1

สัปดาหท่ี 8

การบอกขนาด (Dimension)

เนื้อหาในสัปดาหที่เนื้อหาในสัปดาหที่ 881. Terminology 6. Size Dimensioning of Holes 2. Unit of Measurement 7. Dimensioning Techniques 3. Location Dimensions 8. Dimensioning for 3D 4. Dimensioning for 2D 9. Surface Finished 5. Chamfer and Fillet 10. Tolerance

ความสําคัญของการบอกขนาดวัตถุแสดงขนาด ตําแหนงและรายละเอียดของ

แบบชิ้นงาน เพื่อใหสามารถนํามาสรางช้ินงานไดอยางถูกตองตามที่ตองการ

• เขาใจหลักการเบื้องตนของการเขียนบอกขนาด สําหรับงานวิศวกรรม

• เขาใจสัญลักษณการเขียนบอกขนาด• สามารถอานและเขียนบอกขนาดของวัตถุไดอยางถูกตอง

วัตถุประสงค

องคประกอบของการบอกขนาด1. เสนบอกขนาด Dimension lines 2. เสนชวยบอกขนาด Extension lines 3. หัวลูกศร Arrowheads4. เลขบอกขนาด Dimensions numbers5. เสนผานศูนยกลาง Centerlines 6. เสนชี้บอกรายละเอียด Leader

ลักษณะของเสนบอกขนาดและเสนชวยบอกขนาด

Dimension Lines

Extension Lines

น้ําหนักของเสน1. Dimension Lines = Center Lines

2. Extension Lines บางกวา Dimension Lines เล็กนอย

2

ลักษณะของเสนบอกขนาดและเสนชวยบอกขนาด ลักษณะของหัวลูกศร Arrowheads

H คือ ความสูงของตัวเลขบอกขนาด

หัวลูกศรทึบ

เลขบอกขนาด ลักษณะของการวางตัวเลขบอกขนาด

Unidirectional System Aligned System

ลักษณะของการบอกขนาด ลักษณะของเสนบอกขนาดกับเสนผานศูนยกลาง

3

ลักษณะของเสนบอกขนาดกับเสนผานศูนยกลาง ประเภทของขนาด (Dimension type)ขนาดความยาวชิ้นงาน (Linear dimension)ขนาดเพื่อกําหนดตําแหนง (Location dimension)ขนาดเสนผานศูนยกลางชิ้นงาน (Diameter)ขนาดรัศมีชิ้นงาน (Radius)ขนาดรัศมีลบขอบ (Fillet)ขนาดปาดลบคม (Chamfer)ขนาดมุม (Angular dimension)

วิธีการบอกขนาดมีวิธีการบอกขนาดมี 22 ลักษณะลักษณะ หลักการบอก Dimensionผูอานแบบจะรูขนาดและรูปรางของชิ้นงานได

จากตัวเลขและสัญลักษณท่ีกําหนดลงไปในแบบงาน ซ่ึงตองทําความเขาใจถึงกฎเกณฑพื้นฐานในการกําหนดขนาดเพื่อใหเกิดความเขาใจตรงกัน

1. First row 3 times letter height from part, minimum(X = Letter height)

2. Place dimensions between the views

4

3. Dimension the most descriptive 4. Dimension from visible line, not hidden line

5. Give an overall dimension and omit one of the chaindimensions

6. Organize and align dimensions for ease of reading

6. (cont.) Organize and align dimensions for ease of reading

7. Do not repeat dimensions

5

8. Dimension lines should not cross other lines 9. Extension lines may cross other line if they must

9. (cont.) Extension lines may cross other line if they must

9. (cont.) Extension lines may cross other line if they must

9. (cont.) Extension lines may cross other line if they must

10. Do not place dimensions within the views unless necessary

6

11. Place angular dimensions outside the angle 12. Dimension cylinders in their rectangular view with diameters

12. (cont.) Dimension cylinders in their rectangular view with diameters

13. Stagger dimension numerals to prevent crowding

การบอกขนาดของวัตถุหนาตัดกลม

xx

การบอกขนาดของวัตถุหนาตัดกลม

7

การบอกขนาดของวัตถุหนาตัดกลม

Extend leaders from the first or the last of a note

บอกขนาดจากขอบถึงจุดศูนยกลาง

x

การบอกระยะระหวางเสนตรงกับวงกลม

การบอกระยะระหวางวงกลมกับวงกลม

Dimension arcs (less than 180๐) with radii

การบอกขนาดของสวนโคง

การบอกขนาดของสวนโคง การบอกขนาดของสวนโคง

8

การบอกขนาดของสวนโคง การลบเหลี่ยมช้ินงานการลบเหลี่ยมช้ินงานChamfer

เปนการปาดขอบชิ้นงานออกเพื่อลบคม ทําใหงายตอการประกอบและลดอันตรายที่อาจเกิดขึ้น นิยมใชกับชิ้นสวน ท่ีมีลักษณะเปนทรงกระบอกหรือรูเจาะ มี 2 ลักษณะคือ

- Outside chamfer - Inside chamfer

Outside chamfer Inside chamfer

การบอกขนาดสามารถทําไดการบอกขนาดสามารถทําได 22 วิธีคือวิธีคือ

45° CHAMFER

ANGULAR CHAMFER

∅46

∅52 45°

∅46

∅52

90°

4x45° CHAMor

4x4 CHAM

4

27°

Filletเปนการมนขอบเพื่อลบคมของชิ้นงาน ทําใหลด

อันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากการจับถือช้ินงาน และลด stress concentration ท่ีเกิดขึ้นกับชิ้นงาน

การลบเหลี่ยมช้ินงานการลบเหลี่ยมช้ินงาน

TYPE OF MACHINE HOLES

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะ

9

15 DIA - THRU

∅15 THRUOR

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะ

∅15-25 DEEPOR

∅15 -↓25

25

Hold sizes are best given as diameters with leaders in circular views

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะ

COUNTERBORE HOLES

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะ

THRU

THRU

THRU

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะ

- 2 HOLES

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะCOUNTERSINK HOLES

THRU

การบอกขนาดของรูเจาะการบอกขนาดของรูเจาะ

10

การบอกขนาดของรูเจาะหลายๆ รูเจาะ ลักษณะการบอกขนาดของรูเจาะในแนววงกลม

ทําไมตองมีการบอกขนาดที่รูปสามมิติเพื่อความรวดเร็วในการอานขนาดของชิ้นงาน

ขอเสียของการบอกขนาดในรูปสามมิติบางครั้งวุนวายเนื่องจากชิ้นงานมีรูปทรงซับซอน

การบอกขนาดของรูปสามมิติการบอกขนาดของรูปสามมิติลักษณะการวางตัวเลขบอกลักษณะการวางตัวเลขบอกขนาดของรูปสามมิติขนาดของรูปสามมิติ

φ 0.6

15

15

การบอกขนาดของรูปสามมิติการบอกขนาดของรูปสามมิติ การบอกขนาดของรูปสามมิติการบอกขนาดของรูปสามมิติ

11

ทําไมตองมีการระบุลักษณะของผิวช้ินงาน ?เน่ืองจากการใชงานแตกตางกัน

ละเอียด- ตองใชเวลานาน เคร่ืองมือที่ดีพอ- ถาทําหยาบจะทําใหอายุการใชงานนอยลง

หยาบ-ถาทําละเอียดมากเสียเวลา-เสียคาใชจายสูง

การบอกลักษณะของผิวช้ินงานการบอกลักษณะของผิวช้ินงาน (Surface finished)(Surface finished)

สัญลักษณทิศทางการตัดเฉือนสัญลักษณทิศทางการตัดเฉือน คาความหยาบผิวตองมีการตัดเฉือนช้ินงาน

ความยาวเผื่อทิศทางการเฉือน

ลักษณะกรรมวิธีการผลิต

ไส

ขัดมัน6 15

5

ความยาวของผิวงาน

ตัวอยางตัวอยาง

เนื่องจากในกระบวนการผลิตไมสามารถผลิตช้ินสวนตางๆ ใหมีขนาดถูกตองตามที่เรากําหนดได ดังนั้นจะตองมีการกําหนดระยะการเผื่อไวดวย เพื่อกําหนดชวงความยาวที่เราสามารถนํามาใชงานได

การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance)

12

Basic sizeBasic sizeNominal sizeNominal sizeActual sizeActual sizeToleranceToleranceAllowanceAllowance

การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance) การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance)

Limit dimensionsLimit dimensionsUpper limitUpper limit

Lower limitLower limit

การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance)Tolerance expressionTolerance expression

การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance)

การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance) การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance)

13

การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance) การกําหนดระยะการเผื่อการกําหนดระยะการเผื่อ ( (Tolerance)Tolerance)

10.059.95

4.154.09

4.053.95D

แบบทดสอบ

Dmax=10.05-4.09-3.95Dmin=9.95-4.15-4.05

จงหาระยะ D ท่ีมากและนอยท่ีสุด

จบสัปดาหท่ี 8