FAIN_117

φαινοµενα

#EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010

τευχος 117 - 2 φεβρουαριου 2013

ΠΕΡΙ

Ο∆ΙΚ

Η ΕΚ

∆ΟΣΗ

- Κ

ΥΚΛΟ

ΦΟΡ

ΕΙ Μ

Ε ΤΟ

Ν ΕΛ

ΕΥΘΕ

ΡΟ Τ

ΥΠΟ

ποιοι εκοψαν την τελευταια ιερη ελια των αθηνων;ανεξηγητες βροχες απο πετρεςοι µεθοδοι του υπνωτισµου

το πνευµα

του κακου

προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας

στις θρησκειες των λαων

DVD

ΜΕ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΟΥ DISCOVERY WORLD

Πώς θα γινετε αορατοι σουπερ ηρωες

΄

Μυστήρια

Η υπόθεση επέµβασης εξωγήινων οντοτήτων µε σκοπό την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους είναι µια θεωρία η οποία πολύ δύσκολα µπορεί

να διαπεράσει τα σύνορα της κοινής λογικής και τα κοινωνικά στερεότυπα ώστε να γίνει αποδεκτή. Ωστόσο, αυτή η ακραία εκδοχή, όσο κι αν φαίνεται εξωπραγµατική και παράλογη, είχε αντίκτυπο σε πολλές πτυχές της ανθρώπινης ζωής, στον Παλαιό και το Νέο Κόσµο, διά µέσου των πρώιµων θρησκευτικών πεποιθήσεων, τελετουργιών και εορτών, των λαϊκών εθίµων και των θρύλων.

Οι γεωµετρικοί και οι ζωικοί συµβολισµοί, η ιερή αρχιτεκτονική µε τις αινιγµατικές γεωδαιτικές επιλογές της, οι µυστηριώδεις αστρονοµικές ευθυγραµµίσεις ιδιαίτερων χώρων, όπως οι πυραµίδες σε Αίγυπτο και Αµερική, και τα ιερά µνηµεία της αρχαίας Ελλάδας, τα τοπωνύµια, οι παροιµίες και οι αλλόκοτες ιστορίες συνθέτουν ένα παζλ από ερωτήµατα, τα οποία για πολλά χρόνια αναζητούν απαντήσεις.

Σ’ αυτό το ασαφές τοπίο των αλληγορικών αναφορών και παραδόσεων προστίθενται και κείµενα, όπως το βιβλίο του Ενώχ, ένα αρχαίο εβραϊκό θρησκευτικό έργο, αλλά και το ιερό βιβλίο των Ινδιάνων Χόπι, στα οποία αποτυπώνεται η άποψη πως κάποτε οι άνθρωποι έκαναν κακή χρήση µιας προηγµένης τεχνολογίας που τους δόθηκε από µη γήινα όντα, στρέφοντάς την -ως καταστροφικό όπλο- εναντίον των εχθρών τους, οι οποίοι και ανταπέδωσαν εµπλέκοντας σύντοµα ένα µεγάλο µέρος του κόσµου σε πολεµικές αιµατηρές και εξολοθρευτικές συγκρούσεις.

Σύµφωνα µε τα ίδια κείµενα, αυτά τα όντα που αποκαλούνται «Θεοί» επέστρεψαν και σταµάτησαν τις εξοντωτικές ανθρώπινες διενέξεις δηµιουργώντας... έναν κατακλυσµό.

Υπάρχουν κυριολεκτικά εκατοντάδες ιστορίες σε όλο τον κόσµο που είναι καταγεγραµµένες στις παραδόσεις των λαών και οι οποίες αναφέρονται σε κατακλυσµιαίες πληµµύρες. Οι περισσότερες από αυτές αναφέρονται σε µια µεγάλη καταστροφή που συνέβη πριν από 5.000 χρόνια.

Οι «Θεοί» δεν αναφέρονται αναγκαστικά ως τιµωροί τουλάχιστον στα πρώιµα αρχαϊκά κείµενα και τις παραδόσεις των λαών. Οι Σουµέριοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι τους χαρακτήρισαν εκπολιτιστές, διδάσκαλους, καθοδηγητές και τους συνέδεσαν µε τη µετά θάνατον ζωή, τοποθετώντας τους στο επίκεντρο των µεταφυσικών πεποιθήσεών τους. Οι απόγονοι αυτών των λαών, προσκολληµένοι µέχρι σήµερα στις πεποιθήσεις των αρχαίων προγόνων τους, περιµένουν την επιστροφή εκείνων των «Θεών» για να τους οδηγήσουν ξανά σ’ ένα καλύτερο µέλλον που θα τους προσφέρει δόξα και ευηµερία.

EDITO

Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη | [email protected]

Ο εκπολιτισµός και η εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών από εξωγήινες οντότητες, που επισκέφθηκαν τη Γη πριν από αρκετές χιλιάδες χρόνια, είναι µια θεωρία που υιοθετείται από αρκετούς. Ισως επειδή αυτό αναφέρεται αλληγορικά στους θρύλους και τις παραδόσεις αρχαίων λαών, όπως οι Σουµέριοι, οι Εβραίοι, οι Αιγύπτιοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Ινδιάνοι της Κεντρικής Αµερικής, οι Ινδοί και οι Ελληνες.

Θρύλοι των αρχαίων λαών

«Υπάρχουν πολλά και ευχάριστα θεάµατα µέσα

στους δρόµους του Ουρανού, όπου περιφέρεται το γένος

των µακάριων Θεών, εκτελώντας ο καθένας

το έργο του»

Πλάτων («Φαίδρος» 247Α)

φαινοµενα

4

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

5 ΠΡΟΣΩΠΑ 6 DATA FILES

7 ∆ΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ 811 KOSΜΟ NEWS

2425 EIKONEΣ 30 MHXANH TOY XΡONOY

31 ΟΝΑΡ 3637 EIKONEΣ 4445 EIKONEΣ

46 ΜΙΑ ΕΛΛΑ∆Α ΘΡΥΛΟΙ 47 F... FOR FANTASY 4849 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

50 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Θεµατα

Π Ε ρ ι ε χ µ ε ν αΠ Ε ρ ι ε χ µ

Γράµµατου εκδότη περιεχοµενα data files

δουρειοςιπποσ

Kosmo news

επικοινωνια

03 04 05 06 07 08

11

47 48 49 50

βιβλιοθηκη βιβλιοθηκη

09 10

Μονιµεσ στηλεσ

21 22 2319

292827 30

ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΙΣ 1217ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ∆ΙΑΒΟΛΟΥ

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ 1823ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΜΕ ΤΟΝ ∆ΙΑΒΟΛΟ: ΜΙΑ ∆ΙΑΒΟΛΙΚΗ ΝΕΥΡΩΣΗ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ

ΑΝΕΞΗΓΗΤΟ 2629ΟΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩ∆ΕΙΣ ΠΕΤΡΟΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΝ∆ΟΝΗΣΙΑΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ 3235ΜΟΡΙΕΣ ΕΛΙΕΣ: ΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ∆ΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

RETRO CORNER 3843ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΥΠΝΩΤΙΣΜΟΣ: ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥΣ

31 32 33 34

24

Kosmo news Kosmo news Kosmo news

Kosmo news

25 26

προσωπα

20

35 42

F...for fantasy

µια ελλαδαθρυλοι

4644

12 16 1715

45

οναρ

36 37

43

retrocorner

retrocorner

retrocorner

retrocorner

retrocorner

retrocorner

38 39 40 41

11 18

παραδοσεις παραδοσεις παραδοσεις παραδοσεις παραδοσεις παραδοσεις

εικονες

εικονες

εικονες

εικονες

εικονες

εικονες

ψυχαναλυση ψυχαναλυση ψυχαναλυση ψυχαναλυση ψυχαναλυση

ψυχαναλυση

1413

ανεξηγητο

ανεξηγητο ανεξηγητο ανεξηγητο αποψεις αποψεις αποψεις

αποψεις

Mηχανητου χρονου

Προσωπα

5EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή

Κορυφαίος σύγχρονος Ελληνας µαθηµατικός, η δουλειά του οποίου αναγνωρίστηκε από ξένα πανεπιστήµια και κορυφαίους επιστήµονες της εποχής του. Το επιστηµονικό έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή επεκτείνεται σε µια ευρεία γκάµα κλάδων, όπως τα Μαθηµατικά, η Φυσική, ακόµα και η Αρχαιολογία. Οι θεωρίες που κατά καιρούς τον παρουσιάζουν ως «καθοδηγητή» του Α. Αϊνστάιν σχετικά µε τη διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας δεν έχουν επιβεβαιωθεί από τα υπάρχοντα στοιχεία (αλληλογραφία, δηµοσιεύµατα κ.λπ.). Σήµερα, 2 Φεβρουαρίου, συµπληρώνονται 63 χρόνια από το θάνατό του.

(1873-1950)

datafi les

ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ∆ΟΣΗκαθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο

∆ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. ΑντωνάκηςΑρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη, Αλίκη Κοτζιά, Μαρία Μακρίδου, Ράνια Ιωάννου, Νικόλαος Κουµαρτζής, Κώστας Μαυραγάνης, Τάσος Χαλιός, ∆ηµήτρης Αναστασίου Ειδικοί συνεργάτες Γιώργος Αδαµόπουλος, ∆ηµήτρης Αργασταράς, Θανάσης Αυγίκος, Αγγελος Βιαννίτης, Γεώργιος Καραχάλιος, Χαρίτα Μήνη, Σάσσα Τσέιτοου, Αποστόλης Χειρδάρης Art director Σοφία ΛιβιεράτουΥπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη

Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε.Εκδότες ∆ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής∆ιευθυντής Πάνος Αµυράς

∆ιεύθυνση εµπορικής ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική διεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη∆ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Μίνα ΓιαννάκηΟικονοµική διευθύντρια Μαριάννα ΘαρενάκηΦωτογραφικό αρχείο Φανή Νικολαΐδου Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου,Shutterstock, Ideal Image, Visual Photos, ΑΠΕ, EurokinissiΥπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση ΤΥΠΟΕΚ∆ΟΤΙΚΗ Α.Ε. ∆ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: [email protected]

Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ’ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού.

Σαν Σήµερα (2/2 - 8/2)

2/2/1828: Ιδρύεται η Εθνική Χρη-µατιστική Τράπεζα, µετέπειτα Εθνική Τράπεζα, ενώ καθιερώνεται ο Φοίνικας ως εθνικό νόµισµα της Ελλάδας.

2/2/1947: Μια φωτεινή επιγραφή µε το σύνθηµα «Να φύγουν οι Αγγλοι» αναρτάται στην Ακρόπολη. Οι δρά-στες συλλαµβάνονται και η Αστυνοµία ανακοινώνει ότι πίσω από την όλη επιχείρηση κρύβεται κοµµουνιστικός δάκτυλος.

3/2/1488: Ο Πορτογάλος θαλασσο-πόρος Μπαρτολοµέου Ντιάζ πατά το

πόδι του στο Ακρωτήριο της Καλής Ελ-πίδας στη Νότιο Αφρική και γίνεται ο πρώτος Ευρωπαίος που ταξιδεύει τόσο µακριά προς το νότιο ηµισφαίριο.

3/2/1836: Εξέγερση κατά της Βαυ-αροκρατίας στην Ακαρνανία µε ποικί-λα αιτήµατα, που περιλαµβάνουν από τη σύγκληση Εθνικής Συνελεύσεως έως τη σωτηρία της Ορθοδοξίας. Την προκάλεσαν το Ρωσικό και το Γαλλικό Κόµµα, που ήταν εκτός εξουσίας.

4/2/362 µ.Χ.: Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουλιανός εκδίδει δι-

Στο τεύχος 115 και το άρθρο

του κ. Φρέσκο «Μια κοινωνία

δίχως χρήµατα», παραλείψαµε να

αναφέρουµε πως η µετάφραση

του κειµένου έγινε από τη

Ράνια Ιωάννου.

άταγµα µε το οποίο αναγνωρίζει ίσα δικαιώµατα σε όλες τις θρησκείες στην επικράτειά του.

4/2/1956: Οι Αγγλοι κλείνουν στην Κύπρο επτά δηµοτικά σχολεία επειδή ύψωσαν τη γαλανόλευκη σηµαία.

6/2/1825: Καταδικάζεται και φυ-λακίζεται ο Θεόδωρος Κολοκοτρώ-νης, ως ηγέτης της αντικυβερνητικής παράταξης, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η Ελληνική Επανάσταση.

Γνωρίζατε ότι… Στις 6 Φεβρουαρίου του 1943 ο οικονοµικός πληρεξού-σιος του Ράιχ στην Ελλάδα Νέ-στλερ σε έγγραφό του προς την Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει µεταξύ άλλων: «Από τα κατά το µήνα Φεβρουάριο 1943 εµβα-σθέντα 6.000.000.000 δραχµές, αναλογούν 3.000.000.000 δραχµές εις τον Γενικόν Λογα-ριασµόν (δηλαδή έξοδα κατο-χής) και 3.000.000.000 εις τον Ειδικόν Λογαριασµόν (δηλαδή πιστώσεις)»; Αυτό το ντοκου-µέντο αποδεικνύει ότι οι αρχές Κατοχής «δανείζονταν» χρήµα-τα από την Ελλάδα.

Το 3ο DVD της σειράς H φαντασία γίνεται πραγµατικότηταµε το κυροσ του discovery world

Πώς θα γινετε αόρατοι σουπερ ηρωες΄

Βρείτε µας στο facebook αναζητώντας το λογαριασµό ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ.

φαινοµενα

6


,


φαινοµενα

εναλλακτική µατιά στην επικαιρότητα

Από τoν Μηνά N. Παπαγεωργίου[email protected]

Τα ζωντανά σύννεφαΣε παλαιότερο «∆ούρειο Ιππο» είχαµε κάνει νύξη αναφορι-κά µε εξωτικές θεωρίες που έχουν κατά καιρούς προταθεί για τη φύση των UFOs. Ανάµεσα σε αυτές, παρουσιάσαµε και την άποψη που θέλει ορισµένες κατηγορίες ΑΤΙΑ να αποτελούν άγνωστους και µη αναγνωρίσιµους οργανισµούς των ανώτε-ρων στρωµάτων της ατµόσφαιρας. Η άποψη αυτή µπορεί να φαντάζει τραβηγµένη από τα µαλλιά, παρ’ όλα αυτά, η αλήθεια είναι πως υπάρχουν αρκετά δεδοµένα που θα µπορούσαν -θεωρητικά- να τη στηρίξουν. Υποσχόµαστε πως µελλοντικά θα παρουσιάσουµε ένα πολυσέλιδο σχετικό άρθρο µέσα από τα «Φαινόµενα».

Προς το παρόν, αυτή την εβδο-µάδα θα αναφερθούµε σε µια πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα ανακάλυψη που θα µπορούσε να συνδεθεί µε τα προηγού-µενα. Πραγµατοποιήθηκε στις ΗΠΑ, παρ’ όλα αυτά έχει χρώµα ελληνικό, µιας και στηρίζεται στις µελέτες δύο Ελλήνων ερευνητών που απασχολούνται στο Ινστιτού-το Τεχνολογίας της Τζόρτζια και συνεργάζονται µε τη NASA. Ο λόγος για τους Κώστα Κωνσταντινίδη και Αθανάσιο Νένε, οι οποίοι κλήθηκαν να αναλύσουν δείγµατα αέρα τα οποία συνέλεξε από τη µέση και ανώτερη τροπόσφαιρα (σε ύψος 6-10 χιλιοµέτρων) αεροπλάνο της Αµερικανικής ∆ιαστηµικής Υπηρεσίας πριν από τρία χρόνια, µε σκοπό να εξεταστεί η φύση των αέριων µαζών που σχετίζονται µε καταστροφικά φυσικά φαινόµενα, όπως π.χ. οι τροπικές καταιγίδες και οι κυκλώνες.

Τα αποτελέσµατα των ερευνών των Ελλήνων επιστη-µόνων (που δηµοσιεύτηκαν στην αµερικανική επιθεώρηση PNAS) έφεραν στο φως την ύπαρξη ενός µεγάλου αριθµού µικροβιακών… αποικιών στην ατµόσφαιρα του πλανήτη µας. «∆εν περιµέναµε να βρούµε τόσους µικροοργανισµούς στην τροπόσφαιρα, η οποία θεωρείται δύσκολο περιβάλλον για τη ζωή», είπε ο Κ. Κωνσταντινίδης. Μάλιστα, οι δύο ερευνητές προχώρησαν τα πράγµατα ένα βήµα παραπέρα, υποστηρίζο-

ντας ότι τα βακτήρια αυτά ίσως παίζουν σηµαντικότατο ρόλο στην εκδήλωση των χιονοπτώσεων και των βροχοπτώσεων, αφού µοιάζει να λειτουργούν ως η βασική δοµή µάζας γύρω από την οποία συγκεντρώνονται τα µόρια του νερού που εν συνεχεία µετατρέπονται σε σύννεφα (και τα οποία µε τη σειρά τους προκαλούν τα γνωστά φυσικά φαινόµενα). «Ελλείψει σκόνης ή άλλων υλικών που µπορούν να προσφέρουν πυρή-νες για το σχηµατισµό πάγου, ένας µικρός αριθµός αυτών των µικροοργανισµών θα µπορούσε να διευκολύνει το σχηµατισµό πάγου σε αυτά τα υψόµετρα», αναφέρει ο Α. Νένες, ο οποί-ος, πάρα ταύτα, µοιάζει να προβληµατίζεται αναφορικά µε το κατά πόσο αυτοί οι µικροοργανισµοί παραµένουν ενεργοί ή

σε κάποιου είδους νάρκη, ευρι-σκόµενοι στα ανώτερα στρώµατα της γήινης ατµόσφαιρας.

Η περαιτέρω εξέταση της φύσης και του ακριβούς ρόλου που παίζουν οι σχεδόν εξωγήι-νοι αυτοί µικροοργανισµοί ανα-µένεται να βοηθήσει περαιτέρω την εξέλιξη της Αστροβιολογίας (πατέρας της οποίας θεωρείται ο µεγάλος «µάρτυρας» της επιστή-

µης, Τζιορντάνο Μπρούνο). Πρόκειται για έναν επιστηµονικό κλάδο που ψάχνει απαντήσεις σε ερωτήµατα που αφορούν -ανάµεσα στα άλλα- στην προέλευση της ζωής στη Γη, στην πιθανότητα ύπαρξης βακτηρίων ή νοηµόνων όντων σε άλλους πλανήτες και την εύρεση µορφών ζωής σε ακραίες γήινες συνθήκες που θα µπορούσαν να συγκριθούν µε αντίστοι-χες σε εξωγήινους κόσµους. Μάλιστα, αυτή την περίοδο το Πανεπιστήµιο του Εδιµβγούργου πραγµατοποιεί µέσω της διαδικτυακής υπηρεσίας Coursera ανοικτό µάθηµα για την «Αστροβιολογία και την εξωγήινη ζωή», στο οποίο συµµετέ-χουν δεκάδες συµπατριώτες µας.

Παράλληλα, πιθανές µελλοντικές εξελίξεις στο ζήτηµα θα µπορούσαν να ανοίξουν την… όρεξη στους ερευνητές των ΑΤΙΑ, που σίγουρα θα καλούνταν να µελετήσουν τα άγνω-στα εναέρια φαινόµενα µέσα από ένα εντελώς διαφορετικό πρίσµα.

Η περαιτέρω εξέταση της φύσης και του ακριβούς ρόλου που παίζουν οι σχεδόν εξωγήινοι αυτοί µικροοργανισµοί αναµέ-νεται να βοηθήσει περαιτέρω στην εξέλιξη της επιστήµης της Αστροβιολογίας

φαινοµενα

8

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ ΝEWSKOSM ΝEWSKOSMΕπιµέλεια: Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη

Βιωµατικό Εργαστήρι Υπνοσκόπησης στην ΕυρυτανίαΓια όσους από εσάς θέλετε να βιώσετε τα οφέλη της εναλλακτικής υπνοθεραπείας µακριά από τους πολυσύχναστους προορισµούς του χειµώνα, αλλά δίπλα στη συναρπαστική ορεινή φύση της Στερεάς Ελλάδας, σας γνωστοποιούµε ότι από την Παρα-σκευή 15 έως την Κυριακή 17 Φεβρουαρίου, ο συ-νεργάτης µας Νάσος Κοµιανός θα παραδώσει ένα Βιωµατικό Εργαστήρι Υπνοσκόπησης στο µαγευτικό και ειδυλλιακό Κρίκελλο της Ευρυτανίας στα 1.370 µέτρα υψόµετρο. Για να διατηρηθεί η υψηλή ποιό-τητα του σεµιναρίου, ο αριθµός των συµµετεχόντων δεν θα ξεπεράσει τα 12 άτοµα. Θα τηρηθεί αυστηρά η σειρά προτεραιότητας και το Εργα-στήρι, αν και απευθύνεται σε επαγγελµατίες, δεν αποκλείει και τη συµµετοχή αναζητητών. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλ. 6972805787.

Βιωµατικό Εργαστήρι

Εστειλαν πίθηκο στο ∆ιάστηµα;Ετσι τουλάχιστον διατείνεται το υπουργείο Αµυνας του Ιράν, αφού από την Τεχεράνη ανακοι-νώθηκε, διά στόµατος του υπουρ-γού Mostafa Mohammad Najjar, πως το διαστηµικό-πυραυλικό πρόγραµµα της χώρας εκτόξευσε ένα ζωντανό πίθηκο στο ∆ιάστηµα, στο πλαίσιο δοκιµής για µελλοντική επανδρωµένη αποστολή το 2024! Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Fars ανέφερε πρώτο την είδηση που «ανησύχησε» το δυτικό κόσµο, καθώς η τεχνολογία που χρησιµο-ποιεί η Ιρανική ∆ιαστηµική Υπηρε-σία θα µπορούσε να χρησιµοποιη-θεί για την ανάπτυξη βαλλιστικού πυραύλου µεγάλου βεληνεκούς, παρά τις διαβεβαιώσεις της Τεχε-ράνης για το αντίθετο. Σύµφωνα µε τη σχετική ανακοίνωση, η κά-ψουλα Pishgam, που µετέφερε τον πίθηκο, εκτοξεύτηκε µε πύραυλο Kavoshgar, έφτασε σε ύψος 120 χιλιοµέτρων και έπειτα από µια υποτροχιακή πτήση επέστρεψε στη Γη χωρίς να έχει υποστεί ζηµιές και µε το πλήρωµά της σώο και αβλα-βές. http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=9107139727


Μυστήρια

φαινοµενα

Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη

Μυστήρια

Το χωριό που τρέµει τη χήρα

Ενα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο έχει κατά νου ο καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστηµίου του Χάρβαρντ, αλλά και καθη-γητής Επιστηµών και Τεχνολογιών Υγείας του MIT, George Church. Σύµφωνα µε αυτό, σκοπεύει να επαναφέρει στη ζωή τον άνθρωπο του Νεάντερταλ, εµφυτεύοντας ένα κλωνο-ποιηµένο έµβρυο στη µήτρα µιας γυναίκας. Ο ίδιος δήλωσε ότι: από τη στιγµή που υπάρχει γενετικό υλικό από οστά του εξαφανισµένου είδους και εφόσον είµαστε σε θέση να κλω-νοποιήσουµε οποιοδήποτε θηλαστικό, για ποιο λόγο να µην επαναφέρουµε στη ζωή το µακρινό συγγενή µας αν βρεθεί µια γυναίκα πρόθυµη να «δανείσει» τη µήτρα της; Τα σχέδια του

πρωτοπόρου σε θέµατα βιοτεχνολογίας επιστήµονα, όµως, δεν πρόκειται να υλοποιηθούν άµεσα, αφού στις περισσότερες χώ-ρες απαγορεύεται ρητά η οποιασδήποτε µορφής κλωνοποίηση ανθρώπου, έπειτα από σχετική εντολή του ΟΗΕ. Ωστόσο, ο Church δεν φαίνεται να αναγνωρίζει εντελώς τα ηθικά ζητή-µατα που προκύπτουν, αφού, όπως δήλωσε, «η δηµιουργία ενός πλάσµατος που θα είναι µισός άνθρωπος και µισός Νεά-ντερταλ θα µπορούσε να ωφελήσει την ανθρωπότητα, καθώς εικάζεται πως το συγκεκριµένο είδος υπάρχει πιθανότητα να ήταν πιο έξυπνο από εµάς, ανοίγοντας έτσι -µε την κλωνοποί-ησή του- νέες προοπτικές για την ανθρώπινη σκέψη».

Ζητείται µητέρα για έναν Νεάντερταλ!

Με κόκκινα πουκάµισα κρεµασµένα στις εξώπορτες προσπαθούν να προ-στατευτούν οι κάτοικοι του χωριού Tha Sawang στην Ταϊλάνδη από το φάντα-σµα µιας χήρας που λέγεται ότι τριγυρ-νά τα βράδια και παίρνει τη ζωή νεαρών ανδρών! Σύµφωνα µε τους κατοίκους, κατά τη διάρκεια µόλις ενός µηνός, 10 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Οι ντό-πιοι ζήτησαν από ένα µέντιουµ να τους πει τι να κάνουν. Εκείνο απεφάνθη ότι, για να σωθούν όλοι όσοι έχουν νέους

άντρες στο σπίτι, πρέπει να κρεµάσουν ένα κόκκινο πουκάµισο ή ύφασµα στην εξώπορτα του σπιτιού τους, ενώ όσες οικογένειες έχουν µοναχογιούς αυτό-µατα κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου! Οµως οι Ταϊλανδοί έχουν πλέον να αντιµετωπίσουν και έναν άλλο φόβο: το κόκκινο είναι το χρώµα του αντιπολιτευόµενου κινήµα-τος στην πολιτική ζωή της χώρας και τώρα ζουν µε το πρόβληµα µήπως το φάντασµα τους βάλει σε ακόµα περισ-σότερους µπελάδες!

άντρες στο σπίτι, πρέπει να κρεµάσουν ένα κόκκινο πουκάµισο ή ύφασµα στην άντρες στο σπίτι, πρέπει να κρεµάσουν

πρωτοπόρου σε θέµατα βιοτεχνολογίας επιστήµονα, όµως, δεν

Ζητείται µητέρα για έναν Νεάντερταλ!πρωτοπόρου σε θέµατα βιοτεχνολογίας επιστήµονα, όµως, δεν

Ζητείται µητέρα για έναν Νεάντερταλ!

φαινοµενα

10

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ ΝEWSKOSM ΝEWSKOSM

Η Γεωµυθολο-γία στην Αθήνα

Μπορεί οι περισσότεροι από εµάς να έχουµε στο µυαλό µας τον Κάρολο ∆αρβίνο ως τον πατέρα της εξελικτικής θεωρίας, όµως η ανάρτηση στο ∆ιαδίκτυο των χειρόγραφων σηµειώσε-ων και της αλληλογραφίας ενός άλλου επιστήµονα έρχεται να ανατρέψει αυτά που πιστεύαµε µέχρι σήµερα. Ο λόγος για τον Βρετανό φυσικό Alfred Russel Wallace (1823-1913), ο οποίος, όπως µαρτυρούν οι σηµειώσεις του αλλά και η αλληλογραφία που είχε µε τον ∆αρβίνο, είχε ανακαλύψει, ανεξάρτητα από το συνάδελφό του, την ιδέα της εξέλιξης των ειδών, έχοντας µάλι-στα καταλήξει στα ίδια συµπεράσµατα. Στην αλληλογραφία που ανάρτησε στο ∆ιαδίκτυο το Βρετανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, µάλιστα, υπάρχει και µια επιστολή του Wallace από το 1858, µε την οποία ο επιστήµονας επεδίωξε να συζητήσει µε τον ∆αρβίνο τις ιδέες του. Ο ∆αρβίνος δεν φαίνεται να εκτίµησε την πρωτοβουλία του Wallace για συζήτηση και του απάντησε µε µια άκρως ειρωνική επιστολή. Περισσότερες λεπτοµέρειες σχετικά µε τις ανακαλύψεις του Βρετανού επιστήµονα µπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Βρετανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και συγκεκριµένα στο http://www.nhm.ac.u

Ο ∆αρβίνος δεν ήταν ο πρώτος…περισσότεροι από εµάς να έχουµε στο µυαλό µας

Ο ∆αρβίνος δεν ήταν ο πρώτος…περισσότεροι από εµάς να έχουµε στο µυαλό µας

Ο ∆αρβίνος δεν ήταν ο πρώτος…Μια άκρως ενδιαφέρουσα διάλεξη του οµότιµου καθηγητή Γεωλογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, κ. Ηλία Μαριολάκου, θα έχουν την ευκαιρία να πα-ρακολουθήσουν όσοι επισκε-φτούν το Αµφιθέατρο ∆ρακό-πουλου του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστηµίου Αθηνών (Πανεπιστηµίου 30, Αθήνα), τη ∆ευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013 και ώρα 7.00 µ.µ. Η οµιλία του κ. Μαριολάκου (ο οποίος κατά το παρελθόν είχε παραχωρήσει συνέντευξη στο περιοδικό µας) θα έχει θέµα «Γεωλογική και γεωµυθολογική διάσταση της Τέχνης από την Παλαιολιθική Εποχή µέχρι τις µέρες µας».


Μυστήρια

φαινοµενα

Μυστήρια

Μια απάνθρωπη βιοµηχανία µε στοιχήµατα που αφο-ρούσαν στον ακριβή χρόνο θανάτου ασθενών µε καρκίνο εξάρθρωσε η Αστυνοµία της πόλης Ταϊτσούνγκ της Ταϊβάν. Η συγκεκριµένη εταιρία είχε κατά καιρούς δεχτεί στοιχήµατα που ξεκινούσαν από 50 € έως και 263.000 €, ενώ κλιµάκια υπαλλήλων της επισκέπτονταν τακτικά τους ασθενείς για να

ελέγξουν αν ζουν ή αν πέθαναν! Στο… κόλπο φαίνεται πως συµµετείχαν γιατροί και νοσοκόµοι, οι οποίοι χρηµατίζονταν για να ενηµερώνουν για την ακριβή ηµεροµηνία θανάτου των ασθενών, αλλά και συγγενείς οι οποίοι συνεργάζονταν µε τους bookers για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα χρήµατα που χρειάζεται µια κηδεία! Και µη χειρότερα…

Ο θάνατος στον τζόγοβιοµηχανία µε στοιχήµατα που αφο-

ρούσαν στον ακριβή χρόνο θανάτου ασθενών µε καρκίνο

Ο θάνατος στον τζόγοβιοµηχανία µε στοιχήµατα που αφο-

Ο θάνατος στον τζόγο

Μια ιδανική γιαγιά!Μετά τη µάνα ρέιβερ, ήρθε η γιαγιά γκέιµερ! Η Βρετανή Hilda Knott είναι µια 85χρονη που τις τελευταίες δεκαετίες (από την εποχή του Atari!) παίζει βιντεοπαιχνίδια κόντρα στα παιδιά και στα εγγόνια της και είναι σε θέση να διαλύσει όποιον βρεθεί στο ηλεκτρονικό διάβα της. Τα τελευταία χρόνια απολαµβάνει να παίζει παιχνίδια στο playstation, έχει τερµατίσει το Call of Duty και, σύµφωνα µε τις δηλώσεις που έκανε στο BBC, κοντράρεται µε την 94χρονη θεία της σε παιχνίδια που περιλαµβάνουν γρίφους και µυστήρια. «Με αυτόν τον τρόπο κρατώ σε εγρήγορση το µυαλό µου και βοηθώ τη µνήµη µου». Σύµφωνα µε το διεθνές µέσο µαζικής ενηµέρωσης, οι δύο γυναίκες έχουν συνδέσει τη βιντεοκονσόλα σε µια γιγαντιαία τη-λεόραση 64 ιντσών µε εκπληκτικά γραφικά. Κι όλα αυτά γιατί «δεν αξίζει να παίζεις, αν δεν χαίρεσαι όλες τις ίντσες». Η γιαγιά έχει περάσει, στην κυριολεξία, σε… άλλη πίστα!

Τα πρόσωπα

του ∆ιαβόλου

Το χαρακτηρισµό του «πανταχού παρόντα» θα έπρεπε, αν θέλαµε να είµαστε δίκαιοι, να τον έχουµε αποδώσει και στον ∆ιάβολο. Και αυτό γιατί, όπως µπο-ρούµε να αντιληφθού-µε, τους τελευταίους 20 περίπου αιώνες της ανθρώπινης Ιστορίας, το «καλό» δεν µπορεί να υπάρξει χωρίς το «κακό», όπως και το αντίστροφο.

Της Θεανώς Καρούτα [email protected]

φαινοµενα

12



φαινοµενα


φαινοµενα

∆ιάβολος: «Ο διαβάλλων», κοι-νώς αυτός που συκοφαντεί τον αντίπαλό του. Ο όρος χρησιµο-ποιείται για πρώτη φορά στην

Παλαιά ∆ιαθήκη για να προσδιορίσει τον ανώτερο όλων των κακών πνευµάτων, τον αρχηγό τους και υποκινητή των νηµάτων. Σύµφωνα µε την Αποκάλυψη του Ιωάννη, ο ∆ιάβολος δεν ήταν ο µόνος κακός στην ιστορία της ιουδαιοχριστιανικής θρησκείας, καθώς ο Εωσφόρος, ο πρώτος τη τάξει άγ-γελος -αυτός που φέρει το φως- στρέφεται ενάντια στον Θεό, αµαρτάνει, γίνεται αλα-ζόνας και τελικά διώκεται από τον κήπο της Εδέµ, όπου φέρεται πως κατοικούσε µαζί µε τους πρωτόπλαστους. Ανάµεσα στους αγγέλους που πήρε µαζί ο Εωσφόρος µετά την καθαίρεσή του ήταν και ο Σατανάς, που αποτελεί την προσωποποίηση του κα-κού για την εβραϊκή θρησκεία.

Το όνοµά του άλλωστε προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «σατάν» και δηλώνει τον ανθιστάµενο, αυτόν που εναντιώνεται. Σύντοµα ο Σατανάς υιοθετήθηκε από τον Χριστιανισµό και σε µεγάλο βαθµό ταυτί-στηκε µε τον έκπτωτο άγγελο Εωσφόρο, ενώ η πρώτη αναφορά του συναντάται στην Παλαιά ∆ιαθήκη όπου περιγράφεται ως εκείνος που εναντιώθηκε στον Θεό, προσπάθησε να πάρει τους ανθρώπους µε το µέρος του και να κυριαρχήσει στον κόσµο. Αξίζει δε να αναφερθεί πως ο Σατα-νάς ήταν ο πλέον δαιµόνιος απ’ όλους τους έκπτωτους αγγέλους, αφού ενώ ο καθένας από αυτούς είχε µια ακάθαρτη πλευρά, ο Σατανάς τις συγκέντρωνε όλες.

Στο Ισλάµ, από την άλλη πλευρά, η κα-

θοδική πορεία του Εωσφόρου γίνεται από τον άγγελο Ιµπλίς, το δικό τους διάβολο, ο οποίος -δηµιούργηµα βεβαίως του Αλλάχ- εναντιώνεται στις βουλές του και φυσικά διώκεται παίρνοντας µαζί του µια στρα-τιά αγγέλων. Στον Ισλαµισµό πάντως δεν αποδίδονται στον Ιµπλίς και τους ακολού-θους του τα χαρακτηριστικά του Σατανά ή του ∆ιαβόλου. Παρουσιάζεται σαν ένα κουτοπόνηρο ον, ασήµαντο και αδαές, µε διαθέσεις µάλλον πειραχτικές προς τους ανθρώπους παρά ιδιαίτερα κακές ή κατα-στροφικές.

Η δόµηση ενός συµβόλου

Οπως βλέπουµε, η ύπαρξη αλλά και η διαρκής -και κάποιες φορές καθόλου δι-ακριτική- παρουσία του «κακού» κρίθηκε απαραίτητη από το σύνολο των µονοθε-ϊστικών θρησκειών, κάτι απόλυτα λογικό, αφού µε τη συγκεκριµενοποίηση του προ-τύπου του Θεού που όριζε τον τρόπο ζωής των πιστών έπρεπε να παρουσιαστεί κάτι αντίστοιχο για µια αντίθετη δύναµη που θα συγκέντρωνε στο «πρόσωπό» της όλα

παραδοσεις

Ο Θεός του McCarthy ήταν η δηµο-κρατία και µε βάση αυτό ξεκίνησε ένα κυνήγι µαγισσών ενάντια στους κοµµουνιστές, ανοίγοντας ένα µεγάλο κεφάλαιο στην παγκόσµια πολιτική ιστορία που ως βασικό του θέµα είχε τις πολιτικές διώξεις

Η βιβλική εκδοχή του κακού εµφανίζεται µε τη µορφή του φιδιού στον κήπο της Εδέµ.

φαινοµενα

14


τα στοιχεία και τα χαρακτηριστικά που ο ενάρετος πιστός όφειλε να απορρίπτει και να αποφεύγει.

Κοινό τόπο αποτελεί για τους µελετη-τές της θρησκειολογίας η παραδοχή πως η απόλυτη προσωποποίηση και ο σαφής διαχωρισµός «καλού-κακού», που ξεκάθα-ρα διαφαίνεται στην Παλαιά ∆ιαθήκη, δεν υπήρξε στον αρχαίο κόσµο. ∆εν συναντά-ται π.χ. στην ελληνική µυθολογία, καθώς οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων έµοιαζαν περισσότερο µε τον άνθρωπο, φέροντας στις προσωπικότητές τους στοιχεία τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Οσο µεγαλόψυχοι και σπλαχνικοί µπορούσαν να γίνουν, άλλο τόσο εµφανίζονταν ζηλόφθονοι, µνησίκα-κοι, µε αδυναµίες, αγόµενοι συχνά από τα πάθη τους. Συνεπώς, σε ό,τι αφορά τους σύγχρονους Ελληνες τουλάχιστον, η προ-σπάθεια να προσωποποιηθεί η αµαρτία και η εναντίωση προς τα χρηστά ήθη της πίστης έχει µάλλον τις βάσεις της στην επι-κράτηση της νέας θρησκείας, δηλαδή του Χριστιανισµού.

Αν συµφωνήσουµε στο γεγονός πως οι θρησκείες επικοινωνούν µεγάλο µέρος της ουσίας της πίστης τους µέσω συµβο-λισµών, θα καταλήξουµε σε ορισµένα ιδι-αίτερα διαφωτιστικά συµπεράσµατα. ∆εν είναι τυχαίο που στον ∆ιάβολο, στον Σατα-νά και τον Ιµπλίς δόθηκαν χαρακτηριστικά που κανένας έλλογος άνθρωπος δεν θα επεδίωκε να έχει. Τόσο τα γνωρίσµατα της ψυχής και της σκέψης όσο και αυτά της εµ-φάνισης ήταν αποκρουστικά προκειµένου να µην αποτελέσουν ποτέ θέλγητρο για τους ανθρώπους. Ο Ιµπλίς ήταν ο ανίκα-νος κουτός, ο ∆ιάβολος παρουσιάστηκε ως διαφθορέας, µοχθηρός και άσχηµος, ενώ και ο Σατανάς είχε επίσης αποκρουστική εικόνα και ιδιαζόντως ειδεχθή χαρακτηρι-στικά. Ολες δε αυτές οι προσωπικότητες, που ταυτίστηκαν τόσο στις ελληνικές όσο και στις ευρωπαϊκές λαϊκές παραδόσεις, απεικονίστηκαν µε µορφή απωθητική και ελαττωµατική, µε κοινό χαρακτηριστικό γνώρισµα το κουτσό πόδι, ψεγάδι αποκτη-θέν από την υποτιθέµενη πτώση τους από το πλευρό του Θεού στη Γη του Πυρός.

Οι δαίµονες των απολαύσεων

Ο Πάπας Γρηγόριος ο Α’ (540-604 µ.Χ.), σε µια προσπάθεια να εντάξει ακόµα πιο έντονα στις συ-νήθειες των πιστών το χρηστό τρόπο ζωής αλλά και τη φοβία του ∆αίµονα, υιοθέτησε κατά τη διάρκεια της θητείας του τη λίστα µε τα 7 πιο θανάσιµα αµαρτήµατα. Καθένα από αυτά αντιπροσώπευε και µια απόλαυση της ζωής ενώ προσωποποιείτο µε τη δική του δαιµονική οντότητα.

Ετσι, στο έργο του «Magna Moralia» συναντούµε την οκνηρία µε το δαίµονα Βηλφεγώρ, την αλαζο-νεία µε τον Εωσφόρο, τη λαγνεία µε τον Ασµοδαίο,

τη λαιµαργία µε τον Βελζεβούλ, την απληστία µε τον Μαµωνά, τη ζηλοφθονία µε τον Λεβιάθαν και τέλος την οργή µε τον Σατανά. Ολα αυτά παρουσιάζονται για πρώτη φορά ως χαρακτηριστικά που θα στερήσουν από τον πιστό τη θεία χάρη και φυσικά τη θέση του στον παράδεισο. Η λίστα, εκτός του ότι επηρέασε τη ζωή των πιστών καθολικών, ενέπνευσε και πλήθος καλλιτεχνών κατά την Αναγέννηση µε χαρακτη-ριστικότερο παράδειγµα τον πίνακα του Ιερώνυµου Μπος µε τίτλο «Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων», ένα έργο που αποτίει φόρο τιµής στη λαγνεία και φέρεται να είναι η απάντηση του ζωγράφου στη λίστα του Πάπα.



φαινοµενα

Η απουσία του Θεού

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γε-γονός πως αν και στην ορθόδοξη πίστη η ύπαρξη του ∆ιαβόλου σηµατοδοτείται µόνο -σύµφωνα µε την επίσηµη θέση της Εκκλησίας- από την απουσία του Θεού, η διαβολική παρουσία δεν απουσιάζει από τα Ευαγγέλια και άλλα ιερά κείµενα. Πιο συγκεκριµένα, ο Σατανάς αναφέρεται από τον Ησαΐα, τον Ιεζεκιήλ, τον Τιµόθεο, από τον Ιωάννη στην «Αποκάλυψη», αλλά και στις επιστολές του Παύλου προς Κοριν-θίους και προς Εφεσίους, όπως και στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Σε όλα αυτά τα κείµενα περιγράφεται ως «αποµακρυ-σµένος από τον Θεό», «πρίγκιπας των πονηρών δυνάµεων», «απατεώνας» και «συκοφάντης». Στην «Αποκάλυψη», βέ-βαια, προαναγγέλλεται και το τέλος του Σατανά, αφού σύµφωνα µε τον Ιωάννη έχει καταδικαστεί να καταλήξει «στο πυρ της αιώνιας κόλασης».

Η Ορθοδοξία πάντως πρεσβεύει πως η δράση του ∆ιαβόλου, κυρίως στο σύγχρονο κόσµο, δεν εξαρτάται παρά από την ελεύ-θερη βούληση του ανθρώπου. Ο Σατανάς δεν θα µπορέσει να ολοκληρώσει το ειδε-χθές έργο του αν ο ίδιος ο άνθρωπος δεν του το επιτρέψει, αρνούµενος την κακία που αυτός κατεργάζεται. Γι’ αυτό άλλωστε ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο το λογισµό, σε αντίθεση µε τα υπόλοιπα πλάσµατα,

Ο Πάπας Γρηγόριος ο Α’, σε µια προσπάθεια να εντάξει ακόµα πιο έντονα στις συνήθειες των πιστών το χρηστό τρόπο ζωής αλλά και τη φοβία του ∆αίµονα, υιοθέτησε κατά τη διάρκεια της θητείας του τη λίστα µε τα 7 πιο θανάσιµα αµαρτήµατα

Η δαιµονοποίησηως… υψηλή τέχνη

Ποιος θα περίµενε πως η θρη-σκευτική ρητορική και µάλιστα µέσω της δαιµονοποίησης του αντιπάλου θα άνοιγε ένα ευρύ πε-δίο στην πολιτική επικοινωνία; Και όµως, είναι χαρακτηριστικό πως σε κοινωνίες συντηρητικές και θρή-σκες, όπως η αµερικανική, ήταν πολύ σηµαντικό να προβάλει κανείς τα θρησκευτικά του αισθήµατα, τα οποία παραδόξως συνεπάγονταν και την ύπαρξη προσωπικής ηθι-κής, αν ήθελε να καταλάβει κάποιο υψηλό κρατικό αξίωµα.

Η τακτική του Josef McCarthy, του ρεπουµπλικανού γερουσιαστή -ο οποίος να σηµειωθεί πως ήταν καθολικός ιησουίτης- δηµιούργη-σε µια ολόκληρη «σχολή σκέψης», αφού παροµοίασε τον Σατανά µε τον Κοµµουνισµό και συνεπώς τους κοµµουνιστές µε τους λά-τρεις του. Ο Θεός του McCarthy ήταν η δηµοκρατία και µε βάση αυτό ξεκίνησε ένα κυνήγι µαγισ-σών ενάντια στους κοµµουνιστές, ανοίγοντας ένα µεγάλο κεφάλαιο στην παγκόσµια Πολιτική Ιστορία που ως βασικό του θέµα είχε τις πολιτικές διώξεις.

Αξίζει δε να υπενθυµίσουµε πως η δαιµονοποίηση του αντιπάλου αποτέλεσε επίσης τακτική της Εκ-κλησίας κατά τον Μεσαίωνα ενά-ντια στην επιστήµη, αλλά και του Λούθηρου, που έβλεπε τον Σατανά στο πρόσωπο του Πάπα της Ρω-µαιοκαθολικής Εκκλησίας.

φαινοµενα

16


ώστε να είναι σε θέση να αντιληφθεί τις βουλές του ∆ιαβόλου και να τις απορρίψει. Από εκεί και έπειτα, λένε οι πατέρες της Εκκλησίας, το σε ποια πλευρά θα ταχθεί κανείς είναι θέµα ανθρώπινης βούλησης και επιλογής, την οποία σέβονται απόλυτα η Εκκλησία και η χριστιανική πίστη.

Ενδιαφέρον και οξύµωρο βέβαια είναι πως η αναγγελία του θανάτου του Θεού από τον Νίτσε στο βιβλίο του «Χαρούµε-νη επιστήµη» δεν προκάλεσε στον κόσµο το αίσθηµα της ανείπωτης ελευθερίας και απελευθέρωσης που προκαλούσε στον ίδιο. Αντιθέτως, η ύπαρξη του ανθρώπου σε έναν κόσµο από τον οποίο απουσίαζε ο Θεός µάλλον θα τον άφηνε απελπισµένο να περιφέρεται χωρίς σκοπό και πάνω απ’ όλα χωρίς την προσδοκία της αιώνιας ζωής.

Κατ’ εικόνα και καθ’ οµοίωση;

Ετσι λέγεται πως µας έπλασε ο Θεός. Και όµως, αν το «κακό» είναι στη φύση του ανθρώπου, ποιο κοµµάτι από τον Θεό είναι αυτό που του αντιστοιχεί; Μήπως οι έκπτωτοι άγγελοι δεν ήταν παρά ο συµβο-λισµός της αρνητικής φύσης του εκάστοτε Θεού, την οποία είχε ανάγκη προκειµένου να υπάρχει η νοµοτελειακή ολότητα που πραγµατώνεται µόνο µέσω της ζεύξης των αντιθέτων;

Σκεπτόµενοι πάνω σε αυτή τη βάση, µπορούµε να πούµε πως ο ∆ιάβο-λος εξυπηρέτησε ιδανικά τις θρησκείες και αποτέλεσε ένα ιδιοφυές εύρηµα, καθώς ήταν πιο εύκολο για τους ανθρώ-πους να ταυτιστούν µε το σαφή και εύληπτο διαχωρισµό του «καλού» και του «κακού». Για κάποιους άλ-λους, όµως, όπως ο Ελβετός ψυχο-θεραπευτής Carl Jung, ο Σατανάς δεν έπαψε ποτέ να συµβολίζει την πολυπλοκότητα του όντος που λέ-γεται άνθρωπος, την ποικιλοµορφία των πνευµατικών αναζητήσεων και την ολοκλήρωση της ανθρώπινης ψυχής µέσα από το δίπολο της αιώνιας αντίθεσης του καλού και του κακού.

Αν συµφωνήσουµε στο γεγονός πως οι θρησκείες επικοινωνούν µεγάλο

µέρος της ουσίας της πίστης τους µέσω συµβολισµών, θα καταλήξουµε σε

ορισµένα ιδιαίτερα διαφωτιστικά συµπεράσµατα

Μήπως οι έκπτωτοι άγγελοι δεν ήταν παρά ο

συµβολισµός της αρνητικής φύσης του εκάστοτε Θεού,

την οποία είχε ανάγκη προκειµένου να υπάρχει η

νοµοτελειακή ολότητα που πραγµατώνεται µόνο µέσω της ζεύξης των αντιθέτων;



φαινοµενα

Η λογοτεχνία έδωσε διάφορα γοητευτικά χαρακτηριστικά στον ∆ιάβολο, µε τον Goethe και τον Wilde να αποτελούν τα πιο ευρέως γνωστά παραδείγµατα στην παγκόσµια λογοτεχνική σκηνή. Από τη µία ο Μεφιστοφελής στην τραγωδία «Φάουστ», που περιγράφεται ως ένας εύγλωττος, διόλου αποκρουστικός αριστοκράτης ευγενής, µε όµορφο παρουσιαστικό -παρά την ανεπαίσθητη χωλότητα του ποδιού του- και καλοραµµένα ρούχα, κάτοχος του ταλέντου της πειθούς και µε πνευµατική καλλιέργεια. Επανερχόµενοι στην πραγ-µατικότητα που θέλει τον ∆ιάβολο αδίστακτο, το αντάλλαγµα που θα έπαιρνε ο Μεφιστοφελής για να δώσει στον Ιωάννη Φάουστ όσα του ζήτησε ήταν η ψυχή του, αυτό δηλαδή που τίθεται ακόµα και σήµερα από τις θρησκείες υπό διαπραγµάτευση για όσους δεν… ακολουθήσουν τα χρηστά µονοπάτια της πίστης.

Από την άλλη, στο µοναδικό µυθιστόρηµα που έγραψε ο Wilde βλέπουµε τα χαρακτηριστικά του ∆ιαβόλου µέσω του ήρωα Ντό-ριαν Γκρέι, ο οποίος συνάπτει συµφωνία -φαουστικού τύπου- µαζί του, προκειµένου να διατηρήσει την πολύτιµη οµορφιά του αποκτώντας όµως όσο περνάει ο καιρός τα χαρακτηριστικά του. Εδώ ο συγγραφέας µάς φέρνει αντιµέτωπους µε έναν έντονο αισθη-τισµό, παρουσιάζοντάς µας ένα πλάσµα δέ-σµιο των ηδονών του, αδύνατο να αντισταθεί σε κάθε είδους ακολασία, διατηρώντας όµως παράλληλα µια απροσδιόριστη γοητεία στον περίγυρό του. Φτάνοντας µε σταθερά βήµα-τα στον ηθικό ξεπεσµό και µετατρεπόµενος τελικά σε µια άµορφη σκιά του παλιού εαυ-τού του, ο ήρωας ζει τη ζωή του πιστεύοντας πως µεγαλύτερη αµαρτία όλων είναι η πλήξη, στην οποία δεν σκοπεύει να αφεθεί.

Το γεγονός πως η πολύ γοητευτική πα-ρουσία του Ντόριαν Γκρέι, καθώς και το µυθιστόρηµα συνολικά, διαπνέεται από το -καινοτόµο για την εποχή- ρεύµα που ήθελε η τέχνη να γίνεται για την τέχνη, χωρίς να αναγκάζεται να εξυπηρετεί οποιοδήποτε ηθικοπλαστικό ή διδακτικό σκοπό, έχει να κάνει σαφώς µε το γεγονός πως ο Wilde, παρά τις προτεσταντικές του καταβολές και επιρροές, δεν υπήρξε ποτέ θρήσκος, αφού ασπάστηκε τον Καθολικισµό στο τέλος της ζωής του.

Αξίζει να αναφέρουµε, βέβαια, πως αυτές τις απεικονίσεις για τον ∆ιάβολο ουδέποτε τις αγκάλιασαν οι εκπρόσωποι της Εκκλη-σίας, ενώ -για την ιστορία- ο Oscar Wilde δικάστηκε στη συντη-ρητική και προτεσταντική Αγγλία των τελών του 1800 -η οποία δεν έδειξε ιδιαίτερο ενθουσιασµό για το µυθιστόρηµά του- για

την ελευθεριότητα της προσωπικής του ζωής, ενώ καταδικάστηκε για την οµοφυλοφιλία του.

Ο ∆ιάβολος έχει να επιδείξει έντονη παρουσία σε πλήθος λο-γοτεχνικών και ποιητικών έργων, όπως στο «Η βιογραφία του ∆ιαβόλου» του Peter Stanford, στο «Ο Ματίας και ο ∆ιάβολος» του Gerald Messadie, αλλά και στην περίφηµη «Κόλαση» του ∆άντη µε τον Βελζεβούλ. Ακόµα, έχουµε το γοητευτικό και προ-γενέστερο Σατανά του John Milton από τον «Χαµένο Παράδεισο», τον Shakespeare που αναγνωρίζει τη γοητεία του ∆ιαβόλου στον Αµλετ, αλλά και την επιτοµή του εξωραϊσµένου ∆ιαβόλου στο αριστουργηµατικό έργο -και βασισµένο σε µεγάλο βαθµό στον Milton- του William Blake «Ο γάµος του Παράδεισου και της Κόλασης», όπου οι ατελείωτες ελευθερίες και απολαύσεις που προσφέρει ο Σατανάς έρχονται σε αντίθεση µε τις στερήσεις και την καταπίεση που προσφέρει ο Θεός.

Και άλλες τέχνες επηρεάστηκαν, όµως, µε

το ορθόδοξο δόγµα και τις δοξασίες περί του Σατανά, της κόλασης κ.λπ. να γίνονται πηγή αστείρευτης έµπνευσης για γλύπτες και ζω-

γράφους. Ετσι, σώζονται σήµερα πολλά έργα τέχνης που απεικονί-ζουν µάχες ανάµεσα σε αγγέλους και δαίµονες, καβαλάρηδες που σκορπούν το θάνατο, πόρνες, τέρατα, τρικέφαλα σατανικά σκυλιά, γουρούνια, ψυχές που εξαϋλώνονται και σκελετούς. Σταδιακά οι τερατόµορφες απεικονίσεις του Σατανά έδωσαν τη θέση τους σε πιο εξευγενισµένες ανθρώπινες µορφές, που συχνά ήταν από γοητευτικές έως και σκανδαλωδώς όµορφες. Θα έλεγε κανείς, πάντως, πως οι αλλαγές αυτές θα µπορούσαν να αποτυπώσουν ανεπίσηµα και τις µεταβολές που παρατηρούνται στον ανθρώπινο τρόπο σκέψης, τόσο ως προς την αντιµετώπιση των θεολογικών διδαχών όσο και σε ό,τι αφορά τις έννοιες που αποδίδονται στο πρόσωπο του ∆ιαβόλου.

Ο εξωραϊσµός της τέχνης

Στο Ισλάµ η καθοδική πορεία του Εωσφόρου γίνεται από τον άγγελο Ιµπλίς, το δικό τους διά-βολο, ο οποίος -δηµιούργηµα βεβαίως του Αλλάχ- εναντιώ-

νεται στις βουλές του και φυσι-κά διώκεται παίρνοντας µαζί

του µια στρατιά αγγέλων

18


φαινοµενα

Στην Ιταλία, γύρω στα 1670 και περίπου για µία δεκαετία, ο νεαρός ζωγράφος Κρί-στιαν Χάιτσµαν θα βασανίζεται από µια σειρά δαιµονικών οραµάτων, συναντήσεων µε τον ∆ιάβολο, φαουστικών απαιτήσεων και πειρασµών. Η δαιµονολογική του περίπτωση θα καταγραφεί µε πληρότητα στα αρχεία της εποχής και θα αποτελέσει αντικείµενο σύγχρονων µελετών και πορισµάτων. Οµως, παρά την ανάδειξη λογικών ερµηνειών, η ένταση των εµπειριών του συνεχίζει να τραβά το ενδιαφέρον µέχρι και τις µέρες µας…

Του ∆ηµήτρη Αργασταρά, [email protected]

Συµβόλαιο µε τον ∆ιάβολο

µια διαβολική νεύρωση του 17ου αιώνα

Η ζωγραφική είναι η

κορυφαία έκφραση της τέχνης το 17ο αιώνα. Ο ρυθµός

του µπαρόκ που κυριαρχεί απευθύνεται στο συναίσθηµα, εντυπωσιάζει τα πλήθη και δηµιουργεί το αίσθηµα του δέους, εκπέµποντας υπερβολή και πολυτέλεια.

Πρόκειται για µια τέχνη που εξυπηρετεί την παπική εξουσία να επιβληθεί, όπως και τη βασιλική εξουσία, αλλά και την καθολική αστική τάξη να εκφράσει τους πνευµατικούς και κοινωνικούς της πό-θους. Ταυτόχρονα, όµως, ο 17ος αιώνας είναι και η εποχή των µεγάλων νεωτερι-σµών. Ο Καρτέσιος και ο Γαλιλαίος είναι µερικές από τις πιο σηµαντικές φυσιο-γνωµίες της εποχής, ενώ ο Νεύτωνας καθιερώνει µια «µηχανιστική αντίληψη» για τη λειτουργία του κόσµου.

Εκείνα τα χρόνια ένας νεαρός ζωγρά-φος ζει το δικό του δράµα στη Ρώµη. Ο

Κρίστιαν Χάιτσµαν διαµένει στην πόλη Πότενµπρουν µαζί µε τον πατέρα του και αυτό που θέλει είναι να εξασκήσει την τέχνη της ζωγραφικής. Εχει κάνει ήδη τα πρώτα του βήµατα, όµως ένα τραγικό γεγονός θα ανατρέψει τα µέ-χρι τότε δεδοµένα του: Ο πατέρας του πεθαίνει και ο νεαρός ζωγράφος πέφτει σε συναισθηµατική αστάθεια, σε βαθιά µελαγχολία, δεν µπορεί πια να εργαστεί, ενώ αρχίζει ν’ ανησυχεί έντονα για την επιβίωσή του. Σε εκείνη την περίοδο της βαθιάς κατάθλιψης θα έχει και την πρώτη του συνάντηση µε το Πνεύµα του Κακού.


φαινοµενα

ψυχαναλυσηψυχαναλυση

Σύµφωνα µε τον Φρόϊντ, ο αριθµός εννέα είναι πολύ γνωστός στις νευρωτικές φαντασιώσεις, καθώς

είναι ο αριθµός των µηνών της εγκυµοσύνης και όταν εµφανίζεται

κατευθύνει την προσοχή προς τη φαντασίωση µιας γενετήσιας,

εξελικτικής διαδικασίας

φαινοµενα

20


Συναντήσεις µε τον ∆ιάβολο

Οπως αναφέρει στις ηµερολογιακές του σηµειώσεις: «Την πρώτη φορά ενε-φανίσθη εµπρός µου υπό τη µορφή κοµ-ψού ευγενούς, έχοντας στο πλάι του ένα µαύρο σκύλο, και µε ρώτησε για ποιον λόγο ήµουν τόσο περίλυπος και καταβε-βληµένος, λέγοντας πως ήταν πρόθυµος να µε βοηθήσει να βγω από τη θλίψη µου. Εάν δεσµευόµουν εγγράφως ότι θα είµαι υιός του, θα µε βοηθούσε µε κάθε τρόπο και θα µε έπαιρνε από το χέρι». Παρό-λο που ο Χάιτσµαν αντιστάθηκε σε αυτή την πρώτη εµφάνιση, ο ∆ιάβολος συνέ-χισε να έρχεται, αλλάζοντας κάθε φορά µορφές, ακολουθώντας µια αποτρόπαια κλιµάκωση.

Τη δεύτερη φορά τού παρουσιάστη-κε παραµορφωµένος, µε δύο µεγάλους γυναικείους µαστούς, και έχοντας πάλι την ίδια απαίτηση, ζητώντας αυτή τη φορά το συµβόλαιο να είναι γραµµένο µε αίµα. Την τρίτη φορά, κερασφόρος και µε µεγάλα φτερά νυχτερίδας, ο ∆ιά-βολος κρατούσε «ένα βιβλίο στο χέρι το οποίο έβριθε µαγείας και µαύρης τέχνης, µε σκοπό να φτιάξω τη διάθεσή µου και να διώξω τη µελαγχολία». Ακολουθεί και πάλι άρνηση µα και νέα εµφάνιση: Την επόµενη φορά «η αποτρόπαια εµφάνιση υπό την οποία µου παρουσιάστηκε είχε µαζί του ένα κίτρινο πουγκί. Μου έδειξε ένα µεγάλο δουκάτο…». Τελικά, ενώ αντι-στέκεται σε αυτές τις εµφανίσεις, χωρίς να δέχεται τις προσφορές, ο ζωγράφος υποκύπτει ελπίζοντας να βρει λίγη γαλή-νη και υπογράφει το συµβόλαιο: «Εγώ, ο Κρίστοφ Χάιτσµαν, δεσµεύοµαι εγγράφως σε αυτόν τον κύριο, υιός του εξ αίµατος για 9 χρόνια. Εν έτει 1669».

Ωστόσο, η έγγραφη δέσµευση του ζω-γράφου Χάιτσµαν στον ∆ιάβολο δεν θα αποτελέσει οριστική λύση στις ταλαιπω-ρίες του. Σύµφωνα µε τη µαρτυρία του, θα περάσουν αρκετά χρόνια και έπειτα θα αρχίσει να νιώθει άβολα, θα βασανίζεται από τύψεις, θα καταλάβει το λάθος του και θα στραφεί στην εκκλησία για λύτρω-

ση. Μια µέρα, µπαίνοντας στην εκκλησία του Πότενµπρουν, καταλαµβάνεται από φοβερούς σπασµούς και λιποθυµά. Τότε, απαντώντας στις ερωτήσεις των ιερέων, παραδέχεται ότι, σε µια εποχή προσωπι-κής αδυναµίας, είχε ενδώσει στον ∆ιάβο-λο. Είχε δεσµευτεί σε εκείνον εγγράφως για εννέα χρόνια, όµως το τέλος του χρονικού αυτού διαστήµατος πλησίαζε στις 24 εκείνου του µηνός και ο ίδιος είχε πλέον µετανοήσει. Αυτό που ήθελε πλέον ήταν να σώσει την ψυχή του απ’ το κακό, παίρνοντας πίσω το συµβόλαιο.

Η ανακάλυψη του χειρογράφου

Η ανάδειξη της περίπτωσης του νε-αρού ζωγράφου που υπέφερε από τις απαιτήσεις του ∆ιαβόλου γίνεται γύρω στα 1920, όταν ο δρ Π. Πάιερ-Τουρν, διευθυντής της βασιλικής βιβλιοθήκης στη Βιέννη, ανακαλύπτει ένα ξεχασµένο χειρόγραφο που φαίνεται να προέρχεται από το µοναστήρι του Μαρίατσελ (µο-ναστήρι στην περιοχή Τσελ της Αυστρίας αφιερωµένο στην Παναγία, απ’ όπου και το όνοµά του). Παρατηρώντας το, διαπί-στωσε πως επρόκειτο για µια λεπτοµερή περιγραφή µιας εκ θαύµατος λύτρωσης από ένα σύµφωνο µε τον ∆ιάβολο. Η σχέ-ση αυτής της ιστορίας µε το θρύλο του Φάουστ τού κίνησε αρχικά το ενδιαφέρον,

ενώ ορισµένα από τα συµπτώµατα που παρουσίαζε ο αναφερόµενος ως «δαι-µονισµένος» (σπασµώδη επεισόδια και οπτασίες) τον έκαναν να στραφεί προς το διάσηµο για τις θεωρίες του εκείνη την εποχή Σίγκµουντ Φρόιντ και να ζη-τήσει τη δική του ιατρική γνωµάτευση για το θέµα. Οπως θα δούµε, ο Φρόιντ βρήκε σε αυτή τη δαιµονολογική ιστορία ένα πολύτιµο εύρηµα που πρόσφερε µια υπέροχη ευκαιρία για την ψυχαναλυτική µελέτη τέτοιων περιπτώσεων, καθώς και για την εφαρµογή των θεωριών του.

Το χειρόγραφο που βρήκε ο δρ Τουρν περιλάµβανε δύο κείµενα. Μία γραµµέ-νη στα λατινικά αναφορά του µοναχού γραφέα του µοναστηριού και ορισµένες ηµερολογιακές σηµειώσεις του ίδιου του ζωγράφου γραµµένες στα γερµανικά. Υπήρχαν επίσης ένα έγχρωµο εξώφυλλο, που παρουσίαζε τη σκηνή της έγγραφης δέσµευσης και τη σκηνή της λύτρωσης στο παρεκκλήσιο του Μαρίατσελ, καθώς και οκτώ έγχρωµα σχέδια που απεικόνι-

Οι σηµερινές «καταλήψεις» ονοµάζονται νευρωτικά επεισόδια, για την εξήγηση των οποίων επικαλούµαστε εκ νέου ψυχικές δυνάµεις. Οι δαίµονες είναι πλέον για µας απωθηµένες επιθυµίες, αποκυήµατα ενορµικών διαθέσεων που έχουν απορριφθεί, ανεξάρτητα ψυχικά συµπλέγµατα που παίρνουν τον έλεγχο από τη συνείδηση

H περιοχή Τσελ της Αυστρίας στις αρχές του 20ού αιώνα.

΄



φαινοµενα

ζαν τις ισάριθµες εµφανίσεις του ∆ιαβό-λου στον Χάιτσµαν. Ολες οι εικόνες ήταν αντίγραφα από αυθεντικά έργα του ζω-γράφου και το όλο χειρόγραφο είχε τον τίτλο «Trophaeum Mariano-Cellense» («Το Τρόπαιο της Μαρίας του Τσελ»).

Η λύτρωση και η υποτροπή

Μετά λοιπόν το επεισόδιο στην εκκλησία του Πότεν-µπρουν, ο Χάιτσµαν στέλνεται στο µοναστήρι του Μαρίατσελ. Εκεί µένει για αρκετό καιρό, προσευχόµενος και κάνοντας µετάνοιες, µέχρι τη δραµατική βραδιά της 8ης Σεπτεµβρίου (δηλαδή την ηµέρα γέννη-σης της Παναγίας). Εκείνη τη νύχτα εκτελείται µια µεγάλη σκηνή εξορκισµού κατά την οποία «ο µετανοηθείς είδε τον ίδιο τον ∆ιάβολο στην

Αγία Τράπεζα του ιερού παρεκκλησίου µέσα από το µικρό παράθυρο της απο-στολικής πλευράς, να του προτάσσει το σηµείωµα. Ορµησε κατά πάνω του, ξεφεύγοντας από τα χέρια των ιερωµέ-νων που τον κρατούσαν, και του πήρε το σηµείωµα». Ετσι περιγράφει τη σκηνή ο

µοναχός στο χειρόγραφο, ενώ ο ίδιος ο Χάιτσµαν στο ηµερολόγιό του γράφει: «Ενεφανίσθη εµπρός µου υπό την τρο-µερή µορφή του δράκου µετά τον εξορ-κισµό στο παρεκκλήσιο του ελέους και προσεκόµισε το σηµείωµα που του είχα γράψει µε το αίµα µου».

Αυτή ήταν και η τελευταία εµφάνιση του ∆ιαβόλου στον Χάιτσµαν, µέσα από τη µορφή ενός φτερωτού δράκοντα. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό ότι στην αναφορά του µοναχού, που γίνεται µε αρκετή ακρίβεια, δεν υπάρχει κανένας ισχυρισµός ότι και οι µοναχοί είδαν τον ∆ιάβολο. Αναφέρεται απλώς ότι ο ζω-γράφος αποκόπηκε ξαφνικά από τους ιερωµένους, όρµησε προς µία γωνία του ναού, εκεί όπου αντιλήφθηκε την εµφά-νιση, και επέστρεψε κατόπιν µε το συµβό-λαιο στο χέρι. Οπως και να ‘χει, το θαύµα ήταν µεγάλο, ο θρίαµβος της Παναγίας επί του Σατανά αδιαµφισβήτητος, και ο ζωγράφος εγκατέλειψε το µοναστήρι ανακουφισµένος. Λίγους µήνες αργότε-ρα, θα επέστρεφε πάλι.

Μετά τον εξορκισµό, ο Χάιτσµαν πη-γαίνει στη Βιέννη για να διαµείνει σε µια παντρεµένη αδερφή του. Εκεί όµως ξε-κινούν νέα και πολύ σοβαρά επεισόδια όπως οπτασίες, παρουσίες του Χριστού και της ίδιας της Παναγίας, καταστάσεις σπασµών συνοδευόµενες από οδυνηρές ψευδαισθήσεις. Τελικά, τον Μάιο του ίδιου έτους επιστρέφει στο µοναστήρι, παραπονούµενος για «maligni spiritus manifestations» (εµφανίσεις του πονη-ρού πνεύµατος). Οπως λέει στους µονα-χούς, η αιτία των νέων βασάνων του είναι ότι έπρεπε να απαιτήσει από τον ∆ιάβολο να του επιστρέψει και µια άλλη, προγε-νέστερη, γραµµένη µε µελάνη δέσµευση. Αυτή τη φορά το νέο θαύµα περιορίζεται στην απλή αναφορά «όταν αυτό κατόπιν προσευχών τού επεστράφη». Ο Χάιτσµαν, λοιπόν, µετά από προσευχές, παίρνει και το πρώτο συµβόλαιο, οπότε νιώθει πλέ-ον ελεύθερος από το Κακό Πνεύµα και προσχωρεί στο µοναστικό τάγµα των Φι-λευσπλάχνων Αδελφών. Θα περάσει την υπόλοιπη ζωή του ως µοναχός Χρυσό-

Η λύτρωση και η υποτροπή

Μετά λοιπόν στην εκκλησία του Πότεν-µπρουν, ο Χάιτσµαν στέλνεται στο µοναστήρι του Μαρίατσελ. Εκεί µένει για αρκετό καιρό, προσευχόµενος και κάνοντας µετάνοιες, µέχρι τη δραµατική βραδιά της 8ης Σεπτεµβρίου (δηλαδή την ηµέρα γέννη-σης της Παναγίας). Εκείνη τη νύχτα εκτελείται µια µεγάλη σκηνή εξορκισµού κατά την

Αγία Τράπεζα του ιερού παρεκκλησίου

Από το ξεχασµένο χειρόγραφο που ανακάλυψε το 1920 ο δρ Πάιερ-Τουρν.

φαινοµενα

22


στοµος και θα πεθάνει το 1700 «γαλήνια και γεµάτος παρηγορία».

Η φροϋδική ερµηνεία

Η εύρεση του χειρογράφου µε την πε-ρίπτωση του ζωγράφου Χάιτσµαν πρέπει να ήταν µια ευτυχής συγκυρία για τον Φρόιντ, καθώς προσέφερε το υλικό για µια εύλογη εφαρµογή της ψυχαναλυτικής ερµηνείας. Καταρχήν, λοιπόν, διερωτάται τι είναι αυτό που προκάλεσε την εµφάνι-ση του ∆ιαβόλου στον ζωγράφο.

Παρουσιάζει ενδιαφέρον ότι ο ∆ιάβολος στις εξακολουθητικές του εµ-φανίσεις προσφέρει στον Χάιτσµαν όσα συνήθως του αποδίδονται, προσφέρει µυ-στική γνώση, πλούτο, απολαύσεις, αλλά ο νεαρός ζωγράφος τα απορρίπτει όλα αυτά. Αντίθετα, δέχεται τελικά την αρχική απαίτηση του ∆ιαβόλου: να γίνει υιός του για εννέα χρόνια. ∆ηλαδή ο ζωγράφος εκθέτει την ψυχή του όχι για κάτι που θα λάβει, αλλά για κάτι που θα πρέπει να αποδώσει ο ίδιος! Γιατί συµβαίνει αυτό; Η απάντηση µπορεί να προκύψει αν σκε-φτούµε την κατάσταση του Χάιτσµαν

εκείνη την περίοδο. Μόλις είχε χάσει τον πατέρα του και αισθανόταν αποδιοργα-νωµένος ως προς την κατάσταση της ζωής του.

Ο ∆ιάβολος αναλαµβάνει την υποχρέ-ωση να υποκαταστήσει τον απολεσθέντα πατέρα του ζωγράφου. Λόγω του θανά-

του του πατέρα του, ο Χάιτσµαν έχασε την οικονοµική και συναισθηµατική στή-ριξη που απολάµβανε, έχασε µαζί και την ικανότητά του για εργασία, είναι φυσικό λοιπόν να αισθανόταν βαθύτερα ότι αν λάµβανε ένα υποκατάστατο του πατέρα, µπορεί να επανακτούσε όσα είχε χάσει. Γιατί όµως ο πατέρας να εµφανισθεί µε τη µορφή του ∆ιαβόλου; Σε αυτό το σηµείο ο Φρόιντ βρίσκει την ευκαιρία να επανα-λάβει τη θέση του για την εµφάνιση της εικόνας του Θεού και κατ’ επέκταση της δηµιουργίας των µεταφυσικών δοξασι-ών στα πρώτα χρόνια της ανθρώπινης Ιστορίας. Ο Θεός είναι ένα εξυψωµένο υποκατάστατο του Πατέρα, έτσι όπως αντανακλάται στα µάτια ενός µικρού παιδιού.

Από την αυγή της Ιστορίας, ο άν-θρωπος αισθάνεται φόβο µπροστά στις τεράστιες, απειλητικές δυνάµεις της φύ-σης και της ζωής και µπροστά στο άγνω-στο του πεπρωµένου του. Νιώθει δέος, αλλά ταυτόχρονα χρειάζεται και παρη-γοριά. Απέναντι σε µια τέτοια αδυναµία έχει βρεθεί κάθε άνθρωπος, ως µικρό παιδί απέναντι στους γονείς, τους οποί-ους έχει κάθε λόγο να φοβάται, αλλά υπό

∆αιµονολογία και σύγχρονες απόψεις

Τα δραµατικά επεισόδια της δαιµονολογικής περίπτω-σης του Κρίστιαν Χάιτσµαν δεν εξαντλούνται µονάχα στην αφήγησή τους. Η αγωνία του παθόντος ήταν τέτοια που πε-ριλάµβανε εκστατικά και σπασµώδη επεισόδια, οράµατα και οπτασίες, που αργότερα στις συνειδητές του στιγµές απέκτη-σαν το δεισιδαιµονικό τους περίβληµα. Οπως παραδέχεται ο Φρόιντ, τέτοιες περιπτώσεις είναι συχνές αλλά στη σηµερινή εποχή δεν περιλαµβάνουν εµφανίσεις του ∆ιαβόλου για πο-λιτισµικο-ιστορικούς λόγους. Με τη σύγχρονη εξασθένηση της θρησκευτικότητας, αυτή η φιγούρα της µεσαιωνικής µυ-θολογίας έχει σταµατήσει πλέον να παίζει σηµαντικό ρόλο στην εσωτερική ζωή των ατόµων και γι’ αυτό και έχει πάψει να συναντάται συχνά σε ανάλογα επεισόδια.

Ωστόσο, πάλι κατά τον Φρόιντ, µπαίνουµε στον πειρασµό να παρατηρήσουµε ότι οι σύγχρονες αντιλήψεις δεν διαφέ-ρουν και πολύ από τις παλαιές δαιµονολογικές θεωρίες. Οι σηµερινές «καταλήψεις» ονοµάζονται νευρωτικά επεισόδια,

για την εξήγηση των οποίων επικαλούµαστε εκ νέου ψυχικές δυνάµεις. Οι δαίµονες είναι πλέον για µας απωθηµένες επι-θυµίες, αποκυήµατα ενορµικών διαθέσεων που έχουν απορ-ριφθεί, ανεξάρτητα ψυχικά συµπλέγµατα που παίρνουν τον έλεγχο από τη συνείδηση. Και παρόλο που σήµερα αρνού-µαστε την προβολή τους στον εξωτερικό κόσµο, όπως έκανε ο Μεσαίωνας, εκείνες είναι ακόµη εδώ διεκδικώντας, όποτε τους δίνεται η ευκαιρία, την προσοχή µας…

΄

στοµος και θα πεθάνει το 1700 «γαλήνια

ρίπτωση του ζωγράφου Χάιτσµαν πρέπει να ήταν µια ευτυχής συγκυρία για τον Φρόιντ, καθώς προσέφερε το υλικό για µια εύλογη εφαρµογή της ψυχαναλυτικής ερµηνείας. Καταρχήν, λοιπόν, διερωτάται

ότι ο

φανίσεις προσφέρει στον Χάιτσµαν όσα

στική γνώση, πλούτο, απολαύσεις, αλλά ο νεαρός ζωγράφος τα απορρίπτει όλα

του του πατέρα του, ο Χάιτσµαν έχασε την οικονοµική και συναισθηµατική στή-ριξη που απολάµβανε, έχασε µαζί και την ικανότητά του για εργασία, είναι φυσικό λοιπόν να αισθανόταν βαθύτερα ότι αν λάµβανε ένα υποκατάστατο του πατέρα, µπορεί να επανακτούσε όσα είχε χάσει. Γιατί όµως ο πατέρας να εµφανισθεί µε τη µορφή του ∆ιαβόλου; Σε αυτό το σηµείο ο Φρόιντ βρίσκει την ευκαιρία να επανα-λάβει τη θέση του για την εµφάνιση της εικόνας του Θεού και κατ’ επέκταση της δηµιουργίας των µεταφυσικών δοξασι-ών στα πρώτα χρόνια της ανθρώπινης Ιστορίας. Ο Θεός είναι ένα εξυψωµένο

θρωπος αισθάνεται φόβο µπροστά στις

Ο ∆ιάβολος σε σκίτσο του ίδιου του Χάιτσµαν.



φαινοµενα


την προστασία των οποίων αισθάνεται ασφαλής. Ετσι, σε βαθύτερο επίπεδο, ο Θεός αντανακλά την εγκαρδιότητα και την ένταση της σχέσης του παιδιού προς τον πατέρα. Επίσης, είναι γνωστό ότι Θεός και ∆ιάβολος αρχικά ήταν ένα και το αυτό, µία και µοναδική µορφή που αρ-γότερα διασπάστηκε σε δύο, αντιθετικές οντότητες. Οι αρχαίοι θεοί της ανθρωπό-τητας ήταν ταυτόχρονα καλοί και κακοί, συµπυκνώνοντας και τις δύο όψεις στις λειτουργίες τους.

Και γιατί ο Χάιτσµαν υπέγραψε δέσµευ-ση στον ∆ιάβολο για εννέα χρόνια; Και πάλι χαρακτηριστική είναι η συµβολική σηµασία. Σύµφωνα µε τον Φρόιντ, ο αριθµός εννέα είναι πολύ γνωστός στις νευρωτικές φαντασιώσεις, καθώς είναι ο αριθµός των µηνών της εγκυµοσύνης και όταν εµφανίζεται κατευθύνει την προσο-χή προς τη φαντασίωση µιας γενετήσιας, εξελικτικής διαδικασίας. Επιπρόσθετα, η παραµορφωµένη εµφάνιση του ∆ιαβόλου µε δύο γυναικείους µαστούς εντείνει την αίσθηση ότι ο ζωγράφος φαντασιώνεται την εικόνα ενός ∆ιαβόλου-πατέρα που θα παίξει όµως το ρόλο µιας τροφού, µιας στοργικής µορφής που θα τον φροντίσει.

Ο δαιµονικός εφιάλτης του ζωγράφου Χάιτσµαν έχει µια ακόµη επίδραση πάνω του, που µπορεί να αποτελέσει µια έν-δειξη για τη βαθύτερη ανάδειξή του. Με αυτό το πρόσχηµα είχε λόγο να ζωγρα-φίσει και πάλι, να υπερβεί την προηγού-µενη κατάπτωσή του, να βρει µια αφορµή για να αισθανθεί και πάλι δηµιουργικός. Και αυτό επιτυγχάνεται, όπως δείχνουν οι πίνακες που βρέθηκαν µαζί µε το χει-ρόγραφο.

Χαρακτηριστική είναι επίσης η επιστροφή του Χάιτσµαν στο µοναστήρι µετά τον πρώτο εξορκισµό και η ιστορία του για ένα ακόµη συµβόλαιο. Εξετάζο-ντας πιο προσεκτικά τις ηµεροµηνίες σύ-νταξης των σηµειωµάτων και λήξης των χρονικών περιθωρίων τους, βλέπουµε ότι

υπάρχει κάποιο λάθος και µια αναντιστοι-χία µεταξύ τους. Ο ζωγράφος έχρηζε πάλι βοήθειας αλλά ήρθε αντιµέτωπος µε τη δυσκολία να εξηγήσει γιατί ο πρώτος εξορκισµός δεν είχε επιφέρει µόνιµη λύ-τρωση. Ωστόσο, ο Φρόιντ δεν βιάζεται να κατηγορήσει τον Χάιτσµαν για απάτη αλλά αναγνωρίζει µια βαθύτερη σύνδεση ανάµεσα στη νευρωτική του φαντασίωση και την κατασκευή των στοιχείων. «Ο ζω-γράφος έγραψε το σηµείωµα, όπως και το άλλο, ευρισκόµενος σε µια ιδιαίτερη, ισότιµη µε τις οπτασίες του, κατάσταση. Αν ήθελε να φέρει σε πέρας τη φαντασί-ωση του συµφώνου µε τον ∆ιάβολο και της λύτρωσης δεν µπορούσε να κάνει διαφορετικά».

Τέλος, η αιτία της δεύτερης υποτροπής του ζωγράφου δεν διέφερε και πολύ από την πρώτη. Ο Χάιτσµαν έχει πάλι έντονο άγχος σχετικά µε τις συνθήκες που θα εξασφαλίσουν την επιβίωσή του, διαισθα-νόταν ποια θα ήταν η καλύτερη λύση γι’ αυτόν (να προσχωρήσει στο µοναστικό τάγµα) αλλά δίσταζε κιόλας να αφήσει την κοσµική ζωή. Γι’ αυτό τα δεύτερα οράµατά του περιλαµβάνουν τον Χριστό και την Παναγία να προσπαθούν να τον συνετίσουν ακριβώς ως προς αυτό. Υστε-ρα από τον πρώτο εξορκισµό, η µελαγχο-λία κατανικήθηκε, ο Χάιτσµαν ένιωσε την ανάγκη να επιστρέψει στον κόσµο, αλλά οι απαιτήσεις για την επιβίωσή του ήταν διαφορετικές. Ετσι, προέκυψε µέσα του η πάλη µεταξύ της λιµπιντικής όρεξης για ζωή και της επίγνωσης πως η ανάγκη της επιβίωσης απαιτούσε επιτακτική στέρη-ση και άσκηση. Σύµφωνα µε τη φροϋδική ερµηνεία, αυτή η εσωτερική ένταση είναι από τις σηµαντικότερες αιτίες των σοβα-ρότερων νευρώσεων.

Who is WhoΟ ∆ηµήτρης Αργασταράς είναι χηµικός και µέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού. Ταυτόχρονα ασχολεί-ται µε τη Λογοτεχνία και το πεδίο του Παράξενου. Αρθρα και διηγήµατά του έχουν δηµοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά. Στο ∆ιαδίκτυο διατηρεί την ιστοσελίδα http://argastaras.blogspot.com.

Ο πατέρας του πεθαίνει και ο

νεαρός ζωγράφος πέφτει σε συναισθη-

µατική αστάθεια, σε βαθιά µελαγχολία,

δεν µπορεί πια να εργαστεί, ενώ αρχίζει

ν’ ανησυχεί έντονα για την επιβίωσή του

∆ιαβάστε: Σ. Φρόιντ, «Μια διαβολική νεύρωση του 17ου αιώνα», εκδ. Opportuna.

Ο µεγάλος Αυστριακός

ψυχαναλυτής Σίγκµουντ Φρόιντ.

φαινοµενα

24


Μαιευτήριο άστρωνΒρίσκεται περίπου 200.000 έτη φωτός από τη Γη αποτελώντας ένα γαλαξία-δορυφόρο του «δικού» µας Milky Way. Το «Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου», όπως ονοµάζεται, φιλοξενεί θαλάµους κύησης νέων άστρων που γεννιούνται από οµάδες νεφών αερίων που καταρρέουν. Το γεγονός αυτό προσφέρει σήµερα πολύτιµες γνώσεις στους αναλυτές του τηλεσκοπίου Hubble, που έχουν τη δυνατότητα να µελετήσουν καλύτερα δεδοµένα που αφορούν τις απαρχές της δηµιουργίας του Σύµπαντός µας.


φαινοµενα

εικονεςεικονες

φαινοµενα

26


Από το 1602 ως το 1949 η Ιν-δονησία τελούσε υπό τον αποι-κιοκρατικό ζυγό της Ολλανδίας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι αποικιοκρατικές Αρχές ήρθαν σε επαφή και µε τη µεταφυσική πλευρά της συγκεκριµέ-νης χώρας. Στα αρχεία τους συγκεντρώ-θηκαν δεκάδες αναφορές για εµφανίσεις φαντασµάτων, εκδηλώσεις πόλτεργκαϊστ και κρυπτοζωολογικά µυστήρια.

Η πιο πολυσυζητηµένη περίπτωση όµως ήταν εκείνη των µυστηριωδών… πετρο-

πτώσεων. Τα περιστατικά µε ξαφνικές βροχές από πέτρες ήταν συχνά, όχι µόνο στην Ινδονησία, αλλά και σε άλλες χώρες, γειτονικές και µη. Οµως στη συγκεκριµέ-νη περιοχή του πλανήτη µας η ιδιαίτερα ανεπτυγµένη –εκείνη την εποχή- γραφειο-κρατία βοήθησε στην καταγραφή πλειάδας τέτοιων περιπτώσεων.

Πρόσφατα ανακαλύφθηκαν του-λάχιστον 30 τέτοιες αναφορές για περι-στατικά που συνέβησαν από το 1825 ως το 1903. Σε ορισµένες περιπτώσεις οι

αναφορές οδήγησαν σε επίσηµες έρευνες των Αρχών, όπως έγινε το 1831, οπότε και συντάχθηκε µια µυστική αναφορά η οποία παραδόθηκε στον κυβερνήτη της Ιάβα. Στην αναφορά καταγράφονται τα αποτελέσµατα της έρευνας σχετικά µε τέτοια περιστατικά στο Sumedang, µια µικρή πόλη της Ιάβα.

Συγκεκριµένα οι πετροπτώσεις εί-χαν σηµειωθεί στο σπίτι ενός ανθρώπου ονόµατι Von Kessinger, ο οποίος είχε συ-ντάξει την αναφορά. Σε αυτήν περιγράφει την εικόνα που αντίκρισε επιστρέφοντας

Στην ολλανδοκρατούµενη Ινδονησία του 19ου αιώνα, ένα πολύ περίεργο φαινόµενο απασχόλησε τις αποικιοκρατικές Αρχές επί µακρόν. Οι αναφορές για… πετροπτώ-σεις, ξαφνικές βροχές πετρών, δηλαδή, από το πουθενά, γίνονταν κατά δεκάδες και ταλάνιζαν τους πάντες, αφού κανείς δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει µια λογική εξήγηση. Κάτι το φαινόµενο λοιπόν, κάτι η πλούσια σε περίεργα πλάσµατα και ανεξήγητα φαινόµενα ινδονησιακή λαογραφία και παράδοση, κάτι η φαντασία των ντόπιων που οργίαζε, δεν ήθελε πολύ να δηµιουργηθεί ο σχετικός θρύλος.

Του Στέλιου Φωκά, [email protected]

ΟΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩ∆ΕΙΣ ΠΕΤΡΟΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΝ∆ΟΝΗΣΙΑΣ


φαινοµενα

µια µέρα σπίτι του. Πλήθος κόσµου είχε συγκεντρωθεί γύρω από αυτό και στη µέση βρισκόταν η γυναίκα του. Οταν πλησίασε, εκείνη του είπε πως µέσα στο σπίτι είχε σηµειωθεί πριν από λίγη ώρα µια περίερ-γη βροχή από πέτρες. Ο Kessinger µπήκε µέσα και βρήκε σε όλα τα δωµάτια πέτρες χωρίς να µπορεί να καταλάβει από πού προήλθαν, καθώς η οροφή ήταν άθικτη! Επιπλέον είδε και ο ίδιος πέτρες να πέ-φτουν κάθετα µπροστά στα πόδια του. ∆εν µπορούσε να εξηγήσει από πού έρχονταν, ενώ ευθύς εξαρχής απέρριψε το ενδεχό-

µενο να του τις πετούσε κάποιος διότι ήταν µόνος και σε κλειστό χώρο.

Στη συνέχεια έκανε ένα λεπτοµερή έλεγχο σε όλο το σπίτι από το ισόγειο µέχρι τη σοφίτα, διαπιστώνοντας πως πατώµατα και οροφές ήταν άθικτα, συ-νεπώς δεν µπορούσε να περάσει πέτρα από τον έναν όροφο στον άλλο. Ακόµα, έθεσε όλους τους άµεσους γείτονές του υπό αστυνοµική παρακολούθηση προκει-µένου να διασφαλίσει πως δεν πρόκειται για κάποιου είδους φάρσα.

ανεξηγητο

Οι πέτρες, όπως και στην περίπτωση του 1831, έπεφταν γύρω από ένα παιδί, αυτή τη φορά ένα 14χρονο κορίτσι, τη Yatmi, η οποία ισχυρι-ζόταν πως έβλεπε δύο φαλακρά παιδιά να την καταδιώκουν συνεχώς

ΟΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩ∆ΕΙΣ ΠΕΤΡΟΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΝ∆ΟΝΗΣΙΑΣ

φαινομενα

28

eλευθεροσ tυποσ

Αφού φρόντισε για όλα αυτά, μπήκε στο σπίτι μαζί με τη γυναίκα του κλείνο-ντας πόρτες και παράθυρα. Τότε συνέβη κάτι αναπάντεχο. Πέτρες άρχισαν να έρ-χονται από κάθε κατεύθυνση και να τους χτυπούν, σε σημείο που τους ανάγκασαν να ανοίξουν και πάλι τις πόρτες και τα παράθυρα.

Το φαινόμενο συνεχίστηκε για πε-ρίπου 16 ημέρες με χιλιάδες πέτρες να έχουν συγκεντρωθεί στο σπίτι, μερικές από τις οποίες ξεπερνούσαν μάλιστα σε βάρος τα 4 κιλά. Οι πετροπτώσεις ξε-κινούσαν στις 5 το πρωί και σταματού-σαν στις 11 το βράδυ. Η πιο περίεργη παρατήρηση του ιδιοκτήτη του σπιτιού ήταν όμως πως τις περισσότερες φο-ρές οι πέτρες έπεφταν πολύ κοντά σε ένα 11χρονο κορίτσι (δεν αναφέρει την ιδιότητά του, αν ήταν κόρη του π.χ.) και μερικές φορές έδιναν την αίσθηση ότι την καταδιώκουν!

Μια ακόμα αναφορά για το συγκε-κριμένο γεγονός συνέταξε ένας αντισυ-

νταγματάρχης ονόματι Andreas Victor Michiels (μετέπειτα κυβερνήτης της Δυ-τικής Σουμάτρα), ο οποίος κλειδώθηκε μαζί με το κορίτσι σε ένα δωμάτιο προ-κειμένου να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τι θα συμβεί. Η είσοδος δεν επιτρεπόταν σε κανέναν άλλο, ενώ το σπίτι φρουρούσαν 14 οπλισμένοι άνδρες. Ο Michiels έμει-

νε για ώρες μέσα στο σπίτι μαζί με την 11χρονη και παρατήρησε πως οι πέτρες αυξάνονταν συνεχώς και έπεφταν κάθε-τα γύρω από αυτήν, χωρίς όμως να την τραυματίζουν.

Μάλιστα το παιδί δεν έδειχνε το πα-ραμικρό σημάδι φόβου ή αναστάτωσης για όσα συνέβαιναν γύρω του. Το περι-στατικό προκάλεσε τέτοιο σοκ στον αντι-συνταγματάρχη που όσο και αν πιέστηκε από πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους δεν ξαναμίλησε για αυτό το θέμα παρά πολλά χρόνια αργότερα, ενώ εξαίρεση αποτέλεσαν η αναφορά που συνέταξε και η σχετική ενημέρωση που έκανε στον ανώτερό του, στρατηγό Van Swieten.

Οι πεζοναύτεςΠετροπτώσεις συνέχισαν να ση-μειώνονται όμως και στα επόμενα χρό-νια. Ενα ακόμα εντυπωσιακό περιστατικό καταγράφηκε το 1948, ένα χρόνο πριν η Ινδονησία αποκτήσει την ανεξαρτησία της από την Ολλανδία. Στη συγκεκρι-

Ινδονήσιοι παίζουν ποδόσφαιρο στη Μανίλα του 19ου αιώνα. Ή μήπως βλέπουν πέτρες να

πέφτουν από τον ουρανό;

Ο συνταγματάρχης Andreas Victor Michiels.


ανεξηγητο

φαινοµενα

µένη καταγραφή αναφέρεται πως 100 Ολλανδοί πεζοναύτες έγιναν µάρτυρες του φαινοµένου κατά τη διάρκεια της δι-αµονής τους σε τρία σπίτια στην περιοχή Probolingo.

Για δύο συνεχόµενες εβδοµάδες πέ-τρες έπεφταν στη στέγη και την αυλή των σπιτιών, την ώρα µάλιστα που οι πεζοναύτες ήταν στη σειρά για να λά-βουν το συσσίτιό τους. Αυτό όµως που πραγµατικά τους εντυπωσίασε ήταν πως παρά τη βροχή των πετρών, κανείς τους δεν τραυµατίστηκε. Αρχικά υπέθεσαν πως υπεύθυνη για το φαινόµενο ήταν κάποια οµάδα ανταρτών, έτσι ξεκίνησαν περιπολίες χωρίς όµως αποτέλεσµα. Με-ρικές εβδοµάδες αργότερα το φαινόµε-νο είχε σταµατήσει και δεν ξανασυνέβη κάτι ανάλογο, τουλάχιστον για τους τρεις επόµενους µήνες που οι στρατιώτες πα-ρέµειναν εκεί.

Αξίζει να σηµειωθεί πως τα σπίτια ήταν περιτριγυρισµένα από πανύψηλα δέντρα, γεγονός που έκανε αδύνατη την εκσφενδόνιση των πετρών. Ηταν αδύνα-τον να περάσουν οι πέτρες πάνω από τα δέντρα και µάλιστα να βρουν στόχο στην αυλή και την οροφή των σπιτιών. Επι-πλέον το κοντινότερο σηµείο στο οποίο µπορούσε κανείς να βρει πέτρες ήταν σε απόσταση τριών χιλιοµέτρων και µάλιστα εκεί υπήρχαν περιπολίες, συνεπώς δεν µπορούσε κανείς να πάρει πέτρες -ειδικά

σε τέτοιες µεγάλες ποσότητες- χωρίς να γίνει αντιληπτός.

Η εξήγηση (;)Τελικά τι ακριβώς συνέβη µε το ανε-ξήγητο φαινόµενο των πετροπτώσεων; Είναι δυνατόν οι πέτρες να έρχονταν από το… πουθενά; Η έρευνα στα ιστορικά αρ-χεία της Ινδονησίας αποκάλυψε ακόµα µια αναφορά της εποχής που επιχειρεί να δώσει µια εξήγηση σε αυτά τα γεγονότα. Εκεί περιγράφεται ένα περιστατικό που έλαβε χώρα το 1872 στο Κοµάλ της Ιν-δίας. Ενα 13χρονο κορίτσι είχε προσβάλει κατά λάθος έναν ηλικιωµένο. Εκείνος την καταράστηκε και έτσι την «κατέλαβε» ένα άγνωστο δαιµονικό πλάσµα. Η κατάρα προέβλεπε να πέφτουν γύρω της αλλά και µέσα στο σπίτι της πέτρες, τούβλα και βότσαλα! Η σύµπτωση των περιγραφών της κατάρας και του φαινοµένου είναι µεγάλη, όπως σηµειώνεται.

Φυσικά δεν παραβλέπουµε το γεγονός πως οι πρώτες αναφορές για το φαινόµε-νο έχουν ηµεροµηνία πολύ προγενέστερη από εκείνη που υποτίθεται πως διατυπώ-θηκε η κατάρα. Πολλοί αντέτειναν πως η κατάρα καταγράφηκε µεν το 1872, η παράδοση όµως θα µπορούσε να προϋ-πάρχει. Μια κατάρα σε στιγµή θυµού ενός γέροντα να προκαλεί ένα τέτοιο φαινόµε-νο που να ταξιδεύει µέσα στο χώρο και το χρόνο; Αυτό και αν είναι ανεξήγητο!

Κι άλλα περιστατικάΤο 1950 στο σπίτι της οικογένειας Κrom στην πόλη Soerabaja καταγρά-φηκε και πάλι ένα παρόµοιο φαινό-µενο, µε έντονες πετροπτώσεις, ενώ ακόµη ένα σηµειώθηκε το 1979 στο σπίτι της οικογένειας στην περιοχή Ambarrukmo. Στην τελευταία περί-πτωση, στις 19 Νοεµβρίου του 1979, οι πτώσεις πετρών ξεκίνησαν στις 7.30 το πρωί και συνεχίστηκαν για τις δύο επόµενες µέρες.

Οι κάτοικοι της περιοχής αρχικά απέδωσαν το φαινόµενο σε ένα µυ-θικό πλάσµα της ινδονησιακής λαο-γραφίας, το genderuwo. Οι πέτρες, όπως και στην περίπτωση του 1831, έπεφταν γύρω από ένα παιδί, αυτή τη φορά ένα 14χρονο κορίτσι, τη Yatmi, η οποία ισχυριζόταν πως έβλεπε δύο φαλακρά παιδιά να την καταδιώκουν συνεχώς.

Το γεγονός προκάλεσε το φόβο στους κατοίκους της περιοχής, καθώς στην ινδονησιακή λαογραφία τα φα-λακρά παιδιά αντιπροσωπεύουν τα thuyuls, πλάσµατα που οµοιάζουν µε τροµακτικά ξωτικά.

To genderuwo

αποτελεί ένα από τα δηµοφιλέ-

στερα πλά-σµατα της

ινδονησιακής λαογραφίας.

O µεγάλος Αµερικανός ερευνητής Charles Fort (1874-1932) έχει καταγράψει

περιστατικά βροχών από πέτρες αλλά και ζώα, όπως ψάρια και βατράχους.

η µηχανή του χρονου

Του Μηνά Ν. Παπαγεωργίου

του χρονουΤου Μηνά Ν. Παπαγεωργίου

φαινοµενα

30


Η µακρινή Χιλή στα τέλη του 19ου αιώνα θα αποτελέσει το πεδίο έρευνας της «Μηχανής του Χρόνου» για αυτή την εβδοµάδα. Πιο συ-γκεκριµένα, παρουσιάζουµε ένα δηµοσίευµα της εφηµερίδας του Πα-

ναµά «Estrella de Panamá» (φύλλο 10/1/1891, σελ. 7), που αναφέρεται σε ένα περιστατικό που είχε σηµειωθεί την προηγούµενη Κυριακή στον πόλη Chillán της Χιλής. Εκείνη την ηµέρα ο ουρανός ήταν καθαρός, µε εξαίρεση ένα µικρό σύννεφο στα δυτικά. Στο κέντρο του σύννεφου αρκετοί κάτοικοι παρατήρησαν ξαφνικά ένα παράξενο και λαµπερό αστέρι (πολύ πιο φωτεινό από τα συνηθισµένα) και στη συνέχεια ακόµα ένα παρόµοιο άστρο που εξέπεµπε ακόµα πιο έντονο φως. Τα δύο αντικείµενα παρέµειναν αρχικά ακίνητα, ενώ στη συνέχεια ξεκίνησαν να κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις και όταν συναντήθηκαν σχηµάτισαν ένα µεγάλο φωτεινό αντικείµενο. Το φαινόµενο κράτησε για περίπου 5 λεπτά. Στη συνέχεια τα δύο ΑΤΙΑ επέστρεψαν στο αρχικό τους σηµείο και επανέλαβαν την ίδια κίνηση έπειτα από λίγο. ∆έκα λεπτά αργότερα εξαφανίστηκαν µέσα στο σύννεφο…


φαινοµενα

φαινοµενα

31


Περιεχόµενο της στήληςΜε τη βοήθεια των προσωπικών εµπειριών που θα λαµβάνει από τους αναγνώστες, ο κ. Βιαννίτης θα εξερευνά τα δαιδαλώδη µονοπάτια του ανθρώπινου ψυχισµού µέσα από το πρίσµα των τελευταίων προσεγγίσεων της νευροφυσιολογίας του εγκεφάλου, µε την επιστηµονική µελέτη των διαφοροποιηµένων καταστάσεων της συνείδησης όπως η ύπνωση, τα όνειρα, το συνειδητό ονείρεµα και οι βαθύτερες καταστάσεις διαλογισµού. Η θεµατολογία της στήλης θα περιλαµβάνει επικοινωνίες -channeling- µε άλλες διαστάσεις ή όντα, επικοινωνία µε τους νεκρούς, προγνωστικά και προφητικά όνειρα.

Η ∆ΙΚΗ ΣΑΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ!Εάν έχετε τέτοιου είδους εµπειρίες, στείλτε µας ένα κείµενο στο [email protected] από 150 έως 250 λέξεις, εξηγώντας µας τι ακριβώς έχετε βιώσει. Σύντοµα ο ειδικός συνεργάτης µας θα σας απαντήσει αναλυτικά µέσα από τις σελίδες του περιοδικού!

Ερχεται σύντομα στα ΦΑΙΝΟΜΕΝΑΗ νέα στήλη του Αγγελου Βιαννίτη

ΟΝΑΡ**Οναρ -από το ον (ύπαρξη) και τη δωρική συλλαβή αρ (ανύψωση)- σηµαίνει ύπαρξη σε ανύψωση. Καθώς ονειρευόµαστε, η ύπαρξη πηγαίνει ψηλότερα και αντικρίζει αυτό που δεν µπορεί να δει όταν βρίσκεται περιορισµένη στην «πραγµατικότητα» της εγρήγορσης. Τα όνειρα µας προσφέρουν µια Θέα από Ψηλά, αλλά χρειάζεται να µάθουµε να αποκωδικοποιούµε τις εικόνες που µας στέλνουν σε συµβολική µορφή.

Who is whoO Αγγελος Βιαννίτης είναι ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής και κλινικός υπνοθεραπευτής και έχει ειδικευτεί στην Ανάλυση Ονείρων και στις εφαρµογές DreamWork. Από το 1998 έχει ιδρύσει και διευθύνει το Ονειρικό Εργαστήρι, διοργανώνοντας σεµινάρια και εργαστήρια µε θέµα την ανάλυση και ερµηνεία των ονείρων, το συνειδητό ονείρεµα και τη Θιβετιανή Ονειρική Γιόγκα (Mi-Lam).

φαινοµενα

32


Ο µύθος της διαµάχης µεταξύ Αθηνάς και Πο-

σειδώνα για την πόλη του Κέκροπα είναι γνωστός.

Ο Ποσειδώνας χτυπώντας την τρίαινά του έκανε

να αναβλύσει µια πηγή (άλλοι λένε µε αλµυρό νερό, άλλοι µε γλυκό) και η Αθηνά εµφάνισε την πρώτη ήµερη ελιά

µε καρπό. Ο Κέκροπας, οι Αθηναίοι δηλαδή, επέλεξε την ελιά, η

πόλη πήρε το όνοµα της θεάς και έκτοτε µπορεί να έχει πρόβληµα µε το νερό, αλλά ευδοκίµησε λόγω του ευλογηµένου

καρπού της θεάς. Από αυτή την πρώτη ιερή ελιά

της Αθηνάς γεννήθηκαν άλλες δώδεκα ελιές,

τις οποίες οι Αθηναίοι φύτεψαν στις ισάριθµες

πύλες της Ακαδηµίας και µε τη σειρά τους από

αυτές τις ιερές ελιές σιγά σιγά δηµιουργήθηκαν οι ιεροί ελαιώνες των

Αθηνών. Αιώνες αργό-τερα, οι Αθηναίοι διαπί-

στωσαν πως υπήρχαν πια διάσπαρτα ελαιόδεντρα

που προέρχονταν από την πρώτη ελιά σε όλη την

πόλη, αιωνόβια δέντρα τα οποία όρισαν πως είναι

εξίσου ιερά.Του Χρήστου Πανόπουλου,

[email protected]

Το χθες και το σήµερα τουιερού δέντρου της Αθήνας

Μορίες Ελιές


φαινοµενα

Οι µύθοι της προέλευσης

Τα δέντρα αυτά τα ονόµασαν Μορίες, µάλλον από το µόριο-κοµµάτι, καθώς όλα προέρχονταν από µεταφυτεύσεις της πρώτης ελιάς που δέσποζε στο βράχο της Ακροπόλεως. Λέγαν όµως και ένα µύθο. Πως ο γιος του Ποσειδώνα, ο Αλλιρόθιος, µε την προτροπή του χολωµένου θεού που είχε χάσει τη διαµάχη για την πόλη, βάλθη-κε κάποια στιγµή να κόψει όλες τις Μορίες, εκδικούµενος τους Αθηναίους. Αλλά προ-τού ακόµα ακουµπήσει το υψωµένο τσε-κούρι στο πρώτο δέντρο, αυτός έπεσε νε-κρός. Ετσι, για κάποιους το όνοµα προήλθε από τον Μόρο, το θάνατο του Αλλιρόθιου.Και πράγµατι οι Αθηναίοι, οι πιο θεοσεβείς των ανθρώπων, είχαν σε τόση εκτίµηση όλες τις Μορίες, που µε νόµο αποφάσι-σαν πως τα ιερά δέντρα ανήκαν στην πόλη, ακόµα και αυτά που βρίσκονταν σε ιδιό-κτητα κτήµατα. Ακόµα και µια Μορία που βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού κάποιου Αθηναίου θεωρείτο ιερή, εποµένως ανήκε στην πόλη και έπρεπε να προστατεύεται. Για το λόγο αυτό γύρω από τις Μορίες που βρίσκονταν εκτός του ιερού ελαιώνα η πόλη σήκωνε έναν σηκό (φράχτη) και αυτός και η ελιά ήταν υπό την ευθύνη του ιδιοκτήτη του κτήµατος. Μάλιστα, καθώς οι Αθηναίοι ήταν έξυπνοι και γνώριζαν πως όταν δεν επιβάλλεται ο νόµος ο καθείς κοιτάει το συµφέρον του, είχαν θεσπίσει µόνοι τους για τον εαυτό τους και ένα ει-δικό ελεγκτικό σώµα, τους «επιγνώστες», επιφορτισµένο µε το καθήκον να ελέγχουν

Το χθες και το σήµερα τουιερού δέντρου της Αθήνας

αποψεις

Μορίες Ελιές

H προστάτιδα της πόλης των Αθηνών, η Αθηνά,

χάρισε στην αττική γη την πρώτη ήµερη ελιά.

φαινομενα

34


την κατάσταση των Μοριών. Ο ιδιοκτήτης έπρεπε να φροντίζει την ιερή ελιά και το φράχτη, πράγμα πολύ σημαντικό καθώς η ποινή του Αρείου Πάγου σε περίπτωση καταστροφής της ήταν θάνατος. Ακόμα και αν για κάποιο λόγο, παρά τις φρο-ντίδες, το δέντρο ξεραινόταν, ο κορμός του έπρεπε να παραμείνει εκεί, καθώς θα μπορούσε και πάλι να πετάξει βλαστό.

Το θαύμα της ελιάς

Ενα τέτοιο θαύμα είχε μάλιστα συμβεί με την πρώτη, την ιερότερη των ιερών, ελιά στην Ακρόπολη, όταν αυτή είχε πυρ-ποληθεί από τους Πέρσες. Γυρνώντας οι Αθηναίοι στην κατεστραμμένη και λεη-λατημένη πόλη τους, είχαν αντικρίσει τα

ιερά τους καμένα και διαλυμένα από τους βαρβάρους. Και το χειρότερο, η ίδια μοίρα είχε χτυπήσει την πρώτη Μορία, την οποία αντίκρισαν και αυτή να καπνίζει καμένη. Καταρρακώθηκαν οι Αθηναίοι τότε, καθώς η ελιά αυτή ήταν η ίδια η πόλη τους και το σύμβολο της σχέσης τους με τη θεά. Ομως, ως εκ θαύματος, εκεί μέσα στα ερείπια, από τον καπνισμένο κορμό, ένα νέο βλαστάρι ξεπετάχτηκε και πήραν θάρ-ρος. Μάλιστα, μέχρι να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους και τα νέα, απαραίτητα για την πόλη τείχη, η ελιά από αυτό το βλαστάρι μεγάλωσε με αφύσικη ταχύτητα. Οταν πια οι εργασίες του καινούργιου Παρ-θενώνα ολοκληρώθηκαν, η Μορία ήταν πάλι κανονικό δέντρο και η αγαπημένη πόλη της θεάς συνέχισε να μεγαλουργεί.

Η θλιβερή σύγχρονηπραγματικότητα…Οι σύγχρονοι Αθηναίοι δεν έχουν σχέση με τις ελιές και πιστεύουν ότι οι καλύτερες βρίσκονται στην Καλαμάτα ή την Κρήτη. Ιερές ελιές δεν έμειναν, το πέ-ρασμα βάρβαρων αιώνων άφησε τα ση-μάδια του στην ιερή αττική γη πιο βαθιά και από το πέρασμα των περσικών ορ-δών. Στη λαϊκή φαντασία όμως επιβίωσε ο θρύλος και λέγεται πως είχε σωθεί μια τέτοια ιερή ελιά, υπό τη σκιά της οποίας

Θα μπορούσαμε να πού-με πως κάτι ήξεραν για την ανθρώπινη κατάστα-ση οι παλαιοί Αθηναίοι και αποφάσιζαν -για τους εαυτούς τους- τόσο σκλη-ρούς νόμους. Τώρα ούτε παλιοί Αθηναίοι υπάρ-χουν ούτε νόμοι ούτε τα απομεινάρια της ελιάς του Πλάτωνα

Οταν οι εργασίες του καινούργιου

Παρθενώνα ολοκληρώθηκαν,

η Μορία ήταν πάλι κανονικό

δέντρο και η αγαπημένη

πόλη της θεάς συνέχισε να

μεγαλουργεί.

Στα μέσα του Γενάρη κάποιοι έκοψαν τα απομεινάρια της ελιάς για... καυσόξυλα.

αποψεις


φαινοµενα

µάλιστα δίδασκε ο Πλάτων. Την έδειχναν στην Ιερά Οδό στον Βοτανικό, κοντά στο Πανεπιστήµιο. Μέχρι το 1975, οπότε ό,τι δεν κατάφεραν οι αιώνες το κατάφερε ένα λεωφορείο το οποίο έπεσε πάνω της σε ένα ατύχηµα και την ξερίζωσε... Ατύχηµα ήταν βέβαια, άλλαξαν και οι καιροί και τα ήθη και κανείς δεν καταδι-κάστηκε σε θάνατο. Κάποιοι ροµαντικοί

Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γε-γονός ότι τα µόνα πολιτειακά αξιώµατα της αθηναϊκής δηµοκρατίας που δεν είχαν ενιαύσια θητεία ήταν ο άρχων βασιλεύς και οι αθλοθέτες. Ενας από τους λόγους φαίνεται να είναι εντελώς πρακτικός, κα-θώς και ο µεν και οι δε είχαν υπό την ευθύνη τους την οργάνωση της εορτής των Παναθηναίων. Προφανώς ήταν τόσο σηµαντική η εορτή και τόσο πρα-κτικοί άνθρωποι οι Αθηναίοι, που έπρεπε οι υπεύθυνοι αξιωµατούχοι να µην αλ-λάζουν προτού ολοκληρώσουν το έργο τους, τη διεξαγωγή δηλαδή της εορτής και των αγώνων. Οπως στις περισσότε-ρες µεγάλες εορτές των Ελλήνων, έτσι και στα Παναθήναια, δεν υπήρχαν µόνο αθλητικοί διαγωνισµοί αλλά και µουσικοί ή ακόµα και οµορφιάς. Επειδή µάλιστα η Αθήνα ήταν πλούσια και δυνατή πόλη, τα έπαθλα ήταν αξιοσέβαστα. Οι νικητές των µουσικών αγώνων έπαιρναν δώρο χρυσά και ασηµένια στεφάνια. Αυτοί που κέρδιζαν το διαγωνισµό οµορφιάς έπαιρ-ναν πανέµορφες ασπίδες, ενώ, τέλος, οι νικητές των αθλητικών αγώνων έφευγαν

µε τους γνωστούς παναθηναϊκούς αµφο-ρείς γεµάτους λάδι.

Καθώς οι αθλητικοί αγώνες είχαν µεγαλύτερη σηµασία και ήταν πιο λα-οφιλείς από τους άλλους, δεν πρέπει να κάνουµε το λάθος να θεωρήσουµε πως οι νικητές ήταν ριγµένοι σε σχέ-ση µε τους κιθαρωδούς. Το λάδι που έπαιρναν οι πρώτοι είχε µεγαλύτε-ρη ίσως αξία από τα χρυσά στεφάνια.Γιατί το λάδι αυτό προερχόνταν από τις Μορίες Ελιές, κρατικές και ιδιωτικές. Με την οργανωτική ευθύνη του επώνυµου άρχοντα, το µάζευαν οι αθλοθέτες κάθε χρόνο και το τοποθετούσαν στο θησαυρό στην Ακρόπολη µέχρι τη διεξαγωγή των αγώνων. Μάλιστα, επειδή γνωρίζουµε κά-ποιους καταλόγους νικητών και πόσους αµφορείς (συνολικά πάνω από 1.113) ελάµβαναν ως δώρο, µπορούµε να υπο-λογίσουµε (δεχόµενοι πως το λάδι από τις Μορίες πρέπει να δινόταν ως απαρχή/δεκάτη της παραγωγής) όλα τα ιερά ελαι-όδεντρα της Αττικής. Το αττικό λάδι (όπως και τα σύκα) απαγορευόταν να εξαχθεί.

Ισης αξίας µε χρυσό

όµως στο Πανεπιστήµιο κράτησαν τον κορµό, ίσως µε την ελπίδα πως κάπο-τε βλαστήσει. Απ’ ό,τι φαίνεται, όµως, για τη λαϊκή φαντασία που τρέφεται µε θρύλους, το θαύµα έγινε εκεί στις ξεχασµένες ρίζες της ελιάς του Πλά-τωνα, απ’ όπου πέταξαν παραφυάδες µε αποτέλεσµα να µεγαλώσουν 3-4 νέα δεντράκια πλάι στις ρίζες και στα µισοθαµµένα υπολείµµατα του αρχικού κορµού που είχαν αφεθεί πίσω.

…και η κατάντια του νεοέλληνα

Ολα αυτά µέχρι πριν από µερικές εβδοµάδες που κάποιοι αποφάσισαν να αποσπάσουν αυτόν τον κορµό για καυσόξυλα. Μπορεί να ήταν άστεγοι, µπορεί να ήταν ηµεδαποί ή αλλοδαποί, δεν µας ενδιαφέρει. Εξάλλου, το ιερό δεν κάνει διάκριση και προφανώς στη σηµερινή εποχή οι κραυγές του βρί-σκουν εξίσου κουφά αφτιά παντού. Θα µπορούσαµε να πούµε πως κάτι ήξεραν για την ανθρώπινη κατάσταση οι παλαιοί Αθηναίοι και αποφάσιζαν -για τους εαυτούς τους- τόσο σκλη-ρούς νόµους. Τώρα ούτε παλιοί Αθη-ναίοι υπάρχουν ούτε νόµοι ούτε τα αποµεινάρια της ελιάς του Πλάτωνα. Το µόνο που µένει είναι να ελπίζουµε η θεά να κάνει ένα νέο θαύµα, όπως τότε στον ιερό βράχο, και µέσα από τις κατεστραµµένες ψυχές που καπνίζουν να ανθίσει ένα νέο βλαστάρι. Ο θρύ-λος ίσως πει πως ήταν µια Μορία που νίκησε τη µωρία…

Who is WhoΟ Χρήστος -Πανδίων- Πανόπουλος γεννήθηκε και µεγάλωσε στην Αθήνα. Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 αναπτύσσει ακτιβιστική δράση σε θέµατα που άπτονται της ελληνικής παράδοσης. Είναι ιδρυτικό µέλος της Λατρευτικής Κοινότητας «Λάβρυς», ενώ κατά καιρούς αρθρογραφεί και δίνει διαλέξεις για σχετικά θέµατα. Επισκεφθείτε το προσωπικό του blog στο http://megaseniautos.blogspot.gr.

Οι Αθηναίοι είχαν σε τόση εκτίµηση όλες τις

Μορίες, που µε νόµο αποφάσισαν πως τα ιερά δέντρα ανήκαν

στην πόλη, ακόµα και αυτά που βρίσκονταν σε ιδιόκτητα κτήµατα

Ο κορµός της ελιάς του Πλάτωνα που

φυλάσσεται σήµερα στο Γεωπονικό

Πανεπιστήµιο Αθηνών.

φαινομενα

36


Ο χειμώνας έρχεται…Εχοντας διαβάσει κανείς το άρθρο που προηγήθηκε για τις ιερές ελιές της αρχαίας Αθήνας και βλέποντας τη συγκεκριμένη εικόνα του Παρθενώνα με την μπόρα να πλησιάζει, δεν έχει παρά να ψελλίσει τη χαρακτηριστική ατάκα της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς «Game of Thrones». Ο χειμώνας φαίνεται πως ήρθε, λοιπόν, αλλοιώνοντας μέσα στους αιώνες τις μνήμες μας, τις αξίες μας και την αυθεντική μας παράδοση…


φαινοµενα


φαινοµενα

38


Πατέρα του σηµερινού υπνωτισµού και της κατ’ επέκτασιν Παραψυχολογί-ας, πρέπει να αναγνωρίσω

τον ιατρόν Φραντ Μεσµέρ, ο οποίος πα-ρουσιάσθη στο Παρίσι το 1777 και ήρχισε να χρησιµοποιή το φαινόµενον αυτό για θεραπευτικούς σκοπούς.

∆εν πρέπει όµως να παραγνωρίσωµεν το γεγονός ότι υπήρξαν και πρόδροµοι της εµφανίσεως του Μεσµέρ. Αυτοί ήσαν οι φιλόσοφοι και φυσικοί της Αναγεννήσεως, όπως λ.χ. ο Παράκελσος, ο Ποµπονάτιος κ.λπ. Αυτοί είχον διακηρύξει ότι υπήρχεν ένα ζωικόν ρευστόν και ότι δι’ αυτού προ-

σεπάθησαν να εξηγήσουν ένα πλήθος µυστη-

ριωδών φαινο-µένων. Κατά

τον Παρά-κελσον,

ο όποιος έζησε κατά τον 15ον µ.Χ. αιώνα, το Σύµπαν είναι γεµάτο από το µαγνητικόν αυτό ρευστόν το οποίον είναι δυνατόν να επηρεάζη το ανθρώπινον σώµα καθώς και κάθε ζωντανήν ύπαρξιν και ότι, µέσω του ζωικού αυτού ρευστού, αι ψυχαί των ανθρώπων δύνανται να αλληλοεπηρεά-ζωνται.

Υστερα από λίγα χρόνια -τον 17ον µ.Χ. αιώνα- ένας Ιησουίτης από τη Βιέννη, ο Α. Κίρχερ, ήρχισε να µελετά πιο συστηµατικά τα φαινόµενα του υπνωτισµού, έγραψε δε µάλιστα και πολύ ενδιαφέροντα έργα.

Η γέννηση του µαγνητισµού Αργότερα, και πάλιν στη Βιέννη, ένας καθηγητής της Ιατρικής, ο δρ Hell, χρησι-µοποιεί «µαγνήτας» διά να θεραπεύη. Τα

αποτελέσµατα ήσαν αρκετά ενθαρρυντικά και αυτά κάµουν τον µαθητήν του Αντώ-νιον Μεσµέρ, ο οποίος είχεν επηρεασθή από τας θεωρίας του Παρακέλσου και του Κίρχερ περί της υπάρξεως παγκο-σµίου µαγνητικού ρευστού, να πειραµα-τισθή επί ασθενών, χρησιµοποιώντας τα ίδια του τα χέρια αντί των µαγνητών. ∆ιά να «εξέρχεται» µάλιστα από τα δάκτυλά του το µαγνητικό αυτό ρευστόν, «κάµει ορισµένες κινήσεις». Αλλά τότε ό πάσχων αποκοιµάται! Και το σπουδαιότερον ήτο ότι όταν ξυπνούσε ένοιωθε καλύτερα. Ο

µεθοδοι για την επιτευξη τους

µαγνητισµος - υπνωτισµοςΗ στήλη Retro Corner επιστρέφει αυτή την εβδοµάδα παρουσιάζοντας ένα κείµενο ενός λαµπρού Ελληνα παραψυχολόγου από το 1975. Ο Αντώνιος Πισσάνος αναλύει το ιστορικό της ανάπτυξης των µεθόδων του µαγνητισµού και του υπνωτισµού, τις διενέξεις ερευνητών και επι-στηµόνων, µιλάει για το φαινόµενο της τηλεπάθειας, ενώ παράλληλα κάνει αναφορές και στην Ελλάδα, αναφερόµενος στην κουλτούρα του νεοέλληνα και στο πάγιο αίτηµα (από εποχής Αγγελου Τανάγρα) δηµι-ουργίας µιας έδρας Παραψυχολογίας σε πανεπιστήµιο της χώρας µας.

Του Αντώνιου Πισσάνου


φαινοµενα

υπνωτισµός είχε µόλις βρει τον δρόµον του στην Ευρώπη.

Ο Μεσµέρ αντελήφθη αµέσως την αξίαν της ανακαλύψεώς του.

Πιστεύων ήδη ακράδαντα στο γε-γονός της θεραπείας πασχόντων µε την µέθοδόν του, πηγαίνει στο Παρίσι όπου ο επιστηµονικός κόσµος συγκινείται, αναστατώνεται αλλά και διχάζεται ως προς την προέλευσιν των φαινοµένων.

Αλλοι παραδέχονται την ύπαρ-ξιν του µαγνητισµού, άλλοι λέγουν ότι η ιδέα - η υποβολή κοιµίζει τον άνθρωπον! Ενας Αββάς -ο Ψαριά- επινοεί µέθοδον διά να κοιµίζη τον άνθρωπον µόνον µε «λόγια», δηλαδή µε την υποβολήν. Ο Αγ-γλος Braid πειραµατιζόµενος διαπιστώ-νει ότι η «κόπωσις του οπτικού νεύρου» προκαλεί ύπνον.

Χιλιάδες επιστηµόνων έκτοτε διαπληκτίζονται, κρατώντας επίµονα τις θέσεις των και καθένας τη θεωρία του.

Και όµως και οι τρεις θεωρίες είναι σωστές. ∆υστυχώς, δε, το κακό αυτό συνεχίζεται προς ζηµίαν της επιστήµης. ∆ιότι αι διχογνωµίαι, η προκατάληψις και αι παρωπίδες έδωσαν την ευκαιρίαν στους κατεργαρέους και εκµεταλλευτάς να δηµιουργούν σύγχυσιν και να κάµουν ανενόχλητοι τη δουλίτσα των.

Ως ένας ακόµη ερευνητής, προ-σεπάθησα, χωρίς προκατάληψιν, να µελετώ τα φαινόµενα αυτά και δι-επίστωσα ότι όλες οι θεωρίες ήσαν σωστές, διά την πρόκλησιν υπνώ-σεως. ∆ηλαδή: Οτι το µαγνητικόν ρευστόν υπάρχει. Οτι η υποβολή είναι γεγονός και ότι η κόπωσις οι-

Ο Φραντ Μεσµέρ (1734-1815) υπνωτίζει µια γυναίκα χρησιµοποιώντας κινήσεις των χεριών.

Πρέπει να καταλάβει καλά ο αναγνώστης

του παρόντος ότι κάθε άνθρωπος δεν υπνωτίζεται εύκολα.

Υπάρχουν άτοµα που µπορούν να

υπνωτισθούν εύκολα και άλλα που υπνωτί-

ζονται δύσκολα ή και ελάχιστα΄

φαινομενα

40


ουδήποτε νεύρου των πέντε αισθήσεων φέρει αποτελέσματα.

Επενοήθησαν έκτοτε πολλαί μέθο-δοι υπνώσεως, αλλά εγώ επενόησα τοιαύ-την, πλέον αποτελεσματικήν, συνδυάζων την χρήσιν ζωικού μαγνητισμού, υποβολής και κοπώσεως του οπτικού νεύρου.

Ατέλειωτη ιστορία αγώνων των ερευνητών για να φθάσωμεν στη σημε-ρινή κατάστασι όπου, ευτυχώς, αρχίζει να ανατέλλη ολοκάθαρο το φως της αληθείας και της Επιστήμης της Παραψυχολογίας - σύμφωνα με τον καινούργιο όρο που περι-λαμβάνει τον υπνωτισμό και όλα τα σχετικά φαινόμενα.

Διότι η Επιστήμη αυτή είναι ωφέλιμη, πάρα πολύ ωφέλιμη και δεν πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με προκατάληψι. Η Παραψυχολογία θα γίνη η Επιστήμη των Επιστημών διότι βοηθάει πολλές άλλες επιστήμες.

Μέθοδοι υπνωτισμούΕν πάση περιπτώσει, οι σοφοί επιστή-μονες που ασχολήθηκαν με τα φαινόμενα αυτά επενόησαν διαφόρους μεθόδους διά να προκαλούν ύπνον, όστις έλαβε το επι-στημονικόν όνομα «υπνωτισμός».

Επενοήθησαν ακόμη μέθοδοι «αυ-τοϋπνωτισμού», να υπνωτίζεται δηλαδή κανείς μόνος του, χωρίς την παρέμβασιν ετέρου προσώπου.

Επίσης επενοήθησαν διάφορα βοη-θητικά εργαλεία διά αυτοΰπνωσιν δι’ επη-ρεασμού μίας των πέντε αισθήσεων, αλλά κυρίως της οράσεως.

Αι περισσότεροι των μικροεπινοήσεων αυτών είναι μάλλον βλαβεραί. Απ’ αυτές εξεχωρίσαμε, όμως, την «υαλίνην σφαί-ραν», εντός της όποιας υπάρχει πολύ μι-κρή ηλεκτρική λάμπα. Η συγκέντρωσις του βλέμματος επάνω σ’ αυτή επιφέρει ήρεμον και γλυκύτατον ύπνον, χωρίς διατάραξιν του νευρικού συστήματος.

Η ελληνική Παραψυχολογία και η νοοτροπία του νεοέλληνα

Αγώνες πολλοί και διάφοροι, με οπαδούς και πολεμίους, για να κατορθώσουν σήμερα αι έρευναι αυταί να μπουν σε μεγάλα πανεπιστήμια της υφηλίου. Θα ήτο δε ευχής έργον εάν οι αρμόδιοι απηλλάσσοντο των νοσηρών προκαταλήψεων, τας όποιας εδημιούργησαν· οι εκμεταλλευταί των φαινομένων ή οι ασθενείς τω πνεύ-ματι ή άλλοι ακόμη των οποίων η θέσις θα έπρεπε να ευρίσκεται εις ψυχιατρεία. Οι λογικώς σκεπτόμενοι άνθρωποι πρέπει να εργασθούν για να γίνη και εδώ μία έδρα εις το Πανεπιστήμιό μας.

Αυτό δεν θα σταματήσω να το επαναλαμβάνω διότι τότε θα πήγαινε κάθε κατερ-γάρης στον πάγκο του και δεν θα κατεσυκοφαντούντο τόσον η πραγματική επιστήμη όσον και οι λίγοι πραγματικοί ιδεολόγοι και ερευνηταί.

Διότι, όπως εις την Αρχαίαν Ελλάδα είχε κατορθωθή να τεθή κάποιος φραγμός, έτσι και εδώ θα ήτο δυνατόν να γίνη ένας αυστηρός επιστημονικός έλεγχος, προς πάσαν κατεύθυνσιν, για το καλό της επιστήμης και για την τίμια και ειλικρινή εξυπηρέτησιν των ανθρώπων, οι όποιοι έχουν ανάγκην.

Προς αυτήν την κατεύθυνσιν, είχομεν καταβάλει πολλάς προσπαθείας με την μεσο-λάβησιν των τότε Αστυνομικών Αρχών, αλλά η κηρυχθείσα δικτατορία εσταμάτησεν αυτάς. Είναι ηθικώς και λογικώς απαράδεκτον το να παρουσιάζωνται σήμερον ως αρμόδιοι οι πρώτοι τυχόν αναρμόδιοι. Είναι φοβερό το να παρουσιάζεται ως μύστης ο κάθε ερασιτέχνης και ξένον προς τα θέματα αυτά άτομον ή ο κάθε φαντασιόπληκτος και να μην είναι σε θέσιν οι εκπρόσωποι του Κράτους να ξεχωρίζουν την αλήθειαν ή να μην ξέρουν σε ποιους να απευθύνωνται για να έχουν μια υπεύθυνη γνώμη.

Και έτσι, όπως είπε κάποιος χιουμορίστας Ελλην δημοσιογράφος, εδώ στην Ελ-λάδα καθένας γίνεται ό,τι του αρέσει, εκφράζων δε υπευθύνους γνώμας, γίνεται πιστευτός!

41eλευθεροσ tυποσ

φαινομενα

Τα διάφορα πειράματα του υπνωτι-σμού απέδειξαν ότι οι οργανισμοί των ανθρώπων διαφέρουν εις την δομήν των. Διά τον λόγον δε αυτόν αι αύται μέθοδοι υπνώσεως έχουν διαφορετικά αποτελέσματα σε κάθε άνθρωπον. Γι’ αυτό και εδημιουργήθησαν οι διάφοροι βαθμοί «τεχνητού ύπνου» και γι’ αυτό διαφωνούν οι διάφοροι επιστήμονες με-ταξύ των, μη θέλοντας να καταλάβουν τις διαφορές αυτών των οργανισμών. Καθένας υποστηρίζει τις θέσεις και τις θεωρίες του, ανάλογα με τα πρόσωπα τα οποία είχε κατορθώσει να υπνωτίση.

Εν πάση περιπτώσει, σε ειδικό μου σύγγραμμα εκθέτω όλας τας μεθόδους και τας θεωρίας των διαφόρων πραγ-ματικών ερευνητών και βάσει αυτού ο μη προκατειλημμένος αναγνώστης θα μπορέση να σχηματίση ορθήν γνώμην.

Τα υπνωτιστικά πειράματα, τα με οιονδήποτε τρόπον επιτυγχανόμενα, επρόκειτο να χύσουν άπλετον φως εις το φαινόμενον της υποβολής, το οποίον παίζει τον μέγιστον των ρόλων εις την καθόλου εξέλιξιν της ζωής μας. Διότι η ζωή αρχίζει και τελειώνει με την υπο-βολήν του περιβάλλοντος εις το οποίον γεννιέται, αναπτύσσεται, δημιουργεί ή και καταστρέφει ο άνθρωπος.

Αποσαφηνίσεις για τον υπνωτισμό

Αι έρευναι αυταί και ιδίως τα πει-ράματα του Μεσμέρ έφερον εις την επιφάνειαν την πραγματικότητα ότι ο υπνωτισμός και η υποβολή, ενώ είναι θαυμάσια όπλα διά την καταπολέμησιν των ασθενειών, συνιστούν παραλλήλως

και κίνδυνον διά τον ασθενή, λόγω της άγνοιας των νόμων που διέπουν την δύναμιν της Υποβολής. Η άγνοια αυτή μπορεί πολύ εύκολα να σκο-τώση έναν «ευαίσθητον» ασθενή. Το ίδιο έχομε να πούμε και για την παιδαγωγική όπου κακοί εκ-παιδευτικοί ή δήθεν αυστηροί γο-νείς αποκαλούν τα παιδιά «ηλίθια» ή «τεμπέληδες» κ.λπ.

Επίδειξη υπνωτισμού νεαρής γυναίκας μέσα σε κλουβί άγριωνκαι επίσης υπνωτισμένων ζώων

στις αρχές του 20ού αιώνα.

Το φαινόμενον της τηλεπαθείας όχι μόνον μελετάται από τα σοβαρώτερα Πανεπιστήμια, αλλά και απασχολεί σοβαρώς τα Επιτελεία των διαφόρων κρατών, εξ ων τα μεγαλύτερα διαθέ-τουν μεγάλα κονδύλια διά σχετικάς ερεύνας

Τέλος, επειδή έχει δημιουργηθή μεγάλη σύγχυσις σχετικώς με το φαι-νόμενον «Υπνωτισμός», θεωρώ σκό-πιμον να δώσω εις τους αναγνώστας μου μερικές γενικές λεπτομέρειες, για να ξεκαθαρίσω τη σύγχυσι:

α) Κάθε άνθρωπος μπορεί να υπνω-τίζη. Το νο υπνωτίζη κανείς είναι μια τέχνη που καθένας είναι δυνατόν να εκμάθη, αρκεί να εκπαιδευθή από ει-δικόν παραψυχολόγον, διά τον απλού-στατον λόγον ότι δεν χρειάζεται καμιά υπερ φυσική ή άλλη ειδική δύναμις.

Κάθε τι άλλο που λέγεται ή γράφεται ή διαδίδεται πρέπει να καταλάβετε ότι είναι είτε ψέμα λεγόμενον για κάποιο σκοπό, είτε παχυλή αμάθεια.

β) Πρέπει να καταλάβη καλά ο αναγνώστης του παρόντος ότι κάθε άνθρωπος δεν υπνωτίζεται εύκολα. Υπάρχουν άτομα που μπορούν να υπνωτισθούν εύκολα και άλλα που υπνωτίζονται δύσκολα ή και ελάχιστα. Γι’ αυτό το λόγο, όπως ανέφερα προ-ηγουμένως, οι διάφοροι σοφοί ερευ-νηταί, που ηνάλωσαν την ζωήν των

Τα αποτελέσματα ήσαν αρκετά ενθαρρυντικά και αυτά κάμουν τον μαθητήν του Αντώνιον Μεσμέρ, ο οποίος είχεν επηρεασθή από τας θε-ωρίας του Παρακέλσου και του Κίρχερ περί της υπάρξεως παγκοσμίου μαγνητικού ρευστού, να πειραματισθή επί ασθενών, χρησιμοποιώντας τα ίδια του τα χέρια αντί των μαγνητών

Στα μέσα της δεκαετίας του '50 τα θέματα που σχετίζονταν με τον πνευματισμό τοποθετού-

νταν διεθνώς στην κορυφή τουενδιαφέροντος του κοινού.


φαινομενα

42

πειραματιζόμενοι, καθώρισαν τους βαθ-μούς υπνώσεως. Και τούτο διότι άλλοι υπνωτίζονται ελαφρά, άλλοι βαθύτερα και άλλοι πολύ βαθειά. Σ’ αυτές τις δι-αφορές παίζει ρόλο ο οργανισμός κάθε ανθρώπου.

γ) Ο βαθμός της επιδεκτικότητος απο-δεικνύεται από ένα πείραμα που επενόη-σα προ ετών και το απεκάλεσα «πείραμα έλξεως». Αυτό το πείραμα το ανέλυσα σε

πολλά βιβλία μου και εξήγησα το γιατί επιτυγχάνεται. Η μέθοδος εκείνη ανεγνω-ρίσθη από πολλούς άλλους ερευνητάς Ελληνας και ξένους και αναφέρεται εις τα συγγράμματά των.

Σημείωση: Το άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Αντώνιου Πισσάνου «Ψυχικαί Ερευναι» (εκδ. Πρόοδος, 1975).

Τηλεπάθεια, ένα υπαρκτό φαινόμενοΤο άλλο, επίσης, σπουδαίον φαινό-μενον που ήρχισε και αυτό να επηρεάζη τη ζωή μας είναι αυτό που ονομάζομεν τηλεπάθειαν ή Μεταβίβασιν της Σκέ-ψεως. Το φαινόμενον αυτό, το οποί-ον είχε τόσον αμφισβητηθή από τους επιστήμονας, απεδείχθη σήμερον μία «αναμφισβήτητη πραγματικότης». Το φαινόμενον της τηλεπαθείας όχι μόνον μελετάται από τα σοβαρώτερα Πανεπι-στήμια, αλλά και απασχολεί σοβαρώς τα Επιτελεία των διαφόρων κρατών, εξ ων τα μεγαλύτερα διαθέτουν μεγάλα κονδύλια διά σχετικάς ερεύνας.

Η Τηλεπάθεια υπήρξε το αίτιον της δημιουργίας του επαγγέλματος των Μέντιουμ, τα οποία, είτε το θέ-λομεν είτε δεν το θέλομεν, αποτελούν ένα κοινωνικόν φαινόμενον και μίαν πραγματικότητα.

Τα Μέντιουμ είναι η αχίλλειος πτέρνα της Επιστήμης αλλά και ο ακρογωνιαίος λίθος επάνω εις τον οποίον στηρίζεται αυτή.

Είναι το γεγονός ότι ο υπνωτισμός, η υποβολή κ.λπ. άνοιξαν καινούργιους ορίζοντας στην αείποτε παραπαίουσαν και πάσχουσαν ανθρωπότητα.

Who is WhoΟ Αντώνιος Πισσάνος γεννήθηκε στη Σμύρνη. Απόφοιτος του αγγλικού κολεγίου Μπερκσάιρ, ασχολήθηκε με πειραματικές έρευνες στην Ψυχο-λογία και υπήρξε ο πρώτος που ζήτησε, από το 1932, την αποκατάσταση του Υπνωτισμού στην επιστημονική του θέση και τη δημιουργία επιστήμης της Ψυχο-κοινωνιολογίας. Εγραψε πολλά σχετικά βιβλία, από τα οποία σπουδαιότερα είναι τα «Η Επιστήμη του Υπνωτισμού» (1930), «Φυσι-ογνωμική» (1931), «Μπορείς» (αλλεπάλληλες εκδόσεις από το 1933), «Σύστημα Μαθημάτων Υπνωτισμού» (1934), «Υπάρχει ζωή μετά θάνατον;» (1956). Τιμήθηκε με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορος Ψυχολογίας από το Western University και τον τίτλο του διδάκτορος Ψυχολογίας από το College of Applied Psychology. Απεβίωσε το 1975.

43eλευθεροσ tυποσ

φαινομενα

φαινομενα

44


Στάση σε ένα αρχαίοθησαυροφυλάκιοΟ Al Khazneh αποτελεί έναν από τους πιο εντυπωσιακούς ναούς της αρχαίας πόλης της Πέτρας στην Ιορδανία, ενώ η αρχιτεκτονική του έχει δεχτεί σαφέστατα επιρροές από την κλασική Ελλάδα. Σύμφωνα με το μύθο, το αρχαίο αυτό κατασκεύασμα πήρε την παράλληλη ονομασία «θησαυροφυλάκιο», εξαιτίας του θησαυρού που έκρυψαν Αραβες πειρατές στο δεύτερο επίπεδό του. Στις μέρες μας δέχεται πλήθος τουριστών κάθε χρόνο, αρκετοί από τους οποίους καταφθάνουν με καμήλες που νοικιάζονται από νομάδες βεδουίνους.


φαινοµενα


φαινοµενα

46


φαινοµενα

46


Το φάντασµα της λίµνης

«Ανάµεσα στα Χανιά και το Ρέθυµνο, βρί-σκεται η πανέµορφη φυσική λίµνη του Κουρ-νά, που απλώνεται ανάµεσα σε λόφους και προορισµούς που χαίρεται κάθε τουρίστας που επισκέπτεται την περιοχή.

Σύµφωνα µε το θρύλο, πριν από πολλά χρόνια, στο µέρος όπου τώρα έχει δηµιουρ-γηθεί η λίµνη, υπήρχε ένα γραφικό χωριό µε ανθρώπους που έκαναν έναν αρκετά κολάσι-µο τρόπο ζωής. Σ’ αυτό το χωριό ζούσε και µια όµορφη µακρυµαλλούσα κοπέλα µε τον πατέρα της. Ενα απόγευµα που γύρισαν από τα χωράφια, η κόρη κάθισε να ξαποστάσει στο παράθυρο του φτωχικού σπιτιού τους και άρχισε να χτενίζει τα πλούσια, κατσαρά µαλλιά της.

Ο κουρασµένος πατέρας κοίταζε µαγεµέ-νος την όµορφη κόρη του και χαιρόταν για την τόση αρχοντιά που ανέδυε. Οµως, όπως την κοίταζε, πόθος µεγάλο ξύπνησε µέσα του και όρµησε στην κοπέλα. Λέγεται τότε πως εκείνη, από την απελπισία της, άρχισε να φωνάζει δυ-νατά τα λόγια “Βούλα και Βουλολίµνα κι εγώ στοιχειό στη λίµνα!”. Ξαφνικά ο τόπος σείστη-κε, λες και επιθυµούσε να στηρίξει την όµορφη

κοπέλα. Η Γη άνοιξε και έβγαλε το καταπιε-σµένο µένος της για την απάνθρωπη πράξη του πατέρα, βουλιάζοντας το χωριό µέσα στα υπόγεια νερά της, διαµορφώνοντας τη λίµνη Κουρνά, όπως την ξέρουµε εµείς σήµερα.

Υστερα από τόσα χρόνια, υπάρχουν πολλοί συντοπίτες που έχουν δει την κόρη να κάθεται πάνω στα βράχια της λίµνης και να χτενίζει τα µακριά µαλλιά της λουσµένη στο φως της Σελήνης. Πότε τη βλέπουν να περιποιείται µε προσοχή και επιµέλεια τον εαυτό της και πότε να κλαίει απαρηγόρητη µε το πρόσωπο µέσα στα δυο της χέρια για το κακό που της έτυχε.

Η αλήθεια, πάντως, είναι πως όλοι εµείς, της περιοχής, αντλούµε ελπίδα από αυτόν το θρύλο και πιστεύουµε πως το συγκεκριµένο στοιχειό προστατεύει τους συγχρόνους, κα-θοδηγώντας τους να σκέφτονται πολύ πριν κάνουν την οποιαδήποτε µη κοινωνικά αποδε-κτή πράξη τους, έτσι ώστε να µην επαναληφθεί µια µεγάλη φυσική καταστροφή που οφείλεται στον τρόπο ζωής µας».

Από την κ. Αννα Μ. όπως τα διηγήθηκε

στην Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη.

Κοντά στα σύνορα των Νοµών Χανίων και Ρεθύµνου, η φυσική λίµνη του Κουρνά, σαν άλλο δηµι-ούργηµα ευφάνταστου καλλιτέχνη, στολίζει εδώ και πολλά χρόνια την περιοχή. Το ίδιο συναρπα-στικός είναι και ο θρύλος της, που θέλει το φάντασµα µιας κοπέλας να κάθεται απαρηγόρητο σε ένα βράχο και να κοιτάζει τα νερά της βαθιάς λίµνης…

Της Ειρήνης Φ. Κουτσαύτη, [email protected]

ΕλλαδαΘΡΥΛ ΙΘΡΥΛ Ι

µια

Οσοι αναγνώστες επιθυµούν να µοιραστούν µαζί µας την εµπειρία τους µπορούν να επικοινωνήσουν στο e-mail της συντάκτριας, ekoutsast [email protected].Για όσους το επιθυµούν και το ζητήσουν θα διατηρηθεί η ανωνυµία στο κείµενο.


φαινοµενα47EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

Τα βαµπίρ της ΑνατολήςΣυνηθισµένοι να στρέφουµε το βλέµµα µας προς

τον κινηµατογράφο της ∆ύσης, συχνά αµελούµε να δώσουµε τη δέουσα προσοχή σε αξιόλογες δουλειές

που προέρχονται από την Ανατολή. Τo κινηµατογραφικό έργο του Παρκ Τσαν-Γουκ είναι σίγουρα µια τέτοια περίπτωση. Ο Νοτιοκορεάτης κινηµατογραφιστής έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό µε το αριστουργηµατικό «Oldboy» (2003), µια ταινία εκδίκησης µε έντονες σκηνές λυρικής βίας που του χάρισε το Βραβείο Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών, αλλά και τον καθιέρωσε ως το αντίπαλον δέος εξ Ανατολής του άλλου µεγάλου µετρ της βίας, του Κουέντιν Ταραντίνο.

Το 2009 έµελλε να επιστρέψει µε τη «∆ίψα», µια ταινία τρόµου µε κεντρικό ήρωα ένα βρικόλακα. Πρόκειται για την ιστορία ενός παπά που µεταµορφώνεται σε βαµπίρ. Ο Σανγκ-Xιουν, µη αντέχοντας να βλέπει τους ανθρώπους να πεθαίνουν, συµµε-τέχει ως εθελοντής σε ένα µυστικό ιατρικό πείραµα µε σκοπό να βοηθήσει να βρεθεί το εµβόλιο κατά ενός επικίνδυνου ιού. Το πείραµα, δυστυχώς, δεν εξελίσσεται όπως θα ήθελε, καθώς µολύνεται και πεθαίνει. Επανέρχεται όµως στη ζωή όταν του γίνεται µετάγγιση αίµατος από έναν άγνωστο δότη. Εκεί ξεκινά και ο γολγοθάς του, καθώς αντιλαµβάνεται ότι το αίµα που του έσωσε τη ζωή τον µεταµόρφωσε ουσιαστικά σε βρικόλακα. Εγκλωβισµένος ανάµεσα στην ακατάσχετη δίψα του για ανθρώπινο αίµα και την πίστη του, ο ήρωας προσπα-θεί να επιτύχει την ισορροπία και να βρει τη λύτρωση.

Η ταινία τρόµου του Νοτιοκορεάτη δηµιουργού χαρακτηρί-

ζεται από έντονα οπτικά ερεθίσµατα, στιλιζαρισµένη εικόνα, εξαιρετική φωτογραφία, αλλά και ένα ιδιαίτερα αφαιρετικό και σε ορισµένα σηµεία αφελές σενάριο. Αποτελεί σίγουρα µια διαφορετική πρόταση για όσους αρέσκονται σε ταινίες µε βρικόλακες και επιθυµούν να δουν κάτι άλλο από τις γνώριµες συνταγές του Χόλιγουντ, αλλά και από την τελευταία τάση που θέλει τους βρικόλακες να… λαµπιρίζουν όταν εκτίθενται στον ήλιο.

Πέρα όµως από τη διαφορετική κινηµατογραφική προ-σέγγιση, το µοτίβο στο οποίο βασίζεται το φιλµ είναι κοινό στο δυτικό και τον ανατολικό κινηµατογράφο. Ο βαµπιρισµός αντιµετωπίζεται ως η αφορµή για να εξωτερικεύσει ο σκηνο-θέτης την αιώνια πάλη του ανθρώπου ανάµεσα στο κακό και το καλό, ανάµεσα στην αµαρτία και την εξιλέωση, ανάµεσα στα πάθη και τις αρετές. Και τι πιο δυνατό από το εσωτερι-κό δράµα ενός ιερέα που από πιστός ακόλουθος του Θεού µετατρέπεται παρά τη θέλησή του σε µια αιµοδιψή µηχανή του Σατανά; Η ταινία, παρόλο που δεν θεωρείται από τις καλύτερες του σκηνοθέτη και παρά τη µεγάλη διάρκειά της, αξίζει σίγουρα λίγο από το χρόνο µας.

Who is whoΗ Ράνια Ιωάννου είναι µέλος της Οµάδας Gateway και της Ελ-ληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού (www.metafysiko.gr). Εχει αποφοιτήσει από το τµήµα Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, διαθέ-τοντας µεταπτυχιακές σπουδές στη µετάφραση στο ίδιο πανεπι-στήµιο. (www.metafysiko.org), (www.fantasmagoria.gr)

F…forFantasy

Από τη Ράνια Ιωάννου, [email protected]

Στα δάση του λυκόφωτοςΣυγγραφέας: Γιώργος Μπαλάνος

Εκδόσεις: Locus 7 Τιµή: 37,50 €

Οταν ο στόχος είναι η κορυφή, κανένας δεν έχει µάτια για να δει το βουνό σαν κάτι παραπάνω από έναν απλό δρόµο για το στόχο. Και όµως, η κορυφή, µε όλη τη µε-γαλειώδη αίσθηση της κατάκτησης και µε το θαυµαστό πανόραµα του κόσµου που προσφέρει από εκεί ψηλά, δεν είναι παρά η τελική άκρη της πελώριας και φοβερής µά-ζας του βουνού που απλώνεται από κάτω. Ακόµη και όταν λέµε ότι ο δρόµος προς τις κορυφές αξίζει περισσότερο κι από την κατάκτησή τους -πράγµα που είναι αλή-θεια-, ναι, ακόµη και τότε, αφήνουµε στο περιθώριο της σκέψης µας αυτό το ίδιο το βουνό. Αλλά το βουνό είναι σχεδόν το παν, κάτι πολύ πιο µεγάλο και δυνατό και από το δρόµο και από την κορυφή. Χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε ούτε δρόµος ούτε κορυφή.

Παραφράζοντας τα λόγια του ΙησούΣυγγραφέας: Bart Ehrman

Εκδόσεις: Ενάλιος Τιµή: 16,30 €

Πρόκειται για µια συναρπαστική µελέτη που αναφέρεται στους γραφείς οι οποίοι δηµι-ούργησαν τα ελληνικά χειρόγραφα της Και-νής ∆ιαθήκης, στους λογίους που χρησιµο-ποίησαν αυτές τις χιλιάδες των χειρογράφων για να διαµορφώσουν και να καθιερώσουν τα κείµενα που έκριναν ως πιο έγκυρα και στους µεταφραστές της Καινής ∆ιαθήκης που χρησιµοποιούν τα αποτελέσµατα αυτών των προσπαθειών για να παράγουν τις σύγχρονες µεταφράσεις. Κατά την αρχαιότητα τα σφάλ-µατα των γραφέων ήταν τόσο συχνά, που ο συγγραφέας της «Αποκαλύψεως» επέσειε την αιώνια τιµωρία στην Κόλαση σε οποιον-δήποτε θα προσέθετε ή θα αφαιρούσε λέξεις από το κείµενο.

The history of the DevilΣυγγραφέας: Paul Carus

Εκδόσεις: Dover Τιµή: 13,50 € *

ξε

νο

γλω

σσ

ο

*Η τιµή είναι ενδεικτική από το amazon.com

Ενας εξαιρετικός ερευνητής ακολουθεί τα βή-µατα του… ∆ιαβόλου σε ολόκληρο τον κόσµο σε ένα συναρπαστικό ταξίδι αναζήτησης της µορφής του κακού σε όλες τις παραδόσεις. Στο βιβλίο, που περιλαµβάνει 350 σπάνιες

απεικονίσεις, θα βρείτε όλες τις πληροφορί-ες για τη δαιµονολογία στην αρχαία Αίγυπτο, στον Ινδουισµό, στον Βουδισµό, στον πρώιµο Χριστιανισµό, καθώς επίσης και στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης.

φαινοµενα

48


Bιβλιοθηκη

Η εποχή του ατοµικισµούΣυγγραφέας: Σπύρος Λαβδιώτης

Εκδόσεις: Εσοπτρον Τιµή: 19,35 €

Ασκώντας έντονη κριτική στο µοντέλο της laissez faire οικονοµίας, ο συγγραφέας εξετάζει τις έννοιες της ουδετερότητας του χρήµατος, του µονεταρισµού και του νεο-µερκαντιλισµού, αντιπαραθέτοντας τρεις οικονοµικές κρίσεις: τη σηµερινή κρίση που όλοι βιώνουµε µε δραµατικό τρόπο, τη Με-γάλη Υφεση του ‘30 όπου κατεστραµµένοι επιχειρηµατίες πηδούσαν στο κενό από τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης και την κρίση της Αρχαίας Αθήνας, όπου απε-γνωσµένοι Αθηναίοι εγκατέλειπαν την πόλη τους για να µην πουληθούν σκλάβοι, αφού υποθήκευαν για δάνεια το σώµα τους.

Η ιστορία του τρόµουΣυγγραφέας: Paul Newman

Εκδόσεις: Αρχέτυπο Τιµή: 17 €

Ο Paul Newman αποκαλύπτει πόσο και πώς, µέσα στο χρόνο, τα αντικείµενα των φόβων µας έχουν αλλάξει και µε ποιον τρό-πο διαµορφώνουν τα συναισθήµατά µας.Ξεκινώντας από τον προϊστορικό τρόµο που ενέπνεαν τα προγονικά πνεύµατα και φτάνοντας στα σύγχρονα πλοκάµια της διεθνούς τροµοκρατίας, στους µεταµο-ντέρνους web-surfers και στο τρόµο που σπέρνουν οι απαγωγές από εξωγήινους, το συναρπαστικό αυτό βιβλίο ανατρέχει στη λογοτεχνία, στην ιστορία, στην ψυχολογία και τη φιλοσοφία µε γλαφυρό και εύληπτο τρόπο.

Μια ιστορία του ∆ιαβόλουΣυγγραφέας: Robert Muchembled

Εκδόσεις: Μεταίχµιο Τιµή: 25,70 €

Ολα ξεκινούν το 12ο αιώνα, όταν στην Ευρώπη αποκρυσταλλώνεται η εικόνα του Σατανά µε τη διπλή µορφή του Εωσφό-ρου αλλά και του βδελυρού κτήνους που ελλοχεύει µέσα στα σωθικά του αµαρτω-λού. Στη διάρκεια των αιώνων, ο ∆ιάβολος άλλαξε πολλές φορές όνοµα και ρόλους ανάλογα µε την εποχή, επηρεάζοντας κα-ταλυτικά την ανθρώπινη ιστορία και αφή-νοντας τα ίχνη του ξεκάθαρα στο χώρο της τέχνης.

Πώς να ανησυχούµε λιγότερο για τα χρήµαταΣυγγραφέας: John Armstrong

Η Γωνιά του Ψαγµένου

Μπορούν τα χρήµατα να µας κάνουν ευτυχισµέ-νους; Ο συγγραφέας ανατρέπει αυτές τις προσεγ-γίσεις και ερευνά τη σχέση µας µε τα χρήµατα και το νόηµα που τους δίνουµε. Πώς µας καθορίζει το χρήµα και µε ποιον τρόπο µάς τροµάζει; Μπορεί να αλλάξει τον κόσµο προς το καλύτερο; Πόσα χρήµατα χρειαζόµαστε στην πραγµατικότητα; Με

ανατρεπτικές και χρήσιµες νέες οπτικές, το βιβλίο αυτό θα σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε τα αισθήµατά σας απέναντι στα χρήµατα, µε απώτερο σκοπό να σας επιτρέψει να ανακαλύψετε τι είναι για σας στ’ αλήθεια σηµαντικό στη ζωή.

Εκδόσεις: Πατάκη Τιµή: 10,90 €


φαινοµενα

Bιβλιοθηκη

επειδη καθε προσωπικη εµπειρια ειναι µοναδικη και πολυτιµη

επικοινωνια

Eάν δεν βρίσκετε τον Ελεύθερο Τύπο µε το περιοδικό «Φαινόµενα» στην περιοχή σας, παρακαλούµε ενηµερώστε µας στα τηλέφωνα: 210 8113000 & 210 8113238

φαινοµενα

50


Θέλoυµε να τα λέµε...Τα «Φαινόµενα» επιθυµούν να αναπτύξουν και αυτή τη φορά µια αµφίδροµη επαφή µε τους αναγνώστες τους. Η γνώµη σας, οι συµβουλές σας, αλλά και οι πληροφορίες σας είναι όχι µόνο ευπρόσδεκτες, αλλά µπορούν να αποτελέσουν και αφορµή για την πραγµατοποίηση και παρουσίαση σχετικών ερευνών µέσα από τις σελίδες του περιοδικού.

Γι’ αυτό και σας καλούµε να µας στείλετε εµπειρίες,φωτογραφίες και τυχόν απορίες σας στο [email protected].

Αγαπητά «Φαινόµενα»,

Θα ήθελα να σας θέσω τον ακόλουθο προβληµατισµό µου. Εχω κάνει µια εκτεταµέ-νη µελέτη για ένα παλαιό υδροθεραπευτήριο το οποίο βρίσκεται εγκαταλελειµµένο στη λίµνη της Βουλιαγµένης (νοµός Αττικής).

Από τις φωτογραφίες που σας στέλνω µπο-ρείτε να δείτε το µέγεθος της εγκατάλειψης. Η µελέτη που είχα κάνει σαν σπουδάστρια interior designer ήταν η µετατροπή του σε ένα υπερσύγχρονο κέντρο ίασης καρκινο-παθών.

Εχω απευθύνει τη συγκεκριµένη µου επιστολή σε πολλούς αρµόδιους φο-ρείς. Οµως το αποτέλεσµα ήταν το αναµε-νόµενο σε αυτήν εδώ τη χώρα που λέγεται Ελλάδα.

Πόσο αρνητικά µπορεί να αισθάνεται ένας άνθρωπος σαν εµένα, αλλά και χιλιά-δες άλλους, που βλέπουν τα όνειρά τους όχι µόνο να µην πραγµατοποιούνται, αλλά ούτε καν να είναι σε θέση να ακουστούν; Εσείς λοιπόν ίσως δείξετε κάποιο αληθινό ενδια-φέρον, απλά για να δουν και άλλοι µέσα από τις σελίδες του περιοδικού ένα αληθινό και ανθρώπινο όνειρο.

Ευχαριστώ Ανδροµέδα-Μαρία Σκαφιδάκη

e-mail επικοινωνίας: [email protected]


Μυστήρια

φαινοµενα

FAIN_117

Documents

Transcript of FAIN_117