EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA
-
Upload
leila-houston -
Category
Documents
-
view
44 -
download
0
description
Transcript of EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA
![Page 1: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/1.jpg)
EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA
![Page 2: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/2.jpg)
EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA Podstawy teoretyczne – region Teorie rozwoju regionalnego pod kątem polityki UE Zarządzanie regionalne w Europie a Unia EuropejskaEwolucja polityki regionalnej UE do roku 2000 Polityka regionalna UE w latach 2000 – 2006 Reforma polityki regionalnej przed rokiem 2007 Polityka regionalna UE w latach 2007 – 2013 Najważniejsze akty prawne,
zasady, cele, źródła informacjiNajważniejsze polskie dokumenty strategiczne odnoszące się do polityki
regionalnej UESystem instytucjonalny wdrażania polityki regionalnej UE w PolsceWojewództwa w systemie polityki regionalnej UE Współpraca transgraniczna, regiony a suwerenność państwa
.
![Page 3: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/3.jpg)
LITERATURA PODSTAWOWA:
• I. Pietrzyk, Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Warszawa 2006
• G. Gorzałek, Transformacja systemowa, charakter, restrukturyzacja regionalna Warszawa 1995
• M. Kozak, A. Kukliński, J. Szlachta, (red) Polityka rozwoju regionalnego: innowacja i restrukturyzacja, Warszawa 1997,
• J. Szlachta, Programowanie rozwoju regionalnego w Unii
Europejskiej, Warszawa 1997,
![Page 4: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/4.jpg)
Pojęcie „region”
• W ujęciu globalnym region oznacza polityczny blok: np. Europa Zachodnia, Ameryka Łacińska, Azja Południowo – Wschodnia,
• Region jako strefa funkcjonowania organizacji międzynarodowych: Unia Europejska, Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu,
• Region w ujęciu geograficznym np.: Sudety, Warmia, Pomorze, Eurazja
• Region w ujęciu kulturowym lub religijnym: świat chrześcijański,
• Region w ujęciu ekonomiczno – politycznym np.: kraje południa, bogata północ,
• „miejsce budowania władzy politycznej w obrębie wspólnot powiązanych więzami historycznymi, wynikającymi z przynależności do mniejszych grup powiązanych wspólną przestrzenią geograficzną”
• Pojęcie regionu jest szerokie i może być odmiennie definiowane, regiony mogę mieć również inne granice ( w zależności od definicji)
![Page 5: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/5.jpg)
Region – jednostka administracyjna wyznaczana wewnątrz państw narodowych, funkcjonująca szczebel niżej niż władze
krajowe, ale powyżej jednostek poziomu lokalnego • Regiony reliktowe – będące w przeszłości odrębną jednostką
polityczną lub administracyjną,• Regiony polityczne – funkcjonują jednocześnie jednostki polityczne i
administracyjne,• Regiony etniczne – wyróżnione odrębnością etniczną, lingwistyczną
lub kulturową,• Regiony produkcyjne – (dystrykty przemysłowe, grona produkcyjne)
spójny system produkcyjny i zarazem rynek zbytu.• Regiony federalne – własna suwerenność kosztem władz centralnych,• Regiony autonomiczne – własne uprawnienia wykonawcze i
legislacyjne,• Regiony samorządowe – własne uprawnienia administracyjne w
obrębie państwa unitarnego,• Regiony administracyjne – jednostki funkcjonalne państwa.
![Page 6: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/6.jpg)
NUTS – Statystyczna Nomenklatura Jednostek Terytorialnych
• NUTS I – od 3 mln do 7 mln ludności, cała powierzchnia mniejszych krajów UE, powierzchnia krajów związkowych (cała Irlandia, landy niemieckie, trzy kraje federacji belgijskiej)
• NUTS II – od 800 tys. do 3 mln. ludności, zasadniczy region dla celu 1 polityki regionalnej UE, (regiony włoskie, hiszpańskie wspólnoty autonomiczne, prowincje belgijskie, holenderskie, polskie województwa)
• NUTS III – od 150 tys. do 800 tys.
• GDP/head - Gross Domestic Product (produkt krajowy brutto)
![Page 7: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/9.jpg)
Mobilizacja regionalna w ujęciu doktryn politycznych
• Regionalizm konserwatywny – związany z nurtem chrześcijańskiej demokracji popiera regionalizm w myśl zasady pomocniczości (subsydiarności). Władza centralna realizuje te potrzeby, których zaspokajanie leży poza możliwościami władz lokalnych. Wobec władz lokalnych rząd sprawuje funkcję kontrolną, regulacyjną oraz pomocniczą ale uzasadnioną w każdym przypadku ważnym interesem społecznym. RK. przeciwstawia się nadmiernej roli państwa neutralnego światopoglądowo, dążącego do centralizmu i unifikacji kulturowej.
• Regionalizm progresywny – związany z lewicą, odwołuje się do nierównego rozwoju poszczególnych obszarów oraz poglądu o wykorzystywaniu słabiej rozwiniętych gospodarczo części kraju przez bogatsze prowincje. Mobilizacja regionalna ma prowadzić do skutecznej polityki władz publicznych, zmierza do sprawiedliwej dystrybucji dochodu narodowego i zmniejsza nierówności.
![Page 10: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/10.jpg)
Mobilizacja regionalna w ujęciu doktryn politycznych
• Regionalizm technokratyczny – wytwór elit naukowych, opiera się na twierdzeniu, że sprawność zarządzania i organizacji jest wyższa w modelu zdecentralizowanym. Modernizacja gospodarcza wykorzystuje dynamikę społeczną i ekonomiczną.
• Regionalizm populistyczny – związany ze skrajnymi ruchami prawicowymi. Przeciwstawia się nadmiernej centralizacji państwa, zwłaszcza polityce wyrównywania różnic między regionami. Sprzeciwia się również cząstkowym politykom rządu, np. napływowi imigrantów.
• Regionalizm separatystyczny – dąży do uzyskania pełnej suwerenności politycznej, opiera się na odmienności etnicznej mieszkańców lub nawiązuje do historii politycznej danego obszaru.
![Page 11: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/11.jpg)
Polityka regionalna definicja
Polityka regionalna jest kierunkiem polityki strukturalnej, polegającym na oddziaływaniu państwa na przekształcaniu struktury gospodarczej w układzie przestrzennym (terytorialnym). Przedmiotem oddziaływania są odpowiednio wyodrębnione podsystemy gospodarki krajowej, nazywane regionami.
![Page 12: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/12.jpg)
Cele polityki regionalnej
• Celem polityki regionalnej państwa lub grupy państw jest niwelowanie asymetrii w rozwoju regionalnym. Podstawą jest założenie, że asymetria nie podlega samoczynnej likwidacji pod wpływem działania sił rynkowych, a zatem istnieje potrzeba interwencji państwa.
![Page 13: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/13.jpg)
Różnice regionalne w UE
• Różnice w stopniu rozwoju gospodarczego i zamożności poszczególnych regionów istniały zawsze,
• Różnice występują w państwach wysokorozwiniętych, jak i biedniejszych,
• Wraz z ciągłym rozwojem UE zmieniają się różnice w rozwoju regionalnym, po każdym rozszerzeniu ich skala wzrasta.
![Page 14: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/14.jpg)
Regiony problemowe
• Regiony tradycyjnie zacofane – charakteryzują się słabo rozwiniętym przetwórstwem przemysłowym oraz wyraźną orientacją na rolnictwo, są to często regiony peryferyjne, z niedostateczną infrastrukturą, słabym rozwojem usług, brakiem wykwalifikowanych pracowników. Cecha – niski poziom PKB na mieszkańca.
![Page 15: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/15.jpg)
Regiony problemowe c.d.
• Regiony schyłkowych gałęzi przemysłu – odgrywały ważną rolę w pewnym stadium rozwoju gospodarczego, popadły w problemy wraz ze zmianą popytu, produkcji, warunków konkurencji. Cechy – nieodpowiednia infrastruktura, wąsko wyspecjalizowana siła robocza, występowanie starych obiektów i dzielnic, wysokie bezrobocie.
![Page 16: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/16.jpg)
Ekonomiczne aspekty dysproporcji regionalnych
• Niewłaściwe wykorzystanie podażowych i popytowych czynników wzrostu,
• Nierównomierny rozkład dochodów,• Utrudniony rozwój szerokiego rynku
wewnętrznego, kurczący się rynek zbytu,• Migracja ludności z regionów upośledzonych,• Nadmierny i niekontrolowany rozwój regionów
uprzywilejowanych, • Społeczny koszt koncentracji może być wyższy niż
korzyści,• Regiony problemowe obciążają gospodarkę.
![Page 17: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/17.jpg)
Społeczne aspekty dysproporcji regionalnej
• Zwrócono na nie uwagę w latach 80’ XX w.• Głównym argumentem jest równość,• Należy podnosić standard życia oraz stwarzać
równe szanse rozwoju w tych regionach,• Transfer funduszy do regionów problemowych ma
zapobiegać negatywnym skutkom społecznym (trwałe bezrobocie, dysfunkcja rodzin, uzależnienia, itp.)
![Page 18: EUROPEJSKA POLITYKA REGIONALNA](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062517/568134f3550346895d9c3700/html5/thumbnails/18.jpg)
Cele polityki regionalnej UE
• Poprawa sytuacji w regionach problemowych
• Zapobieganie powstawaniu nowych przejawów zróżnicowania regionalnego w przyszłości