Egitim_Yonetimi_Modelleri_Uluslararası_Konferansı

8/6/2019 Egitim_Yonetimi_Modelleri_Uluslararas_Konferans

1/165


2/165


3/165

indekiler

25 Haziran 2009 ~ 1. Oturum

5 nsz

9 Programn Sunumu

9 Mahmut TNCEL ~MEB Projeler Koordinasyon Merkezi Baflkan

10 Andreas LAGIS ~AB Trkiye Delegasyonu

12 Nimet UBUKU ~Mill Eitim Bakan

17 Eitim Ynetimi Modelleri ve yi Uygulamalar Paneli

Panel Bakan : Salih ELK ~MEB Msteflar Yardmcs

ngiltere Eitim Ynetiminde Yeni Reformlar

Andy REID ~Mfettifl-ocuk, Okul ve Aile Bakanl / ngiltere

Eitim Ynetiminde Yetki Devri Avrupa Modeli

Arjen VOSAvrupa Eitim Vakf

Fransa Eitim Sistemindeki Reformlar

Alain MICHEL

Romanya Eitim Sistemindeki Reformlar ve Ynetim Modeli

Mariana DOGARU

spanya Eitim Sistemindeki Reformlar ve Ynetim Modeli

Nuria de La FUENTEABD Eitim Sistemindeki Reformlar ve Ynetim Modeli

Prof. Dr. Yunus ENGEL

Alman Eitim Sistemindeki Reformlar ve Ynetim Modeli

Prof. Dr. Uwe MLLER

Trk Eitim Sisteminde Yeni Bir Paradigmaya Doru: Kim in Eitim, Nasl Bir

Kurum ~ Prof. Dr. hsan SEZAL

53 Soru - Cevaplar

26 Haziran 2009 ~ 2. Oturum

71 Ynetiflim ve Yerele Devredilebilecek Eitim Hizmetleri / Yetkiler Paneli

Panel Bakan : Prof. Dr. Ouz BORAT ~Fatih niversitesi Rektr

Merdan TUFAN ~MEB-Talim ve Terbiye Kurulu Baflkan Vekili

brahim Er ~MEB lkretim Genel Mdr

Hseyin ACIR ~MEB Erkek Teknik retim Genel Mdr

Emin GRKAN ~MEB Ortaretim Genel Mdr


4/165

Prof. Dr. Nezahat GL ~Gazi niversitesi

Alev ALATLI

87 Soru - Cevaplar

101 nsan Kaynaklar ve Mali Kaynaklarn Etik Kullanm Paneli

Panel Bakan : Prof. Dr. Hasan KAZDALI ~Hacettepe niversitesi Rektr Yardmcs

Nurettin KONAKLI ~MEB Strateji Gelifltirme Baflkan

Necmettin YALIN ~MEB Personel Genel Mdr

Mehmet KK ~MEB zel retim Kurumlar Genel Mdr

Prof. Dr. ule ERETN ~Hacettepe niversitesi

Alain MICHEL ~Fransa117 Soru - Cevaplar

125 MEB zleme ve Deerlendirme Mekanizmalarnn Glendirilmesi Paneli

Panel Bakan : Prof. Dr. hsan SEZAL ~TOBB niversitesi

mer BALIBEY ~MEB retmen Yetifltirme ve Eitimi Genel Mdr

enel GNLAAR ~MEB Denetim Birimi Baflkan

Dr. Halil Rahman AAR ~MEB EARGED Baflkan

Prof. Dr. stn ERGDER ~Eitim Reformu Giriflimi Bflk. Sabanc niversitesi

Andrew REID ~ngiltere Majestelerinin Teftifl Kurulu yesi

145 Soru - Cevaplar

151 Kapanfl Oturumu

Salih ELK ~MEB Msteflar Yardmcs

156 Konferanstan Grnmler


5/165


6/165

1980den sonra Dnyada ve lkemizde byk deiimler yaanmtr. Bu deiimden devletyaplar da etkilenmitir. Yeni Kamu ynetim anlay olarak ifade edilebilecek bu deiimlerle

geleneksel ynetimin donuk, kuralc, statkocu, etkinlikten uzak, baskc ve hiyerarik gibi

zellikleri yerine mekanikliin giderildii, kk alma gruplar ierisinde yarmaclk ruhunun

gelitirildii, performansa dayal alma ilikilerinin gelitirildii, etkin, verimli ve sonu odakl yeni

yaklamlar yer almtr.

Hzl deiimlerin yaand dnyamzda, kiileri hayata hazrlama grevini yklenen eitim

sistemlerinin deimeden aynen kalmalar ve bu ekilde yklenmi olduklar grevi yerine

getirebilmeleri mmkn deildir.

Bu ama dorultusunda Bakanlmz tarafndan hazrlanan ve yrtlen, Avrupa Birlii

tarafndan finanse edilen Mill Eitim Bakanlnn Kapasitesinin Glendirilmesi Projesi

(MEBGEP) ; gelimi ekonomi ve bilgi toplumu yaratarak; uluslararas ve Avrupa standartlarna

uygun, Trk insannn ihtiyalarn karlayan verimli, etkin ve kaliteli bir mill eitim sistemi

amacyla almalarn srdrmektedir.

Bu projemiz kapsamnda 25-26 Haziran 2009 tarihlerinde Mill Eitim Bakanmz Sayn Nimet

UBUKUnun terifleriyle, stanbulda, 2 gnlk uluslararas bir konferans gerekletirilmitir.

ABne ye lkelerdeki bakanlk yaplarn ve eitim ynetimi modellerini incelemek iin yaplanuluslararas bu konferansa T.B.M.M Mill Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu yesi

Milletvekilleri Yksel ZDEN, Ahmet Duran BULUT, Fikri IIK, Avrupa Komisyonu Trkiye

Delegasyonu Ba Mstear, Andreas LAGS, Talim ve Terbiye Kurulu Bakan, Genel Mdrler,

Avrupa Eitim Vakf (ETF) Temsilcisi Arjen VOS, niversitelerimizden akademisyenler, ulusal

uluslararas uzmanlar ve sosyal paydalar katk ve katlmda bulunmulardr.

Konferansa katk ve katlmda bulunan tm paydalarmza teekkr ediyor, konferans

srasnda yaplan sunumlar ve konumalar ieren bu kitabn, eitim sistemimizin geliimi iin

nemli bir getirisi olacan mit ediyor, sayglar sunuyorum.

Mahmut TNCEL

Bakan

5Eitim Ynetimi Modelleri Uluslararas Konferans25-26 Haziran 2009

nsz


7/165


8/165

Alfl Konuflmalar

Mahmut TNCEL MEB-Projeler Koordinasyon Merkezi Baflkan

Andreas LAGIS AB Trkiye Delegasyonu

Nimet UBUKCU Mill Eitim Bakan


9/165


10/165

Sunucu: Sayn Bakan, Deerli Konuklarmz,Eitim Ynetimi Modelleri Uluslararas Konferansmzn programn arz ediyorum. Sayg

Duruu ve stiklal Mar sonrasnda sinevizyon gsterimi, Mill Eitim Bakanl ProjelerKoordinasyon Merkezi Bakan Sayn Mahmut Tncel, Avrupa Komisyonu Trkiye DelegasyonuBakan Yardmcs Sayn Andreas Lagis, Mill Eitim Bakanmz Sayn Nimet ubuku birer akonumas yapacaklardr. Konumann hemen sonrasnda gerekleecek aile fotoraf ekimininardndan saat 11:00den itibaren Mill Eitim Bakanl Mstear Yardmcs Sayn Salih elikinynetecei Eitim Ynetimi Modelleri ve yi Uygulamalar paneli yer alacaktr. Bugn aramzdabir a konumas iin yer alacak olan Devlet Bakanmz Sayn Egemen Ba, Babakanmzlabirlikte gerekletirecei gezi dolaysyla aramzda olamayacan belirtmi ve konferansn baarl

gemesi dileklerini iletmitir. Arz ederim.

Saygdeer Bakanm, Deerli Misafirler, Sayn Katlmclar,AB tarafndan desteklenen, amac ilkretimden orta retimin sonuna kadar sistemi daha

verimli ve etkin bir hale getirebilmek olan, Mill Eitim Bakanlnn kapasitesinin glendirilmesiprojesi bakanln idari, ynetim ve organizasyon, mali kaynaklarn kullanabilme ve izleme vedeerlendirme kapasitelerini artrmaya yardmc olmak zere, ABne ye lkelerdeki bakanlkyaplarn ve eitim ynetimi modellerini incelemek amacyla iki gn srecek olan Eitim YnetimiModelleri Uluslararas Konferansna ho geldiniz. imdi Sayg Duruu ve stiklal Mar. Arzederim.

Sayn Bakanm, Deerli Misafirler,imdi projeleri tantan bir sinevizyon gsterisi yer almaktadr. Arz ederim.

Sayn Bakanm, Deerli Misafirler,imdi a konumalarn yapmak zere Mill Eitim Bakanl Projeler Koordinasyon Merkezi

Bakan Sayn Mahmut Tnceli krsye davet ediyorum.

Mahmut Tncel: Sayn Bakanm, Sayn Milletvekilleri, Avrupa Komisyonu TrkiyeDelegasyonu Sayn Temsilcisi, Bakanlmzn deerli st dzey yneticileri, niversitelerimizdenkatlan sekin akademisyenlerimiz, sivil toplum kurulularmzn ok deerli temsilcileri ve sevgilibasn mensuplar, konumama balamadan nce hepinizi sayg ile selamlyorum vekonferansmza ho geldiniz diyorum.

Sayn Bakanm, Deerli Konuklar,


Alfl Konuflmalar25 Haziran 2009


11/165


Bilim ve teknolojideki gelimeler, kreselleme, ABne giri sreci ama bunlarn hepsinin

tesinde lkemizin vizyonu olan ada uygarlk seviyesinin zerine kabilmek, her alandaolduu gibi eitim alannda da srekli yeni projeler uygulamay gerekli hatta zorunlu klmaktadr.Bilindii zere, dnyadaki tm lkeler vatandalarnn refah seviyesini ykseltmek iin hzl birekilde kalknmann yollarn aramaktadrlar. Hzl, dengeli ve srdrlebilir bir kalknmann dayolunun ok iyi bir eitim sisteminden getii malumlarnzdr. Bu amaca ulamak iinbakanlmz birok projeyi sonulandrm, yeni projeleri de uygulamaya koymu bulunmaktadr.Bunlardan birisi de, lkemizin gelime eksenleri olan rekabet gcnn ve istihdamn arttrlmas,adil bir beeri ve sosyal kalknma ile yksek kalitede kamu hizmetlerinin etkin bir ekildesunulmas amalar dorultusunda amzn ynetim modeli olan ynetiim yaklamerevesinde kamu kurum ve kurulularyla, bakanlk birimlerimizle, sivil toplum rgtleriyle ve ABile birlikte hazrladmz Mill Eitim Bakanlnn Kapasitesinin Glendirilmesine Destek Projesi

bir yldr faaliyetlerine devam etmektedir. Bu erevede, kaynaklarn etkin kullanm ve finansman,bakanlk birimlerinin rolleri, i kontrol ve denetim mekanizmalarnn glendirilmesi, eitimortaklarnn rolleri, yerel yetkililere devredilecek eitim hizmetleri, izleme ve deerlendirmemekanizmalarnn glendirilmesi bileeni kapsamnda yaklak 20den fazla yerli ve yabancakademisyen ile bakanlmzdaki 150 uzmanla birlikte birok raporu hazrlam bulunmaktayz.Bakanlmz koordinesinde bu amalara ulaabilmek iin yaplan tm almalara bugn buradabir yenisini eklemenin mutluluunu yaamaktayz. Balayan bu konferansmzn eitimsistemimize hayrl olmasn temenni eder, huzurunuzda katlmlar ve verdikleri destek iin batabakanlmzn ilgili birimleri, Yksek retim Kurulu, Merkezi Finans ve hale Birimi, AvrupaKomisyonu Trkiye Delegasyonuna teekkr eder, sayglarm sunarm.

Sunucu: Sayn Tncele ok teekkr ediyoruz. imdi a konumalarn yapmak zereAvrupa Komisyonu Trkiye Delegasyonu Bakan Yardmcs Sayn Andreas Lagisi krsye davetediyorum.

Andreas Lagis: Sayn Eitim Bakan, Deerli Milletvekilleri, Hanmefendiler ve Beyefendiler,dier acil nedenlerden dolay Komisyon tarafndan AB toplantsna katlmas istenen DelegasyonBakan Sayn Bykeli Pierini burada bulunmad iin zr dilemek istiyorum. Bu, Mill EitimBakanl tarafndan, AB tarafndan finanse edilen Mill Eitim Bakanlnn KapasitesininGlendirilmesi Projesinin destei ile dzenlenen uluslar aras bir konferans. Konferans boyunca,AB ye devletlerinin en iyi uygulamalar sunulacak olup farkl eitim ynetimi modelleri tartlacak

ve Trkiyede mevcut model ve uygulamalarla karlatrlacaktr. Projenin genel amac Mill EitimBakanlna uygulama ve yeniden yaplandrma srecine yardmda bulunmak ve ynetiimi,rgtsel ynleri, finansman ve izleme-deerlendirme kapasitelerini iyiletirmektir. Eitim ve eitim

Andreas LagisAB Trkiye Delegasyonu


12/165

ynetimi modellerinin kalitesini ve etkinliini arttrmaya ynelik srekli abalar, AB ye devletleri

de dhil olmak zere tm lkelerin ilk sradaki ncelikleri arasndadr.

Bakanln Trkiyedeki tm eitim paydalaryla olan ilikilerini ieren eitimde ynetiim,farkl eitim bileenleri sz konusu olduunda ortak bir ilgi alandr. Bakanlktaki kamu ynetimialanndaki son gelimelerle birlikte bu projenin kalite, hesap verebilirlik, effaflk ve katlm gibi iyiynetiim ilkelerini glendireceine inanlmaktadr.

Bylece, eitimin genel amac olan daha demokratik ve mreffeh bir Trkiyeyeulalabileceine inanlmaktadr.

5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu eitim sistemine, performansa dayal

btelendirme ve kontrol getirerek bakanlk iin de performans ynetimine bir geiin balangcnadamgasn vurmutur.

Bakanlk iin 20102014 yllarna ait ilk stratejik plan tamamlanmak zeredir ve burada buinisiyatiflerin ok iyi bir biimde alglandn ve desteklendiini vurgulamak isterim. Dier yandan,bakanlk iyi ynetiim perspektiflerinin sistematik olarak kullanmnn gelitirilmesini ynetirken,dier paydalarn ve sivil toplumun stratejik plann yaplmasna nasl davet edilebileceisorulmaldr. Bu proje, bakanln yapsal ve rgtsel zayf ve gl ynlerini ele almas, insankaynaklar kapasitesini iyiletirmesi ve eitim politikalarnn glendirilmesi, izlenmesi vedeerlendirilmesi iin nemli bir frsattr.

Bakanln zerinde almakta olduu, blgelerdeki insanlar arasnda eitlii hedefleyendaha byk politikalara ynelik aralar olarak kullanlmalar artyla gerekten yeniliki ve hayatineme sahip, elektronik okul ve elektronik yatrm gibi birok dier inisiyatif vardr. Korkarm bunlartek bana Trkiyenin eitim amalarn ve perspektiflerini gerekletiremez. Ayrca, daha fazlamali kaynaa olan ihtiyaca katlmakla beraber kaynaklarn datlma biiminin de eitimeharcanan miktar kadar nemli olduunun vurgulanmas gerekir. Projenin, daha iyi eitimktlarnn beklenebilmesi iin, eitim btesi maddeleri ve corafik blgeler arasnda daha etkinbir datma katkda bulunmasn mit ediyoruz.

Trkiyede renci bana yaplan harcamann olduka deiken olmas da dndrcdr.Sistem renci saylarnda ve bireysel ihtiyalarda olabilecek deiikliklere daha iyi cevap verecek

bir biimde iyiletirilmelidir. nsan kaynaklar konusunun da 2004 ylnda balatlm olan mfredatreformunu etkilediine inanyoruz. Yeni mfredatn renciyi geliimin merkezine koymaeiliminden dolay olumlu bir adm saylmasna karn, deiiklikler ancak kapsaml retmeneitimi ve renciler ve velilerle diyalog yoluyla uygulanabilir.

Son olarak, projenin Trkiyede daha ocuk merkezli bir eitim sistemine katkda bulunmasmit edilebilir. ocuklarn kendi eitimi konusunda sz hakkna sahip bir aktrden ziyade eitiminnesnesi konumunda bulunmalar sadece burada olan bir ey olmayp dnyann byk blmndeyaygndr.

Benim nerim kendimize, sadece bu proje iin deil tm abalarmz iin, eitimin gerek

sahibinin kimler olduunu yani ocuklar srekli olarak hatrlatmamzdr.

Dikkatiniz iin teekkr ederim.



13/165


Sunucu: Deerli misafirlerimiz imdi a konumalarn yapmak zere Mill Eitim Bakanmz

Sayn Nimet ubukuyu krsye davet ediyorum. Arz ederim. Mill Eitim Bakan Sayn Nimetubukunun Eitim Ynetimi Modelleri Uluslararas Konferansnda yapaca konuma iinkrsy brakyorum.

Nimet ubuku: Saygdeer Katlmclar, Deerli Basn Mensuplar. Eitim YnetimiModelleri Uluslararas Konferansna katlan tm katlmclara ho geldiniz diyerek, szlerimebalamak istiyorum.

Bu konferans Mill Eitim Bakanlmzn Kapasitesinin Glendirilmesine Destek Projesi,ksa adyla MEBGEP kapsamnda dzenlemi bulunuyoruz. Sizlerin de bildii gibi, AB tarafndan

desteklenen sz konusu proje getiimiz yln Haziran aynda balamt. Proje kapsamnda MillEitim Bakanlmzn ynetim, organizasyon, mali kaynaklar kullanabilme ve izlemedeerlendirme kapasitesini artrarak eitim sistemini daha etkin ve verimli hale getirmek iinbalayan almalarda belli bir noktaya ulam bulunuyoruz. Baarl ve verimli geen bir nhazrlk dneminden sonra faaliyetlerimize hz vereceimiz bu yeni dnemde deerli uzmanlarnve akademisyenlerin sisteme ilikin, eitim adna birikim ve tespitlerinin byk bir nem tadnifade etmek isterim. Yine sivil toplum kurulularmzn da mill eitimimizle ilgili karar alma veuygulama srelerinde yer almalar hem sorunlarmzn daha etkili bir biimde zmlenmesinin,hem de kararlarn amacna uygun bir ekilde hayata geirilmesinin yolunu aacaktr. Sivil toplumkurulular mill eitimimizle ilgili karar alma ve uygulama srelerinde mutlaka yer almaldr.Byk deiimlerin yaand dnyada ocuklarmz hayata hazrlama grevini tayan kiilerin

eitim sistemlerinin deimeden olduu gibi kalmalar bu ekilde yklendikleri grevleri yerinegetirebilmeleri mmkn deildir. Trk mill eitim sisteminin de yeni yzyln insann yetitirmekamacyla deiime ayak uydurmas gerekmektedir. lkemizin en byk zenginlii olanocuklarmz an gerektirdii bilgi ve donanm ve beceriyle zenginletirerek yaratc, retken vebilgiyi hayatn iinde kullanabilecekleri bir ekilde yetitirmek zorundayz. te yandan renmealanlarnn gn getike artarak, deiiklik gsterdii gnmzde i yaam ve mesleklerdeki hzldeiim esnek bir eitim sistemini, hayat boyu renmeyi ve iyi ynetiimin gelitirilmesini gerekliklmaktadr. Mutabakat, diyalog, uzlama, katlm ve iletiim gibi birok unsuru ayn anda ieren iyiynetiim olmakszn ne gelimi bir demokrasiden, ne de aa uygun bir eitim sisteminden szetmek mmkn deildir. yi ynetiim devlet ynetiminde temsil, katlm ve denetimin etkin bir siviltoplumun, hukukun stnlnn, yerinden ynetimde aklk ve hesap verme sorumluluunun,

rekabet ve piyasa ekonomisi ile uyumlu alternatif hizmet sunma yntemlerinin mevcut olduu birsiyasal ve ekonomik dzeni ifade etmektedir. Bu dorultuda effaf, hesap verebilen, varlnhizmet ettii halktan aldnn farknda olan denetlenebilir ve karsndaki insanlara gvenen bir

Nimet ubukcuMill Eitim Bakan


14/165

eitim ynetim modelini oluturmak iin iyi ynetiim nemli anahtar kavramlardan birisidir.

Saygdeer Katlmclar,Mill Eitim Bakanlmzn kapasitesinin glendirilmesi ve insan kaynaklarnn kapasitesinin

gelitirilmesi yolundaki almalara ABne ye lkelerin bakanlk yaplar, kurumsal eitimmodelleri ve baarl uygulamalar da nmzde bir model olarak durmaktadr. Bu bize aynzamanda ABne ye lkelerde Trkiyede eitim alanndaki ynetim modellerinin karlatrlmasve AB lkelerinin Lizbon stratejisinin eitim ve retim 2010 hedeflerini yerine getirmede yapmolduklar ilerlemelerin incelenmesi frsatn da sunmaktadr. te bu birikimden yararlanmak, iyiynetiim yaklam ile mill eitimin sorunlarna hep beraber zmler getirmek, dnyadakigelimelere paralel atlmas gereken admlar ve yaplmas gereken ileri birlikte dnmek,planlamak ve uygulama safhasnda izleyerek birlikte deerlendirmek istiyoruz. Bakanlmzn

yeni yzyln insann yetitirmek amacyla balatt deiim ve yeniden yaplanmada bir yolharitas olacak ve Temmuz ay ierisinde tamamlanmasn planladmz strateji belgesininoluumuna katklarnz bekliyoruz.

Ben bu duygularla bu projenin destei iin ncelikle AB Trkiye Delegasyonu BakanBykeli Sayn Marc Pieriniye ve buradaki temsilcisine, deerli uzman ve akademisyenlere amaher eyden nce bakanlmzn personeline btn bu gayretli almalar iin en iten ekildeteekkrlerimi sunuyor, konferansn baarl gemesini temenni ediyorum.

Sunucu: Sayn Bakanmz Nimet ubukuya teekkr ediyoruz. imdi Sayn BakanmzNimet ubuku ile birlikte Sayn Andreas Lagisi ve Sayn Mahmut Tnceli aile fotoraf ekimi

iin podyuma davet edeceim. Arz ederim.

Tm katlmclar da bu aile fotoraf ekimi iin davet edebilir miyim?

Bu arada sayn bakanmzla birlikte proje ekibini de fotoraf ekimi iin krsye davetediyorum. Arz ederim.

Sayn Bakanm, Deerli Misafirlerimiz saat 11:00de gerekletirilecek panele kadar bir araveriyoruz. Teekkr ederim.



15/165


16/165

Eitim Ynetimi Modelleri ve yi

Uygulamalar Paneli

Panel Baflkan:Salih ELK

MEB Msteflar Yardmcs

Andy REID ngiltere Eitim Ynetiminde Yeni ReformlarMfettifl- ocuk, Okul ve Aile Bakanl / ngiltere

Arjen VOS Eitim Ynetiminde Yetki Devri Avrupa ModeliAvrupa Eitim Vakf (ETF)

Alain MICHEL Fransa Eitim Sistemindeki Reformlar ve YnetimModeli

Mariana DOGARU Romanya Eitim Sistemindeki Reformlar ve YnetimModeli

Nuria de La FUENTE spanya Eitim Sistemindeki Reformlar ve YnetimModeli

Prof. Dr. Yunus ENGEL ABD Eitim Sistemindeki Reformlar ve Ynetim

Modeli

Prof. Dr. Uwe MLLER Alman Eitim Sistemindeki Reformlar ve YnetimModeli

Prof. Dr. hsan SEZAL Trk Eitim Sisteminde Yeni Bir Paradigmaya Doru:Kim in Eitim, Nasl Bir Kurum?


17/165


18/165

Salih elik: Deerli Katlmclar, sabah al konumasnda da belirtildii zere,bakanlmzn yapsal glendirilmesi ve yeniden organizasyonunu temel ilke edinen buprojemizde bir yl akn bir zaman alan almalar yaplmtr. Daha nce 2004 ylnda TSDEtarafndan SWOT analizleri yaplm olmasna karn, aradan 5 yl getii iin SWOT analizleri ilegl ve zayf yanlar, il ynetimlerinden okul ynetimlerine, bakanlk merkez tekilatna kadartamamnda belirlenmi, Strateji Gelitirme Bakanlmz tarafndan yaplan SWOT analizi,TSDEye yaptrdmz bu analizlerle birletirilerek tespitler yaplmtr. lkemizdeki ok deerliakademisyenlerle yabanc uzmanlarmzn g birlii yaparak grdkleri ve tespit ettikleri konularzerinde de almalar devam ediyor. Bugn burada bize birinci oturumda deiik lkelerin eitimyaplanmalar ve eitim yaplaryla ilgili bilgi aktarmak zere aramzda ok deerli almaarkadalarmz var. Birinci oturumda ngiltere eitim ynetimindeki yeni yaplanmalar ve yeniyaklamlarla ilgili sunum yapacak bir uzmanmz var. Yine eitim ynetimindeki yetki devri Avrupamodeliyle ilgili Avrupa Eitim Vakf yneticisi bir arkadamz var. Fransa eitim ynetiminin yapsve yaplan deiikliklerle ilgili bilgi verecek ok deerli uzmanlarmz var. zninizle bu arkadamzn sunumunu birlikte dinleyelim. Daha sonra da ak ulu soru cevap eklinde her birkonumacya en fazla yarm saatlik bir sre verdikten sonra, sre sonunda isterseniz herkonumacya soru cevap eklinde ynelelim. Ama ben, konumalar tamamlandktan sonra dahadoru olacan dnyorum. nk birinde grdmz brnde grmeyebiliriz. Bu farkl 3sunumdan sonra bir aramz var. Yemekten sonra biraz kalabalz. kinci oturumda da devamedeceiz. ki eyi daha hatrlatmak istiyorum. Birincisi, hem Sayn Bakanmz, hem SaynMstearmz katlmclarn mutlaka etkin katlmlarnn salanmasn iletmemi zellikle rica ettiler.Ben de sizinle paylamak istiyorum. kincisi de, katk vermek sadece bu konferansla snrl deil.

Konferanstan sonra da dncelerinizi, nerilerinizi, katklarnz Projeler Koordinasyon MerkeziBakanlmz araclyla daha iyiyi, daha mkemmeli bulabilme adna bekliyoruz.

lk konumay Andye vermek istiyorum. ngilteredeki yeni yaklamlar ve reformlarla ilgiliyarm saatlik sunusunu yapmak zere krs kendisinin. Buyurun.

Andy Reid: Sayn Mstear, Sayn Mstear Yardmcs, Sayn AB delegasyonu temsilcileri,sayn misafirler, bayanlar ve baylar, gnaydn! Bu konferansta konuma yapmak zere davetedilmekten byk onur duydum. Sizlere ngilteredeki eitim sistemi ve zellikle sistemin ynetimyaps ve son gelimeler hakknda ufak apta da olsa bilgi verecek olmaktan byk mutlulukduyuyorum.

Konumam zetleyecek olursam, ilk nce ngilteredeki ocuk, Okul ve Aile Bakanlnn(DCSF) yaps ve rol hakknda konuacam. Bu bakanlk zellikle eitim andaki ocuklar vegenlerden sorumludur ve onlarn eitimiyle olduu kadar genel anlamdaki durumu ve esenlii ilede ilgilenmektedir.


Eitim Ynetimi Modelleri veyi Uygulamalar Paneli


19/165


kinci olarak, ngilteredeki yerel ynetimlerin ve okullarn yetki ve sorumluluklar hakknda bilgi

vereceim.Son olarak, sz konusu ilikiler ve okullarla yakndan ilintili baz yeni gelimelerden sz

edeceim.

Dediim gibi, konumama DCSF hakknda bilgi vererek balamak istiyorum. ncelikle bakalkelerdeki insanlarn ngiltere, Britanya ve Birleik Krallk ayn lkeymi gibi algladnsylemeliyim. Oysaki durum yle deil. Birleik Krallkn kapsad ngiltere, skoya ve Gallerinve tabii ki Birleik Krallkn bir dier esi olan Kuzey rlandann kendilerine zg eitim sistemlerivardr. Bir baka deyile aslnda Birleik Krallk iinde toplam drt eitim sistemi vardr. Benkonumamda ngilteredeki sistemi ele alacam. Esasen skoya, Galler ve Kuzey rlandadakieitim hizmetleri kendi hkmetlerinin yetkisi dhilindedir. Birleik Krallkn kapsam iindeki

uluslar nemli derecede yerel zerklie sahiptir. Bir baka deyile DCSFni grev ve yetkilerisadece ngiltereyi kapsamaktadr.

Ancak daha nce de belirttiim gibi ngilterede DCSFnin grev alan ok geni kapsamldr.Her tr ilkretim, ortaretim ve zel retim okullarn kapsad gibi yksek retim ve okulncesi ocuklar hakkndaki hkmleri de iermektedir. ocuklar, genler ve ailelerinin esenliiasndan nemli bir yere sahip olan bu alanda ngilterede son yllarda nemli ilerlemeler vegelimeler yaanmtr. 2007 ylnda kurulan DCSFnin gsterdii yap, ngiltere hkmetininokullardan, sosyal hizmetlerden vb. ihtiyalardan sorumlu bamsz kurumlara sahip olmaktan ise,hem ocuklar ve genlerin eitimi ve esenliinin btn boyutlarn kapsayan hem de aileleredestei ieren btnleik bir yaklam tevik etme arzusunu yanstmaktadr. DCSF yaratlrken,Eitim ve Beceriler Bakanlnn grev ve yetkileri; DCSF ve onunla beraber kurulan bir dierbakanlk olan Yenilik, niversiteler ve Beceriler Bakanl (DIUS) arasnda paylatrld. Bu aynbalarnda ngiltere Babakan DIUSun yeni kurulmakta olan ktisadi Faaliyet, Yenilik ve BecerilerBakanlnn bir paras olacan duyurdu. Bir baka deyile, yksek retim alan srekli birekonomik kalknma iin iktisadi faaliyetlerin geliimi, ekonomik gelime ve yksek dzeydebecerilerin geliimi erevesi iine yerletirilmitir, oysaki DCSF gerekten ocuklar ve genlereilikin btn hal ve durumlara odaklanmaktadr. Pekiyi ngilteredeki bu bakanlk, DCSF neyapmaktadr? DCSFnin stratejik bir role sahip olduunu vurgulamakta yarar vardr. DCSFbakanlar tarafndan oluturulan genel bir ereve kapsamnda ayrntl bir politika gelitirmektedir.Paydalarla gr alveriinde bulunmaktadr ki bu gr alverii iinin nemli bir ynnoluturmaktadr. Yasalar hazrlamakta, okullar iin yasalarn uygulanmasna ilikin ynergelerhazrlamakta, politikalarnn etkisini deerlendirmekte ve bu konuda bakanlara klavuzluk

etmektedir; bir baka deyile bakanlk ok kapsaml stratejik bir role sahiptir. DCSFninngilteredeki ocuklar ve genlere salanacak imknlara ilikin stratejik plan 2007 ylndayaymland. Plann ad ocuklarn Plan: daha parlak bir gelecek ina etmek. Bu plann amacngiltereyi ocuklarn ve genlerin byyebilecei en iyi yer haline getirmektir. yle inanyorum kibu sizlerin de Trkiye iin paylat bir zlemdir, hatta btn herkesin kendi lkeleri iin ulamakisteyecei bir hedeftir. Bu amala, ocuklarn Plan ocuklar, genler ve aileler iin hizmetleriiyiletirmek iin bir niyetler ve hedefler paketi sunmaktadr. Sizlere ocuklarn Planndatanmlanm olan kimi spesifik rnekler sunacam. ocuklarn yoksulluunu azaltma konusungilterede hala bir meseledir. Yoksul, dezavantajl bir ortamda byyen ocuklarn says okfazladr. ocuklarn salk durumlarn iyiletirmek ncelikli hedeflerden biridir. ngilterede ocuksalna ilikin gndemdeki sorunlardan biri salksz beslenme alkanlklarndan doan obezitesorunudur. ocuklar ok fazla kilo alyor, obez oluyorlar.

Ailelere ocuk bakm ve yetitirmede daha fazla yardmc olmak, anne babalarn ocuklarnyetitirme becerilerini gelitirmek, anne babalar ve okullar arasndaki ilikiyi glendirmek, oyun


20/165

alanlarn iyiletirmek, cretsiz ocuk bakmn ve 2-3 ya grubundaki ocuklarn okul ncesi

eitimini en dezavantajl topluluklar da kapsayacak ekilde geniletmek. Derslerde geri kalmariski bulunan rencilere destei gelitirmek, zel eitim ihtiyalar olan rencilere desteigelitirmek, mfredatta daha byk bir esneklii tevik etmek, ocuklarla alan igcnnniteliini arttrmak, sadece retmenlerin deil, dier sektrlerde alan, mesela ocuk bakmylailgilenen igcn de kastediyorum, rencilerin okuldaki davranlarn iyiletirmek, btngenlerin 18 yan dolduruncaya kadar eitim hayatna devam etmelerini salamak, ocuk vegenlerin olumlu etkinliklere katlmn tevik etmek ve genlerin yasalar inemelerini, alkol veuyuturucu almalarn nlemek. Grdnz gibi politika ncelikleri farkl alanlara yaylmdurumdadr, ancak bu politika alanlar iin btn hedefler ocuklarn Plan ad verilen stratejikplann iinde belirlenmitir.

DCSFnin bir dier rol btn eitim sisteminin performans ynetimini gerekletirmek olarak

tanlanabilir. DCSF beklenen standartlar belirliyor, sistemin beklentilerini ortaya koyuyor, bustandartlarn gereklemesini salamak iin hedefler ortaya koyuyor, mfredat gibi ilgili konularnsorumluluunu stlenen anlamal kurum ve kurulularn iini takip ediyor, bir baka deyilebakanln bir de izleme ve deerlendirme ilevi var diyebiliriz. DCSF dorudan bir devletbakanna, ocuklardan, okullardan ve aileden sorumlu devlet bakanna kar sorumludur. Mevcutbakann ad Ed Owls, kendisi babakann ok yakn bir alma arkadadr. kisi uzun sredirbirlikte alyorlar ve bu uzun ortak gemi ngilteredeki ocuklarn ve genlerin eitimi ve bakmasndan avantajldr. Ayrca ayn zamanda parlamento yesi de olan devlet bakan ve parlamento mstear da vardr. DCSF, birka kuruma hesap vermektedir. Ynetim sreleriUlusal Denetleme Ofisi tarafndan denetlenmektedir. Ofis sadece DCSFnin bte harcamalarndenetlemekle kalmyor, ayn zamanda dier i kontrolleri de yrtmektedir. Hedeflerineulamadaki etkililii, yani sorumlu olduu alanlarda iyileme salayp salayamad PrimeMinisters Delivery Unit ad verilen kurum tarafndan denetlenmektedir. DCSFnin kendisi deKamu Hizmetleri Anlamasnda (Public Service Agreement) ortaya konan hedefler erevesindeyllk raporlarla kendi performansn deerlendirmektedir. ngilterede her ynetim dzeyindeki, herkurum eylemleri hakknda hesap vermektedir; bakanlk bile eylemlerinden mesul tutulabilir.

Hkmet politikalarnn ngilteredeki okullarda gerekten uygulanmas ile ilgili almalarnou Ulusal Stratejiler (National Strategies) ad verilen anlamalar bir kurum tarafndanyrtlmektedir. Bu kurumun almalaryla ilgili biraz sonra size bilgi vereceim. Bu yansda dagrebileceiniz gibi ngilterede eitime ilikin eitli sorumluluklar yklenmi ok sayda kurumvardr. Eitim ve Kalknma Ajans (The Training and Development Agency), kamu tarafndanfonlanmaktadr ve retmenlerin eitiminden sorumludur. Biraz sonra bununla ilgili bilgi

vereceim. Yeterlilikler ve Mfredat Kurumu (The Qualifications and Curriculum Authority), birbaka ajanstr ve yakn zamanda iki farkl kurum olarak blnecektir. Genel retim Kurulu (TheGeneral Teaching Council) ise retmenler arasnda profesyonel standartlarn korunmasndansorumludur. Bir baka deyile ngilteredeki bakanlk, kamu tarafndan fonlanan birok bakakurumla birlikte almaktadr.

ocuk, Okul ve Aile Bakanlnn yaps incelendiinde, bu yapnn bakanln rol ve politikanceliklerini yanstt anlalmaktadr. ncelikle bakanln yksek mevkideki memurlarnn yerald bir kurul vardr. Daha nce bamfetti olan David Bell bu kurulda daimi sekreterMstearunvanyla yer almaktadr. Bunun haricinde farkl politika alanlarndan sorumlu begenel mdr vardr. Genel mdrlerden biri ocuklar ve ailelerden, ikincisi okullardan, ncsgenlerden, drdncs iletiimden ve beincisi kurumsal hizmetlerden sorumludur. Ayrcaynetimde grev almayan iki kurul yesi vardr. Bu iki ye DCSFnin ynetimine dardan bir bakas getirmektedir.



21/165


ocuklar ve aileler genel mdrlnde ocuk ve aileye ilikin farkl alanlardan sorumlu 7

mdr grev almaktadr. Bu mdrlerin grevleri arasnda rnein ocuklarn korunmas veesenliine ilikin almalar ya da okullarn grev alanlarnn geniletilmesine ilikin almalar yeralmaktadr. Bu gr, yani okullarn eitim hizmeti dnda hizmetleri de sunmas gerektii grngilterede ok nemli bir yer tutmaktadr. Okullardan eitim dnda ocuk bakm hizmetlerisunmas, aileler ve genler iin trl hizmetler sunmas, olanaklarndan btn topluluunyararlanmasn salamas beklenmektedir. Hkmetin niyeti 2010 ylna kadar btn okullarn bukadar geni apta hizmet sunan okullar haline gelmesini salamaktr. Destek salama grubu yerelotoritelerin almalarn izler. Okul mdrlkleri, okullarn almalaryla ilgili politikalara odaklanr.Okul standartlarna ilikin ba danman okullar iin konulmu hedefleri ve performans dk olanokullara mdahaleyi takip eder. Bir baka deyile okul standartlarna ilikin ba danman,bakanln okullara ilikin almalarn takip etme ve deerlendirme gibi nemli bir role sahiptir.

Genlerden sorumlu mdrlk, daha byk ocuklara, yalar 14 ile 19 arasnda olanocuklara odaklanmaktadr. Bu mdrln programlar ve sorumluluklar arasnda 14 ile 19 yaarasndaki genler iin diploma ad verilen yeni yeterlilik belgeleri gelitirmek yer almaktadr.Ayrca genlerin olumlu etkinliklere katlmn tevik etmek ve yanl yola sapma tehlikesindebulunan genleri desteklemek gibi konularla da ilgilenmektedir.

DCSFnin yapsyla ilgili bu ksa zetten sonra, sz konusu yapnn DCSFnin stratejik birnitelii olan politika odayla yakndan ilintili olduunu anlamak mmkndr.

imdi de biraz Eitim, ocuk Hizmetleri ve Beceriler Standartlar Ofisi (OFSTED), hakkndakonumak istiyorum. OFSTED tefti kuruludur ve slaytn son maddesinde ele alnan ok saydakihizmeti tefti etmektedir. Bu kurul 1993 ylnda kuruldu, ancak gemii 1839 ylna dayanan okultefti kurulunu da ierecek ekilde yaplandrld. Trkiyede tefti kurulunun 1838 ylndakurulduunu rendim, yani bu konuda bizden bir yl nde saylrsnz. Belli ki bu iki rgtn deuzun bir gemii var. OFSTED bir kamu kurumudur, ama DCSFya bal deildir. Dorudan birbakana kar sorumlu deildir, parlamentoya kar sorumludur. Majestelerinin bamfettii her ylparlamentoya rapor vermek zorundadr. Bamfettiin yetkileri ve grevleri kanunen belirlenmitir.rnein btn okullarn ylda en az defa tefti edilmesini salamakla ykmldr. OFSTEDalmalarn yrtrken, tefti ettii hizmetleri tevik edecek ekilde davranmak, tefti ettiikurumun performansn iyiletirmek, tketicilerin ihtiyalarn dikkate almak ve ehil ve etkin olmaklaykmldr. Burada vurgulamak istediim, sistemi iyiletirmeye, sistemi kullanan ocuklarn,ailelerinin ve okullarn ihtiyalarna cevap vermeye ynelik bir alma biimi zerindedurulduudur.

Bamfetti bamszdr. Bu, kendisinin uygun grd ekilde rapor verebilecei anlamnagelmektedir. Ama ayn zamanda hkmet politikasn da dikkate almaldr. Yani OFSTED ile DCSFarasnda ilgin bir iliki vardr. Arada bir gerginlikler ortaya kabiliyor, ama genellikle gayet iyi biralma sergileniyor. OFSTED ngilterede sayg duyulan bir kurumdur, nk okullarndeerlendirilmesi ve ocuklar ile genlere sunulan dier hizmetlere bamsz bir bak asgetirdii dnlmektedir.

Yerel ynetimin sorumluluklarn ele almadan nce size ngilteredeki yerel ynetimlerhakknda ufak bir bilgi vermek istiyorum. ngilterede farkl byklklerde, ou Trkiyedekiillerden daha kk toplam 152 yerel ynetim birimi vardr. Ayrca ngilterede baka bir ynetimdzeyinin olmadn da vurgulamak gerekir. Trkiyede eitim alanyla ilgili sorumluluklar olanile dzeyinde de birimler vardr. Ancak ngilterede eitim alan dendiinde, ancak bakanlkdzeyi, tek bir yerel ynetim dzeyi ve okullar vardr. Yerel ynetim tarafndan fonlanan okullarnve bamsz ya da zel okullarn ynetim yaps farkldr. Okullarn gemiine gre deimektedir,


22/165

bu nedenle olduka karmak bir yap sergilediklerini syleyebiliriz, ama ben imdi o kadar

ayrntya girmeyeceim. Yerel ynetim tarafndan fonlanan her okulun bir idari organ vardr ve buidari organ iinde anne babalardan, retim kadrosundan, yerel ynetim birimlerinden, cemiyetten(ou kez yerel i dnyasndan) temsilciler yer almaktadr. Bamsz ya da zel okullar ayrtutulmaktadr, onlarn kendilerine zg dzenlemeleri vardr. Aslnda ngilterede rencilerin%10undan az zel okullara ve %90ndan fazlas kamu okullarna kaytldr.

Yerel ynetimlerin eitli sorumluluklar vardr. Yerel ynetimlerde ocuk hizmetlerimdrl, ocuklar ve genler plan olmaldr. Ayrca blgelerinde fonladklar okullarda yeterlikontenjan salamakla ykmllerdir. Bunun haricinde standartlar ykseltmek, yksekstandartlar korumak gibi bir sorumluluklar vardr. Okullara fon saladklar gibi bte denetiminide yapmaktadrlar. Okullarda alan destek personelini istihdam ederler, retmenlerinbazlarn da istihdam ederler ama onlar atamazlar. retmenleri okullar atad gibi

performanslarn da okullar idare eder.

Yerel ynetimler kanunen belirlenmi grevlerinin uygulanmas hakknda hesap verirler,btelerini etkin ve etkili bir ekilde kullanp kullanmadklar denetlenir. Sz konusu denetimiDenetim Komisyonu adn alan, bakanlklardan bamsz bir kamu kurumu yapar. Yerelynetimlerin performanslarn deerlendirme sreci ok teferruatldr. Yeni gelitirilen ve ulusalgstergeler paketi adn alan sz konusu sre erevesinde yerel ynetimlerin almalar 198gsterge balamnda deerlendirilmektedir. Bu 198 gstergeden 69u ocuklar ve genlereilikindir. Denetim kurulu alanlar ve baka mfettiler tarafndan gerekletirilen ok dahakapsaml baka tefti prosedrleri de vardr. Bir baka deyile yerel ynetimler yetki sahibidir, amaayn zamanda da eylemleri konusunda hesap vermektedirler. Sorumluluk alanlar ok genitir;rnein yntemi konusunda esneklik salanm olsa da kanuna uygun bir retim plan ortayakoymak zorundadr. Bunun haricinde de yerine getirmek zorunda olduklar trl kanuni gerekliliklervardr. Bir baka deyile, okullarn almasn dzenleyen kanuni bir ereve vardr. Okullar yerelynetimler tarafndan fonlanr ve bu fonlar nasl harcayacaklar konusunda bamsz kararverebilmektedirler. retmenlerin cretlerine, renim kaynaklarna, binalarn bakmna ne kadarpay ayracaklarna kendileri karar verebilmektedirler.

Okullar kendi kendilerini deerlendirmek zorunda olmadklar gibi stratejik planlama dayapmak zorunda deiller, ama uygulamada btn okullar bunu yapmaktadr ve bu okul ynetimininok nemli bir unsuru olarak grlmektedir. Ancak ngilterede okullarn bu yksek zerkliine vebirok konuda kendi balarna, bamszca karar verebilme yetkilerine karlk deerlendirmelerve d teftilerden elde ettikleri sonular yolu ile ok gl bir ekilde hesap verir konumdakurumlardr. DCSFnin izleme rolnn bir paras olarak yapt ilerden biri de lkedeki her okulun

performans hakknda veri yaynlamaktr. Bu veri ierisinde bir katma deer gstergesi vardr ki bugsterge bir okulun kendi rencilerine benzer rencilerin kaytl olduu bir baka okullakarlatrmal olarak ne kadar iyi performans sergilediini gstermektedir. Bunun haricindeOFSTED ylda bir okullar tefti etmektedir. Bir okulun performans dkse o zaman yerelynetimler sorunlar zmek iin ve performans ykseltmek iin mdahale edebilir.

ngilterede yerel ynetimler tarafndan fonlanan okullarn zerklii ve hesap verebilirlii arttiin liderlik kalitesi gitgide daha fazla nem kazanmaya balamtr. Liderlik artk sadece okulmdr ve baretmen tarafndan yrtlen bir icra olarak grlmemekte, tam tersine liderlikartk bu ilkeyi destekleyen bir liderlik grubu sayesinde btn okul dzeylerinde icra edilmektedir.Okul Liderlii Ulusal niversitesi (National College of School Leadership) mevcut ve gelecektekiokul mdrlerine bu alanda eitim ve destek vermek iin kurulmutur. Bu kurum 2002 ylndan berivarln korumaktadr.

Son olarak yakn zamandaki gelimelere geecek olursak, bu diyagramn ngilterede kamu



23/165


ynetimi reformuna nasl yaklaldn gsterdiini dnyorum. Grld zere btn bu

yaklamlar eitimle iliki iindedir. Hkmet btn kamu hizmetlerinin vatandalarn ihtiyalarncevap verir nitelikte, ulalabilir, verimli, adil ve mkemmel kalitede olmasn istiyor. Btn kamuhizmetleri iin geerli olan reformun drt unsuru ise u ekilde tanmlanmaktadr: yukardanaaya ynetim, hedef belirleme, performans verileri yayn ve teftitir. Bunlar iyilemeyidestekleyen gl unsurlardr, ama byk bir ihtimalle kendi ilerinde yeterli deillerdir ve bizimters tepen tevik adn verdiimiz bir unsura da dnebilirler. Pekiyi, bu ne anlama gelmektedir?Bu unsurlar insanlar hedefleri gerekletirmek iin gerekli olan ne varsa yapmaya tevik edebilir,ama ayn zamanda dier sorumluluklarn ihmal etmelerine yol aabilir.

Rekabet farkl trde bir engel oluturabilir. Rekabet ve yarma verimlilik ve kaliteyi arttrabilir,fakat insan bunun ok nemli bir baka eye, hizmet salayan birimler arasndaki ibirliine zararvermemesi iin ok dikkatli olmal.

Hizmet tketicilerine kulak vermek ve hizmet tketicilerine de yetki vermek nemlidir, amasadece orantsz bir etkiye yol aabilecek bir aznln yerine btn tketicilerin grlerinindinlenmesini salama almak daha da nemlidir.

Yani kamu hizmetleri reformunu gerekletirmek her drt yaklamdan da unsurlariermektedir. Eitim ve okul alannda reform sz konusu olduunda, son yllarda yaanm drtnemli gelimeye dikkat ekmek isterim.

ncelikle, okullar iin hedeflerin belirlenmesi performanslarnn dzeltilmesi asndan nemlibir unsur tekil etmitir. rnein u anda orta retim okullarndan rencilerinin en azndan %30unun 16 yana gelene kadar renimlerine devam etmelerini salayacak standartlaryakalamalar gibi bir hedef ortaya konmutur. Birok okul tabii ki bunun ok stnde bir oranaulamaktadr, ancak hkmet btn orta retim okullarnn bu hedefe ulamasn istemektedir.

kinci olarak her ocuk nemlidir. Bu, ocuklarn ve genlerin esenlii zerine odaklanan birgiriimdir. ngilterede ocuk ve genlerin performansnn genelde ok iyi olduunu, ancak en iyiperformans gsteren ile en dk performans sahibi ocuklar arasnda ok geni bir uurumunolduu gereini kabul etmeliyiz. Biz imdi bu uurumu daraltmak istiyoruz. Bunu baarabilmekiin ocuklarn esenliinin her boyutunu dikkate almamz gerekiyor, nk kimi genlerinperformans dklnn sebebinin altnda ou kez sosyal ve ekonomik dezavantajlarayatmaktadr. Yani her ocuk nemlidir giriimi, ocuk sal, gvenlii ve eitimi, ocuklarntopluma katlm ve ekonomik refah alanndaki ktlarn btn ocuklar kapsayacak ekilde

iyiletirilmesini ve ocuklarn topluma katklarn, ekonomik refahlarn yeniden canlandrmayngren bir giriimdir.

Son yllardaki nc nemli giriim, okullarla kurulan yeni iliki biimi olmutur. Bu, merkezibrokrasiyi zayflatmay, merkezi otorite ile ocuk, Okul ve Aile Bakanl arasndaki, yerelynetimler ve okullar arasndaki ilikiyi basitletirmeyi ngren bir giriimdir. Bu giriimin unsurlararasnda daha ksa teftiler yer almaktadr, okullarn izlenmesi ve deerlendirilmesi srecinde zdeerlendirme daha baskn bir rol kazanmtr. kinci unsur olarak her okul iin bir okul iyiletirmeortann atanmasn syleyebiliriz. Bu, yerel ynetim ile okul arasnda iletiimi salamakla grevlibamsz bir kiidir ncs ise veri toplama srecinin basitletirilmesidir. Buna gre veri bir keretoplanacaktr ve birok kez kullanlacaktr, okullar artk farkl kurumlardan farkl veri talepleriykyle karlamayacaktr. Bir baka unsur ise daha gvenli bir fonlama yapsdr; okullara yllk bte tannacaktr ki okullar bu ekilde stratejik planlarn sadece ksa vadeli deil, orta veuzun vadeli olarak da gelitirebileceklerdir.


24/165

Drdnc giriim olarak ise hkmet yeni trd okullar tevik ederek eitim hizmetlerini

eitlendirmeye almaktadr. Bu yeni okullarn en nemli tr akademi adn alan okullardr.Bunlarn ABDdeki imtiyazl okullarla belli benzerlikleri vardr. Bu okullara daha fazla zgrlktannmaktadr; yani bu okullar herhangi bir ekilde yerel ynetimin otoritesine bal deildirler.Bunlar dardan sponsor destei alan okullardr ve sponsorlar ynetim kurullarnda temsiledilmektedir. Bu okullarn ounun ok grkemli yeni binalar vardr; bu binalarla rencilerine vevelilerine yksek emel sahibi okullar olduklar mesajn vermektedirler. Akademilerden zellikleehirlerin yoksun blgelerindeki standartlar ykseltmeleri beklenmektedir.

zetleyecek olursak, ngilterede rol aslnda stratejik olan ve performans ynetimiyle ilgisibulunan bir bakanlmz var. Yetkileri olduu kadar hesap verir konumda olmas gereken yerelynetimlerimiz var, zerklii yksek olan, ancak birok kuruma hesap verir konumda olanokullarmz var. Son olarak, gelimekte olan ok sayda giriimimiz var.

ok teekkr ederim.

Salih elik: Andye teekkr ediyoruz. Mutlaka ok soru alacan sanyorum. Tabii kingilterenin eitim sistemini 30 dakikada anlatmasn beklemek ok doru deil. ABmktesebatna gre ABne ye lkelerin hi birinde eitimdeki ynetimle ilgili tek dzen biryaklam yok. O lkelerin kendilerine braklm olan iki tane zorunlu hard aqui dediimiz yasaldzenleme var. Bizim o yasal dzenlemeyi yaptmz, ykmllmz ABne ye lkeleringetirdii lde yerine getirdiimizi bilmenizi isterim. ABnde mzakere srecinde 35 fasldan birtanesi olan eitim kltr faslnda herhangi bir benchmark yoktur. Pozisyon belgesini TC devletiolarak sunduk. Konseyde kabul edildi. Sadece bu blmn alp kapanmas gerekiyordu. Amabaka nedenlerden, eitimdeki eksiklikten ya da yapmamz gerekenlerden dolay deil. Onubilmenizi isterim.

AB Eitim Vakfndan eitimle ilgili sorumlu deerli alma arkadamz Arjen Vosa szvereceim. Bildiiniz gibi, Avrupa Eitim Vakf bizdeki gibi vakf anlamnda deil. ABnin resmi birorgandr. Yani ETF. Avrupa Eitim Vakf denince zel bir teebbs ya da hayr kurumu gibianlalmasn diye sylyorum. Bu hayr kurumu deil ama ABne ye lkelere ve yan komularnahayrl iler yapan bir kurum. Onun iin Arjen Vosu da bu hayrl almamzda aramzdagrmekten mutluyuz. 27 AB lkesindeki yaplanmayla ilgili kendilerince kabul edilebilir veyaygnlatrlmasn istedikleri alanlar bizlerle paylaacak. Buyurun.

Arjen Vos: ok teekkrler Sayn Oturum Bakan, Sayn Mstear, Sayn MstearYardmcs, Sayn Bakanlk Genel Mdrleri, bakanlmzn deerli yeleri, sayn valilik yetkilileri,

sayn sivil toplum kurulular temsilcileri ve unuttuum kim varsa, eminim ki siz de saygdeersiniz,uluslararas katlmclarmz da elbette son derece saygdeer konuklarmz.

Deerli Arkadalar, benden istenen bu konumay yapmak benim iin onurdur. Konuacamkonu yerellemede Avrupa modelleri. Deinildii zere tek bir Avrupa modeli yoktur ve aslnabakarsanz ben ngiliz modeliyle Fransz modeli arasnda skp kalm durumdaym ve bakamodeller de kyor, o nedenle ok diplomatik olmak zorundaym ancak bazen diplomatik olmakbenim iin zor oluyor. Bu yzden biraz da, arada bir izin verirseniz kkrtc olmaya alacam.Tabi kkrtc olurken kabalk etmek de istemem. Niyetim sadece tartmalar tevik etmek.Hollandada Mill Eitim Bakanlnda alrken gndemde yerelleme vard. Yerellemeyle ilgiliilk olarak mill eitim bakanlnn bakentten, yani Laheyden farkl bir blgeye yerletirilmesidiyelim sz konusuydu. Bylece bakanlk bakentten 15 km uzaa tand ve bu konumsal alandagerekletirilmi bir yerellemeydi ve size diyebilirim ki bu 15 km. mesafe son derece uzun olduve biz alnacak nemli ve acil kararlarda hep gecikiyoruz. te bu nedenle ayn yzyl iindebakanlk tekrar yerine geti ve Hollandann geri kalan dier tm bakanlklarna yakn hale geldi.



25/165


Evet, bu trden yerelleme hakknda daha fazla konumayacam. Oysa konusam ilgin olurdu.

Eminim hepiniz katlacaksnz ki Mill Eitim Bakanln Krehire tamak ilgin bir seenekolurdu. imdi de Mill Eitim Bakanln mesela Erzuruma tadmz dnn. Her neyse, butartmay daha nce yaptk ve imdi bakanlklar tekrar birbirine yaklatrmaya alyoruz ve buda bakanlklar arasndaki koordinasyonu iyiletirecektir.

1980lerde yerellemenin ikinci yn belki de memur saysnn ok fazla olduunu ileri srenbir siyasi veya sosyal fikrin var olmasndan kaynaklanyordu. Bu nedenle bakanlklar memursaysn azaltmak iin her trl hedefi belirliyordu. te o dnemde politikalarn uygulanmasnafazlasyla odaklanan her trden yar-kamu kurulular kurdular. Bu kurululara pek ok elemanyerletirdiler ve bakanlk kadrolarnn biraz azaltld. Sonra ite hedefimize ulatk,bakanlklarmzdaki memurlarn saysn azalttk dediler. Bu konudan da imdi konumayacamnk benden bu konuda konumam istenmedi. Tersine, konuacam konu ncelikle kuramlar,

tablolar ve istatistikler. Bunu ksa tutmaya alacam nk sonunda bunlarn ho eylerolmad sonucuna geleceim. Ancak belki de Trkiyedeki tartmalar iin bunlar ok da alakaldeiller zaten.

O halde yerellemenin sebeplerine odaklanalm. Size yerelleme zerine Avrupadaki bazakmlardan sz edeceim. Yerellemeyle ilgili tartmalarn unsurlarn anlatacam ve son olarakda yerelleme konusu zerine geen sene Haziran aynda yaptmz altayn baz sonularnsizlere sunacam. O zamanlar tarttmz sonulardan bir dizi rnekleri size geri getireceim.

lk olarak, kuramlar. demi merkeziyetilik konusundaki kuramlarla ilgili yaynlanan eylerzerine bir aratrma yaptm. Sizlere iki rnek verdim. lki ok kuramsal bir rnek. Marua adl birkiinin kuram ve kendisi brokratik profesyonel model, yar piyasa modeli ve sonu modeliyledeerlendirmeci devlet veya ynetiflim arasnda bir ayrm yapyor

Brokratik model nemli lde geleneksel inanc yanstyordu ki bu da devletin halkneitiminden tamamen sorumlu olmas ve devletin ayn zamanda kurallar ve prosedrler vastasylaalanda rol alan aktrleri eitmekten de sorumlu olmas gerektii inancyd. Ancak ayn zamandaretmenlere son derece geni zerklik verilmiti, nk retmenlerin profesyonel olduklar farzediliyordu ve ii profesyonellere brakrsak her ey dzgn olurdu. te eitim konusunda btnlkelerde sanrm var olan tarihsel model budur. Ancak Maruann ne srdne gre lkeleryava yava bu eski brokratik profesyonel modelden dier modellere, yani ya yar piyasamodeline ya da deerlendirmeci devlet modeline dnyorlar. Yar piyasa modeli Anglo-Saksondnyayla ok balantl, o yzden nceki sunum onunla ilgiliydi. Bu model neo-liberal grle

yakndan balantldr. Bu gre gre devlet mdahalesi genellikle yararszdr, yani ilerkullanclarn rekabeti basklaryla iyi yrr. Bu duruma rnek vermek gerekirse velilerin verencilerin kendileri iin en iyi okulu nerede bulacaklar konusunda bilgilenmeleri iin okulsonularnn halka duyurulmas bu modelin bir unsurudur ve ayn zamanda performansa dayalcretlendirme konusuyla da yakndan ilgilidir. Deerlendirmeci devlet modeli sanrm buna birazbenziyor ancak burada belli hedefleri yerine getirmek amacyla devlet ile okul arasnda dahadorudan bir anlama vardr. Bu anlama veya performans dzenli olarak deerlendirilir ve szgelimi cretlendirme de bununla balantl olarak yaplr. te bu karnza kacak kuramsalmodellerin bir trdr.

kinci tr, belli modellerin iine Avrupa idaresini oturtmaya almakla ilgilidir ve Bay Vincionunbakanlndaki l bunu yapmtr. Kendileri farkl geleneklerin neler olduunu zmlediler veBay Vincio alt model tespit etti. lki skandinavya ynetiimi. Bunasve, Norve, Finlandiya ve zellikle Danimarkada rastlyoruz. Kendisi bir dizi gstergeyi detespit etti ve bu farkl modelleri nitelendirmeye alt. skandinavya modeli yksek devlet fonu,


26/165

dk eitsizlik ve yksek performans zerineydi ve yksek performans PIZA sonularna gre

llyordu.kinci olarak zel ynetiim modelini tespit etti. Buna Belika ve Hollandada rastlyoruz. Bu

da yine yksek zel harcamalar, zel cretlendirme, yksek eitsizlik ve dk performans ile ilgiliolduundan bu tespitte bulundular. Hollandal biri olarak elbette bu yaklama katlamyorum amabu u an ayrntlarna giremeyeceimiz kadar uzun bir konu.

Akabinde Anglo-Sakson ve Dou Avrupa ynetiim modelleri var ki buna ABD, ngiltere,Macaristan ve ek Cumhuriyetinde bile rastlayabilirsiniz. Bu model nispeten yksek okulzerklii, yksek zel finansman temini ve yksek performans ile ilgilidir. Japonya ve GneyKoredeki Dou Asya ynetiimi yksek zel finansman, yksek eitliktir. Beincisi devlete dayalynetiimlerdir ve Fransa, rlanda ve Trkiye gibi lkelerde rastlanr. Yazarlarmza gre buralarda

zel sektrn etkisi nispeten dktr, performans daha dktr ve eitsizlik lml bir seviyededeerlendirilir. Son olarak da Gney Avrupa ynetiim modeli vardr. Buna dk zel sektr,dk zerklik ve orta eitsizlik zellikleriyle talya, spanya, Portekiz ve Yunanistanda rastlarz.

lgin bulduum ey, bu modelleri byle blgesel bir yapnn iine sokmaya almamzdr kibu da yerinden ynetimin ya da merkeziyetilik veya yerelleme seviyesinin gnden gneyaptnz net seimlerden ok byk lde geleneklere dayandn gsteriyor. Yani hadi imdiu modeli seeceiz demiyoruz. O nedenle bu bana ilgin geliyor.

Size kullanabileceimiz, bu modelleri nitelendirebileceimiz pek ok gsterge olduunusyledim. Benim sunumumu alabilirseniz onlar da inceleyebilirsiniz. te ABdeki farkl modellerintipik rneklerini grmek asndan sizin kendi yapabileceiniz bir almadr bu.

Dnyada karar alma mekanizmasnn nasl ilediine dair pek ok istatistik de vardr. BuradaOECDden (Ekonomik birlii ve Kalknma rgt) bir rnek gryorsunuz. Bu rnektemerkeziyetiden daha yerellemi ya da devletten daha yerele veya devletten okula veya tam tersiynde grlen akmlar tespit edilmitir. Bir kez daha istatistiklere bakarsanz eer Trkiyedekimevzular iin ar derecede ilgili olmadklarn greceksiniz.

Burada OECD lkelerinde karar verme srecine okullarn katlm konusunda baka bir rnekvar. Yine bir dizi eilim tespit edebilirsiniz ancak ayn ekilde byk lde o lkeye zg ve yerelbalama dayanan eilimler. Baka bir tanesi baka konular ilgilendiriyor. O yzden, bu ilkoturumda varmak istediim sonu, kuramlar ve istatistiklerin ok ilgin olduu ve ETFnin herzaman bakn dier lkelerde neler oluyor diye propaganda yaptdr. Bu durumda ben idari

yeniden yaplanma sz konusu ise hangisi iyi model, hangisi kt model diye ok fazla bakmakyerine bu sre konusunda dier lkelerin deneyimlerinden neler renebiliriz diye bakmay terciheder ve tedbirli olurdum. Sanrm ilerinde Trkiyedeki srecin tamam ile ilgili olabilecek derslervardr.

Temelde yerellemekten sz ediyorsak, yetkilerin datlmasndan ve devrinden sz ediyoruzdemektir. Yetkilerin datlmas gcn kuruma aktarmdr, yani okul zerkliiyle alakaldr. Glerinaktarm devletin okullara kar sorumluluuydu. Yetkilerin devri ise glerin hkmetin daha altseviyelerine naklidir. Sorumluluklarn ulusal seviyeden blgesel ya da yerel seviyeye aktarmdr.Ayrca size 80lerdeki rnekte de anlattm gibi yetkilerin lkedeki dier aktrlere devri szkonusudur. Normalde bunlar pek etkili deildir aslnda ve fazladan katman yaratrlar ki fazlalkkatmanlar genelde iletiimde daha zorluk karrlar.

O halde yerelleme iin ne gibi sebepler var? Drt tane sayabiliriz. lki karar verme olgusununkalitesini arttrma fikriyle alakaldr nk yerel seviyede i gcnn neye ihtiyac olduunu,



27/165


okullarn neye ihtiyac olduunu, retmenlerin neye ihtiyac olduunu daha iyi bilirsiniz ve bu

ihtiyalara daha hzl cevap verebilirsiniz. Geni merkezi brokrasiler bu konuda snrldrlar. Busnrlar yerel seviyede tam olarak neler olup bittiini bilmek veya fark etmekle ilgilidir veya lkedekigelimelere tepki vermekte ok yava kalmalarnda grlr bu snrllk. O yzden karar almasrecinin kalitesi normalde yerelleme iin kullanlan ok nemli bir savdr. kinci sav dier aktrleride farkl seviyelerde karar verme srecine dhil etmektir. Bylelikle karar verme sreci dahadinamik hale gelir ki bu da baka bir nedendir. nc sebep sorumluluklar okullara ve kurumsalseviyeye datrsanz o seviyedeki performans geliiminin artaca inancdr, nk o seviyede birsahiplenme hissi olacaktr; eitim kurumunda merkezi seviyeden ynetildiinde olduundan okdaha fazla mali ve kalite sorumluluu hissedecektir. Krtasiyecilik azalacaktr ki bu da okullarngenelde ikyet ettii byk miktarda idari ilemleri oluturmaktadr. Ayrca sylediim gibi eerdaha fazla ve dorudan bir hesap verme sistemi varsa kalite ve performansn daha iyi olmasbeklenmektedir. ngilteredeki sistem sanrm buna ak bir rnektir.

Dnyada yerelleme iin kullanlan baka baz sebepler de bulunmaktadr. Bu sebeplerdenbiri rnein merkezden idare edilen bir ynetiimden piyasa temelli daha demokratik birynetiime ani bir geiin gerekletii eski Sovyetler Birlii veya Orta ve Dou Avrupa lkelerindebelli bal siyasi deiimler olmutur. Bu da rnein Rusyada son derece merkezi bir ynetilmesrecinden, hazr olup olmadklarna bakmadan okullara ok byk zerklik verilmesi eklinde anibir tepkinin de sebebiydi. Okullarn hazr olup olmamas baka bir mesele ancak bu tr lkelerdebu sebep nem arz ediyordu. Sk sk grlen baka bir sebep ise eitime ayrlan bteyi drmekiin yerellemeye bavurulmasdr. Eer bir bte a varsa, o zaman yerelleme daha altseviyelere btn finansman vermeden sorumluluk vermek iin bir yol olabilir. Evet bu sebepyerelleme iin kt bir rnek ancak dier rneklerde de bu oluyor, yani orta seviyedeki ynetiimikaldrp ya da yerel seviyede demokrasinin geniletilmesi ve bylece eitimin yrtlmesi iinonlara daha ok sorumluluk verilmesi sz konusu olabiliyor.

Avrupada yerellemeyle ilgili genel eilimlere bakarsak ilk greceimiz eilim hemen hemenbtn lkelerde retme ve renme sreleri ve okullarn idaresi iin sorumluluklarn artmasolacaktr. Sanrm byle bir eilimi hemen hemen tm lkelerde grebilirsiniz. kinci eilimmerkeziyetilik ile yerelleme arasnda bir denge bulmaya almak. Bu bahsettiim gibi Rusyagibi lkelerde. Orada var olan deiikliklerden sonra okullara daha fazla zerklik verilmesineynelik byk bir eilim grld. Bir ka yl sonra, Belki ynetiim ok kark, ok fazla eitsizlikvar, sreci daha iyi iletmek iin blgelere daha fazla sorumluluk verelim dediler. Ancakngilterede de merkezi snavla ilgili sreler yaand. Daha gl yerinden ynetimyaklamndan biraz daha merkezi bir idari mekanizmaya dn sreci grld. te

merkeziyetilik ile yerelleme arasndaki doru dengeyi bulmaya almak byk bir zorluk ve busanrm Trkiye iin de geerli. Hem de pek ok lkede grlen ey kalite teminine byyen birzen gsterildii ve de okullarn dardan aldklar deerlendirmelerin gzden geirilmesi ilebirlikte kendi kendine deerlendirme yntemini getirmeye allmasdr. Drdnc eilim velilerinokul seimlerini arttrmakla ilgilidir. Buna da daha nce deinilmiti ki ngilterede bir taraftan okultrlerini eitlendiriyorlar ama velilere ocuklar iin en iyi okulu semek zere frsat vermioluyorlar. Bir dier eilim mfredatn ve lkedeki programlarn eitlendirilmesi zerinedir. Bunada daha nce deinilmiti. Sanrm ayn zamanda birok lkede grlen ey bu geleneksel rol,yani haydi eitimi retmenlere brakalm gr pek ok lkede sorgulanyor ve merkezi olsun,yerinden ynetimci olsun bir ekilde artk snflarda ne olup bittiini renmeye ynelik belli bireilim var.

te bunlar hkmetin sorumluluklaryla yerelin ve okulun sorumluluklar arasnda idariprosedrler dengesi konusunda Avrupada tespit edilen bir dizi eilim. 2006da ETF olarak MEmaliyetlendirmesi zerinde altmz lkelerde birbirimizden ne renebiliriz etkinlii


28/165

dzenledik. ME maliyetlendirmesi sz konusu olduunda lkelerdeki ynetiimden sz

ediyorsunuz demektir. Ayn tarihsel gemie sahip lkelerde bunu yani Yugoslav idaresi sisteminigrmek ilgin oldu. imdi 10 yl sonra gryorsunuz ki btn lkeler farkl ynlere hareketediyorlar. Baz lkeler belediyelere daha ok sorumluluk verdiler, rnein Kosova ve Srbistan.Karada gibi lkeler ise bunu yapmadlar. Grld zere, pek ok farkl sistem var vesorumluluklar konusunda pek ok farkl gelime var. Btn lkelerde gerekten snrl okulzerklii var ancak baz lkelerde okullarn ileri biraz daha kendilerinin idare etmesini saladklarbir yol olarak kendi gelirlerini yaratma imknlar var. Baz baka lkelerde ise gelir elde etmekkesin surette yasakt veya yaratlan gelir vergilendirme balamnda bakanlka denetim altnaalnyor ya da gelirin ne yaplacayla ilgili kararlarda bakanlk sz sahibi oluyordu. Grdnzgibi, sadece 10 yl iinde o lkelerde de ok eitli eilimlere rastlyoruz. Ancak ayn zamandabtn lkeler ok benzer ktlar ve bunun sebebi de mevcut mali durumun ok benzer olmasyd.Mali mevcudiyet hala ok merkezi, ok kat ki bunun yznden bakanlk her bte erisi zerinde

hangi okulun ne harcamasna izin vereceini, paray ne iin harcayacan belirliyordu. Bence buyerelleme eilimleri ve zellikle de lkelerde okullara daha ok zerklik verilmesi hususlarndarastlanan gl sonular ve kstlamalardr. O nedenle eitli eilimler olmas ancak ayn zamandafinansman mekanizmas byk nem arz etmektedir.

Btn bu Avrupa tecrbesinden benim vardm sonu Trkiyeye uyan tek bir model ya dabaka bir lke modeli olmaddr. Her lkenin kendine zg modeli vardr. Her lke bir dizigsterge zerine bunu kurmak zorundadr. lkenin bykl mesela bu gstergelerden biridir.Trkiye gibi 70 milyondan fazla nfusu olan bir lkede yerelleme karar elbette 600 000 nfusluKaradankinden farkl olacaktr. Karadada mesleki eitimde 21 meslek okulundan szediyoruz, sorumluluklar belediyeler seviyesine indirmekten deil. Bu da yaplmtr ancak btnbir boyutu vardr. Yani lkenin bykl nemlidir. Tarihsel gelimeler ve gelenekler oknemlidir. Sizlere alt blgesel model gsterdim. Bu modeller Avrupada ok benzer bir geleneiizleyen ve ayn zamanda da genellikle benzer idari modellere sahip blgeler olduunugstermektedir. te o yzden kendi tarihinizden, kendi idari sisteminizden balamanz, idarisistemin neye dayandrldn grmeniz ok nemlidir. Eitimde sorumluluklar merkezdenuzaklatrmak istiyorsanz, bir lkedeki tm idari sistemin yerellemesiyle ilgili tartmanntamamna girmi oluyorsunuz. nk eitimin yerellemesiyle salk, vergi vs. sistemininyerellemesi arasnda bir balant bulunmaktadr. spanya rnei bu anlamda ilgintir. Birazdandinleyeceiniz gibi btn spanya eitim sistemi Madriddeki ulusal hkmet ile spanyadaki zerktopluluklar arasndaki tartmalardan geni apta etkilenmitir. Ortak tarihleri u anki gelimelerdebelirleyici olmaktadr. Bu bir lkedeki paydalarn rol ve gcyle ilgili bir eydir. Siyasi szbirliiyle ilgilidir. Kurumsal yaplarla ilgilidir. Gerekten yerellemeyle ilgili tartmalarda bakmanz

gereken unsurlar bunlardr.

O halde yerelleme ve eitimle ilgili tartmalar nelerdir? erikle ilgili eylerdir bunlar, yani,insan kaynaklar, retmenler, okul mdrleri, mali kaynaklar. Bugn szn ettiimiz projede yeralan insanlar OECDden alnm bu plan ile almaktalar. Gryorsunuz ki her lke olduka farklbir gen kutuya ya da renkli kutucuklara ya da beyaz kutucuklara vs. sahip. Bir gz atn ancakasl tartacanz konular kimin okul mdrlerinin atanmasyla ilgilenecei, kimin ders kitaplarnseecei, kimin mfredatn seimiyle ilgileneceidir. Ya da mali konulardan kimin sorumluolacan kim seecek? Asl tartlacak eyler bunlardr. Bir lkede yapmanz gereken ve pek okpaydala birlikte dzenleyeceiniz tartmalardr bunlar.

Bana gre yerellememesi gereken bir ka konu da vardr. Eitim yaps ve izleyecei yollarsanrm son derece ulusal konular ve bunlar baka seviyelerde tartmak zordur. Bu ok nemli:bu balamda zellikle mesleki eitimden sz ediyorum nk sosyal ekonomik gelimelerle ilgiliolarak eitimde u ana dek esas olarak aktif olduumuz alan burasyd ancak eitimi toplumda



29/165


olup biten dier eylerle ilikilendiren eitimin dier alanlaryla da ok alakaldr. Eitimin

uygunluu konusundaki sorumluluk byk lde merkezi bir hedeftir. Kalite iin standartlarbelirlemek de belli noktalarda bir takm merkezi idare gerektiren bir konu ve de finansman bellinoktalarda ya da zellikle merkezi seviyelerden gelmeli ancak dier seviyelerde kark da olabilir.Yerellemeyle ilgili tartmalarmzn dier ynleri rnein okullarn lei ve bykldr. lkedeokul zerkliini ilerletmenin gndemde olduu Hollandada yerelleme konusunda okulunbykl tartmalarda nemli bir unsur olmutu, nk Hollandada pek ok kk lekli okulvard ve 1990larda yasa, eitim sisteminin idaresini tamamen deitirdiinde bu sre meslekieitimde okullarn birletirilerek daha az sayda ancak byk okullara dntrlmesiyle baa bagitti. Bu daha nce sz ettiimiz hesap verebilme sorumluluuyla ilgili, kurumsal deiiklikle ilgili.nemli olduunu dndm ey ise retmenleri profesyonel hale getirmek ve onlar memurolarak deil, profesyonel olarak dnmek, yani eski modeldeki bu fikri geri getirmek demek bu,onlarn eitimi dzenleme olanaklarna sayg duymak ama ayn zamanda da yaptklar ey iin

hesap verecek sorumlulukta olmalarn salamak.

Bu ME kurumlarn gerekten harekete geiren bir dizi gstergeyi gzler nne seren birresimdir. Bunlar retmenler ve rnein merkezi seviyeden gelen ynetmeliklerin kullanm.Okullarn bu ynetmeliklere cevap verme abalar zerinde byk etkileri olan gstergeler bunlar.Ancak ayn zamanda daha nce deinildii gibi profesyonellik kavramnn tersine retmenler velkedeki retmenlik zerinde dk bir etkisi vardr.

te bunlar gerekten tartlacak konular. Belki imdi geen sene Trkiyede bakanlktan, ilmdrlklerinden ve sosyal ortaklardan bir grup payda ile yaptmz altaydan kan balcasonulara geeyim. O altayda da yerelleme konusunu tarttk. Vardmz bir ka sonucun

nemli olduunu dnyorum. Bence yerellemenin en kapsaml amac rencilerin daha iyikalite ya da yaam standartlarna ulamasdr ki bu konu ngiltere balamnda ele alnmt. Banagre btn tartmalarnz ierisinde bunu aklnzda ana hedef olarak tutmalsnz. Daha altseviyelere, yani iller ya da belediyeler seviyesindeki yetkililere doru bir yerelleme mmkndrancak bu sorumluluklarn aktarmnn katma deerinin ne olaca net olmaldr. Bu neyiiyiletirecek ya da bir eyi iyiletirecek mi? Yoksa tek yaptnz yeni bir katman yaratmak m?Sanrm genel olarak varlan sonu Trkiyedeki tartma iin de zorluklarn ve bak alarnn okulzerkliini arttrmakla ilgili olduuydu. Bunun nasl dzenlenecei ve okullarn lkeye yksekkalitede eitimi salayan sorumlu ve profesyonel birimler haline getirilecei ile ilgili konular nplana kt. Okulun bykln dnn. Bu ok nemli bir mevzu. Blgelerde ve farkl illerdepek ok okul var ancak okullarn mevcut byklyle okullar ve okul ynetimini sorumluluklarngerekten iler hale getirebilecekleri bir seviyeye karabilir misiniz? Mesajmz paydalarmzolaya dhil etmemizin ok nemli olduuydu. Okul zerkliini arttran bir stratejiye ve demimerkeziyetilie ynelik hareket etmek istiyorsanz gerekten, btn paydalar tartmaya dhiledin ve fikirlerini aln ve farkl seviyelerde fikirlerin ne olduunu grmeye ve analiz etmeye alnve bu tartmalarda kendi yarglarnz ve kararlarnz kullann. Bence bu ok nemli. Hem deyerelleme bir gn iinde yaplacak bir ey deildir. Bunun iin lkede ancak byk ani bir devrimolmas lazm ama Trkiyede byle bir ey olmasn beklemiyorum. O nedenle yerellemenin uzunbir sre olduunu dnn ki bu sre pilot projelerden, bunlarn deerlendirilmesindenyararlanr ve bylece tartmay yava yava ileri gtrr.

Tm yerelleme ya da sorumluluklarn deimesinde nemli olduunu dndm eybunun paydalar yeni rollerine hazrlamak zere muazzam bir kapasite oluturmayla birlikte

yrmesi gerektiidir. O halde yerelleme bakanln da tutumunu ve roln deitirmesigerektiine iaret etmektedir. Hollanda ve ngilterede sanrm yerellemeyle ilgili tartmalarda enbyk deiikliklerden biri politika gelitirmek ve dier birimlere politikalarn uygulanmasn da


30/165

merkezden uzaklatrmaya odaklanmak olmutur. Ancak gerekten de bakanlk iin kontrol edip

kaynak salamaktan daha ileri kolaylatrc bir role gemek sz konusu olmutur. Bunusylemek tabi yapmaktan daha kolay! Hem de yllar alan bir ey. O nedenle odamz yerellemesrecinde daha ok kolaylatrma ve deerlendirme zerinde olmaldr ve de girdilerden oksonular zerinde olmaldr. Bu ayn zamanda doru tevikleri salamakla ilgilidir. Finansmansalamak da iyi performans dllendirmek ve belki en kt performansa iaret etmek amacyladoru tevikleri vermek iin nemli bir mekanizmadr. Ayn zamanda eitlikle ilgili btntartmalar da gz nnde bulundurmak nemlidir ve zellikle de Trkiyede biliyoruz ki blgelerarasnda byk farkllklar bulunmaktadr, okullar arasnda byk farkllklar vardr. O halde bueitsizlii nasl ele alacaksnz? Yerellemeyi bir aama ileri gtrmeye almyor muyuz, ozaman eitsizlii artrm olacak myz? Eer bunu yapyorsak bu olumlu mu yoksa olumsuz birgelime mi ve bir kez daha kapasite inasna m iaret ediyor?

l mdrlklerine, gerekten kendi rollerinin katma deerinin ne olacan konusunda netolmaya almalar iin verdiimiz tavsiyeler var. Buradan kardmz sonu ME planlamasnni gcn analiz etmesinde ve hizmet ii retmen eitimlerine olan talepleri koordine etmekte birkatma deer olabileceidir. Belki baz illerin birlikte almas konusunda bir tartma vard.Sorumluklular paylalabilir. Blgemizde ne tr okullarmzn olduuyla ilgili mesele de bu konuyadhil, acaba doru bir karm m bu, blgesel i gc taleplerini karlayacak doru programlarsalyor muyuz?

Okullara verilen tavsiyelere gelince, okul kurullarna karar verme rolleri vermek ve bu roliyiletirmek konusunda okullarn daha zerk hale getirilmesi kavramna verilen nem vard. Aynekilde okul mdrlerinin srf retmenlik mesleinden deil, gerekten yneticilik zellii olan

profesyoneller haline getirmek de bunun iine dhil. Ayrca okullara daha kresel btesorumluluklar vermek de bununla ilgili, ancak ayn zamanda hesap verme sorumluluu iinmekanizmann ne olacan net bir ekilde tespit etmek de nemli. Bu yine okul mdrlerininpersonel ynetimi, ie almlar, dllendirme vs. gibi konularda artan rolleri olmasyla ilgili.Mfredatn eitlendirilmesiyle ilgili, Trkiyenin izledii bir yol olsun olmasn, burada bazlkelerde okullarn mfredatn baz ksmlarna karar vermek iin nerede belli bir serbestlii sahipolduu konusunda bir tartma vard.

te sonunda sonuca geldik ve hatrlyorum ki durumdan sz etmitiniz ve bunun iinszlk kullanmam gerekti ancak bunlar kalite, kapasite ve katlm ile ilgiliydi. Yerelleme zerinetartmalar gelitirmek iin bunlar temel kavramlardr. Hepinize ok teekkr ederim.

Salih elik: ok teekkr ediyorum. leden sonraki oturumda Almanya, Romanya, spanyave ABDdeki eitim sistemleriyle ilgili sunumlar var. Bir de bizim Trkiyedeki mevcut yap ve bizne yapmak istiyoruzla ilgili bir sunumumuz var. Onun iin youn geen zamana uyalm ve sorucevab tamamlandktan sonra alalm.

Bizim niyetimiz kendimizin sosyal, ekonomik, kltrel deerlerini koruyarak kendigemiimizde tadmz gzel deerleri AB standartlaryla mukayese edilebilir ya daeletirilebilir bir yap oluturmak. Etkinlik, verimlilik ve yerindelik de ilkemiz olacak. Benuzatmadan Fransa eitim sistemindeki reformlar ve ynetim modeliyle ilgili ok deerli konumacMr. Alain Michele sz veriyorum. Buyurun.

Alain Michel: ok teekkrler. ncelikle, burada olmaktan ok mutlu olduumu belirtmekisterim. Benim iin bir onur ve gerek bir keyiftir. Trkiyeye en son geldiimde gen bir iktisatdoentiydim ve lkenin byk ksmn dolatm ama bu 30 yl nceydi. Bu nedenle, buraya geri



31/165


geldiim iin ok mutluyum. Bugn, sizlere Fransz eitim sisteminden bahsedeceim ama

sunumum olduka ksa olacak, nk daha nce bahsi gemi olan birka hususa deinmekistiyorum.

Byk bir tepki vereceimi sylemek isterim, nk ben de kitaplarda ve makalelerdekarmak sistemlerin nasl izlenmesi gerektii ve ideal Yerelleme dzeyinin ne olduu konusundabirok ifadede bulundum. Avrupa Ekonomik birlii Tekilat (OECD) eitim komitesinde Fransaytemsil ettim ve 10 yldr Avrupa Konseyinde grev yapmaktaym. Gittiim her yerde irkin rdekyavrusuydum, nk Franszdm ve bir dzeyde merkeziletirme talep ediyordum. Bu yzden, herbir lkenin kendine zg niteliinin hesaba katlmasnn neden nemli olduunu aklayacam.Fransada biz, eitimin hem zel mal hem de kamu mal olduuna inanmaktayz. Eitim, insansermayesi asndan zel bir maldr; eitimler alacak ve eitim aldnz iin de i bulmanz vedaha iyi cretler karlnda almanz kolaylaacaktr. Ancak, te yandan bakldnda, eitim

vatandalk, sosyal dayanma ve ibirlii gibi bir lkenin birliinin kurulduu alandr. Bu nedenle,biz eitimin bazen devlet ve ynetim konusundaki alglama biiminiz zerinde de etki sahibiolduunu dnmekteyiz. Fransz sisteminin uluslararas sahnede kendi zelliiyle ne kadar nektn ortaya koymak iin, baz temel istatistiklerden ve niteliklerden bahsetmek isterim.ncelikle devlet, yerel ynetimler ve okullar arasndaki sorumluluk dalm, bakanlnorganizasyon emas ve yeni ynetim yaklam konularna ksaca deinmek istiyorum, nkyarn da bir sunum yapacam ve baz konular yarna saklamak istiyorum. Yarn, nce insankaynaklar, ynetim ve mali kaynaklarnn verimli bir ekilde tahsis edilmesi hususlarn, sonra isehala karlamakta olduumuz en byk zorluklar ele alacam. Aslna bakldnda, benimburada olma amacm size zmler sunmak deil, karlatmz sorunlar konusunda bir fikirvermektir. Bu sorunlar nasl zeceimizi hala bilmiyoruz, nk almalarmzda gerek

sorunlarla karlayoruz ve kanmca, kuram ve gereklik arasndaki en byk fark udur: Bunuyapacaz, unu yapacaz diyerek ok gzel politik konumalar yaparsnz ama 10 ylsonrasnda, Evet, bunu yapmaya altk ama sadece bir ksmn baarabildik, daha ileriyegidemedik dersiniz.

Size birka istatistik vereceim. Bu istatistikler nemli, nk greceiniz gibi, bu istatistiklerbyklk sralamas asndan Trkiyedekilerle ayndr. Yksek retimdeki 2 milyon renci dhilolmak zere, Fransada 15 milyon renci bulunmaktadr. alanlarn says ise, yaklak 1milyonu retmen olmak zere, 1,4 milyondur. Corafi tekilatlanmaya bakldnda, 20 blgede30 akademi bulunmaktadr. Bu saylar arasndaki farkllk, eitim blgelerinin, normal blgelerdenfarkl olduunu gstermektedir. Bununla birlikte, Fransada idari birer kurum olan amabnyelerinde eitim mdrlkleri bulunan 100 departman vardr. Akademi, son ynetim

reformunda nemli bir dzey olarak ortaya kmtr; hem blgelere hem de rektrlere bykyetkiler verilmitir. Rektrler, her bir blgede bakann resmi temsilciliine getirilmitir. Bunlarlabirlikte, Fransada 56.000 ilkretim okuluyla birlikte 500 okul bulunmaktadr. Bu saylar gemitedaha yksekti, nk kent ve lke politikas erevesinde, tek snfl veya 5-6 kiiden oluanokullarmz vard ve bu tr okullar hala mevcut. Dolaysyla, biz bu sorunu zmeye altk; ancak,zorluklarla karlatk, nk okulu kapattnzda, ky kapatm oluyorsunuz. Tabi ki, siyasetilerDaha fazla okulu kapatmak istemiyoruz dedi. Biz de, mali temellere dayanarak, Sadece 6renciden oluan tek bir snf iin okul salamak mmkn deildir dedik. Buna karn, okulukapatrsak, kyde hi kimse kalmayacak ve l bir ky ortaya kacaktr. Bu nedenle, srdrlebilirgeliimin ne kt bir zamanda, yalnzca kent planlamasn deil, ayn zamanda lke planlamahususunu da dnmek durumundayz. Btemiz, 66,4 milyar Avro ile devlet btesinin %23noluturmaktadr ve ulusal savunma btesinden ve baz sosyal gvenlik giderleri haritutulduunda sosyal bteden daha yksektir.

yleyse, benim amdan Fransz eitim sisteminin temel nitelikleri nelerdir? lk zellik olarak,


32/165

Fransann yllardr OECD lkelerinde en yksek ilkretim ncesi okullama oranna sahip

olduunu belirtmek isterim. 3 yandaki rencilerin %99,9u okullamaktadr. Burada okuldiyorum, nk Fransada ilkretim ncesi eitim yuvalarda veya krelerde deil, okullardaverilmektedir. Bu okullarda, eitim diplomas bulunan retmenler grev yapar. Ayrca, 2 yandakiocuklar arasndaki okullama oran %35tir. Bu rakamlar, son 20 yldr deiiklik gstermemitir,nk biz dezavantajl sosyal gemilerden gelen ocuklara ncelik vermekteyiz. Bununla birlikte,ihtiya dzeyi daha yksek olan kiiler iin Fransada pozitif ayrmclk olarak tabir ettiimizolumlayc eylem politikasn srdrmemiz gerekiyorsa, bu ocuklarn erken okullamasna ncelikvermemiz gerektiini dnyoruz. Franszca dilini konumayan yabanc aileler btn gn futbolmalar seyrediyorlar; dolaysyla, bu kiiler sosyal ve kltrel alardan engelli durumdalar. Ayrca,son yllarda Avrupa Komisyonu dzeyindeki nceliklerden biri olarak, zorunlu eitimde bilgi vebeceriler kapsamnda ortak bir temel oluturmaya almaktayz. Burada, sadece bilgi deil, aynzamanda yetkinlikler erevesinde beceriler de ne kmaktadr. Bu ise, Avrupa dzeyinde

tanmlanm olan sekiz temel yetkinlikle balantldr. Biz, bu sekiz yetkinlikten sadece yedisinikabul ettik. Bunun nedenini sizlere daha sonra aklayacam, biz bu yetkinliindeerlendirilmesinin ok zor olduunu dnyoruz.

Bunlarn ardndan, zorunlu eitim sonrasnda temel eilimle karlayoruz. Zorunlueitimin son snrn temsil eden 16 yandan sonra, genel akademik, teknolojik ve mesleki eitimseenekleri bulunmaktadr. lkelerin ounda, teknolojik ve mesleki eitim arasnda ayrmyaplmamaktadr. Bizim iin, bu durum Versay Saraynn Baheleri (Gardens of the Castle ofVersailles) gibidir. Normal artlarda, genel eitim LMD (Lisans, Mastr, Doktora) sisteminde enazndan lisans dzeyinde yksek retime katlan kiilere yneliktir. Dier yanda, daha ksa ileriteknoloji renimine devam edenlere ynelik teknolojik eitim vardr. Bu kurumlar oldukagldr, nk ngilterede u anda niversite haline getirilen politeknik kolejler gibidir. Meslekiolarak, ya 16, 17 yanda balayan ilk aama ya da i piyasas tercih edilir; buna, profesyonelderece ad verilir. Ancak, profesyonel mesleki bakalorya (Baccalaureate) da tercih edilebilir; bukurum, 1985 ylnda dnemin bakan Japonyaya gittikten ve Japonyadaki btn iilerin lisansdiplomas sahibi olduunu rendikten sonra oluturulmutur. Bakan, Fransaya geri dndnde,bu mesleki bakalorya eitiminin oluturulacan bildirmitir. Bunu size syleyebiliyorum, nk odnemde bakann kabinesinde grev yapmaktaydm. Bazen iler byle yrr!

Ulusal antmzn Eiffel Kulesi olduunu dnyorsanz yanlyorsunuz. Herkes, FransadaParisin karakteristiini yanstan ok tannan bir ulusal antmz olduunu ve bunun Eiffel Kulesiolduunu dnyor. Oysaki bu ant Bakaloryadr. Bakalorya, orta retimin sonunda yaplanulusal bir snavdr ve Bakaloryaya bir ekilde dokunmak istediinizde, btn Sendikalar bir araya

gelip, size kar kar. Hi kimse Bakaloryada reform yaplmasn istemiyor. Ancak, bizBakaloryada reform yapmak zorundayz, nk ar karmak ve yksek maliyetli. Yine de, ulusalbir ant olduundan, onu korumak durumundayz.

Snf tekrar nispeten nemli bir husustur. Fransz sisteminin olumsuz ynlerinden biri,Fransada rencilerin te birinin bir akademik yl tekrar etmesidir. Bu ok sama bir durum,nk verimli deil. Eitim bilimi almalarnn tm, tam olarak ayn srecin bir kez dahayrtlmesinin yararl olmadn gsteriyor. Ayrca, bu durum yksek bir maliyet de getiriyor vebiz hala retmenleri bu durumun olumsuzluu konusunda ikna etmeye alyoruz. Kukusuz,tekrarlar biraz da olsa azalttk ama bu durum verimsizlii nedeniyle nemini koruyor.

Ksa sreli teknolojik eitim de byk nem tayor. Bakaloryann ardndan 2 yllk programlaryrtldn bu nedenle belirtmek istedim. Bu programlar, i piyasas ve iverenler tarafndanok takdir ediliyor. Buradaki sorun, Avrupa dzeyinde LMD standardyla kar karyaolduumuzdan, nc bir yl oluturmak zorunda olmamz. Bu nc yln, irketler bnyesinde



33/165


ve Avrupa iinde veya dnda baka bir lkede stajyerlik olarak oluturulacan umuyorum.

Kresel bir dnyada yaadmz iin, uluslararas deneyime sahip olmak ve bir veya iki yabancdil konuabilmek nemli bir zellik olarak ortaya kyor. Ulusal dzeyde, zel okullar ad verilenkurumlar ile niversiteler arasnda bir ayrmmz var. Bu da farklardan birini oluturuyor. Bu durumyakn zamana kadar kabul gryordu ama imdi, bunun eitlie aykr olduunu fark ettik, nkPoliteknik, Ulusal letme Okulu (National School of Administration), Ecole Normal Superior gibizel okullarda retim gren rencilerin ou, st veya st orta snftan geliyor. Bu nedenle bireitlik sorunu ortaya kyor. Biz, bunu dzeltmek iin olumlayc eylemlerde bulunmayaabalyoruz.

yleyse, devlet, yerel ynetimler ve okullar arasndaki sorumluluk dalm ne ekildedir?Devlet dzeyinde, ulusal mfredatmz var. Ulusal mfredat, okullarda retilenlerin %95inioluturuyor. Bunun yannda, antmz olan ulusal snav, Bakalorya ve devlet memuru olan

retmenlerin ie alm ve ynetimi hususlar karmza kyor. Ayrca, ngilteredeki gibi standartsnavlarmz var. Ancak, biz merkezi bir snav uygulamyoruz. Daha nce tansal ve oluumsaldeerlendirme uyguluyorduk. Ben o dnemde, Deerlendirme, Snavlar ve ngr PerspektifiBakanlnda mdr yardmcl yapyordum. Daha sonra, rencilerin okul ylnn sonunda deil,banda girecei bir snav iin standartlar oluturmaya karar verdik. Bylece, retmenler her birrencinin temel zayf ve gl noktalarn tespit ederek, pedagojisini snfn geneline greuyarlayabilir. Bu amala, bu testi sadece bilgiyi deil, ayn zamanda metodolojik kapasiteyi dedeerlendirecek ekilde oluturduk. Metodolojik kapasite, rencinin neden yanl cevap verdiinibelirlemekle ilgilidir. Yanl cevabn ardnda zayf bir mantksama bulunduundan, budeerlendirme metodoloji asndan rencilerin eksikliklerinin grlmesinde ok nemlidir.Bunlarn yannda, ulusal gstergelerimiz vardr. Bunlar oluturan da bendim ve balam,finansman, etkinlik ve ktlar dzenleyen bu 30 ulusal gsterge oluturulduu andan itibaren heryl yaynland. ktlar konusunda kendimizi ok gelitirdik, nk en bata sorun ktlardayd;kt dediinizde, rencinin zorunlu eitimin her bir dngsnn sonunda neler renmiolduunu deerlendirirsiniz. Bu, her ylsonunda veya en azndan ortaretimin sonunda yaplabilir.Dolaysyla, belirli dnemlerin karlatrlmasna imkn verecek, Son yl ierisinde veya budnemde ne gelime kaydettik mi? sorusuna yant verecek standart ve ulusal bir snavoluturmamz gerekiyor, nk ortak bir snavnz yoksa, baarya da ulaamazsnz. Biz,ngilterenin aksine sonular da yaynlamak istemediimizi sylyoruz, nk bu snavlarn okgz nnde olacandan, herkesin en iyi okullara gitmek isteyeceinden korkuyoruz. Eer en iyisosyal gemilerden gelen kiilerin en iyi okullara gitmesine izin verirsek ve en iyi okullarda en iyiretmenler grev yaparsa, ortaya zlmesi g bir sorun kacaktr. 1980lerden bu yana, bizeok daha fazla yetki verildi; kanunlar, kararnameler, dzenlemeler bize ncelikle binalar iin inaat

ve bakm asndan olmak zere birok yetki tand. Bunun ok yerinde olduunu sylemekisterim, nk binalarn byk ksm ok iyi bir ekilde gelitirildi ve yeni binalar da devletinyaptklarndan ok daha iyi oldu. Yerellemenin ok iyi ynlerinden birisi de bundur.

letim btesine bakldnda, retmenlerin maalar devlet tarafndan denmektedir vemaalar, sosyal gvenlii ve dier masraflar da eklediinizde giderlerin %90n oluturmaktadr.Geri kalan ksm, ilkretim okullarnda yerel ynetimlere, alt ortaretim okullarnda GenelKonseye ve st ortaretimde blgeye denmektedir. Blgelerde seimle oluturulankurumlarmz, niversiteler iin ise devlet bu ksmdan pay almaktadr. Bu, ok Fransz ve heradan ok ar bir sistemdir. Yerel ynetimler artk iiler, ofrler, bakm personeli gibi okulalanlarnn baz kategorilerinin ie almn ve ynetimini stlenmi durumdadr. Bu alanlarartk devlet memuru deil, blgesel belediyelerin memurlar haline gelmitir. Ayrca, temizlikpersonelinin yannda spor ve sanat alanlarnda uzmanlam personel de yerel ynetimlertarafndan ie alnmaktadr.


34/165

Bunlarn yannda, herkes Franszlarn ok merkezi bir yapda olduunu dnse de, okullarn

giderek artan zerklii dikkat ekmektedir. Merkezi yap bir lde dorudur ama sonu itibariyle,okullar insanlarn dndnden ok daha yksek bir zerklie sahiptir. Sizin sylediiniz gibingilteredekine tam bir benzerlik gsteren zorunlu okul gelitirme plan erevesinde ifade edilenbu zerklik, retmen temsilcileri, siyaseti temsilcileri ve iveren ve irket temsilcileri tarafndanngrlmtr. Bizim bunu yapamayacamz, nk bunun iin gereken izinlere sahipolmadmz syleyen birok kii vardr ama bu doru deildir. Bu kesim bu izinlere ve istediklerikadar yenilik deneme hakkna sahiptir; ancak, aslna bakldnda, bu durum zellikle retmensendikalaryla baz sorunlara neden olmaktadr. retmenler ok gldr ve Fransadasendikalara kar hibir ey yaplamamaktadr. Sendikalarn onayn almak zorundasnz; ancaksendikann onayn aldnzda ileri gitmeniz mmkn olabilir. Okullarn zerklii artmaktadr.Ayrca, burada yetki intikalinden ve yerellemekten bahsediyoruz; 19951996 yllarnda, OECDdebir almaya katlmtm. Bu almada, OECD lkelerinin bir karlatrmasn yapyorduk.

Burada, Fransa gibi baz lkelerde, okullarn dier lkelerdeki okullara gre daha yksek birzerklie sahip olduunu fark ettik, nk Fransz okullar merkezi nitelikteydi ve devlet okullardanok uzakt. Bir retmeni belediyede ziyaret etmek isterseniz, bu durum ok daha kstlaycdr.Demek istediim, yakndan retim, uzaktan retimden ok daha kstlaycdr. Kanada,Quebecten gelenlerin Biz hibir ey yapamayz, nk belediye o kadar gl ki, bir ey yapmakistediimizde, btn anlamalar yapm olmamz gerekiyor dediklerini hatrlyorum. Franszsisteminde, devlet okullardan ok uzaktadr. Dolaysyla, baz durumlarda okullar kendi kitaplarnseebilir; bunda herhangi bir kstlama yoktur. Okullar, snflarn istedikleri gibidzenleyebilmektedir. Baz retimler iin yarm snflar oluturmak istiyorsanz, bunuyapabilirsiniz. Sonu olarak, okullar normalde dnldnden daha zerktir.

Burada, Eitim Bakanlnn organizasyon emasn gryorsunuz. Birka yldr ilkretim,ortaretim ve ksmen yetikin retimi ile yksek retim ve aratrma iin ayr iki bakanlkbulunduunu sylemeliyim. Bunun yannda, genlik ve spor iin de baka bir bakanlmz var. Bubakanlklar bazen bir araya gelir, bazense ayrlr. Her bir hkmetin farkl olduunu biliyoruz.rnein, dn yeni bir bakanmz oldu ve bamfetti olarak ben geri dndmde yeni bakanlatanacam. Burada bamfetti olarak konumadm iin, dndklerimi sylemekte zgrm.

Bakan, kabinesiyle birlikte grev yapar. Ben birka bakann kabinesinde grev yaptm.ncelikle, organizasyonda bir genel sekreterlik var. Bu yap, ngiliz modelindeki gibidir. u andabir genel sekreterimiz var ve bu kii, eitimin idaresinden sorumlu. Bunun yannda, daha pedagojiknitelikte olan ilkretim ve ortaretim genel mdrl var. Burada, bamfettiler ve blgemfettileri olarak bizlerle birlikte mfredat ve hizmet ii retmen eitiminin programlar

hazrlanyor. Bu ksmda, bamfettilii gryorsunuz. Ben, merkezi mfettilikte sorunlarzmek ve danma kurumlaryla iletiim kurmak zere bamfettilik, kamu denetiliiyapmaktaym. Danma kurumlar, kukusuz retmen sendikalar, ebeveynler ve i dnyas gibikesimlerin temsilcilerinden oluan retim Yksek Konseyini kapsamaktadr.

Burada genel sekreterlikten bahsedebiliriz, nk bu toplantda ynetim konusunaodaklanm durumdayz. Ayrca, genel olarak retmenlere ynelik bir insan kaynaklar genelmdrl vardr. Yaklak 1 milyon retmenden sz ettiimiz iin, bu genel mdrlk gerektenok nemlidir.

Burada, maliye genel mdrl vardr. Bu mdrlk, yalnzca genel sekreterler ilealtndan, insan kaynaklar genel mdrlnden tamamen farkldr. u anki genel sekreter,benim niversiteden eski rencimdir.

Hukuk ileri genel mdrl; bu srete birok hukuki hususla karlamaktayz.



35/165


Deerlendirme, ngr ve performans mdrl; bu yeni kamu ynetiminin bir rndr.

Daha nce performans mdrlmz vard, nk her ey performansla ilgilidir ve performansve verimlilik yksek olmaldr.

Avrupa ilikileri ve uluslararas ilikiler mdrl; bu birim, yaynlarmda belirttiim gibi,giderek nem kazanmaktadr. Yalnzca tek bir idareden ve eitimden sorumlu olduum iin,Avrupa ilikilerinin farkll konusunda son sayda zel bir say yaynladm. Bu ilikiler oknemlidir, nk Brkselde ve AB Komisyonunda ya da Torinoda verilen kararlar bizi giderekdaha ok etkilemektedir.

letiim departman; iletiim ok nemlidir; siz burada Prof. Marvaunun brokratik modelindenbahsediyordunuz. Kendisini ok iyi tanrm. Karmak sistemlerin izlenmesi dediimizde, hukukidzenlemelere dayanan bir brokratik model ile benim sibernetik model adn verdiim model

vardr. Sibernetik model, yalnzca stten alta deil, ayn zamanda alttan ste doru bir bilgiakdr. Bu sistem ayn zamanda dolayl bir niteliktedir ve bir sistemden beklediiniz her eyikarlar. Buradaki sorun, bilgilerin geerli olmas zorunluluudur, nk giderek daha fazla bilgiyeulayoruz ve bu, ses kirlilii gibi bir kirlilik yaratyor. Bu nedenle, bilgilerin geerli olmasgerekmektedir. Bu bilgi ayn zamanda sistem ierisinde ok hzl bir ekilde dolaabilmelidir. Bykbir fiziki olan Pregoiginin syledii gibi, bir sistemin eriebilecei en yksek karmaklk budur,nk merkezsizletirdiiniz zaman, zerklik verirsiniz ve sistem giderek daha karmak bir halegelir; sistemde eriebileceiniz en yksek karmaklk ok kararsz bir hal alr; bu durum, sistemdeyalnzca stten alta doru deil, btn birimler arasnda geerli bilgi dolamnn hzyla dorudanbalantldr. Bylece, insanlar yantlarn hzl bir ekilde verebilir. Ekonomide, bir piyasaierisinde fiyatlar size bilgi salar. Fiyatlar ykselirse, sat da ykselecek ve daha fazla retimeihtiya duyulacaktr. Mteriler, daha az alveri yapacaktr ama fiyat, sibernetik bir iarettir.Eitimde fiyat gibi bir kavram olmadndan, kendi iaretlerimizi oluturmamz gerekmektedir.Kanmca, nihai rakamlar adn verdiim rakamlar birer iarettir, nk bu rakamlar karar vermesrecine ynelik olarak oluturulmaktadr. Bunun yannda, deerlendirme ve deerlendirmegstergeleri vardr. Sonu olarak, bu stratejik bir iletiimdir. Biz, stratejik iletiimi her zamanunuturuz. Oysa ki, eitim alannda srdrlebilir deiim istiyorsanz, stratejik iletiim bykolaslkla en nemli husustur. letiim departmanna kimse dikkat etmez. Bu dikkat eksikliiFransada ok geerli olmasa da, bu birim yine de yeterince verimli deildir.

Modernizasyonun uygulanmas departman; biz ynetime reformlar eklemeye devamettiimizden, sahadaki kkleri takip edecek bir departmanmz vardr.

ITC (Bilgi Teknolojileri ve letiim) departman; ITCdeki temel sorunlardan biri, verimliliktir. ITCgelitiriyoruz ama retkenliin her zaman artmadn belirtmeliyim.

lkretim ve ortaretim genel mdrl; sizlere bu konuda ayrnt vereceim ama bukurum, ulusal mfredatn hazrlanmas, bte programlarnn ynetiminden sorumludur. Size bukonuda aklamada bulunacam, nk bu birim bte reformunda ok nemli bir rolstlenmektedir.

Mali kaynaklarn ve insan kaynaklarnn otuz akademiye tahsis edilmesi; bu tahsis 30akademinin tmne, btn rektrler ve ilgili kiiler dhil olmak zere gerekletirilir. Yeni halalmaya karar verdiinizde, Daha fazlasna ihtiyacn var dersiniz ve sonu olarak, kuvvetli birpazarlk yapmanz gerekir. retmenlerin hizmet ii eitimi ve olumlayc eylem politikasngilterenin eitim nceliklerinde olduu gibi bizde de uzun bir zaman nce oluturulmutur. Butr aralar, eitimde daha yksek kalite elde etmek zere kullanlmaktadr.


36/165

Yeni bte sun

Egitim_Yonetimi_Modelleri_Uluslararası_Konferansı

Documents

Transcript of Egitim_Yonetimi_Modelleri_Uluslararası_Konferansı