ENNEAGRAMBir Kişilik Modellemesi

TEMEL KAVRAMLAR

Mizaç (Nature) (=Different patterns of motivation)

Çevre ve Sosyokültürel Coğrafya (Nurture)

Karakter = Mizaç + Çevre + Kültürel Coğrafya

Her insan biriciktir, fakat belirli (certain) bir mizaç

üzerine kuruludur.

Enneagramın temel konusu da mizaçtır.

TEMEL KAVRAMLAR

Bilimsel model (Fizik, Ekonomi, Psikoloji,etc.)

Faktör analizi: Aralarında ilişki bulunduğu düşünülen çok sayıdaki değişken arasındaki ilişkilerin anlaşılmasını ve yorumlanmasını kolaylaştırmak için daha az sayıdaki temel boyuta indirgemek veya özetlemek olan bir grup çok değişkenli analiz tekniğidir.

Kişilik modelleri (Freud, Jung, Horney, Big Five,etc.)

Hipokrat : Melankolik, Sinirli, Sakin, İyimser

Horney : Saldırgan (3-7-8), İtaat eden (1-2-6), Kendini geri çeken (4-5-9)

Jung : Psikolojik yaklaşımlar (İçedönüklük-Dışadönüklük)

Psikolojik fonksiyonlar (Düşünme, Duygular, Sezgi ve Duyular)

Big Five : Açıklık (hayal, merak, deneyimlere açıklık), Sorumluluk, (özdisiplin ve azim) Dışadönüklük, (enerji) Uyumluluk (zıt değil uyumlu olma), Duygusal Denge (duygusal deneyim yaşama kolaylığı)

TEMEL KAVRAMLAR

Enneagram (Dokuz diyagram), kişilik psikolojisi kapsamındaki modellerden biridir.

Enneagram, her kişilik tipinin bir sayı ile temsil edildiği ve dokuz kişilik tipinden meydana gelen bir konfigürasyondur.

Kişilik tiplerinin sayılarla ifade edilmesinin nedeni, pozitif veya negatif bir şey ima etmeden nötr olmalarıdır.

Her model gibi belli parametrelere sahiptir (Fiziksellik, Duygusallık ve Zihinsellik)

Ve yine her model gibi bir tür approximationdır.

Faktör analizi çalışmasına konu edildiğinde empirik gücü kanıtlanır cinstendir.

ENNEAGRAMIN TARIHÇESI

Kadim (Gelenekten gelen) bir bilgidir.

Farklı zamanlarda farklı ezoterik ekollerce

kullanılmıştır.

Son olarak sufi geleneğinden izler taşıdığı

bilinmektedir.

Gurdjieff , peşi sıra Ichazo ve Naranjo aracılığıyla

Avrupa ve Amerika’ya ulaşmıştır.

NEDEN ENNEAGRAM ÖĞRENILIR? (SOMUT

OLARAK)

İnsanlar her yerdedir; iyi ya da kötü hayatımızı etkilerler.

İnsan hakkında kavrayış sahibi olmak, acı verici sonuçlardan kaçınmak için gereklidir.

Kurtulması gerekilen mekanikliği kavramak. (Çünkü herkes kendisinden memnundur)

Hoşgörü sahibi olmak

İş hayatında verimli ilişkiler ve sonuçlar almak.

Aile hayatındaki kişilik terörünün üstesinden gelmek.

Eğitimde daha verimli alanlara kanalize olmak.

ANA HATLAR

Enneagram : 9 farklı varoluş biçimini, fiksasyonu

konu eder.

Her varoluş biçimi bir tür ego savunmasıdır. Bu

savunma bizi mutlu etse de çevremiz rahatsız olur.

Hepimiz 9 farklı fixation’a belli ölçüde sahibiz,

ancak bunlardan bir tanesi dominanttır ve kader

belirleyicidir.

ANA HATLAR

Üçlüler :

i) Duygu Üçlüsü (2,3,4)

Fiksasyonu: Mahçubiyet

ii) Düşünce Üçlüsü (5,6,7)

Fiksasyonu: Endişe

iii) Hareket Üçlüsü (8,9,1)

Fiksasyonu: Öfke

ANA HATLAR

TEMEL KIŞILIK TIPI

Her kişilik tipi bir sayıyla temsil edilir.

Bir çocuk 4-5 yaşına geldiğinde bilinci, kendini ayrı

bir insan görebilecek kadar gelişmiş, kişiliği, yani

dünyaya hangi yolla uyum sağlayacağı belli

olmuştur.

Temel kişilik tipi değişmez, hayat boyu sabittir.

Her kişi, o tipin(grubun) benzersiz bir üyesidir.

ANA HATLAR

TEMEL KIŞILIK TIPI

Psikiyatrik terminolojide olumlu veya olumsuz anlamlara gelen terimler kullanılır: saplantılı tip, asosyal tip, psikopat tip, vs

Oysa Enneagram, bireylerin olumsuz özelliklerini içerdiği gibi olumlu ve standart özelliklerini de ifade ederek umutsuzluğa yer vermez.

Büyük sayılar küçük sayılardan üstün veya aşağı değildir.

Hiçbir kişilik tipi bir diğerinden daha iyi ya da kötü değildir. Her tipin kendine özgü güçleri ve zayıflıkları vardır.

ANA HATLAR

KANAT

Kimse bir kişilik tipine tamamen uymaz. Herkes

temel kişilik tipinin ve çevresinde ona bitişik olan iki

kişilik tipinin benzersiz bir karışımıdır

Örn: 2w3, 4w5, 6w7, etc.

Kanat, kişiliğin «ikinci yönüdür». Bu ikinci yön,

kişiliğe önemli ve bazen de çelişkili özellikler katar.

ANA HATLAR

KIŞILIK ÖZELLIKLERI CETVELI

Her kişilik tipinin sağlıklı, normal ve sağlıksız olmak üzere üç ruh durumu vardır.

Ruh durumları olaylar üzerine değişir. Kişi, gün içinde veya hafta içinde birçok farklı modda bulunur.

Sağlıklı olma hali: Dünyaya adapte olmayı bloke edecek negatif durumun olmaması, gevşeme hali.

Sağlıksız olma hali: Dünyaya adapte olmayı bloke eden bir tehdidin başgöstermesiyle oluşan daralma hali.

KİŞİLİK TİPLERİ

2 : YARDIMSEVER (GIVING TO GET)

Herkesin yardımına koşan, şefkatli, yardımsever, destekleyici, verici, cömert, hoş, çekici bir insanım.

Temel arzum: İhtiyaç duyulan, aranan, yokluğu hissedilen, desteği aranan bir kişi olmak.

Temel korkum: Vazgeçilebilir bir insan olmak, olsa da olur olmasa da tipinde biri olmak.

2: YARDIMSEVER

Sağlıklı 2: Cömert, karşılıksız seven, şefkat dolu, yardımsever.

Ortalama 2: Duygularını ve hayranlığını abartılı gösteren, arkadaş canlısı, vazgeçilmez olduğunu düşünen, insanlar için yaptıklarını abartan, duygusal manipülatör.

Sağlıksız 2: İnsanları kendi çıkarları doğrultusunda kullanan, kendisine borçlu hissetmelerini sağlayan, kullanıldığını düşünerek içerleyen ve azarlayan.

3: BAŞARILI

Başarılı, uzman, etkin, işinde birinci, hayat başarılarla dolu, ödüle susamış ve doymayan, başarıya motivasyonu yüksek, yaptığı işte zirvede olmak isteyen biriyim.

Temel Arzum: Başarılı olmak, ödül ve başarı peşinde olmak

Temel Korkum: Başarısız olmak, yenilmek, ödülsüz bir hayat sürmek.

3: BAŞARILI

Sağlıklı 3: Kendinden emin, enerjik, uyumlu, popüler, kendini geliştirmek konusunda azimli, idol.

Ortalama 3: Prestij ve statüyle ilgilenir, başkalarının gözünde nasıl göründüklerine önem verir, duygularını belli etmezler, olduklarından daha iyi görünmeye çalışırlar, gösterişe düşkündür.

Sağlıksız 3: Fırsatçı ve çıkarcıdırlar. Yalancı ve hilekardırlar. Kinci ve sahip olamadıklarına zarar verme eğilimindedirler.

4: BIREYCI

Özel, orijinal, farklı, sıradışı zevkleri olan, estetiğe duyarlı, zarif ve kıskanç biriyim.

Temel Arzum: Orijinal, farklı, sıradışı, romantik, özel olarak algılanmak isterim.

Temel Korkum: Olağan, sıradan, yeknesak, standart bir insan olmak veya sıradan bir iş üretmek.

4: BIREYCI

Sağlıklı 4: İlham dolu ve yaratıcıdır. Sezgileri güçlüdür. Dürüst ve kendini ifade edebilen biridir.

Ortalama 4: Sanatçı ve romantiktir. Duygularını güzel bir şekilde ifade edebilir. Kendi içine dönüp melankolik olabilir, hayattan uzaklaşıp kendini insanlardan farklı hissedebilir.

Sağlıksız 4: Kendini sınırlar ve depresiftir. Kendini küçük görür ve acımasızca eleştirir, hastalıklı düşünceleri vardır.

5: ARAŞTIRMACI

Bilgili, gözlemci, algılama kapasitesi yüksek, bağımsız, nesnel duruşu olan, insanlardan uzak biriyim.

Temel Arzum: Bilgeliği aramak ve herşeyianlamak.

Temel Korkum: İşe yaramamak, bir konuda bilgisiz olmak.

5: ARAŞTIRMACI

Sağlıklı 5: Öngörü sahibi, derinlemesine kavrayabilen, yaratıcı, değerli ve orijinal fikirlere sahip.

Ortalama 5: Entelektüel ve analitiktir. Soyut düşüncelerle ilgilenmekten zevk alır. İlginçtir. Gelenek ve inançlara karşı radikal yorumlarda bulunur.

Sağlıksız 5: İnsanlardan tamamen uzaklaşabilir. Alaycı ve muhaliftir. Garip ve korkutucu düşüncelere saplanarak şizofren veya paranoyak biri haline gelebilir.

6: SADIK SORGULAYICI

Sadık, vefakar, bağlı biriyim, fakat sadık olduğum değer ve kurumları aynı zamanda sorgularım. Olası tehlikeleri önceden sezebilirim.

Temel Arzum: Bir yere/partiye/topluluğa/dosta ait olup güvende hissetmek, eş zamanlı olarak da tetikte olmak.

Temel Korkum: Tek başına kalmak, yalnızlık, kendini emniyette hissetmemek.

6: SADIK SORGULAYICI

Sağlıklı 6: Kendiyle barışık, hem kendini hem de başkalarını seven, bağımsız ama takım oyuncusu, kendini sevdiren ve sevdiği insanlara sadık.

Ortalama 6: Otoriter bir figüre bağlanarak ona boyun eğer, gelenekçidir, ama aynı zamanda otorite ve geleneğe karşı koyma eğiliminde, tartışmacıdır. Endişelerinin üstesinden gelmek için otoriteye sığınır.

Sağlıksız 6: Kendini küçük görür. Çok endişelidir, endişeye yenik düşmüştür. Paranoyaktır.

7: COŞKULU

Mutlu, neşeli, eğlenceli, meraklı, optimistik, pozitif, rahatına düşkün ama maymuniştahlıbiriyim.

Temel Arzum: Mutlu, neşeli, pozitif olmak

Temel Korkum: Üzüntülü, kederli, depresif olmak veya böyle ortamlarda bulunmak.

7: COŞKULU

Sağlıklı 7: Hayatın güzelliklerinden zevk alır, keyifli ve sevinç doludur. Pratik, üretken ve başarılıdır. Pek çok farklı şeyi çok iyi yapabilir.

Ortalama 7: Yeni şeyler deneyimlemekten zevk alır. Dışa dönük, sınır tanımayan, hiperaktif ve maymuniştahlıdır. Materyalist, tüketici ve tatminsiz; aşırı ve hafifmeşreptir.

Sağlıksız 7: İsteklerini elde etmek için kaba, kırıcı ve duyarsız olabilir. Olgun değil, hatta iğrençtir. Nerede duracağını bilemez, manikdepresiftir.

8: LIDER

Kendine güvenen, güçlü, koruyucu, gerçekçi, çözüme yönelik şeyleri arayan, yakınlarını koruyan biriyim.

Temel Arzum: Güçlü, kuvvetli, kontrol eden biri olmak isterim.

Temel Korkum: Güçsüzlük, hükmedilmek, zayıf olmak ve yönetilmek

8: LIDER

Sağlıklı 8: Gönlü güzel, kendini sınırlayan, cesur, kahraman, kendine güvenen, güçlü ve ilham veren bir liderdir. İnsanlara destek verir, korur ve onurludur.

Ortalama 8: Girişimci, saldırgan, diğer güçlere rağmen kendi güç alanını genişleten, hırslı, savaşçı, yoluna çıkanların gözünü korkutan biridir.

Sağlıksız 8: Çok saldırgan ve kaba olabilir. Diktatör veya kabadayıdır. Megalomandır, kendine dair görkemli hayalleri vardır. Kinci, şiddete düşkündür.

9: BARIŞÇI

Uyumlu, barışsever, nazik, kibar, saygılı, hoşgörülü, problem çıkarmayan, arabulucu biriyimdir.

Temel Arzum: Harmoni, birlik, çatışmasız ahenk içinde herkesin mutlu olmasını isterim.

Temel Korkum: İhtilafa, ayrılıp bölünme ve çatışmadan korkar ve kaçınırım.

9: BARIŞÇI

Sağlıklı 9: Bağımsız ve tatmin olmuştur. Ilımlı ve mutludur. Yeni düşüncelere açık, rahat, dengeli ve barışçıldır. Sabırlı, alçakgönüllü ve hoş bir insandır.

Ortalama 9: Kendi kendine zarar veren, insanlara çok fazla uyan, geleneksel rol ve beklentileri kabul eden biridir. Yüzeysel, fazla uysal, unutkan ve tepki göstermeyen bir kişiliği vardır.

Sağlıksız 9: Çok baskı altında, gelişmemiş ve yeteneksiz olabilir. Problemleri görmek istemez, ihmalkârdır. İnatçıdır ve sorunlardan kaçar. Çoklu kişilik söz konusu olabilir.

1: REFORMCU

Doğru, dürüst, ilkeli, ahlaklı, sorumlu, güvenilir, itimada layık biriyimdir.

Temel Arzum: Doğru, dürüst, ilkeli olmak, ahlakçı ve kurallara bağlı olmak isterim.

Temel Korkum: Yanlış olma, kaypaklık, ilkesizlik, kurallara uymama, dosdoğru olmama.

1: REFORMCU

Sağlıklı 1: Akıllı, sezgileri güçlü, hoşgörülüdür. Yüksek prensipleri vardır. Her zaman adil ve tarafsız olmak için çaba sarf eder. Gerçekler ve adalet onun için çok önemlidir.

Ortalama 1: Düzenli ve verimlidir. Duygularını bastırır. Çok eleştirir ve yargılar. Çok inatçıdır. Mükemmeliyetçi ve işkoliktir. Öfkelidir ve insanları azarlayabilir.

Sağlıksız 1: Her zaman kendini haklı görür. Hoşgörü sahibi değildir. Dogmatiktir ve esnek değildir. Tartıştığında serttir ve fikirlerinin çürütülmesine tahammül edemez. Sinir bozuklukları ve ani depresyonlar mümkündür.

HATIRLAYALIM

GÜNAHLAR (TUTKULAR)

ERDEMLER

TOPLANTIDAYKEN

AKŞAM YEMEĞINDE

ÜNLÜ 2’LER : JESUS, PRENSES DIANA,

RAHIBE TERESSA

ÜNLÜ 3’LER: TOM CRUISE, HÜLYA AVŞAR,

SEDA SAYAN, DEMET AKALIN

ÜNLÜ 4’LER: NAZIM HIKMET, BÜLENT ECEVIT,

ORHAN VELI KANIK, KAFKA, TED MOSBY

ÜNLÜ 5’LER: NEWTON, EINSTEIN, FREUD, BILL

GATES, NIETSCHE, MARX, SHELDON COOPER

ÜNLÜ 6’LAR: MALCOLM X, GÜLSE BIRSEL,

BEYAZ, HITLER, MEL GIBSON

ÜNLÜ 7’LER: JIM CARREY, CEM YILMAZ, ŞAHAN

GÖKBAKAR, RICHARD FEYNMANN, STEVEN

SPIELBERG, BARNEY STINSON

ÜNLÜ 8’LER: ATATÜRK, YAVUZ SULTAN SELIM,

STALIN, RECEP TAYYIP ERDOĞAN, FATIH TERIM,

DR. HOUSE

ÜNLÜ 9’LAR: KOFI ANNAN, ABRAHAM LINCOLN,

ABDULLAH GÜL, ALI BABACAN, MARSHALL

ERIKSEN

ÜNLÜ 1’LER: GANDHI, ARISTO, EMINE ÜLKER

TARHAN, DEVLET BAHÇELI

SON SÖZ

Doğanın bize verdiği ve ilk bakışta avantaj olarak

görülen özellikler, potansiyel bir dezavantajdır ve

çoğunlukla da bu potansiyelini gösterir.

2’lerde sevgi, 3’lerde hırs, 4’lerde farklı olma çabası,

5’lerde parlak zihin, 6’larda endişe, 7’lerde mutluluk

isteği, 8’lerde hükmetme isteği, 9’larda barış ve

1’lerde mükemmeli yaratma girişimi.

DINLEDIĞINIZ IÇIN TEŞEKKÜRLER

13/11/2014