Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a...
Transcript of Factors Associated with Depression in Adolescents with ... · Result : From 275 participants, a...
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020191
บทคดยอ
วตถประสงค เพอศกษาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
วธการศกษา เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบภาคตดขวาง ศกษาในนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ 3
ในสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร คดเลอกกลมตวอยาง
โดยการสม 3 โรงเรยน ระดบชนละ 2 หองเรยน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม ประกอบดวย ขอมลทวไป
แบบคดกรองภาวะซมเศรา แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบนโลกไซเบอร แบบประเมนความภาคภมใจ
ในตนเอง แบบวดความแขงแกรงและยดหยนของชวต และแบบสอบถามความรสกหลากหลายมตเกยวกบ
ความชวยเหลอทางสงคม
ผลการศกษา: กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา
76 ราย (รอยละ 36.2) พบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอม
โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอ
ทางสงคมทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลยต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรด
เฉลยสง (p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman
r = -0.319) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความภาคภมใจใน
ตนเองสง (p < 0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบ
ความแขงแกรงและยดหยนสง (p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าทกคน
มภาวะซมเศรา ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความชวยเหลอ
ทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษต�าจะสมพนธ
กบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001, < 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธกบ
ภาวะซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยนต�า (p = 0.02) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจาก
ครอบครวต�ามความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ (p = 0.048)
สรป ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก
สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว
ค�าส�าคญ ภาวะซมเศรา วยรน การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
Corresponding author: พลศรา ธรรมโชต
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2563; 65(2): 191-204
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรน
ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
Factors Associated with Depression in
Adolescents with Cyberbullying
เกวล ชยสวรรณรกษ*, พลศรา ธรรมโชต*Kewalee Chaisuwannarak*, Palisara Thommachot** ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล* Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 1
บทคดยอ
วตถประสงค เพอศกษาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
วธการศกษา เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบภาคตดขวาง ศกษาในนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ 3
ในสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร คดเลอกกลมตวอยาง
โดยการสม 3 โรงเรยน ระดบชนละ 2 หองเรยน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม ประกอบดวย ขอมลทวไป
แบบคดกรองภาวะซมเศรา แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบนโลกไซเบอร แบบประเมนความภาคภมใจ
ในตนเอง แบบวดความแขงแกรงและยดหยนของชวต และแบบสอบถามความรสกหลากหลายมตเกยวกบ
ความชวยเหลอทางสงคม
ผลการศกษา: กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา
76 ราย (รอยละ 36.2) พบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอม
โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอ
ทางสงคมทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลยต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรด
เฉลยสง (p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman
r = -0.319) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความภาคภมใจใน
ตนเองสง (p < 0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบ
ความแขงแกรงและยดหยนสง (p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าทกคน
มภาวะซมเศรา ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาระดบความชวยเหลอ
ทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษต�าจะสมพนธ
กบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001, < 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธกบ
ภาวะซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยนต�า (p = 0.02) ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001) และระดบความชวยเหลอจาก
ครอบครวต�ามความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ (p = 0.048)
สรป ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก
สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอจากครอบครว
ค�าส�าคญ ภาวะซมเศรา วยรน การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
Corresponding author: พลศรา ธรรมโชต
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2563; 65(2):
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรน
ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
Factors Associated with Depression in
Adolescents with Cyberbullying
เกวล ชยสวรรณรกษ*, พลศรา ธรรมโชต*Kewalee Chaisuwannarak*, Palisara Thommachot** ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล* Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563192
Corresponding author: Palisara Thommachot
J Psychiatr Assoc Thailand 2020; 65(2): 191-204
ABSTRACT
Objective : To study factors associated with depression in adolescents with cyberbullying.
Methods : A cross-sectional descriptive study using a self-report questionnaire consisting of
demographic data, cyberbullying, Children’s depression inventory (CDI), Rosenberg
self- esteem scale-revised version (RSES-Revised), Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item
CD-RISC), and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) was conducted
in 275 students in grade 8 and 9 from 3 schools in Bangkok, Thailand.
Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression
(36.2%). Significant factors associated with depression are GPA, school environment,
self-esteem, resilience, social supports (family, friend and significant others supports. The low
GPA is more related to depression than the high GPA (p = 0.045). The low school environment
scores are more related to depression (spearman r = -0.319). Low self-esteem is associated
with depression more than high self-esteem (p <0.001). Low level of resilience is associated
with depression more than high resilience (p = 0.002). All subjects with low level of resilience
have depression. Low social supports associated with depression more than high social
supports (p <0.001). Low family, friends and significant others supports are more associated
with depression (p = <0.001, <0.001, 0.001 respectively). After adjusting potential confounding
variables affect depression, three factors were significantly associated with depression in
adolescents with cyberbullying were unsafety school environment (p = 0.02), low self-esteem
(p < 0.001) and low family supports (p = 0.048)
Conclusion : Factors associated with depression in adolescents with cyberbullying are school
environment, self-esteem and family support.
Keywords : depression, adolescent, cyberbullying
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25632
Corresponding author: Palisara Thommachot
J Psychiatr Assoc Thailand 2020; 65(2):
ABSTRACT
Objective : To study factors associated with depression in adolescents with cyberbullying.
Methods : A cross-sectional descriptive study using a self-report questionnaire consisting of
demographic data, cyberbullying, Children’s depression inventory (CDI), Rosenberg
self- esteem scale-revised version (RSES-Revised), Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item
CD-RISC), and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) was conducted
in 275 students in grade 8 and 9 from 3 schools in Bangkok, Thailand.
Result : From 275 participants, a sample of 210 students with cyberbullying have 76 depression
(36.2%). Significant factors associated with depression are GPA, school environment,
self-esteem, resilience, social supports (family, friend and significant others supports. The low
GPA is more related to depression than the high GPA (p = 0.045). The low school environment
scores are more related to depression (spearman r = -0.319). Low self-esteem is associated
with depression more than high self-esteem (p <0.001). Low level of resilience is associated
with depression more than high resilience (p = 0.002). All subjects with low level of resilience
have depression. Low social supports associated with depression more than high social
supports (p <0.001). Low family, friends and significant others supports are more associated
with depression (p = <0.001, <0.001, 0.001 respectively). After adjusting potential confounding
variables affect depression, three factors were significantly associated with depression in
adolescents with cyberbullying were unsafety school environment (p = 0.02), low self-esteem
(p < 0.001) and low family supports (p = 0.048)
Conclusion : Factors associated with depression in adolescents with cyberbullying are school
environment, self-esteem and family support.
Keywords : depression, adolescent, cyberbullying
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020193
บทน�าพฤตกรรมข มเหงรงแกกน คอ พฤตกรรม
ไมพงประสงคทกระท�าตอผอนซ�าๆ เจตนาใหผอนไดรบ
บาดเจบหรอเปนทกข โดยผถกกระท�ามอ�านาจนอยกวา
แบงผทมประสบการณขมเหงรงแกเปน 4 กลม ไดแก
ผถกขมเหงรงแก ผขมเหงรงแกผอน ผททงถกขมเหง
รงแกและรงแกผอน และผทเหนเหตการณ โดยการ
ขมเหงรงแกมหลายรปแบบ ทงทางวาจา รางกายและ
ทางสงคม รปแบบทพบมากทสด คอ การใชค�าพดหยาบ
คายหรอลอเลยน1พฤตกรรมขมเหงรงแกเปนปญหา
ส�าคญทพบไดบอยในเดก ซงสงผลกระทบตออารมณ
จตใจ และปญหาพฤตกรรมเปนอยางมาก
ในปจจบนมการใชสออเลคทรอนกสมากขน
จงท�าใหเกดการรงแกกนรปแบบใหมขน คอ การขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอร (cyberbullying) ซงหมายถง
การกลนแกลง รงแก หรอคกคามโดยเจตนาผานสอ
ดจทลหรอ สอออนไลน เชน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร
และแทบแลต ผทกลนแกลงจะสงขอความหรอรปภาพ
ผาน SMS, กลองขอความ และแอปพลเคชน หรอสงผาน
ออนไลนในโซเชยลมเดย, กระดานสนทนา หรอเกม
ออนไลนทผใชสามารถเปดด มสวนรวมหรอแบงปน
เนอหาได การกลนแกลงลกษณะน มกกระท�าซ�าๆ ไปยง
เหยอหรอผ ทถกกลนแกลง โดยผ รงแกจะเปดเผย
หรอปดบงตวตนกได วธการ คอ สงโพสต หรอแชรขอมล
ดานลบ เปนเทจ หยาบคาย และท�ารายจตใจผอน
บางกรณการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอาจรวมถง
การแชรขอมลสวนตวของผอนโดยมเจตนาเพอทจะ
ท�าใหเจาตวอบอาย หรอท�าลายชอเสยง2 จากการ ศกษา
ความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยน
ชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร จ�านวน
3,667 ราย พบวา กลมททงถกขมเหงรงแกและรงแก
ผอนพบมากถงรอยละ 35.3 กล มทถกขมเหงรงแก
รอยละ 7.7 กลมทขมเหงรงแกผอนรอยละ 5.2 และผท
เหนเหตการณ รอยละ 13 และรปแบบการรงแกทพบ
มากทสด ไดแก การลอเลยน ตงฉายา การเพกเฉย
ไมใสใจ และการดหมนเหยยดหยาม ตามล�าดบ3
จากการส�ารวจการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ
การสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2560 โดยส�านกงานสถต
แหงชาต พบวา ประชากรในกรงเทพมหานครใช
คอมพวเตอร รอยละ 49.2 ใชอนเทอรเนต รอยละ 74.5
และใชโทรศพทมอถอ รอยละ 93.5 ซงมอตราสวนสง
กวาภาคอนๆ ในประเทศไทย สวนกลมอายทมการใช
คอมพวเตอรมากทสด คอ กลมอาย 11-14 ป รอยละ
90.9และกลมอายทมการใชอนเทอรเนตมากทสด คอ
กลมอาย 15-19 ป รอยละ 95.64 กลาวไดวากลมวยรน
เปนกล มทมการใชสออเลคทรอนกสมากทสด ซง
สอดคลองกบงานวจยทผานมามการส�ารวจความชกของ
พฤตกรรมการรงแกบนโลกไซเบอร ในกลมนกเรยน
มธยมศกษาและอาชวศกษาในกรงเทพมหานคร จ�านวน
1,200 ราย พบวารอยละ 52.4 เคยมประสบการณ
ถกขมเหงรงแกทางออนไลน และรอยละ 46.8 มอาย
อยในชวง 14-16 ป5
การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมผลกระทบ
ตอเดก ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม
เชน อารมณซมเศรา วตกกงวล ความคดฆาตวตาย
ความภาคภมใจตอตนเองลดลง ผลการเรยนลดลง
ไมอยากไปโรงเรยน ปญหาพฤตกรรมรนแรง การใช
สารเสพตดและมพฤตกรรมเสยงทางเพศ ทงยงสงผลให
มอาการทางจตในวยผ ใหญได โดยผลกระทบทพบ
มากทสด คอ ภาวะซมเศร า นอกจากน ย งพบ
วาการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรสงผลใหเกดภาวะ
ซมเศรามากกวาและมความรนแรงของภาวะซมเศรา
มากกวาการขมเหงรงแกรปแบบอนๆ ดวย6,7,8,9
สวนปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในเดก
ทมพฤตกรรมขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร มปจจย
หลากหลายทงปจจยจากตวบคคล ครอบครว เพอน และ
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 3
บทน�าพฤตกรรมข มเหงรงแกกน คอ พฤตกรรม
ไมพงประสงคทกระท�าตอผอนซ�าๆ เจตนาใหผอนไดรบ
บาดเจบหรอเปนทกข โดยผถกกระท�ามอ�านาจนอยกวา
แบงผทมประสบการณขมเหงรงแกเปน 4 กลม ไดแก
ผถกขมเหงรงแก ผขมเหงรงแกผอน ผททงถกขมเหง
รงแกและรงแกผอน และผทเหนเหตการณ โดยการ
ขมเหงรงแกมหลายรปแบบ ทงทางวาจา รางกายและ
ทางสงคม รปแบบทพบมากทสด คอ การใชค�าพดหยาบ
คายหรอลอเลยน1พฤตกรรมขมเหงรงแกเปนปญหา
ส�าคญทพบไดบอยในเดก ซงสงผลกระทบตออารมณ
จตใจ และปญหาพฤตกรรมเปนอยางมาก
ในปจจบนมการใชสออเลคทรอนกสมากขน
จงท�าใหเกดการรงแกกนรปแบบใหมขน คอ การขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอร (cyberbullying) ซงหมายถง
การกลนแกลง รงแก หรอคกคามโดยเจตนาผานสอ
ดจทลหรอ สอออนไลน เชน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร
และแทบแลต ผทกลนแกลงจะสงขอความหรอรปภาพ
ผาน SMS, กลองขอความ และแอปพลเคชน หรอสงผาน
ออนไลนในโซเชยลมเดย, กระดานสนทนา หรอเกม
ออนไลนทผใชสามารถเปดด มสวนรวมหรอแบงปน
เนอหาได การกลนแกลงลกษณะน มกกระท�าซ�าๆ ไปยง
เหยอหรอผ ทถกกลนแกลง โดยผ รงแกจะเปดเผย
หรอปดบงตวตนกได วธการ คอ สงโพสต หรอแชรขอมล
ดานลบ เปนเทจ หยาบคาย และท�ารายจตใจผอน
บางกรณการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอาจรวมถง
การแชรขอมลสวนตวของผอนโดยมเจตนาเพอทจะ
ท�าใหเจาตวอบอาย หรอท�าลายชอเสยง2 จากการ ศกษา
ความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยน
ชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร จ�านวน
3,667 ราย พบวา กลมททงถกขมเหงรงแกและรงแก
ผอนพบมากถงรอยละ 35.3 กล มทถกขมเหงรงแก
รอยละ 7.7 กลมทขมเหงรงแกผอนรอยละ 5.2 และผท
เหนเหตการณ รอยละ 13 และรปแบบการรงแกทพบ
มากทสด ไดแก การลอเลยน ตงฉายา, การเพกเฉย
ไมใสใจ และการดหมนเหยยดหยาม ตามล�าดบ3
จากการส�ารวจการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ
การสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2560 โดยส�านกงานสถต
แหงชาต พบวา ประชากรในกรงเทพมหานครใช
คอมพวเตอร รอยละ 49.2 ใชอนเทอรเนต รอยละ 74.5
และใชโทรศพทมอถอ รอยละ 93.5 ซงมอตราสวนสง
กวาภาคอนๆ ในประเทศไทย สวนกลมอายทมการใช
คอมพวเตอรมากทสด คอ กลมอาย 11-14 ป รอยละ
90.9และกลมอายทมการใชอนเทอรเนตมากทสด คอ
กลมอาย 15-19 ป รอยละ 95.64 กลาวไดวากลมวยรน
เปนกล มทมการใชสออเลคทรอนกสมากทสด ซง
สอดคลองกบงานวจยทผานมามการส�ารวจความชกของ
พฤตกรรมการรงแกบนโลกไซเบอร ในกลมนกเรยน
มธยมศกษาและอาชวศกษาในกรงเทพมหานคร จ�านวน
1,200 ราย พบวารอยละ 52.4 เคยมประสบการณ
ถกขมเหงรงแกทางออนไลน และรอยละ 46.8 มอาย
อยในชวง 14-16 ป5
การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมผลกระทบ
ตอเดก ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม
เชน อารมณซมเศรา วตกกงวล ความคดฆาตวตาย
ความภาคภมใจตอตนเองลดลง ผลการเรยนลดลง
ไมอยากไปโรงเรยน ปญหาพฤตกรรมรนแรง การใช
สารเสพตดและมพฤตกรรมเสยงทางเพศ ทงยงสงผลให
มอาการทางจตในวยผ ใหญได โดยผลกระทบทพบ
มากทสด คอ ภาวะซมเศร า นอกจากน ย งพบ
วาการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรสงผลใหเกดภาวะ
ซมเศรามากกวาและมความรนแรงของภาวะซมเศรา
มากกวาการขมเหงรงแกรปแบบอนๆ ดวย6,7,8,9
สวนปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในเดก
ทมพฤตกรรมขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร มปจจย
หลากหลายทงปจจยจากตวบคคล ครอบครว เพอน และ
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563194
สงคม เชน ความภาคภมใจในตนเอง10,11 ความแขงแกรง
และความยดหยน12,13 การไดรบความชวยเหลอจาก
บคคลรอบขาง ความผกพนในครอบครวและเพอน14-16
และสถาพแวดลอมในโรงเรยน17 เปนตน ซงการศกษา
ในสวนนยงไมแพรหลายนกทงในไทยและตางประเทศ
จากการศกษาทผานมาทงตางประเทศและใน
ประเทศไทย มการศกษาความชก รปแบบการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอร ปจจยทางจตเวชทมความสมพนธ
กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร แตในประเทศไทยยง
ไมมการศกษาปจจยทมความสมพนธเจาะจงกบภาวะ
ซมเศรา ซงเปนผลกระทบจากการขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอรมากทสด ผวจยจงท�างานวจยนขนเพอศกษา
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทม
ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เพอน�าไป
ขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรมขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรตอไป
วธการศกษาประชากรและกลมตวอยาง
ประชากรท ศ กษา คอ นก เรยนระดบช น
มธยมศกษาปท 2 และ 3 ในสถานศกษาสงกดส�านกงาน
เขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร
ปการศกษา 2562 ผวจยค�านวณขนาดกลมตวอยางได
ทงหมด 225 ราย โดยค�านวณจากสตรของ Cochran
ดงน
p = สดสวนของกลมผทขมเหงรงแกผอนบนโลก
ไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษา = 0.3
Z= 1.96 (ทระดบความเชอมนเทากบ 98%)
d = สดสวนความคาดเคลอนยอมรบได = 0.06
α = 0.05
ผวจยไดคดเลอกกลมตวอยาง โดยวธการสม
แบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) ดงน
1. คดเลอกโรงเรยนโดยวธการสมตวอยางแบบ
แบงชน (stratified random sampling) โดยแบงโรงเรยน
ระดบชนมธยมศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา
มธยมศกษาในกรงเทพมหานคร เปน 3 กล ม คอ
กลมโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง (1 -1,499 ราย)
กลมโรงเรยนขนาดใหญ (1,500-2,499 ราย) และ
กล มโรงเรยนขนาดใหญพเศษ (2,500 รายขนไป)
โดยสมกลมละ 1 โรงเรยน
2. คดเลอกกลมตวอยางของแตละโรงเรยน
โดยวธสมอยางงาย (simple random sampling) โดย
ใชวธการจบสลากหองเรยนมา 2 หองเรยนในแตละ
ระดบชนของมธยมศกษาปท 2-3
เนองดวยจ�านวนนกเรยนตอหองเรยนในแตละ
โรงเรยนมจ�านวนแตกตางกน จงท�าใหจ�านวนกลม
ตวอยางมากขนเพอใหสามารถสมจ�านวนหองเรยนได
เทากนทกโรงเรยน โดยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยน
ทงหมด 430 ชด ผวจยไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด
คดเปนรอยละ 86.98
เครองทใชในการศกษา
ผ เขารวมวจยไดรบแบบสอบถามทอาจารย
แจกให โดยผเขารวมวจยและผปกครองเปนผยนยอม
ตอบขอมลหลงจากไดอานเอกสารชแจงดวยตนเอง
แบบสอบถามทงหมดผเขารวมวจยจะเปนผกรอกดวย
ตนเอง โดยแบบสอบถามแบงเปน 6 สวน จ�านวน 89 ขอ
ดงตอไปน
สวนท 1 ขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบ
ชนทศกษา เกรดเฉลย (GPA) สถานภาพปจจบนของ
บดามารดา บคคลทอาศยอยบานเดยวกบผเขารวมวจย
และเศรษฐานะของครอบครว จ�านวน 7 ขอ
สวนท 2 แบบคดกรองภาวะซมเศรา ใชแบบ
คดกรอง children’s depression inventory ฉบบ
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25634
สงคม เชน ความภาคภมใจในตนเอง10,11 ความแขงแกรง
และความยดหยน12,13 การไดรบความชวยเหลอจาก
บคคลรอบขาง ความผกพนในครอบครวและเพอน14-16
และสถาพแวดลอมในโรงเรยน17 เปนตน ซงการศกษา
ในสวนนยงไมแพรหลายนกทงในไทยและตางประเทศ
จากการศกษาทผานมาทงตางประเทศและใน
ประเทศไทย มการศกษาความชก รปแบบการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอร ปจจยทางจตเวชทมความสมพนธ
กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร แตในประเทศไทยยง
ไมมการศกษาปจจยทมความสมพนธเจาะจงกบภาวะ
ซมเศรา ซงเปนผลกระทบจากการขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอรมากทสด ผวจยจงท�างานวจยนขนเพอศกษา
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทม
ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เพอน�าไป
ขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรมขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรตอไป
วธการศกษาประชากรและกลมตวอยาง
ประชากรท ศ กษา คอ นก เรยนระดบช น
มธยมศกษาปท 2 และ 3 ในสถานศกษาสงกดส�านกงาน
เขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร
ปการศกษา 2562 ผวจยค�านวณขนาดกลมตวอยางได
ทงหมด 225 ราย โดยค�านวณจากสตรของ Cochran
ดงน
p = สดสวนของกลมผทขมเหงรงแกผอนบนโลก
ไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษา = 0.3
Z= 1.96 (ทระดบความเชอมนเทากบ 98%)
d = สดสวนความคาดเคลอนยอมรบได = 0.06
α = 0.05
ผวจยไดคดเลอกกลมตวอยาง โดยวธการสม
แบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) ดงน
1. คดเลอกโรงเรยนโดยวธการสมตวอยางแบบ
แบงชน (stratified random sampling) โดยแบงโรงเรยน
ระดบชนมธยมศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา
มธยมศกษาในกรงเทพมหานคร เปน 3 กล ม คอ
กลมโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง (1 -1,499 ราย)
กลมโรงเรยนขนาดใหญ (1,500-2,499 ราย) และ
กล มโรงเรยนขนาดใหญพเศษ (2,500 รายขนไป)
โดยสมกลมละ 1 โรงเรยน
2. คดเลอกกลมตวอยางของแตละโรงเรยน
โดยวธสมอยางงาย (simple random sampling) โดย
ใชวธการจบสลากหองเรยนมา 2 หองเรยนในแตละ
ระดบชนของมธยมศกษาปท 2-3
เนองดวยจ�านวนนกเรยนตอหองเรยนในแตละ
โรงเรยนมจ�านวนแตกตางกน จงท�าใหจ�านวนกลม
ตวอยางมากขนเพอใหสามารถสมจ�านวนหองเรยนได
เทากนทกโรงเรยน โดยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยน
ทงหมด 430 ชด ผวจยไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด
คดเปนรอยละ 86.98
เครองทใชในการศกษา
ผ เขารวมวจยไดรบแบบสอบถามทอาจารย
แจกให โดยผเขารวมวจยและผปกครองเปนผยนยอม
ตอบขอมลหลงจากไดอานเอกสารชแจงดวยตนเอง
แบบสอบถามทงหมดผเขารวมวจยจะเปนผกรอกดวย
ตนเอง โดยแบบสอบถามแบงเปน 6 สวน จ�านวน 89 ขอ
ดงตอไปน
สวนท 1 ขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบ
ชนทศกษา เกรดเฉลย (GPA) สถานภาพปจจบนของ
บดามารดา บคคลทอาศยอยบานเดยวกบผเขารวมวจย
และเศรษฐานะของครอบครว จ�านวน 7 ขอ
สวนท 2 แบบคดกรองภาวะซมเศรา ใชแบบ
คดกรอง children’s depression inventory ฉบบ
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020195
ภาษาไทย18 พฒนาโดย ศ.พญ.อมาพร ตรงคสมบต เปน
แบบคดกรอง เพอบอกความรนแรงของภาวะซมเศรา
ใน 2 สปดาหทผานมา ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน
27 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา
3 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก โดยงานวจย
นใชจดตดทางระบาดวทยาท 21 คะแนน มคาความไว
รอยละ 78.9 คาความเทยงตรงรอยละ 100
สวนท 3 แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบน
โลกไซเบอร (cyberbullying) ฉบบภาษาไทย3 พฒนา
โดย Dr. Andre Sourander และรศ.นพ.ชาญวทย
พรนพดล เพอคดกรองการมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร โดยผวจยคดเลอกค�าถามบางสวนจาก
แบบสอบถามเรอง การกลนแกลงบนโลกไซเบอร
(cyberbullying) จ�านวน 16 ขอ แบงเปนขอค�าถามกลม
ทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร 8 ขอ โดยหากผเขารวม
วจยตอบวามการถกขมเหงรงแกรปแบบใดรปแบบหนง
เพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอร และขอค�าถามกลมทขมเหงรงแกผอนบนโลก
ไซเบอร 8 ขอ โดยหากตอบวามการขมเหงรงแกผอน
รปแบบใดรปแบบหนงเพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมท
ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร สวนผเขารวมวจย
ทตอบวาม ทงขอค�าถามในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอรและกลมขมเหงรงแกผอน จะจดอยกลมทเคย
ทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร ขอค�าถาม
เกยวกบสภาพแวดลอมในโรงเรยน 5 ขอ ไดแก รสก
ปลอดภยเมออยทโรงเรยน รสกมความสขสนกสนาน
เมออยทโรงเรยน คณครเอาใจใส คณครพยายามหยด
การกลนแกลง และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลง
หากคะแนนสภาพแวดลอมในโรงเรยนมากถอวา
สภาพแวดลอมในโรงเรยนดกวาคะแนนนอย และ
เพมเตมขอค�าถามบางสวนโดยผ วจยจดท�าขนเอง
เกยวกบความตอเนองในการรงแกและระยะเวลา
ความชวยเหลอ จ�านวน 2 ขอ รวมทงหมด 23 ขอ
สวนท 4 แบบประเมนความภาคภมใจในตนเอง
ใชแบบประเมน Rosenberg self- esteem scale-
revised version (RSES-Revised) ฉบบภาษาไทย23
พฒนาโดย ศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวดความภาค
ภมใจในตนเอง ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 10 ขอ
ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา
4 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ใหคะแนน
0-3 คะแนน คะแนนรวม 0-30 คะแนน โดยคะแนนรวม
< 15 ประเมนวามความภาคภมใจในตนเองต�า มคา
ความเชอมนเทากบ 0.84
สวนท 5 แบบวดความแขงแกรงและยดหยน
ของช วต ใช แบบสอบถาม Connor-Davidson
Resilience Scale (10-Item CD-RISC) ฉบบภาษาไทย24
พฒนาโดย รศ. ดร. นพพร วองสรมาศ เพอวดความ
แขงแกรงและยดหยนของชวต ประกอบดวยขอค�าถาม
จ�านวน 10 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวน
ประมาณคา 5 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก
ใหคะแนน 0-4 คะแนน คะแนนรวม 0-40 คะแนน โดย
คะแนนรวม ≤ 9 คะแนน ประเมนวามความแขงแกรง
และยดหยนของชวตต�า มคาความเชอมนเทากบ 0.86
สวนท 6 แบบสอบถามความรสกหลากหลายมต
เกยวกบความชวยเหลอทางสงคม ใชแบบสอบถาม
Multidimensional Scale of Perceived Social Support
(MSPSS) ฉบบภาษาไทย25 พฒนาโดย ศ.พญ.ณหทย
วงศปการนย และศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวด
ความชวยเหลอทางสงคม ประกอบดวยขอค�าถาม
จ�านวน 12 ขอ โดยแบงเปนความชวยเหลอจาก
ครอบครว ความชวยเหลอจากเพอน ความชวยเหลอจาก
บคคลพเศษ (บคคลทนอกเหนอจากครอบครวและ
เพอน) ส วนละ 4 ข อ ลกษณะค�าตอบเปนแบบ
มาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง
1 ตวเลอก ใหคะแนน 1-7 คะแนน คะแนนในสวน
ความชวยเหลอทางสงคม คดโดยคะแนนรวม/12 และ
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 5
ภาษาไทย18 พฒนาโดย ศ.พญ.อมาพร ตรงคสมบต เปน
แบบคดกรอง เพอบอกความรนแรงของภาวะซมเศรา
ใน 2 สปดาหทผานมา ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน
27 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา
3 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก โดยงานวจย
นใชจดตดทางระบาดวทยาท 21 คะแนน มคาความไว
รอยละ 78.9 คาความเทยงตรงรอยละ 100
สวนท 3 แบบสอบถามเรองการกลนแกลงบน
โลกไซเบอร (cyberbullying) ฉบบภาษาไทย3 พฒนา
โดย Dr. Andre Sourander และรศ.นพ.ชาญวทย
พรนพดล เพอคดกรองการมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร โดยผวจยคดเลอกค�าถามบางสวนจาก
แบบสอบถามเรอง การกลนแกลงบนโลกไซเบอร
(cyberbullying) จ�านวน 16 ขอ แบงเปนขอค�าถามกลม
ทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร 8 ขอ โดยหากผเขารวม
วจยตอบวามการถกขมเหงรงแกรปแบบใดรปแบบหนง
เพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอร และขอค�าถามกลมทขมเหงรงแกผอนบนโลก
ไซเบอร 8 ขอ โดยหากตอบวามการขมเหงรงแกผอน
รปแบบใดรปแบบหนงเพยง 1 ขอ จะจดอยในกลมท
ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร สวนผเขารวมวจย
ทตอบวาม ทงขอค�าถามในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอรและกลมขมเหงรงแกผอน จะจดอยกลมทเคย
ทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร ขอค�าถาม
เกยวกบสภาพแวดลอมในโรงเรยน 5 ขอ ไดแก รสก
ปลอดภยเมออยทโรงเรยน รสกมความสขสนกสนาน
เมออยทโรงเรยน คณครเอาใจใส คณครพยายามหยด
การกลนแกลง และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลง
หากคะแนนสภาพแวดลอมในโรงเรยนมากถอวา
สภาพแวดลอมในโรงเรยนดกวาคะแนนนอย และ
เพมเตมขอค�าถามบางสวนโดยผ วจยจดท�าขนเอง
เกยวกบความตอเนองในการรงแกและระยะเวลา
ความชวยเหลอ จ�านวน 2 ขอ รวมทงหมด 23 ขอ
สวนท 4 แบบประเมนความภาคภมใจในตนเอง
ใชแบบประเมน Rosenberg self- esteem scale-
revised version (RSES-Revised) ฉบบภาษาไทย23
พฒนาโดย ศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวดความภาค
ภมใจในตนเอง ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 10 ขอ
ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวนประมาณคา
4 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ใหคะแนน
0-3 คะแนน คะแนนรวม 0-30 คะแนน โดยคะแนนรวม
< 15 ประเมนวามความภาคภมใจในตนเองต�า มคา
ความเชอมนเทากบ 0.84
สวนท 5 แบบวดความแขงแกรงและยดหยน
ของช วต ใช แบบสอบถาม Connor-Davidson
Resilience Scale (10-Item CD-RISC) ฉบบภาษาไทย24
พฒนาโดย รศ. ดร. นพพร วองสรมาศ เพอวดความ
แขงแกรงและยดหยนของชวต ประกอบดวยขอค�าถาม
จ�านวน 10 ขอ ลกษณะค�าตอบเปนแบบมาตราสวน
ประมาณคา 5 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก
ใหคะแนน 0-4 คะแนน คะแนนรวม 0-40 คะแนน โดย
คะแนนรวม ≤ 9 คะแนน ประเมนวามความแขงแกรง
และยดหยนของชวตต�า มคาความเชอมนเทากบ 0.86
สวนท 6 แบบสอบถามความรสกหลากหลายมต เกยวกบความชวยเหลอทางสงคม ใชแบบสอบถาม
Multidimensional Scale of Perceived Social Support
(MSPSS) ฉบบภาษาไทย25 พฒนาโดย ศ.พญ.ณหทย
วงศปการนย และศ.นพ.ทนกร วงศปการนย เพอวด ความชวยเหลอทางสงคม ประกอบดวยขอค�าถาม จ�านวน 12 ขอ โดยแบงเปนความชวยเหลอจาก ครอบครว ความชวยเหลอจากเพอน ความชวยเหลอจาก บคคลพเศษ (บคคลทนอกเหนอจากครอบครวและ เพ อน) ส วนละ 4 ข อ ล กษณะค�าตอบเปนแบบ มาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ โดยใหผเลอกตอบเพยง
1 ตวเลอก ใหคะแนน 1-7 คะแนน คะแนนในสวน ความชวยเหลอทางสงคม คดโดยคะแนนรวม/12 และ
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563196
คะแนนในสวนความชวยเหลอจากครอบครว ความชวย
เหลอจากเพอน ความชวยเหลอจากบคคลพเศษ คดโดย
คะแนนรวมในแตละสวน/4 โดยคะแนน 1-2.9 คะแนน
ประเมนวาระดบความชวยเหลอต�า คะแนน 3-5 คะแนน
ประเมนวาระดบความชวยเหลอปานกลาง คะแนน 5.1-
7 คะแนน ประเมนวาระดบความชวยเหลอสง โดยระดบ
ความชวยเหลอจากสงคมมคาความเชอมนเทากบ 0.92
ระดบความชวยเหลอจากครอบครวมคาความเชอมน
เทากบ 0.83 ระดบความชวยเหลอจากเพอนมคาความ
เชอมนเทากบ 0.91 และระดบความชวยเหลอจากบคคล
พเศษมคาความเชอมนเทากบ 0.86
การศกษาครงนผานการอนมตจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในมนษย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาล
รามาธบด มหาวทยาลยมหดล เลขรหสวจย 320
การวเคราะหขอมล
ผวจยไดตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม
แลวรวบรวมขอมล โดยวเคราะหขอมลจากจ�านวนขอมล
ทไดจรง แบบสอบถามสวนทมขอมลตกหลนมาก จะไม
ไดถกน�ามาวเคราะหด วย วเคราะหข อมลโดยใช
โปรแกรมส�าเรจรป SPSS/PC ซงการวเคราะหขอมลจะ
เลอกเฉพาะขอมลของกลมตวอยางทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร โดยใชสถตเชงพรรณนา
(descriptive statistic) อธบายลกษณะทวไปของกลม
ตวอยาง คดเปนจ�านวน รอยละ คาเฉลย (mean)
และStandard deviation (S.D.) วเคราะหปจจยทม
ความสมพนธกบภาวะซมเศรา โดยใช Chi-square หรอ
Fisher’s exact test และ Spearman’s rho และ
วเคราะหพหปจจยโดยใช Binary logistic regression
ผลการศกษาลกษณะทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ผวจยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยนทงหมด
430 ชด ไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด คดเปนรอยละ
86.98 และมแบบสอบถามทไดขอมลครบถวน จ�านวน
275 ชด คดเปนรอยละ 73.53 ของแบบสอบถามทไดรบ
ทงหมด กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอรมจ�านวน 210 ราย เปนเพศชาย จ�านวน
91 ราย (รอยละ 44) เพศหญง จ�านวน 119 ราย (รอยละ
56) มอายอยในชวง 12-17 ป อายเฉลย 13.92 + 0.785 ป
เกรดเฉลยอยในชวง 3.01-4.00 มากทสด สวนใหญ
รอยละ 57.6 บดามารดาสมรสและอยดวยกน และ
ผเขารวมวจยอยรวมกบบดาและมารดา รอยละ 55.2
โดยครอบครวมเศรษฐานะพอเพยง ร อยละ 73.8
(ตารางท 1)
ขอมลเกยวกบการประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร
ในชวง 6 เดอนทผานมา กลมตวอยางเคยม
ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน
210 ราย (รอยละ 76.4) โดยแบงตามรปแบบการรงแก
พบวา กลมทเคยถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมจ�านวน
39 ราย (รอยละ 18.6) ซงรปแบบการถกรงแกทพบมาก
ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา ถกเพกเฉย ไมสนใจ และ
ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม ตามล�าดบ
กลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร จ�านวน
19 ราย (รอยละ 9.0) ซงรปแบบการรงแกทพบมาก
ไดแก ลอเลยนชอ ตงฉายา เพกเฉย ไมสนใจ และ
น�า รปภาพไปตดต อให ดตลก/วาบหวว /น าอาย
ตามล�าดบ และกลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบน
โลกไซเบอร จ�านวน 152 ราย (รอยละ 72.4) ในกลมท
ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรยงคงถกรงแกอยาง
ตอเนอง จ�านวน 16 ราย (รอยละ 8.4) โดยสวนมากไมได
รบการชวยเหลอใดๆ จ�านวน 93 ราย (รอยละ 61.6)
ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 สปดาห จ�านวน 53 ราย
(รอยละ 35.1) ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 เดอน
จ�านวน 4 ราย (รอยละ 2.6) และไดรบการชวยเหลอ
ภายใน 1 ป จ�านวน 1 ราย (รอยละ 0.7) (ตารางท 2)
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25636
คะแนนในสวนความชวยเหลอจากครอบครว ความชวย
เหลอจากเพอน ความชวยเหลอจากบคคลพเศษ คดโดย
คะแนนรวมในแตละสวน/4 โดยคะแนน 1-2.9 คะแนน
ประเมนวาระดบความชวยเหลอต�า คะแนน 3-5 คะแนน
ประเมนวาระดบความชวยเหลอปานกลาง คะแนน 5.1-
7 คะแนน ประเมนวาระดบความชวยเหลอสง โดยระดบ
ความชวยเหลอจากสงคมมคาความเชอมนเทากบ 0.92
ระดบความชวยเหลอจากครอบครวมคาความเชอมน
เทากบ 0.83 ระดบความชวยเหลอจากเพอนมคาความ
เชอมนเทากบ 0.91 และระดบความชวยเหลอจากบคคล
พเศษมคาความเชอมนเทากบ 0.86
การศกษาครงนผานการอนมตจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในมนษย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาล
รามาธบด มหาวทยาลยมหดล เลขรหสวจย 320
การวเคราะหขอมล
ผวจยไดตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม
แลวรวบรวมขอมล โดยวเคราะหขอมลจากจ�านวนขอมล
ทไดจรง แบบสอบถามสวนทมขอมลตกหลนมาก จะไม
ไดถกน�ามาวเคราะหด วย วเคราะหข อมลโดยใช
โปรแกรมส�าเรจรป SPSS/PC ซงการวเคราะหขอมลจะ
เลอกเฉพาะขอมลของกลมตวอยางทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร โดยใชสถตเชงพรรณนา
(descriptive statistic) อธบายลกษณะทวไปของกลม
ตวอยาง คดเปนจ�านวน รอยละ คาเฉลย (mean)
และStandard deviation (S.D.) วเคราะหปจจยทม
ความสมพนธกบภาวะซมเศรา โดยใช Chi-square หรอ
Fisher’s exact test และ Spearman’s rho และ
วเคราะหพหปจจยโดยใช Binary logistic regression
ผลการศกษาลกษณะทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ผวจยไดแจกแบบสอบถามแกนกเรยนทงหมด
430 ชด ไดแบบสอบถามกลบมา 374 ชด คดเปนรอยละ
86.98 และมแบบสอบถามทไดขอมลครบถวน จ�านวน
275 ชด คดเปนรอยละ 73.53 ของแบบสอบถามทไดรบ
ทงหมด กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอรมจ�านวน 210 ราย เปนเพศชาย จ�านวน
91 ราย (รอยละ 44) เพศหญง จ�านวน 119 ราย (รอยละ
56) มอายอยในชวง 12-17 ป อายเฉลย 13.92 + 0.785 ป
เกรดเฉลยอยในชวง 3.01-4.00 มากทสด สวนใหญ
รอยละ 57.6 บดามารดาสมรสและอยดวยกน และ
ผเขารวมวจยอยรวมกบบดาและมารดา รอยละ 55.2
โดยครอบครวมเศรษฐานะพอเพยง ร อยละ 73.8
(ตารางท 1)
ขอมลเกยวกบการประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร
ในชวง 6 เดอนทผานมา กลมตวอยางเคยม
ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน
210 ราย (รอยละ 76.4) โดยแบงตามรปแบบการรงแก
พบวา กลมทเคยถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรมจ�านวน
39 ราย (รอยละ 18.6) ซงรปแบบการถกรงแกทพบมาก
ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา ถกเพกเฉย ไมสนใจ และ
ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม ตามล�าดบ
กลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร จ�านวน
19 ราย (รอยละ 9.0) ซงรปแบบการรงแกทพบมาก
ไดแก ลอเลยนชอ ตงฉายา เพกเฉย ไมสนใจ และ
น�า รปภาพไปตดต อให ดตลก/วาบหวว /น าอาย
ตามล�าดบ และกลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบน
โลกไซเบอร จ�านวน 152 ราย (รอยละ 72.4) ในกลมท
ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรยงคงถกรงแกอยาง
ตอเนอง จ�านวน 16 ราย (รอยละ 8.4) โดยสวนมากไมได
รบการชวยเหลอใดๆ จ�านวน 93 ราย (รอยละ 61.6)
ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 สปดาห จ�านวน 53 ราย
(รอยละ 35.1) ไดรบการชวยเหลอภายใน 1 เดอน
จ�านวน 4 ราย (รอยละ 2.6) และไดรบการชวยเหลอ
ภายใน 1 ป จ�านวน 1 ราย (รอยละ 0.7) (ตารางท 2)
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020197
ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมภายในโรงเรยน
ในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอรพบวา สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน
มคะแนนอยในชวง 2-15 คะแนน เฉลย 8.58 ± 2.84
คะแนน โดยคะแนนมากจะมสภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยนด สวนใหญกลมตวอยางรสกปลอดภยบางครง
จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) รสกมความสขสนกสนาน
บอยๆ จ�านวน 85 ราย (รอยละ 40.5) คณครเอาใจใส
บางครง จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) คณครพยายาม
หยดการกลนแกลงบอยๆ จ�านวน 78 ราย (รอยละ 37.1)
และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลงบางครง
จ�านวน 79 ราย (รอยละ 37.6) (ตารางท 2)
ขอมลเกยวกบภาวะซมเศรา
จากการคดกรองภาวะซมเศราดวย Children’s
depression inventory ฉบบภาษาไทย พบวากลม
ตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ
36.2 โดยกลมตวอยางทมภาวะซมเศราอยในกลมท
ทงขมเหงรงแกผอนและถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
มากทสด จ�านวน 59 ราย (รอยละ 77.6) กลมทถกขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอร 10 ราย (รอยละ 13.2) และกลมท
ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร 7 ราย (รอยละ 9.2)
(ตารางท 2)
ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ขอมลทวไป จ�านวน (รอยละ)เพศ ชาย
หญง
91 (43.3)
119 (56)อายเฉลย Mean + S.D. 13.92 + 0.785ระดบชน ม. 2
ม. 3
109 (51.9)
101 (48.1)เกรดเฉลย 0-1.00
1.01-2.00
2.01-3.00
3.01-4.00
4 (1.9)
21 (10.1)
63 (30.4)
119 (57.5)สถานภาพบดามารดา สมรส อยดวยกน
สมรส แยกกนอย
หยาราง
บดาหรอมารดาเสยชวต
121 (57.6)
26 (12.4)
51 (24.3)
11 (5.2)ผปกครองอาศยในบานเดยวกน บดาและมารดา
ไมไดอยกบบดาและมารดา
116 (55.2)
94 (44.8)เศรษฐานะ ขาดแคลน
เพยงพอ
เพยงพอและมเหลอเกบ
7 (3.3)
155 (73.8)
48 (22.9)
หมายเหต ไมไดอยกบบดาและมารดา หมายถง อาศยอยกบบดาหรอมารดา หรอ อาศยอยกบญาตอนๆ หรอ อาศยอยกบบคคลอนท
ไมใชคนในครอบครว
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 7
ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมภายในโรงเรยน
ในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอรพบวา สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน
มคะแนนอยในชวง 2-15 คะแนน เฉลย 8.58 ± 2.84
คะแนน โดยคะแนนมากจะมสภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยนด สวนใหญกลมตวอยางรสกปลอดภยบางครง
จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) รสกมความสขสนกสนาน
บอยๆ จ�านวน 85 ราย (รอยละ 40.5) คณครเอาใจใส
บางครง จ�านวน 91 ราย (รอยละ 43.3) คณครพยายาม
หยดการกลนแกลงบอยๆ จ�านวน 78 ราย (รอยละ 37.1)
และนกเรยนพยายามหยดการกลนแกลงบางครง
จ�านวน 79 ราย (รอยละ 37.6) (ตารางท 2)
ขอมลเกยวกบภาวะซมเศรา
จากการคดกรองภาวะซมเศราดวย Children’s
depression inventory ฉบบภาษาไทย พบวากลม
ตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ
36.2 โดยกลมตวอยางทมภาวะซมเศราอยในกลมท
ทงขมเหงรงแกผอนและถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
มากทสด จ�านวน 59 ราย (รอยละ 77.6) กลมทถกขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอร 10 ราย (รอยละ 13.2) และกลมท
ขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอร 7 ราย (รอยละ 9.2)
(ตารางท 2)
ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ขอมลทวไป จ�านวน (รอยละ)เพศ ชาย
หญง
91 (43.3)
119 (56)อายเฉลย Mean + S.D. 13.92 + 0.785ระดบชน ม. 2
ม. 3
109 (51.9)
101 (48.1)เกรดเฉลย 0-1.00
1.01-2.00
2.01-3.00
3.01-4.00
4 (1.9)
21 (10.1)
63 (30.4)
119 (57.5)สถานภาพบดามารดา สมรส อยดวยกน
สมรส แยกกนอย
หยาราง
บดาหรอมารดาเสยชวต
121 (57.6)
26 (12.4)
51 (24.3)
11 (5.2)ผปกครองอาศยในบานเดยวกน บดาและมารดา
ไมไดอยกบบดาและมารดา
116 (55.2)
94 (44.8)เศรษฐานะ ขาดแคลน
เพยงพอ
เพยงพอและมเหลอเกบ
7 (3.3)
155 (73.8)
48 (22.9)
หมายเหต ไมไดอยกบบดาและมารดา หมายถง อาศยอยกบบดาหรอมารดา หรอ อาศยอยกบญาตอนๆ หรอ อาศยอยกบบคคลอนท
ไมใชคนในครอบครว
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563198
ตารางท 2 ขอมลเกยวกบประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ภาวะซมเศรา และปจจยตางๆ
ปจจย จ�านวน (รอยละ)ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (n=210)
ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอรทงถกขมเหงรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร
39 (18.6)19 (9.0)
152 (72.4)ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)
ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง
16 (8.4)174 (91.6)
ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป
93 (61.6)53 (35.1)
4 (2.6)1 (0.7)
สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน (n=210) Mean + S.D. 8.58 + 2.84มภาวะซมเศรา (n=210) 76 (36.2)ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210) ต�า
สง43 (20.5)
167 (79.5)
ระดบความแขงแกรงและยดหยนในชวต (n=210) ต�าสง
6 (2.9)202 (97.1)
ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210) ต�าปานกลางสง
9 (4.5)77 (38.1)
116 (57.4)ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210) ต�า
ปานกลางสง
22 (10.5)71 (33.8)
117 (55.7)ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210) ต�า
ปานกลางสง
16 (7.6)83 (39.5)
111 (52.9)ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210) ต�า
ปานกลางสง
20 (9.6)79 (37.8)
110 (52.6)
ขอมลเกยวกบระดบความภาคภมใจใน
ตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต
และระดบความชวยเหลอทางสงคม
พบวากลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร มระดบความภาคภมใจในตนเองต�า
จ�านวน 43 ราย (รอยละ 20.5) ระดบความภาคภมใจใน
ตนเองสง จ�านวน 167 ราย(รอยละ 79.5) ความแขงแกรง
และยดหยนในชวตต�า จ�านวน 6 ราย (รอยละ 2.9)
ความแขงแกรงและยดหยนในชวตสง จ�านวน 202 ราย
(รอยละ 97.1) ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�า
จ�านวน 9 ราย (รอยละ 4.5) ระดบความชวยเหลอทาง
สงคมปานกลาง จ�านวน 77 คนราย (รอยละ 38.1) และ
ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง จ�านวน116 ราย
(รอยละ 57.4) โดยสวนใหญไดรบความชวยเหลอ
จากทงครอบครว เพอน และบคคลพเศษในระดบสง
(ตารางท 2)
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 25638
ตารางท 2 ขอมลเกยวกบประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ภาวะซมเศรา และปจจยตางๆ
ปจจย จ�านวน (รอยละ)ประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (n=210)
ถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรขมเหงรงแกผอนบนโลกไซเบอรทงถกขมเหงรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร
39 (18.6)19 (9.0)
152 (72.4)ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)
ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง
16 (8.4)174 (91.6)
ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป
93 (61.6)53 (35.1)
4 (2.6)1 (0.7)
สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน (n=210) Mean + S.D. 8.58 + 2.84มภาวะซมเศรา (n=210) 76 (36.2)ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210) ต�า
สง43 (20.5)167 (79.5)
ระดบความแขงแกรงและยดหยนในชวต (n=210) ต�าสง
6 (2.9)202 (97.1)
ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210) ต�าปานกลางสง
9 (4.5)77 (38.1)116 (57.4)
ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210) ต�าปานกลางสง
22 (10.5)71 (33.8)117 (55.7)
ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210) ต�าปานกลางสง
16 (7.6)83 (39.5)
111 (52.9)ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210) ต�า
ปานกลางสง
20 (9.6)79 (37.8)
110 (52.6)
ขอมลเกยวกบระดบความภาคภมใจใน
ตนเอง ระดบความแขงแกรงและยดหยนของชวต
และระดบความชวยเหลอทางสงคม
พบวากลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร มระดบความภาคภมใจในตนเองต�า
จ�านวน 43 ราย (รอยละ 20.5) ระดบความภาคภมใจใน
ตนเองสง จ�านวน 167 ราย(รอยละ 79.5) ความแขงแกรง
และยดหยนในชวตต�า จ�านวน 6 ราย (รอยละ 2.9)
ความแขงแกรงและยดหยนในชวตสง จ�านวน 202 ราย
(รอยละ 97.1) ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�า
จ�านวน 9 ราย (รอยละ 4.5) ระดบความชวยเหลอทาง
สงคมปานกลาง จ�านวน 77 คนราย (รอยละ 38.1) และ
ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง จ�านวน116 ราย
(รอยละ 57.4) โดยสวนใหญไดรบความชวยเหลอ
จากทงครอบครว เพอน และบคคลพเศษในระดบสง
(ตารางท 2)
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020199
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราใน
กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
พบวาในกลมวยรนทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม
นยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอมโรงเรยน
ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรง
และยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอทางสงคม
ทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลย
ต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรดเฉลยสง
(p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�า
จะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman r = -0.319)
ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซม
เศรามากกวาระดบความภาคภมใจในตนเองสง (p <
0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบ
ภาวะซมเศรามากกวาระดบความแขงแกรงและยดหยนสง
(p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรง
และยดหยนต�าทกรายมภาวะซมเศรา ระดบความชวย
เหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวา
ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบ
ความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษ
ต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001,
< 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) (ตารางท 3)
ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ปจจย
กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
p - value
ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง
8 (50.0)61 (35.1)
8 (50.0)113 (64.9)
0.280
ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป
39 (41.9)16 (30.2)1 (25.0)1 (100)
54 (58.1)37 (69.8)3 (75.0)
0 (0)
0.248
ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210)ต�าสง 34 (79.1)
42 (25.1)9 (20.9)
125 (74.9)< 0.001
ระดบความแขงแกรงและความยดหยน (n=210)ต�าสง
6 (100)69 (34.2)
0 (0)133 (65.8)
0.002
ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210)ต�าปานกลางสง
5 (55.6)41 (53.2)25 (21.6)
4 (44.4)36 (46.8)91 (78.4)
< 0.001
ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210)ต�าปานกลางสง
16 (72.7)36 (50.7)24 (20.5)
6 (27.3)35 (49.3)93 (79.5)
< 0.001
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 9
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราใน
กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
พบวาในกลมวยรนทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม
นยส�าคญ ไดแก เกรดเฉลย สภาพแวดลอมโรงเรยน
ระดบความภาคภมใจในตนเอง ระดบความแขงแกรง
และยดหยนของชวต และระดบความชวยเหลอทางสงคม
ทงจากครอบครว เพอน และบคคลพเศษ โดยเกรดเฉลย
ต�าสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวาเกรดเฉลยสง
(p = 0.045) สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนคะแนนต�า
จะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (spearman r = -0.319)
ระดบความภาคภมใจในตนเองต�าสมพนธกบภาวะซม
เศรามากกวาระดบความภาคภมใจในตนเองสง (p <
0.001) ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�าสมพนธกบ
ภาวะซมเศรามากกวาระดบความแขงแกรงและยดหยนสง
(p = 0.002) โดยกลมตวอยางทมระดบความแขงแกรง
และยดหยนต�าทกรายมภาวะซมเศรา ระดบความชวย
เหลอทางสงคมต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากกวา
ระดบความชวยเหลอทางสงคมสง (p < 0.001) และระดบ
ความชวยเหลอจากทงครอบครว เพอนและบคคลพเศษ
ต�าจะสมพนธกบภาวะซมเศรามากขน (p = < 0.001,
< 0.001, 0.001 ตามล�าดบ) (ตารางท 3)
ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ปจจย
กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
p - value
8 (50.0)61 (35.1)
8 (50.0)113 (64.9)
0.280
39 (41.9)16 (30.2)1 (25.0)1 (100)
54 (58.1)37 (69.8)3 (75.0)
0 (0)
0.248
เพศ (n=210)ชายหญง
ระดบชน (n=210)ม.2ม.3
เกรด (n=210)0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00
สถานภาพบดามารดา (n=210)สมรส อยดวยกนสมรส แยกกนอยหยารางบดาหรอมารดาเสยชวต
ความตอเนองในการขมเหงรงแก (n=191)ถกขมเหงรงแกอยางตอเนองไมไดถกขมเหงรงแกอยางตอเนอง
ระยะเวลาทไดรบความชวยเหลอ (n=191)ไมไดรบความชวยเหลอใดๆ ภายใน 1 สปดาหภายใน 1 เดอนภายใน 1 ป
30 (33.0)46 (38.7)
61 (67.0)73 (61.3)
0.469
41 (37.6)35 (34.7)
68 (62.4)66 (65.3)
0.669
3 (75.0)12 (57.1)23 (36.5)37 (31.1)
1 (25.0)9 (42.9)
40 (63.5)82 (68.9)
0.045
36 (29.8)11 (42.3)24 (47.1)5 (45.5)
85(70.2)15 (57.7)27 (52.9)6 (54.5)
0.149
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563200
ปจจย
กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
p - value
ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210)ต�าปานกลางสง
12 (75.0)38 (45.8)26 (23.4)
4 (25.0)45 (54.2)85 (76.7)
< 0.001
ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210)ต�าปานกลางสง
11 (55.0)37 (46.8)27 (24.5)
9 (45.0)42 (53.2)83 (75.5)
0.001
เพศ (n=210)ชายหญง
30 (33.0)46 (38.7)
61 (67.0)73 (61.3)
0.469
ระดบชน (n=210)ม.2ม.3
41 (37.6)35 (34.7)
68 (62.4)66 (65.3) 0.669
เกรด (n=210)0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00
3 (75.0)12 (57.1)23 (36.5)37 (31.1)
1 (25.0)9 (42.9)
40 (63.5)82 (68.9)
0.045
สถานภาพบดามารดา (n=210)สมรส อยดวยกนสมรส แยกกนอยหยารางบดาหรอมารดาเสยชวต
36 (29.8)11 (42.3)24 (47.1)5 (45.5)
85(70.2)15 (57.7)27 (52.9)6 (54.5)
0.149
ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (ตอ)
การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic
regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความ
สมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธ กบภาวะ
ซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา
อยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน
ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอ
จากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า
(p = 0.02, OR = 0.843, 95%CI = 0.727-0.979) ระดบ
ความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001, OR = 5.995,
95%CI = 2.307-15.580) และระดบความชวยเหลอจาก
ครอบครวต�า (p = 0.048, OR = 5.463, 95%CI =
1.014-29.451) มความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม
นยส�าคญ (ตารางท 4)
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 256310
ปจจย
กลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
มภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
ไมมภาวะซมเศราจ�านวน (รอยละ)
p - value
ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร (ตอ)
การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic
regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความ สมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณ ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
หลงจากควบคมตวแปรทสมพนธ กบภาวะ
ซมเศราแลว พบวา ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา
อยางมนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน
ระดบความภาคภมใจในตนเอง และระดบความชวยเหลอ
จากครอบครว โดยสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า
(p = 0.02, OR = 0.843, 95%CI = 0.727-0.979) ระดบ ความภาคภมใจในตนเองต�า (p < 0.001, OR = 5.995,
95%CI = 2.307-15.580) และระดบความชวยเหลอจาก ครอบครวต�า (p = 0.048, OR = 5.463, 95%CI =
1.014-29.451) มความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางม นยส�าคญ (ตารางท 4)
12 (75.0)38 (45.8)26 (23.4)
4 (25.0)45 (54.2)85 (76.7)
< 0.001
11 (55.0)37 (46.8)27 (24.5)
9 (45.0)42 (53.2)83 (75.5)
0.001
ระดบความชวยเหลอจากเพอน (n=210)ต�าปานกลางสง
ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษ (n=210)ต�าปานกลางสง
ระดบความภาคภมใจในตนเอง (n=210)ต�าสง
ระดบความแขงแกรงและความยดหยน (n=210)ต�าสง
ระดบความชวยเหลอทางสงคม (n=210)ต�าปานกลางสง
ระดบความชวยเหลอจากครอบครว (n=210)ต�าปานกลางสง
42 (25.1)9 (20.9)
125 (74.9)< 0.001
6 (100)69 (34.2)
0 (0)133 (65.8)
0.002
5 (55.6)
41 (53.2)25 (21.6)
4 (44.4)36 (46.8)91 (78.4)
< 0.001
16 (72.7)36 (50.7)24 (20.5)
6 (27.3)35 (49.3)93 (79.5)
< 0.001
34 (79.1)
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020201
ตารางท 4 การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธ
กบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ปจจย B p-value odds ratio 95% C.I.คาคงท -0.459 0.561 0.632เกรด
0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00
1.2880.3410132
0.4680.6270.7470.869
3.6271.4061.142
0.112-117.9280.356-5.5490.510-2.556
สภาพแวดลอมในโรงเรยน -0.170 0.025 0.843 0.727-0.979ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า 1.791 < 0.001 5.995 2.307-15.580
ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�า 21.732 0.999 2.7 x 109 0.000
ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าปานกลางสง
-1.1180.248
0.4990.7440.577
0.3271.282
0.013-8.3900.288-5.694
ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�าปานกลางสง
1.6980.838
0.0480.0910.096
5.4632.312
1.014-29.4510.875-6.110
ระดบความชวยเหลอจากเพอนต�าปานกลางสง
1.295-0.006
0.2380.9900.446
3.6500.994
0.426-31.2740.384-2.575
ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษต�าปานกลางสง
-0.3890.268
0.7390.6600.780
0.6781.308
0.069-6.6610.396-4.322
วจารณปจจบนในประเทศไทยพบการขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอรมากขน ซงสงผลกระทบอยางมากในดาน
ตางๆ ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม จงม
การศกษาเกยวกบการขมเหงรงแกรปแบบนมากขน
สวนปจจยทางจตเวชทมความสมพนธกบการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรในประเทศไทยยงไมมการศกษา
มากนก งานวจยนเปนงานวจยแรกในประเทศไทยท
ศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมท
มการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ซงภาวะซมเศราเปน
ผลกระทบจากการขมเหงรงแกรปแบบนมากทสด เพอ
น�าไปขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรม
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรตอไป จากการศกษานพบวา
กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปน
รอยละ 36.2 โดยปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยาง
มนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า
ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความ
ชวยเหลอจากครอบครวต�า
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 11
ตารางท 4 การวเคราะหถดถอยโลจสตค (Binary logistic regression analysis) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธ
กบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ปจจย B p-value odds ratio 95% C.I.คาคงท -0.459 0.561 0.632เกรด
0 - 1.001.01 - 2.002.01 - 3.003.01 - 4.00
1.2880.3410132
0.4680.6270.7470.869
3.6271.4061.142
0.112-117.9280.356-5.5490.510-2.556
สภาพแวดลอมในโรงเรยน -0.170 0.025 0.843 0.727-0.979ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า 1.791 < 0.001 5.995 2.307-15.580
ระดบความแขงแกรงและยดหยนต�า 21.732 0.999 2.7 x 109 0.000
ระดบความชวยเหลอทางสงคมต�าปานกลางสง
-1.1180.248
0.4990.7440.577
0.3271.282
0.013-8.3900.288-5.694
ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�าปานกลางสง
1.6980.838
0.0480.0910.096
5.4632.312
1.014-29.4510.875-6.110
ระดบความชวยเหลอจากเพอนต�าปานกลางสง
1.295-0.006
0.2380.9900.446
3.6500.994
0.426-31.2740.384-2.575
ระดบความชวยเหลอจากบคคลพเศษต�าปานกลางสง
-0.3890.268
0.7390.6600.780
0.6781.308
0.069-6.6610.396-4.322
วจารณปจจบนในประเทศไทยพบการขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอรมากขน ซงสงผลกระทบอยางมากในดาน
ตางๆ ทงดานอารมณ จตใจ และปญหาพฤตกรรม จงม
การศกษาเกยวกบการขมเหงรงแกรปแบบนมากขน
สวนปจจยทางจตเวชทมความสมพนธกบการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรในประเทศไทยยงไมมการศกษา
มากนก งานวจยนเปนงานวจยแรกในประเทศไทยท
ศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมท
มการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ซงภาวะซมเศราเปน
ผลกระทบจากการขมเหงรงแกรปแบบนมากทสด เพอ
น�าไปขยายผลในการปองกนผลกระทบจากพฤตกรรม
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรตอไป จากการศกษานพบวา
กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอร จ�านวน 210 ราย มภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปน
รอยละ 36.2 โดยปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยาง
มนยส�าคญ ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนต�า
ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความ
ชวยเหลอจากครอบครวต�า
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563202
กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย คดเปนรอยละ 76.4 จากกลมตวอยางทงหมด แบงตามรปแบบการรงแกพบวากลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอรพบมากทสด รอยละ 72.4 รองลงมาคอ กลมทเคยถกขมเหงรงแก รอยละ 18.6 และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน รอยละ 9.0 โดยรปแบบการรงแกทพบมาก ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา, ถกเพกเฉย ไมสนใจ ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม และน�ารปภาพไปตดตอใหดตลก/วาบหวว/นาอาย พบวาความชกในการศกษานมากกวาการศกษาอนๆ ทผานมา อาจเปนเพราะปจจบนมการใชเทคโนโลยมากขนทกวน ท�าใหการรงแกรปแบบนท�าไดงายขนจงพบมากขน สวนรปแบบการรงแกทพบมากทสดสอดคลองกบงานวจยในประเทศไทย เรองความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร คอ กลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร กลมทเคยถกขมเหงรงแก และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน ตามล�าดบ โดยรปแบบทใชรงแกยงสอดคลองกบงานวจยนอกดวย3
โดยการศกษานในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร พบวามภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ 36.2 ใกลเคยงกบงานวจยจากสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 2008 ศกษาความสมพนธระหวางการถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรและภาวะทางจตใจในนกเรยนชนมธยมศกษาพบวานกเรยนทมถกรงแกบนโลกไซเบอรมภาวะซมเศรา รอยละ 33.922 จะเหนวาความชกของภาวะซมเศราในการศกษานมมากกวา อาจเนองมาจากชวงเวลาท�าการศกษาแตกตางกน ซงในปจจบนมการรงแกบนโลกไซเบอรมากขนและมความรนแรงมากขน จงพบภาวะซมเศราในงานวจยนมากกวา และการศกษาทผานมาศกษาเฉพาะในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไมรวมถงกลมทรงแกผอนบนโลกไซเบอร จงอาจท�าใหความชกของภาวะซมเศรานอยกวาการศกษาครงน
จากการศกษาครงนพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนทไมด ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า สอดคลองกบงานวจยทผานมาซงพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรมทงปจจยเฉพาะบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยทางสงคม โดยปจจยเฉพาะบคคลมกจะมระดบความภาคภมใจในตนเองต�า10,11 ระดบความแขงแกรงในชวตต�า12,13 การไมใหอภย ปจจยระหวางบคคลจะพบการไดรบความชวยเหลอทงจากครอบครวและเพอนนอย หรอมปญหาความสมพนธในครอบครวและกลมเพอน14-16 สวนปจจยทางสงคมจะพบวาโรงเรยนทมความปลอดภย คณครใหความชวยเหลอ จะมสวนชวยใหเดกรสกปลอดภยจงเปนปจจยหนงทสามารถปองกนภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกกนบนโลกไซเบอร17 สวนระดบความแขงแกรงและความยดหยนในชวตในการศกษานพบวาไมมความสมพนธกบภาวะซมเศรา อาจเปนเพราะกลมตวอยางทมความแขงแกรงในชวตต�ามจ�านวนนอยมาก เมอน�ามาวเคราะหจงไมสามารถสรปได
จดแขงของการศกษาน คอ เปนการศกษาครงแรกในประเทศไทยทศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร คดเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) มการสมโดยแบงตามขนาดโรงเรยน ซงขนาดโรงเรยนทตางกนกอาจจะมปจจยตางๆ ทแตกตางกน ท�าใหไดกลมตวอยางทหลากหลาย และผวจยไดเลอกกลมตวอยางทศกษาในชนมธยมศกษาปท 2 และ 3 เทานน เนองจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เปนระดบชนทอาจจะมปจจยรบกวนอนๆ ทสมพนธกบภาวะซมเศราได เชน การปรบตวกบโรงเรยนใหม เพอนใหม การเรยนรปแบบทแตกตางจากชนประถมศกษา เปนตน
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 256312
กลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร จ�านวน 210 ราย คดเปนรอยละ 76.4 จากกลมตวอยางทงหมด แบงตามรปแบบการรงแกพบวากลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอรพบมากทสด รอยละ 72.4 รองลงมาคอ กลมทเคยถกขมเหงรงแก รอยละ 18.6 และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน รอยละ 9.0 โดยรปแบบการรงแกทพบมาก ไดแก ถกลอเลยนชอ ตงฉายา, ถกเพกเฉย ไมสนใจ ถกไมเคารพ ไมใหเกยรต เหยยดหยาม และน�ารปภาพไปตดตอใหดตลก/วาบหวว/นาอาย พบวาความชกในการศกษานมากกวาการศกษาอนๆ ทผานมา อาจเปนเพราะปจจบนมการใชเทคโนโลยมากขนทกวน ท�าใหการรงแกรปแบบนท�าไดงายขนจงพบมากขน สวนรปแบบการรงแกทพบมากทสดสอดคลองกบงานวจยในประเทศไทย เรองความชกของการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรในนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร คอ กลมทเคยทงถกรงแกและรงแกผอนบนโลกไซเบอร กลมทเคยถกขมเหงรงแก และกลมทเคยเปนผขมเหงรงแกผอน ตามล�าดบ โดยรปแบบทใชรงแกยงสอดคลองกบงานวจยนอกดวย3
โดยการศกษานในกลมตวอยางทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร พบวามภาวะซมเศรา 76 ราย คดเปนรอยละ 36.2 ใกลเคยงกบงานวจยจากสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 2008 ศกษาความสมพนธระหวางการถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรและภาวะทางจตใจในนกเรยนชนมธยมศกษาพบวานกเรยนทมถกรงแกบนโลกไซเบอรมภาวะซมเศรา รอยละ 33.922 จะเหนวาความชกของภาวะซมเศราในการศกษานมมากกวา อาจเนองมาจากชวงเวลาท�าการศกษาแตกตางกน ซงในปจจบนมการรงแกบนโลกไซเบอรมากขนและมความรนแรงมากขน จงพบภาวะซมเศราในงานวจยนมากกวา และการศกษาทผานมาศกษาเฉพาะในกลมทถกขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไมรวมถงกลมทรงแกผอนบนโลกไซเบอร จงอาจท�าใหความชกของภาวะซมเศรานอยกวาการศกษาครงน
จากการศกษาครงนพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนทไมด ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า สอดคลองกบงานวจยทผานมาซงพบวาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรมทงปจจยเฉพาะบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยทางสงคม โดยปจจยเฉพาะบคคลมกจะมระดบความภาคภมใจในตนเองต�า10,11 ระดบความแขงแกรงในชวตต�า12,13 การไมใหอภย, ปจจยระหวางบคคลจะพบการไดรบความชวยเหลอทงจากครอบครวและเพอนนอย หรอมปญหาความสมพนธในครอบครวและกลมเพอน14-16 สวนปจจยทางสงคมจะพบวาโรงเรยนทมความปลอดภย คณครใหความชวยเหลอ จะมสวนชวยใหเดกรสกปลอดภยจงเปนปจจยหนงทสามารถปองกนภาวะซมเศราในกลมทมการรงแกกนบนโลกไซเบอร17 สวนระดบความแขงแกรงและความยดหยนในชวตในการศกษานพบวาไมมความสมพนธกบภาวะซมเศรา อาจเปนเพราะกลมตวอยางทมความแขงแกรงในชวตต�ามจ�านวนนอยมาก เมอน�ามาวเคราะหจงไมสามารถสรปได
จดแขงของการศกษาน คอ เปนการศกษาครงแรกในประเทศไทยทศกษาปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร คดเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบแบงหลายขนตอน (multi- stage sampling) มการสมโดยแบงตามขนาดโรงเรยน ซงขนาดโรงเรยนทตางกนกอาจจะมปจจยตางๆ ทแตกตางกน ท�าใหไดกลมตวอยางทหลากหลาย และผวจยไดเลอกกลมตวอยางทศกษาในชนมธยมศกษาปท 2 และ 3 เทานน เนองจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เปนระดบชนทอาจจะมปจจยรบกวนอนๆ ทสมพนธกบภาวะซมเศราได เชน การปรบตวกบโรงเรยนใหม เพอนใหม การเรยนรปแบบทแตกตางจากชนประถมศกษา เปนตน
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc Thailand
Vol. 65 No. No. 2 April - June 2020203
ขอจ�ากดของการศกษาน คอ การคดเลอกกลม
ตวอยางทศกษาในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการ
ศกษามธยมศกษาในกรงเทพมหานครและกลมตวอยาง
มขนาดเลก ท�าใหกลมตวอยางนไมสามารถเปนตวแทน
ของประชากรทงหมดได และเนองจากแบบสอบถามม
จ�านวนขอมากและเปนการตอบดวยตนเองจงมขอมลท
ตกหลนคอนขางมาก การวเคราะหขอมลจงท�าการ
วเคราะหโดยอาศยขอมลตามจ�านวนขอมลทไดจรง
การศกษาในอนาคตอาจท�าในกลมประชากร
จ�านวนมากขน มความหลากหลายมากขน วเคราะหผล
โดยแบงตามรปแบบการขมเหงรงแก ศกษาปจจยทม
ความสมพนธกบภาวะทางจตเวชอนๆ ทพบบอยในกลม
ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เชน
การไมไปโรงเรยน การใชสารเสพตด การฆาตวตาย
เปนตน และอาจจะน�าไปศกษาปจจยเชงลกทสมพนธ
กบภาวะซมเศราในกลมทมประสบการณขมเหงรงแก
บนโลกไซเบอร เพอวางแผนปองกนผลกระทบจาก
การขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรตอไป
สรปจากการศกษานสรปไดว า ปจจยท มความ
สมพนธกบภาวะซมเศราในวยร นทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยนต�า ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และ
ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า ดงนนในการดแล
วยร นทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ควรปรบสภาพแวดลอมโรงเรยนใหปลอดภย ชวยใหวยรน
รสกมความภาคภมใจในตนเอง และแนะน�าครอบครว
ใหดแลเอาใจใสมากขน นอกจากนจะเหนไดวาไมเพยง
แตปจจยเฉพาะบคคลทสมพนธกบภาวะซมเศรา ปจจย
ระหวางบคคลและปจจยทางสงคมยงสมพนธกบภาวะ
ซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรอกดวย
ดงนนสงคมไทยจงควรจะตระหนกและใหความส�าคญ
กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรซงสงผลใหเกดภาวะ
ซมเศรามากขน เพอปองกนผลกระทบจากการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรตอไป
เอกสารอางอง1. Srabstein JC, Leventhal BL. Prevention of
bullying-related morbidity and mortality: a call
for public health policies. Bulletin of the World
Health Organization 2010; 88: 403.
2. Inthanon S. Cyberbullying. 1th. Pathum Thani:
Nutchawat; 2018.
3. Atsariyasing W, Foongsathaporn C, Dejatiwongse
Na Ayudhaya Q, Vasupanrajit A, Chanpen S,
Apinuntavech S, et al. Prevalence of cyberbullying
and its associations with unsafe online behaviors,
social media addiction, and psychosocial
problems among 7th-9th grade students. J Am
Acad Child Adolesc Psychiatry 2019; 58: S225.
4. National Statistical Office. Information and
Communication Technology Survey in
Household 2017: Ministry of Digital Economy
and Society; 2017.
5. Musikaphan W, Songsiri N. Cyber- bullying
among secondary and vocational students in
Bangkok. Journal of Population and So c ial
Studies 2011; 19: 235-42.
6. Chareonwanit S. Cyberbullying: Impact and
prevention in adolescents. TJST 2017; 4: 641-8.
7. Sittichai R, Smith PK. Bullying and Cyberbullying
in Thailand: Coping Strategies and Relation to
Age, Gender, Religion and Victim Status.
Journal of New Approaches in Educational
Research 2018; 1: 24-30.
Factors Associated with Depression in Adolescents with Cyberbullying Kewalee Chaisuwannarak et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 65 No. No. 2 April - June 2020 13
ขอจ�ากดของการศกษาน คอ การคดเลอกกลม
ตวอยางทศกษาในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการ
ศกษามธยมศกษาในกรงเทพมหานครและกลมตวอยาง
มขนาดเลก ท�าใหกลมตวอยางนไมสามารถเปนตวแทน
ของประชากรทงหมดได และเนองจากแบบสอบถามม
จ�านวนขอมากและเปนการตอบดวยตนเองจงมขอมลท
ตกหลนคอนขางมาก การวเคราะหขอมลจงท�าการ
วเคราะหโดยอาศยขอมลตามจ�านวนขอมลทไดจรง
การศกษาในอนาคตอาจท�าในกลมประชากร
จ�านวนมากขน มความหลากหลายมากขน วเคราะหผล
โดยแบงตามรปแบบการขมเหงรงแก ศกษาปจจยทม
ความสมพนธกบภาวะทางจตเวชอนๆ ทพบบอยในกลม
ทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร เชน การไม
ไปโรงเรยน การใชสารเสพตด การฆาตวตาย เปนตน
และอาจจะน�าไปศกษาปจจยเชงลกทสมพนธกบภาวะ
ซมเศราในกลมทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลก
ไซเบอร เพอวางแผนปองกนผลกระทบจากการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรตอไป
สรปจากการศกษานสรปไดว า ปจจยท มความ
สมพนธกบภาวะซมเศราในวยร นทมประสบการณ
ขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร ไดแก สภาพแวดลอมภายใน
โรงเรยนต�า ระดบความภาคภมใจในตนเองต�า และ
ระดบความชวยเหลอจากครอบครวต�า ดงนนในการดแล
วยร นทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
ควรปรบสภาพแวดลอมโรงเรยนใหปลอดภย ชวยใหวยรน
รสกมความภาคภมใจในตนเอง และแนะน�าครอบครว
ใหดแลเอาใจใสมากขน นอกจากนจะเหนไดวาไมเพยง
แตปจจยเฉพาะบคคลทสมพนธกบภาวะซมเศรา ปจจย
ระหวางบคคลและปจจยทางสงคมยงสมพนธกบภาวะ
ซมเศราในกลมทมการรงแกบนโลกไซเบอรอกดวย
ดงนนสงคมไทยจงควรจะตระหนกและใหความส�าคญ
กบการขมเหงรงแกบนโลกไซเบอรซงสงผลใหเกดภาวะ
ซมเศรามากขน เพอปองกนผลกระทบจากการขมเหง
รงแกบนโลกไซเบอรตอไป
เอกสารอางอง1. Srabstein JC, Leventhal BL. Prevention of
bullying-related morbidity and mortality: a call
for public health policies. Bulletin of the World
Health Organization 2010; 88: 403.
2. Inthanon S. Cyberbullying. 1th. Pathum Thani:
Nutchawat; 2018.
3. Atsariyasing W, Foongsathaporn C, Dejatiwongse
Na Ayudhaya Q, Vasupanrajit A, Chanpen S,
Apinuntavech S, et al. Prevalence of cyberbullying
and its associations with unsafe online behaviors,
social media addiction, and psychosocial
problems among 7th-9th grade students. J Am
Acad Child Adolesc Psychiatry 2019; 58: S225.
4. National Statistical Office. Information and
Communication Technology Survey in
Household 2017: Ministry of Digital Economy
and Society; 2017.
5. Musikaphan W, Songsiri N. Cyber- bullying
among secondary and vocational students in
Bangkok. Journal of Population and So c ial
Studies 2011; 19: 235-42.
6. Chareonwanit S. Cyberbullying: Impact and
prevention in adolescents. TJST 2017; 4: 641-8.
7. Sittichai R, Smith PK. Bullying and Cyberbullying
in Thailand: Coping Strategies and Relation to
Age, Gender, Religion and Victim Status.
Journal of New Approaches in Educational
Research 2018; 1: 24-30.
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบน
โลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย
ปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563204
8. Chang FC, Lee CM, Chiu CH, Hsi WY, Huang TF, Pan YC. Relationships among cyberbullying, school bullying, and mental health in Taiwanese adolescents. J Sch Health 2013; 83: 454-62.
9. Selma TH, Filiz E. Traditional and cyberbullying co-occurrence and its relationship to psychiatric symptoms. Pediatr Int 2017; 59: 16-22.
10. Remond JJ, Kern L, Lomo L. A cyberbullying study: Analysis of cyberbullying, comorbidities and coping mechanisms. Encephale 2015; 41: 287-94.
11. Gordon WT, Rudolph KD, Sugimura N, Little TD. Peer victimization in middle childhood impedes adaptive responses to stress: A pathway to depressive symptoms. J Clin Child Adolesc Psychol 2015; 44: 432-45.
12. Machmutow K, Perren S, Sticca F, Alsaker FD. Peer victimization and depressive symptoms: can specific coping strategies buffer the negative impact of cybervictimization?. Emot Behav Diffic 2012; 17(3-4): 403-20.
13. Parichatkanon I, Prasertsin A. Causal Factors Influencing Self-Defense Behavior from cyberbullying of college students Srinakharinwirot University. Journal of Library and Information Science, SWU 2017; 1: 77-91.
14. Elgar FJ, Napoletano A, Saul G, Dirks MA, Craig W, Poteat VP, et al. Cyberbullying Victimization and Mental Health in Adolescents and the Moderating Role of Family Dinners. JAMA Pediatr 2014; 168: 1015-22.
15. Burke T, Sticca F, Perren S. Everything’s Gonna be Alright!. The Longitudinal Interplay among Social Support, Peer Victimization, and Depressive Symptoms. J Youth Adolescence 2017; 46: 1999-2014.
16. Barcaccia B, Pallini S, Baiocco R, Salvati M, Saliani AM, Schneider BH. Forgiveness and friendship protect adolescent victims of bullying from emotional maladjustment. Psicothema 2018; 30: 427-33.
17. Zycha I, Ruiza RO, Rey RD. Systematic review of theoretical studies on bullying and cyberbullying: Facts, knowledge, prevention, and intervention. Aggress Violent Behav 2015; 23: 1-21.
18. Trangkhasombat U, Likanapichitkun D. Depression in children: a study using Children’s Depression Inventory. Journal of the Psychiatric Association of Thailand 1996; 41: 221-30.
19. Wongpakaran T, Wongpakaran N. A Comparison of Reliability and Construct Validity between the Original and the revised version of the Rosenberg Self Esteem Scale. Psychiatry Investig 2012; 9: 54-8.
20. Vongsirimas N, Thanoi W, Klainin-Yobas P. Evaluating Psychometric Properties of the Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item CD-RISC) among University Students in Thailand. J Nurs Sci 2017; 35: 25-35.
21. Wongpakaran T, Wongpakaran N, Ruktrakul R. Reliability and Validity of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS): Thai Version. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2011; 7: 161-6.
22. Schneider SK, Donnell LO, Stueve A, Coulter RWS. Cyberbullying, School Bullying, and Psychological Distress: A Regional Census of High School Students. Am J Public Health 2012; 102: 171-7.
ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนทมประสบการณขมเหงรงแกบนโลกไซเบอร
เกวล ชยสวรรณรกษ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 65 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 256314
8. Chang FC, Lee CM, Chiu CH, Hsi WY, Huang TF, Pan YC. Relationships among cyberbullying, school bullying, and mental health in Taiwanese adolescents. J Sch Health 2013; 83: 454-62.
9. Selma TH, Filiz E. Traditional and cyberbullying co-occurrence and its relationship to psychiatric symptoms. Pediatr Int 2017; 59: 16-22.
10. Remond JJ, Kern L, Lomo L. A cyberbullying study: Analysis of cyberbullying, comorbidities and coping mechanisms. Encephale 2015; 41: 287-94.
11. Gordon WT, Rudolph KD, Sugimura N, Little TD. Peer victimization in middle childhood impedes adaptive responses to stress: A pathway to depressive symptoms. J Clin Child Adolesc Psychol 2015; 44: 432-45.
12. Machmutow K, Perren S, Sticca F, Alsaker FD. Peer victimization and depressive symptoms: can specific coping strategies buffer the negative impact of cybervictimization?. Emot Behav Diffic 2012; 17(3-4): 403-20.
13. Parichatkanon I, Prasertsin A. Causal Factors Influencing Self-Defense Behavior from cyberbullying of college students Srinakharinwirot University. Journal of Library and Information Science, SWU 2017; 1: 77-91.
14. Elgar FJ, Napoletano A, Saul G, Dirks MA, Craig W, Poteat VP, et al. Cyberbullying Victimization and Mental Health in Adolescents and the Moderating Role of Family Dinners. JAMA Pediatr 2014; 168: 1015-22.
15. Burke T, Sticca F, Perren S. Everything’s Gonna be Alright!. The Longitudinal Interplay among Social Support, Peer Victimization, and Depressive Symptoms. J Youth Adolescence 2017; 46: 1999-2014.
16. Barcaccia B, Pallini S, Baiocco R, Salvati M, Saliani AM, Schneider BH. Forgiveness and friendship protect adolescent victims of bullying from emotional maladjustment. Psicothema 2018; 30: 427-33.
17. Zycha I, Ruiza RO, Rey RD. Systematic review of theoretical studies on bullying and cyberbullying: Facts, knowledge, prevention, and intervention. Aggress Violent Behav 2015; 23: 1-21.
18. Trangkhasombat U, Likanapichitkun D. Depression in children: a study using Children’s Depression Inventory. Journal of the Psychiatric Association of Thailand 1996; 41: 221-30.
19. Wongpakaran T, Wongpakaran N. A Comparison of Reliability and Construct Validity between the Original and the revised version of the Rosenberg Self Esteem Scale. Psychiatry Investig 2012; 9: 54-8.
20. Vongsirimas N, Thanoi W, Klainin-Yobas P. Evaluating Psychometric Properties of the Connor-Davidson Resilience Scale (10-Item CD-RISC) among University Students in Thailand. J Nurs Sci 2017; 35: 25-35.
21. Wongpakaran T, Wongpakaran N, Ruktrakul R. Reliability and Validity of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS): Thai Version. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2011; 7: 161-6.
22. Schneider SK, Donnell LO, Stueve A, Coulter RWS. Cyberbullying, School Bullying, and Psychological Distress: A Regional Census of High School Students. Am J Public Health 2012; 102: 171-7.