki av-

lularda her türlü el sanatı ve turistik eşya satan dükkanlar bu-lunuyor. İlginç hatıra eşyalarımızı almayı ihmal etmiyoruz, ta-bii ki. Asıl alışveriş iştahımızı ise Thamel Caddesi’ne saklıyoruz.Daracık sokaklar, köri kokusu eşliğinde sayısız hediyelik eşya-cı... Birbirini ezen insanlar ve yapışkan satıcılar arasında kala-balıkta, maskeler, şallar, tütsüler, yerel kıyafetler, biblolar, el iş-lemeleri... Sıkı pazarlıklar ederek bir şeyler almayı başarıyorum.Yorgunluğa, açlık eşlik edince rehberin tavsiye ettiği bir restoranagiriyoruz. Hijyen ülkede önemli sorun. Hele benim gibi titizse-niz yanınıza bol bol ıslak mendil almanız şidettle tavsiye edilir.

PİRİNÇ TEMELLİ MUTFAKKatmandu mutfağı, Hint ve Tibet’in etkisinde. Yemekler basit ama

lezzetli. Bölgede en çok yetişen pirinç, temel besin maddesi. Ve her şey-de köri sosu. Zaten ülke genelinde bu koku bir hayli baskın. Yemeklerbolca baharatlı. Bhat denilen pirinç lapası, daal denilen sulu mercimekyiyoruz. Noodle çorbası ve sebze yemeği Alu tama’yı da deniyoruz... Hij-yene ve kokuya aldırış etmezseniz yemekler şahane.

Çok ilginç ve insanda yeni ufuklar açan bir ülke olan Nepal, OrtaAsya’da, Çin ile Hindistan arasında yer alıyor. Ülkenin sınırları içinde

8 bin 848 metreyle dünyanın en yüksek noktası olan Everest var. Aynızamanda dünyanın da çatısı. Everest yanında en yüksek zirveler olanMakalu, Annapurna’yı da sınırları içinde barındırıyor. 29 milyon nüfusasahip ülkede halkın büyük bölümü tarımla uğraşıyor. Nepal halkınınçoğunu Hindistan’dan gelen Gurka’larla, Güney Hindistan’dan gelen Bhu-tia’lar ve Nevar’lar oluşturuyor. Ülke halkının yüzde 80’i Hindu. Halkbir hayli fakir. Zaten dünyanın en fakir ülkeleri arasında. Türk filmle-rindeki deyişle ‘fakir ama gururlu ve mutlu’ Katmandu, seyahat anılarımarasında en özel yerini şimdiden alıyor.

ÖLÜLERİNİ YAKIYORLARNepalliler öldüklerinde cenazeleri yakılıyor ve külleri nehre

bırakılıyor. Eğer ölen kişinin ya da ailesinin maddi durumu yerindeysebu yakılma işlemi, merasim eşliğinde büyük tapınaklardan birindegerçekleşiyor. Ölü yakılma merasimi izlemek isteyenlerin PashupatinathTapınağına gitmesi gerekiyor. Ama kokuya katlanmak şart. Herke-se de tavsiye edilmiyor. Ölü yakma işlemi Bagmati Nehri’nde yapı-lıyor. Nehir üzerindeki köprünün üst tarafında asiller, alt tarafındaise halktan insanlar yakılıyor. Tören yaklaşık üç saat sürüyor. Bu gör-evi ailenin erkek çocuğu yapıyor. Yakılma esnasında gelen keskin kokugünlerce midemi bulandıracak türden. Yakılan küller nehre atılıyor.Yeniden doğuma inanıldığı için çok yas tutulmasa da ailenin erkeklerisaçlarını sıfıra vurduruyor.

GE

Zİ-D

ÜN

YA