Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a...

14
J Psychiatr Assoc Thailand Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020 191 Corresponding author: พลิศรา ธรรมโชติ วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2563; 65(2): 191-204 บทคัดย่อ วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในวัยรุ ่นที่มีประสบการณ์ข่มเหงรังแกบนโลกไซเบอร์ วิธีการศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง ศึกษาในนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ 2 และ 3 ในสถานศึกษาสังกัดส�านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร คัดเลือกกลุ ่มตัวอย่าง โดยการสุ่ม 3 โรงเรียน ระดับชั้นละ 2 ห้องเรียน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไป แบบคัดกรองภาวะซึมเศร้า แบบสอบถามเรื่องการกลั่นแกล้งบนโลกไซเบอร์ แบบประเมินความภาคภูมิใจ ในตนเอง แบบวัดความแข็งแกร่งและยืดหยุ ่นของชีวิต และแบบสอบถามความรู ้สึกหลากหลายมิติเกี่ยวกับ ความช่วยเหลือทางสังคม ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างที่มีประสบการณ์ข่มเหงรังแกบนโลกไซเบอร์ จ�านวน 210 ราย มีภาวะซึมเศร้า 76 ราย (ร้อยละ 36.2) พบว่าปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าอย่างมีนัยส�าคัญ ได้แก่ เกรดเฉลี่ย สภาพแวดล้อม โรงเรียน ระดับความภาคภูมิใจในตนเอง ระดับความแข็งแกร่งและยืดหยุ่นของชีวิต และระดับความช่วยเหลือ ทางสังคมทั้งจากครอบครัว เพื่อน และบุคคลพิเศษ โดยเกรดเฉลี่ยต�่าสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้ามากกว่าเกรด เฉลี่ยสูง (p = 0.045) สภาพแวดล้อมภายในโรงเรียนคะแนนต�่าจะสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้ามากขึ้น (spearman r = -0.319) ระดับความภาคภูมิใจในตนเองต�่าสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้ามากกว่าระดับความภาคภูมิใจใน ตนเองสูง (p < 0.001) ระดับความแข็งแกร่งและยืดหยุ่นต�่าสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้ามากกว่าระดับ ความแข็งแกร่งและยืดหยุ ่นสูง (p = 0.002) โดยกลุ ่มตัวอย่างที่มีระดับความแข็งแกร่งและยืดหยุ ่นต�่าทุกคน มีภาวะซึมเศร้า ระดับความช่วยเหลือทางสังคมต�่าจะสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้ามากกว่าระดับความช่วยเหลือ ทางสังคมสูง (p < 0.001) และระดับความช่วยเหลือจากทั้งครอบครัว เพื่อนและบุคคลพิเศษต�่าจะสัมพันธ์ กับภาวะซึมเศร้ามากขึ้น (p = < 0.001, < 0.001, 0.001 ตามล�าดับ) หลังจากควบคุมตัวแปรที่สัมพันธ์กับ ภาวะซึมเศร้าแล้ว พบว่า ปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าอย่างมีนัยส�าคัญ ได้แก่ สภาพแวดล้อมภายใน โรงเรียน ระดับความภาคภูมิใจในตนเอง และระดับความช่วยเหลือจากครอบครัว โดยสภาพแวดล้อมภายใน โรงเรียนต�่า (p = 0.02) ระดับความภาคภูมิใจในตนเองต�่า (p < 0.001) และระดับความช่วยเหลือจาก ครอบครัวต�่ามีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าอย่างมีนัยส�าคัญ (p = 0.048) สรุป ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในวัยรุ ่นที่มีประสบการณ์ถูกข่มเหงรังแกบนโลกไซเบอร์ ได้แก่ สภาพแวดล้อมภายในโรงเรียน ระดับความภาคภูมิใจในตนเอง และระดับความช่วยเหลือจากครอบครัว ค�าส�าคัญ ภาวะซึมเศร้า วัยรุ่น การข่มเหงรังแกบนโลกไซเบอร์ ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในวัยรุ ่น ที่มีประสบการณ์ข่มเหงรังแกบนโลกไซเบอร์ Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying เกวลี ชัยสุวรรณรักษ์*, พลิศรา ธรรมโชติ* Kewalee Chaisuwannarak*, Palisara Thommachot* * ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล * Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University

Transcript of Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a...

Page 1: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020191

บทคดยอ

วตถประสงค เพอศกษาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

วธการศกษา เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบภาคตดขวาง ศกษาในนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ 3

ในสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร คดเลอกกลมตวอยาง

โดยการสม 3 โรงเรยน ระดบชนละ 2 หองเรยน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม ประกอบดวย ขอมลทวไป

แบบคดกรองภาวะซมเศรา แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบนโลกไซเบอร แบบประเมนความภาคภมใจ

ในตนเอง แบบวดความแขงแกรงและยดหยนของชวต และแบบสอบถามความรสกหลากหลายมตเกยวกบ

ความชวยเหลอทางสงคม

ผลการศกษา: กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา

76 ราย (รอยละ 36.2) พบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอม

โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอ

ทางสงคมทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลยต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรด

เฉลยสง (p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman

r = -0.319) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความภาคภมใจใน

ตนเองสง (p < 0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบ

ความแขงแกรงและยดหยนสง (p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าทกคน

มภาวะซมเศรา ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความชวยเหลอ

ทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษต�าจะสมพนธ

กบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001, < 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธกบ

ภาวะซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยนต�า (p = 0.02) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจาก

ครอบครวต�ามความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ (p = 0.048)

สรป ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก

สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว

ค�าส�าคญ ภาวะซมเศรา วยรน การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

Corresponding author: พลศรา ธรรมโชต

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2563; 65(2): 191-204

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรน

ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

Factors Associated with Depression in

Adolescents with Cyberbullying

เกวล ชยสวรรณรกษ*, พลศรา ธรรมโชต*Kewalee Chaisuwannarak*, Palisara Thommachot** ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล* Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 1

บทคดยอ

วตถประสงค เพอศกษาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

วธการศกษา เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบภาคตดขวาง ศกษาในนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ 3

ในสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร คดเลอกกลมตวอยาง

โดยการสม 3 โรงเรยน ระดบชนละ 2 หองเรยน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม ประกอบดวย ขอมลทวไป

แบบคดกรองภาวะซมเศรา แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบนโลกไซเบอร แบบประเมนความภาคภมใจ

ในตนเอง แบบวดความแขงแกรงและยดหยนของชวต และแบบสอบถามความรสกหลากหลายมตเกยวกบ

ความชวยเหลอทางสงคม

ผลการศกษา: กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา

76 ราย (รอยละ 36.2) พบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอม

โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอ

ทางสงคมทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลยต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรด

เฉลยสง (p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman

r = -0.319) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความภาคภมใจใน

ตนเองสง (p < 0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบ

ความแขงแกรงและยดหยนสง (p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าทกคน

มภาวะซมเศรา ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความชวยเหลอ

ทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษต�าจะสมพนธ

กบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001, < 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธกบ

ภาวะซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยนต�า (p = 0.02) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจาก

ครอบครวต�ามความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ (p = 0.048)

สรป ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก

สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว

ค�าส�าคญ ภาวะซมเศรา วยรน การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

Corresponding author: พลศรา ธรรมโชต

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2563; 65(2):

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรน

ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

Factors Associated with Depression in

Adolescents with Cyberbullying

เกวล ชยสวรรณรกษ*, พลศรา ธรรมโชต*Kewalee Chaisuwannarak*, Palisara Thommachot** ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล* Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University

Page 2: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563192

Corresponding author: Palisara Thommachot

J Psychiatr Assoc Thailand 2020; 65(2): 191-204

ABSTRACT

Objective : To study factors associated with depression in adolescents with cyberbullying.

Methods : A cross-sectional descriptive study using a self-report questionnaire consisting of

demographic data, cyberbullying, Children’s depression inventory (CDI), Rosenberg

self- esteem scale-revised version (RSES-Revised), Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item

CD-RISC), and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) was conducted

in 275 students in grade 8 and 9 from 3 schools in Bangkok, Thailand.

Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression

(36.2%). Significant factors associated with depression are GPA, school environment,

self-esteem, resilience, social supports (family, friend and significant others supports. The low

GPA is more related to depression than the high GPA (p = 0.045). The low school environment

scores are more related to depression (spearman r = -0.319). Low self-esteem is associated

with depression more than high self-esteem (p <0.001). Low level of resilience is associated

with depression more than high resilience (p = 0.002). All subjects with low level of resilience

have depression. Low social supports associated with depression more than high social

supports (p <0.001). Low family, friends and significant others supports are more associated

with depression (p = <0.001, <0.001, 0.001 respectively). After adjusting potential confounding

variables affect depression, three factors were significantly associated with depression in

adolescents with cyberbullying were unsafety school environment (p = 0.02), low self-esteem

(p < 0.001) and low family supports (p = 0.048)

Conclusion : Factors associated with depression in adolescents with cyberbullying are school

environment, self-esteem and family support.

Keywords : depression, adolescent, cyberbullying

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25632

Corresponding author: Palisara Thommachot

J Psychiatr Assoc Thailand 2020; 65(2):

ABSTRACT

Objective : To study factors associated with depression in adolescents with cyberbullying.

Methods : A cross-sectional descriptive study using a self-report questionnaire consisting of

demographic data, cyberbullying, Children’s depression inventory (CDI), Rosenberg

self- esteem scale-revised version (RSES-Revised), Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item

CD-RISC), and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) was conducted

in 275 students in grade 8 and 9 from 3 schools in Bangkok, Thailand.

Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression

(36.2%). Significant factors associated with depression are GPA, school environment,

self-esteem, resilience, social supports (family, friend and significant others supports. The low

GPA is more related to depression than the high GPA (p = 0.045). The low school environment

scores are more related to depression (spearman r = -0.319). Low self-esteem is associated

with depression more than high self-esteem (p <0.001). Low level of resilience is associated

with depression more than high resilience (p = 0.002). All subjects with low level of resilience

have depression. Low social supports associated with depression more than high social

supports (p <0.001). Low family, friends and significant others supports are more associated

with depression (p = <0.001, <0.001, 0.001 respectively). After adjusting potential confounding

variables affect depression, three factors were significantly associated with depression in

adolescents with cyberbullying were unsafety school environment (p = 0.02), low self-esteem

(p < 0.001) and low family supports (p = 0.048)

Conclusion : Factors associated with depression in adolescents with cyberbullying are school

environment, self-esteem and family support.

Keywords : depression, adolescent, cyberbullying

Page 3: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020193

บทน�าพฤตกรรมข มเหงรงแกกน คอ พฤตกรรม

ไมพงประสงคทกระท�าตอผอนซ�าๆ เจตนาใหผอนไดรบ

บาดเจบหรอเปนทกข โดยผถกกระท�ามอ�านาจนอยกวา

แบงผทมประสบการณขมเหงรงแกเปน 4 กลม ไดแก

ผถกขมเหงรงแก ผขมเหงรงแกผอน ผททงถกขมเหง

รงแกและรงแกผอน และผทเหนเหตการณ โดยการ

ขมเหงรงแกมหลายรปแบบ ทงทางวาจา รางกายและ

ทางสงคม รปแบบทพบมากทสด คอ การใชค�าพดหยาบ

คายหรอลอเลยน1พฤตกรรมขมเหงรงแกเปนปญหา

ส�าคญทพบไดบอยในเดก ซงสงผลกระทบตออารมณ

จตใจ และปญหาพฤตกรรมเปนอยางมาก

ในปจจบนมการใชสออเลคทรอนกสมากขน

จงท�าใหเกดการรงแกกนรปแบบใหมขน คอ การขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอร (cyberbullying) ซงหมายถง

การกลนแกลง รงแก หรอคกคามโดยเจตนาผานสอ

ดจทลหรอ สอออนไลน เชน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร

และแทบแลต ผทกลนแกลงจะสงขอความหรอรปภาพ

ผาน SMS, กลองขอความ และแอปพลเคชน หรอสงผาน

ออนไลนในโซเชยลมเดย, กระดานสนทนา หรอเกม

ออนไลนทผใชสามารถเปดด มสวนรวมหรอแบงปน

เนอหาได การกลนแกลงลกษณะน มกกระท�าซ�าๆ ไปยง

เหยอหรอผ ทถกกลนแกลง โดยผ รงแกจะเปดเผย

หรอปดบงตวตนกได วธการ คอ สงโพสต หรอแชรขอมล

ดานลบ เปนเทจ หยาบคาย และท�ารายจตใจผอน

บางกรณการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอาจรวมถง

การแชรขอมลสวนตวของผอนโดยมเจตนาเพอทจะ

ท�าใหเจาตวอบอาย หรอท�าลายชอเสยง2 จากการ ศกษา

ความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร จ�านวน

3,667 ราย พบวา กลมททงถกขมเหงรงแกและรงแก

ผอนพบมากถงรอยละ 35.3 กล มทถกขมเหงรงแก

รอยละ 7.7 กลมทขมเหงรงแกผอนรอยละ 5.2 และผท

เหนเหตการณ รอยละ 13 และรปแบบการรงแกทพบ

มากทสด ไดแก การลอเลยน ตงฉายา การเพกเฉย

ไมใสใจ และการดหมนเหยยดหยาม ตามล�าดบ3

จากการส�ารวจการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2560 โดยส�านกงานสถต

แหงชาต พบวา ประชากรในกรงเทพมหานครใช

คอมพวเตอร รอยละ 49.2 ใชอนเทอรเนต รอยละ 74.5

และใชโทรศพทมอถอ รอยละ 93.5 ซงมอตราสวนสง

กวาภาคอนๆ ในประเทศไทย สวนกลมอายทมการใช

คอมพวเตอรมากทสด คอ กลมอาย 11-14 ป รอยละ

90.9และกลมอายทมการใชอนเทอรเนตมากทสด คอ

กลมอาย 15-19 ป รอยละ 95.64 กลาวไดวากลมวยรน

เปนกล มทมการใชสออเลคทรอนกสมากทสด ซง

สอดคลองกบงานวจยทผานมามการส�ารวจความชกของ

พฤตกรรมการรงแกบนโลกไซเบอร ในกลมนกเรยน

มธยมศกษาและอาชวศกษาในกรงเทพมหานคร จ�านวน

1,200 ราย พบวารอยละ 52.4 เคยมประสบการณ

ถกขมเหงรงแกทางออนไลน และรอยละ 46.8 มอาย

อยในชวง 14-16 ป5

การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมผลกระทบ

ตอเดก ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม

เชน อารมณซมเศรา วตกกงวล ความคดฆาตวตาย

ความภาคภมใจตอตนเองลดลง ผลการเรยนลดลง

ไมอยากไปโรงเรยน ปญหาพฤตกรรมรนแรง การใช

สารเสพตดและมพฤตกรรมเสยงทางเพศ ทงยงสงผลให

มอาการทางจตในวยผ ใหญได โดยผลกระทบทพบ

มากทสด คอ ภาวะซมเศร า นอกจากน ย งพบ

วาการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรสงผลใหเกดภาวะ

ซมเศรามากกวาและมความรนแรงของภาวะซมเศรา

มากกวาการขมเหงรงแกรปแบบอนๆ ดวย6,7,8,9

สวนปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในเดก

ทมพฤตกรรมขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร มปจจย

หลากหลายทงปจจยจากตวบคคล ครอบครว เพอน และ

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 3

บทน�าพฤตกรรมข มเหงรงแกกน คอ พฤตกรรม

ไมพงประสงคทกระท�าตอผอนซ�าๆ เจตนาใหผอนไดรบ

บาดเจบหรอเปนทกข โดยผถกกระท�ามอ�านาจนอยกวา

แบงผทมประสบการณขมเหงรงแกเปน 4 กลม ไดแก

ผถกขมเหงรงแก ผขมเหงรงแกผอน ผททงถกขมเหง

รงแกและรงแกผอน และผทเหนเหตการณ โดยการ

ขมเหงรงแกมหลายรปแบบ ทงทางวาจา รางกายและ

ทางสงคม รปแบบทพบมากทสด คอ การใชค�าพดหยาบ

คายหรอลอเลยน1พฤตกรรมขมเหงรงแกเปนปญหา

ส�าคญทพบไดบอยในเดก ซงสงผลกระทบตออารมณ

จตใจ และปญหาพฤตกรรมเปนอยางมาก

ในปจจบนมการใชสออเลคทรอนกสมากขน

จงท�าใหเกดการรงแกกนรปแบบใหมขน คอ การขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอร (cyberbullying) ซงหมายถง

การกลนแกลง รงแก หรอคกคามโดยเจตนาผานสอ

ดจทลหรอ สอออนไลน เชน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร

และแทบแลต ผทกลนแกลงจะสงขอความหรอรปภาพ

ผาน SMS, กลองขอความ และแอปพลเคชน หรอสงผาน

ออนไลนในโซเชยลมเดย, กระดานสนทนา หรอเกม

ออนไลนทผใชสามารถเปดด มสวนรวมหรอแบงปน

เนอหาได การกลนแกลงลกษณะน มกกระท�าซ�าๆ ไปยง

เหยอหรอผ ทถกกลนแกลง โดยผ รงแกจะเปดเผย

หรอปดบงตวตนกได วธการ คอ สงโพสต หรอแชรขอมล

ดานลบ เปนเทจ หยาบคาย และท�ารายจตใจผอน

บางกรณการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอาจรวมถง

การแชรขอมลสวนตวของผอนโดยมเจตนาเพอทจะ

ท�าใหเจาตวอบอาย หรอท�าลายชอเสยง2 จากการ ศกษา

ความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร จ�านวน

3,667 ราย พบวา กลมททงถกขมเหงรงแกและรงแก

ผอนพบมากถงรอยละ 35.3 กล มทถกขมเหงรงแก

รอยละ 7.7 กลมทขมเหงรงแกผอนรอยละ 5.2 และผท

เหนเหตการณ รอยละ 13 และรปแบบการรงแกทพบ

มากทสด ไดแก การลอเลยน ตงฉายา, การเพกเฉย

ไมใสใจ และการดหมนเหยยดหยาม ตามล�าดบ3

จากการส�ารวจการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2560 โดยส�านกงานสถต

แหงชาต พบวา ประชากรในกรงเทพมหานครใช

คอมพวเตอร รอยละ 49.2 ใชอนเทอรเนต รอยละ 74.5

และใชโทรศพทมอถอ รอยละ 93.5 ซงมอตราสวนสง

กวาภาคอนๆ ในประเทศไทย สวนกลมอายทมการใช

คอมพวเตอรมากทสด คอ กลมอาย 11-14 ป รอยละ

90.9และกลมอายทมการใชอนเทอรเนตมากทสด คอ

กลมอาย 15-19 ป รอยละ 95.64 กลาวไดวากลมวยรน

เปนกล มทมการใชสออเลคทรอนกสมากทสด ซง

สอดคลองกบงานวจยทผานมามการส�ารวจความชกของ

พฤตกรรมการรงแกบนโลกไซเบอร ในกลมนกเรยน

มธยมศกษาและอาชวศกษาในกรงเทพมหานคร จ�านวน

1,200 ราย พบวารอยละ 52.4 เคยมประสบการณ

ถกขมเหงรงแกทางออนไลน และรอยละ 46.8 มอาย

อยในชวง 14-16 ป5

การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมผลกระทบ

ตอเดก ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม

เชน อารมณซมเศรา วตกกงวล ความคดฆาตวตาย

ความภาคภมใจตอตนเองลดลง ผลการเรยนลดลง

ไมอยากไปโรงเรยน ปญหาพฤตกรรมรนแรง การใช

สารเสพตดและมพฤตกรรมเสยงทางเพศ ทงยงสงผลให

มอาการทางจตในวยผ ใหญได โดยผลกระทบทพบ

มากทสด คอ ภาวะซมเศร า นอกจากน ย งพบ

วาการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรสงผลใหเกดภาวะ

ซมเศรามากกวาและมความรนแรงของภาวะซมเศรา

มากกวาการขมเหงรงแกรปแบบอนๆ ดวย6,7,8,9

สวนปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในเดก

ทมพฤตกรรมขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร มปจจย

หลากหลายทงปจจยจากตวบคคล ครอบครว เพอน และ

Page 4: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563194

สงคม เชน ความภาคภมใจในตนเอง10,11 ความแขงแกรง

และความยดหยน12,13 การไดรบความชวยเหลอจาก

บคคลรอบขาง ความผกพนในครอบครวและเพอน14-16

และสถาพแวดลอมในโรงเรยน17 เปนตน ซงการศกษา

ในสวนนยงไมแพรหลายนกทงในไทยและตางประเทศ

จากการศกษาทผานมาทงตางประเทศและใน

ประเทศไทย มการศกษาความชก รปแบบการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอร ปจจยทางจตเวชทมความสมพนธ

กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร แตในประเทศไทยยง

ไมมการศกษาปจจยทมความสมพนธเจาะจงกบภาวะ

ซมเศรา ซงเปนผลกระทบจากการขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอรมากทสด ผวจยจงท�างานวจยนขนเพอศกษา

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทม

ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เพอน�าไป

ขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรมขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรตอไป

วธการศกษาประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรท ศ กษา คอ นก เรยนระดบช น

มธยมศกษาปท 2 และ 3 ในสถานศกษาสงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร

ปการศกษา 2562 ผวจยค�านวณขนาดกลมตวอยางได

ทงหมด 225 ราย โดยค�านวณจากสตรของ Cochran

ดงน

p = สดสวนของกลมผทขมเหงรงแกผอนบนโลก

ไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษา = 0.3

Z= 1.96 (ทระดบความเชอมนเทากบ 98%)

d = สดสวนความคาดเคลอนยอมรบได = 0.06

α = 0.05

ผวจยไดคดเลอกกลมตวอยาง โดยวธการสม

แบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) ดงน

1. คดเลอกโรงเรยนโดยวธการสมตวอยางแบบ

แบงชน (stratified random sampling) โดยแบงโรงเรยน

ระดบชนมธยมศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาในกรงเทพมหานคร เปน 3 กล ม คอ

กลมโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง (1 -1,499 ราย)

กลมโรงเรยนขนาดใหญ (1,500-2,499 ราย) และ

กล มโรงเรยนขนาดใหญพเศษ (2,500 รายขนไป)

โดยสมกลมละ 1 โรงเรยน

2. คดเลอกกลมตวอยางของแตละโรงเรยน

โดยวธสมอยางงาย (simple random sampling) โดย

ใชวธการจบสลากหองเรยนมา 2 หองเรยนในแตละ

ระดบชนของมธยมศกษาปท 2-3

เนองดวยจ�านวนนกเรยนตอหองเรยนในแตละ

โรงเรยนมจ�านวนแตกตางกน จงท�าใหจ�านวนกลม

ตวอยางมากขนเพอใหสามารถสมจ�านวนหองเรยนได

เทากนทกโรงเรยน โดยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยน

ทงหมด 430 ชด ผวจยไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด

คดเปนรอยละ 86.98

เครองทใชในการศกษา

ผ เขารวมวจยไดรบแบบสอบถามทอาจารย

แจกให โดยผเขารวมวจยและผปกครองเปนผยนยอม

ตอบขอมลหลงจากไดอานเอกสารชแจงดวยตนเอง

แบบสอบถามทงหมดผเขารวมวจยจะเปนผกรอกดวย

ตนเอง โดยแบบสอบถามแบงเปน 6 สวน จ�านวน 89 ขอ

ดงตอไปน

สวนท 1 ขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบ

ชนทศกษา เกรดเฉลย (GPA) สถานภาพปจจบนของ

บดามารดา บคคลทอาศยอยบานเดยวกบผเขารวมวจย

และเศรษฐานะของครอบครว จ�านวน 7 ขอ

สวนท 2 แบบคดกรองภาวะซมเศรา ใชแบบ

คดกรอง children’s depression inventory ฉบบ

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25634

สงคม เชน ความภาคภมใจในตนเอง10,11 ความแขงแกรง

และความยดหยน12,13 การไดรบความชวยเหลอจาก

บคคลรอบขาง ความผกพนในครอบครวและเพอน14-16

และสถาพแวดลอมในโรงเรยน17 เปนตน ซงการศกษา

ในสวนนยงไมแพรหลายนกทงในไทยและตางประเทศ

จากการศกษาทผานมาทงตางประเทศและใน

ประเทศไทย มการศกษาความชก รปแบบการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอร ปจจยทางจตเวชทมความสมพนธ

กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร แตในประเทศไทยยง

ไมมการศกษาปจจยทมความสมพนธเจาะจงกบภาวะ

ซมเศรา ซงเปนผลกระทบจากการขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอรมากทสด ผวจยจงท�างานวจยนขนเพอศกษา

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทม

ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เพอน�าไป

ขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรมขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรตอไป

วธการศกษาประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรท ศ กษา คอ นก เรยนระดบช น

มธยมศกษาปท 2 และ 3 ในสถานศกษาสงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร

ปการศกษา 2562 ผวจยค�านวณขนาดกลมตวอยางได

ทงหมด 225 ราย โดยค�านวณจากสตรของ Cochran

ดงน

p = สดสวนของกลมผทขมเหงรงแกผอนบนโลก

ไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษา = 0.3

Z= 1.96 (ทระดบความเชอมนเทากบ 98%)

d = สดสวนความคาดเคลอนยอมรบได = 0.06

α = 0.05

ผวจยไดคดเลอกกลมตวอยาง โดยวธการสม

แบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) ดงน

1. คดเลอกโรงเรยนโดยวธการสมตวอยางแบบ

แบงชน (stratified random sampling) โดยแบงโรงเรยน

ระดบชนมธยมศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาในกรงเทพมหานคร เปน 3 กล ม คอ

กลมโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง (1 -1,499 ราย)

กลมโรงเรยนขนาดใหญ (1,500-2,499 ราย) และ

กล มโรงเรยนขนาดใหญพเศษ (2,500 รายขนไป)

โดยสมกลมละ 1 โรงเรยน

2. คดเลอกกลมตวอยางของแตละโรงเรยน

โดยวธสมอยางงาย (simple random sampling) โดย

ใชวธการจบสลากหองเรยนมา 2 หองเรยนในแตละ

ระดบชนของมธยมศกษาปท 2-3

เนองดวยจ�านวนนกเรยนตอหองเรยนในแตละ

โรงเรยนมจ�านวนแตกตางกน จงท�าใหจ�านวนกลม

ตวอยางมากขนเพอใหสามารถสมจ�านวนหองเรยนได

เทากนทกโรงเรยน โดยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยน

ทงหมด 430 ชด ผวจยไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด

คดเปนรอยละ 86.98

เครองทใชในการศกษา

ผ เขารวมวจยไดรบแบบสอบถามทอาจารย

แจกให โดยผเขารวมวจยและผปกครองเปนผยนยอม

ตอบขอมลหลงจากไดอานเอกสารชแจงดวยตนเอง

แบบสอบถามทงหมดผเขารวมวจยจะเปนผกรอกดวย

ตนเอง โดยแบบสอบถามแบงเปน 6 สวน จ�านวน 89 ขอ

ดงตอไปน

สวนท 1 ขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบ

ชนทศกษา เกรดเฉลย (GPA) สถานภาพปจจบนของ

บดามารดา บคคลทอาศยอยบานเดยวกบผเขารวมวจย

และเศรษฐานะของครอบครว จ�านวน 7 ขอ

สวนท 2 แบบคดกรองภาวะซมเศรา ใชแบบ

คดกรอง children’s depression inventory ฉบบ

Page 5: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020195

ภาษาไทย18 พฒนาโดย ศ.พญ.อมาพร ตรงคสมบต เปน

แบบคดกรอง เพอบอกความรนแรงของภาวะซมเศรา

ใน 2 สปดาหทผานมา ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน

27 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

3 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก โดยงานวจย

นใชจดตดทางระบาดวทยาท 21 คะแนน มคาความไว

รอยละ 78.9 คาความเทยงตรงรอยละ 100

สวนท 3 แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบน

โลกไซเบอร (cyberbullying) ฉบบภาษาไทย3 พฒนา

โดย Dr. Andre Sourander และรศ.นพ.ชาญวทย

พรนพดล เพอคดกรองการมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร โดยผวจยคดเลอกค�าถามบางสวนจาก

แบบสอบถามเรอง การกลนแกลงบนโลกไซเบอร

(cyberbullying) จ�านวน 16 ขอ แบงเปนขอค�าถามกลม

ทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร 8 ขอ โดยหากผเขารวม

วจยตอบวามการถกขมเหงรงแกรปแบบใดรปแบบหนง

เพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอร และขอค�าถามกลมทขมเหงรงแกผอนบนโลก

ไซเบอร 8 ขอ โดยหากตอบวามการขมเหงรงแกผอน

รปแบบใดรปแบบหนงเพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมท

ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร สวนผเขารวมวจย

ทตอบวาม ทงขอค�าถามในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอรและกลมขมเหงรงแกผอน จะจดอยกลมทเคย

ทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร ขอค�าถาม

เกยวกบสภาพแวดลอมในโรงเรยน 5 ขอ ไดแก รสก

ปลอดภยเมออยทโรงเรยน รสกมความสขสนกสนาน

เมออยทโรงเรยน คณครเอาใจใส คณครพยายามหยด

การกลนแกลง และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลง

หากคะแนนสภาพแวดลอมในโรงเรยนมากถอวา

สภาพแวดลอมในโรงเรยนดกวาคะแนนนอย และ

เพมเตมขอค�าถามบางสวนโดยผ วจยจดท�าขนเอง

เกยวกบความตอเนองในการรงแกและระยะเวลา

ความชวยเหลอ จ�านวน 2 ขอ รวมทงหมด 23 ขอ

สวนท 4 แบบประเมนความภาคภมใจในตนเอง

ใชแบบประเมน Rosenberg self- esteem scale-

revised version (RSES-Revised) ฉบบภาษาไทย23

พฒนาโดย ศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวดความภาค

ภมใจในตนเอง ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 10 ขอ

ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

4 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ใหคะแนน

0-3 คะแนน คะแนนรวม 0-30 คะแนน โดยคะแนนรวม

< 15 ประเมนวามความภาคภมใจในตนเองต�า มคา

ความเชอมนเทากบ 0.84

สวนท 5 แบบวดความแขงแกรงและยดหยน

ของช วต ใช แบบสอบถาม Connor-Davidson

Resilience Scale (10-Item CD-RISC) ฉบบภาษาไทย24

พฒนาโดย รศ. ดร. นพพร วองสรมาศ เพอวดความ

แขงแกรงและยดหยนของชวต ประกอบดวยขอค�าถาม

จ�านวน 10 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวน

ประมาณคา 5 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก

ใหคะแนน 0-4 คะแนน คะแนนรวม 0-40 คะแนน โดย

คะแนนรวม ≤ 9 คะแนน ประเมนวามความแขงแกรง

และยดหยนของชวตต�า มคาความเชอมนเทากบ 0.86

สวนท 6 แบบสอบถามความรสกหลากหลายมต

เกยวกบความชวยเหลอทางสงคม ใชแบบสอบถาม

Multidimensional Scale of Perceived Social Support

(MSPSS) ฉบบภาษาไทย25 พฒนาโดย ศ.พญ.ณหทย

วงศปการนย และศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวด

ความชวยเหลอทางสงคม ประกอบดวยขอค�าถาม

จ�านวน 12 ขอ โดยแบงเปนความชวยเหลอจาก

ครอบครว ความชวยเหลอจากเพอน ความชวยเหลอจาก

บคคลพเศษ (บคคลทนอกเหนอจากครอบครวและ

เพอน) ส วนละ 4 ข อ ลกษณะค�าตอบเปนแบบ

มาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง

1 ตวเลอก ใหคะแนน 1-7 คะแนน คะแนนในสวน

ความชวยเหลอทางสงคม คดโดยคะแนนรวม/12 และ

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 5

ภาษาไทย18 พฒนาโดย ศ.พญ.อมาพร ตรงคสมบต เปน

แบบคดกรอง เพอบอกความรนแรงของภาวะซมเศรา

ใน 2 สปดาหทผานมา ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน

27 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

3 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก โดยงานวจย

นใชจดตดทางระบาดวทยาท 21 คะแนน มคาความไว

รอยละ 78.9 คาความเทยงตรงรอยละ 100

สวนท 3 แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบน

โลกไซเบอร (cyberbullying) ฉบบภาษาไทย3 พฒนา

โดย Dr. Andre Sourander และรศ.นพ.ชาญวทย

พรนพดล เพอคดกรองการมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร โดยผวจยคดเลอกค�าถามบางสวนจาก

แบบสอบถามเรอง การกลนแกลงบนโลกไซเบอร

(cyberbullying) จ�านวน 16 ขอ แบงเปนขอค�าถามกลม

ทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร 8 ขอ โดยหากผเขารวม

วจยตอบวามการถกขมเหงรงแกรปแบบใดรปแบบหนง

เพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอร และขอค�าถามกลมทขมเหงรงแกผอนบนโลก

ไซเบอร 8 ขอ โดยหากตอบวามการขมเหงรงแกผอน

รปแบบใดรปแบบหนงเพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมท

ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร สวนผเขารวมวจย

ทตอบวาม ทงขอค�าถามในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอรและกลมขมเหงรงแกผอน จะจดอยกลมทเคย

ทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร ขอค�าถาม

เกยวกบสภาพแวดลอมในโรงเรยน 5 ขอ ไดแก รสก

ปลอดภยเมออยทโรงเรยน รสกมความสขสนกสนาน

เมออยทโรงเรยน คณครเอาใจใส คณครพยายามหยด

การกลนแกลง และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลง

หากคะแนนสภาพแวดลอมในโรงเรยนมากถอวา

สภาพแวดลอมในโรงเรยนดกวาคะแนนนอย และ

เพมเตมขอค�าถามบางสวนโดยผ วจยจดท�าขนเอง

เกยวกบความตอเนองในการรงแกและระยะเวลา

ความชวยเหลอ จ�านวน 2 ขอ รวมทงหมด 23 ขอ

สวนท 4 แบบประเมนความภาคภมใจในตนเอง

ใชแบบประเมน Rosenberg self- esteem scale-

revised version (RSES-Revised) ฉบบภาษาไทย23

พฒนาโดย ศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวดความภาค

ภมใจในตนเอง ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 10 ขอ

ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

4 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ใหคะแนน

0-3 คะแนน คะแนนรวม 0-30 คะแนน โดยคะแนนรวม

< 15 ประเมนวามความภาคภมใจในตนเองต�า มคา

ความเชอมนเทากบ 0.84

สวนท 5 แบบวดความแขงแกรงและยดหยน

ของช วต ใช แบบสอบถาม Connor-Davidson

Resilience Scale (10-Item CD-RISC) ฉบบภาษาไทย24

พฒนาโดย รศ. ดร. นพพร วองสรมาศ เพอวดความ

แขงแกรงและยดหยนของชวต ประกอบดวยขอค�าถาม

จ�านวน 10 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวน

ประมาณคา 5 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก

ใหคะแนน 0-4 คะแนน คะแนนรวม 0-40 คะแนน โดย

คะแนนรวม ≤ 9 คะแนน ประเมนวามความแขงแกรง

และยดหยนของชวตต�า มคาความเชอมนเทากบ 0.86

สวนท 6 แบบสอบถามความรสกหลากหลายมต เกยวกบความชวยเหลอทางสงคม ใชแบบสอบถาม

Multidimensional Scale of Perceived Social Support

(MSPSS) ฉบบภาษาไทย25 พฒนาโดย ศ.พญ.ณหทย

วงศปการนย และศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวด ความชวยเหลอทางสงคม ประกอบดวยขอค�าถาม จ�านวน 12 ขอ โดยแบงเปนความชวยเหลอจาก ครอบครว ความชวยเหลอจากเพอน ความชวยเหลอจาก บคคลพเศษ (บคคลทนอกเหนอจากครอบครวและ เพ อน) ส วนละ 4 ข อ ล กษณะค�าตอบเปนแบบ มาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง

1 ตวเลอก ใหคะแนน 1-7 คะแนน คะแนนในสวน ความชวยเหลอทางสงคม คดโดยคะแนนรวม/12 และ

Page 6: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563196

คะแนนในสวนความชวยเหลอจากครอบครว ความชวย

เหลอจากเพอน ความชวยเหลอจากบคคลพเศษ คดโดย

คะแนนรวมในแตละสวน/4 โดยคะแนน 1-2.9 คะแนน

ประเมนวาระดบความชวยเหลอต�า คะแนน 3-5 คะแนน

ประเมนวาระดบความชวยเหลอปานกลาง คะแนน 5.1-

7 คะแนน ประเมนวาระดบความชวยเหลอสง โดยระดบ

ความชวยเหลอจากสงคมมคาความเชอมนเทากบ 0.92

ระดบความชวยเหลอจากครอบครวมคาความเชอมน

เทากบ 0.83 ระดบความชวยเหลอจากเพอนมคาความ

เชอมนเทากบ 0.91 และระดบความชวยเหลอจากบคคล

พเศษมคาความเชอมนเทากบ 0.86

การศกษาครงนผานการอนมตจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในมนษย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาล

รามาธบด มหาวทยาลยมหดล เลขรหสวจย 320

การวเคราะหขอมล

ผวจยไดตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

แลวรวบรวมขอมล โดยวเคราะหขอมลจากจ�านวนขอมล

ทไดจรง แบบสอบถามสวนทมขอมลตกหลนมาก จะไม

ไดถกน�ามาวเคราะหด วย วเคราะหข อมลโดยใช

โปรแกรมส�าเรจรป SPSS/PC ซงการวเคราะหขอมลจะ

เลอกเฉพาะขอมลของกลมตวอยางทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร โดยใชสถตเชงพรรณนา

(descriptive statistic) อธบายลกษณะทวไปของกลม

ตวอยาง คดเปนจ�านวน รอยละ คาเฉลย (mean)

และStandard deviation (S.D.) วเคราะหปจจยทม

ความสมพนธกบภาวะซมเศรา โดยใช Chi-square หรอ

Fisher’s exact test และ Spearman’s rho และ

วเคราะหพหปจจยโดยใช Binary logistic regression

ผลการศกษาลกษณะทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ผวจยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยนทงหมด

430 ชด ไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด คดเปนรอยละ

86.98 และมแบบสอบถามทไดขอมลครบถวน จ�านวน

275 ชด คดเปนรอยละ 73.53 ของแบบสอบถามทไดรบ

ทงหมด กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอรมจ�านวน 210 ราย เปนเพศชาย จ�านวน

91 ราย (รอยละ 44) เพศหญง จ�านวน 119 ราย (รอยละ

56) มอายอยในชวง 12-17 ป อายเฉลย 13.92 + 0.785 ป

เกรดเฉลยอยในชวง 3.01-4.00 มากทสด สวนใหญ

รอยละ 57.6 บดามารดาสมรสและอยดวยกน และ

ผเขารวมวจยอยรวมกบบดาและมารดา รอยละ 55.2

โดยครอบครวมเศรษฐานะพอเพยง ร อยละ 73.8

(ตารางท 1)

ขอมลเกยวกบการประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร

ในชวง 6 เดอนทผานมา กลมตวอยางเคยม

ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน

210 ราย (รอยละ 76.4) โดยแบงตามรปแบบการรงแก

พบวา กลมทเคยถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมจ�านวน

39 ราย (รอยละ 18.6) ซงรปแบบการถกรงแกทพบมาก

ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา ถกเพกเฉย ไมสนใจ และ

ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม ตามล�าดบ

กลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร จ�านวน

19 ราย (รอยละ 9.0) ซงรปแบบการรงแกทพบมาก

ไดแก ลอเลยนชอ ตงฉายา เพกเฉย ไมสนใจ และ

น�า รปภาพไปตดต อให ดตลก/วาบหวว /น าอาย

ตามล�าดบ และกลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบน

โลกไซเบอร จ�านวน 152 ราย (รอยละ 72.4) ในกลมท

ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรยงคงถกรงแกอยาง

ตอเนอง จ�านวน 16 ราย (รอยละ 8.4) โดยสวนมากไมได

รบการชวยเหลอใดๆ จ�านวน 93 ราย (รอยละ 61.6)

ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 สปดาห จ�านวน 53 ราย

(รอยละ 35.1) ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 เดอน

จ�านวน 4 ราย (รอยละ 2.6) และไดรบการชวยเหลอ

ภายใน 1 ป จ�านวน 1 ราย (รอยละ 0.7) (ตารางท 2)

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25636

คะแนนในสวนความชวยเหลอจากครอบครว ความชวย

เหลอจากเพอน ความชวยเหลอจากบคคลพเศษ คดโดย

คะแนนรวมในแตละสวน/4 โดยคะแนน 1-2.9 คะแนน

ประเมนวาระดบความชวยเหลอต�า คะแนน 3-5 คะแนน

ประเมนวาระดบความชวยเหลอปานกลาง คะแนน 5.1-

7 คะแนน ประเมนวาระดบความชวยเหลอสง โดยระดบ

ความชวยเหลอจากสงคมมคาความเชอมนเทากบ 0.92

ระดบความชวยเหลอจากครอบครวมคาความเชอมน

เทากบ 0.83 ระดบความชวยเหลอจากเพอนมคาความ

เชอมนเทากบ 0.91 และระดบความชวยเหลอจากบคคล

พเศษมคาความเชอมนเทากบ 0.86

การศกษาครงนผานการอนมตจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในมนษย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาล

รามาธบด มหาวทยาลยมหดล เลขรหสวจย 320

การวเคราะหขอมล

ผวจยไดตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม

แลวรวบรวมขอมล โดยวเคราะหขอมลจากจ�านวนขอมล

ทไดจรง แบบสอบถามสวนทมขอมลตกหลนมาก จะไม

ไดถกน�ามาวเคราะหด วย วเคราะหข อมลโดยใช

โปรแกรมส�าเรจรป SPSS/PC ซงการวเคราะหขอมลจะ

เลอกเฉพาะขอมลของกลมตวอยางทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร โดยใชสถตเชงพรรณนา

(descriptive statistic) อธบายลกษณะทวไปของกลม

ตวอยาง คดเปนจ�านวน รอยละ คาเฉลย (mean)

และStandard deviation (S.D.) วเคราะหปจจยทม

ความสมพนธกบภาวะซมเศรา โดยใช Chi-square หรอ

Fisher’s exact test และ Spearman’s rho และ

วเคราะหพหปจจยโดยใช Binary logistic regression

ผลการศกษาลกษณะทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ผวจยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยนทงหมด

430 ชด ไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด คดเปนรอยละ

86.98 และมแบบสอบถามทไดขอมลครบถวน จ�านวน

275 ชด คดเปนรอยละ 73.53 ของแบบสอบถามทไดรบ

ทงหมด กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอรมจ�านวน 210 ราย เปนเพศชาย จ�านวน

91 ราย (รอยละ 44) เพศหญง จ�านวน 119 ราย (รอยละ

56) มอายอยในชวง 12-17 ป อายเฉลย 13.92 + 0.785 ป

เกรดเฉลยอยในชวง 3.01-4.00 มากทสด สวนใหญ

รอยละ 57.6 บดามารดาสมรสและอยดวยกน และ

ผเขารวมวจยอยรวมกบบดาและมารดา รอยละ 55.2

โดยครอบครวมเศรษฐานะพอเพยง ร อยละ 73.8

(ตารางท 1)

ขอมลเกยวกบการประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร

ในชวง 6 เดอนทผานมา กลมตวอยางเคยม

ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน

210 ราย (รอยละ 76.4) โดยแบงตามรปแบบการรงแก

พบวา กลมทเคยถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมจ�านวน

39 ราย (รอยละ 18.6) ซงรปแบบการถกรงแกทพบมาก

ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา ถกเพกเฉย ไมสนใจ และ

ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม ตามล�าดบ

กลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร จ�านวน

19 ราย (รอยละ 9.0) ซงรปแบบการรงแกทพบมาก

ไดแก ลอเลยนชอ ตงฉายา เพกเฉย ไมสนใจ และ

น�า รปภาพไปตดต อให ดตลก/วาบหวว /น าอาย

ตามล�าดบ และกลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบน

โลกไซเบอร จ�านวน 152 ราย (รอยละ 72.4) ในกลมท

ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรยงคงถกรงแกอยาง

ตอเนอง จ�านวน 16 ราย (รอยละ 8.4) โดยสวนมากไมได

รบการชวยเหลอใดๆ จ�านวน 93 ราย (รอยละ 61.6)

ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 สปดาห จ�านวน 53 ราย

(รอยละ 35.1) ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 เดอน

จ�านวน 4 ราย (รอยละ 2.6) และไดรบการชวยเหลอ

ภายใน 1 ป จ�านวน 1 ราย (รอยละ 0.7) (ตารางท 2)

Page 7: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020197

ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมภายในโรงเรยน

ในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอรพบวา สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน

มคะแนนอยในชวง 2-15 คะแนน เฉลย 8.58 ± 2.84

คะแนน โดยคะแนนมากจะมสภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยนด สวนใหญกลมตวอยางรสกปลอดภยบางครง

จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) รสกมความสขสนกสนาน

บอยๆ จ�านวน 85 ราย (รอยละ 40.5) คณครเอาใจใส

บางครง จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) คณครพยายาม

หยดการกลนแกลงบอยๆ จ�านวน 78 ราย (รอยละ 37.1)

และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลงบางครง

จ�านวน 79 ราย (รอยละ 37.6) (ตารางท 2)

ขอมลเกยวกบภาวะซมเศรา

จากการคดกรองภาวะซมเศราดวย Children’s

depression inventory ฉบบภาษาไทย พบวากลม

ตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ

36.2 โดยกลมตวอยางทมภาวะซมเศราอยในกลมท

ทงขมเหงรงแกผอนและถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

มากทสด จ�านวน 59 ราย (รอยละ 77.6) กลมทถกขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอร 10 ราย (รอยละ 13.2) และกลมท

ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร 7 ราย (รอยละ 9.2)

(ตารางท 2)

ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ขอมลทวไป จ�านวน (รอยละ)เพศ ชาย

หญง

91 (43.3)

119 (56)อายเฉลย Mean + S.D. 13.92 + 0.785ระดบชน ม. 2

ม. 3

109 (51.9)

101 (48.1)เกรดเฉลย 0-1.00

1.01-2.00

2.01-3.00

3.01-4.00

4 (1.9)

21 (10.1)

63 (30.4)

119 (57.5)สถานภาพบดามารดา สมรส อยดวยกน

สมรส แยกกนอย

หยาราง

บดาหรอมารดาเสยชวต

121 (57.6)

26 (12.4)

51 (24.3)

11 (5.2)ผปกครองอาศยในบานเดยวกน บดาและมารดา

ไมไดอยกบบดาและมารดา

116 (55.2)

94 (44.8)เศรษฐานะ ขาดแคลน

เพยงพอ

เพยงพอและมเหลอเกบ

7 (3.3)

155 (73.8)

48 (22.9)

หมายเหต ไมไดอยกบบดาและมารดา หมายถง อาศยอยกบบดาหรอมารดา หรอ อาศยอยกบญาตอนๆ หรอ อาศยอยกบบคคลอนท

ไมใชคนในครอบครว

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 7

ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมภายในโรงเรยน

ในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอรพบวา สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน

มคะแนนอยในชวง 2-15 คะแนน เฉลย 8.58 ± 2.84

คะแนน โดยคะแนนมากจะมสภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยนด สวนใหญกลมตวอยางรสกปลอดภยบางครง

จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) รสกมความสขสนกสนาน

บอยๆ จ�านวน 85 ราย (รอยละ 40.5) คณครเอาใจใส

บางครง จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) คณครพยายาม

หยดการกลนแกลงบอยๆ จ�านวน 78 ราย (รอยละ 37.1)

และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลงบางครง

จ�านวน 79 ราย (รอยละ 37.6) (ตารางท 2)

ขอมลเกยวกบภาวะซมเศรา

จากการคดกรองภาวะซมเศราดวย Children’s

depression inventory ฉบบภาษาไทย พบวากลม

ตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ

36.2 โดยกลมตวอยางทมภาวะซมเศราอยในกลมท

ทงขมเหงรงแกผอนและถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

มากทสด จ�านวน 59 ราย (รอยละ 77.6) กลมทถกขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอร 10 ราย (รอยละ 13.2) และกลมท

ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร 7 ราย (รอยละ 9.2)

(ตารางท 2)

ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ขอมลทวไป จ�านวน (รอยละ)เพศ ชาย

หญง

91 (43.3)

119 (56)อายเฉลย Mean + S.D. 13.92 + 0.785ระดบชน ม. 2

ม. 3

109 (51.9)

101 (48.1)เกรดเฉลย 0-1.00

1.01-2.00

2.01-3.00

3.01-4.00

4 (1.9)

21 (10.1)

63 (30.4)

119 (57.5)สถานภาพบดามารดา สมรส อยดวยกน

สมรส แยกกนอย

หยาราง

บดาหรอมารดาเสยชวต

121 (57.6)

26 (12.4)

51 (24.3)

11 (5.2)ผปกครองอาศยในบานเดยวกน บดาและมารดา

ไมไดอยกบบดาและมารดา

116 (55.2)

94 (44.8)เศรษฐานะ ขาดแคลน

เพยงพอ

เพยงพอและมเหลอเกบ

7 (3.3)

155 (73.8)

48 (22.9)

หมายเหต ไมไดอยกบบดาและมารดา หมายถง อาศยอยกบบดาหรอมารดา หรอ อาศยอยกบญาตอนๆ หรอ อาศยอยกบบคคลอนท

ไมใชคนในครอบครว

Page 8: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563198

ตารางท 2 ขอมลเกยวกบประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ภาวะซมเศรา และปจจยตางๆ

ปจจย จ�านวน (รอยละ)ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (n=210)

ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอรทงถกขมเหงรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร

39 (18.6)19 (9.0)

152 (72.4)ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)

ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง

16 (8.4)174 (91.6)

ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป

93 (61.6)53 (35.1)

4 (2.6)1 (0.7)

สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน (n=210) Mean + S.D. 8.58 + 2.84มภาวะซมเศรา (n=210) 76 (36.2)ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210) ต�า

สง43 (20.5)

167 (79.5)

ระดบความแขงแกรงและยดหยนในชวต (n=210) ต�าสง

6 (2.9)202 (97.1)

ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210) ต�าปานกลางสง

9 (4.5)77 (38.1)

116 (57.4)ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210) ต�า

ปานกลางสง

22 (10.5)71 (33.8)

117 (55.7)ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210) ต�า

ปานกลางสง

16 (7.6)83 (39.5)

111 (52.9)ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210) ต�า

ปานกลางสง

20 (9.6)79 (37.8)

110 (52.6)

ขอมลเกยวกบระดบความภาคภมใจใน

ตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต

และระดบความชวยเหลอทางสงคม

พบวากลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร มระดบความภาคภมใจในตนเองต�า

จ�านวน 43 ราย (รอยละ 20.5) ระดบความภาคภมใจใน

ตนเองสง จ�านวน 167 ราย(รอยละ 79.5) ความแขงแกรง

และยดหยนในชวตต�า จ�านวน 6 ราย (รอยละ 2.9)

ความแขงแกรงและยดหยนในชวตสง จ�านวน 202 ราย

(รอยละ 97.1) ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�า

จ�านวน 9 ราย (รอยละ 4.5) ระดบความชวยเหลอทาง

สงคมปานกลาง จ�านวน 77 คนราย (รอยละ 38.1) และ

ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง จ�านวน116 ราย

(รอยละ 57.4) โดยสวนใหญไดรบความชวยเหลอ

จากทงครอบครว เพอน และบคคลพเศษในระดบสง

(ตารางท 2)

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25638

ตารางท 2 ขอมลเกยวกบประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ภาวะซมเศรา และปจจยตางๆ

ปจจย จ�านวน (รอยละ)ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (n=210)

ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอรทงถกขมเหงรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร

39 (18.6)19 (9.0)

152 (72.4)ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)

ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง

16 (8.4)174 (91.6)

ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป

93 (61.6)53 (35.1)

4 (2.6)1 (0.7)

สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน (n=210) Mean + S.D. 8.58 + 2.84มภาวะซมเศรา (n=210) 76 (36.2)ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210) ต�า

สง43 (20.5)167 (79.5)

ระดบความแขงแกรงและยดหยนในชวต (n=210) ต�าสง

6 (2.9)202 (97.1)

ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210) ต�าปานกลางสง

9 (4.5)77 (38.1)116 (57.4)

ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210) ต�าปานกลางสง

22 (10.5)71 (33.8)117 (55.7)

ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210) ต�าปานกลางสง

16 (7.6)83 (39.5)

111 (52.9)ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210) ต�า

ปานกลางสง

20 (9.6)79 (37.8)

110 (52.6)

ขอมลเกยวกบระดบความภาคภมใจใน

ตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต

และระดบความชวยเหลอทางสงคม

พบวากลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร มระดบความภาคภมใจในตนเองต�า

จ�านวน 43 ราย (รอยละ 20.5) ระดบความภาคภมใจใน

ตนเองสง จ�านวน 167 ราย(รอยละ 79.5) ความแขงแกรง

และยดหยนในชวตต�า จ�านวน 6 ราย (รอยละ 2.9)

ความแขงแกรงและยดหยนในชวตสง จ�านวน 202 ราย

(รอยละ 97.1) ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�า

จ�านวน 9 ราย (รอยละ 4.5) ระดบความชวยเหลอทาง

สงคมปานกลาง จ�านวน 77 คนราย (รอยละ 38.1) และ

ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง จ�านวน116 ราย

(รอยละ 57.4) โดยสวนใหญไดรบความชวยเหลอ

จากทงครอบครว เพอน และบคคลพเศษในระดบสง

(ตารางท 2)

Page 9: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020199

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราใน

กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

พบวาในกลมวยรนทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม

นยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอมโรงเรยน

ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรง

และยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอทางสงคม

ทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลย

ต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรดเฉลยสง

(p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�า

จะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman r = -0.319)

ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซม

เศรามากกวาระดบความภาคภมใจในตนเองสง (p <

0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบ

ภาวะซมเศรามากกวาระดบความแขงแกรงและยดหยนสง

(p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรง

และยดหยนต�าทกรายมภาวะซมเศรา ระดบความชวย

เหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวา

ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบ

ความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษ

ต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001,

< 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) (ตารางท 3)

ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ปจจย

กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

p - value

ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง

8 (50.0)61 (35.1)

8 (50.0)113 (64.9)

0.280

ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป

39 (41.9)16 (30.2)1 (25.0)1 (100)

54 (58.1)37 (69.8)3 (75.0)

0 (0)

0.248

ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210)ต�าสง 34 (79.1)

42 (25.1)9 (20.9)

125 (74.9)< 0.001

ระดบความแขงแกรงและความยดหยน (n=210)ต�าสง

6 (100)69 (34.2)

0 (0)133 (65.8)

0.002

ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210)ต�าปานกลางสง

5 (55.6)41 (53.2)25 (21.6)

4 (44.4)36 (46.8)91 (78.4)

< 0.001

ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210)ต�าปานกลางสง

16 (72.7)36 (50.7)24 (20.5)

6 (27.3)35 (49.3)93 (79.5)

< 0.001

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 9

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราใน

กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

พบวาในกลมวยรนทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม

นยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอมโรงเรยน

ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรง

และยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอทางสงคม

ทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลย

ต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรดเฉลยสง

(p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�า

จะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman r = -0.319)

ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซม

เศรามากกวาระดบความภาคภมใจในตนเองสง (p <

0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบ

ภาวะซมเศรามากกวาระดบความแขงแกรงและยดหยนสง

(p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรง

และยดหยนต�าทกรายมภาวะซมเศรา ระดบความชวย

เหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวา

ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบ

ความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษ

ต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001,

< 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) (ตารางท 3)

ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ปจจย

กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

p - value

8 (50.0)61 (35.1)

8 (50.0)113 (64.9)

0.280

39 (41.9)16 (30.2)1 (25.0)1 (100)

54 (58.1)37 (69.8)3 (75.0)

0 (0)

0.248

เพศ (n=210)ชายหญง

ระดบชน (n=210)ม.2ม.3

เกรด (n=210)0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00

สถานภาพบดามารดา (n=210)สมรส อยดวยกนสมรส แยกกนอยหยารางบดาหรอมารดาเสยชวต

ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง

ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป

30 (33.0)46 (38.7)

61 (67.0)73 (61.3)

0.469

41 (37.6)35 (34.7)

68 (62.4)66 (65.3)

0.669

3 (75.0)12 (57.1)23 (36.5)37 (31.1)

1 (25.0)9 (42.9)

40 (63.5)82 (68.9)

0.045

36 (29.8)11 (42.3)24 (47.1)5 (45.5)

85(70.2)15 (57.7)27 (52.9)6 (54.5)

0.149

Page 10: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563200

ปจจย

กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

p - value

ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210)ต�าปานกลางสง

12 (75.0)38 (45.8)26 (23.4)

4 (25.0)45 (54.2)85 (76.7)

< 0.001

ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210)ต�าปานกลางสง

11 (55.0)37 (46.8)27 (24.5)

9 (45.0)42 (53.2)83 (75.5)

0.001

เพศ (n=210)ชายหญง

30 (33.0)46 (38.7)

61 (67.0)73 (61.3)

0.469

ระดบชน (n=210)ม.2ม.3

41 (37.6)35 (34.7)

68 (62.4)66 (65.3) 0.669

เกรด (n=210)0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00

3 (75.0)12 (57.1)23 (36.5)37 (31.1)

1 (25.0)9 (42.9)

40 (63.5)82 (68.9)

0.045

สถานภาพบดามารดา (n=210)สมรส อยดวยกนสมรส แยกกนอยหยารางบดาหรอมารดาเสยชวต

36 (29.8)11 (42.3)24 (47.1)5 (45.5)

85(70.2)15 (57.7)27 (52.9)6 (54.5)

0.149

ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (ตอ)

การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic

regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความ

สมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธ กบภาวะ

ซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา

อยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน

ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอ

จากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า

(p = 0.02, OR = 0.843, 95%CI = 0.727-0.979) ระดบ

ความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001, OR = 5.995,

95%CI = 2.307-15.580) และระดบความชวยเหลอจาก

ครอบครวต�า (p = 0.048, OR = 5.463, 95%CI =

1.014-29.451) มความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม

นยส�าคญ (ตารางท 4)

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 256310

ปจจย

กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)

p - value

ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (ตอ)

การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic

regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความ สมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณ ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธ กบภาวะ

ซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา

อยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน

ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอ

จากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า

(p = 0.02, OR = 0.843, 95%CI = 0.727-0.979) ระดบ ความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001, OR = 5.995,

95%CI = 2.307-15.580) และระดบความชวยเหลอจาก ครอบครวต�า (p = 0.048, OR = 5.463, 95%CI =

1.014-29.451) มความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม นยส�าคญ (ตารางท 4)

12 (75.0)38 (45.8)26 (23.4)

4 (25.0)45 (54.2)85 (76.7)

< 0.001

11 (55.0)37 (46.8)27 (24.5)

9 (45.0)42 (53.2)83 (75.5)

0.001

ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210)ต�าปานกลางสง

ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210)ต�าปานกลางสง

ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210)ต�าสง

ระดบความแขงแกรงและความยดหยน (n=210)ต�าสง

ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210)ต�าปานกลางสง

ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210)ต�าปานกลางสง

42 (25.1)9 (20.9)

125 (74.9)< 0.001

6 (100)69 (34.2)

0 (0)133 (65.8)

0.002

5 (55.6)

41 (53.2)25 (21.6)

4 (44.4)36 (46.8)91 (78.4)

< 0.001

16 (72.7)36 (50.7)24 (20.5)

6 (27.3)35 (49.3)93 (79.5)

< 0.001

34 (79.1)

Page 11: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020201

ตารางท 4 การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธ

กบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ปจจย B p-value odds ratio 95% C.I.คาคงท -0.459 0.561 0.632เกรด

0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00

1.2880.3410132

0.4680.6270.7470.869

3.6271.4061.142

0.112-117.9280.356-5.5490.510-2.556

สภาพแวดลอมในโรงเรยน -0.170 0.025 0.843 0.727-0.979ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า 1.791 < 0.001 5.995 2.307-15.580

ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�า 21.732 0.999 2.7 x 109 0.000

ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าปานกลางสง

-1.1180.248

0.4990.7440.577

0.3271.282

0.013-8.3900.288-5.694

ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�าปานกลางสง

1.6980.838

0.0480.0910.096

5.4632.312

1.014-29.4510.875-6.110

ระดบความชวยเหลอจากเพอนต�าปานกลางสง

1.295-0.006

0.2380.9900.446

3.6500.994

0.426-31.2740.384-2.575

ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษต�าปานกลางสง

-0.3890.268

0.7390.6600.780

0.6781.308

0.069-6.6610.396-4.322

วจารณปจจบนในประเทศไทยพบการขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอรมากขน ซงสงผลกระทบอยางมากในดาน

ตางๆ ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม จงม

การศกษาเกยวกบการขมเหงรงแกรปแบบนมากขน

สวนปจจยทางจตเวชทมความสมพนธกบการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรในประเทศไทยยงไมมการศกษา

มากนก งานวจยนเปนงานวจยแรกในประเทศไทยท

ศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมท

มการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ซงภาวะซมเศราเปน

ผลกระทบจากการขมเหงรงแกรปแบบนมากทสด เพอ

น�าไปขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรม

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรตอไป จากการศกษานพบวา

กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปน

รอยละ 36.2 โดยปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยาง

มนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า

ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความ

ชวยเหลอจากครอบครวต�า

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 11

ตารางท 4 การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธ

กบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ปจจย B p-value odds ratio 95% C.I.คาคงท -0.459 0.561 0.632เกรด

0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00

1.2880.3410132

0.4680.6270.7470.869

3.6271.4061.142

0.112-117.9280.356-5.5490.510-2.556

สภาพแวดลอมในโรงเรยน -0.170 0.025 0.843 0.727-0.979ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า 1.791 < 0.001 5.995 2.307-15.580

ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�า 21.732 0.999 2.7 x 109 0.000

ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าปานกลางสง

-1.1180.248

0.4990.7440.577

0.3271.282

0.013-8.3900.288-5.694

ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�าปานกลางสง

1.6980.838

0.0480.0910.096

5.4632.312

1.014-29.4510.875-6.110

ระดบความชวยเหลอจากเพอนต�าปานกลางสง

1.295-0.006

0.2380.9900.446

3.6500.994

0.426-31.2740.384-2.575

ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษต�าปานกลางสง

-0.3890.268

0.7390.6600.780

0.6781.308

0.069-6.6610.396-4.322

วจารณปจจบนในประเทศไทยพบการขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอรมากขน ซงสงผลกระทบอยางมากในดาน

ตางๆ ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม จงม

การศกษาเกยวกบการขมเหงรงแกรปแบบนมากขน

สวนปจจยทางจตเวชทมความสมพนธกบการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรในประเทศไทยยงไมมการศกษา

มากนก งานวจยนเปนงานวจยแรกในประเทศไทยท

ศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมท

มการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ซงภาวะซมเศราเปน

ผลกระทบจากการขมเหงรงแกรปแบบนมากทสด เพอ

น�าไปขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรม

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรตอไป จากการศกษานพบวา

กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปน

รอยละ 36.2 โดยปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยาง

มนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า

ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความ

ชวยเหลอจากครอบครวต�า

Page 12: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563202

กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย คดเปนรอยละ 76.4 จากกลมตวอยางทงหมด แบงตามรปแบบการรงแกพบวากลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอรพบมากทสด รอยละ 72.4 รองลงมาคอ กลมทเคยถกขมเหงรงแก รอยละ 18.6 และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน รอยละ 9.0 โดยรปแบบการรงแกทพบมาก ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา, ถกเพกเฉย ไมสนใจ ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม และน�ารปภาพไปตดตอใหดตลก/วาบหวว/นาอาย พบวาความชกในการศกษานมากกวาการศกษาอนๆ ทผานมา อาจเปนเพราะปจจบนมการใชเทคโนโลยมากขนทกวน ท�าใหการรงแกรปแบบนท�าไดงายขนจงพบมากขน สวนรปแบบการรงแกทพบมากทสดสอดคลองกบงานวจยในประเทศไทย เรองความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร คอ กลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร กลมทเคยถกขมเหงรงแก และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน ตามล�าดบ โดยรปแบบทใชรงแกยงสอดคลองกบงานวจยนอกดวย3

โดยการศกษานในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร พบวามภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ 36.2 ใกลเคยงกบงานวจยจากสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 2008 ศกษาความสมพนธระหวางการถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรและภาวะทางจตใจในนกเรยนชนมธยมศกษาพบวานกเรยนทมถกรงแกบนโลกไซเบอรมภาวะซมเศรา รอยละ 33.922 จะเหนวาความชกของภาวะซมเศราในการศกษานมมากกวา อาจเนองมาจากชวงเวลาท�าการศกษาแตกตางกน ซงในปจจบนมการรงแกบนโลกไซเบอรมากขนและมความรนแรงมากขน จงพบภาวะซมเศราในงานวจยนมากกวา และการศกษาทผานมาศกษาเฉพาะในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไมรวมถงกลมทรงแกผอนบนโลกไซเบอร จงอาจท�าใหความชกของภาวะซมเศรานอยกวาการศกษาครงน

จากการศกษาครงนพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนทไมด ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า สอดคลองกบงานวจยทผานมาซงพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรมทงปจจยเฉพาะบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยทางสงคม โดยปจจยเฉพาะบคคลมกจะมระดบความภาคภมใจในตนเองต�า10,11 ระดบความแขงแกรงในชวตต�า12,13 การไมใหอภย ปจจยระหวางบคคลจะพบการไดรบความชวยเหลอทงจากครอบครวและเพอนนอย หรอมปญหาความสมพนธในครอบครวและกลมเพอน14-16 สวนปจจยทางสงคมจะพบวาโรงเรยนทมความปลอดภย คณครใหความชวยเหลอ จะมสวนชวยใหเดกรสกปลอดภยจงเปนปจจยหนงทสามารถปองกนภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกกนบนโลกไซเบอร17 สวนระดบความแขงแกรงและความยดหยนในชวตในการศกษานพบวาไมมความสมพนธกบภาวะซมเศรา อาจเปนเพราะกลมตวอยางทมความแขงแกรงในชวตต�ามจ�านวนนอยมาก เมอน�ามาวเคราะหจงไมสามารถสรปได

จดแขงของการศกษาน คอ เปนการศกษาครงแรกในประเทศไทยทศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร คดเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) มการสมโดยแบงตามขนาดโรงเรยน ซงขนาดโรงเรยนทตางกนกอาจจะมปจจยตางๆ ทแตกตางกน ท�าใหไดกลมตวอยางทหลากหลาย และผวจยไดเลอกกลมตวอยางทศกษาในชนมธยมศกษาปท 2 และ 3 เทานน เนองจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เปนระดบชนทอาจจะมปจจยรบกวนอนๆ ทสมพนธกบภาวะซมเศราได เชน การปรบตวกบโรงเรยนใหม เพอนใหม การเรยนรปแบบทแตกตางจากชนประถมศกษา เปนตน

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 256312

กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย คดเปนรอยละ 76.4 จากกลมตวอยางทงหมด แบงตามรปแบบการรงแกพบวากลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอรพบมากทสด รอยละ 72.4 รองลงมาคอ กลมทเคยถกขมเหงรงแก รอยละ 18.6 และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน รอยละ 9.0 โดยรปแบบการรงแกทพบมาก ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา, ถกเพกเฉย ไมสนใจ ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม และน�ารปภาพไปตดตอใหดตลก/วาบหวว/นาอาย พบวาความชกในการศกษานมากกวาการศกษาอนๆ ทผานมา อาจเปนเพราะปจจบนมการใชเทคโนโลยมากขนทกวน ท�าใหการรงแกรปแบบนท�าไดงายขนจงพบมากขน สวนรปแบบการรงแกทพบมากทสดสอดคลองกบงานวจยในประเทศไทย เรองความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร คอ กลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร กลมทเคยถกขมเหงรงแก และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน ตามล�าดบ โดยรปแบบทใชรงแกยงสอดคลองกบงานวจยนอกดวย3

โดยการศกษานในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร พบวามภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ 36.2 ใกลเคยงกบงานวจยจากสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 2008 ศกษาความสมพนธระหวางการถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรและภาวะทางจตใจในนกเรยนชนมธยมศกษาพบวานกเรยนทมถกรงแกบนโลกไซเบอรมภาวะซมเศรา รอยละ 33.922 จะเหนวาความชกของภาวะซมเศราในการศกษานมมากกวา อาจเนองมาจากชวงเวลาท�าการศกษาแตกตางกน ซงในปจจบนมการรงแกบนโลกไซเบอรมากขนและมความรนแรงมากขน จงพบภาวะซมเศราในงานวจยนมากกวา และการศกษาทผานมาศกษาเฉพาะในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไมรวมถงกลมทรงแกผอนบนโลกไซเบอร จงอาจท�าใหความชกของภาวะซมเศรานอยกวาการศกษาครงน

จากการศกษาครงนพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนทไมด ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า สอดคลองกบงานวจยทผานมาซงพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรมทงปจจยเฉพาะบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยทางสงคม โดยปจจยเฉพาะบคคลมกจะมระดบความภาคภมใจในตนเองต�า10,11 ระดบความแขงแกรงในชวตต�า12,13 การไมใหอภย, ปจจยระหวางบคคลจะพบการไดรบความชวยเหลอทงจากครอบครวและเพอนนอย หรอมปญหาความสมพนธในครอบครวและกลมเพอน14-16 สวนปจจยทางสงคมจะพบวาโรงเรยนทมความปลอดภย คณครใหความชวยเหลอ จะมสวนชวยใหเดกรสกปลอดภยจงเปนปจจยหนงทสามารถปองกนภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกกนบนโลกไซเบอร17 สวนระดบความแขงแกรงและความยดหยนในชวตในการศกษานพบวาไมมความสมพนธกบภาวะซมเศรา อาจเปนเพราะกลมตวอยางทมความแขงแกรงในชวตต�ามจ�านวนนอยมาก เมอน�ามาวเคราะหจงไมสามารถสรปได

จดแขงของการศกษาน คอ เปนการศกษาครงแรกในประเทศไทยทศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร คดเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) มการสมโดยแบงตามขนาดโรงเรยน ซงขนาดโรงเรยนทตางกนกอาจจะมปจจยตางๆ ทแตกตางกน ท�าใหไดกลมตวอยางทหลากหลาย และผวจยไดเลอกกลมตวอยางทศกษาในชนมธยมศกษาปท 2 และ 3 เทานน เนองจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เปนระดบชนทอาจจะมปจจยรบกวนอนๆ ทสมพนธกบภาวะซมเศราได เชน การปรบตวกบโรงเรยนใหม เพอนใหม การเรยนรปแบบทแตกตางจากชนประถมศกษา เปนตน

Page 13: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc Thailand

Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020203

ขอจ�ากดของการศกษาน คอ การคดเลอกกลม

ตวอยางทศกษาในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษาในกรงเทพมหานครและกลมตวอยาง

มขนาดเลก ท�าใหกลมตวอยางนไมสามารถเปนตวแทน

ของประชากรทงหมดได และเนองจากแบบสอบถามม

จ�านวนขอมากและเปนการตอบดวยตนเองจงมขอมลท

ตกหลนคอนขางมาก การวเคราะหขอมลจงท�าการ

วเคราะหโดยอาศยขอมลตามจ�านวนขอมลทไดจรง

การศกษาในอนาคตอาจท�าในกลมประชากร

จ�านวนมากขน มความหลากหลายมากขน วเคราะหผล

โดยแบงตามรปแบบการขมเหงรงแก ศกษาปจจยทม

ความสมพนธกบภาวะทางจตเวชอนๆ ทพบบอยในกลม

ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เชน

การไมไปโรงเรยน การใชสารเสพตด การฆาตวตาย

เปนตน และอาจจะน�าไปศกษาปจจยเชงลกทสมพนธ

กบภาวะซมเศราในกลมทมประสบการณขมเหงรงแก

บนโลกไซเบอร เพอวางแผนปองกนผลกระทบจาก

การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรตอไป

สรปจากการศกษานสรปไดว า ปจจยท มความ

สมพนธกบภาวะซมเศราในวยร นทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยนต�า ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และ

ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า ดงนนในการดแล

วยร นทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ควรปรบสภาพแวดลอมโรงเรยนใหปลอดภย ชวยใหวยรน

รสกมความภาคภมใจในตนเอง และแนะน�าครอบครว

ใหดแลเอาใจใสมากขน นอกจากนจะเหนไดวาไมเพยง

แตปจจยเฉพาะบคคลทสมพนธกบภาวะซมเศรา ปจจย

ระหวางบคคลและปจจยทางสงคมยงสมพนธกบภาวะ

ซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรอกดวย

ดงนนสงคมไทยจงควรจะตระหนกและใหความส�าคญ

กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรซงสงผลใหเกดภาวะ

ซมเศรามากขน เพอปองกนผลกระทบจากการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรตอไป

เอกสารอางอง1. Srabstein JC, Leventhal BL. Prevention of

bullying-related morbidity and mortality: a call

for public health policies. Bulletin of the World

Health Organization 2010; 88: 403.

2. Inthanon S. Cyberbullying. 1th. Pathum Thani:

Nutchawat; 2018.

3. Atsariyasing W, Foongsathaporn C, Dejatiwongse

Na Ayudhaya Q, Vasupanrajit A, Chanpen S,

Apinuntavech S, et al. Prevalence of cyberbullying

and its associations with unsafe online behaviors,

social media addiction, and psychosocial

problems among 7th-9th grade students. J Am

Acad Child Adolesc Psychiatry 2019; 58: S225.

4. National Statistical Office. Information and

Communication Technology Survey in

Household 2017: Ministry of Digital Economy

and Society; 2017.

5. Musikaphan W, Songsiri N. Cyber- bullying

among secondary and vocational students in

Bangkok. Journal of Population and So c ial

Studies 2011; 19: 235-42.

6. Chareonwanit S. Cyberbullying: Impact and

prevention in adolescents. TJST 2017; 4: 641-8.

7. Sittichai R, Smith PK. Bullying and Cyberbullying

in Thailand: Coping Strategies and Relation to

Age, Gender, Religion and Victim Status.

Journal of New Approaches in Educational

Research 2018; 1: 24-30.

Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 13

ขอจ�ากดของการศกษาน คอ การคดเลอกกลม

ตวอยางทศกษาในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษาในกรงเทพมหานครและกลมตวอยาง

มขนาดเลก ท�าใหกลมตวอยางนไมสามารถเปนตวแทน

ของประชากรทงหมดได และเนองจากแบบสอบถามม

จ�านวนขอมากและเปนการตอบดวยตนเองจงมขอมลท

ตกหลนคอนขางมาก การวเคราะหขอมลจงท�าการ

วเคราะหโดยอาศยขอมลตามจ�านวนขอมลทไดจรง

การศกษาในอนาคตอาจท�าในกลมประชากร

จ�านวนมากขน มความหลากหลายมากขน วเคราะหผล

โดยแบงตามรปแบบการขมเหงรงแก ศกษาปจจยทม

ความสมพนธกบภาวะทางจตเวชอนๆ ทพบบอยในกลม

ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เชน การไม

ไปโรงเรยน การใชสารเสพตด การฆาตวตาย เปนตน

และอาจจะน�าไปศกษาปจจยเชงลกทสมพนธกบภาวะ

ซมเศราในกลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลก

ไซเบอร เพอวางแผนปองกนผลกระทบจากการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรตอไป

สรปจากการศกษานสรปไดว า ปจจยท มความ

สมพนธกบภาวะซมเศราในวยร นทมประสบการณ

ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายใน

โรงเรยนต�า ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และ

ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า ดงนนในการดแล

วยร นทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

ควรปรบสภาพแวดลอมโรงเรยนใหปลอดภย ชวยใหวยรน

รสกมความภาคภมใจในตนเอง และแนะน�าครอบครว

ใหดแลเอาใจใสมากขน นอกจากนจะเหนไดวาไมเพยง

แตปจจยเฉพาะบคคลทสมพนธกบภาวะซมเศรา ปจจย

ระหวางบคคลและปจจยทางสงคมยงสมพนธกบภาวะ

ซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรอกดวย

ดงนนสงคมไทยจงควรจะตระหนกและใหความส�าคญ

กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรซงสงผลใหเกดภาวะ

ซมเศรามากขน เพอปองกนผลกระทบจากการขมเหง

รงแกบนโลกไซเบอรตอไป

เอกสารอางอง1. Srabstein JC, Leventhal BL. Prevention of

bullying-related morbidity and mortality: a call

for public health policies. Bulletin of the World

Health Organization 2010; 88: 403.

2. Inthanon S. Cyberbullying. 1th. Pathum Thani:

Nutchawat; 2018.

3. Atsariyasing W, Foongsathaporn C, Dejatiwongse

Na Ayudhaya Q, Vasupanrajit A, Chanpen S,

Apinuntavech S, et al. Prevalence of cyberbullying

and its associations with unsafe online behaviors,

social media addiction, and psychosocial

problems among 7th-9th grade students. J Am

Acad Child Adolesc Psychiatry 2019; 58: S225.

4. National Statistical Office. Information and

Communication Technology Survey in

Household 2017: Ministry of Digital Economy

and Society; 2017.

5. Musikaphan W, Songsiri N. Cyber- bullying

among secondary and vocational students in

Bangkok. Journal of Population and So c ial

Studies 2011; 19: 235-42.

6. Chareonwanit S. Cyberbullying: Impact and

prevention in adolescents. TJST 2017; 4: 641-8.

7. Sittichai R, Smith PK. Bullying and Cyberbullying

in Thailand: Coping Strategies and Relation to

Age, Gender, Religion and Victim Status.

Journal of New Approaches in Educational

Research 2018; 1: 24-30.

Page 14: Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression (36.2%). Significant factors

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน

โลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย

ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563204

8. Chang FC, Lee CM, Chiu CH, Hsi WY, Huang TF, Pan YC. Relationships among cyberbullying, school bullying, and mental health in Taiwanese adolescents. J Sch Health 2013; 83: 454-62.

9. Selma TH, Filiz E. Traditional and cyberbullying co-occurrence and its relationship to psychiatric symptoms. Pediatr Int 2017; 59: 16-22.

10. Remond JJ, Kern L, Lomo L. A cyberbullying study: Analysis of cyberbullying, comorbidities and coping mechanisms. Encephale 2015; 41: 287-94.

11. Gordon WT, Rudolph KD, Sugimura N, Little TD. Peer victimization in middle childhood impedes adaptive responses to stress: A pathway to depressive symptoms. J Clin Child Adolesc Psychol 2015; 44: 432-45.

12. Machmutow K, Perren S, Sticca F, Alsaker FD. Peer victimization and depressive symptoms: can specific coping strategies buffer the negative impact of cybervictimization?. Emot Behav Diffic 2012; 17(3-4): 403-20.

13. Parichatkanon I, Prasertsin A. Causal Factors Influencing Self-Defense Behavior from cyberbullying of college students Srinakharinwirot University. Journal of Library and Information Science, SWU 2017; 1: 77-91.

14. Elgar FJ, Napoletano A, Saul G, Dirks MA, Craig W, Poteat VP, et al. Cyberbullying Victimization and Mental Health in Adolescents and the Moderating Role of Family Dinners. JAMA Pediatr 2014; 168: 1015-22.

15. Burke T, Sticca F, Perren S. Everything’s Gonna be Alright!. The Longitudinal Interplay among Social Support, Peer Victimization, and Depressive Symptoms. J Youth Adolescence 2017; 46: 1999-2014.

16. Barcaccia B, Pallini S, Baiocco R, Salvati M, Saliani AM, Schneider BH. Forgiveness and friendship protect adolescent victims of bullying from emotional maladjustment. Psicothema 2018; 30: 427-33.

17. Zycha I, Ruiza RO, Rey RD. Systematic review of theoretical studies on bullying and cyberbullying: Facts, knowledge, prevention, and intervention. Aggress Violent Behav 2015; 23: 1-21.

18. Trangkhasombat U, Likanapichitkun D. Depression in children: a study using Children’s Depression Inventory. Journal of the Psychiatric Association of Thailand 1996; 41: 221-30.

19. Wongpakaran T, Wongpakaran N. A Comparison of Reliability and Construct Validity between the Original and the revised version of the Rosenberg Self Esteem Scale. Psychiatry Investig 2012; 9: 54-8.

20. Vongsirimas N, Thanoi W, Klainin-Yobas P. Evaluating Psychometric Properties of the Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item CD-RISC) among University Students in Thailand. J Nurs Sci 2017; 35: 25-35.

21. Wongpakaran T, Wongpakaran N, Ruktrakul R. Reliability and Validity of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS): Thai Version. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2011; 7: 161-6.

22. Schneider SK, Donnell LO, Stueve A, Coulter RWS. Cyberbullying, School Bullying, and Psychological Distress: A Regional Census of High School Students. Am J Public Health 2012; 102: 171-7.

ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร

เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 256314

8. Chang FC, Lee CM, Chiu CH, Hsi WY, Huang TF, Pan YC. Relationships among cyberbullying, school bullying, and mental health in Taiwanese adolescents. J Sch Health 2013; 83: 454-62.

9. Selma TH, Filiz E. Traditional and cyberbullying co-occurrence and its relationship to psychiatric symptoms. Pediatr Int 2017; 59: 16-22.

10. Remond JJ, Kern L, Lomo L. A cyberbullying study: Analysis of cyberbullying, comorbidities and coping mechanisms. Encephale 2015; 41: 287-94.

11. Gordon WT, Rudolph KD, Sugimura N, Little TD. Peer victimization in middle childhood impedes adaptive responses to stress: A pathway to depressive symptoms. J Clin Child Adolesc Psychol 2015; 44: 432-45.

12. Machmutow K, Perren S, Sticca F, Alsaker FD. Peer victimization and depressive symptoms: can specific coping strategies buffer the negative impact of cybervictimization?. Emot Behav Diffic 2012; 17(3-4): 403-20.

13. Parichatkanon I, Prasertsin A. Causal Factors Influencing Self-Defense Behavior from cyberbullying of college students Srinakharinwirot University. Journal of Library and Information Science, SWU 2017; 1: 77-91.

14. Elgar FJ, Napoletano A, Saul G, Dirks MA, Craig W, Poteat VP, et al. Cyberbullying Victimization and Mental Health in Adolescents and the Moderating Role of Family Dinners. JAMA Pediatr 2014; 168: 1015-22.

15. Burke T, Sticca F, Perren S. Everything’s Gonna be Alright!. The Longitudinal Interplay among Social Support, Peer Victimization, and Depressive Symptoms. J Youth Adolescence 2017; 46: 1999-2014.

16. Barcaccia B, Pallini S, Baiocco R, Salvati M, Saliani AM, Schneider BH. Forgiveness and friendship protect adolescent victims of bullying from emotional maladjustment. Psicothema 2018; 30: 427-33.

17. Zycha I, Ruiza RO, Rey RD. Systematic review of theoretical studies on bullying and cyberbullying: Facts, knowledge, prevention, and intervention. Aggress Violent Behav 2015; 23: 1-21.

18. Trangkhasombat U, Likanapichitkun D. Depression in children: a study using Children’s Depression Inventory. Journal of the Psychiatric Association of Thailand 1996; 41: 221-30.

19. Wongpakaran T, Wongpakaran N. A Comparison of Reliability and Construct Validity between the Original and the revised version of the Rosenberg Self Esteem Scale. Psychiatry Investig 2012; 9: 54-8.

20. Vongsirimas N, Thanoi W, Klainin-Yobas P. Evaluating Psychometric Properties of the Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item CD-RISC) among University Students in Thailand. J Nurs Sci 2017; 35: 25-35.

21. Wongpakaran T, Wongpakaran N, Ruktrakul R. Reliability and Validity of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS): Thai Version. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2011; 7: 161-6.

22. Schneider SK, Donnell LO, Stueve A, Coulter RWS. Cyberbullying, School Bullying, and Psychological Distress: A Regional Census of High School Students. Am J Public Health 2012; 102: 171-7.