ernstige arbeidsongevallen 1 - Wiels - Van Marcke · 2012. 11. 16. · Titel van de presentatie...
Transcript of ernstige arbeidsongevallen 1 - Wiels - Van Marcke · 2012. 11. 16. · Titel van de presentatie...
PreBes vzw – Diestersteenweg 88 – 3510 Kermt Hasselt Tel. 011/28 83 40 Fax. 011/28 83 49 [email protected] www.prebes.be
ERNSTIGE ARBEIDSONGEVALLEN
Ernstige arbeidsongevallen
door Koen Van Marcke, consultant, Wiels & Partners
17 juni 2010 het Kursaal - Oostende
Titel van de presentatie1-6-2010
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
1-6-2010
Hoe reageren bij een ernstig ongeval
PrenneOostende
17 juni 2010
Koen Van Marcke
Wiels & PartnersPres. Kennedylaan 100B8500 KORTRIJKTel. (056) 75 42 81 – fax (056) 75 42 [email protected]
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
1-6-2010
inhoud
Overzicht relevante wetgevingDefinities ongevallenActoren bij een zeer ernstig ongevalAansprakelijkheidBesluit
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
1-6-2010
Overzicht wetgeving
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
1-6-2010
Overzicht wetgeving
Wet van 06.08.1996 op het Welzijn (BS 18.09.1996)Wet van 10.04.1971 op de vergoeding van de arbeidsongevallenKB 27.03.1998 – Beleid inzake Welzijn van de werknemers bij deuitvoering van hun werk (BS 31.03.1998)KB 27.03.1998 - Interne Diensten voor Preventie en Beschermingop het Werk (BS 31.03.1998)KB 27.03.1998 - Externe Diensten voor Preventie en Beschermingop het werk (BS 31.03.1998)KB 28.05.2003 – KB tot uitvoering van hoofdstuk XIbis van de wetvan 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bijde uitvoering van hun werk, wat de deskundigen betreft (BS12.06.2003)Wet van 27.12.2004 - Programmawet (BS 31.12.2004)KB 24.02.2005 – KB houdende diverse bepalingen ter bestrijdingvan ernstige arbeidsongevallen en de vereenvoudiging van dearbeidsongevallenaangiften (BS 14.03.2005)
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
1-6-2010
Wat is een ernstig ongeval ?
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
1-6-2010
Elementen van een arbeidsongeval ?
1. een ongeval veronderstelt een plotselingegebeurtenis
2. aanwezigheid van minstens één uitwendigeoorzaak
3. het bestaan van een letsel• niet noodzakelijk met arbeidsongeschiktheid of overlijden,
minstens medische kosten
• uitzondering : enkel schade aan prothesen of orthopedischetoestellen – letsel hoeft niet (art. 26)
4. oorzakelijk verband tussen ongeval en letsel5. voorgevallen tijdens en door het feit van de
uitvoering van de arbeidsovereenkomst
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Wat is een ernstig ongeval ?
Dodelijkarbeidsongeval?
Blijvend letsel?
Tijdelijk letsel uitBijlage 3?
Ernstigarbeidsongeval
Arbeidsongeval op dearbeidsplaats?
Geen ernstigarbeidsongeval
Afwijkendegebeurtenis uit
Bijlage 1?
Betrokken voorwerpuit Bijlage 2?
ja
ja
ja
jaja
ja
neen
neen
neen
neen
neen
neen
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Dodelijkarbeidsongeval?
Blijvend letsel?
Zeer ernstigarbeids-ongeval
Arbeidsongeval op dearbeidsplaats?
Geen zeer ernstigarbeidsongeval
Afwijkendegebeurtenis uitBijlage 1?
Betrokkenvoorwerp uitBijlage 2?
ja
ja
ja
ja ja
neen
neen
neen
neen
neen
Wat is een zeer ernstig ongeval ?
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Noodplan
FASEN IN HET NOODPLAN: algemeenFase Omschrijving van de ernst
A: gering Kleinschalig incident De situatie wordt opgelost door degene die het probleem heeft ontdekt of met de eigen afdeling zonder hulp van
EHBO-er, interventieploeg Geen evacuatie
overgang naar fase 1 beslist door individuele persoon die met het probleem geconfronteerd is of door automatische melding (b.v. brand)
B: belangrijk Belangrijk incident, maar met eigen middelen te beheersen. EHBO-er of interne interventieploeg wordt opgeroepen om hulp te bieden Externe hulp wordt opgeroepen om eventueel ondersteuning te bieden, in het geval de situatie onzeker is, bij
wettelijke verplichting (b.v. brand) of bij escalatie. Evacuatie van een zone, b.v. hal is mogelijk
overgang naar fase 2, beslist door EHBO-er of hoofd van de interventieploeg
C: ernstig Ernstig incident met belangrijke inzet van middelen EHBO- en interne interventieploeg kunnen het niet meer alleen aan en de externe hulp wordt ingezet en neemt
eventueel de leiding van de interventie over. De productieleider of directie worden verwittigd. Evacuatie van 1 afdeling
overgang naar fase 3: beslist door lid van de hiërarchische lijn (vanaf productieleider) of interventieleider (zie bijlage)
D: Crisis Zeer ernstig incident die leidt tot een crisis Voor het beheersen van het probleem is de directie en vorming van een crisisteam noodzakelijk. Evacuatie van 2 of meer afdelingen
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
1-6-2010
Actoren bij een zeer ernstig ongeval
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
1-6-2010
Actoren
Zeer Ernstigongeval
Cel chemischerisico’s
Politie
100/MUG
BrandweerInterneinterventieploeg
Pers
Familie
Collega’s
Hiërarchischelijn
Preventie-adviseur
CPBW
Parket
Aandeelhouders
Hoofdzetel
Verzekeringen
Arbeidsinspectie
Slachtoffer
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Interne interventieploeg
Onmiddellijk te ondernemen actiesEerste hulpVerwittigen hulpdienstenVerwittigen hiërarchische lijn en preventieadviseurAfbakenen zone ongevalOrganisatie opvang hulpdiensten
Acties te ondernemen nadienEvaluatie interventieBehandeling Post traumatische stress
Aandachtspunten en valkuilenLeiding interne interventieploegTaakfiches
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Brandweer
Onmiddellijk te ondernemen actiesOpvangMotorkapoverlegOprichten crisisteam
Acties te ondernemen nadienDebriefing
Aandachtspunten en valkuilenCommandant neemt de leiding van de operatiesCommunicatie met brandweer gedurende deinterventie
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
100/MUG
Onmiddellijk te ondernemen actiesOpvangMotorkapoverlegWeet waar SO naar toe gevoerd wordt
Acties te ondernemen nadien
Aandachtspunten en valkuilenIdentiteitskaart en SIS-kaart meegeven
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Politie
Onmiddellijk te ondernemen actiesBriefing politiedienstenRegelt verkeer
Acties te ondernemen nadienDebriefing
Aandachtspunten en valkuilenDoorgang nodige personen verzekeren (Directie,preventieadviseur,…)
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Hiërarchische lijn
Onmiddellijk te ondernemen actiesWat is er gebeurd ?Eerste vaststellingenNeemt leiding tot commandant brandweer aanwezig
Acties te ondernemen nadienOngevallenonderzoek/omstandig verslagVerhoor door inspectie of parketOpvolgen preventieve maatregelenBezoek aan slachtoffer of nabestaanden
Aandachtspunten en valkuilenFeiten geruchten of vermoedensVoldoende tijd nemen om verklaring uit te werken
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Collega’s
Onmiddellijk te ondernemen actiesGetuigen ?
• Rechtstreekse getuigen• Onrechtstreekse getuigen minder betrouwbaar !
Acties te ondernemen nadienOngevallenonderzoekVerhoor door inspectie of parket als getuigePsychologische bijstand (externedienst/slachtofferhulp)
Aandachtspunten en valkuilenFeiten geruchten of vermoedens
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Preventieadviseur
Onmiddellijk te ondernemen actiesWat is er gebeurd ?Eerste vaststellingen/start omstandig verslagOngevallensteekkaart (10 jaar te bewaren)
Acties te ondernemen nadienOngevallenonderzoek/omstandig verslagVerhoor door inspectie of parketVoorstellen preventieve maatregelenBezoek aan slachtoffer of nabestaandenVerzamelen technische documentatie (CE, indienststellingsverslag, keuringsverslagen, risico-analyses,instructies…)
Aandachtspunten en valkuilenFeiten geruchten of vermoedensVoldoende tijd nemen om verklaring uit te werken
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Het omstandig verslag: inhoud
Luik 1 : in te vullen door de bevoegde preventiedienst1. De identificatie van de slachtoffers en hun werkgevers2. De gedetailleerde beschrijving van de plaats van het ongeval3. De gedetailleerde omschrijving van de omstandigheden van
het ongeval, inclusief beeldmateriaal4. De vastgestelde oorzaken van het ongeval:
a. primaire oorzaken
b. secundaire oorzakenc. tertiaire oorzaken
5. Aanbevelingen om herhaling van het ongeval te vermijden6. De identificatie werkgever en bevoegde preventiedienst7. De identificatie personen die verslag hebben opgesteld8. De identificatie personen aan wie een afschrift verslag
toegezonden is.
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Het omstandig verslag: inhoud
Luik 2 : in te vullen en te ondertekenen door de werkgever9. De inhoud van de genomen beslissingen over maatregelen
die elkeen zal treffen om herhaling van het ongeval tevoorkomen, geselecteerd op grond van de aanbevelingendoor de IDPB/EDPB, desgevallend de adviezen CPB(‘s), ofna overleg met IDPB/ EDPB/ CPB de “equivalentealternatieve maatregelen”
10. Een actieplan dat de termijnen bevat binnen welke demaatregelen toegepast zullen zijn alsook de verantwoordingvan deze termijnen
11. Het advies van de respectievelijke comités over deoorzaken van het ernstig arbeidsongeval en over demaatregelen die zijn voorgesteld om herhaling ervan tevermijden.
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Het voorlopig verslag: inhoud
Luik 1 : in te vullen door de bevoegde preventiedienst1. De identificatie van de slachtoffers en hun werkgevers2. De gedetailleerde beschrijving van de plaats van het ongeval3. Een eerste omschrijving van de omstandigheden van het
ongeval4. De vastgestelde primaire oorzaken.
Luik 2 : in te vullen en te ondertekenen door de werkgever5. gedetailleerd overzicht van de nog uit te voeren onderzoeken
met vermelding materiële feiten waardoor geen omstandigverslag kan worden bezorgd
6. De bevindingen afvaardiging van het comité7. De adviezen van de respectievelijke comités die al vastgelegd
zouden zijn in goedgekeurde notulen op het ogenblik van hetbezorgen van het voorlopig verslag aan de ambtenaar.
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Directie
Onmiddellijk te ondernemen actiesOnmiddellijk op de hoogte brengenLaat ongeval “onmiddellijk” door zijn PA onderzoekenVervoegen crisisteamKennisgeving FOD WASO
Acties te ondernemen nadienVerhoor door inspectie of parketMeewerken aan omstandig verslagGoedkeuren preventieve maatregelenBezoek aan slachtoffer of nabestaanden
Aandachtspunten en valkuilenFeiten geruchten of vermoedensVoldoende tijd nemen om verklaring uit te werken
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Kennisgeving
Kennisgeving van zeer ernstige arbeidsongevallenOnmiddellijk FOD WASO toezicht op welzijn opwerk verwittigenWie:
• Werkgever of inlener interim
Via:• Telefoon• Fax• E-mail
Vermelding van:• naam & adres werkgever• naam & adres slachtoffer• datum & plaats ongeval• korte beschrijving omstandigheden
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
CPBW
Onmiddellijk te ondernemen actiesVerwittigen CPBWOnmiddellijk ter plaatse komen
Acties te ondernemen nadienMeewerken aan omstandig verslagOpvolging preventiemaatregelen
Aandachtspunten en valkuilenNamen vast te leggen in huishoudelijk reglement
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Pers
Onmiddellijk te ondernemen actiesOpvangen en op afstand houdenVoorbereid persbericht (zie noodplan)
Acties te ondernemen nadienPersmededeling
Aandachtspunten en valkuilenVastleggen wie communiceert (noodplan !)Mediatraining ?Enkel feiten meedelenWacht niet te lang met een persberichtMedeleven betuigen
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Verzekering
Onmiddellijk te ondernemen actiesOngevallenondezoek
Acties te ondernemen nadienAangifte binnen de 8 kalenderdagen
Aandachtspunten en valkuilenSlachtofferhulp wordt ook aangeboden doorbepaalde verzekeraarsHulpverlening kan achteraf aangeboden wordendoor bepaalde verzekeraars (bv. huishoudelijkehulp bij amputaties…)Shock bij werknemers na een zeer ernstigarbeidsongeval ongeval wordt ook aanzien alseen arbeidsongeval
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
1-6-2010
Aansprakelijkheid: aandachtspunten en valkuilen
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
1-6-2010
Strafrechtelijke aansprakelijkheidStrafwetboek:
• Art. 418-420: Onopzettelijk doden, slagen en verwondingendoor gebrek aan voorzichtigheid en voorzorg
Welzijnswet:• Art. 81: werkgever, lasthebber of aangestelden die de
bepalingen van deze wet of van de uitvoeringsbesluiten hebbenovertreden…
= misdrijfStraf = geldboete of vrijheidsberovingNiet verzekerbaar
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Materieel element : overtreding op strafrechtelijkgesanctioneerd voorschrift van decreet
– Geen omschrijving = geen sanctiemogelijkheid
Intentioneel element : materiële toerekenbaarheidWettelijke toerekenbaarheid (wet bepaalt)Conventionele toerekenbaarheid (wet voorzietaanduiding)Rechterlijke toerekenbaarheid (rechter gaat na)
– Natuurlijke persoon– Rechtspersoon
» Intrinsiek verband met verwezenlijking doel, waarneming belangen» Gepleegd voor rekening van vennootschap
bv;. laks preventiebeleid vs lakse individuele uitvoering
1-6-2010
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Rechterlijke toerekenbaarheid: overwegingen:• Nagaan van oorzaak
– Technisch defect, incident ?– Voldoende toezicht ?
• Nagaan van taakverdelingen – bevoegdheden– Financiële middelen - budgetten– Niet alles delegeerbaar naar bv. PA– Voorkennis– Was er (veronderstelde) voorkennis
• Gezagsfunctie– Uitvoeren van bevel
• Toezicht– Was er voldoende toezicht ?
1-6-2010
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Burgerrechtelijke aansprakelijkheidFout
• Toetsing ‘normaal zorgvuldig huisvader’• Rekening houdend met evolutie, …• Concreet: normaal zorgvuldig PA• = Inbreuk op zorgvuldigheidsplicht• = Inbreuk op wettelijk voorschrift
Schade aan exploitant of derden• Begrootbaar
• concreet
Oorzakelijk verband tussen fout en schadeSanctie: schadevergoedingVerzekerbaar
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Opmerking : interne PA – bediendebeperking aansprakelijkheid vs werkgever / derdenop basis van art. 18 W.A.O. (3 juli 1978)
3 voorwaarden :gekwalificeerde foutenkel bij opzettelijke fout (bv. bewust niet-uitvoeren van eenverplichting), zware fout, gewoonlijk voorkomende lichte fout(binnen beperkte tijdspanne)fout veroorzaakt in uitvoering van de AOschade aan werkgever of derden
BEMERKINGwerkgever is aansprakelijk voor onrechtmatige daad van werknemer,ook al ligt fout bij werknemer (art. 1384, 3 B.W.)Objectieve aansprakelijkheid (arbeidsongeval): fout en oorzakelijkverband moeten niet bewezen worden
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Handhaving
sanctionering overtredingen via strafrechtBoetes en/of gevangenisstraffenParket en rechtbank
Sanctionering via administratief rechtAdministratieve boetes
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Strafrechtelijke handhaving
Doel : repressief karakter: bestraffen van overtrederWie : door rechtbank / parketAanpak:
– Opsporing– Vervolging– Seponering
– Minnelijke schikking
Mogelijke straffen– Gevangenisstraf - Geldboete
» Verbeurdverklaring» Sluiting» …
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Administratieve handhaving
Doel : sanctioneren van inbreukenWie : door FOD WASO dienst adm.geldboetesIn geval van betwisting: arbeidsrechtbank
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
FOD WASO TWW: bevoegdheden
het recht op toegangOndervragen van leden PBW of andere personen,alleen of in bijzijn van werkgeverOpleggen onmiddellijke maatregelen (verzegelen,verbod toegang, ontruiming, …) bij dringend gevaarvoor veiligheid en gezondheidOpleggen termijnen tot uitvoering maatregelen tervermindering van risico’sOpleggen organisatorische maatregelenBevel aan werkgever tot uitvoering adviezen PAOpmaak p.v.
1-6-2010
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
FOD WASO toezicht welzijn op het werk
Onmiddellijk te ondernemen actiesKennisgeving
• Onmiddellijk• Per telefoon, fax of e-mail
Acties te ondernemen nadienFormuleren van antwoord op aanmaning
Aandachtspunten en valkuilenEnkel feiten meedelenOppassen met emotioneel reagerenOppassen met antwoorden die uitgelokt wordenVoldoende tijd nemen om verklaring uit te werken
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Parket
Aandachtspunten en valkuilen• Enkel feiten meedelen• Oppassen met emotioneel reageren• Oppassen met antwoorden die uitgelokt worden• Voldoende tijd nemen om verklaring uit te werken• Bijstand door advocaat of niet ?
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
1-6-2010
Besluit
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Beter voorkomen dan genezen
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Stappenplan aanpak zeer ernstige ongevallen
Vaststellen zeer ernstig arbeidsongeval doorwerkgever
• Verzamelen van de feiten• Nemen van onmiddellijke maatregelen
Onmiddellijke kennisgeving aan arbeidsinspectieAangifte aan verzekeraarOpmaak ongevallensteekkaartOpmaak omstandig verslagAanvullen omstandig verslag met:
• Te nemen maatregelen• Advies van CPBW• Actieplan met termijnen
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
Stappenplan aanpak zeer ernstige ongevallen
Opsturen omstandig verslag naar inspectie• Binnen de 10 dagen• Eventueel voorlopig verslag
Aanvullen voorlopig verslag• Binnen afgesproken termijn
(Aanstelling externe deskundige door inspectie)• Indien omstandig verslag niet tijdig gemaakt• Hiërarchie in preventiestructuren ontbreekt• Aanvullingen werkgever inzake gevraagde elementen falen• Complexe omstandigheden• Bijzonder ernstige ongevallen• Gebrekkige samenwerking
(Arbeidsongevalsanalyse door externe deskundige)
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Cop
yrigh
t©20
09W
iels
&Pa
rtner
s
Stappenplan aanpak zeer ernstige ongevallen
(Verslag externe deskundige)• Arbeidsinspectie• Werkgever slachtoffer• Verzekeraar• Andere betrokkenen
Maandverslag IDPBWAanpassingen GPP en JAPJaarverslag IDPBW
Hoe reageren bij een ernstig ongeval ?
Copy
right
©20
09W
iels
&Pa
rtners
1-6-2010
zakelijke kijk op milieu en veiligheidw w w . w i e l s - p a r t n e r s . b e