Effects of Generalized System of Preferences of Processed Shrimp Industry in European Union

รายงานผลการศกษารายวชาปญหาพเศษ

ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกง

แปรรปในกลมประเทศสหภาพยโรป

Effects of Generalized System of Preferences of Processed Shrimp Industry in European Union

โดย

นางสาวเกศรา สงากอง นางสาวพรรณนภา ตาลกล นางสาวนพชนก อนลบล นางสาวองอร สาอางค

รายงานผลการศกษานเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร บรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการบญชบรหาร

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา 2555

ปญหาพเศษ

โดย

นางสาวเกศรา สงากอง รหสนสต 5230160063

นางสาวพรรณนภา ตาลกล รหสนสต 5230160497

นางสาวนพชนก อนลบล รหสนสต 5230161191

นางสาวองอร สาอางค รหสนสต 5230161591

เรอง

ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรปใน

กลมประเทศสหภาพยโรป


ไดรบการตรวจสอบและอนมต ใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

บรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการบญชบรหาร

เมอ วนท 28 กมภาพนธ 2556

อาจารยทปรกษาปญหาพเศษ ______________________________ (อาจารยประไพพศ สวสดรมย)

อาจารยผประสานงานรายวชา ___________________________

(ผชวยศาสตราจารยพชนจ เนาวพนธ)

รายงานผลการศกษารายวชาปญหาพเศษ

ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรปใน

กลมประเทศสหภาพยโรป


โดย

นางสาวเกศรา สงากอง

นางสาวพรรณนภา ตาลกล

นางสาวนพชนก อนลบล

นางสาวองอร สาอางค

รายงานผลการศกษานเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

บรหารธรกจบณฑต สาขาการบญชบรหาร

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา 2555

(1)

กตตกรรมประกาศ ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรปในกลมประเทศสหภาพยโรปฉบบน ไดมาจากการศกษาขอมล การสบคนขอมล การอานและวเคราะหจากการศกษา สงผลใหคณะผจดทาไดรบความรเรองปญหาทเกดขนจากการตดสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป รายงานฉบบนเกดขนไดเนองจากการไดรบการสนบสนนและความรวมมอจากอาจารย และเพอน ๆคณะผจดทาประทบใจและขอขอบพระคณในการสนบสนนและความรวมมอของทกคนมาดงน

ขอขอบคณ อาจารยประไพพศ สวสดรมย ทชวยถายทอดวชาความรแกคณะผจ ดทา ไดใหคาปรกษา ขอชแนะ และคอยใหความชวยเหลอในหลายสงหลายอยางจนกระทงลลวงไปไดดวยด

ขอขอบคณ เพอน ๆนสต ทชวยเปนทปรกษาและใหการสนบสนนในเรองตาง ๆรวมถงกาลงใจ ซงทาใหการจดทารายงานการศกษาฉบบนสาเรจ

สดทายนขอขอบพระคณ บดา มารดา ของคณะผจดทาทไดมอบชวต การศกษาและอนาคตทด

ใหแกคณะผจดทา รวมถงสมาชกในครอบครวทกคนทใหความชวยเหลอและกาลงใจกบคณะผจดทาตลอดมา รวมทงกลมผอยเบองหลงความสาเรจของงานอกมากมาย ซงคณะผจดทากขอขอบคณมา ณ ทนดวย คณคาและประโยชนอนพงมจากรายงานฉบบนคณะผจดทาขอมอบแดผมพระคณทกทาน

คณะผจดทา 28 กมภาพนธ 2556

(2)

คานา

รายงานเลมน “ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของ

อตสาหกรรมกงแปรรปในกลมประเทศสหภาพยโรป” เปนสวนหนงของวชา ปญหาพเศษ ชนปท4

โดยมวตถประสงค เพอศกษาถงหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

และเพอศกษาผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป ซงในเลมนมเนอหาเกยวกบ ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรปในกลมประเทศสหภาพยโรปทไดกลาวไวในแตบท ผจดทาจงได

เลอกหวขอน เนองจากเปนเรองทนาสนใจ ณ ขณะ รวมทงเปนการสงเสรมและเผยแพรขอมลตางๆ

ในการจดทารายงานฉบบน ผจดทาขอขอบคณอาจารยประไพพศ สวสดรมย ทชวยถายทอดวชาความรแกคณะผจดทา ไดใหคาปรกษา ขอชแนะ และคอยใหความชวยเหลอในหลายสงหลายอยางจนกระทงลลวงไปไดดวยด เพอนๆนสตทชวยเปนทปรกษาและใหการสนบสนนในเรองตาง ๆรวมถงกาลงใจ ซงทาใหการจดทารายงานการศกษาฉบบนสาเรจ ผจดทาหวงวารายงานฉบบนจะใหความร และเปนประโยชนแกผอานทก ๆทาน

คณะผจดทา

(3)

บทคดยอ

ปญหาพเศษ เรอง ศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรปในกลมประเทศสหภาพยโรป เพอศกษาถงตงแตหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป และศกษาผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป โดยมวธการศกษาจากบทบญญตของกฎหมายไทยจากประมวลรษฎากร พระราชกฤษฎกา ประกาศจากกรมการคา กระทรวงพาณชย คาสงกระทรวงพาณชย วทยานพนธ งานวจย วารสารและหนงสออนๆทเกยวของ เพอนาขอมลทไดมาศกษาวเคราะห หาขอสรป ขอเสนอแนะและวธการแกไขในปญหาจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรปในกลมประเทศสหภาพยโรป ผลการศกษาพบวา กอนหนานประเทศไทยไดรบสทธฯ คอ สทธพเศษทางภาษศลกากร

เปนการทวไป (General Arrangement) คอ ในอตสาหกรรมแปรรปกงของประเทศไทยเราจากทตอง

เสยอตราภาษรอยละ20 เมอไดรบสทธฯรปแบบนนจงสามารถเสยภาษในอตรารอยละ4.2 แต ณ

ปจจบนเมอสหภาพยโรปประกาศหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

(Generalized System of Preferences : GSP) ฉบบใหมขนมา และธนาคารโลกไดจดลาดบให

ประเทศไทยเปนประเทศทมรายไดอยระดบปานกลางคอนขางสง ประเทศไทยเราจงถกตดสทธฯ

ตามหลกเกณฑคณสมบตตองหามทสหภาพยโรปไดกาหนดไว จากการทสหภาพยโรปไดประกาศ

หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized System of Preferences :

GSP) ฉบบใหมในครงน สงผลกระทบตออตสาหกรรมแปรรปกงของประเทศไทยในสหภาพยโรป

เปนอยางมาก และผลกระทบทเกดขนตออตสาหกรรมกงแปรรปจากการไดรบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (GSP) นน เกดผลกระทบทงทางดานบวกและในดานลบแกอตสาหกรรมกง

แปรรปของไทย ในสวนของดานบวกนน คอ ดานการตลาด ดานการคาระหวางประเทศ ดานอตรา

ภาษ ดานการผลตดานผประกอบการ และดานการสงออก สาหรบผลกระทบทางดานลบ คอ ค

แขงขน และดวยอตสาหกรรมตางๆยงไดรบผลกระทบจากภย ดานธรรมชาต คาแรงทเพมสงขน ยง

สงผลกระทบตอตนทนการผลตทสงขน ทาใหราคาของสนคาทผลตในประเทศไทยมราคาสงขน

ตามไปดวย

(4)

สารบญ หนา

กตตกรรมประกาศ (1) คานา (2) บทคดยอ (3) สารบญ (4) สารบญภาพ (6) สารบญตาราง (7) บทท 1 บทนา ทมาและความสาคญ 1 วตถประสงคของการศกษา 3 ขอบเขตของการศกษา 3 วธการศกษาคนควา 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 นยามศพท 4 กรอบแนวคด 4 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ ความมนคงทางอาหาร 6 ความสาคญของความมนคงทางอาหาร 9 สถานการณความไมมนคงทางอาหารของประเทศไทย 11 สาเหตความไมมนคงทางอาหารของประเทศไทย 18 ผลกระทบอนเนองมาจากความไมมนคงทางอาหาร 19 การพฒนาทย งยน 21 หลกเศรษฐกจพอเพยง 33 หลกการพงพาตนเอง 36 แนวคดและทฤษฎเกยวกบระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป 38

(5)

สารบญ (ตอ) หนา

งานวจยทเกยวของ 58 บทท 3 ความรทวไปเกยวกบสหภาพยโรป ความเปนมา 63 สถานะและความสาคญของสหภาพยโรป 65 ขอมลทวไปเกยวกบสหภาพยโรป 65 นโยบาย วตถประสงค 66 ความสมพนธกบตางประเทศ 66 สหภาพยโรป กบประเทศในแถบเอเชย 67 ประเทศไทยและสหภาพยโรป 67 บทท 4 ความรทวไปเกยวกบอตสาหกรรมกง อตสาหกรรมแปรรปกงในประเทศไทย 69

อตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลในสหภาพยโรป 73 อตสาหกรรมแปรรประหวางประเทศไทยและสหภาพยโรป 78

บทท 5 ผลการวจย หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป 85 ผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบพเศษ ทางภาษศลกากรเปนการทวไป 93 บทท 6 บทสรปและขอเสนอแนะ บทสรป 105 ขอเสนอแนะ 107 บรรณานกรม 108

(6)

สารบญภาพ หนา ภาพท 2-1 แสดงถงความสมพนธของมตตางๆอยางสมดลเพอนาไป สการพฒนาอยางย งยน 24 4-1 แสดงกงขาวแวนนาไม 70 4-2 แสดงกงกลาดา 71

(7)

สารบญตาราง หนา ตารางท 2-1 แสดงประเทศทเขารวมโครงการระบบสทธพเศษทางภาษ ศลกากรเปนการทวไป 39 2-2 แสดงกลมสนคาทไดรบสทธระบบสทธพเศษทางภาษ ศลกากรเปนการทวไป 42 2-3 แสดงขอสรปขอแตกตางของระบบสทธพเศษทางภาษ ศลกากรเปนการทวไปสหภาพยโรป ป 2554 และป 2555 57 4-1 แสดงตลาดสงออกกงแชเยนแชแขงและแปรรปไทย 72 5-1 แสดงประมาณการผลผลตกง ป2548-2554 94 5-2 แสดงการนาเขาสนคากงของโลก 95 5-3 แสดงมลคาการนาเขาสนคาประเภทครสเตเชยของคคาท สาคญของไทย 102

บทท 1

บทนา

ทมาและความสาคญ

ประเทศไทยถอเปนผนาทางดานการผลตกงแปรรป และเปนผสงออกกงแปรรปทสาคญ

ของโลก กงแปรรปเปนสนคาทไดรบความนยมอยางสง และยงเปนสนคาทมความตองการเพมขน

อยางตอเนอง การสงออกกงไทยมความไดเปรยบจากการทประเทศผผลตกงสาคญของโลก เชน

อนโดนเซย เวยดนาม และจน ซงประสบกบปญหาทสงผลกระทบทาใหการผลตและสงออกกงแปร

รปหยดชะงกไมวาจะเปนจากภยธรรมชาต สภาพอากาศแปรปรวน โรคระบาด เหตการณน ามน

รวไหล และอกมากมาย ทาใหอปทานของกงแปรรปของโลกลดนอยลง สงผลเชงบวกตอการ

สงออกกงของไทยใหขยายตวไดอยางตอเนอง ราคาสงออกกงของไทยในตลาดหลกสามารถปรบ

ราคาสงขน ในขณะเดยวกนตนทนในการผลตกงแปรรปของไทยมตนทนทตากวา จงทาใหมการ

เพมขนของอตสาหกรรมแปรรปกงเพมมากขน

แตในชวงระยะหนงปทผานมา การสงออกกงแปรรปของไทยไดรบผลกระทบเชนเดยวกน

ในชวงตนปอตสาหกรรมกงแปรรปไดรบผลกระทบจากการเกดอทกภยในจงหวดภาคใตซงเปน

แหลงเพาะเลยงกงทใหญทสด รอยละ60 ของอตสาหกรรม ( วารสารสมาคมอาหารแชเยอกแขงไทย

, 2555 ) ทาใหไมสามารถเพาะพนธกงไดในประมาณทตองการ หลงจากนนในปลายป 2554 เกด

มหาอทกภยครงยงใหญทสดในรอบหลายสบป ในจงหวดภาคกลางสงผลกระทบตอการขนสง

วตถดบทาใหการแปรรปกงของประเทศไทยหยดชะงกไปชวคราว แตถงอยางไรกตามใน

อตสาหกรรมกยงคงการผลตไวในประมาณเทาเดม เพอตอบสนองตออปสงคของตลาดโลกท

เพมขนอยางตอเนอง สงผลใหคณภาพของการผลตของไทยในภาพรวมลดตาลงเชนเดยวกน ไมวา

จะเปนดานความปลอดภยของอาหาร ทมการใชสารเคมในการเลยงเพอเรงการโตของกง หรอการ

รกษาความสดของกง หรอดานราคาของกงทมราคาเพมสงขน ซงการทคณภาพของสนคาตาลงนน

สงผลกระทบตอการสงออกดวยเชนกน

2

ในประเทศผนาเขากงทสาคญของไทย เชน สหภาพยโรป(EU), สมาคมการคาเสรแหง

ยโรป (EFTA) , สหรฐอเมรกา เปนตน ไดตงระเบยบการนาเขาอาหารเชน การใหสทธพเศษทาง

ศลกากร (GSP) , สงแวดลอม , มาตรฐานดานอนามยและความปลอดภย ซงมาตรฐานตางๆทกลาว

มานนจะพจารณาทงกระบวนการผลต การแปรรปผลตภณฑ การคดสรรวตถดบทมความปลอดภย

ทจะนาไปสผลตภณฑสตวน าทมคณภาพและปลอดภยสาหรบผบรโภค ซงในสวนนเปนสวนหนง

ทในหลายๆประเทศมกจะนามาใชเปนเครองมอเพอการกดกนทางการคามากขนในเวทการคาโลก

ในปน พ.ศ. 2555 ประเทศไทยตองเผชญกบปญหาทางการคา เนองจากสหภาพยโรป

ประกาศปรบเปลยนเกณฑการใหสทธพเศษทางศลกากร (GSP) ระบบใหม ซงกระทบตอการ

สงออกของไทย ป 2555/2556 ทสนคาไทยประมาณ 57 รายการจะไมไดรบสทธ GSP อกตอไป

(อยตดสทธGSPไทยกระทบ57สนคา, 2555) ตามเงอนไขรายไดตอหวของประชากรไทยทสงขน

และไทยสงออกสนคาเกนเพดานกาหนด ซงสนคากงตดหนงใน 57 รายการ ทจะถกตดสทธ GSP

ทงหมด ดวยเหตผลทวา การทระบบเศรษฐกจของประเทศไทยมระดบเกนกวากลมของประเทศท

กาลงพฒนาไปแลว ทาใหเกดผลกระทบตอการสงออกของประเทศไทยอยางรนแรงและตอเนอง

สงผลใหความสามารถในการสงออกกงแปรรปของไทยลดลง ตลอดจนความมนใจในการบรโภค

สนคาของผบรโภคทงในประเทศและทวโลก ซงนเปนอกหนงผลกระทบทสาคญของการสงออกกง

แปรรปของประเทศไทย

และเนองจากการทสหภาพยโรปมมาตรการตรวจสอบคณภาพสนคากงแปรรป และการ

ปรบเปลยนเกณฑการใหสทธพเศษทางศลกากร (GSP) จงเปนทมาของการศกษาเปรยบเทยบ และ

การวเคราะหขอไดเปรยบและเสยเปรยบในอตสาหกรรมกงแปรรปและการสงออกกงแปรรป และ

เพอศกษาผลกระทบของการปรบเปลยนเกณฑการใหสทธพเศษทางศลกากร (GSP) ทมตอประเทศ

ไทยอกดวย

และดวยเหตนเองจงทาใหราคาของสนคามการปรบตวสงขนเนองจากผลกระทบจากการ

ตดสทธพเศษศลกากร สงผลกระทบตอการคาทงของไทย และตางประเทศ สงผลกระทบตอระบบ

เศรษฐกจ และสงคม รวมถงวกฤตการณอาหารอกดวย

3

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

2. เพอศกษาผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

ขอบเขตของการศกษา ในการศกษาครงนจะทาการศกษาถงหลกเกณฑ การเปรยบเทยบ ของระบบสทธพเศษทางการภาษศลกากรเปนการทวไป รวมทงศกษาถงผลกระทบทเกดขนภายในอตสาหกรรมการสงออกกงไทยในปจจบน วธการศกษาและคนควา ศกษาคนควาขอมลจากขอมลทตยภม (secondary data) ซงไดจากการรวบรวมขอมลสถตทพมพเผยแพรของหนวยงานทเกยวของ เชน ตพมพในนตยสาร วารสาร หรอ ขอมลจากทางอนเตอรเนต เพอนาขอมลทไดมาศกษาวเคราะห หาขอสรป ขอเสนอแนะและวธการแกไขในปญหาทเกดขนจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของอตสาหกรรมกงแปรรป ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทาใหทราบถงหลกเกณฑทใชในระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

2. ทาใหทราบถงขอแตกตางของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปของสมาคมการคาแหงยโรป

3. ทาใหทราบถงผลกระทบทใชเปนขอมลในการปองกนของอตสาหกรรมการสงออกกงไทย

4

นยามศพท ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalised System of Preferences : GSP) หมายถง สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปทประเทศทพฒนาแลวใหกบสนคาทผลตในประเทศทกาลงพฒนา โดยลดหรอยกเวนภาษขาเขาแกสนคาทอยในกลมไดรบสทธ อตสาหกรรมกง หมายถง กระบวนการแปรรป หรอ การผลตสงของจากกงใหเปนวสดใหม เพอใหใชประโยชนไดตามวตถประสงค โดยการใชเครองจกรหรอแรงคน เพอใหผลตไดครงละมาก ๆ จนสามารถนาไปขายเปนสนคาไดการแยกประเภทอตสาหกรรม สหภาพยโรป (European Union : EU) หมายถง องคกรความรวมมอระหวางประเทศ

ซงพฒนามาจาก "กลมประชาคมยโรป" (European Community : EC) ทกอตงขนมา พ.ศ. 2500 ใน

ปจจบน ประเทศสมาชก EU. ม 16 ประเทศ มสานกงานใหญอยทกรงปรสเซลล ประเทศ

เบลเยยม วตถประสงคของสหภาพยโรป หรอ EU คอ การสรางความรวมมอระหวางประเทศ

สมาชก ทงทางดานเศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ ความรวมมอทางเศรษฐกจจะเนน

นโยบายการคาเสรภายในกลม เชน ยกเลกภาษศลกากร หรอเกบภาษศลกากรระหวางประเทศ

สมาชกในอตราตา ยกเลกขอจากด หรอขอกดกนทางการคาระหวางกนใหแรงงานภายในกลม

EU เคลอนยายไดอยางเสร ตลอดจนสรางอานาจตอรองทางการคากบประเทศนอกกลม เปนตน

ในปจจบน สหภาพ(EU) ประกอบดวยประเทศสมาชกทงหมด 16 ประเทศ ไดแก เบลเยยม

เดนมารก เยอรมน กรซ ฝรงเศส ไอรแลนด อตาล ลกเซมเบอรก องกฤษ เนเธอรแลนด โปรต

เกส สเปน สวเดน ฟนแลนด ออสเตรย และตรก

กรอบแนวคด

ในการศกษาครงนจะทาการศกษาถงหลกเกณฑของระบบสทธพเศษทางการภาษศลกากร

เปนการทวไป รวมทงศกษาผลกระทบทเกดขนภายในอตสาหกรรมการสงออกกงไทยในปจจบน

นน กาหนดใหใชขอมลเกยวกบระบบสทธพเศษทางการภาษศลกากรเปนการทวไปเปนตวแปร

5

อสระ(X) และกาหนดผลกระทบทเกดขนภายในอตสาหกรรมการสงออกกงไทยทงดานบวกและ

ดานลบเปนตวแปรตาม(Y)

ตวแปรอสระ(X) ตวแปรตาม(Y)

หลกเกณฑระบบสทธพเศษภาษ

ศลกากรเปนการทวไป

1.หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไปใหม (GSPใหม)

2. คณสมบตตองหามของการไดรบ

สทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษ

ทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

3. หลกเกณฑการตดสทธสทธตาม

หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (GSP)

4. หลกเกณฑการตดสทธชวคราว

สาหรบสทธตามหลกเกณฑระบบสทธ

พเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

(GSP) ทง 3 ประเภท

5. การมผลบงคบใชของระบบสทธ

ตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทาง

ภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

ฉบบใหม

ผลกระทบทางบวกของการไดรบ

ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากร

เปนการทวไป(GSP) ใน

อตสาหกรรมกงแปรรป

1.ดานการตลาด

2.ดานการคาระหวางประเทศ

3.ดานอตราภาษ

4.ดานการผลต

5.ดานผประกอบการ

6.ดานการสงออก

ผลกระทบทางลบเมอไดรบระบบ

สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป(GSP)ในอตสาหกรรมกงแปร

รป

1.คแขง

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

การศกษาผลกระทบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) ของอตสาหกรรมกงแปรรปในกลมสหภาพยโรป ในครงนจะทาการ ศกษา คนควา เปรยบเทยบ ผลกระทบทเกยวของในดานตางๆ เพอนามากาหนดเปนกรอบความคดการดาเนนงานการศกษา

1. แนวคดความมนคงทางอาหาร 2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

3. งานวจยทเกยวของ

แนวคดความมนคงทางอาหาร หลงจากราคาพลงงานไดเพมขนอยางตอเนองมาเปนเวลาหลายป ตอนนโลกกาลงเผชญกบปญหาใหม ทอาจจะรนแรงมากกวา คอปญหาราคาอาหารทเพมขนอยางมากมาย และอาจจะถงขนขาดแคลนอาหาร ทาใหเราตองหนกลบมาพดกน ถงเรองความมนคงทางอาหารอกครงหนงหลงจากทการพดถงเรองความมนคงทางอาหาร ไดหางหายไปเปนเวลานาน

สาเหตททาใหปญหานกลบมาทวความสาคญมาจากปจจยตางๆ จานวนมาก เรมตงแตเปนผลมาจากการเพมขน ของราคาน ามนอยางตอเนองและรนแรง มผลทาใหมการเปลยนพนทเพาะปลกพชอาหาร ไปเปนพชพลงงานเพมขน เพราะพชพลงงานเหลาน นมราคาเพมสงขน ขณะเดยวกนราคาพลงงานทเพมสงขนกสงผลกระทบตอตนทน ในการผลตของสนคาทางดานเกษตรและอตสาหกรรม

การเปลยนแปลงภาวะภมอากาศ หรอทเราเรยกกนสนๆ วา โลกรอน ซงมผลกระทบตอ

สภาพภมอากาศ ทงฝนแลง และอทกภย พายตางๆ สารพด ซงกระทบตอผลผลตทางการเกษตร ซงแมวาจะมการพฒนาเทคโนโลยทางการเกษตรเพมมากขน แตกยงตองพงธรรมชาตเปนดานหลก การสญเสยพนทเพาะปลกใหกบการพฒนาเมองและภาคอตสาหกรรม ทาใหพนทการเพาะปลก

7

ลดลง การเตบโตของประชากรโลก ตลอดจนการขยายตวทางเศรษฐกจอยางมาก ของประเทศทมประชากรรวมกนเกอบครงโลก อยางจนและอนเดย ปจจยเหลานลวนมสวนสงใหราคาอาหารเพมขนเปนอยางมาก

ผลกระทบทมตอประเทศไทย ซงเปนประเทศทผลตอาหารทสาคญแหงหนงของโลก ม

หลายระดบ ในแงของผผลตเอง ดเหมอนวาจะไดประโยชนเพมขน เพราะสามารถขายผลผลตไดในราคาทสงขน แตกขนอยกบวาผลประโยชนเหลานนไปตกอยกบใคร ตกอยกบชาวนามากนอยเพยงใด ตกอยกบโรงส และผสงออกเปนจานวนเทาใด

สวนในดานผบรโภคไดรบความเดอดรอนอยางแนนอน แตจะมากนอยแคไหน อาจจะตอง

กลาววาขนอยวา มฐานะทางเศรษฐกจอยางไร คนจนยอมตองเดอดรอนหนก เพราะรายไดอาจจะไมเพมขนหรอเพมขนอยางจากด ถาดจากการขนคาจางขนตาทผานมา จะเหนไดวาขนนอยกวาดชนเงนเฟอทเพมขน ซงกแสดงวารายไดทแทจรงของคนกลมนลดลง

สาหรบบางประเทศ โดยเฉพาะประเทศยากจนทตองซออาหารจากประเทศอน ไดรบ

ผลกระทบหนกหนวงรนแรงทเดยว เชนคนยากจนชาวเฮตจานวนหนงไมมเงนทจะซออาหารทมราคาสงรบประทานได ตองหนมาบรโภคคกกททามาจากดนเพอประทงความหวโหย

ประเทศไทยเมอหลายปกอนกเคยเผชญกบปญหานมากอน เมอเดกเลกๆ ในครอบครวท

ยากจน ไมมอะไรจะกน กกนดนแทน นามาสโรคภยสารพด หรอการประทวง จลาจลในอกหลายๆ ประเทศทมฐานะยากจน ทเกยวเนองกบวกฤตทางดานอาหาร

มขอสรปรวมกนวาระดบการบรโภคอาหารมความสมพนธกบความยากจน ไมใชเรอง

ปรมาณอาหารเพยงอยางเดยว นนหมายความวาเมอเกดวกฤตราคาอาหารแพงขน คนจนกจะเปนกลมแรกๆ ทจะไดรบความเดอดรอนอยางหนก เพราะแมในชวงทโลกไมไดเผชญกบปญหาวกฤตทางดานอาหารเหมอนปจจบน ประชากรจานวนไมนอยกวา 800 ลานคน อยในภาวะอดอยาก และหวโหย และประเดนปญหาไมไดอยท เราไมมอาหารพอทจะเลยงคนทงโลกได แตอยทคนยากจนเหลานน ไมมเงนทจะซออาหาร ทงน เปนผลมาจากการทโลกไมสามารถจะกระจาย ผลของการพฒนาไปสประชากรโลกไดอยางทวถง มการกระจกอยในมอของคนกลมหนงทสามารถสะสมความมงคงไวได ความกาวหนาทางเทคโนโลยกลายเปนเครองมอของประเทศพฒนาแลวทจะดดทรพยากรโลกมาอย มาใชอยางฟ มเฟอยในประเทศของตนเองและเมอวกฤตทางดานอาหารมาเยอน

8

จานวนผคนทอดอยากหวโหยจะเพมขนอยางมากมาย ปญหาเสถยรภาพทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมกจะตามมา

ความมนคงทางอาหารในระดบประเทศคออะไร องคการอาหารโลกไดใหภาพรวมไววา

หมายถงการมปรมาณอาหารสาหรบบรโภคภายในครอบครว และชมชน อยางเพยงพอ ปลอดภย และมคณภาพ ตลอดเวลาอยางตอเนอง ซงในความหมายนรวมถงการมระบบการจดการผลผลตทเกอหนนตอความยงยน และความมนคงทางการผลตทงทดน น า และทรพยากรเพอการผลตอนๆ และมระบบการกระจายผลผลต ทเปนธรรม และเหมาะสมท งในระดบครวเรอน ชมชน และประเทศ

กลมทศกษาเกยวกบเกษตรยงยน ไดเสนอใหการทาเกษตรแบบยงยน เปนการสรางความ

มนคงทางดานอาหาร ทงน เพราะเกษตรแบบยงยนใหความสาคญกบการจดการทรพยากรการผลตแบบยงยน ไมมงเนนปจจยทางดานการตลาดมากจนเกนไป แตเนนในเรองความสมดลทางธรรมชาต และความหลากหลายทางชวภาพ และยตการผลตททารายธรรมชาต เปนภยตอสงแวดลอม มนษยและสงมชวต

เมอปลายเดอนเมษายนทผานมา สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ไดเสนอใหจดทาวาระเรงดวน เรอง "การจดทายทธศาสตรรองรบสถานการณวกฤตอาหารและพลงงาน" ซงคณะรฐมนตรเหนชอบ และไดมการแตงตงคณะกรรมการบรหารจดการเรองอาหารและพลงงานขนมาชดหนง โดยทาหนาทกาหนดมาตรการและแนวทางพฒนาการผลตและการตลาดของสนคาอาหารและพลงงานรวมถงการศกษาวจย แปรรปเพมมลคาสนคาเกษตร และกาหนดพนทเพาะปลกทชดเจนระหวางพชอาหารและพชพลงงาน ดแลเกษตรกรใหไดรบความเปนธรรมจากการเชาพนททาการเกษตร ควบคมปรมาณการผลตออกสตลาด ตลอดจนราคาอาหารสาหรบผบรโภคทเหมาะสมซงดเหมอนวาคณะกรรมการชดนจะไดรบมอบอานาจหนาท ทครอบคลมทงวงจรการผลต จนถงการบรโภค และดพรอมๆ กนทงพชอาหารและพชพลงงาน แตกเปนภาระหนาททหนก และใหญมาก และอาจจะตองเขาไปแทรกแซงกลไกตลาดในบางจด ซงการแทรกแซงกลไกตลาดเปนเรองทเสยงเอามากๆ เพราะอาจจะทาแลวไดผลดแตขณะเดยวกนกอาจบดเบอนกลไกตลาดไปในทศทางทเลวรายลงอยางมาก คงเปนการบานทหนกสาหรบคณะกรรมการเองวาจะทาอยางไรทจะทาแตพอดและขณะเดยวกนตองไมลมวา ยงมคนจนอยในประเทศอกจานวนมากทไมไดอยในภาคเกษตร และความสามารถในการเพมรายไดมอยอยางจากด

9

ทาอยางไรทรฐบาลจะทาใหคนกลมนมรายไดเพมสงขน เพอลดผลกระทบจากการทราคาอาหารและพลงงานสงขน ความสาคญของความมนคงทางอาหาร

เชษฐา มนคง (2551: 16) กลาววา อาหารทมคณภาพและความปลอดภยเปนปจจยสาคญอยางหนงตอการดารงสขภาวะทดของประชาชนซงนอกจากจะสงผลใหเกดการพฒนาศกยภาพในทกดานอยางมประสทธภาพแลว ยงมผลตอการคาและเศรษฐกจของประเทศดวย ประเทศไทยเปนประเทศทมความหลากหลายทางชวภาพและอดมสมบรณจนสามารถผลตอาหารไดอยางเพยงพอเพอเลยงประชากรภายในประเทศ และสงออกนารายไดมหาศาลสประเทศ อยางไรกตามจากสภาพเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมทเปลยนแปลงจากเดมเปนอนมาก อกทงภายใตกระแสโลกาภวฒน การเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลย การเกดขนของโรคและภยคกคามใหม ๆ สถานการณความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต และภาวะโลกรอน ตลอดจนความจาเปนในการปฏบตตามกฎกตกาสากลดานการคาระหวางประเทศ และการเปดการคาเสร ปจจยตาง ๆ เหลาน ลวนสงผลกระทบตอสถานการณความมนคง และยงยนดานอาหารของประเทศได หากไมสามารถดแลจดการระบบอาหารของประเทศตลอดหวงโซอาหารไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ประเทศไทยมความอดมสมบรณทางอาหารมาแตอดต สวนครวรอบบานทปลกไวเพออย

เพอกนเปนระบบนเวศเชงซอนททาใหชวตความเปนอยของครอบครวไทยมนคง สภาวะภมนเวศของไทยมพชพนธธญญาหารทหลากหลายมาชานาน ประชาชนไทยไดสงสม ถายทอดความร ประสบการณจนกลายเปนวฒนธรรมทางอาหาร ซงเปนวถชวตของคนไทย ตงแตการเพาะปลก การเลยงสตว การประมง จนถงการประกอบและบรโภคอาหารทมคณคาทางโภชนาการ ทงมคณประโยชนตอรางกาย มความสวยงามวจตร เชอมสายสมพนธในครอบครวและชมชน มรสชาตอนเปนเอกลกษณไทย อาหารและการเกษตรจงเปนฐานรากทางวฒนธรรมและวถชวตของคนไทยทงชาต นอกจากนนอาหารไทยยงเปนปจจยหลกในการสรางรายไดใหแกประเทศ โดยมการผลตทงเพอบรโภคภายในประเทศ และสงออกเปนรายไดหลก ถาพจารณาแนวโนมแหงวถการผลตทกาลงกอวกฤตของปญหาในดานความมนคงของระบบอาหาร และภาวะสขภาพของคนไทยนบตงแตป พ.ศ.2512 ทเรมมการใชปยเคมและสารเคมกาจดศตรพช การนาเขาสารเคมเพอการเกษตรทเพมมากขนเรอยๆ มการสรางระบบชลประทานและเขอนขนาดใหญ ใชเครองจกรกลขนาดใหญทางการเกษตรเพอสงเสรมการปลกพชเชงเดยวเพอการคา สงคมไทยจงเปลยนแปลงจากสภาพการพงตนเองภายใตสงคมเกษตรกรรม ทเกษตรกรผลตเพอบรโภคในครวเรอนเปนหลก มาเปนการ

10

ผลตเพอการคาในเชงพาณชย ระบบการผลตลกษณะนไดลดทอนความสามารถในการพงตนเองในการผลตอาหารเปนอยางมาก โดยตองพงพงปจจยการผลตจากภายนอก ทงดานเงนทน เมลดพนธ เทคโนโลย พลงงานเชอเพลง และระบบตลาด กลไกราคากลายเปนเงอนไขสาคญในการซอขายอาหารเพอการบรโภคมากขน

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2551: 8) กลาววา ในป

พ.ศ. 2551 ราคาอาหารทเพมขนกระทบผมรายไดนอยและคนในชนบทมากกวาผบรโภคทวไป เนองจากสดสวนการบรโภคอาหารตอการบรโภครวมสงกวา และคนในชนบทมโอกาสการเขาถงแหลงจาหนายสนคาราคาถกนอยกวาคนเมอง ขณะทคาครองชพโดยเฉลยเพมขนรอยละ 5.4 คาครองชพของกลมผมรายไดนอยเพมขนมากกวาเลกนอยทรอยละ 5.7 และคาครองชพชนบทเพมขนรอยละ 7.8 สดสวนคนจนสงสดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทงนภาวะความยากจนและหนสน ขนกบราคาพชผลทางการเกษตรเปนสาคญโดยเฉพาะครวเรอนททาการเกษตรโดยไมมอาชพรอง ความแตกตางระหวางคนรวยกบคนจนมระยะหางกนมากขน ขณะทการกระจายผลประโยชนจากความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจกลบพบวาคนจนจะไดรบประโยชนตอเมอคนรวยเรมใชจายและกลมทไดรบผลกระทบกระเทอนมากทสดในสงคมไทยคอกลมแรงงานรบจางทไมมทดนและมหนสน พชเศรษฐกจทตองพงพาปยและสารเคม ทาใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ความอดมสมบรณของดนลดลง ตนทนการผลตสงขน เกษตรกรตองเผชญปญหาความไมแนนอนของผลผลตจากความแปรปรวนของดนฟาอากาศ ความไมแนนอนของรายไดจากความผนผวนของราคาพชผล

ภาวะทพโภชนาการของประชากรไทยยงคงเปนปญหา และเปนเครองชวดหนงของความ

ไมเทาเทยมกนในการเขาถงอาหารและการกระจายอาหารของประเทศ ความเจบปวยจากการบรโภคอาหารทไมปลอดภยยงปรากฏอยางตอเนอง กองระบาดวทยา กระทรวงสาธารณสข รายงานวา ระหวางป พ.ศ. 2532-2541 โรคอจจาระรวงเฉยบพลนและโรคอาหารเปนพษยงคงมแนวโนมสงขน พบมากในกลมเกษตรกร ผใชแรงงาน นกเรยน และเดกวยกอนเรยน (แรกเกด-5ป) สารเคมปนเปอนในอาหารอนเกดจากสารเคมกาจดศตรพช วตถเจอปนในอาหาร สารปรงแตงอาหารซงพบจากการวเคราะห พบสารเคมกาจดศตรพชในตวอยางผก-ผลไมสงถงรอยละ 30-80 ตรวจพบสารฟอกส สารฟอกขาว และซคคารนในตวอยางอาหารสงถงรอยละ 73 – 93.57 รวมทงการพบสารเคมและโลหะหนก และสารปฏชวนะในอาหารซงแมจะไมเกนมาตรฐานแตแสดงถงแนวโนมความไมปลอดภยของอาหารมากขน ขณะเดยวกน ในระยะเวลา 10 ปทผานมา คนไทยเรมพบปญหาใหม คอ ภาวะโภชนาการเกน และกอใหเกดโรคสบเนองทมแนวโนมปญหาสงขนทก

11

กลมอาย โรคเบาหวานเพมขนถงรอยละ 342.04 ไขมนในเสนเลอดสง ความดนโลหตสง โรคมะเรง โรคหวใจเพมขน รอยละ 197.34 และโรคอวน ผลการสารวจภาวะโภชนาการของประชากรไทยครงลาสดในป พ.ศ. 2542 พบภาวะทพโภชนาการซงแสดงถงสขภาพโดยพนฐานของประชากรดงน ปญหาการขาดโปรตนและพลงงานในเดกแรกเกด-5ป ระดบ 1 รอยละ 8.49 ระดบ 2 รอยละ 0.65 และระดบ 3 รอยละ0.59 ในเดกนกเรยนระดบประถม พบเดกนกเรยนทมน าหนกตวตามอายต ากวาเกณฑ รอยละ 10.57 การสารวจในปเดยวกนพบเดกทารกซงน าหนกแรกเกดตากวา 2,500 กรมรอยละ 8.46 โดยสงสดในภาคเหนอรอยละ9.43 ภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลกในเดกวยเรยน รอยละ 12.88 และคอพอกจากการขาดสารไอโอดนในเดกนกเรยน รอยละ 2.24 ถงแมประเทศไทยจะไดรบการยกยองวาเปนประเทศทผลตอาหารเลยงชาวโลก และมรายไดเขาประเทศจากการสงออกสนคาอาหารในปละหลายแสนลานบาท แตกลบไดรบการจดอนดบวาเปนประเทศทมความมนคงทางอาหารในระดบปานกลางคอนขางตา เนองจากเรายงไมสามารถแกไขปญหาภาวะทพโภชนาการในกลมประชากรเปาหมาย คอเดกวยกอนเรยน และเดกวยเรยน รวมทงปญหาความไมปลอดภยของอาหารใหได

สถานการณความไมมนคงทางอาหารของประเทศไทย เฮลนา นอรเบอรก-ฮอดจ, ทอดด เมอรฟลด, และสตเวน กอรลค (2545: 16) อาหารเปน

ปจจยในการดารงชพทสาคญทสด เนองจากตงแตเกดจนตายมนษยตองไดรบอาหารทเพยงพอทงใน

แงของปรมาณและคณภาพเพอการดารงชวตอยางมคณภาพ การขาดแคลนอาหาร หรอ ตกอยใน

ภาวะทพโภชนาการ สามารถกระทบกระเทอนตอความมมนคงของมนษยและสงคมไดอยาง

มหาศาล

จากการศกษาวจยขององคกรตางๆ รวมถงองคการอาหารและเกษตรแหงประชาชาตซงเปน

องคการระหวางประเทศทมหนาทเกยวของโดยตรง พบวา ภาวะขาดแคลนอาหาร ไดสงผลกระทบ

ตอปจจยตางๆอยางมาก

12

วเคราะหปญหาความไมมนคงทางอาหาร

1) ปญหาความเสอมโทรมของฐานทรพยากรอาหาร ตลอดการพฒนาทางเศรษฐกจหลายทศวรรษทผานมา แมประเทศไทยจะมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจจนทาใหประเทศกลายเปนประเทศทมรายไดระดบกลาง (Medium income country) แตกตองแลกกบความเสอมโทรมของฐานทรพยากรธรรมชาตในดานตางๆ เชน การลดลงของพนทปาไม พนทปาไมของประเทศลดลงอยางรวดเรว ทผานมาพนทปาไมในประเทศไทยไดลดลงอยางตอเนอง โดยในป พ.ศ. 2504 ประเทศไทยมพนทปาไม 171 ลานไร หรอรอยละ 53.3 ของพนทประเทศ และลดลงเหลอประมาณ 25 ลานไรหรอประมาณ 81 ลานไร หรอรอยละ 25.3 ของพนทประเทศเทานนในปจจบน โดยในสวนของปาชายเลนนนประเทศไทยเคยมปาชายเลนเมอป 2504 ถง 3,679 ตารางกโลเมตร ( ประมาณ 2.3 ลานไร ) แตหลงจากนนไดถกทาลายลงอยางรวดเรว โดยเฉพาะในชวงหลงป 2521 พนทปาชายเลนลดลงเนองมาจากการเพมขนของการทานากง ปจจบนคาดวาพนทปาชายเลนเหลออยเพยงประมาณ 1,500 ตารางกโลเมตรเทานน (ขอมลจากกรมปาไม) การลดลงของพนทปาไมสงผลกระทบตอความอดมสมบรณของดน การลดลงของความหลากหลายทางชวภาพ รวมไปจนถงปญหาเกยวกบความแหงแลงดวย ปญหาของทรพยากรนา แมวาประเทศไทยจะมปรมาณนาหมนเวยนทใชไดในประเทศ (internal renewable water resource) ในระดบทมากกวาเกณฑเฉลยทยอมรบไดขององคการสหประชาชาต แตเมอเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบาน ประเทศไทยถอวามปรมาณนาหมนเวยนทใชไดในประเทศคอนขางนอย โดยปรมาณนาฝนเฉลยของประเทศไทยในชวง 45 ปทผานมามแนวโนมลดลงในอตรารอยละ 0.4 ตอป โดยปญหาทสาคญทสดคอการจดการเรองนา เพราะแมวาประเทศไทยมปรมาณนาทาเพยงพอตอความตองการ แตมกจะประสบปญหาขาดแคลนนาในฤดแลงและประสบอทกภยในฤดฝน และมโอกาสมากยงขนทปญหาการเปลยนแปลงของภมอากาศทจะกระทบตอไทยยงกวาหลายประเทศในภมภาคน การเสอมโทรมของดน ทดนเปนปจจยการผลตทสาคญในการผลตอาหารของประเทศ แตทผานมามการใชประโยชนจากทรพยากรดนอยางไมเหมาะสม เกดปญหาชะลางพงทลายของดนในอตราสง มการใชปยเคมอยางไมเหมาะสมและเพมขน พนทดนของประเทศเกดปญหาความเสอมโทรม เชน การเกดดนเคม ดนเปรยว และดนขาดอนทรยวตถ จนอาจกลาวไดวาประเทศไทยมสภาพปญหาการเสอมโทรมของทรพยากรดนรนแรงยงกวาประเทศเพอนบานทงหมดในภมภาคน โดยพนทปลกขาวทงหมดของประเทศอยในสภาวะเสยงหากไมมการจดการฟนฟดนอยางเรงดวน

2) ปญหาของระบบการผลตอาหารทไมย งยน ระบบการผลตอาหารของไทยซงในอดตเปน

ระบบการผลตแบบผสมผสาน ไดคอยๆเปลยนเปนการผลตเชงเดยวทมการปลกพชหรอเลยงสตว

13

อยางเดยวไมกชนดในพนทขนาดใหญหรอมปรมาณมากๆ ทาใหเกดปญหาตางๆตามมาหลายประการ เชน การพงพาปยและสารเคมการเกษตร เกษตรกรตองพงพาปยและสารเคมการเกษตรซงสวนใหญเปนผลตภณฑจากซากฟอสซล จากขอมลพบวา ในป 2514 ประเทศไทยใชปย 128,139 ตน และเพมขนเปน 321,700 ในป 2525 หลงจากนนเปนตนมา การเพมการใชปยในประเทศไทยไดเพมขนอยางกาวกระโดด โดยเพมขนสงถง 1,763,028 ในป 2542 ตวเลขป 2550 พบวา มการนาเขาปยปละ 3.4 ลานตน คดเปนมลคา 45,136 ลานบาท มการนาเขาสารกาจดศตรพชปละ 116,322 ตน มลคา 15,025 ลานบาท เกอบทงหมดนาเขาจากตางประเทศ ตนทนการใชปยเคมและสารกาจดศตรพชกลายเปนตนทนสาคญของการผลตในภาคการเกษตรของไทย จากผลการสารวจพบวาตนทนดงกลาวมมลคาสงมากกวา 1/3 ของตนทนการปลกพชทงหมดของเกษตรกร ระบบอาหารทผกตดกบการใชปยและสารเคมการเกษตรเชนนมอนาคตทมดมน เนองจากผกตดกบการใชเชอเพลงฟอสซลซงจะมราคาแพงมากขนๆทกท หากในอนาคตน ามนปโตรเลยมจะหมดไปจากโลกใน 30-40 ปขางหนา เกษตรกรรมทผกตดกบเชอเพลงเหลานกจะหมดอนาคตตามลงไปดวย ปญหาพนธกรรมในการผลตอาหาร ระบบอาหารทเปนอยปจจบนเผชญกบปญหาสองประการทเกยวของกนคอ ในดานหนงเปนการลดลงของความหลากหลายของพชและสตวเนองจากระบบการผลตแบบเชงเดยว ดงทเหนไดจากพนทปลกขาวของไทยมากกวา 90% ใชพนธขาวประมาณ 10 สายพนธเทานน หรอการเลยงสตวแบบอตสาหกรรมนนทาใหความหลากหลายของพนธไก เปด และสตวเลยงอนๆหดหายลงเปนลาดบ ในอกดานหนงทาใหเกดการผกขาดพนธพชโดยบรษทขนาดใหญและบรรษทขามชาต ตวอยางเชน เมลดพนธผก และเมลดพนธขาวโพดในประเทศไทยทงหมดอยในมอของบรษทขนาดใหญไมถง 5 บรษท เมลดพนธสวนใหญดงกลาวเปนเมลดพนธลกผสมซงไมสามารถเกบรกษาเมลดพนธเอาไวไดเอง เปนการทาลายวฒนธรรมของการสรางความหลากหลายของวถเกษตรกรและชมชนทองถน นอกเหนอจากนยงมแนวโนมวาอทธพลของบรรษทขนาดใหญจะขยายตวออกไปมากยงขน จากการสงเสรมการใชเมลดพนธขาวลกผสม และการผลกดนพชจเอมโอใหสามารถปลกเพอการคาในประเทศไทย โดยขณะนปญหาการปนเปอนทางพนธกรรมของพชจเอมโอกบพชทวไป ในสดสวนทจะสงผลกระทบตอความมนคงทางอาหารไดปรากฏขนแลว ดงผลการสมตรวจตวอยางของแผนงานฐานทรพยากรอาหารพบวามพช 5 ชนดปนเปอน คดเปนคาเฉลย 2-4 % การลดลงของเกษตรกรรายยอยและการขยายตวของธรกจการเกษตรขนาดใหญ เกษตรกรรายยอยซงมสดสวนมากทสดของประชากรของประเทศ มแนวโนมลดลงเปนลาดบเนองจากปญหาหนสนซงเกดจากตนทนการผลตสงแตขายผลผลตการเกษตรไดในราคาตา ตวเลขหนสนของเกษตรกรในระบบทงหมดสงถง 450,000-750,000 ลานบาท ในขณะทอายเฉลยของเกษตรกรมากขนอยระหวาง 45-51 ป เพราะลกหลานเกษตรกรและคนรนใหมไมตองการทาการเกษตรอกตอไป ในทางตรงกนขามกลบมแนวโนววาการผลตแบบพนธสญญาซงสวนใหญเปน

14

สญญาทไมชอบธรรมกลบเพมขน เชนเดยวกบทมแนวโนมวากลมธรกจการเกษตรขนาดใหญ และนกลงทนรายใหญไดเขามาลงทนในภาคเกษตรมากขนนบตงแตป 2551 เปนตนมา รวมทงบรษทททาธรกจอน เชน ธรกจนาเมา เปนตน

3) ปญหาโครงสรางของทดนทากนและสทธในการเขาถงทรพยากร ปญหาโครงสรางการ

เขาถงและสทธในการเขาถงและใชประโยชนจากทรพยากรเปนปญหาใหญและเปนปญหารากฐานสาคญ เปนทงตนเหตและผลพวงของปญหาความเหลอมล าทางสงคม ดงทตวเลขทางสถตของสานกงานเศรษฐกจการเกษตรระบวาเกษตรกรประมาณ 60 % ตองเชาทดนทากน มเกษตรกรทเปนผทไรทดนทากนกวา 800,000 ครอบครว และมเกษตรกรทมทดนขนาดเลกไมเพยงพอตอการทากนประมาณ 1,000,000 ครอบครว โดยในสวนของชาวนาทไมมทนาเปนของตนเองมสงถง 40เปอรเซนตของชาวนาท งหมด ในขณะทในพนทภาคกลางสดสวนชาวนาไรทดนสงถง 70-90 เปอรเซนต ซ ารายเมอราคาขาวและอาหารมแนวโนมสงขน เจาของทดนกจะเพมราคาคาเชาสงขน เชน ในระหวางป 250-2551 ราคาคาเชานาไดเพมขนเฉลยเปน 2 เทา หรอไมเจาของทดนกจะเรยกคนทดนมาทาการผลตเอง ในชวง 2-3 ปทผานมา ความขดแยงเกยวกบปญหาทดนไดปรากฏมากขนอยางเหนไดชด ตวอยางเชน ปรากฎการณทเกษตรกรเขาไปยดครองทดนจากสวนปาลมของนายทนทจงหวดสราษฎรธานและการทเจาของทดนขบไลชาวนาออกจากทนาในจงหวดพระนครศรอยธยา เปนตน

4) บทบาทของคาปลกขนาดใหญและโมเดอรนเทรดทมบทบาทมากขนในระบบกระจาย

อาหาร นอกเหนอจากระบบการผลตแลว ระบบการตลาด โดยเฉพาะอยางยงระบบคาปลกไดถกครอบครองโดยบรรษท ดสเคาทสโตรและคอนวเนยนสโตรกระจายยดครองถนนและสแยกสาคญในกรงเทพ ขยายเขาไปในทองถนและรกคบเขาไปถงระดบหมบาน ประมาณการวาตลาดมากกวา ครงหนงของสนคาโภคภณฑทงหลายอยในมอของ "โมเดอรเทรด" เหลานแลว และกาลงขยายออกไปควบคมตลาดสวนใหญไดภายในระยะเวลาไมถง 10 ปขางหนา รานคาปลกรายยอย ตลาดสด ตลาดนด แผงขางถนน ถกเบยดขบออกไปอยางรวดเรว ขณะนบรรษทเหลานกาลงผลตสนคายหอของตวเองในสดสวนมากขนๆ เชนเดยวกบเรมตนจางใหเกษตรกรทาการเกษตรในระบบพนธสญญาเพอปอนตลาดของตน นอกเหนอจากน การควบคมระบบการตลาดดงกลาวจะสงผลตอระบบอาหารและวฒนธรรมอาหารของทองถนทงระบบ เชน ไมมพนทสาหรบผกพนบานตางๆ การลดลงของความหลากหลายของอาหารทองถน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคทจะถกปรบเปลยนไปตามการกาหนดของบรรษท สถานะของระบบอาหารและวฒนธรรมอาหารทองถนจะเปนอยางไรทามกลางการเปลยนแปลงน

15

5) การเปลยนแปลงของภมอากาศโลกและผลกระทบตอการผลตอาหาร การขยายตวของระบบเศรษฐกจโลก กระตนใหเกดการบรโภคและการผลตอยางขนานใหญ กจกรรมการผลตและการบรโภคทเพมขนนาไปสการใชเชอเพลงดกดาบรรพ มการปลดปลอยคารบอนไดออกไซดไปสบรรยากาศโลก จนเกดภาวะโลกรอน ในขณะทการลดลงของพนทปาไมจากการขยายตวของอตสาหกรรมและเมอง ตลอดจนกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ ทาใหความสามารถทดดซบคารบอนไดออกไซดลดลง เปนการเรงภาวะเรอนกระจก จากการศกษาของคณะกรรมการศกษาการเปลยนแปลงสภาพอากาศโลกระหวางประเทศ(IPCC)คาดการณวา ในป ค.ศ.2100 อณหภมโลกจะสงขน 1.4 – 5.8 องศาเซลเซยส และจะทาใหน าทะเลสงขนประมาณ 0.9 เมตร เพราะการละลายของน าแขงขวโลก ทาใหเกดภาวะน าทวมบางแหงและฝนแลงในบางประเทศ คณะกรรมการฯ คาดวาในอนาคตอกประมาณไมถง 20 ปขางหนา พนทเกษตรกรรม 70% ในจน อนเดย เอเชยกลาง ตะวนออกกลาง และอเมรกา จะกลายเปนพนทแหงแลง ประเทศรมฝงทะเลอาจจะประสบปญหาน าทวม รวมทงผลกระทบตอการเจรญเตบโตของพชและความหลากหลายทางชวภาพ คณะกรรมการฯ ยงประเมนวา เกษตรกรรายยอยในภมภาคเอเชยซงมมากถงรอยละ 87 ของเกษตรกรรายยอยจานวน 400 ลานรายทวโลกจะไดรบผลกระทบอยางหนกจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เนองจากตองพงพาฝนตามฤดกาล ในกรณของประเทศไทยนน คาดวาการเปลยนแปลงของภมอากาศจะสงผลกระทบตอการผสมเกสรของพชเกษตรลดลง ปญหาการรกคบของน าทะเละและการพงทลายของพนทชายฝง รวมทงอาจตองเผชญกบการแปรปรวนของสภาพการเปลยนแปลงของภมอากาศจนเกดความเสยหายตอการผลตอาหาร

6) ผลกระทบจากการเปดเสรการคาและความตกลงระหวางประเทศตอระบบอาหาร การ

เปดเสรการเกษตรภายใตขอตกลงการคากบตางประเทศ โดยทไมมนโยบายความมนคงทางอาหาร การวางหลกเกณฑสขอนามย และการคมครองเกษตรกรอยางเพยงพอ สงผลใหเกษตรกรจานวนไมมากนกทไดรบประโยชน แตเกษตรกรสวนใหญของประเทศไดรบผลกระทบ การเปดเสรกบประเทศสหรฐอเมรกา ยโรป และญปน จะทาใหประเทศไทยตองยอมรบกฎหมายทรพยสนทางปญญาททาใหเกดการผกขาดเรองพนธพช การจดสทธบตรสงมชวต การเขามาใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพของไทย และอาจรวมถงการเขามาลงทนในภาคการเกษตรของคนตางชาตการเปดเสรภายใตขอตกลงในระดบภมภาคเชน “อาฟตา” (AFTA-ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน) “แอคเมค”(ACMECS -ยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจ อระวด – เจาพระยา – แมโขง หรอ Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong Economic Cooperation Strategy) ทาใหสนคาเกษตรราคาถก เชน ขาว ขาวโพด ถวเหลอง ฯลฯ จากประเทศเขมร ลาว และพมาหลงไหลขามพรมแดนมายงประเทศไทย นอกเหนอจากนเกษตรกรทปลกปาลน ามน พชผกเมองหนาว เลยงวว องน มนฝรง จะ

16

ไดรบผลกระทบจากสนคาเกษตรราคาถกจากจน มาเลเซย ออสเตรเลย และนวซแลนด ตวอยางผลผลผลตทเคยคาดวาเมอเปดเสรจะทาใหเกษตรกรไทยขายผลผลตมราคาดขน เชน ราคาไมผลของไทย เชน ทเรยน มงคด เงาะ ลาไย ลนจ ลวนแลวแตมราคาตาสมาเสมอ ทงๆทประเทศไทยลงนามความตกลงเขตการคาเสรกบจน ออสเตรเลย นวซแลนด และญปน มานาน 2-6 ป แลวกตาม

7) ปญหาสขภาวะทเกดจากระบบอาหาร การใชสารเคมทางการเกษตรทาใหเกษตรกร

ไดรบพษภยสะสมในรางกาย โดยเมอป 2541 กรมอาชวอนามย กระทรวงสาธารณสข พบวา มเกษตรกรทผลการตรวจเลอดอยในเกณฑไมปลอดภยและเสยงตอการเกดพษ เปนจานวน 77,789 คน จากจานวนเกษตรกรทตรวจเลอด 369,573 คน หรอคดเปนรอยละ 21 ของเกษตรกรทงหมด ในปจจบน ผลการตรวจระดบของสารเคมทางการเกษตรในเลอดของเกษตรกรเพมสงขนอยางมาก โดยผลการตรวจเกษตรกรทจงหวดเชยงใหมจานวน 924 คน พบวามเกษตรกรและแมบานทมสารเคมตกคางในระดบทไมปลอดภยและเสยงจานวนรวมกนถง 75% ในขณะทกลมผบรโภคซงรบประทานผกและผลตภณฑทมสารเคมปนเปอนมแนวโนมทจะไดรบสารพษพอๆกนหรอมากกวาเกษตรกรผผลตเสยอก ดงผลการสมตรวจกลมผบรโภคในจงหวดเชยงใหมจานวน 1,412 คน ครอบคลมนกศกษา อาจารย และประชาชนทวไปพบวา มผไดรบสารพษในระดบทไมปลอดภยและมความเสยงรวมกนถง 89%

8) การแผขยายของอาณานคมทางอาหาร วกฤตอาหารและพลงงานทเกดขนเมอป 2550-

2551 ทาใหเกดความไมมนคงทางอาหารขนในหลายประเทศ ประเทศผผลตน ามน ประเทศอตสาหกรรม และประเทศทไมสามารถผลตอาหารไดเพยงพอ เรมกระบวนการเขามาเชาทดน และลงทนทาการเกษตรในตางประเทศอยางขนานใหญ ประเทศไทยกเปนเปาหนงของการเขามาลงทนของตางชาต เชนเดยวกน ซาอดอาระเบยกาลงหาลทางสรางรวมมอกบบรษทยกษใหญดานพลงงานของประเทศอนโดนเซย คอ Medco Group ในการทจะใชทดนบรเวณ Papua ประมาณ ไมตากวา 6.25 ลานไร เพอปลกขาว ) บรษทแดวโลจสตกสของเกาหลวางแผนจะเชาทดนขนาด 6.25 ลานไร นาน 99 ปในประเทศมาดากสการเพอปลกขาวโพด และปาลมน ามน จนกกาลงพยายามซอหรอเชาทดนในแอฟรกาและเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอปลกถวเหลองและพชน ามน โดยขณะนไดตกลงกบรฐบาลลาวในการใชพนทประมาณ 2 ลานแฮกตาร กลมทนตะวนออกกลางไดเขามาหาลทางและแสดงเจตจานงหลายครงในการใชพนทของประเทศไทยในการผลตอาหารเพอสรางหลกประกนความมนคงทางอาหารของตน เชน เดนทางเขามาพรอมกบอดตนายกทกษณเพอขอเชานาและรบจดการผลผลตขาวของไทย กลมประเทศคณะมนตรความมนคงอาวอาหรบ (จจซ) 6 ประเทศ ทาหนงสอถงทางการไทย แสดงความสนใจในการเขาทาฟารมเลยงสตวและทานาปลกขาว

17

ในประเทศไทย กลมทนบาหเรนตกลงรวมกบบรษทยกษใหญการเกษตรของไทยจดทาโครงการเลยงสตวในพนทภาคใตของประเทศไทย เปนตน

9) วฒนธรรมอาหารตางชาตครอบงาวฒนธรรมอาหารทองถน การเปดกวางทางวฒนธรรม

ผานนโยบายทางการคา และการเปดรบสอทาใหวฒนธรรมการบรโภคอาหารแบบอตสาหกรรม และการบรโภคอาหารจากวฒนธรรมตางชาตมบทบาทในสงคมไทยมากขนๆ โดยเฉพาะอยางยงกลมเดก เยาวชน และคนรนใหม จากการศกษาของศนยวจยกสกรไทยพบวามลคาตลาดของธรกจฟาสตฟ ดในป 2550 สงถง 1.4 หมนลานบาท หรอมสดสวนคดเปนประมาณรอยละ 67 ของมลคาธรกจรานอาหารบรการดวนทงหมด แบงเปน ฟาสตฟ ดประเภทไก 50% แฮมเบอรเกอร 21.4% และประเภทพซซา 28.6% อาหารญปนกเตบโตอยางรวดเรวในประเทศไทยโดยตวเลขเมอป 2550 นน มมลคา 6,000 ลานบาท และมอตราการขยายตวประมาณรอยละ 10-15 ในป 2550 ซงจานวนรานอาหารญปนในไทยนนมากเปนอนดบ 5 ของโลก เปนรองเพยงสหรฐฯ จน เกาหลใตและไตหวนเทานน ความนยมในอาหารญปนทพงสงขน สงผลใหประเทศไทยตดอนดบ 6 ของประเทศทนาเขาอาหารญปนสงสดของโลก โดยไทยนาเขาผลตภณฑอาหารกวา 100 ประเภท รวม 4,000 รายการ และคาดวาหลงขอตกลงความรวมมอทางเศรษฐกจไทย-ญปน (JTEPA) มผลบงคบใช จะสงผลใหตวเลขนาเขาอาหารญปนเพมสงขน ผเชยวชาญอาหารญปนยงคาดการณดวยวาตลาดอาหารญปนในประเทศไทยจะโตขนเปนหนงในสามอนดบแรกของโลกในไมชา

10) การขาดนโยบายเกยวกบความมนคงทางอาหาร โดยภาพรวมประเทศไทยยงขาด

นโยบายและความตระหนกเกยวกบอาหารทชดเจน ประเดนเรองความมนคงทางอาหารไมปรากฏอยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย หรอในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตในหลายฉบบทผานมา ความคบหนาอยางหนงคอ การออกกฎหมาย พ.ร.บ.คณะกรรมการอาหารแหงชาต พ.ศ. 2551 ซงไดใหอานาจคณะกรรมการในการเสนอนโยบายและยทธศาสตรดานอาหารของประเทศ การจดทาระบบเตอนภย รวมถงการเสนอแนะใหคณะรฐมนตรกาหนดเขตพนททจาเปนตองสงวนไวเพอประโยชนดานความมนคงดานอาหารเปนการชวคราว เปนตน อยางไรกตามยงไมมความกาวหนาทเหนไดชดเจนในการดาเนนการของพ.ร.บ.ฉบบดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงการมสวนรวมของประชาชนซงเปนผเกยวของโดยตรงกบระบบอาหาร นโยบายเกยวกบความมนคงทางอาหารยงเกยวของกบกฎหมายฉบบตางๆอกหลายฉบบซงอาจสาคญยงไปกวานโยบาย/กฎหมายทไดกลาวไปแลว เชน กฎหมายทเกยวกบทรพยสนทางปญญาในพชและสงมชวต กฎหมายปาชมชน รางกฎหมายการเจรจาการคาระหวางประเทศ รางกฎหมายวาดวยพชดดแปลง

18

พนธกรรม รางกฎหมายเพอคมครองทดนเพอเกษตรกรรม นโยบายการปฏรปทดน นโยบายวาดวยการเจรจาการคาและการลงทนระหวางประเทศ นโยบายเกษตรกรรมอนทรย ฯลฯ สาเหตความไมมนคงทางอาหารของประเทศไทย

ภยพบตทางธรรมชาตในปจจบนสงผลกระทบไปทวทกมมโลก รวมถงสงผลตอความ

มนคงทางอาหารดวยเชนกน ไมใชเพยงแตภยพบตจากธรรมชาตเทานน แตดวยความคดทยดตดกบ

ความสะดวกสบายของมนษยเรา ยงสงผลใหเกดวกฤตการณทางดานอาหารดวยเชนกน รายงานจาก

องคการสหประชาชาต เดอนกนยายน 2553 กลาววา คนทวโลกกวา 1,000 ลานคน ยงคงหวโหย

และขาดแคลนอาหาร สงผลใหเราตระหนกถงภาวะความมนคงทางอาหาร หากสงคมโลกไมมการ

ปฏวตเกษตรกรรมครงยงใหญอกครงหนง ประกอบกบการเปลยนแปลงภมอากาศและสงแวดลอม

โลก และการเพมจานวนประชากรโลกทดเหมอนจะไมลดลงโดยเฉพาะในประเทศทยงไมพฒนา

และไรซงความมนคงทางอาหาร วงจรความสมพนธระหวางความยากจน อาหารขาดแคลน และ

โรคภยไขเจบ การทาลายธรรมชาตและสงแวดลอม ความเสอมโทรมของฐานทรพยากร จะ

กลายเปนศนยกลางของความวกฤต ในปฏสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม

สาหรบประเทศไทย สญญาณของความไมมนคงทางอาหารเรมมใหเหนเปนระยะ ตงแต

เกดการคลาดแคลนของอาหาร และราคาของสนคาบรโภคทมแนวโนมจะสงขนอยางตอเนอง ทาให

หลายฝาย ทงภาครฐและเอกชนเรมทจะตระหนกถงวกฤตการในครงน ซงความไมมนคงทางอาหาร

เกดจากหลายสาเหต จากการสารวจและรวบรวมขอมล เราจะพบวาสาเหตหลกทสงผลตอความ

มนคงทางอาหาร มไหลายประการ ดงเชนตอไปน

1. ปญหาความเสอมโทรมของฐานทรพยากรอาหารการลดลงของพนทปาไมการเสอม

โทรมของดนปญหาของทรพยากรนา

2. ปญหาของระบบการผลตอาหารทไมย งยนปญหาพนธกรรมในการผลตอาหารการ

พ งพาปยและสารเคมการเกษตรการลดลงของเกษตรกรรายยอยและการขยายตวของธรกจ

การเกษตรขนาดใหญ

19

3. ปญหาโครงสรางของทดนทากนและสทธในการเขาถงทรพยากร

4. บทบาทของคาปลกขนาดใหญและโมเดรนเทรดทมบทบาทมากขนในระบบกระจาย

อาหาร

5. การเปลยนแปลงของภมอากาศโลกและผลกระทบตอการผลตอาหาร

6. ผลกระทบจากการเปดเสรการคาและความตกลงระหวางประเทศตอระบบอาหาร

7. ปญหาสขภาวะทเกดจากระบบอาหาร

8. การแผขยายของอาณานคมทางอาหาร

9. วฒนธรรมอาหารตางชาตครอบงาวฒนธรรมอาหารทองถน

10. การขาดนโยบายเกยวกบความมนคงทางอาหาร

ไมวาสาเหตของความมนคงทางอาหารของประเทศไทยจะเกดจากเหตผลใดกตาม แต

ทงหมดทงมวลกไดแสดงใหเราเหนถงสงทกาลงจะเกดขนกบทงในประเทศของเรา และโลกใบน

และเปนสงทยากจะคาดเดาไดถงความโหดรายของสภาพสงคมในอนาคต หากแตเราจะหาวธทาง

และกระบวนการในการแกไขวกฤตการณทางอาหาร เพอทจะลดผลกระทบตอมวลมนษยชาตใน

อนาคต เพอความมนคงทางอาหารของประเทศไทย และของโลก โดยการรวมมอกนทจะแกไข

และทาใหเกดความมนคงทางดานอาหารขนมาอกครง

20

ผลกระทบอนเนองมาจากความไมมนคงทางอาหาร ผลกระทบทเกดจากสถานการณความไมมนคงทางอาหารทสาคญคอราคาพชผลการเกษตร

ทพงสงขนเปนประวตการณในรอบ 30 ป ซงองคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต

(Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO) ออกมาเปดเผยวาดชนราคา

อาหารโลกทงขาวเจา ขาวสาล ขาวโพด ธญพชอนๆ นาตาล และเนอสตว มราคาพงสงขนกวาครงท

เกดวกฤตการณครงกอนเมอเดอนมถนายน 2551 ซงสงผลใหหลายหลายประเทศตองวางมาตรการ

หามสงออกและมการเรยกเกบภาษสงออกทงขาวและอาหาร เชน ประเทศอนเดย ยเครน รสเซย

คาซคสถาน รวมทงประเทศเพอนบานของเราไดแก เวยดนาม อนโดนเซย และกมพชา ฟลปปนส

เปนตน

จากวกฤตการณความไมมนคงทางอาหารทเกดขนมาครงใหมนคาดการณวาประเทศทจะ

ไดรบผลกระทบจากราคาสนคาทถบตวสงขนและภาวะเงนเฟอรนแรง คอ กลมประเทศตลาดเกด

ใหมทประกอบดวย บราซล รสเซย อนเดย และจน (BRIC) รวมถงประเทศกาลงพฒนาและประเทศ

ยากจนในเอเชยและแอฟรกา ปญหาทจะตามมานนคอการกอจลาจล การประทวงขบไลรฐบาล และ

อาจกอใหเกดสงครามกลางเมองขน ซงหากวกฤตการณทเกดขนในประเทศแถบตะวนออกกลางยง

ไมยตลงโดยเรวนนหลายฝายคาดการณวาอาจสงผลใหราคาน ามนดบทะยานพงสงทะล 100 เหรยญ

สหรฐอเมรกาตอบารเรล ราคาทองคาจะทะล 1,500 เหรยญสหรฐตอออนซและนนจะสงผลใหราคา

สนคาทกหมวดตองขนราคาตามดวย โดยในหลายประเทศถกซ าเตมดวยปญหาสนคาขาดแคลน

อตราการวางงานเพมขน คนยากจนทกขยากมากขน

วกฤตการณความไมมนคงทางอาหารทเกดขนสงผลใหปรมาณอาหาร และความ

หลากหลายทางอาหารลดลง ปจจยนกอใหเกดการนาแนวคดการดดแปลงพนธกรรมพชขนมาหรอ

ทเรยกวา Genetically Modified Organisms (GMOs) ซงการดดแปลพนธกรรมพชอาจกอใหเกด

อนตรายตอมนษยทงในดานสขภาพ ดานสงแวดลอม ดานเศรษฐกจและสงคม

21

ในดานผลกระทบทเกดกบสขภาพนนเกดสารเคมทใชในการดดแปลงพนธกรรมอาจเขา

ไปกอตวและสะสมในรางกายซงอาจกอใหเกดโรครายไดในอนาคต รวมถงอาจกอใหเกดโรค

ภมแพและการดอยาปฏชวนะขน

ในดานสงแวดลอมอาจเกดจากสารเคมบางชนด เชน Bt toxin ทมอยใน GMOs บางชนด

อาจมผล กระทบตอแมลงทมประโยชนชนดอนๆ และอาจสงผลกระทบตอความหลากหลายทาง

ชวภาพเนองจากอาจกอใหเกดสงมชวตทเหนอกวาสายพนธเดมในธรรมชาต หรอลกษณะทไมพง

ประสงคทถกถายทอดไปยงสายพนธ

ในดานเศรษฐกจ และสงคมอาจกอใหเกดการครอบงาโดยบรษทขามชาตทมสทธบตรถอ

ครองสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวของกบ GMOs ทาใหเกดความกงวลเกยวกบความมนคง

ทางอาหาร ตลอดจนปญหาความสามารถในการพงตนเองของประเทศในอนาคต ทมกถกหยบ

ยกขนมากลาวถงโดย NGOs และปญหาในเรองการกดกนสนคา GMOs ในเวทการคาระหวาง

ประเทศ ซงเปนประเดนปญหาของ ประเทศไทยอยในปจจบน

การพฒนาอยางยงยน

พฒนพฒนพชญธรรมกล (ม.ป.ป.) ไดกลาวไววาการพฒนาทย งยนเปนการพฒนาทบรณา

การใหเกดองครวมคอ องคประกอบทงหลายทเกยวของจะมาประสานกนครบองคและมลกษณะอก

อยางหนงคอมดลยภาพ กลาวคอ ธรรมชาตแวดลอมกบเศรษฐกจจะตองบรณาการเขาดวยกนจะทา

ใหเกดสภาพทเรยกวาเปนภาวะยงยนทงในทางเศรษฐกจและในทางสภาพแวดลอม การคมครอง

สภาพแวดลอมควบคไปกบการพฒนาเศรษฐกจ โดยใชมนษยเปนแกนกลางการพฒนาเพอสรางให

เกดความสมดล ระหวางคนธรรมชาต และสรรพสง เพอใหอยรวมกนดวยความเกอกลกน ไม

ทาลายลางกนทกสงในโลกกจะอยรวมกนอยางสงบสข สงผลตอการพฒนาทย งยนอยางแทจรง

22

G.H. Brundland (อางในสภญญาอนกานนท, 2547: 134) ใหคาจากดความไววาการพฒนาแบบยงยน คอ การพฒนาทรบประกนวาสามารถจะสนองความตองการทงหลายในปจจบนไดโดยไมทาใหความสามารถทจะสนองความตองการของรนตอๆไปในอนาคตเสอมเสย

คณะกรรมาธการแหงโลกดานสงแวดลอมและการพฒนาของสหประชาชาต (UN World Commission on Environment and Development) ใหความหมายของการพฒนาแบบยงยนวาการพฒนาแบบยงยนคอการพฒนาทสามารถจะบรรลความตองการทงหลายในปจจบนโดยทการพฒนานจะไมทาใหเกดผลเสยหายตอความสามารถในการพฒนาของคนรนตอไปในอนาคต

Edward B. Barbier (อางในวราพรศรสพรรณ, 2543: 104) ไดเสนอวาการพฒนาเศรษฐกจ

แบบยงยน (sustainable economic development) เปนรปแบบการพฒนาทสามารถตอบสนองตอเปาหมายของระบบ 3 ระบบดวยกนคอระบบทางชววทยาระบบเศรษฐกจและระบบสงคมโดยทแตละระบบสามารถพฒนาไปสเปาหมายของตนเองได

เปาหมายของระบบทางชววทยา คอ การนาไปสความหลากหลายทางพนธกรรม

(Genetic Diversity) ความสามารถในการกลบคนสสมดลในกรณทถกรบกวนหรอถกใชไป (Resiliance) และความสามารถในการใหผลผลตทางชวภาพ (Biological productivity)

เปาหมายของระบบเศรษฐกจคอการนาไปสการไดรบความตองการขนพนฐานอยาง

เพยงพอสงเสรมใหเกดความเทาเทยมกน (equity-enhancing) มสนคาและบรการเพมขน เปาหมายตางๆในสงคมของระบบสงคมคอการนาไปสความหลากหลายในวฒนธรรม

(cultural diversity) มสถาบนทย งยนยาวนานมความเปนธรรมทางสงคม และมสวนรวมจากผคน จากแนวคดเกยวกบการพฒนาอยางย งยนทไดกลาวมาขางตนนน สามารถสรปความหมายของคาวาการพฒนาอยางย งยนไดคอเปนการพฒนาทบรณาการใหเกดองครวมคอ องคประกอบทงหลายทเกยวของจะมาประสานกนครบองคและประกอบไปดวยความสมดลระหวาง 3 ระบบคอระบบทางสงคม (Social Coals) เศรษฐกจ (Economic Coals) และสงแวดลอม (Environmental Coals) จะตองบรณาการเขาดวยกนจะทาใหเกดสภาพทเรยกวาเปน ภาวะยงยนทงในทางเศรษฐกจและในทางสภาพแวดลอม เปนการพฒนาทตอบสนองความตองการของคนในรนปจจบนโดยไมทาใหความสามารถในการพฒนาของคนรนตอไปในอนาคตเสอมเสยการพฒนาแบบยงยน เปน

23

ขบวนการทมการเปลยนแปลงไดแตจะตองสอดคลองกบอนาคตเชนเดยวกบปจจบนโดยการพฒนายงคงยดมนในการคมครองสภาพแวดลอมควบคไปกบการพฒนาเศรษฐกจ โดยใชมนษยเปนแกนกลางการพฒนาเพอสรางใหเกดความสมดล ระหวางคนธรรมชาต และสรรพสง เพอใหอยรวมกนดวยความเกอกลกน ไมทาลายลางกนทกสงในโลกกจะอยรวมกนอยางสงบสข สงผลตอการพฒนาทย งยนอยางแทจรง เปาหมายของการพฒนาแบบยงยน

สภญญาอนกานนท (2547: 140-141) ไดแบงเปาหมายการพฒนาแบบยงยนเปน3ขอดงน

1. เปาหมายทางสงคมในการพฒนาชนบทเพอจะใหไดผลเปนรปธรรมนนตองเขาใจรปแบบของสงคมชนบททอยในพนทนนๆ

2. เปาหมายทางเศรษฐกจตองเขาใจปจจยตางๆทจะมผลตอระบบเศรษฐกจของสงคม

ชนบทและในการพฒนาระบบเศรษฐกจดงกลาวตองนาเอาปญหาจากผลกระทบทมตอสงแวดลอมมาพจารณาดวย

3. เปาหมายทางดานสงแวดลอม (ทรพยากรธรรมชาต) การศกษาเปาหมายทางดานสงแวดลอมของทรพยากรธรรมชาตเราจาเปนตองเขาใจถงผลกระทบตอสภาพแวดลอมในการพฒนาชนบท

สาหรบประเทศไทยไดนาแนวคดของการพฒนาทย งยนเขามาเปนกระแสหลกของการ

พฒนาประเทศตงแตปพ.ศ.2535 หลงจากทเขารวมการประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (The United Nations Conference on Environment and Development : UNCED) ณกรงรโอเดอจาเนโรประเทศบราซลและไดรบรองเอกสาร "แผนปฏบตการ 21" หรอ Agenda 21 ซงเปนหนงในผลจากการประชมใหเปนแผนแมบทโดยเอกสารนไดกาหนดแนวทางการดาเนนการในสาขาตางๆทางดานการพฒนาเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมใหดาเนนไปดวยกนอยางสมดลประเทศตางๆทวโลกทใหการรบรองจะรวมกนใชแผนปฏบตการ 21 นเปนแนวทางปฏบตรวมกนเพอพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในศตวรรษท 21 โดยนาไปปรบใชตามลาดบความสาคญของแตละประเทศรวมทงประเทศไทยดวย

24

การพฒนาอยางย งยนเปนการพฒนาทมงเนนการสรางความสมดลใน 3 มตไดแก 1) สงคม2) เศรษฐกจและ 3) สงแวดลอมโดยการพฒนาทกดานลวนแลวแตมความสมพนธและเกยวเนองกนแสดงไดดงแผนภาพตอไปน

ภาพท 2-1 แสดงถงความสมพนธของมตตางๆอยางสมดลเพอนาไปสการพฒนาอยางย งยน ซงสามารถอธบายความสาคญของแตละมตไดดงน

1. มตการพฒนาสงคม หมายถงการพฒนาคนและสงคมใหเชอมโยงกบการพฒนาเศรษฐกจทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางสมดลโดยพฒนาคนไทยใหมผลตภาพสงขนปรบตวรเทาทนการเปลยนแปลงมจตสานกและวถชวตทเกอกลตอธรรมชาตมสทธและโอกาสทจะไดรบการจดสรรทรพยากรและผลประโยชนจากการพฒนาและคมครองอยางทวถงและเปนธรรมพงพาตนเองไดอยางมนคงมระบบการจดการทางสงคมทสรางการมสวนรวมจากทกฝายรวมทงมการนาทนทางสงคมทมอยหลากหลายมาใชอยางเหมาะสมเพอสรางสงคมไทยใหเปนสงคมทมคณภาพมการเรยนรตลอดชวตและมความสมานฉนทเอออาทร

2. มตทางเศรษฐกจหมายถงระบบเศรษฐกจทมเสถยรภาพอยางตอเนองในระยะยาวและ

เปนการขยายตวทางเศรษฐกจอยางมคณภาพการพฒนาทางเศรษฐกจจะตองเปนไปอยางสมดลและเออประโยชนตอคนสวนใหญเปนระบบเศรษฐกจทมความสามารถในการแขงขนและการ

25

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจนนจะตองมาจากกระบวนการผลตทใชเทคโนโลยสะอาดลดปรมาณของเสยไมทาลายสภาพแวดลอมและไมสรางมลพษทจะกลายมาเปนตนทนทางการผลตระยะตอไปรวมทงเปนขอจากดของการพฒนาเศรษฐกจอยางมประสทธภาพอยางย งยน

3. มตทางสงแวดลอมหมายถงการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในขอบเขตทคงไวซงความหลากหลายทางชวภาพและสามารถพลกฟนใหกลบคนสสภาพใกลเคยงกบสภาพเดมใหมากทสดเพอใหคนรนหลงไดมโอกาสและมปจจยในการดารงชพซงจะตองปรบเปลยนทศนคตในการใชทรพยากรธรรมชาตทมงจดการใหเกดสมดลระหวางการใชทรพยากรธรรมชาตไดอยางเกอกลรวมถงการชะลอการใชและการนาเทคโนโลยสะอาดมาใชใหมากทสด (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2547) หลกการของการพฒนาอยางยงยน

Becky J. Brownและคณะ (อางในวราพรศรสพรรณ, 2543: 296) ไดเสนอลกษณะของการ

พฒนาแบบยงยนไวดงน 1. มความตอเนองของเผาพนธมนษยบนโลกโดยมการใหกาเนดชวตใหมและผทเกดใหม

สามารถอยรอดเตบโตมลกหลานตอเนองไปในสภาพแวดลอมทปลอดภย 2. สามารถรกษาปรมาณสารอง (stock) ของทรพยากรทางชวภาพและสามารถใหผลผลต

ทางการเกษตรไดอยางตอเนองยาวนาน

3. มจานวนประชากรมนษยคงท

4. สามารถจากดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

5. เนนการพฒนาในระดบ small-scale และในรปแบบการพงตนเองได (self-reliance)

6. สามารถรกษาระบบนเวศและคณภาพของสงแวดลอมไดอยางตอเนอง

26

วนยวระวฒนานนท (2538: 95-100) ไดมแนวคดเกยวกบการพฒนาทย งยนซงหมายถงการพฒนาทจะสงผลตอมนษยและมวลมนษยไดอยางถาวรมนคงโดยมหลกการดงน

1. มนษยจะยงตองอาศยปจจยในการดารงชวตจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท

มอยในโลกนเทานน 2. การดารงชวตของมนษยดวยกนการดารงชวตของสงมชวตอนๆสงแวดลอมทาง

ธรรมชาตและสงแวดลอมทมนษยสรางขนจะตองเกอกลซงกนและกน

3. การพฒนาคณภาพสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตจะเปนพลงสาคญในการพฒนาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทเสอมโทรมจะตองไดรบการพฒนาอยางเรงดวน

4. การพฒนาคณภาพประชากรและกรใชทรพยากรจะเพมขนไดในปรมาณทจากดเทานน โดยนโยบายของการพฒนาทย งยนตองกอใหเกดผลทย งยนยาวนานไมกอใหเกดความ

เสอมโทรมแกคณภาพสงแวดลอมและตองกระทาอยางจรงจงซงมวธการคอการควบคมการเพมประชากรการฟนฟสภาพแวดลอมการปองกนกาจดสารพษการวางแผนการใชทดนและน าการประหยดการใชทรพยากรการพฒนาเทคโนโลยทเหมาะสมคานยมและวฒนธรรมทเหมาะสมการควบคมอาวธสงครามและการใหการศกษา

ปรชาเปลยนพงศสานต (2547: 83) ไดกลาววาการพฒนาแบบยงยนยาวนานคอการพฒนาทสนองความตองการและความใฝฝนของผคนรนปจจบนโดยไมทาลายโอกาสความสามารถและอนาคตของชนรนหลงของเราโดยมหลกการพนฐานทตองเนนมากทสด 2 ขอดวยกนคอ

1. จะตองมการสนองความตองการของมวลชนผยากไรซงถกละเลยหรอถกทอดทงมาตลอดในกระบวนการพฒนาทผานมา

2. จะตองมการวางขดจากดบางอยางเพอปกปองพทกษฐานทรพยากรธรรมชาตในระบบ

สงแวดลอมของเรา

27

สรปไดงายๆคอการพฒนา (การผลตและการบรโภคการดารงชวต) จะตองมบรรทดฐานและวถทางภายใตขอบเขตของความเปนไปไดทางนเวศเมอเปนเชนนเศรษฐกจและสงแวดลอมจะแยกออกจากกนไมไดเลยเศรษฐศาสตรและนเวศวทยาจะตองรวมเขากนเปน “ศาสตรแหงการพฒนาแบบยงยนยาวนาน”

ดงนนยทธศาสตรการพฒนาแบบยงยนยาวนานจะตองครอบคลม “หลกการพนฐาน” ดงตอไปน

1. ตองถอวาการสรางวตถเปนปจจยทสาคญปจจยหนงในการยกระดบชวตเปนอยของมวลชนผยากไรความยากจนทดารงอยมสวนสาคญในการกอใหเกดการใชทรพยากรธรรมชาตอยางไมถกตอง

2. การสนองความตองการพนฐานของมวลชนเปนภารกจทสาคญและสามารถทาไดโดย

ไมตองมการทาลายลางทรพยากรและสงแวดลอม

3. ตองมการอนรกษทรพยากรธรรมชาตซงหมายความวาจะตองมการปรบเปลยนวถการผลตและการบรโภคเพอลดแรงกดดนทมตอทรพยากรธรรมชาต

4. ว ถทางพฒนาแบบใหมจะตองใชพลงงานแบบนอยลงและอยางประหยดในขณะเดยวกนเทคโนโลยทเหมาะสมจะเปนปจจยสาคญในการสนองความตองการของประชาชนไดมากขนโดยใชพลงงานในขอบเขตจากด

5. จะตองรกษาความสมดลระหวางการพฒนาเศรษฐกจสงคมการขยายตวประชากรและการอนรกษสงแวดลอมอยางตอเนอง หลกการ 5 ขอนถอไดวาเปนหลกการพนฐานทจะเปนตองมและจะตองไดรบการปฏบตเพอบรรลเปาหมาย “การพฒนาแบบยงยนยาวนาน”

28

นโยบายการพฒนาทยงยน วนยวระวฒนานนท (2541: 51) ไดกลาววาการพฒนาทจะกอใหเกดผลทย งยนยาวนานคอ

การพฒนาทไมกอใหเกดความเสอมโทรมแกคณภาพสงแวดลอมและตองกระทาอยางจรงจงโดยดาเนนการในดานตางๆดงน

1. การควบคมการเพมประชากรการเพมประชากรทาใหเกดการใชทรพยากรอยางกวางขวางตองมการผลตอาหารเพมขนตองการทอยอาศยตองการน าดมน าใชเพมขนฯลฯความตองการทเพมขนเหลานไดกอใหเกดการรอยหรอขาดแคลนทรพยากรเกดสารพษในสงแวดลอมและทาใหธรรมชาตหรอสงแวดลอมขาดความสมดลในทสดการหยดย งการเตบโตหรอการหยดย งการเพมประชากรมนษยจะชวยลดความเสอมโทรมของสงแวดลอมและลดปรมาณการใชทรพยากรธรรมชาตลง

2. การฟนฟสภาพแวดลอมสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทอยในสภาพเสอม

โทรมเชนปาไมแหลงน าการพงทลายของหนาดนจะตองไดรบการปองกนมใหเกดสภาพเสอมโทรมขนตอไปและจะตองฟนฟพฒนาปลกปาขดลอกหาแหลงน าการใชทดนเพอกจการตางๆตองเหมาะสมกบสภาพพนทเปนตน

3. การปองกนกาจดสารพษสารพษทแพรกระจายในอากาศแหลงน าและทอยในวงจรอาหารจะตองกาจดออกไปโดยการปองกนควบคมการใชสารพษเหลาน นท งในการเกษตรอตสาหกรรมและในบานเรอนมแหลงรวบรวมจดการและขจดสารพษเหลานนมใหแพรกระจายออกไป

4. การวางแผนการใชทดนและนาทดนทมอยท วประเทศทงในชนบทและในเมองจะตองมการจดสรรการใชใหเหมาะสมกบสมรรถนะของดนไมวาจะเพอประโยชนทางเกษตรกรรมหรออตสาหกรรมการใชเปนชมชนทอยอาศยและการใชเพอการสาธารณปโภคจะตองเปนไปอยางสอดคลองเหมาะสมและใหประโยชนสงสดน าทใชทงเพอการเกษตรอตสาหกรรมและอปโภคจะตองมการวางแผนการใชใหเกดความเปนธรรมพอเหมาะแกฤดกาลและเหมาะกบวตถประสงคของการใชทงปองกนมใหมการแพรกระจายสารพษหรอปองกนน าเสยมใหแพรกระจายไปสแหลงนาธรรมชาต

29

5. การประหยดการใชทรพยากรการใชทรพยากรทกชนดไมวาจะเปนน าไฟฟาหรอพลงงานอนๆการกนและการใชเครองใชในชวตประจาวนทกชนดจะตองเปนไปอยางประหยดและใชประโยชนใหไดนานคมคามากทสด

6. การพฒนาเทคโนโลยท เหมาะสม เทคโนโลย ทจะนามาใชท งในภาคเกษตรอตสาหกรรมการสอสารคมนาคมและในครวเรอนจะตองเปนไปอยางมประสทธภาพและไมสงผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมทงจะตองมการพฒนาเทคโนโลยทมประสทธภาพในการแกไขและฟนฟสภาพแวดลอมไดดวย

7. คานยมและวฒนธรรมทเหมาะสมคานยมและวฒนธรรมทเกยวของกบการดารงชวต

และการใชปจจยในการดารงชวตจะตองเปนไปอยางพอเหมาะกบกาลงการผลตทเกดขนในระบบนเวศนการโฆษณาประชาสมพนธทกอใหเกดคานยมฟ มเฟอยควรถอวาเปนการมงทาลายการดารงอยของมนษยชาตโดยสวนรวม

8. การควบคมอาวธสงครามอาวธทใชทาสงครามและเพอประโยชนในการทาลายลางกนจะตองถกควบคมจากดการสรางการใชและการซอขายกนเพอปองกนการขมขรกรานการไดเปรยบในการใชทรพยากรและผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดขนจากการใชอาวธสงครามเหลานน

9. การใหการศกษาโดยเฉพาะการใหการศกษาเกยวกบสงแวดลอมทรพยากรธรรมชาต

ระบบนเวศสงคมวฒนธรรมเทคโนโลยหรอวชาการดานอนๆจะกอใหเกดความรความเขาใจในชวตและธรรมชาตอยางรอบดานและกอใหเกดทกษะทจาเปนแกการดารงชวตทแทจรง ความเชอมโยงของเหตปจจยของการพฒนาทยงยน

กรอบแนวทางการพฒนาทย งยน (2550: 1-3) การพฒนาทผานมาทาใหเกดความไมสมดล

ระหวางการพฒนาเศรษฐกจสงคมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงทาใหเกดปญหาตางๆตามมาดงน

1. ความตองการบรโภคสนคาและบรการทไมสมเหตสมผลฟมเฟอยเปนเหตใหเกดการ

นาทรพยากรธรรมชาตมาใชในการผลตและบรการทเกนพอดเกนความตองการของการดาเนนชวต

30

แบบพอเพยงมของเหลอทงเปนมลพษสสงแวดลอมมากและทาใหคณภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสอมโทรมขาดสมดลแมจะสงผลใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจกตาม

2. การทชมชนไมเขมแขงรบวฒนธรรมและแนวความคดผดๆมาจากตางประเทศเกยวกบ

ความฟ มเฟอยวตถนยมและบรโภคนยมทงยงขาดการอบรมละทงขนบธรรมเนยมประเพณดงเดมทาใหสงคมเปลยนเปนสงคมบรโภคกอบโกยสะสมเกดการลงทนทางธรกจทสญเปลาทาใหเกดผลเสยทางเศรษฐกจเกดความขดแยงทางสงคมและทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมถกทาลายอยางรนแรง

3. การเคลอนยายทนจากตางประเทศสงผลทงทางบวกและทางลบตอระบบเศรษฐกจและสงแวดลอมขนอยกบความสามารถในการแขงขนและเครอขายทางธรกจของประเทศการพฒนาเศรษฐกจทพงพงอยกบทนตางประเทศโดยขาดรากฐานทมนคงภายในทาใหเกดการลมสลายของระบบอยางไมเคยเกดขนมากอนทาใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสอมโทรมอยางรวดเรว

4. นโยบายการเรงรดพฒนาเศรษฐกจของรฐในอดตทาใหมการลงทนโครงสรางพนฐาน

และโครงการขนาดใหญจานวนมากโดยขาดการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมมการใชทรพยากรเปนฐานการผลตอยางฟ มเฟอยเกนอตราการฟนตวของระบบธรรมชาตสงผลกระทบตอสงแวดลอมและความยงยนของระบบนเวศ

5. การททรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสอมโทรมอยางรวดเรวและรนแรงนเองทาใหเกดเสยงเรยกรองของสงคมทงจากภายในและนอกประเทศผลกดนใหรฐบาลดาเนนมาตรการใดๆทมผลในการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงรวมถงการแกไขกฎหมายและทบทวนนโยบายของรฐทเกยวของซงจะเปนการเสรมสรางความเขมแขงของสงคมและเศรษฐกจของประเทศในระยะยาวและรกษาตนทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไวไดอยางย งยนสาหรบคนรนตอไป

6. ยทธศาสตรการแกไขปญหาความยากจนและยทธศาสตรเพมทนทางสงคมโดยเนนการมสวนรวมของประชาชนเมอเกดการบรหารจดการทดกเกดการแบงสรรทรพยากรทใชในการผลตทยตธรรมและเกดการกากบดแลดานอปสงคทสมเหตสมผลและไมฟ มเฟอยลดความขดแยงในสงคมเปดโอกาสใหสงคมเรยนรพฒนาความคดและจตใจจนทาใหเกดสงคมพงและพฒนาตวเองไดในทสด

31

7. ยทธศาสตรเพมความสามารถในการแขงขนนอกจากจะทาใหประเทศสามารถควบคมการเคลอนยายทนจากตางประเทศเพอลดความสญเสยทอาจเกดกบระบบเศรษฐกจและสงแวดลอมของประเทศยงจะเปนกลไกขบเคลอนใหเกดการขยายการผลตและการตลาดทเหมาะสมทจะทาใหเศรษฐกจเตบโตแบบยงยน การพฒนาอยางยงยนตามแนวคดเชงพทธศาสตร

แนวคดของพระธรรมปฎก (2539: 58-59) กลาววาหวใจของการพฒนาทย งยนนนประกอบดวยคาศพททนามาจบคกน 2 คคอการพฒนา (Development) กบสงแวดลอม(Environment) และเศรษฐกจ (Economy) กบนเวศวทย (Ecology) โดยเหนวาควรใหความเจรญทางเศรษฐกจอยภายใตเงอนไขของการอนรกษสภาพแวดลอมหมายความวาตองใหการพฒนาหรอความเตบโตทางเศรษฐกจนนอยในภาวะทสงแวดลอมรองรบไหวดวยหรอวาเจรญไปโดยไมรงแกธรรมชาต

ประยทธปยตโต (2539: 62-63) การพฒนาทย งยนนมลกษณะเปนการพฒนาทเปนบรณา

การ (integrated) คอทาใหเกดเปนองครวม (holistic) หมายความวาองคประกอบทงหลายทเกยวของจะตองมาประสานกนครบองคและมลกษณะอกอยางหนงคอมดลยภาพ (balanced)

สาหรบการพฒนาจะสาเรจไดนนพระธรรมปฎกเหนวาคนตองมจรยธรรมเนองจากปจจบน

มนษยมนสยทเปนสงคมบรโภคประสบกบปญหาสงคมและชวตจตใจจนกระทงเกดปญหาสงแวดลอมขนจงตองนาเอาจรยธรรมมาชวยแกปญหาอยางจรงจงโดยการพฒนาใหคนมจรยธรรมนนจะสาเรจไดดวยการศกษาอยางนอยจะตองรเทาทนปญหาเมอพฒนาคนขนไปแลวจงจะเกดจรยธรรมทแทจรงคอเปนจรยธรรมแหงความพอใจและความสข

แนวคดของพระราชวรมน (ประยรธมมจตโต: 2542) กลาวถงการพฒนาอยางย งยนวาใน

ภาษาพระไตรปฎกหรอภาษาบาลจะปรากฏในคา 2 คาคอ“ภาวนา”กบ“พฒนา”โดยใหความหมายของคาทงสองนวา

พฒนาหรอวฒนาหมายถงการเตบโตเชนตนไมงอกเปนการเตบโตทไมมการควบคมไมม

การกาหนดเปาหมายซงอาจจะยงยนหรอไมย งยนกได

32

ภาวนาหมายถงเจรญเปนความเจรญทย งยนมการควบคมและกาหนดเปาหมายซงคาวาภาวนานใชในการพฒนามนษยคอกายภาวนาจตภาวนาศลภาวนาและปญญาภาวนาโดยการพฒนาทย งยนเปนการพฒนาทสมพนธกบมนษยมมนษยเปนตวตงในการพฒนา

ซงหากมองไปวาการพฒนาอยางย งยนเปนการพฒนาทสมพนธกบโลกและสงแวดลอม

สวนใหญหมายถงการรกษามรดกของโลกสงแวดลอมของโลกใหคงอยชวลกชวหลานจะเปนแนวคดทสมพนธกบสงแวดลอมอยางเดยวนอกจากนแนวคดทางพระพทธศาสนายงถอวามนษยเปนองคประกอบทสาคญคอใหคนเปนศนยกลางของการพฒนาเพอใหการพฒนาเปนไปเพอการสรางสนตสขการอยรวมกนระหวางมนษยกบธรรมชาตโดยใชการศกษาเปนกลไกในการดาเนนการและมหลกธรรมทางพทธศาสนาเปนเครองมอเปนการใชวถชวตของคนเปนฐานความคดในการพฒนาคอจะมงไปทการพฒนาระบบการดาเนนชวตของคนชมชนและสงคมตลอดจนสภาพแวดลอมใหดารงอยดวยดตอเนองเรอยไป จดมงหมายปลายทางของการพฒนาทยงยน

กรอบแนวทางการพฒนาทย งยน (2550: 3-4) การทใหความสาคญตอการพฒนาคนให “คนเปนศนยกลางการพฒนา” และดลยภาพเปนเงอนไขของความยงยนดงนนจดหมายปลายทางของการพฒนาทย งยนคอ “การพฒนาททาใหเกดดลยภาพของเศรษฐกจสงคมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการอยดมสขของประชาชนตลอดไป”

เศรษฐกจ ททาใหเ กดดลยภาพของการพฒนาคอเศรษฐกจทมรากฐานมนคงมขด

ความสามารถในการแขงขนและสามารถพงตนเองไดโดยมเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนแนวคดหลก

สงคมใหรวมหมายถงวฒนธรรมและภมปญญาทองถนซงเปนระเบยบวถชวตของสงคมททาใหมนษยปรบตวและดารงชวตอยกบสงแวดลอมของทองถนไดโดยไมทาลายสงแวดลอมและใหรวมถงศาสนธรรมซงเปนระเบยบจตใจของคนในสงคมททาใหสงคมอยไดโดยสงบสข

ทรพยากรธรรมชาตหมายถงทรพยากรของประเทศทงทสามารถหมนเวยนกลบมาใชใหม

ไดเชนน าและฝงปลาในทะเลและทไมสามารถหมนเวยนกลบมาใชใหมไดเชนกาซธรรมชาตและถานหน

33

สงแวดลอมหมายถงทกสงทกอยางทอยรอบตวมนษยทงทมชวตและไมมชวตเกยวโยงสมพนธกนเปนระบบนเวศนทสามารถใหคณและใหโทษตอมนษยไดขนกบความสมดลหรอไมสมดลของระบบนเวศความสมดลและเชอมโยงระหวางเศรษฐกจสงคมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกบจดหมายการพฒนาททาใหประชาชนอยดมสขตลอดไป การดาเนนงานใหเกดการพฒนาอยางยงยน

กรอบแนวทางการพฒนาทย งยน (2550: 5) การพฒนาทย งยนเกยวของกบคนทกคนหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทกหนวยงานเปนภารกจทใหญหลวงซงจะทาใหสาเรจไดตองประกอบดวย

1. การพฒนาความรทงเชงทฤษฎและปฏบตทมการพฒนาอยางตอเนอง

2. กระตนใหเกดการตนตวของสงคมททวถงและตอเนอง

3. มความตองการทางการเมองทชดเจนและตอเนอง

การพฒนาทย งยนของประเทศจะเปนผลสาเรจไดตองเกดจากการพฒนาระดบชมชนท

ย งยนและทวถงทงระดบหมบานตาบลและจงหวดจงจะทาใหประเทศมการพฒนาทย งยนได

หลกเศรษฐกจพอเพยง

การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ การพฒนาทตงอยบนพนฐานของทางสายกลาง

และความไมประมาท โดยคานงถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว

ตลอดจนใชความรความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบการวางแผน การตดสนใจและการกระทา

ความพอเพยงจะตองประกอบดวยคณลกษณะพรอมๆกนดงน

1. ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไปโดยไมเบยดเบยน

ตนเองและผอน เชนการผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ

34

2.ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนน จะตองเปนไป

อยางมเหตผลโดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนคานงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการ

กระทานนๆอยางรอบคอบ

3.การมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลง

ดานตาง ๆ ทจะเกดขนโดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณ ตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนใน

อนาคตทงใกลและไกล

สานกงานคณะกรรมการพตนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2550: 3) ปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง เปนแนวทางการดาเนนชวตและวถปฏบตทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระ

ราชดารสชแนะแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา 30 ป และไดทรงเนนย าแนวทางพฒนาท

ตงอยบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท โดยคานงถงความพอประมาณ ความม

เหตผล การสรางภมคมกนในตวทด ตลอดจนใชความร และคณธรรมเปนพนฐานในการดารงชวต

การปองกนใหรอดพนจากวกฤต และใหสามารถดารงอยไดอยางมนคงและยงยนภายใตกระแส

โลกาภวตนและความเปลยนแปลงตางๆ

“เศรษฐกจพอเพยง” เปนปรชญาชถงแนวการดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทก

ระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศให

ดาเนนไปใน ทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอยคโลกาภวฒน ความ

พอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกน

ในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน

จะตองอาศย ความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนาวชาการตางๆมาใช

ในการวางแผนและการดาเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของ

คนในชาตโดยเฉพาะเจาหนาทรฐ นกทฤษฎและนกธรกจในทกระดบ ใหมสานกในคณธรรม ความ

ซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสมดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา

และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและ

กวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด

35

ดร. อาพน กตตอาพน (2550 :25) หลกความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความม

เหตผลรวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใดๆ

อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน

กลมพฒนากรอบแนวคดทางทฤษฎเศรษฐศาสตรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (2546)

เศรษฐกจพอเพยง หมายถงการพยายามพงตนเองชวยตวเองใหมากทสดเทาทจะทาได ให

พอมพอกน โดยเฉพาะอาหารและทอยอาศย สวนทไมสามารถผลตเองได กแลกเปลยนหรอซอจาก

ภายนอกบาง แตควรซอและใชของจากทผลตไดในทองถนหรอในประเทศมากทสด พยายามกอหน

ใหนอยทสดและควรมชวต ความเปนอยทเรยบงาย และพอใจในสงทไดรบมาโดยชอบธรรม ไม

ฟ งเฟอ ฟ มเฟอย เพอใหรายจายไมเกนรายรบ

เศรษฐกจพอเพยง คอการยดเสนทางสายกลาง (มชฌมาปฏปทา) ในการดารงชวต โดยใช

หลกการพงตนเอง 5 ประการ

1. พงตนเองทางจตใจ

2. พงตนเองทางสงคม

3. พงตนเองไดทางทรพยากรธรรมชาต

4. พงตนเองไดทางเทคโนโลย

5. พงตนเองไดในทางเศรษฐกจ

คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง (2548) เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาชถง

แนวการดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนจนถง

ระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศในดาเนนไปใน ทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนา

36

เศรษฐกจเพอใหกาวทนตอยคโลกาภวฒน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล

รวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการมผลกระทบใดๆ อนเกด

จากการเปลยแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศย ความรอบร ความรอบคอบ และความ

ระมดระวงอยางยงในการนาวชาการตางๆมาใชในการวางแผนและการดาเนนการทกขนตอน และ

ขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะเจาหนาทรฐ นกทฤษฎและนก

ธรกจในทกระดบ ใหมสานกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม

ดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอ

การรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ท งดานวตถ สงคม สงแวดลอม และ

วฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด

เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชแนะแนวทางการดารงอยและปฏบตตนในแนวทางทควร

จะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของสงคมไทย และสามารถนามาประยกตใชไดกบการ

ปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตามทางสายกลาง ซงเปนหวใจสาคญของปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงในการนาสงคมใหสามารถรอดพนวกฤตและดารงอยไดอยางมนคงและยงยน

หลกการพงพาตนเอง

สนทร กลวฒนวรพงศ (2544) “คนเราถาพอในความตองการ มนกมความโลภนอย เมอมความโลภนอยกเบยดเบยนคนอนนอย ถาประเทศใดมความคดอนน มความคดวาทาอะไรตองพอเพยง หมายความวา พอประมาณ ซอตรง ไมโลภมาก คนเรากอยเปนสข” เศรษฐกจพอเพยงหรอระบบเศรษฐกจทพ งตนเองไดตามแนวพระราชดา รของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวนนอาจมองได 2 ลกษณะใหญๆ คอ เศรษฐกจพอเพยงหมายถงความสามารถของชมชนเมอง รฐ ประเทศหรอภมภาคหนงๆ ในการผลตสนคาและบรการทกชนดเพอเลยงสงคมนนๆ ไดโดยไมตองพงพาปจจยตางๆ ทเราไมไดเปนเจาของ

37

เศรษฐกจพอเพยงในระดบบคคล คอ ความสามารถในการดารงชวตไดอยางไมเดอดรอนมความเปนอยอยางประมาณตนตามฐานะตามอตภาพ ทสาคญไมหลงใหลไปตามกระแสวตถนยม มอสรภาพ เสรภาพ ไมพนธนาการอยกบสงใด กลาวโดยสรป คอ หนกลบมายดเสนทางสายกลางในการดารงชวต โดยหลกการพงพาตนเองอาจจะแยกแยะโดยยดหลกสาคญอย 5 ประการ คอ 1. ดานจตใจ ทาตนใหเปนทพงตนเอง มจตสานกทด สรางสรรคใหตนเองและชาตโดยรวม มจตใจเอออาทร ประนประนอม เหนประโยชนสวนรวมเปนทตง

2. ดานสงคม แตละชมชนตองชวยเหลอเกอกลกน เชอมโยงกนเปนเครอขายชมชนทแขงแรงเปนอสระ

3. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหใชและจดการอยางฉลาด พรอมทงหาทางเพมมลคา โดยยดอยบนหลกการของความยงยน

4. ดานเทคโนโลย จากสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงรวดเรว เทคโนโลยทเขามาใหมมทงดและไมด จงตองแยกแยะบนพนฐานของภมปญญาของชาวบานและเลอกใชเฉพาะทสอดคลองกบความตองการตามสภาพแวดลอมและควรพฒนาเทคโนโลยจากภมปญญาของเราเอง

5. ดานเศรษฐกจ แตเดมนกพฒนามกมงทการเพมรายไดและไมมการลดรายจายในภาวะทเศรษฐกจวกฤตเชนเวลานจงตองปรบทศการพฒนาใหมคอมงลดรายจายกอนเปนสาคญ โดยยดหลกพออย พอกน พอใช

38

แนวคดและทฤษฎเกยวกบระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป ความหมายของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

GSP เปนชอยอของ Generalized System of Preferences หมายถง ระบบการใหสทธ พเศษ

ทางภาษศลกากรเปนการทวไปทประเทศทพฒนาแลวใหแกสนคาทมแหลงกาเนดใน ประเทศทกาลงพฒนา โดยลดหยอนหรอยกเวนอากรขาเขาแกสนคาทมอยในขายไดรบสทธ พเศษทางการคาทงนประเทศผใหสทธพเศษฯ จะเปนผใหแตเพยงฝายเดยวไมหวงผลตอบ แทนใดๆทงสน ความเปนมาของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เศรษฐกจโลกประสบกบภาวะเศรษฐกจตกตา ความเสยเปรยบใน การแขงขนของสนคาจากประเทศทกาลงพฒนาเปนอปสรรคตอการขยายตวทางเศรษฐกจของ สวนรวม แนวความคดเกยวกบระบบ GSP จงเกดขนในคราวประชมขององคการสหประชาชาต วาดวยการคาและการพฒนาสมยท 1 ทนครเจนวา เมอป 2507 มความมงหมายเพอทจะยก ระดบฐานะทางเศรษฐกจของประเทศกาลงพฒนา โดยการมรายไดจากการคาแทนทจะไดรบ ในรปของเงนชวยเหลอ เพราะ การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนา หรอ องคถด ( United Nations Conference on Trade and Development : UNCTAD ) ไดศกษาและพบวา ปญหาทสาคญของประเทศกาลง พฒนาในการ พฒนาเศรษฐกจคอ ความเสยเปรยบทางดานการแขงขนทางการคากบประเทศ คแขงทเปนประเทศ พฒนาแลว รายไดทเกดจากการสงออกของประเทศทกาลงพฒนาจะถก หมนเวยนนากลบไปโดยการซอสนคาอปโภคและบรโภคจากประเทศทพฒนาแลว วธการชวย เหลอทางการคาไดแก การทประเทศพฒนาแลวชวยเพมความสามารถในการแขงขนของสนคา โดยลดหยอนภาษขาเขาแกสนคาทนาเขาจากประเทศกาลงพฒนาจงเปนสงจาเปนดงนน ในการประชมUNCTAD สมยท 2 ณ กรงนวเดลฮ ประเทศอนเดย เมอตนป 2511 ทประชม จงมมตยอมรบระบบ GSP โดยในปจจบนมประเทศพฒนาแลวเขารวมโครงการ รวม 28 ประเทศ

39

ตารางท 2-1 ประเทศทเขารวมโครงการระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

ประเทศ วนทเรมให GSP

ออสเตรเลย 1 กรกฎาคม 2509

กลมสหภาพยโรป (15 ประเทศ) 1 กรกฎาคม 2514

ญปน 1 สงหาคม 2514

นวซแลนด 1 มกราคม 2515

แคนาดา 1 กรกฎาคม 2517

สหรฐอเมรกา 1 มกราคม 2519

สมาคมการคาเสรแหงยโรป (EFTA)

นอรเวย 1 ตลาคม 2514

สวตเซอรแลนด 1 มนาคม 2515

สงคมนยมยโรปตะวนออก

รสเซย 1 มกราคม 2508

ฮงการ 1 มกราคม 2515

บลกาเรย 1 เมษายน 2515

สาธารณรฐเชคและสโลวาเกย 28 กมภาพนธ 2515

โปแลนด 1 มกราคม 2519 ทมา: กรมการคาตางประเทศ, 2555

วตถประสงคของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

1. เพอเพมรายไดจากการสงออกใหกบประเทศทกาลงพฒนา

2. เพอสงเสรมอตสาหกรรมของประเทศทกาลงพฒนา

3. เพอเพมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจประเทศกาลงพฒนา

40

สาระสาคญของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป GSP

ในปจจบนประเทศให GSP รวม 28 ประเทศ แบงออกเปน 13 ระบบ สาระสาคญของ

ระบบGSPโดยทวไปม ดงน

1. ระยะเวลาของโครงการ กาหนดอายของโครงการอาจจะเปน 8 หรอ 10 ป เชน โครงการ

ของสหภาพยโรปและญปนมอาย 10 ป สหรฐอเมรกา 8.5 ป เปนตน

2. ขอบเขตของสนคา ทกโครงการจะกาหนดรายชอสนคาทไดรบสทธ GSP สนคา ทใหสทธ

พเศษฯจะเนนการใหสทธพเศษฯ แกสนคาอตสาหกรรม ทงนไดสงวนสทธ ไมใหGSPสนคาบาง

รายการ รายการสนคาทใหสทธ GSP ของระบบสาคญๆมดงน

2.1 สหภาพยโรป ใหสทธ GSP แกสนคาอตสาหกรรมเกอบทกรายการ สวนสนคาเกษตร

ใหสทธพเศษฯ บางรายการ สนคาทไมไดรบสทธ GSP สวนมากเปนสนคาผลตภณฑทางเกษตร

2.2 สหรฐอเมรกา ใหสทธพเศษฯ สนคาเกษตรและสนคาอตสาหกรรมประมาณ 4,400

รายการสนคาทไมอยในขายไดรบสทธ GSP ไดแก สงทอ,และผลตภณฑสงทอ รองเทา,เครองแกว,

เหลกและผลตภณฑเหลก,ผลตภณฑปโตรเลยม,สนคา เกษตร บางรายการเปนตน

2.3 ญปน ให GSP ทงสนคาเกษตรและสนคาอตสาหกรรม สาหรบสนคาท ไมไดสทธ

GSP สวนมากเปนสนคาผลตภณฑทางเกษตร

3. ภาษทไดรบการลดหยอน สนคาทไดรบสทธพเศษฯ จะถกเรยกเกบนาเขาตากวาอตรา ปกต

หรอไดรบการยกเวนภาษนาเขา

4. กฎวาดวยแหลงกาเนดสนคา (Rules of Origin) สนคาทมสทธจะไดรบ GSP จะตองผลตตาม

เงอนไขของแตละระบบทกาหนดไว โดยมหลกเกณฑสาคญ ๆ ดงน

41

4.1 หลกเกณฑวาดวยแหลงกาเนด (Origin criteria) โดยกาหนดเงอนไข ดงน

4.1.1 เปนสนคาทผลตขนโดยใชวตถดบทเกดขนภายในประเทศทงหมด หรอ

4.1.2 สนคาทผลตจากวตถดบนาเขา ซงสนคาเหลานจะมคณสมบตถกตอง กตอเมอได

ผานการแปรสภาพอยางเพยงพอภายในประเทศผรบสทธ GSP และจะตองใชวตถดบนาเขาใน

สดสวนทกาหนดไวเทานน

4.2 เงอนไขการสงมอบสนคา สนคาทมแหลงกาเนดในประเทศจะตองสงมอบโดยตรงจาก

ประเทศผรบสทธ GSP ไปยงประเทศผใหสทธ GSP เปนลกษณะสาคญของกฎวา ดวยแหลงกาเนด

สนคาของระบบ GSP เกอบทกระบบ

4.3 เอกสารสาหรบใชเปนมาตรฐาน สนคาทจะไดรบสทธ GSP จะตองมหนงสอรบรอง

แหลงกาเนดสนคาแบบ เอ หรอ Form A ซงออกใหโดยสวนราชการ(ยกเวนสหรฐ อเมรกา

,ออสเตรเลย และนวซแลนด) ไปแสดงตอศลกากรประเทศปลายทาง

3. การจากดการให GSP ประเทศทใหสทธ GSP ตางกาหนดมาตรการการจากดการให สทธ

GSP เพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศและการกระจายผลประโยชนทไดจากการ ไดรบการ

ลด หยอนภาษนาเขาใหกบประเทศทไดรบสทธพเศษฯ อน ๆ มาตรการจากดการใหสทธ พเศษฯ

โดยทวไปจะกาหนด เพดานหรอโควตา GSP ซงในปจจบนระบบ GSP ทใชมาตรการน ไดแก

สหรฐอเมรกา,ญปนและนวซแลนด

ประโยชนของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป GSP

ในภาวะทการคาตางประเทศตองประสบปญหาดานการแขงขนอยางรนแรงทงดานราคา

และ คณภาพและในฐานะทไทยกาลงอยในระหวางการพฒนาการผลตเพอการสงออกโดยเฉพาะ

สนคาอสาหกรรม GSP จงนบไดวาเปนมาตรการหนงในการสงเสรมการสงออกของไทยเพราะ

42

GSPจะเปนการลดตนทนการนาเขายอมจะจงใจใหผซอในตางประเทศทใหสทธ GSP เพมการ

นาเขาจากไทย ซงจะเปนผลดตอเศรษฐกจโดยสวนรวม ฉะนนประโยชนของ GSP อาจสรปไดดงน

1. สงเสรมการสงออก และเปดโอกาสใหสนคาใหม ๆ สามารถเขาสตลาดเหลานไดโดย

อาศย สทธพเศษเปนเครองมอในการเจาะตลาด

2. สงเสรมดานการผลต โดยเฉพาะสนคาอตสาหกรรม ซงจะนาไปสการเพมการลงทน การ

จางงานและอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศโดยสวนรวม

3. สงเสรมใหมการใชวตถดบภายในประเทศ ทงนเพอใหเปนไปตามเงอนไขของกฎวาดวย

แหลงกาเนดสนคา

ตารางท 2-2 กลมสนคาทไดรบสทธระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

ตอนท รายละเอยดสนคา

1 สตวมชวต 2 เนอสตวและสวนอนของสตวทบรโภคได 3 ปลา สตวน าจาพวกครสตาเซย โมลลสก และสตวน าทไมมกระดกสนหลงอน ๆ 4 ผลตภณฑนม ไขสตวปก นาผงธรรมชาต ผลตภณฑจากสตวทบรโภคได ซงไมได

ระบหรอรวมไวในทอน 5 ผลตภณฑจากสตว ทไมไดระบหรอรวมไวในทอน 6 ตนไมและพชอน ๆ ทมชวต หว ราก และสงทคลายกน ดอกไม และใบไมทใช

ประดบ 7 พชผกรวมทงราก และหวบางชนดทบรโภคได 8 ผลไมและลกนตทบรโภคได เปลอกผลไม ประเภทสม หรอเปลอกแตง 9 กาแฟ ชา ชามาเต และเครองเทศ 10 ธญพช 11 ผลตภณฑของอตสาหกรรมโมสเมลดธญพช มอลต สตารช อนลน และกลเทน

43

ตารางท 2-2 (ตอ)


12 เมลดพชและผลไม ทมน ามน เมลดธญพช เมลดพชและผลไมเบดเตลด พชทใชใน อตสาหกรรมหรอใชเปนยา ฟาง และหญาแหงทใชเปนอาหารสตว

13 ครง รวมทงกม เรซน นาเลยง (แซป) และสงสกดอน ๆ จากพช 14 วตถจากพชทใชถกสาน ผลตผลจากพชทไมไดระบหรอรวมไวในทอน 15 ไขมนและนามนทไดจากสตวหรอพช และผลตภณฑทแยกไดจากไขมนและนามน

ดงกลาว ไขมนทบรโภคได ซงจดทาแลว ไขทไดจากสตวหรอพช 16 ของปรงแตงจากเนอสตว ปลา หรอสตวน าจาพวกครสตาเซย โมลลสก หรอจาก สตว

น าทไมมกระดกสนหลงอน ๆ 17 นาตาลและขนมทาจากนาตาล (ชการคอนเฟกชนเนอร) 18 โกโกและของปรงแตงททาจากโกโก 19 ของปรงแตงจากธญพช แปง สตารช หรอนม ผลตภณฑอาหารจาพวกเพสทร 20 ของปรงแตงทาจากพชผก ผลไม ลกนต หรอจากสวนอนของพช 21 ของปรงแตงเบดเตลดทบรโภคได 22 เครองดม สรา นาสมสายช 23 กากและเศษทเหลอจากอตสาหกรรมผลตอาหาร อาหารทจดทาไวสาหรบเลยงสตว 24 ยาสบและผลตภณฑทใชแทนยาสบ 25 เกลอ กามะถน ดน และหน วตถจาพวกปลาสเตอร ปนขาว และซเมนต 26 สนแร ตะกรน และเถา 27 เชอเพลงทไดจากแร นามนแร และผลตภณฑทไดจากการกลนสงดงกลาว สารบท

มนส ไขทไดจากแร 28 เคมภณฑอนนทรย สารประกอบอนทรยหรอสารประกอบอนนทรยของโลหะมคา

ของโลหะจาพวกแรรเอรท ของธาตกมมนตรงสหรอของไอโซโทป 29 เคมภณฑอนทรย 30 ผลตภณฑทางเภสชกรรม 31 ปย 32 สงสกดทใชฟอกหนงหรอยอมส แทนนนและอนพนธของแทนนน สยอมสารส (พก

44


ตอนท รายละเอยดสนคา เมนต) และวตถแตงสอน ๆ สทาและวารนช พตต และมาสตกอน ๆ รวมทงหมก

33 เอสเซนเชยลออยลและเรซนนอยด เครองหอม เครองสาอาง หรอสงปรงแตงสาหรบ ประทนรางกายหรอประเทองโฉม (ทอยเลตเพรพาเรชน)

34 สบ สารอนทรยทเปนตวลดแรงตงผว สงปรงแตงทใชซกลาง สงปรงแตงทใชหลอลน ไขเทยม ไขปรงแตง สงปรงแตงทใชขดเงาหรอขดถ เทยนไขและของทคลายกน เพสตสาหรบทาแบบ "ไขทใชทางทนตกรรม" สงปรงแตงทางทนตกรรมซงม ปลาสเตอรเปนหลก

35 สารแอลบมนอยด โมดไฟดสตารช กาว เอนไซม 36 วตถระเบด ผลตภณฑจาพวกดอกไมเพลง ไมขดไฟ แอลลอยททาใหเกดประกายไฟ

สงปรงแตงทสนดาปไดบางชนด 37 ของทใชในการถายรปหรอถายภาพยนตร 38 เคมภณฑเบดเตลด 39 พลาสตกและของททาดวยพลาสตก 40 ยางและของทาดวยยาง 41 หนงดบ (นอกจากหนงเฟอร) และหนงฟอก 42 เครองหนง เครองอานและเครองเทยมลาก เครองใชสาหรบเดนทาง กระเปาถอ และ

ภาชนะทคลายกน ของททาดวยไสสตว (นอกจากไสตวไหม) 43 หนงเฟอร เฟอรเทยม และผลตภณฑของของดงกลาว 44 ไมและของทาดวยไม ถานไม 45 ไมกอกและของทาดวยไมกอก 46 ผลตภณฑทาดวยฟาง ทาดวยเอสพารโตหรอวตถถกสานอน ๆ เครองจกสาน หรอ

เครองสาน 47 เยอไมหรอเยอทไดจากวตถจาพวกเสนใยเซลลโลสอน ๆ เศษและของทใชไมได ท

เปนกระดาษหรอกระดาษแขง 48 กระดาษและกระดาษแขง ของทาดวยเยอกระดาษหรอทาดวยกระดาษหรอ กระดาษ

แขง

45

ตารางท 2-2 (ตอ) ตอนท รายละเอยดสนคา 49 หนงสอทพมพเปนเลม หนงสอพมพ รปภาพ และผลตภณฑอน ๆ ของ อตสาหกรรม

การพมพ ตนฉบบทเขยนหรอดดพมพและแปลน 50 ไหม 51 ขนแกะ ขนละเอยดหรอขนหยาบของสตว ดายขนมา และผาทอ 52 ฝาย 53 เสนใยสงทอทไดจากพชอน ๆ ดายกระดาษ และผาทอจากดายกระดาษ 54 ใยยาวประดษฐ 55 เสนใยสนประดษฐ 56 แวดดง สกหลาดและผาไมทอ ดายชนดพเศษ เชอกชนดทไวน ชนดคอรเดจ ชนดโรป

และเคเบล และของทาดวยสงดงกลาว 57 พรมและสงทอปพนอน ๆ 58 ผาทอชนดพเศษ ผาสงทอททาปยแบบทฟต ผาลกไม เทเพสตร ผาทใชตกแตง ผาปก 59 ผาสงทอ ทอาบซม เคลอบ หมหรออดเปนชน ของทาดวยสงทอชนดทเหมาะ สาหรบ

ใชในอตสาหกรรม 60 ผาถกแบบนตหรอแบบโครเชต 61 เครองแตงกายและของทใชประกอบกบเครองแตงกาย ถกแบบนตหรอแบบโครเชต 62 เครองแตงกายและของทใชประกอบกบเครองแตงกาย ทไมไดถกแบบนตหรอ โคร

เชต 63 ของทาดวยสงทอทจดทาแลวอน ๆ ของเปนชด เสอผาทใชแลวและของทใชแลวทา

ดวยสงทอ ผาขรว 64 รองเทา สนบแขงและของทคลายกน รวมทงสวนประกอบของของดงกลาว 65 เครองสวมศรษะ และสวนประกอบของเครองสวมศรษะ 66 รม รมปกกนแดด ไมเทา ไมเทาทเปนทนง แส (วป) แสขมาและสวนประกอบของ

ของดงกลาว 67 ขนแขงและขนออนของสตวปกทจดเตรยมแลว และของทาดวยขนดงกลาว ดอกไม

เทยม ของทาดวยผมคน 68 ของทาดวยหน ปลาสเตอร ซเมนต แอสเบสทอส ไมกาหรอวตถทคลายกน

46



69 ผลตภณฑเซรามก 70 แกวและเครองแกว 71 ไขมกธรรมชาตหรอไขมกเลยง รตนชาตหรอกงรตนชาต โลหะมคา โลหะทหมตด

ดวยโลหะมคา และของททาดวยของดงกลาว เครองเพชรพลอยและรปพรรณทเปน ของเทยม เหรยญกษาปณ

72 เหลกและเหลกกลา 73 ของทาดวยเหลกหรอเหลกกลา 74 ทองแดงและของทาดวยทองแดง 75 นกเกลและของทาดวยนกเกล 76 อะลมเนยมและของทาดวยอะลมเนยม 77 (เวนวางไวเพอประโยชนในภายหนา) 78 ตะกวและของทาดวยตะกว 79 สงกะสและของทาดวยสงกะส 80 ดบกและของทาดวยดบก 81 โลหะสามญชนดอน เซอรเมต และของทาดวยของดงกลาว 82 เครองมอ เครองใช ของใชชนดมคม ชอนและสอม ทาดวยโลหะสามญ สวนประกอบ

ของของดงกลาวทาดวยโลหะสามญ 83 ของเบดเตลดทาดวยโลหะสามญ 84 เครองจกรไฟฟา เครองอปกรณไฟฟา และสวนประกอบของเครองดงกลาว เครอง

บนทกเสยงและเครองถอดเสยง เครองบนทกและเครองถอดภาพและเสยงทางรวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของเครองดงกลาว

86 หวรถจกรของรถไฟหรอรถราง รถทเดนบนราง และสวนประกอบของของดงกลาว สงตดตงถาวรและอปกรณตดตงสาหรบรางรถไฟหรอรถรางและสวนประกอบของสงดงกลาว เครองอปกรณกล (รวมถงทเปนเครองกลไฟฟา) สาหรบใหสญญาณทางจราจรทกชนดโทรทศน

87 ยานบกนอกจากรถทเดนบนรางรถไฟหรอรางรถราง สวนประกอบและอปกรณ

47



88 อากาศยาน ยานอากาศ และสวนประกอบของยานดงกลาว 89 เรอและสงกอสรางลอยนา 90 อปกรณและเครองอปกรณทใชในการทศนศาสตร การถายรป การถายทาภาพยนตร

การวด การตรวจสอบ การวดความเทยง การแพทยหรอศลยกรรม รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว

91 นาฬกาชนดคลอกและชนดวอตซ และสวนประกอบของนาฬกาดงกลาว 92 เครองดนตร รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของเครองดนตร 93 อาวธและกระสน รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว 94 เฟอรนเจอร เครองเตยง ฟก ฐานรองฟก เบาะ และสงตกแตงยดไสทคลายกน เครอง

ประทปโคมไฟทไมไดระบหรอรวมไวในทอน เครองหมายทมแสงสวาง แผนปายชอทมแสงสวางและของทคลายกน รวมทงอาคารสาเรจรป

95 ของเลน ของเลนเกม และของใชทจาเปนในการเลนกฬา สวนประกอบและอปกรณ ประกอบของของดงกลาว

96 ผลตภณฑเบดเตลด 97 ศลปกรรม ของทนกสะสมรวบรวม และโบราณวตถ

ทมา: กรมการคาตางประเทศ, 2555

48

แนวคดระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) สหภาพยโรป

(กรมการคาตางประเทศ: 2554)

ขอมลทวไป

วนเรมโครงการ

สหภาพยโรปเรมใหสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ครงแรกในป 2514

แกประเทศกาลงพฒนา ประเทศพฒนานอยทสด และดนแดนในเขตปกครองตางๆ รวมทงสน 176

ประเทศ

สหภาพฯ กาหนดอายโครงการ GSP รอบละ 10 ป โดยปจจบนเปนโครงการท 4 (พ.ศ.

2549-2558 ) ซงคณะกรรมาธการยโรปไดกาหนดใหแบงโครงการเปน 3 ชวง ดงน

ชวงท 1 ตงแตวนท 1 มกราคม 2549- 31 ธนวาคม 2551

ชวงท 2 ตงแตวนท 1 มกราคม 2552- 31 ธนวาคม 2554 (มผลบงคบใชตาม Council

Regulation No 732/2008 **)

ชวงท 3 ตงแตวนท 1 มกราคม 2555- 31 ธนวาคม 2558

รปแบบการใหสทธ

การใหสทธแบงเปน 3 แบบ คอ

แบบท 1: สทธพเศษทวไป (General Arrangement) เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหแก

ประเทศกาลงพฒนากวา 176 ประเทศทวโลกโดยการยกเวนหรอการลดอตราภาษศลกากรลงจาก

อตราปกต (MFN Duty Rate) ซงครอบคลมสนคา 6,244 รายการ โดยพจารณาใหสทธ GSP ตาม

ความออนไหว (sensitivity) ของสนคา ซงแบงเปน 2 กลม คอ

49

1. กลมสนคาออนไหว (Sensitive product) รวม 3,200 รายการ มการลดภาษดงน

1.1 สนคาทจดเกบภาษตามมลคา (Ad valorem rate) ลดภาษลง 3.5 หนวยเปอรเซนต

จากอตราภาษปกต (MFN) ยกเวนสนคาในกลมสงทอและเครองนงหมในตอนท 50-63 ลดภาษลง

รอยละ 20 ของอตราภาษปกต

1.2 สนคาทจดเกบตามสภาพ (specific rate) เชน ตามขนาดนาหนก ลดภาษลงรอยละ

30 ของอตราภาษปกต

2. กลมสนคาไมออนไหว (Non-sensitive product) ไดรบการยกเวนภาษ

แบบท 2: สทธพเศษสาหรบประเทศพฒนานอยทสด (Special Arrangements for Least

Developed Countries: LDCs) เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหแกประเทศพฒนานอยทสดตาม

คาจากดความขององคการสหประชาชาตซงม 49 ประเทศ โดยประเทศเหลานจะไดรบยกเวนภาษ

นาเขาสาหรบสนคาทกชนดทมการผลตเปนไปตามกฎวาดวยแหลงกาเนดสนคาของสหภาพยโรป

ยกเวน Chapter 93 อาวธและกระสนรวมทงสวนประกอบและอปกรณของดงกลาวภายใตโครงการ

(Everything But Arms: EBA)

แบบท 3: สทธพเศษทางภาษฯ เพอสงเสรมการพฒนาทยงยนและหลกการธรรมาภบาลทด

(Special Intensive Arrangements: GSP+) เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหกบประเทศทมความ

จาเปนในการพฒนาเปนพเศษ (Vulnerable Countries) โดยยกเวนภาษนาเขาแกสนคาทม

แหลงกาเนดในประเทศทไดใหสตยาบนและมการปฏบตอยางมประสทธภาพตามอนสญญาท

กอใหเกดการพฒนาทย งยนทงในดานของการจดการสงแวดลอม สทธแรงงานและการจดการยา

เสพตด โดยประเทศทจะไดรบสทธพเศษประเภทนจะตองเปนประเทศทมความจาเปนในการ

พฒนาเปนพเศษเนองจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศยงพงพงกบการผลต และการสงออก

สนคาเพยงนอยรายการ ปจจบนมประเทศทไดรบสทธ GSP+ ทงหมด 15 ประเทศ

50

กฎแหลงกาเนดสนคา (Rules of Origin)

สนคาทจะขอใชสทธ GSP สงออกไปสหภาพยโรปจะตองผลตถกตองตามกฎแหลงกาเนด

สนคาภายใตระบบ GSP สหภาพยโรป ดงน

1. ผลตโดยใชวตถดบภายในประเทศทงหมด (Wholly-Obtained: WO) ซงสวนใหญเปน

สนคาเกษตรและเกษตรแปรรป

2. สนคาทผลตโดยมวตถดบนาเขาจะตองผานเกณฑการแปรสภาพอยางพอเพยงตามท

กาหนดไวสาหรบแตละพกดสนคา ไดแก

3. ผานกระบวนการผลตจนมการเปลยนพกด (Change in Tariff Classification) ในระดบ 4

หลก หรอ

4. มการใชวตถดบนาเขาในการผลตไมเกนอตราสงสดทกาหนด (Maximum permitted

content of non-originating materials)

การสะสมแหลงกาเนดสนคา (Cumulation)

สหภาพยโรปอนญาตใหประเทศผรบสทธฯ นาวตถดบทมแหลงกาเนดในประเทศอนมาใช

ในกระบวนการผลตไดเสมอนวตถดบนนมแหลงกาเนดในประเทศผรบสทธฯ เอง โดยประเทศไทย

สามารถสะสมแหลงกาเนดไดกบประเทศตางๆ ดงน

1. ประเทศในกลมอาเซยนทกประเทศ (ยกเวนสหภาพพมา)

2. ประเทศสมาชกสหภาพฯ สวตเซอรแลนด นอรเวย และตรก โดยตองมเอกสารรบรอง

แหลงกาเนดฟอรม EUR.1 กากบมาดวย

51

3. ประเทศทมความตกลง FTA กบสหภาพฯ และประเทศในกลม SAARC โดยตองยนคา

รองขอสะสมแหลงกาเนดฯ ตอคณะกรรมาธการยโรปเพอพจารณาอนญาตกอน

สนคาทมมาตรการปกปองพเศษ (Safeguard Measures)

หากการนาเขาสนคาภายใตสทธ GSP เปนเหตใหเกดความเสยหายอยางรายแรง (เชน การ

ลดลงของสวนแบงตลาด สนคาคงคลงมากขน การจางงานลดลง ราคาสนคาตาลง เปนตน) ตอ

อตสาหกรรมภายในของสหภาพยโรปทผลตสนคาชนดเดยวกนหรอมการแขงขนกนโดยตรง

สหภาพยโรปอาจระงบสทธ GSP และเกบภาษนาเขาในอตราปกตกรณทประเทศสมาชกรองขอ

หรอเมอคณะกรรมาธการยโรปเหนสมควร

การระงบสทธ GSP ชวคราว (Temporary withdrawal)

สหภาพยโรปอาจระงบสทธ GSP ทงหมดหรอบางสวนเปนการชวคราว (เปนเวลา 3 เดอน

หรออาจมากกวา 3 เดอน) หากประเทศผรบสทธฯ ปฏบตหรอดาเนนการตาง ๆ เชน ปฏบตตอ

แรงงานเยยงทาส ละเมดเสรภาพในการรวมเปนสมาคม เชนสหภาพแรงงาน สงออกสนคาโดยใช

แรงงานนกโทษ ละเลยหรอบกพรองในการควบคมการสงออกหรอสงผานยาเสพตด เปนตน

การตดสทธ (GSP Graduation)

เกณฑการพจารณาการตดสทธม 2 รปแบบ คอ

1. การตดสทธทงประเทศ: ประเทศผรบสทธฯ อาจถกตดสทธฯ ในกรณท

1.1 มรายไดอยในกลมประเทศทมรายไดสงตามการจดอนดบของธนาคารโลก

52

1.2 มมลคาการนาเขาภายใตสทธพเศษ GSP ของสหภาพยโรปในกลมสนคาสาคญ 5

กลม นอยกวารอยละ 75 เปนเวลา 3 ปตดตอกน

2. การตดสทธเปนกลมสนคา: เกดขนในกรณทสนคาใดกตามทสหภาพยโรปนาเขามมลคา

เฉลย 3 ป ตดตอกน เกนกวารอยละ 15 (หรอรอยละ 12.5 สาหรบสนคาในหมวดสงทอและ

เครองนงหม) ของมลคานาเขาสนคารวมในหมวดนน ๆ จากทกประเทศทไดรบสทธ ฯ

เอกสารหลกฐาน

1. หนงสอรบรองแหลงกาเนดสนคา Form A ทออกโดยกรมการคาตางประเทศ

กระทรวงพาณชย

2. กรณสงของสงไปยงสหภาพยโรปสาหรบใชสวนตวทมลคาไมเกน 500 ยโร หรอกรณ

นกทองเทยวทมสงของมลคาไมเกน 1,200 ยโร ไมจาเปนตองขอ Form A

แนวคดระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) สหภาพยโรป

(กรมการคาตางประเทศ :2555)

ขอมลทวไป

สหภาพยโรปเรมใหสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ครงแรกในป 2514

แก ประเทศกาลงพฒนา ประเทศพฒนานอยทสด และดนแดนในเขตปกครองตางๆ รวมทงสน 89

ประเทศ และคณะกรรมาธการยโรปไดออกระเบยบ Regulation (EU) No. 978/2012 เพอรองรบ

GSP โครงการปจจบนซงมผลบงคบใชตงแตวนท 20 พฤศจกายน 2555 จนถงวนท 31 ธนวาคม

2566

53

รปแบบการใหสทธ

การใหสทธแบงเปน 3 แบบ คอ

แบบท 1: สทธพเศษทวไป (General Arrangement) เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหแก

ประเทศกาลงพฒนากวา 40 ประเทศ โดยการยกเวนหรอการลดอตราภาษศลกากรลงจากอตราปกต

(MFN Duty Rate) ซงครอบคลมสนคากวา 6,200 รายการ โดยพจารณาใหสทธ GSP ตามความ

ออนไหว (sensitivity) ของสนคา ซงแบงเปน 2 กลม คอ

1. กลมสนคาออนไหว (Sensitive product) รวม 3,800 รายการ มการลดภาษดงน

1.1 สนคาทจดเกบภาษตามมลคา (Ad valorem rate) ลดภาษลง 3.5 หนวยเปอรเซนต

จากอตราภาษปกต (MFN) ยกเวนสนคาในกลมสงทอและเครองนงหมในตอนท 50-63 ลดภาษลง

รอยละ 20 ของอตราภาษปกต

1.2 สนคาทจดเกบตามสภาพ (specific rate) เชน ตามขนาดนาหนก ลดภาษลงรอยละ

30 ของอตราภาษปกต

2. กลมสนคาไมออนไหว (Non-sensitive product) รวม 2,400 รายการ ไดรบการยกเวน

ภาษ

แบบท 2: สทธพเศษสาหรบประเทศพฒนานอยทสด (Special Arrangements for Least

Developed Countries: LDCs) เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหแกประเทศพฒนานอยทสดตามคา

จากดความขององคการสหประชาชาตซงม 49 ประเทศ โดยประเทศเหลานจะไดรบยกเวนภาษ

นาเขาสาหรบสนคาทกชนดทมการผลตเปนไปตามกฎวาดวยแหลงกาเนดสนคาของสหภาพยโรป

ยกเวน Chapter 93 อาวธและกระสนรวมทงสวนประกอบและอปกรณของดงกลาวภายใตโครงการ

(Everything But Arms: EBA)

54

แบบท 3: สทธพเศษทางภาษฯ เพอสงเสรมการพฒนาทยงยนและหลกการธรรมาภบาลทด

(Special Intensive Arrangements: GSP+) เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหกบประเทศทมความ

จาเปนในการพฒนาเปนพเศษ (Vulnerable Countries) โดยยกเวนภาษนาเขาแกสนคาทม

แหลงกาเนดในประเทศทไดใหสตยาบนและมการปฏบตอยางมประสทธภาพตามอนสญญาท

กอใหเกดการพฒนาทย งยนทงในดานของการจดการสงแวดลอม สทธแรงงานและการจดการยา

เสพตด โดยประเทศทจะไดรบสทธพเศษประเภทนจะตองเปนประเทศทมความจาเปนในการ

พฒนาเปนพเศษเนองจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศยงพงพงกบการผลต และการสงออก

สนคาเพยงนอยรายการ ขณะนสหภาพยโรปอยระหวางการพจารณาโดยเปดโอกาสใหประเทศผรบ

สทธ GSP ทกประเทศสามารถยนคารองขอรบสทธพเศษดงกลาวได ยกเวน จน อนเดย โคลมเบย

อนเดย อนโดนเซย ไทย และเวยดนาม เนองจากประเทศเหลานไมถอวาเปนประเทศทมความ

ออนแอทางเศรษฐกจ (Vulnerable Countries) เชนเดยวกบประเทศผรบสทธฯ อนๆ

กฎแหลงกาเนดสนคา (Rules of Origin)

สนคาทจะขอใชสทธ GSP สงออกไปสหภาพยโรปจะตองผลตถกตองตามกฎแหลงกาเนด

สนคาภายใตระบบ GSP สหภาพยโรป ดงน

1. ผลตโดยใชวตถดบภายในประเทศทงหมด (Wholly-Obtained: WO) ซงสวนใหญเปน

สนคาเกษตรและเกษตรแปรรป

2. สนคาทผลตโดยมวตถดบนาเขาจะตองผานเกณฑการแปรสภาพอยางพอเพยงตามท

กาหนดไวสาหรบแตละพกดสนคา ไดแก

2.1 ผานกระบวนการผลตจนมการเปลยนพกด (Change in Tariff Classification) ใน

ระดบ 4 หลก หรอ

55

2.2 มการใชวตถดบนาเขาในการผลตไมเกนอตราสงสดทกาหนด (Maximum

permitted Content of non-originating materials)

การสะสมแหลงกาเนดสนคา (Cumulation)

สหภาพยโรปอนญาตใหประเทศผรบสทธฯ นาวตถดบทมแหลงกาเนดในประเทศอนมาใช

ในกระบวนการผลตไดเสมอนวตถดบนนมแหลงกาเนดในประเทศผรบสทธฯ เอง โดยประเทศไทย

สามารถสะสมแหลงกาเนดไดกบประเทศตางๆ ดงน

1. ประเทศในกลมอาเซยนทกประเทศ (ยกเวนสหภาพพมา)

2. ประเทศสมาชกสหภาพฯ สวตเซอรแลนด นอรเวย และตรก โดยตองมเอกสารรบรอง

กาเนดฟอรม EUR.1 กากบมาดวย

3. ประเทศทมความตกลง FTA กบสหภาพฯ และประเทศในกลม SAARC โดยตองยนคารอง

ขอสะสมแหลงกาเนดฯ ตอคณะกรรมาธการยโรปเพอพจารณาอนญาตกอน

สนคาทมมาตรการปกปองพเศษ (Safeguard Measures)

หากการนาเขาสนคาภายใตสทธ GSP เปนเหตใหเกดความเสยหายอยางรายแรง (เชน การ

ลดลงของสวนแบงตลาด สนคาคงคลงมากขน การจางงานลดลง ราคาสนคาตาลง เปนตน) ตอ

อตสาหกรรมภายในของสหภาพยโรปทผลตสนคาชนดเดยวกนหรอมการแขงขนกนโดยตรง

สหภาพยโรปอาจระงบสทธ GSP และเกบภาษนาเขาในอตราปกตกรณทประเทศสมาชกรองขอ

หรอเมอคณะกรรมาธการยโรปเหนสมควร

56

การระงบสทธ GSP ชวคราว (Temporary withdrawal)

สหภาพยโรปอาจระงบสทธ GSP ทงหมดหรอบางสวนเปนการชวคราว (เปนเวลา 3 เดอน

หรออาจมากกวา 3 เดอน) หากประเทศผรบสทธฯ ปฏบตหรอดาเนนการตาง ๆ เชน ปฏบตตอ

แรงงานเยยงทาส ละเมดเสรภาพในการรวมเปนสมาคม เชนสหภาพแรงงาน สงออกสนคาโดยใช

แรงงานนกโทษ ละเลยหรอบกพรองในการควบคมการสงออกหรอสงผานยาเสพตด เปนตน

การตดสทธ (GSP Graduation)

เกณฑการพจารณาการตดสทธม 2 รปแบบ คอ

1. การตดสทธทงประเทศ: ประเทศผรบสทธฯ อาจถกตดสทธฯ ในกรณท

1.1 เปนประเทศทถกจดอนดบโดยธนาคารโลกใหอยในกลมทมรายไดประชาชาตตอ

หวอยในกลมประเทศทมรายไดสง (High Income Countries) และกลมประเทศทมรายไดปานกลาง

คอนขางสง (Upper Middle Income Countries) เปนเวลา 3 ป ตดตอกน โดยประเทศทถกตดสทธฯ

ตามหลกเกณฑนจะมระยะเวลาในการปรบตว 1 ป หลงจากการประกาศผลการพจารณาตดสทธฯ

1.2 เปนประเทศทไดรบสทธพเศษทางภาษภายใตขอตกลงทางการคาอนๆ จาก

สหภาพยโรปทใหสทธฯ เทยบเทากบหรอมากกวาระบบ GSP ทงน ประเทศทถกตดสทธฯ

เนองจากมความตกลงทางการคาอนๆ กบสหภาพยโรปอยแลว จะมระยะเวลาในการปรบตว 2 ป

หลงจากทความตกลงทางการคาดงกลาวมผลบงคบใช

1.3 สหภาพยโรปจะพจารณาทบทวนรายชอประเทศผรบสทธฯ ภายในวนท 1

มกราคม ของทกป โดยคณะกรรมาธการยโรปจะแจงผลการพจารณาใหประเทศทเกยวของทราบ

57

2. การตดสทธเปนกลมสนคา: สนคาในแตละหมวดจะถกตดสทธฯ กรณทสหภาพยโรปม

มลคาการนาเขาสนคาในหมวดนนจากประเทศผรบสทธฯ เฉลย 3 ปตดตอกน เกนรอยละ 17.5 ของ

มลคาการนาเขาสนคาทงหมดในหมวดนนๆ จากทกประเทศผรบสทธฯ ทงน สนคาสงทอและ

เครองนงหมจะถกตดสทธฯ เมอมลคาการนาเขาเกนรอยละ 14.5

เอกสารหลกฐาน

1. หนงสอรบรองแหลงกาเนดสนคา Form A ทออกโดยกรมการคาตางประเทศ กระทรวง

พาณชย

2. กรณสนคาสงออกมลคาไมเกน 6,000 ยโร ผสงออกสามารถใช Invoice Declaration ได

3. กรณสงของสงไปยงสหภาพยโรปสาหรบใชสวนตวทมลคาไมเกน 500 ยโร หรอกรณ

นกทองเทยวทมสงของมลคาไมเกน 1,200 ยโร ไมจาเปนตองขอ Form A

ตารางท 2-3 ขอสรปขอแตกตางของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) สหภาพ

ยโรป ป2554 และป 2555

ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) สหภาพยโรป 2554

ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) สหภาพยโรป 2555

มผลบงคบใชสามชวงคอ - ชวงท 1 ตงแตวนท 1 มกราคม 2549- 31 ธนวาคม 2551 - ชวงท 2 ตงแตวนท 1 มกราคม 2552- 31 ธนวาคม 2554 (มผลบงคบใชตาม Council Regulation No 732/2008 **) - ชวงท 3 ตงแตวนท 1 มกราคม 2555- 31 ธนวาคม 2558

มผลบงคบใชตงแตวนท 20 พฤศจกายน 2555 จนถงวนท 31 ธนวาคม 2566

58


ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) สหภาพยโรป 2554

ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) สหภาพยโรป 2555

รปแบบการใหสทธแบบสทธพเศษทวไป ครอบคลมสนคา 6,244 รายการ

รปแบบการใหสทธแบบสทธพเศษทวไปครอบคลมสนคากวา 6,200 รายการ

กลมสนคาออนไหว ม 3,200 รายการ กลมสนคาออนไหว ม 3,800 รายการ กลมสนคาไมออนไหว (Non-sensitive product) ไดรบการยกเวนภาษ

กลมสนคาไมออนไหว (Non-sensitive product) รวม 2,400 รายการ ไดรบการยกเวนภาษ

แนวคดงานวจยทเกยวของ

กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย (1999: 1-3) ไดศกษา “ทาไม…สนคาไทยถกตด

สทธ GSP” โดยมวตถประสงคเพอใชเปนขอมลในการสรางความรความเขาใจใหแกผสงออก และ

ผทเกยวของ รวมทงผทสนใจทวไปในเรองระบบ GSP ของสหภาพยโรป และ เพอใชประกอบ

พจารณาในการดาเนนการแกไขปญหาในฐานะทกรมการคาตางประเทศเปนหนวยงานของรฐท

รบผดชอบโดยตรง

ผลการศกษาพบวา การพจารณาตามหลกเกณฑการตดสทธ GSP ของสหภาพยโรป ทาให

ไทยถกตด GSP รวม9กลมสนคา ซงแบงเปนสนคาเกษตร3กลม และสนคาอตสาหกรรม6กลม การ

ถกตดสทธดงกลาวสงผลกระทบตอการสงออกของไทย โดยเฉพาะสนคาเกษตร3กลม สบ

เนองมาจากสหภาพยโรปใชมาตรการกดกนทางการคากบไทย และระบบGSP นบเปนระบบทม

ความซบซอนมากทสด และสหภาพยโปรไดมการปรบเปลยน พรอมทงเพมความเขมงวดในการให

สทธ GSP มากขนเชนเดยวกบสหรฐอเมรกา โดยเฉพาะโครงการ GSP โครงการท3

นายธรรมวทย เทอดอดมธรรม และชนนทร มโภค (2540: 5) ไดศกษา “ผลกระทบจากการ

ทสหภาพยโรปตดสทธ GSP สนคาไทย 9 กลมสนคา” โดยมวตถประสงคเพอตองการศกษา

ผลกระทบของการตดสทธ GSP ของสหภาพยโรปตอการสงออก การผลต การลงทน และการจาง

59

งาน และเศรษฐกจโดยรวม และทาการศกษาถงแนวทางในการปรบตวเพอลดความเสยหายทจะ

เกดขนจากการตดสทธ GSP ของสหภาพยโรป

ผลการศกษาพบวา การตดสทธ GSP ใน9กลมสนคานมผลกระทบตอไทยอยบาง โดยทาให

การสงออกของไทยลดลงไมมากนกเมอเทยบกบการสงออกรวมของไทย และมผลกระทบตอ

รายไดประชาชาต การลงทนและการจางแรงงานอยบาง ดงนน จากการทสหภาพยโรปลดสทธ GSP

ของไทยลงรอยละ 50 ในครงน (1 มกราคม 1997) โดยรวมแลวจงทาใหไทยไดรบผลกระทบตอการ

สงออก การผลต การลงทน และการจางงานในระดบทไมสงนก

นายปรชา วงศอรณ (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑตม มหาวทยาลยธรรมศาสตร,2537 :

บทคดยอ) ไดศกษา “ยทธศาสตรทางเศรษฐกจในความสมพนธไทย-ประชาคมยโรป (ค.ศ.1987-

1992)” โดยมวตถประสงคเพอความเขาใจและประมวลผลของปจจยตางๆ และคาดการณภาวะการ

เปลยนแปลงตางๆ วาสงผลกระทบประเทศไทยและสมพนธภาพทมตอประชาคมยโรปอยางไรบาง

โดยเฉพาะนบตงแตประชาคมยโรปกาวไปสความเปนยโรปตลาดเดยวในป ค.ศ.1993 แลวภาวะการ

สงออกสนคาไทยไปยงประชาคมยโรปจะมการเปลยนแปลงในแงผลกระทบหรอโอกาสมากนอย

เพยงใด ประการสาคญคอ ไทยควรทจะกาหนดและดาเนนยทธศาสตรทางเศรษฐกจอยางไร จง

สามารถสรางเสรมความสมพนธระหวางประชาคมยโรป และประเทศไทยใหแนนเฟนยงขน เพอ

ทาใหประเทศไทยไดรบผลกระทบนอยทสด

ผลการศกษาพบวา การรวมเปนยโรปตลาดเดยว มความสาคญตอการสงออกสนคาไทยไป

ยงประชาคมยโรปนบตงแต ป ค.ศ.1993 ซงประเทศไทยจะตองผลตสนคาใหไดมาตรฐานตรงตามท

ประชาคมยโรปกาหนดไว จงสามารถสงออกไดมากขน แตขอเทจจรงการปรบตวของไทยเปนไป

อยางลาชาและขาดซงประสทธภาพ เพราะเปนผลมาจากสาเหตใหญ 2 ประการคอ หนวยงาน

ราชการขาดความเปนเอกภาพ และปญหาการเปลยนแปลงวกฤตการณทางการเมองของไทย ท

เกดขนในชวงป ค.ศ.1990-1992 ขณะเดยวกนประเทศไทยกมขอพพาททางการคากบประชาคม

ยโรปหลายๆกรณ โดยทกรณพพาทเหลาน ประชาคมยโรปลวนเปนผกลาวหาทงสน และการเจรจา

เพอยตขอพพาทดงกลาว ขอสรปของหลายๆกรณเปนไปในทางเดยวกน คอ ประเทศไทยตอง

60

ยอมรบและปฏบตตามเงอนไขทประชาคมยโรปเปนฝายกาหนด ซงเปนผลมาจากประเทศไทยขาด

อานาจตอรองใดๆกบฝายประชาคมยโรป

นางสาวปรยา ประทปจนดา (2533: บทคดยอ) ไดศกษา “การคาของประเทศไทยกบ

ประชาคมเศรษฐกจยโรป พจารณาผลการลดการกดกนทางการคาภายใตระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป” โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหนโยบายการใหความชวยเหลอทางการคา

และผลของหารใหความชวยเหลอ ตลอดจนอปสรรคและขอจากดตางๆ ในการใชสทธพเศษทาง

ภาษศลกากรของกลมประชาคมเศรษฐกจยโรปทมตอการสงออกสนคาไทย

ผลการศกษาพบวา การลดหยอน และการยกเวนภาษศลกากรแกสนคาไทย มผลทาใหราคา

เปรยบเทยบระหวางสนคาออกไทยเมอเปรยบเทยบกบคแขงลดลง ผบรโภคECCจะมอปสงคตอ

สนคาไทยเพมขน ขณะเดยวกนผสงออกไทยสามารถขยายสนคาไดราคาสทธสงขน ผสงออกจะม

อปทานการสงออกเพมขน การไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรโดยการลดหยอนยกเวนภาษ

ศลกากรจาก ECC ทาใหเกดการขยายตวการคาใน 2 ลกษณะ คอ Trade Expansion Effect เปนการ

ขยายตวของสนคาออกไทยในตลาด ECC เพอทดแทนการผลตใน ECC และ Trade Substitution

Effect เปนการขยายตวของสนคาสงออกเพอทดแทนการนาเขาสนคา จากประเทศคแขง ซงไมได

รบสทธพเศษทางภาษศลกากร อยางไรกตามในการศกษาพบวา แมจะใหสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรแกสนคาสงออกของไทยทงประเภทเกษตรกรรม และอตสาหกรรมสงทอ แตการใหสทธ

พเศษทางภาษศลกากร ดงกลาวยงมขอจากดอกหลายประการ ซงเปนอปสรรคตอการสงออกไทย

ดงนนจงควรไดรบการพจารณาหาแนวทางแกไขปญหา ลดขอจากดตางๆเพอใหการใชนโยบายการ

ใหความชวยเหลอดงกลาวบรรลวตถประสงคอยางแทจรง

นายสรพล เหลยมสงเนน” (2534: บทคดยอ) ไดศกษา “ความสมพนธทางการคาระหวาง

ไทยกบประชาคมยโรป: การศกษายโยปตลาดเดยวหลงป 1992” โดยมวตถประสงคเพอศกษาการ

วเคราะหผลกระทบทเปนไปไดตอการสงออกสนคาไทย เพราะประชาคมยโรปเปนตลาดทสงออก

ทสาคญของไทย

61

ผลการศกษาพบวา การรวมตวเปนตลาดเดยวจะสงผลกระทบตอการคาของไทยดวยเหต

ทวาหลงจากการรวมตวเปนยโรปตลาดเดยวจะทาใหมาตารฐานสนคาของประเทศไทยสมาชกของ

ประชาคมยโรปเปนระบบเดยวกนหมด โดยเฉพาะเรองของคณสมบตทางเคมในสนคาของเลน และ

เรองของวตถเจอปนอาหารในสนคาอาหารประปอง ดงนนประเทศไทยควรสรางความรวมมอ

ระหวางภาครฐและภาคเอกชนใหมากขน ในการทจะเจาะตลาดเดยวของประชาคมยโรป โดยให

เอกชนเปนผนาและมภาครฐเปนผสนบสนนกจกรรมตางๆของภาคเอกชน

สาย สมชาย เอกสวรรณ (2534 :บทคดยอ) ไดศกษา “วเคราะหผลกระทบของระบบสทธ

พเศษทางภาษศลกากรทมตอการสงออกของกลมอาเซยน” โดยมวตถประสงคทจะวดผลประโยชน

ทกลมอาเซยนไดรบจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรวามมากนอยเพยงไร เพอใชในการ

ประเมนผลกระพบทอาจเกดขนในการดาเนนนโยบายทางการคาของรฐภายใตแรงกดดนจาก

ประเทศคคาทสาคญทใหสทธพเศษแกกลมประเทศอาเซยนทตองการใหประเทศสมาชกทาการเปด

ตลอดการนาเขาแกสนคาจากประเทศเหลานน

ผลการศกษาพบวา การวเคราะหชใหเหนผลประโยชนทกลมอาเซยนไดรบมคาอยใน

ระดบสงทง 3 ตลาดการนาเขาทสาคญ อนประกอบดวย กลมประชาคมยโรปประเทศญปน และ

ประเทศสหรฐอเมรกา ดงนนรฐบาลของแตละประเทศสมาชกในกลมอาเซยน ควรทจะดาเนน

นโยบายการใชประโยชนจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรใหเกดประโยชนสงสด

นางสาวอญชญรตย ถกดพลเกฒม (2532: บทคดยอ) ไดศกษา “ระบบการใหสทธพเศษทาง

ภาษศลกากรเปนการทวไปของประชาคมเศรษฐกจยโรป สหรฐอเมรกา และญปน และผลทมตอ

การสงออกของไทย” โดยมวตถประสงคเพอศกษาถงความหมาย ความเปนมาวตถประสงค และ

ประโยชนของระบบสทธพเศษฯ รวมทงศกษาถงระบบการใหสทธพเศษฯ ทไทยใชสทธพเศษ ม

มลคาสงสด 3 ระบบแรก คอประชาคมเศรษฐกจยโรปสหรฐอเมรกา และญปน ตลอดจนศกษาและ

วเคราะหถงปญหาและผลกระทบทไทยจะไดรบถามการเพกถอนสทธพเศษของทง 3 ระบบน และ

ไดเสนอแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขน

62

ผลการศกษาพบวา ถาทง 3 ระบบทาการยกเลกหรอเพกถอนการใหสทธพเศษฯ ทใหแก

ไทยในป 1987 จะมผลกระทบตอการสงออกของไทยไมรนแรงนก หรอทง 3 ระบบ จะยงนาสนคา

จากไทยตอไปในมลคาทลดลงไมมากนก กลาวคอ มลคาของการสงออกของไทยภายใตสทธพเศษฯ

ไปประชาคมฯ สหรฐอเมรกา และญปน ในป 1987 จะลดลง 48.36 19.75 และ 7.15 ลานเหรยญ

สหรฐ หรอลดลงรอยละ 5.63 4.59 3.49 ตามลาดบ ทงนเนองจากสนคาตวอยางมปจจยทนามาใชใน

การคานวนคาคอนขางตาเปนสวนใหญ กลาวคอ 1) อยในชวงอากรขาเขาภายใต MFN คอนขางตา

โดยจะอยในชวงไมเกนรอยละ 10.00 เปนสวนใหญ 2) มสวนตางระหวางอากรขาเขาภายใต MFN

และ GPS ไมแตกตางกนมากนก โดยมสวนตางไมเกนรอยละ 10.00 เปนสวนใหญ 3) มคาความ

ยดหยนของอปสงคตอราคาคอนขางตา โดยมคาความยดหยนไมเกน 10.00 เปนสวนใหญ

บทท 3

สหภาพยโรป ( European Union - EU )

ความเปนมา

ถกกอตงหลงจากเกดสงครามโลกครงท 2 ( Basic information on the European Union.,2555) เพอสงเสรมใหเกดความรวมมอกนทางเศรษฐกจ ดวยความคดทวา การพงพากนระหวางประเทศ และเพอหลกเลยงความขดแยงทจะเกดขน ในชวงระยะแรกเกดขนเมอป พ.ศ.2493 ประเทศฝรงเศสมโครงการจะกอตงประชาคมถานหนและเหลกกลายโรป (The European Coal and Steet Community : ECSC) ขน เพอชวยยกฐานะทางเศรษฐกจของประเทศในยโรปแลว และยงเปนการสรางพนฐานในการทจะกาวไปสการเปนสหพนธรฐในอนาคต โดยขอความรวมมอจากประเทศตางๆ ในทวปยโรป โดยการแถลงการณตอบรรดาผแทนของหนงสอพมพทวโลก และเมอฝรงเศสแถลงการณออกไปแลว ประเทศเยอรมน เบลเยยม อตาล ลกเซมเบอรก และเนเธอรแลนด ไดตกลงรวมมอสมครเขาเปนสมาชก และไดจดตงเปนองคการ ECSC อยางเปนทางการเมอวนท 18 เมษายน พ.ศ.2494

ในเวลาตอมาผนาประเทศทง 6 ไดรวมกนจดตงองคการปองกนยโรป (European Defence Council : EDC) ( European Union, 2555) ขนอกองคการหนง เปนความรวมมอกนทางการเมอง เพอเปนการสนบสนนองคการนาโตดวย แต EDC กไมสามารถดาเนนงานไปได เพราะรฐสภาของฝรงเศสไมยอมให ดงนน EPC จงตองยกเลกไป

ตอมาประเทศทง 6 กเปลยนแนวทางจากการรวมตวทางการเมองมาเปนการรวมตวทางเศรษฐกจแทน และไดรวมมอกนกอตงกลมประชาคมเศรษฐกจยโรป หรอตลาดรวมยโรป (The European Economic Community : EEC ) และประชาคมพลงงานปรมาณยโรป หรอยเรตอม (European Atomic Energy Community : EAEC หรอ Euratom) ขนใน พ.ศ.2500 การกอตงองคการทง 2 น แสดงใหเหนถงความสาเรจในการรวมกลมทางเศรษฐกจทสาคญของยโรปตะวนตก คอ ECSC, EEC และ EAEC โดยเฉพาะองคการ EEC และ EACE น มลกษณะคลายคลงกบ ECSC มาก แตมอานาจนอยกวา และเพอเปนการเสรมสรางความมงคงใหแกทวปยโรป จงมการรวมองคการ

64

บรหารของ ECSC, EEC และ EAEC เขาดวยกน ใชชอวา ประชาคมยโรป (European Community) : EC) ในพ.ศ. 2510 เพอผลประโยชนทางดานเศรษฐกจ ตอมาวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ.2536 EC เปลยนชอเปน สหภาพยโรป (European Union : EU) เพราะนอกจากจะรวมมอกนทางดานเศรษฐกจแลว ยงเปนองคการความรวมมอทางดานการเมองระหวางประเทศสมาชกดวย

ในปจจบน สหภาพยโรปมรฐสมาชกทงสน 27 ประเทศ ประกอบไปดวยรฐสมาชก 27 ประเทศ คอ ออสเตรย เบลเยยม บลแกเรย, ไซปรส, สาธารณรฐเชก เดนมารก เอสโตเนย ฟนแลนด ฝรงเศส เยอรมน กรซ ฮงการ ไอรแลนด อตาล ลตเวย ลทวเนย ลกเซมเบรก มอลตา เนเธอรแลนด โปแลนด โปรตเกส โรมาเนย สโลวาเกย สโลวเนย สเปน สวเดน และสหราชอาณาจกร มสานกงานใหญตงอยท กรงบรสเซลส ประเทศเบลเยยม

การขยายตวของสหภาพยโรป (วมลวรรณ ภทโรดม. สหภาพยโรป, 2555) หลายประเทศในแถบยโรปกลางและยโรปตะวนออกตางกมความเหนวาวาการเขารวมเปนสมาชกของ สหภาพยโรป จะเปนหนทางสการสรางความมนคง และยงเปนการพฒนาประเทศ ของตนใหทนสมย เปนผลใหการปรบเปลยนไปสระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย และระบบเศรษฐกจตลาดเสรอยางมเสถยรภาพ สหภาพยโรปใหความสาคญกบประโยชนในทางการเมองมากกวาประโยชนใน ทางเศรษฐกจ คอ การขยายตลาดเดยวแหงยโรป ดงนนเมอสงครามเยนสนสดลงสหภาพยโรปจงพบวาตนเองจาเปนตองมบทบาท สาคญในการเผยแพรโครงสรางทางสงคมบนความมนคง ความเจรญรงเรอง ความเสมอภาคทางสงคม และความเปนประชาธปไตย ใหขยายไปทวทวปยโรป ประเทศในยโรปกลางและยโรปตะวนออกนนไดดาเนนการใน 4 แนวทางทมความเชอมโยงกนในการบรรลเปาหมายเพอใหไดเขาเปนสมาชกของสหภาพยโรปดงนคอ

1. ดาเนนการตามขอบงคบทปรากฏอยในขอตกลงยโรปซงเปนขอตกลง แบบทวภาค และ

ใชโอกาสในการสรางความรวมมอและการจดตงระบบคเจรจา 2. ดาเนนการตามโครงการของแตละประเทศในการปรบโครงสรางตามทระบไวใน “สมด

ปกขาว” (White paper) ของสหภาพยโรป เพอเตรยมกลมประเทศยโรปตะวนออกใหพรอมสาหรบการเขาสตลาดเดยวแหง ยโรป

65

3. เขารวมในการดาเนนความสมพนธกบสถาบนตาง ๆ ของสหภาพยโรป เชน ในกจกรรมและนโยบายตาง ๆ ของสถาบนทเปนเสาหลกท งสามของสหภาพ นอกจากนประเทศยโรปตะวนออกยงสามารถเขารวมการเจรจาแบบพหภาคตางๆ ของสหภาพยโรปไดเปนครงคราว

4. การดาเนนการสมครเปนสมาชกซงเรมขนดวยการยนใบสมคร และ ปฏบตตนตามเงอนไขตาง ๆ ของการเขาเปนสมาชกของสหภาพยโรป

สถานะและความสาคญของสหภาพยโรป

เปนการรวมกลมระดบภมภาคทใหญทสดและกาวหนาทสดในโลก บทบาทสาคญตอทศทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมระดบโลก ดานเศรษฐกจ สหภาพยโรปม GDP สง ทสดในโลก เปนตลาดสนคาและบรการ ตลาดการเงน และผลงทนในตางประเทศทสาคญ รวมทงมบรษทขามชาตระดบโลกเปนจานวนมากทสด บรณาการ ของสหภาพยโรปมความเขมแขงยงขนภายหลงสนธสญญาลสบอนมผลใชบงคบ เมอวนท 1 ธนวาคม ค.ศ. 2009 ซงทาใหสหภาพยโรปมสถานะทางกฎหมายอยางสมบรณ

ขอมลทวไปเกยวกบสหภาพยโรป

กลมสหภาพยโรปประกอบดวย ทตง 27 ประเทศในทวปยโรป ไดแก ออสเตรย เบลเยยม เดนมารก ฟนแลนด ฝรงเศส เยอรมน กรซ ไอรแลนด อตาล ลกเซมเบรก เนเธอรแลนด โปรตเกส สเปน สวเดน สหราชอาณาจกร ไซปรส เชก เอสโตเนย ฮงการ ลตเวย ลทวเนย มอลตา โปแลนด สโลวเนย สโลวะเกย โรมาเนยและบลแกเรย มพนททงหมด 4.325 ลาน ตารางกโลเมตร ถอเปน 8.4 เทาของประเทศไทย มประชากรประมาณ 502.47 ลานคน โดยทตงสานกงานใหญอยท กรงบรสเซลส (Brussels) ประเทศเบลเยยม

66

นโยบาย วตถประสงค

สทธมนษยชน ประชาธปไตย และนตธรรมเปน คณคาหลก ของสหภาพยโรป สหภาพยโรปตองการสรางความเชอมนวา สทธมนษยชนทกดาน ทงของพลเมอง การเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม จะไดรบการเคารพในทกท ดงทระบไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน และตามทไดมการยนยนอกครงในการประชมโลกวาดวยสทธมนษยชนในป พ.ศ. 2536 นอกจากนสหภาพยโรปยงสงเสรมสทธสตร เดก ชนกลมนอยและผพลดถน สหภาพยโรปใชหลกสทธมนษยชนและประชาธปไตย เปนแนวทางหลกในการดาเนน นโยบายความสมพนธกบตางประเทศ โครงการและกจกรรมตางๆ ทกาลงดาเนนการอย

ในสวนของวตถประสงคของสหภาพยโรป หรอ EU คอ การสรางความรวมมอระหวางประเทศสมาชก ทงทางดานเศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ ความรวมมอทางเศรษฐกจจะเนนนโยบายการคาเสรภายในกลม เชน ยกเลกภาษศลกากร หรอเกบภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกในอตราตา ยกเลกขอจากด หรอขอกดกนทางการคาระหวางกนใหแรงงานภายในกลม EU เคลอนยายไดอยางเสร ตลอดจนสรางอานาจตอรองทางการคากบประเทศนอกกลม

ความสมพนธกบตางประเทศ

ความรวมมอทางนโยบายทางการตางประเทศ เกดขนเมอป 1957 ( Foreign relation, 2555 ) เหลาสมาชกมการเจรจากนถงเรองการคาระหวางประเทศภายใตนโยบายการพาณชยสามญ โดยมสถานประกอบการของยโรปใหความรวมมอ โดยมจดประสงคเพอสรางนโยบายทางการตางประเทศรวมกนโดยใชชอวา European Political Cooperation (EPC) แตยงไมไดรบการรบรองอยางเปนทางการ จนกระทงป 1987 กรอบความรวมมอทางการเมองและเศรษฐกจของสหภาพยโรปไดถกประกาศออกมาอยางเปนทางการและไดถกเปลยนชอเปน Common Foreign and Security Policy (CFSP) โดยมจดมงหมายในการสงเสรมในเรองตางๆใหแกประเทศสมาชกและตางประเทศ ทงในเรองการเมองสงคม และเศรษฐกจ รวมทงการผลกในเรองของสทธมนษยชน และประชาธปไตย

67

สหภาพยโรป กบประเทศในแถบเอเชย

ประเทศในแถบเอเชยถอวามบทบาททสาคบตอสหภาพยโรป เนองดวยการเจรญเตบโตทงทางดานเศรษฐกจ และสงคม วฒนธรรมของประเทศในแถบน ทาใหเขาไปมบทบาทในสหภาพยโรปมากขน เนองจากเอเชยถอเปนแหลงการคาทสาคญ และเปนแหลงผลตสนคาทสาคญและมความจาเปนสงออกไปยงสหภาพยโรปเปนอนดบตนๆ เปนทวปทประกอบไปดวยเขตอตสาหกรรมทมรายไดสง และมศกยภาพในการผลต สหภาพยโรปจงมความจาเปนทจะตองตดตอทาการคากบเอเชย รวมถงความรวมมอทางดานความมนคง ทางการเมอง และเศรษฐกจอกดวย

ประเทศไทยและสหภาพยโรป

โดยภาพรวมแลวความตกลงระหวางอาเซยนและประชาคมยโรป พ.ศ. 2523 เปนกรอบกฎหมายสาหรบความสมพนธกบประเทศไทย นนไดมการเจรจาอยางไมเปนทางการอยางตอเนองผานการประชมเจาหนาทอาวโสประชาคมยโรป-ไทย การประชมเจาหนาทอาวโสครงแรกจดขนในวนท 6 มนาคม 2535 และการประชมครงลาสด (ครงท 10) จดขนเมอวนท 21 พฤษภาคม 2553 ณ กรงบรสเซลส เนองจากความความตกลงระหวางอาเซยนและประชาคมยโรป พ.ศ. 2523 นนลาสมยและไมสอดคลองกบพนฐานความสมพนธ ยทธศาสตรสาหรบเอเชยตะวนออกเฉยงใตปพ.ศ. 2546 ของคณะกรรมาธการยโรป (2003 Commission Strategy for Southeast Asia) จงเสนอความความตกลงแบบทวภาคแกประเทศในภมภาคทสนใจ ความตกลงทวภาคเชนนจะสงเสรมความสมพนธซงอยบนพนฐานของนโยบายสมยใหมดวยกรอบเชงสถาบนทเหมาะสมและเออใหเกดการเจรจาเชงนโยบายในประเดนทกวางมากขน

ในเดอนพฤศจกายน 2547 คณะมนตรยโรปจงไดอนมตระเบยบการเจรจาความตกลงวา

ดวยความเปนหนสวนและความรวมมอ (Partnership and Co-operation Agreement) แบบทวภาคกบบางประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทยงไมมความตกลงทวภาคกบประชาคมยโรป ซงประเทศไทยเปนหนงในประเทศดงกลาว และไดมการประกาศเจตนารมณเพอเรมตนการเจรจากบประเทศไทย ระหวางนายโปรด ประธานคณะกรรมาธการยโรปและอดตนายกรฐมนตร ทกษณ ชนวตร ในการประชมระดบผนาอาเซม (ASEM Summit) เมอเดอนตลาคม 2547 ณ กรงฮานอย การรเรมเชนนย าใหเหนถงความตงใจของสหภาพยโรปในการเสรมสรางความสมพนธในระดบทวภาค

68

และพนธกรณในการกระชบความสมพนธกบประเทศไทย ทงนทงสองฝายยงอยในระหวางการดาเนนการเจรจา

การคาระหวางสหภาพยโรปและประเทศไทยมมลคามหาศาลถงประมาณ 2.7 หมนลานยโร (1.15 แสนลานบาท) (ความสมพนธทางการเมองและเศรษฐกจ, 2555 ) ในป 2553 ทงน สหภาพยโรปเปนตลาดสงออกอนดบสองของประเทศไทยรองจากอาเซยน การสงออกของประเทศไทยไปยงสหภาพยโรปมมลคารวม 1.7 หมนลานยโร (ประมาณ 7.25 แสนลานบาท) ความเขมแขงของภาคการสงออกของไทยทาใหไทยไดเปรยบดลการคามหาศาลกบสหภาพยโรป โดยในชวงปพ.ศ. 2550-2553 ไทยไดเปรยบดลการคากบสหภาพยโรปเฉลยอยทประมาณ 5.5 พนลานยโรตอป (ประมาณ 2.2 แสนลานบาท)

มากกวาครงหนงของสนคาไทยทสงออกไปยงสหภาพยโรปไดรบสทธพเศษทางการคา ไมวาจะเปนทงจากการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง (Most Favoured Nation - MFN) และการยกเวนภาษท งหมดหรอเสยภาษเพยงบางสวนภายใตระบบการใหสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปหรอจเอสพ (Generalized Scheme of Preferences - GSP) ทงน ในบรรดาประเทศคคาของสหภาพยโรป ประเทศไทยเปนประเทศทไดรบประโยชนจากจเอสพเปนอนดบสองรองจากอนเดย

บทท4

อตสาหกรรมแปรรปกง

อตสาหกรรมแปรรปกงในประเทศไทย

ประเทศไทยถอเปนผนาการผลตกงไทยมผลผลตกงเปนอนดบสองของโลก คดเปนรอยละ

24.29 ของผลผลตโลก กงทะเลทเพาะเลยงม 2 ชนด คอ กงขาวแวนาไมและกงกลาดา ในสดสวน

99:1 และเปนผสงออกกงเปนอนดบหนงของโลกสวนใหญสงออกกงแชเยนแชแขงและกงปรงแตง

คดเปน 1.6% ของการสงออกรวมของไทย ซงกงแชเยนแชแขง ไทยสงออกเปนอนดบ 1 ของโลก

คดเปนมลคา 1,732.5 ลานเหรยญสหรฐ (15.5%) รองลงมา ไดแก อนเดย (13.9%), เอควาดอร

(10.6%), จน (10.3%) และอนโดนเซย (9.0%) และกงปรงแตง ไทยสงออกเปนอนดบ 1 ของโลก

เชนกน คดเปนมลคา 1,897.1 ลานเหรยญสหรฐ (42.0%) รองลงมา ไดแก จน (23.1%) เดนมารก

(6.9%) อนโดนเซย (6.3%) และเนเธอรแลนด (5.9%) ตลาดสงออกสาคญ ประเทศทนาเขากงของ

ไทยมากเปนอนดบ 1 คอ สหรฐอเมรกา (46.4%) รองลงมาไดแก ญปน (21.9%) สหภาพยโรป

(14.6%) และแคนาดา (6.0%) ประเทศคแขงสาคญ ไดแก อนโดนเซย เวยดนาม จน อนเดย และเอค

วาดอร

เรมตนจากการเพาะเลยงกงกลาดาเปนหลก ตอมาเมอเลยงกนมากขนทาใหพอแมพนธจาก

ธรรมชาตมไมเพยงพอตอความตองการประกอบกบขาดการพฒนาสายพนธ สงผลใหผลผลตกง

กลาดาทไดมขนาดเลกลงโตชา และมตนทนการเลยงสงขนในขณะทราคากงกลบถกลงจนกระทง

ไดมการนากงขาวแวนนาไมจากทวปอเมรกาใต ทมการพฒนาสายพนธเปนอยางดเลยงงายโตเรว

ตนทนการผลตตากวา และเสยคาบรหารจดการนอย แตไดผลผลตสงจงทาใหคนไทยหนมาเลยงกง

ขาวกนมากขนเรอยๆ จนกระทงปจจบนประเทศไทยเลยงกงขาวแวนนาไมทสดสวนรอยละ 99 และ

กงกลาดาเพยงรอยละ 1

70

กงขาวแวนนาไม

กงขาวลโทพเนยส แวนนาไม หรอทเรยกกนวา "กงขาว หรอ กงแวนนาไม" ม 8 ปลองตว

ลาตวสขาว กรดานบนม 8 ฟน กรดานลางม 2 ฟน ขนาดตวโตทสมบรณเตมทของกงสายพนธนจะ

มขนาดทเลกกวากงกลาดา มนสยทไวตอการเปลยนแปลงสภาวะ และตนตกใจงาย

ภาพท4.1 กงขาวแวนนาไม

ทมา : http://th.wikipedia.org/wiki/,2555

กงกลาดา

เปนกงทมขนาดใหญทสดในวงศ Penaeidae ดานบนของกรมฟน 7-8 ซ ดานลางม 3 ซ

ลาตวสแดงอมน าตาลถงน าตาลเขม ซงอาศยอยในเขตรอน ชอบอาศยอยในบรเวณน าลก หางออก

จากฝงและชอบพนทะเลทเปนดนทราย สามารถเจรญเตบโตไดอยางรวดเรว ทนอยในน าทม

อณหภมสงและความเคมตา เชน บรเวณปาชายเลน ไดด กงกลาดามถนอาศยแถบนานน าของ

ไตหวน ไทย มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส ออสเตรเลยและอนเดย

71

ภาพท 4.2 กงกลาดา

ทมา : http://shriempthai.blogspot.com/2009/07/blog-post_14.html,2555

สถานการณการผลตของกงไทย ป 2554

ประเทศผผลตกงหลายประเทศ เชน จน อนโดนเซย มาเลเซย เวยดนาม เมกซโก ฯลฯ ประสบปญหาเรองโรค สภาพอากาศแปรปรวนทาใหผลผลตกงลดลง สงผลทางบวกตอราคากงไทย ในพนทภาคใต เกดอทกภยครงใหญ ชวงปลายป 2553 ตอตนป 2554 และชวงเดอนเมษายน สงผลตอการผลตกง โดยเฉพาะในชวงไตรมาสแรก ลดลง 14% พนทภาคกลาง และตะวนออก ไดรบผลกระทบจากสภาพอากาศแปรปรวน มฝนมาก อากาศเยนกวาปทผานมา สงผลตอผลผลตกงทไดในไตรมาสท 3 และ 4 ลดลง 4% คาดวาป 2554 ผลผลตกงทไดจากการเลยงของไทย จะอยทประมาณ 600,000 ตน ลดลง 6% เมอเทยบกบป 2553 ราคาพอใชและมเสถยรภาพ โดยภาพรวม การสงออกกงของไทยป 2554 อยในเกณฑด จากขอมลเดอนมกราคม- พฤศจกายน 2554 ปรมาณสงออกรวมอยท 361,460 ตน มลคา 101,138 ลานบาท เมอเทยบกบป 2553 ในชวงเวลาเดยวกน ปรมาณสงออกลดลง 8% แตมลคาเพมขน 10% ยงมความตองการบรโภค (แมสหรฐอเมรกา ยโรป และหลายประเทศประสบวกฤตเศรษฐกจ) ทงขายไดราคาด โดยเฉพาะการสงออกสนคาเพมมลคา (Value Added) ทเรมมากขน

อยางไรกตาม สงทนาหวงคอ มาตรการทางการคาทไมเปนธรรมอาจถกนามาใช/ทวความรนแรงมากขน เนองจากหลายประเทศประสบปญหาเศรษฐกจรนแรง (อตสาหกรรมกงไทย : 2554)

72

ตารางท 4-1 แสดงตลาดสงออกกงแชเยนแชแขงและแปรรปไทย หนวย : ตน / ลานบาท

ทมา : กรมศลกากร ประมวลผลโดย ธปท.สานกงานภาคใต ,2555 ความตองการกงในตลาดสงออกยงมอยอยางตอเนอง แมวาเศรษฐกจในตลาดหลกทงสหรฐอเมรกาและยโรปจะอยในภาวะชะลอตว โดยในป 2554 ไทยมปรมาณการสงออกผลตภณฑกงแชเยนแชแขงและแปรรป(ไมรวมกงกระปอง) จานวน 387,172.9 ตน คดเปนมลคา 108,292.9 ลานบาทซงแมปรมาณจะลดลงจากป 2553 รอยละ 7.0 เนองจากผลผลตกงไทยไดรบความเสยหายจากภาวะอทกภยตนป แตทวามลคาการสงออกปรบเพมขนรอยละ 10.2 สะทอนถงราคาผลตภณฑทสงขน เนองจากในปนไทยเราสงออกผลตภณฑกงแปรรป (Prepared or Preserved Shrimp or Prawnnot canned) เพมขนจากปกอนรอยละ 6.4 ขณะทมการสงออกกงแชเยนแชแขง (Shrimp Fresh andFrozen) ลดลงจากปกอนรอยละ 16.5 ซงสวนหนง เปนผลมาจากความตองการของผซอโดยเฉพาะในตลาดญปนทผบรโภคปรบเปลยนพฤตกรรมหนไปนยมสนคาแปรรปเพมมลคามากขน ประกอบกบผสงออกไทยทประสบปญหาขาดแคลนวตถดบจากอทกภยชวงตนป สวนหนงปรบตวหนมาเนนผลตผลตภณฑแปรรปเพมมลคาเพมมากขน เนองจากใชวตถดบกงนอยกวาแตจาหนายไดราคาด

2553 2554

ประเทศ ปรมาณ มลคา ปรมาณ มลคา

สหรฐอเมรกา 191,684.60 46,756.20 176,861.10 50,380.30

ญปน 74,525.90 19,930.60 77,830.20 24,038.60

สหภาพยโรป 66,111.10 14,847.20 58,758.90 15,755.70

แคนาดา 22,085.60 5,324.80 22,394.30 6,377.40

เกาหลใต 9,389.00 1,821.40 10,274.00 2,316.90

ตลาดอนๆ 52,342.80 9,564.90 41,054.40 9,424.00

สงออกรวม 416,139.00 98,245.10 387,172.90 108,292.90

% yoy 8.6 9.3 -7 10.2

73

อยางไรกตามใน ป 2555 ยงมปจจยเสยงทตองระมดระวง 1. สภาพอากาศแปรปรวน ภยธรรมชาต

2. ปญหาโรคระบาดทงจากโรคตวแดงดวงขาว และโรคขขาว เปนตน

3. ผลผลตทเพมขนจากประเทศคแขง อาทอนโดนเซยทปรบตวจากปญหาโรคระบาดได

ระดบหนง 4. แลว ยงมประเทศทนาจบตามอง คอ อนเดยทหนมาเลยงกงขาวเพมขน และสามารถครอง

สวนแบงในตลาดสาคญเพมขนในปน 5. สถานการณเศรษฐกจโลกทมความไมแนนอนสง และปญหาหนสนในยโรปทยงไมชดเจน

ซงอาจสงผลกระทบตอเศรษฐกจทวโลกใหชะลอตวตามไปดวย 6. ปญหาการกดกนทางการคา ซงเปนทนาจบตามองวาตลาดหลกมความพยายามนาเอา

มาตรการกดกนทางการคามาใชมากขนในปน อาท มาตรการตอบโตการทมตลาด(Anti-dumping : AD) ของสหรฐอเมรกาซงปจจบนไทยถกเกบทอตรา 0.73 ขณะทคแขงจน และเวยดนาม มแนวโนมจะหลดจากภาษนในระยะตอไปซงจะสงผลกระทบตอความสามารถในการแขงขนไดนอกจากนน ไทยอาจถกสหภาพยโรประงบการใหสทธ GSP ซงจะทาใหกงแชเยนแชแขงของไทยถกเรยกเกบภาษนาเขาเพมขนจากรอยละ 4.2 เปนรอยละ 12.0 และกงแปรรปเพมขนจากรอยละ 7.0เปนรอยละ 20.0 (มองตลาดกงไทยในตลาดสงออกหลก, 2555) อตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลในสหภาพยโรป (EU)

อตสาหกรรมกรรมแปรรปอาหารทะเลในสหภาพยโรป(EU) ไดมผลสรปออกมาวา จาก

การสารวจอตสาหรรมแปรรปอาหารทะเล ประเทศองกฤษทจดทาโดยองคกร Seafish ในป 2008

ภายใตหวขอ “2008 Survey of the UK Seafood Processing Industry” แลวนาผลทไดมาเปรยบเทยบ

ตวเลขจากการศกษาในทานองเดยวกนเมอป 2004 พบวา

74

1. อตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลของ UK มขนาดเลกลง เนองจากตวเลขของจางงานใน

ภาคอตสาหกรรมมแนวโนมลดลง (-20%) และจานวนโรงงานแปรรปกลดลงเชนกน (-15%) การ

จางงานสวนใหญเกดจากกจการแปรรปอาหารทะเลขนาดใหญทมจานวนอยไมมากนก แตจางงาน

เกอบ 50% จากทงหมด

2. เกดปญหาขาดแคลนวตถดบ ผประกอบการแปรรปอาหารทะเลของ UK กาลงเผชญกบ

วกฤตการณขาดแคลนวตถดบ สงผลใหผประกอบการรายใหญตองหนไปพงการนาเขาอาหารทะเล

ทผานการแปรรปแลวบางสวน (partially processed seafood) จากตางประเทศเพมมากขน สวนผ

แปรรปรายยอยกเผชญกบปญหาแหลงวตถดบไมเพยงพอเชนเดยวกน ปญหาดงกลาวเกดขน

เนองจาก

2.1. อปทานสตวน าลดลง เพราะเรอประมงของ UK จบสตวน าหนาดน (demersal

species) และสตวน าผวน า (pelagic species) ไดลดลง หากแตการจบ shellfish (จาพวกหอย ป กง)

เพมขน

2.2. ตนทนวตถดบมราคาสงขน เปรยบเทยบจากสดสวนคาใชจายทผประกอบการ

ใชในการซอวตถดบกบรายไดทไดรบ (sales revenue) พบวา ตนทนคาวตถดบในป 2007 ของผแปร

รปขนทสอง (secondary processors) และผแปรรปแบบผสมเพมขนกวาตวเลขในป 2004 แต

ในขณะทผแปรรปขนตน (primary processors) มคาใชจายในการซอวตถดบลดลงเลกนอย

3. เปนธรกจทใหผลกาไรตา อตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลของ UK เปนธรกจทม

ตนทนประกอบการสง เพราะมทงตนทนทางตรง (direct cost) ทคดเปนสดสวนสงถง 85% และ

ตนทนทางออม (indirect cost) อก 11% ดงนน ธรกจจงเหลอผลกาไรในสดสวนทตามากและยงม

แนวโนมลดลง ซงสงผลตอกระทบตอความนาลงทนของธรกจ จากดโอกาสในการพฒนาและ

นวตกรรมใหมๆ ของสนคา ทงน กาไรของภาคธรกจแบงออกเปน

75

3.1. กาไรจากการดาเนนงาน (operating profit) ตวเลขลดลงจาก 4.3% ในป 2004

เหลอ 3.4% ในป 2007 และหากแบงตามประเภทของผแปรรปพบวา ผแปรรปขนตนมกาไรจากการ

ดาเนนงานสงสด (4.1%) ถดมา คอ ผแปรรปแบบผสม (3.4%) และผแปรรปขนทสอง (1.1%)

3.2. กาไรสะสม (retained profit) มตวเลขทสอดคลองกบกาไรจากการดาเนนงาน

นนคอ ผแปรรปขนตนมกาไรสะสมสงสด (3.9%) แตในขณะทผแปรรปขนทสองมกาไรสะสมนอย

ทสด (0.5%) และหากเปรยบเทยบตามขนาดของกจการพบวา ธรกจแปรรปขนาดเลกมกาไรสะสม

โดยเฉลยสงสด (4.7%) ตามดวยธรกจขนาดใหญ (1.4%) และธรกจแปรรปขนาดกลางมกาไรสะสม

ลดลง (-0.2%)

4. อตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลของ UK ตองพงการนาเขาวตถดบเพมขน โดยเฉพาะผ

แปรรปแบบผสมทแมมจานวนอยไมมากนกใน UK แตเปนกจการทมขนาดใหญและมความสาคญ

ตอภาคอตสาหกรรม จากการสารวจพบวา ผแปรรปแบบผสมนาเขาวตถดบโดยตรงจากตางประเทศ

เพมขนจาก 15% ในป 2004 เปน 58% ในป 2007 ในขณะทการใชวตถดบทมาจากการทาสญญา

โดยตรงกบเรอประมงของ UK ลดลงจาก 48% เหลอ 15% สาหรบอาหารทะเลทนาเขาเพมขนนน

(เชน ปลาทนาหรอกง) สวนใหญไมตองผานการแปรรปอก แตเปนการนาเขาแบบแชแขงเพอนาไป

จาหนายตอใหกบผคาสงหรอธรกจอาหารตอไป

5. ตลาดอาหารทะเลมความเปนสากลเพมขน (internationalization) ทาใหการคาอาหาร

ทะเลระหวางประเทศคดเปนสดสวนสง ดงเชน ผแปรรปขนตนของ UK สงออกสนคาอาหารทะเล

ไปขายทงในและนอก EU สงถง 32% จากยอดขายทงหมด นอกจากน ความเปนสากลของตลาด

อาหารทะเลยงทาใหผแปรรปรายใหญมแหลงวตถดบทหลากหลายขนดวย

6. ผลกระทบจากประเดนดานสงแวดลอมและความยงยนตอภาคธรกจ

76

6.1. ประเดนดานสงแวดลอม แทบจะไมมผลกระทบตอภาคธรกจ หากแตเปน

ปจจยขบเคลอนทสาคญสาหรบการวางแผนธรกจตอไปในอนาคต อยางไรกตาม มผประกอบการ

บางสวนเหนวากฏระเบยบทเพมขนทเกยวของกบการกาจดนาเสยและของเสย ภาระการจดการและ

ตนทนทเพมขน เหลานลวนมผลกระทบตอธรกจ

6.2. ประเดนดานความยงยน (sustainable) มผลกระทบกบผแปรรปรายใหญ

มากกวารายยอย เนองจากผแปรรปรายใหญจาหนายสนคาใหกบรานคาปลกจานวนมากทเรยกรอง

เกยวกบประเดนดานความยงยนตามความตองการของผบรโภค ดงนน ธรกจแปรรปอาหารทะเล

รายใหญสวนใหญ (75%) จงเลอกซอวตถดบจากแหลงผานการรบรองแลว (accredited source)

ในเรองน สานกงานทปรกษาการเกษตรตางประเทศ ประจาสหภาพยโรปขอเรยนขอสงเกต

และขอเสนอแนะ ดงน

ก) จากการสารวจตวเลขในป 2008 และเปรยบเทยบกบป 2004 ไดขอสรปวา

“ผประกอบการแปรรปอาหารทะเลของ UK ตองประสบปญหาหลายอยาง ทงวตถดบมปรมาณ

ลดลงและมราคาสงขน สงผลใหธรกจขนาดใหญหนไปพงการนาเขาวตถดบจากตางประเทศมาก

ขน ในขณะทธรกจขนาดกลางและยอยตองเผชญกบปญหาขาดแคลนวตถดบภายในประเทศตอไป

หรอยอมรบกบตนทนทเพมขน นอกจากน อตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลของ UK ยงเปนธรกจท

มตนทนประกอบการสง โดยเฉพาะตนทนทางตรง จงเหลอผลกาไรคดเปนสดสวนตา ซงสงผล

กระทบตอความนาลงทนธรกจและพฒนาการตอไปในอนาคต”

ในระยะยาวหากไมมการแกปญหาดงกลาว อาจทาใหผประกอบการแปรรปอาหารทะเล

บางสวนตดสนใจลมเลกกจการไป หรอเปลยนสภาพจากผแปรรป (processors) ไปเปนผคา

(traders) อาหารทะเลมากขนแทน อนจะกระทบตอความอยรอดของอตสาหกรรมแปรรปอาหาร

ทะเลของ UK รวมทงอานวยชาวประมงทมความสามารถในการแขงขนลดลง กจะเลกหรอเปลยน

อาชพ ทาใหปรมาณผลผลตในประเทศลดลง

77

ข) การศกษานไดทาขนกอนเรมตนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจในปลายป 2008 ซงเปน

เหตการณททาใหธรกจเกอบทกประเภทประสบปญหาขาดแคลนสภาพคลองทางการเงน อปสงค

ในตลาดลดลงเพราะผบรโภคมกาลงซอลดลง หรอ ผลงทนตดสนใจเลอนการลงทนออกไป

นอกจากน ยงมวกฤตการณราคาน ามนพมสงขนรวมดวยตงแตปลายป 2007 เปนตนมา ซงสงผล

กระทบทางดานตนทนวตถดบ (สนคาประมง) และตนทนการขนสง วกฤตการณทงสองนนาจะยง

สงผลกระทบในทางลบตออตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลของ UK ไมมากกนอย

ค) สหภาพยโรปมกฏระเบยบทควบคมการทาประมงอยางเขมงวด ทงนเพอวตถประสงค

ในการทาประมงอยางย งยนและเพอประโยชนดานสงแวดลอม (เชน การกาหนดโควตาการจบปลา,

กาหนดชวงระยะเวลาทอนญาตใหจบปลาได หรอ ควบคมขนาดของปลาทจบได) ในแงหนง กฏ

ระเบยบเหลานทาใหเกดผลดตอชาวประมงและอตสาหกรรมประมงในระยะยาว แตในอกดานหนง

กลบทาใหผแปรรปอาหารทะเลรสกวากฏระเบยบทควบคมอยางเขมงวด ทาใหปรมาณสตวน าทจบ

ไดลดลงและอปทานสตวน าทเปน “black fish” หมดไปจากตลาด ดงนน ปญหาขาดแคลนวตถดบ

จงเกดขน

ง) จากประเดนแนวโนมปญหาการขาดแคลนวตถดบสนคาประมงใน UK คาดวาจะมผล

เชอมโยงกบกฎระเบยบ IUU ของ EU ทจะมผลปรบใชตงแตวนท 1 มกราคม ค.ศ. 2010 (กาหนดให

สนคาประมงตองม Catch certificate กากบ) โดยกฎระเบยบใหมนจะสงผลทางออมใหตนทนการ

ผลตในภาคประมงของประเทศทสามสงขน และทาใหราคาตนทนสนคานาเขา ซงจะทาใหสนคาท

ผลตใน EU สามารถแขงขนดานราคาได ดงนน ถาไทยมองจากประเดนน จงนาจะเปนโอกาสทด

ของไทยในการขยายการสงออกสนคาประมงจาพวกกงแชแขง หรอ เนอปลาแชแขง ไปยงตลาด

ดงกลาว โดยเฉพาะหากไทยสามารถควบคมตนทนการจดการ IUU ใหอยในระดบตา สนคาไทยก

จะสามารถแขงขนไดทงระดบราคาและเปนสนคาทปราศจากการทาประมงผดกฎหมาย ชองทาง

ตลาดกจะเปดรบมากขน (สานกงานทปรกษาการเกษตรตางประเทศ ประจาสหภาพยโรป, 2552)

ผลสรปทไดกลาวมาขางตนน น จวบจนปจจบนนกยงคงประสบปญหานอยเชนกน

IBISWorld, 2012 ไดกลาวไววา อตสาหกรรมอาหารทะเลแปรรปในสหราชอาณาจกรพยายามมา

78

นานกวา5ปจวบจนป2012-13 หลงจากอยภายใตความกดดนทมมากขนจากวตถดบนาเขาทมราคา

สง และภาวะเศรษฐกจถดถอย รายไดจากอตสาหกรรมคาดการณวาจะเตบโตเพยง 1.9% ตอปตลอด

ชวงระยะเวลา และจานวนของรายไดจะอยท £ 298000000 ในป2012-13 IBISWorld ประมาณการ

ไววารายไดจากอตสาหกรรมจะหดตวถง 0.4% ในป2012-13 ดงนนผประกอบการอาจประสบกบ

การปรบโคงสรางใหม และทาใหบรษทมนคงยงขน

อตสาหกรรมแปรรประหวางประเทศไทยและสหภาพยโรป (EU)

กงถอเปนสนคาสงออกทมศกยภาพเปนลาดบตน ๆ ของประเทศไทย ในป 2549 ไทยสงออกสนคากงทงหมดประมาณ 350,000 ตน คดเปนมลคากวา 70,000 ลานบาท โดยตลาดสหภาพยโรปเปนหนงในตลาดหลกสาหรบกงไทย แตเมอเทยบกบประเทศคคาอน ๆ ของสหภาพยโรปแลวไทยเปนผสงออกลาดบท 17 ซงจากการวเคราะหของ UN Globefish ระบวา ไทยเปนประเทศทมศกยภาพการผลตกงทสงถงปรมาณรอยละ 25 ของการผลตกงทงหมดทวโลก ดงนนตลาดสหภาพยโรปจงเปนตลาดทยงมโอกาสทดสาหรบการสงออกกงของไทยอกมาก และยงประเทศไทยไดรบสทธGSP กลบคนมายงสงผลใหการสงออกกงไทยในตลาดยโรปดมแนวโนมสดใสยงขน ทสาคญสหภาพยโรปเปนภมภาคทมปรมาณการบรโภคกงมากทสดในโลก คดเปนประมาณ 700,000 ตนตอป โดยรอยละ 50 เปนการนาเขากงจากตางประเทศ นอกจากน ตลาดยโรปยงมลกษณะเปนตลาดรวมของประเทศสมาชกรวมแลวถง 27 ประเทศ และมประชากรกวา 450 ลานคน โดยลาสดตลาดยโรปไดขยายตวออกไปในประเทศยโรปตะวนออก ซงยงมโอกาสทางการตลาดอกมาก ดงนนหากผผลตและผสงออกสามารถเขาถงตลาดสหภาพยโรปไดนนหมายถงการเขาถงกาลงซอกงทวทงภมภาคยโรปนนเอง

ถงแมสหภาพยโรปเปนตลาดใหญทมปรมาณการบรโภคกงมากทสดในโลก ขณะเดยวกน

กใหความสาคญกบการพฒนามาตรฐานดานคณภาพและสขอนามยมากทสดเชนกน เนองจากสหภาพยโรปเครงครดกบคณภาพและความปลอดภยของสนคาอาหารทกประเภทรวมทงกง และสนคาอาหารทะเลอน ๆ เปนอยางมาก โดยจะนาเขาเฉพาะจากผผลต/ผสงออกทเชอถอไดในดานคณภาพ สนคาประมงทจะสงมายงสหภาพยโรปตองมใบรบรองสขภาพทออกโดยกรมประมง และฟารม และโรงงานทแปรรปเพอการสงออกกตองมมาตรฐานของฟารมและโรงงานทไดรบการรบรองจากสหภาพยโรป นอกจากนน ยงมการนาระเบยบการตรวจสอบยอนกลบ (Traceability) มา

79

ใช และระบบ EU Rapid Alert System on Food and Feed ซงเปนระบบการเตอนภยเรงดวนสาหรบอาหารและอาหารสตว เพอใหหนวยงานทมอานาจควบคม และรบผดชอบความปลอดภยของอาหารในประเทศสมาชกไดรบทราบ และแลกเปลยนขอมลระหวางกนไดอยางรวดเรวในกรณทมการพบเชอโรค สารปนเปอน หรอสารตกคางในกงทสงเขามา โดยจะมการสงขาวถงกนอยางรวดเรวและสามารถออกมาตรการในการตรวจสอบแบบเขมงวดเพอระงบการสงออกมายงประเทศสหภาพยโรปทกประเทศไดอกดวย

ในดานการแขงขนของสนคากงทสงไปยงสหภาพยโรป นบไดวามการแขงขนสงเพราะ

ไมวาคแขงจากเอเชยเอง หรอจากทวปลาตนอเมรกา โดยเฉพาะสนคากงทเปน Commodity Product หรอสนคากงสดแชเยน และแชแขงตองประสบกบการแขงขนทสงโดยเฉพาะอยางยง กงขาวแชแขงตองแขงขนทงดานราคา และคณภาพกบคแขง อาท เอควาดอร และบราซลทบางครงสามารถผลตในตนทนทต ากวาไทย ดงน น นอกจากการสงออกสนคากงแบบ Commodity product แลว เกษตรกรผผลตกง และผประกอบการสงออกกงจงควรหนมาสรางความหลากหลาย และสรางมลคาเพมใหแกสนคากงไทยใหมากขน โดยการปรบเปลยนจากกงสดแชแขงใหเปนกงแปรรปในลกษณะตาง ๆ อาท กงปรงสกทเหมาะแกการประกอบอาหารของชาวยโรป เชน กงใสสลด กงทเปนสวนประกอบสาหรบการประกอบอาหารไทย อาหารไทยสาเรจรปแบบแชแขงทมสวนประกอบททามาจากกง เชน ขาวกระเพรากง ผดไทยกง ผดสปาเกตตกง ฯลฯ ซงปจจบนกมบรษทไทยหลายบรษททประสบความสาเรจจากการสงออกสนคากงแปรรปและอาหารไทยแชแขงทมสวนประกอบมาจากกงสตลาดยโรปแลว การนา Concept ของการปรงอาหารแบบไทย และอาหารไทยมาผสมผสานเปนผลตภณฑกงใหม ๆ คอเปนการสรางมลคาเพมของสนคากงดวยภมปญญาของคนไทย ซงจะเปนการเพมโอกาสทางการตลาดของสนคากงไทยทมศกยภาพอยแลวใหดยงขน ทสาคญการออกแบบหบหอ (packaging) ใหดงดด ดด แปลกตา นาซอหา และมคณภาพในการเกบรกษาอาหารใหคงสภาพสดอยเสมอ กเปนปจจยสาคญ โดยบนหบหออาจมการชความเปนกงไทยซงเหมาะกบการประกอบอาหารไทย (ซงชาวยโรปรจกและนยมชมชอบอาหารไทยมาก) ซงเปนการสรางจดเดนแกสนคากงไทยในตลาดยโรปไดอกดวย

นอกจากนตลาดสหภาพยโรปยงมความตองการกงกลาดา และกงกามกรามอกมาก แมจะ

มราคาสงแตกเปนทนยมในตลาดยโรปมาก เพราะมเนอแนนและสสนสวยงาม โดยเฉพาะในวงการภตตาคาร และโรงแรมชนนา อกทงผบรโภคยโรปมกาลงซอสง เนนของด มคณภาพ กงกลาดาจาก

80

ประเทศไทยเปนทรจกดในยโรป และยงมชองทางตลาดอกมาก จงควรมการสงเสรมเกษตรกรไทยใหหนมาเพาะเลยงกงกลาดา และกงกามกรามใหมากขน

ความตนตวและความเปนหนงเดยวกนของผเกยวของทกฝายไมวาจะเปนภาครฐ หรอ

เอกชนในแวดวงอตสาหกรรมการสงออกกงไทยเปนปจจยสาคญในการสงเสรมศกยภาพของกงไทยในตลาดยโรปจะเหนไดจากงานแสดงสนคา European Seafood Exposition ซงเปนงานแสดงสนคาอาหารทะเลและประมงทใหญทสดงานหนงของยโรป โดยมผมารวมงานจากทวทกมมโลก กเปนโอกาสอนดในการพบปะระหวางผประกอบการ และผสงออกของไทยกบตวแทนจาหนายและผซอของยโรป อยางไรกตามแมจะมการจดงานมาหลายปแลว และไทยมผประกอบการเขารวมทกป แตผประกอบการของไทยเขารวมแสดงสนคามจานวนเพยงไมกรายเมอเทยบกบประเทศอน ๆเชน เวยดนาม อนโดนเซย มาเลเซย จน ทง ๆ ทไทยมศกยภาพในการสงออกอาหารทะเลเปนอนดบตน ๆ ของโลก นอกจากนนในการออกงานภาครฐและเอกชนไทยควรรวมตวกนจดตงบธใหญรวมกน เปนบธสาหรบประเทศไทยเพอเพมความสนใจของบธ และเปนการสรางเอกภาพและเอกลกษณของความเปนไทยซงเปนสวนทประเทศคแขงของไทยหลาย ๆ ประเทศผนกกาลงกนอยางเหนไดชด

จากทกลาวมาทงหมดนเหนไดวาทงเกษตรกรผผลต ผสงออก รวมทงผทมสวนเกยวของ

ในวงการกงไทยควรใชโอกาสทองทถกหยบยนใหผานสทธพเศษทางภาษทเรยกวา GSP อยางคมคา เพอสรางความมนคงสาหรบการสงออกสนคากง และสามารถตอยอดไดเมอสทธพเศษดงกลาวจะตองหมดไป ทสาคญควรตระหนกวา ไมมผใดหรอประเทศใดทจะดาเนนธรกจดวยความชวยเหลอหรอสทธพเศษจากคคาไดตลอดไป แตการพฒนาศกยภาพ การรกษาคณภาพของสนคา การสรางมลคาเพมสนคา การสรางแบรนด และสรางความเชอมนของสนคาประมงและกงไทยใหตดตลาดโลก บนพนฐานของการผลตดวยวสยทศนทกวางไกลและมการศกษาความตองการของตลาดเปนปจจยสาคญทจะสงเสรมใหอตสาหกรรมกงไทยพฒนาไดอยางย งยน และมศกยภาพตอไป(คณะผแทนไทยประจาประชาคมยโรปและสานกงานทปรกษาการเกษตรตางประเทศประจาสหภาพยโรป) ตลาดสาคญในกลมสหภาพยโรป (EU) ไดแก สหราชอาณาจกร สเปน เยอรมน ฝรงเศส เบลเยยม เนเธอรแลนด และอตาล โดยภาพรวมการนาเขากงของประเทศในกลมสหภาพยโรปในป 2011 มปรมาณเพมขน แมวาจะประสบปญหาเศรษฐกจกตาม โดยสวนใหญเปนการนาเขาจาก

81

อารเจนตนา เอกวาดอร จน และไทย ทงน ในป 2012คาดวาตลาดกงในสหภาพยโรปคงมการขยายตวไมมากนก จากปจจยเสยงดานเศรษฐกจของประเทศในกลมสหภาพยโรป โดยเฉพาะปญหาหนสาธารณะทยงไมคลคลายทงน จากการท ผสงออกหลก ไดแก ไทย เวยดนาม และอนเดย มตลาดสงออกหลกอย ในกลมเดยวกน คอสหรฐอเมรกา ญปน และสหภาพยโรป ทาใหเกดการแขงขนกนสง โดยเฉพาะดานราคาและคณภาพของสนคา ซงกงของไทยเปนกงคณภาพด แตอาจมราคาสงกวาแหลงผลตในภมภาคเอเชยดวยกน ดงนน ตลาดรบซอกงของไทย โดยเฉพาะในยโรป จะเนนไปทผบรโภคขนาดใหญ เชน โรงงานผผลตอาหารสาเรจรป โรงแรม รานอาหารขนาดใหญ เนองจากมคณภาพดกวากงนาเขาจากแหลงอนๆ ในขณะทกงจากบงคลาเทศ เวยดนาม และจน จะมราคาถกกวา และเปนทนยมวางจาหนายในรานคาของชาสนคาเอเชย หรอตามซปเปอรมาเกต การพฒนาศกยภาพกงไทยสตลาดยโรปควรดาเนนการในหลายแนวทางพรอมๆ กน ไดแก

1. การพฒนามาตรฐานดานคณภาพและสขอนามยการควบคมและรกษามาตรฐานดานคณภาพและสขอนามยถอเปนประเดนสาคญทสดทผผลตและผสงออกกงไทยมายงตลาดสหภาพยโรปตองใหความสาคญ เนองจากสหภาพยโรปเครงครดกบคณภาพและความปลอดภยของสนคาอาหารทกประเภทรวมทงกงและสนคาอาหารทะเลอนๆ เปนอยางมาก โดยจะนาเขาเฉพาะจากผผลต/ผสงออกทเชอถอไดในดานคณภาพ สนคาประมงทจะสงมายงสหภาพยโรปตองมใบรบรองสขภาพทออกโดยกรมประมง และฟารมและโรงงานทแปรรปเพอการสงออกกตองมมาตรฐานของฟารมและโรงงานทไดรบการรบรองจากสหภาพยโรป นอกจากน น ยงมการนาระเบยบการตรวจสอบยอนกลบ (Traceability) มาใช ซงไดแกการทผสงออกจะตองสามารถตรวจสอบและตดตามการเปลยนแปลงของผลตภณฑ ตงแตอาหารสตว กระบวนการผลต การแปรรป การจาหนาย การขนสง และการขายปลก อนจะสงผลใหผทเกยวของตองบนทกขอมลตลอดหวงโซการผลตทสาคญ

2. การสรางความหลากหลายและการสรางมลคาเพมของสนคา แมตลาดยโรปจะมความตองการสนคากงสง แตกเปนตลาดทมการแขงขนสงเชนกน ไมวาจะคแขงจากเอเชยเองหรอจากทวปลาตนอเมรกา โดยเฉพาะสนคากงทเปน commodity product หรอสนคากงสดแชเยนและแชแขงตองประสบกบการแขงขนทสง โดยเฉพาะอยางยง กงขาวแชแขงตองแขงขนทงดานราคาและคณภาพกบคแขง อาท เอควาดอร และบราซลทบางครงสามารถผลตในตนทนทตากวาไทย ดงนน

82

นอกจากการสงออกสนคากงแบบ commodity product แลว เกษตรกรผผลตกงและผประกอบการสงออกกงของไทยจงควรหนมาสรางความหลากหลายและสรางมลคาเพมใหแกสนคากงไทยใหมากขน โดยการปรบเปลยนจากกงสดแชแขงใหเปนกงแปรรปในลกษณะตางๆ อาท กงปรงสกทเหมาะแกการประกอบอาหารของชาวยโรป เชน กงใสในสลด กงทเปนสวนประกอบสาหรบการประกอบอาหารไทย อาหารไทยสาเรจรปแบบแชแขงทมสวนประกอบททามาจากกง เชน ขาวกระเพรากง ผดไทยกง ผดสปาเกตตกง แกงเขยวหวานกง ฯลฯ ซงปจจบนกมบรษทไทยหลายบรษททประสบความสาเรจจากการสงออกสนคากงแปรรปและอาหารไทยแชแขงทมสวนประกอบมาจากกงสตลาดยโรปแลว การนา concept ของการปรงอาหารแบบไทยและอาหารไทยมาผสมผสานเปนผลตภณฑกงใหมๆ ถอเปนการสรางมลคาเพมของสนคากงดวยภมปญญาของคนไทย ซงจะเปนการเพมโอกาสทางการตลาดของสนคากงไทยทมศกยภาพอยแลวใหดยงขน ทสาคญ การออกแบบหบหอ (packaging) ใหดงดด ดด แปลกตา นาซอหา และมคณภาพในการเกบรกษาอาหารใหคงสภาพสดอยเสมอ กเปนปจจยสาคญ โดยบนหบหออาจมการชความเปนกงไทยซงเหมาะกบการประกอบอาหารไทย (ซงชาวยโรปรจกและนยมชมชอบอาหารไทยมาก) ซงเปนการสรางจดเดนแกสนคากงไทยในตลาดยโรปไดอกดวย

3. เพมการผลตกงกลาดาและกงกามกรามจะเหนไดวาทศทางอตสาหกรรมกงไทยคอเนนการเลยงและการสงออกกงขาว (Penaeus Vannamei) เพมมากขน แตการเลยงและสงออกกงกลาดากลบลดนอยลง เหลอเพยงรอยละ 3 ในป 2548 เนองจากเกษตรกรหนไปเลยงกงขาวเพมขน เพราะเลยงงายและทนตอโรคระบาด หากแตตลาดสหภาพยโรปยงมความตองการกงกลาดาและกงกามกรามอกมาก แมจะมราคาสงแตกเปนทนยมในตลาดยโรปมาก เพราะมเนอแนนและสสนสวยงาม โดยเฉพาะในวงการภตราคารและโรงแรมชนนา อกทงผบรโภคยโรปมกาลงซอสง เนนของด มคณภาพ กงกลาดาจากประเทศไทยเปนทรจกดในยโรปและยงมชองทางตลาดอกมาก จงควรมการสงเสรมเกษตรกรไทยใหหนมาเพาะเลยงกงกลาดาและกงกามกรามเพอสงออกมายงตลาดยโรปใหมากขน ซงนอกจากจะมราคาทสงกวากงขาวแลวยงมการแขงขนทนอยกวากงขาว เกษตรกรไทยบางกลมยงมความพยายามทจะเลยงกงกลาดาอย เชน จงหวดจนทบร เปนตน จงควรไดรบการสงเสรมจากภาครฐใหเพมผลผลตใหไดมาก โดยใหใชเทคโนโลยททนสมยเพอพฒนาคณภาพและความปลอดภยของสนคากงใหคงทและสอดคลองกบมาตรฐานและความตองการของตลาดสหภาพยโรป

83

4. ขอเสนอแนะสาหรบผผลตและผประกอบการในอตสาหกรรมกงไทย คอ ผผลตควรยดความตองการของตลาดเปนหลก โดยไมเลอกผลตสนคาโดยใชความสะดวกและความงายของผผลตเปนตวตง และควรทาการศกษาทศทางความตองการของตลาดเพอวางแผนการผลต เพราะตองเขาใจวา ไทยมไดเปนผสงสนคากงไปยงสหภาพยโรปเพยงประเทศเดยว แตยงมประเทศคแขงอกมากทนบวนจะแขงแกรงขนทกขณะ โดยประเทศคแขงเหลานศกษาทศทางตลาดยโรป พยายามพฒนาเทคนคการผลต และขยายลทางการตลาดใหสนคากงเหมาะกบความตองการของคนยโรปไดอยางด

5. กงอนทรย หรอกง organic เปนอกแนวโนมตลาดหนงทนาจบตา ทอาจเปนโอกาสใหมๆ สาหรบสนคากงไทยในตลาดสหภาพยโรป ในชวงหลายปทผานมาดเหมอนในยโรปจะมแนวโนมความนยมการบรโภคสนคาอาหาร organic หรอ สนคาอาหารอนทรยมากขน กงกเปนสตวน าหนงทอาจใชวธการเพราะเลยงสตวน าแบบอนทรย (organic aquaculture) และอาจสามารถสงออกมาในตลาดสหภาพยโรปเปนสนคา Organic ได สานกงานทปรกษาการเกษตรตางประเทศ ประจาสหภาพยโรปใหขอเสนอแนะวา การเพาะเลยงกงอนทรยอาจเปนทางเลอกหนงทนาสนใจทไทยควรใหความสาคญตอการพฒนาการผลตสนคาเกษตรอนทรยเพอการสงออก เพราะนอกจากการทาฟารมแบบเกษตรอนทรยจะสามารถชวยลดมลพษและรกษาสงแวดลอมของประเทศแลว ยงเปนการเพมศกยภาพการขายสนคาเกษตรเพอภาพลกษณทดนบไดวาการเพาะเลยงสตวน าและกงอนทรยเพอการสงออกอาจเปนลทางหนงทจะชวยสงเสรมเสถยรภาพการสงออกสนคาเกษตรไทยใหโดดเดนในตลาดโลก พรอมกนนนกตอบรบกบแนวทางการสงเสรมอาหารไทยในฐานะอาหารสขภาพสครวโลกอกดวย( http://www.shrimpcenter.com/shrimp001497.html ,2555)

ในป 2012 น หากไมมปจจยทสงผลกระทบรนแรงตอการผลตสนคาประมง โดยเฉพาะปญหาภยธรรมชาต โรคระบาดในกง มาตรการทางการคาทประเทศคคาใชกบไทย รวมทง อตราแลกเปลยนยงเคลอนไหวอยทประมาณ 31-32 บาท ตอดอลลารสหรฐ กยงเชอวาการสงออกกงไทยยงมทศทางในเชงบวก ทงนยงมปจจยสนบสนนการสงออกกงไทย ไดแก แหลงผลตกงอนๆ ไดรบผลกระทบจากปญหาภยธรรมชาตและโรคระบาด สงผลใหมผลผลตเพอการสงออกลดลง ประกอบกบตลาดตางประเทศมความตองการบรโภคเพมขน อาท ญปน เปนตลาดของผลตภณฑ แปรรปเพมมลคา จน เปนตลาดใหม มแนวโนมการบรโภคเพมขน รวมทง เกาหลใต ทคาดวาจะมความตองการเพมขนจากการเปนเจาภาพจดงาน World Expo ในชวงกลางป 2012 ขณะท

84

สหรฐอเมรกาและยโรปซงเปนตลาดหลก แมจะประสบปญหาเศรษฐกจชะลอตว แตปจจบนราคากงอยในระดบทผบรโภครบได ความตองการจงมอยางตอเนองเชนกนสาหรบตลาดภายในประเทศมแนวโนมเพมขน เปนผลมาจากราคาเนอหมและเนอไกทขยบสงขนมาใกลเคยงกบราคากงสงผลใหตลาดในประเทศขยายตวเพมขน ประกอบกบพฤตกรรมการบรโภคของคนเมองเรมเปลยนไป จากทเคยซอกงจากตลาดสดมาแกะเปลอก เปลยนมาซอกงแชแขงพรอมปรงแทน ซงไมตางจากสหรฐอเมรกาหรอญปน ดงนน จากปจจยดงกลาวสงผลใหการคากงทงในประเทศและตางประเทศของไทยมทศทางทด แมวาปรมาณการสงออกกงของไทยจะลดลง แตมลคาการคานาจะยงอยในระดบทนาพอใจ

บทท 5

ผลการศกษา

โดยทวไปไทยมผลผลตกงเปนอนดบ 2 ของโลก และการสงออก ไทยสงออกกงเปนอนดบ 1 ของโลก สวนใหญ ตลาดสงออกสาคญ ประเทศทนาเขากงของไทยมากเปนอนดบ 1 คอ สหรฐอเมรกา (46.4%) รองลงมาไดแก ญปน (21.9%) สหภาพยโรป (14.6%) และแคนาดา (6.0%) สหภาพยโรป ยงมมาตรการเฉพาะกบประเทศไทย โดยมการกาหนดเงอนไขพเศษเกยวกบการนาเขาจากประเทศไทยคอหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) และสหภาพยโรป ให GSP กบลาวและกมพชามากกวาไทย (ภายใต EBA: Everything But Arms) โดยยกเวนภาษนาเขาและไมมขอจากดดานปรมาณ ขณะทอตราภาษภายใต GSPใหมทไทยโดนตดสทธนนเพมสงขน หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรจงถอวาเปนสวนทสาคญควรจะศกษาทาใหทางผจดทาไดแบงการศกษาออกเปน 2 สวน ดงน

สวนท 1 ศกษาถงหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

สวนท 2 ศกษาผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบพเศษทางภาษศลกากร

เปนการทวไป

สวนท 1 ศกษาถงหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized System of

Preferences หรอ GSP) คอ ประเทศพฒนาแลวใหสทธพเศษทางภาษศลกากรแกสนคาทม

แหลงกาเนดในประเทศทกาลงพฒนาโดยลดหยอนหรอยกเวนอากรขาเขาแกสนคาทอยในขาย

ไดรบสทธพเศษทางการคา ทงนประเทศผใหสทธพเศษฯ จะเปนผใหแตเพยงฝายเดยว ไมหวง

ผลตอบแทนใด ๆ ทงสน โดย จะมเนอหาขอมลและเงอนไขทกาหนด แบงออกไดเปน 4 ดาน คอ

1. หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปใหม (GSPใหม)

86

2. คณสมบตตองหามของการไดรบสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากร

เปนการทวไป (GSP)

3. หลกเกณฑการตดสทธสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป (GSP)

4. หลกเกณฑการตดสทธชวคราวสาหรบสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (GSP) ทง 3 ประเภท

5. การมผลบงคบใชของระบบสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปน

การทวไป (GSP) ฉบบใหม

โดยทง 5 ดานน จะมรายละเอยดและเงอนไขทกาหนดไว ดงน

1. หลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปใหม (GSPใหม)

สหภาพยโรปใหสทธพเศษทางศลกากรเปนการทวไป (GSP) แกประเทศกาลงพฒนา

ประเทศพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDCs) และดนแดนในเขตปกครองตางๆ

โดยมรปแบบระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรของ EU: การใหสทธระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป GSP ของ EU 3 ประเภท ไดแก

1.1 สทธพเศษภายใตมาตรการสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากร

เปนการทวไป GSP ปกต (General Arrangement) หรอ GSP เปนสทธพเศษทสหภาพยโรปใหแก

ประเทศทไดรบอนญาตใหใชสทธพเศษรปแบบน โดยการยกเวนหรอการลดอตราภาษศลกากรลง

จากอตราปกต (MFN Duty Rate)สนคา จะมการกาหนดคณลกษณะของประเทศทมสทธใชสทธ

พเศษรปแบบน ไวดงน

87

1.1.1 การจดกลมประเทศ โดยกาหนดไววาจะตองเปนประเทศทไมอยในกลม

ประเทศทมรายไดสง (High Income) และประเทศทมรายไดปานกลางคอนขางสง(Upper-Middle

Income) ตามการจดกลมของธนาคารโลก 3 ปตดตอกนกอนหนาทโครงการ GSP ใหมจะมผลใช

บงคบ แตจะมระยะเวลาปรบตว 1 ป ตวอยางเชนประเทศเวยดนาม เปนประเทศทมสทธในการใช

สทธรปแบบน

1.1.2 เงอนไขสทธ จะตองเปนประเทศทไดรบสทธประโยชนหรอสทธพเศษทาง

การคาจากการจดทาขอตกลงทใหสทธพเศษเพอการเขาสตลาด(preferential market access

arrangement)กบสหภาพฯ ทเทยบเทากบสทธประโยชนระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป GSP ใหมหรอมากกวา จะไมไดรบสทธประโยชนภายใตโครงการระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป GSP ใหมน ยกเวนประเทศทไดลงนามยอความตกลงกบสหภาพฯ ภายใน

20 พฤศจกายน 2555 จะไดรบระยะเวลาปรบตว 2 ป นบจากความตกลงฯ มผลใชบงคบ

1.1.3 ประเภทสนคา พจารณาใหสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (GSP) ตามความออนไหว (sensitivity) ของสนคา ซงแบงเปน 2 กลม คอ

1.1.3.1 สนคาออนไหว (sensitive products) เปนสนคาทมความสาคญ

และมผลกระทบกบประเทศสง เชน สนคาเกษตร สงทอ เสอผาและเครองแตงกาย พรม และรองเทา

เปนตน โดยมการลดภาษ 2กรณตามลกษณะของสนคาออนไหว ดงน

1.1.3.1.1 สนคาทจดเกบภาษตามมลคา (Ad valorem rate) จะ

ลดลงรอยละ3.5 จากอตราภาษปกต (Most Favored Nation หรอ MFN) ยกเวนสนคาในกลมสงทอ

และเครองนงหม จะลดภาษลงรอยละ 20 ของอตราภาษปกต

1.1.3.1.2 สนคาจดเกบภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ

(Specific Rate) จะลดลงรอยละ30 แตหากสนคาออนไหวทตองเสยทงภาษตามมลคา(Ad valorem

88

rate) และภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ(Specific Rate) สนคานนจะไมไดรบการลดภาษ

นาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ(Specific Rate) นอกจากนยงใหมการยกเวนการกาหนดอตราภาษ

ขนตา(minimum duty) แตจะไมมการลดอตราภาษขนสงสด(maximum duty) และหากภาษตาม

มลคา(Ad valorem rate)เทากบรอยละ1 หรอนอยกวา และภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ

(Specific Rate) เทากบ 2 ยโรหรอนอยกวากใหยกเวนภาษเชนกน

1.1.3.2 สนคาไมออนไหว (non-sensitive products) เชน ถงมอยาง เปน

ตน จะไดรบการยกเวนภาษทงหมด

1.1.4 การพจารณาตดสทธ (Graduation) การพจารณาตดสทธคานวณจากสถต

เฉลย 3 ปตดตอกน โดยสดสวนมลคาการนาเขาสนคาแตละชนดหนวดหม จะตองไมเกนระดบท

กาหนด(threshold)ทรอยละ14.5 ซงคานวณจากสถตมลคาการนาเขาสนคาของสหภาพฯ จาก

ประเทศทไดรบสทธประโยชน GSP ทงหมด โดยใชสถต ณ วนท 1 กนยายน ของปทมการพจารณา

และ 2 ปกอนหนา

1.2 สทธพเศษภายใตมาตรการจงใจเพอการพฒนาทย งยนและธรรมาภบาล (Special

Incentive Arrangement for Sustainable Development & Good Governance) หรอ GSP+ เปนสทธ

พเศษทสหภาพยโรปใหกบประเทศทมความจาเปนในการพฒนาเปนพเศษ (Vulnerable Countries)

โดยยกเวนภาษนาเขาแกสนคาทมแหลงกาเนดในประเทศทไดใหสตยาบนและมการปฏบตอยางม

ประสทธภาพตามอนสญญา จะมการกาหนดคณลกษณะของประเทศทมสทธใชสทธพเศษรปแบบ

น ไวดงน

1.2.1 การจดกลมประเทศ จะกาหนดไววาตองเปนประเทศทอยในบญชรายชอผ

ไดรบสทธประโยชนประเภท GSP+ เปนลายลกษณอกษร โดยมเงอนไข คอ

89

1.2.1.1 ประเทศทไมมนคง (vulnerable) เนองจากขาดความหลากหลาย

ในสนคาสงออก

1.2.1.2 ขาดการบรณาการทเพยงพอในระบบการคาระหวางประเทศ

1.2.2 เงอนไขสทธ มการคานวณจากมลคาการนาเขาสนคาใน 7 GSP sections ท

ใหญทสดของประเทศนนมายงสหภาพฯ เฉลย 3 ปมสดสวนมากกวา รอยละ75 ของมลคาการนาเขา

สนคาทงหมด ในทกสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

sections และมลคาของการนาเขาสนคาภายใตสทธประโยชนเฉลย 3 ป มสดสวนนอยกวารอยละ 2

ของมลคาการนาเขาสนคาภายใตสทธประโยชนท งหมดของสหภาพฯ และตองปฏบตตาม

สนธสญญาระหวางประเทศ เรองสทธมนษยชน สทธแรงงาน การปกปองและรกษาสงแวดลอม

และหลกธรรมาภบาลทง 27 ฉบบ ตามทระบในขอกาหนดเกยวกบมาตรฐานขอมลสารเคมทผลต

หรอนาเขา ในปรมาณตงแต 1 ตน หรอมากกวา( Annex VII) ตวอยางเชนในกรณของประเทศ

ฟลปปนส ยงคงอยในรายชอประเทศผไดรบสทธประโยชนภายใตสทธตามหลกเกณฑระบบสทธ

พเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) และสามารถขอรบสทธประโยชนภายใต GSP+ ได แต

จะตองปฏบตตามเงอนไข โดยจะตองปฏบตตามสนธสญญาระหวางประเทศเพอสทธมนษยชน

สทธแรงงาน การปกปองและรกษาสงแวดลอม และหลกธรรมาภบาล

1.2.3 ประเภทสนคา จะตองเปนสนคาทตองเสยภาษตามมลคา(Ad valorem rate)

หรอภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ(Specific Rate) อยางใดอยางหนงจะไดรบการยกเวนภาษ

และสนคาทตองเสยทงภาษตามมลคา(Ad valorem rate) และภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ

(Specific Rate) สนคานนจะไมไดรบการยกเวนภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ(Specific

Rate) ยกเวนสนคาภายใตพกดศลกากร (CN code 1704 10 907) ไดแก Chewing gum whether or

not sugar-coated อตราภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ(Specific Rate) จะกาหนดอยทรอยละ

16 ของมลคาทจะตองเสยภาษหากภาษตามมลคา(Ad valorem rate) เทากบรอยละ1 หรอนอยกวา

และภาษนาเขาตามสภาพหรอตามปรมาณ(Specific Rate) เทากบ 2 ยโรหรอนอยกวากใหยกเวนภาษ

เชนกน

90

1.2.4 การพจารณาตดสทธ (Graduation) ในรปแบบนจะไมมการพจารณาตดสทธ

คณะกรรมาธการยโรปจะทบทวนสถานะการใหสตยาบนและการปฏบตตามสนธสญญาระหวาง

ประเทศ โดยจะตองรายงานตอรฐสภาพยโรปและคณะมนตรยโรปทกๆ 2 ป เรมตงแต 1 มกราคม

2559 หากประเทศทไดรบ GSP+ไมปฏบตตามเงอนไขทกาหนด คณะกรรมาธการกจะพจารณาถอน

สทธชวคราว สาหรบบางรายการสนคาหรอทงหมด และอาจถอนชอประเทศนนๆ จากบญชรายชอ

ประเทศผไดรบ GSP+

1.3 สทธพเศษสาหรบประเทศพฒนานอยทสด หรอ Everything But Arms (EBA) เปน

สทธพ เศษทสหภาพยโรปใหแกประเทศพฒนานอยทสดตามคาจากดความขององคการ

สหประชาชาต โดยประเทศเหลานจะไดรบยกเวนภาษนาเขาสาหรบสนคาทกชนดทมการผลต

เปนไปตามกฎหรอเงอนไขตามขอตกลงทระบเอาไว จะมการกาหนดคณลกษณะของประเทศทม

สทธใชสทธพเศษรปแบบน ไวดงน

1.3.1 การจดกลมประเทศ มการระบไวอยางชดเจนวาประเทศทไดรบสทธ EBA

จะตองไดรบการระบวา เปนประเทศพฒนานอยทสดโดยองคการสหประชาชาต ตวอยางเชน

ประเทศกมพชาและลาว ยงคงไดรบสทธประโยชนภายใต Everything But Arms (EBA)

1.3.2 เงอนไขสทธ ไดระบไววาตงแต 1 มกราคม 2557จนถง 30 กนยายน 2558

การนาเขาสนคาประเภทน าตาลทไดจากออยหรอหวบต และซโครสทบรสทธในทางเคม ใน

ลกษณะของแขง (Tariff heading 1701) จะตองขอใบอนญาตนาเขา

1.3.3 ประเภทสนคา สนคาทกประเทศ ยกเวนสนคาอาวธ จะไดรบการยกเวนภาษ

ทงหมด

1.3.4 การพจารณาตดสทธ(Graduation) หากประเทศทไดรบสทธมการพฒนาและ

ไมไดรบการระบเปนประเทศพฒนานอยทสดแลวนน คณะกรรมาธการฯ กจะถอนชอประเทศนน

จากบญชประเทศผไดรบ EBA และไดรบระยะเวลาปรบตว 3 ป

91

2. คณสมบตตองหามของการไดรบสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป ดงน

คณสมบตตองหามนน คอ ประเทศทถกจดลาดบโดยธนาคารโลกใหเปนประเทศทม

รายไดสง (high-income) หรอประเทศทมรายไดปานกลางคอนขางสง (upper-middle income) เปน

เวลาตอเนองกน 3 ป กอนการพจารณาจดทาบญชประเทศทรบสทธพเศษทางภาษ ทงน ประเทศท

จะผานเกณฑดงกลาว จะตองมรายไดประชาชาตตอจานวนประชากร (GNI per capita) ไมเกนไป

กวา 3,975 ดอลลารสหรฐฯ หรอ ประเทศทไดรบประโยชนจากความตกลงวาดวยการเขาสตลาดท

เปนพเศษ (Preferential Market Access Arrangement) กบ EU เชน ประเทศทม FTA กบ EU เปน

ตน ตวอยางเชน ประเทศไทยปจจบนถกจดอยในประเทศทมรายไดปานกลางคอนขางสง (upper-

middle income)เปนเวลา 2 ป ประเทศบรไน ถกตดสทธรายประเทศ เนองจากเปนประเทศทม

รายไดสงอยในระดบ High Income ตดตอกนเกน 3 ป และประเทศมาเลเซย ถกตดสทธรายประเทศ

เนองจากเปนประเทศทมรายไดสงอยในระดบปานกลางคอนขางสง (Upper-Middle Income)

ตดตอกนเกน 3 ป

ทงน คณะกรรมาธการยโรปจะทบทวนบญชประเทศทจะรบสทธตามหลกเกณฑระบบ

สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป GSP ทกวนท 1 มกราคม ของทกป และหากประเทศใด

ถกตดสทธกจะตองเสยภาษนาเขาในอตราทวไปใน 1 ปหลงจากนน

3 หลกเกณฑการตดสทธระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

หลกเกณฑการตดสทธสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

(GSP) มดงน

3.1 เมอสวนแบงตลาดสนคาของประเทศผรบสทธ GSP เกน 17.5% ของมลคาการนาเขา

รวมจากประเทศผรบสทธ GSP ทวโลก

92

3.2 สนคากลมสงทอและเครองนงหมในหมวด 11 (เอ) และ 11 (บ) จะตดสทธสนคาทม

สวนแบงตลาดเกน 14.5%

3.3 การทบทวนการตดสทธมขนทก 3 ป โดยคานวณจากสถตการนาเขา 3 ปตอเนองทผาน

มา ซงเปนขอมลนาเขาตงแตวนท 1 กนยายน และคานวณจากมลคาการนาเขาสทธของสนคาแตละ

รายการ (line-by-line) แมจะเปนการนาเขาทไมใชสทธ GSP (รวม MFN imports) กตาม

4. หลกเกณฑการตดสทธชวคราวสาหรบสทธตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปน

การทวไป (GSP)

หลกเกณฑการตดสทธระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปชวคราวสาหรบ

GSPทง 3ประเภทคอ สทธพเศษทางศลกากรเปนการทวไป (GSP) สทธพเศษภายใตมาตรการจงใจ

เพอการพฒนาทย งยนและธรรมาภบาล (Special Incentive Arrangement for Sustainable

Development & Good Governance) หรอ GSP+ และ สทธพเศษสาหรบประเทศพฒนานอยทสด

หรอ Everything But Arms (EBA) จะมกรณดงตอไปน

3.1 การละเมดพนธกรณในอนสญญาทสหภาพยโรป (EU) กาหนดอยางรนแรง เชน

อนสญญาพนธฆาต และอนสญญาแรงงานบงคบ เปนตน ตวอยางเชน กรณประเทศพมา สหภาพฯ

ไดถกตดสทธจากประเดนการใชแรงงาน และไดยกเลกมาตรการควาบาตรตอพมาเมอเดอนเมษายน

2555 ณ ปจจบนนกาลงพจารณาคนสทธ GSP ใหแกพมา โดยการพจารณาจะอยบนพนฐานของการ

ประเมนประเดนเรองการใชแรงงานบงคบในพมาโดยองคกรแรงงานโลก (International Labor

Organization : ILO)

3.2 การสงออกสนคาทผลตจากแรงงานนกโทษ

93

3.3 การบกพรองในการควบคมการผานแดนหรอการสงออกยาเสพตด หรอไมปฏบตตาม

กฎกตการะหวางประเทศเรองการตอตานการรายและการฟอกเงน

3.4 การคาทไมเปนธรรมอยางรนแรงซงรวมถงการจากดการสงออกวตถดบทจาเปนตอ

อตสาหกรรมของสหภาพยโรป EU (export restriction)

3.5 การละเมดวตถประสงคขององคการประมงภมภาค (Regional Fishery Organizations)

หรอความตกลงวาดวยการบรหารทรพยากรทางการประมงท EU เปนสมาชก

5. การมผลบงคบใชของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป GSP ฉบบใหม

4.1 กฎระเบยบเรองระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ฉบบใหม จะม

ผลบงคบใชใน 20 วนหลงจากวนทตดประกาศใน Official Journal

4.2 ระบบสทธพเศษทางภาษทง 3 ประเภท จะมผลบงคบใชในวนท 1 มกราคม 2557

แมวากฎระเบยบใหมจะมผลใชบงคบในปลายป 2555 และอตราภาษใหมจะมผลใชในวนท

1 มกราคม 2557 แตสหภาพฯ ตระหนกถงผลกระทบตอผนาเขาของตนและผสงออกของประเทศค

คา ทอาจปรบตวไมทนระบบใหม อนจะทาใหการคาขาดความแนนอน จงไดกาหนดเงอนไข

เพมเตมวา จะไมมการตดสทธระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) รายสนคา

ในชวงป 2556 เพอคงเสถยรภาพของการคาขายไว ไมใหเกดความปนปวน แตจะเรมตดสทธราย

สนคาและรายประเทศพรอมกนในวนท 1 มกราคม 2557 เปนตนไป โดยใชตวเลขนาเขาของป

2552-2554 เปนปฐานในการคานวณ นอกจากน ประเทศทถกตดสทธทงประเทศ จะมระยะเวลา

ปรบตว 1 ป

94

สวนท 2 ศกษาผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปน

การทวไป

จากขางตนระบบพเศษภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) สงผลกระทบตออตสาหกรรมกง

ไทยในดานบวกอยหลายดาน แตกยงคงไวซงผลเสยบางประการ เพราะกงไทยเปนสนคาสงออก

สาคญทมศกยภาพของไทยสตลาดสหภาพยโรป และตงแตเดอนสงหาคม 2548 ไทยไดรบอตราภาษ

พเศษ และตงแตวนท 1 มกราคม 2549 ไดรบสทธ GSP นบเปนขาวดสาหรบเกษตรกรผเลยงกงและ

ผสงออกกงไทยเปนอยางยง ซงจะทาใหไดใชประโยชนจากการไดรบสทธทางระบบสทธพเศษทาง

ภาษศลกากรเปนการทวไป เปนโอกาสและชองทางสาหรบกงไทยในตลาดสหภาพยโรป การศกษา

ผลกระทบอตสาหกรรมจะแบงผลกระทบออกเปน 2 ดาน คอ ผลกระทบทางบวกและผลกระทบ

ทางลบ ดงน

1. ผลกระทบทางบวกของการไดรบระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

ในอตสาหกรรมกงแปรรป

ดานการตลาด

กงไทยถอเปนสนคาสงออกทมศกยภาพเปนลาดบตนๆ ดงตารางท 5.1 ประเทศไทยผลต

กงเพอการสงออกมากกวาการบรโภคภายในประเทศ ในป 2554 ไทยสงออกสนคากงท งหมด

ประมาณ 600,000 ตน คดเปนมลคากวา 120,000 ลานบาท โดยตลาดสหภาพยโรปเปนหนงในตลาด

หลกสาหรบกงไทย (ควบคกบการสงออกไปยงสหรฐอเมรกาและญปน) ตลาดสหภาพยโรปจงเปน

ตลาดทยงมโอกาสทดสาหรบการสงออกกงของไทยอกมาก โดยเฉพาะอยางยงเมอไทยไดรบ สทธ

ตามหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) สงผลใหการสงออกกงไทย

ในตลาดยโรปดมแนวโนมสดใสยงขน หลงจากทตองประสบปญหาภาวะซบเซาและยอดการ

สงออกลดลงในชวงหลายปกอนหนานน

95

ตารางท 5-1 แสดงประมาณการผลผลตกง ป2548-2554

ทมา : สมาคมกงไทย,2556

สหภาพยโรปเปนภมภาคทมปรมาณการบรโภคกงมากทสดในโลก คดเปนประมาณ

700,000 ตนตอป โดยรอยละ 50 เปนการนาเขากงจากตางประเทศ ตลาดยโรปยงมลกษณะเปน

ตลาดรวมของประเทศสมาชกรวมแลวถง 27 ประเทศ และมประชากรกวา 450 ลานคนโดยลาสด

ตลาดยโรปไดขยายตวออกไปในประเทศยโรปตะวนออก ดงนนหากผผลตและผสงออกสามารถ

เขาถงตลาดสหภาพยโรปไดนนหมายถงการเขาถงกาลงซอกงทวทงภมภาคยโรป ตลาดสหภาพ

ยโรปจงเปนโอกาสทเปดกวางสาหรบกงไทย

หนวย :พนตน ประเทศ/ป 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

ไทย 380 500 530 495 563 640 600 จน 380 400 480 523 560 600 565 เวยดนาม 115 150 170 200 220 215 240 อนโดนเซย 230 260 210 230 180 140 150 อนเดย 100 103 110 87 100 137 170 มาเลเซย 32 42 62 68 78 105 73 ฟลปปนส 35 36 38 29 35 41 20 อเมรกากลาง-ใต 304 395 495 397 382 410 452 อนๆ 125 55 55 55 50 64 65 รวม 1,702 1,941 2,150 2,084 2,168 2,353 2,335

96

ตารางท 5-2 แสดงการนาเขาสนคากงของโลก

ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555

ดงนนหากประเทศไทยไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปแลว จะทาใหผ

สงออกกงของไทยไดรบผลกระทบทางบวกคอการทสามารถขยายวงกวางของตลาดไดมากขน จาก

ในตอกแรกทสามารถสงออกไปไดแคภายในตลาดยโรปตะวนตกเพยงอยางเดยว และดวยลกษณะ

ทางกายภาพของตลาดยโรปทมลกษณะเปนตลาดรวมจงทาใหไทยสามารถขยายวงกวางออกไปได

งายยงขน เปนการเพมศกยภาพของการสงออกกงไทย

ดานการคาระหวางประเทศ

ระบบภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ทาใหภาษนาเขาผลตภณฑกงของไทยเทาเทยมกบ

ประเทศคแขงอนๆโดยเฉพาะมาเลเซย อนเดยและอนโดนเซย กลาวคอ เมอไทยไดรบสทธพเศษ

ทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ทาใหไทยไดรบอตราภาษนาเขาอยทรอยละ 4.2 สาหรบกง

แชแขง และรอยละ 7 สาหรบกงปรงแตง โดยไมมการจากดโควตาการนาเขา ทงนเดมผลตภณฑกง

มลคา(ลานเหรยญสหรฐ)

ประเทศ 2552 2553 2554

มลคา % ±(%) รวม 13,862.0 15,599.2 18,180.3 100.0 16.5 สหภาพยโรป 5,457.9 5,916.5 6,634.5 36.5 12.1 สหรฐฯ 3,780.7 4,301.0 5,165.7 28.4 20.1 ญปน 2,312.2 2,597.3 3,014.4 16.6 16.1 แคนาดา 391.0 434.2 519.8 2.9 19.7 อนๆ 1,920.2 2,350.2 2,745.8 15.6 21.10

97

ไทยตองเสยภาษนาเขาสหภาพยโรปในอตราสงสดเพยงประเทศเดยวทรอยละ 12.0-13.2 สาหรบกง

สดแชเยนแชแขงและรอยละ 20 สาหรบกงปรงแตง เทากบวาผลตภณฑกงจากไทยจะสามารถ

แขงขนทางดานราคาไดอยางเปนธรรมขนในตลาดสหภาพยโรป

ดานอตราภาษ

GSP คอ โครงการสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized System of

Preferences) เปนโครงการทประเทศพฒนาแลวใหแกประเทศกาลงพฒนา โดยการใหการลดหยอน

หรอยกเวนภาษนาเขา ไดแก สนคาประเภทกง เชน กงแชเยน กงแชแขง กงปรงแตงทไทยสงไปยง

สหภาพยโรป กเปนสนคาทไดรบสทธ GSP จากสหภาพยโรปดวย โดยกงแชเยนและกงแชแขง

ไดรบการลดหยอนเสยภาษในอตรารอยละ 4.2 จากอตราปกตทตองเสยรอยละ 12 และกงปรงแตง

ไดรบการลดหยอนเสยภาษในอตรารอยละ 7 จากอตราปกตรอยละ 10

ดานการผลต

ผลตภณฑกงเปนสนคาเกษตรทมการบรโภคมากทสดในตลาดสหภาพยโรป เมอไดรบ

สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) จะทาใหลดหยอนภาษไดมากขน และมการขยาย

การสงออก เมอคาดวาการผลตของไทยมแนวโนมเพมขนผลมาจากราคากงทอยในเกณฑดทาใหม

ปรมาณการเลยงเพมขน ประกอบกบทางสหภาพยโรปเปนภมภาคทมปรมาณการบรโภคกงมาก

ทสดในโลก ทาใหการนาเขากงจากตางประเทศเพมมากขน โดยทตลาดสหภาพยโรปเปนหนงใน

ตลาดหลกสาหรบกงไทย จงสงผลใหผผลตกงในไทยตองเพมการผลตใหมากยงขนไปดวย

ดานผประกอบการ

กงสดแชเยนแชแขงและแปรรป นบวาเปนสนคาสงออกทสาคญในกลมสนคาประมง

สามารถสรางรายไดในการสงออกปละไมตากวา 3 พนลานเหรยญสหรฐฯ จากการทไดรบโครงการ

98

สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) ทาใหผประกอบการเสยภาษนอยลง โดยกงแชเยน

และกงแชแขง จากทปกตตองเสยอตรารอยละ 12 เหลออตรารอยละ 4.2 และกงปรงแตงเสยภาษ

อตราปกตรอยละ 10 เหลอเสยภาษในอตรารอยละ 7 เมอไดลดหยอนภาษจงทาใหลดตนทนในการ

สงออกดวย อกทงมการผลตทเพมมากขน จงทาใหตนทนเฉลยลดลง ชวยสงผลใหผประกอบการม

กาไรสงขน และสามารถเพมผลผลตตอปสงขนกวาเดม

ดานการสงออก

แนวโนมการสงออกกงสดแชแขงและแปรรปของไทยในป 2556 นาจะขยายตวรอยละ 3-7

โดยปรบตวในทศทางทดขน จากทคาดวาการสงออกกงในป 2555 หดตวลงถงรอยละ 14 เนองจาก

ปจจยเสยงทางดานเศรษฐกจของสหรฐฯ และสหภาพยโรป ซงเปนตลาดสงออกกงหลกของไทย ม

ทศทางทฟนตวอยางตอเนอง คาดวาจะชวยกระตนใหกาลงซอของตลาดหลกกลบคนมา ประกอบ

กบปญหาตางๆ ทกระทบตออตสาหกรรมกงต งแตป 2555 ทหากคลคลายได อาจสงผลใหการ

สงออกคอยๆ กลบมาเพมขนภายในชวงครงปหลง

สรปผลกระทบทางบวกของการไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

ดงนนหากประเทศไทยไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป จะทาใหผสงออก

กงของไทยไดเพมศกยภาพ ประสทธภาพในหลายๆดาน ทงทางดานตลาด ดานการคาระหวาง

ประเทศ ดานภาษ ดานการผลต ดานผประกอบการ และ ดานการสงออก ซงแสดงใหเหนวา

หลงจากการไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรจากสหภาพยโรปแลวนน ทาใหอตสาหกรรมกงแปร

รปของไทยมแนวโนมทดขน ดจากการทประเทศไทยสามารถสงออกสนคากงแปรรปไดมากขน

และมแนวโนมทจะสงขนเรอยๆ อกทงยงมสญญาณทดทางดานความสมพนธระหวางประเทศไทย

และประเทศคคาทสาคญๆ อยางสหภาพยโรป

99

2. ผลกระทบทางลบเมอไดรบระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ใน

อตสาหกรรมกงแปรรป

คแขง

เมอพจารณาถงแนวโนมสถานะการไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP)

จากสหภาพยโรป(EU) ภายใตระบบพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP)ใหมของประเทศใน

อาเซยน อาจจาแนกประเทศออกไดเปน 4 กลม ไดแกประเทศทคาดวาจะไมไดรบสทธ GSP โดย

ปจจบนสงคโปร มาเลเซย และบรไน อยในสถานะทไมไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป(GSP) สวนไทยอาจจะไมไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) ภายใต

หลกเกณฑใหมประเทศทย งคงไดรบสทธพ เศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (General

Arrangement) คอ อนโดนเซยและเวยดนาม ประเทศทอาจไดรบสทธพเศษเพมเตมภายใตมาตรการ

จงใจเพอการพฒนาทย งยนและธรรมาภบาล (Special Incentive Arrangement for Sustainable

Development & Good Governance) หรอ GSP Plus คอ ฟลปปนส โดยกรอบสทธพเศษเพมเตม

ภายใตมาตรการจงใจเพอการพฒนาทย งยนและธรรมาภบาล (Special Incentive Arrangement for

Sustainable Development & Good Governance)หรอ GSP Plus จะใหสทธพเศษมากกวาระบบ

พเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP ทวไป) ซงฟลปปนสสามารถยนขอรบสทธนเนองจาก

เปนประเทศทยงมสดสวนในการใชระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) ของ

สหภาพยโรป (EU) นอยอย (ไมเกนรอยละ 2 ของมลคาการนาเขาของสหภาพยโรป (EU) ภายใต

ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP)จากทกประเทศ) ประเทศทไดรบสทธพเศษ

สาหรบประเทศพฒนานอยทสด (Least Developed Countries: LDCs) ไดแก ลาวและกมพชา ซง

ประเทศกลมนจะไดรบยกเวนภาษศลกากรในทกรายการสนคา ยกเวนอาวธ (Everything but Arms:

EBA) แตสาหรบพมานน ปจจบนยงไมไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) จาก

สหภาพยโรป (EU)

100

คแขงในชวงระยะเพยงไมกป ไดแก เวยดนามซงกาวขนมาเปนผสงออกสนคาสตวน าส

ตลาดสหภาพยโรปในอนดบตนๆ เวยดนามจงเปนคแขงของสนคาประมงและกงของไทยทนากลว

ไมนอยทงน และเวยดนามประเทศทยงคงไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

ตองยอมรบวาภายใตระบบพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) ใหม สนคาไทยสวนใหญจะ

มราคาในตลาดสหภาพยโรป (EU) สงขนจากเดมไมเกนรอยละ 5 อยางไรกตาม สนคาหลายรายการ

ในจานวนนนเปนสนคาทไทยประสบปญหาการแขงขนดานราคาอยกอนแลว โดยเฉพาะกลมสนคา

ทพงพาแรงงานเขมขนในกระบวนการผลต ทามกลางภาวะทคาจางแรงงานของไทยปรบตวสงขน

อยางกาวกระโดดในปน และจะปรบขนอกในป 2556 ขณะทเวยดนามคแขงของไทยยงคงไดรบ

สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) ในตลาดสหภาพยโรป (EU) ดงนน สวนตางราคา

กบประเทศคแขงทจะยงกวางขนนจงมความสาคญไมนอยตอความสามารถในการแขงขนของ

อตสาหกรรมกง

ขอจากดทยงคงเกดขนแมไทยจะไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP)

การปรบคาจางแรงงานขนตา 300 บาท

การปรบคาจางแรงงานขนตา 300 บาท ทวประเทศ เปนปจจยเสยงทอาจกระทบตอตนทน

ของผประกอบการ เนองจากอตสาหกรรมกงจาเปนตองใชแรงงานภายในอตสาหกรรมจานวนมาก

และประกอบกบตองเสยภาษสงออกกงไปยงยโรปยงทาใหตนทนของราคากงเพมมากขนดวย

อยางไรกตาม การปรบขนคาแรงอาจมผลกระทบเฉพาะผประกอบการในพนทภาคตะวนออก และ

ภาคใต ทในชวงทผานมาอาจยงมการจายคาจางแรงงานโดยเฉลยไมถง 300 บาทตอวน

การควบคมตนทนการผลต

ตนทนคาแรงเพาะเลยงกงอยในระดบสง เมอเทยบกบจนและเวยดนาม ถงแมไทยจะไดรบ

สทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP) เพราะตนทนการผลตเปนตวตดสนความอยรอด

101

ของเกษตรกร และเปนตวกาหนดราคาขนตาในการสงออก ซงกเปนตวกาหนดการแขงขนกบ

ประเทศผสงออกผลตภณฑกงรายอนๆ ราคากงดบคดเปนสดสวนถงรอยละ 80 ของตนทนรวมเมอ

ออกจากโรงงาน โดยอาหารสตวเปนตนทนสาคญของเกษตรกรผเลยงกง ซงควรพจารณาภาพรวม

คอคดราคาตอนาหนกกงทได แทนทจะดแตราคาอาหารเบองตนเพยงอยางเดยว อาหารสตวคณภาพ

ด กงโตเรวไดน าหนกมากกวา ไมเปนโรค ยอมดกวาอาหารราคาถก แตกงกนแลวไมโต ปวยเปน

โรคงาย ดงนน การควบคมตนทนการผลตนบวาเปนประเดนสาคญในการเพมความสามารถในการ

แขงขนในตลาดโลก

ความไมแนนอนของระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP)

ความไมแนนอนจากการไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากร (GSP) ทเปนการใหฝายเดยว

ของสหภาพยโรป คอ เมอทางสหภาพยโปรมการเปลยนแปลงหลกเกณฑตางๆ เราไมสามารถคาด

การไดวาเราจะโดนตดสทธเมอไหรจากขอกาหนดในระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการ

ทวไป (GSP)

ความไมแนนอนของเศรฐกจในสหภาพยโรป

เมอเศรษฐกจของสหภาพยโรปซงเปนตลาดสงออกกงแชเยนแชแขงอนดบสามของไทยม

แนวโนมไมสดใส ประกอบกบเงนยโรเรมออนคาลง จะทาใหกาลงซอของผบรโภคในสหภาพ

ยโรปลดลง สงผลใหการสงออกกงไทยไปในตลาดสหภาพยโรปลดลงดวย และถาการนาเขา

สหภาพยโรปในอตราทสงขน สงผลใหความสามารถในการแขงขนของสนคาไทยลดลง ราคาของ

สนคาไทยในตลาดสหภาพยโรปจะสงขน เมอเปรยบเทยบกบประเทศคแขงขนอนๆทยงคงไดรบ

สทธ โดยเฉพาะอยางยง สนคาเกษตร เนองจากสนคาเกษตรสวนใหญจะมลกษณะสนคามลกษณะ

ใกลเคยงกนมาก หรอเปนสนคาทเหมอนกนทกประการ (Homogeneous Products) ดงนน ราคา

จงถอเปนปจจยสาคญในการตดสนใจซอของผบรโภค หากตนทนการนาเขาตองสงขน กจะทาให

ราคาสงขนตามไปดวย สงผลกระทบตอเกษตรกรซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศ

102

เมอประเทศไทยโดนตดสทธจากระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GSP)

เมอสหภาพยโรป หรอ EU (European Union) ไดประกาศปรบเปลยนหลกเกณฑการให

สทธพเศษทางการคาภายใตระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized System

of Preferences: GSP) สนคาทไดรบผลกระทบมาก เปนสนคาทมสวนตางระหวางอตราภาษปกตกบ

อตราภาษสทธพเศษทางภาษศลกากร (GSP) สง เชน กงสดแชเยนแชแขง กงแปรรป และสบปะรด

กระปอง เปนตน (สดสวนประมาณรอยละ 6 ของการสงออกรวมไปยง EU) โดยระบบ GSP ใหมน

คาดวาจะมผลบงคบใชตงแตวนท 1 มกราคม 2557 นน และประเทศไทยเขาขายประเทศทจะถก

ยกเลกสทธ GSP และเมอไทยไดรบการจดกลมโดยธนาคารโลกใหอยในกลมประเทศทมระดบ

รายไดปานกลางคอนขางสงเมอเดอนกรกฎาคม 2554 ทผานมา (จากเดมอยในกลม Lower-Middle

Income) ซงจะมผลใหไทยจะตองกลบมาเสยภาษในอตราปกต (Most-Favored Nation: MFN)

ภายใตระบบสทธพเศษทางภาษศลกากร (GSP) ใหม ทงน จะทาใหประเทศไทยเกดภาวะราคากงท

แพงสงขน หรอทเรยกวา “ภาวะราคาอาหารเฟอ” (Food Inflation) พงขนเปนประวตการณ ซง

สาเหตหลกมาจากปญหาภาคเศรษฐกจทกลมประเทศในสหภาพยโรปทถกปรบเปลยนจากการท

ไทยเคยไดสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) เปนไทยไมไดรบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (GSP) ทาใหอตราภาษสงออกทถกกลบแพงขน ซงสนคากง เปน 1 ใน 57

รายการของสนคาไทยทถกตดGSPระบบใหม ซงกงดบจะตองเสยภาษในอตราเตมทรอยละ 12

จากทปจจบนเสยภาษในอตรารอยละ 4.2 สาหรบสนคากงสก และกงปรงแตง จะตองเสยภาษใน

อตราเตม ทรอยละ 20 จากปจจบนเสยภาษทรอยละ7 ซงจากอตราภาษทเพมขนอยางกาวกระโดดน

จะสงผลกระทบตอภาคการสงออกอยางแนนอนกนราคากงทแพงสงขนและคาดวาจะยงคงอยใน

เกณฑสงอยางตอเนอง

วกฤตการณอาหารในวนนเปนวกฤตอาหารแพง ขณะทประเทศคแขงทสาคญ เชน

มาเลเซย ไดทา FTA กบ EU แลว สวนเวยดนาม อนเดย จน อนโดนเซย แมจะยงไมไดทาFTA แตก

มอตราภาษทไดเปรยบกวาไทย เพราะการใชอตราภาษใหมน มโอกาสจะทาใหการสงออกกงของ

103

ไทยไปตลาดสหภาพยโรป ทปจจบนมประมาณรอยละ 20-25 ของการสงออกทงหมด จะเหลอไม

ถงรอยละ 5 ดงตางรางท 5.3 ซงประมาณการป2555ไว และคาดวาป 2556จะลดลง

ตารางท 5-3 มลคาการนาเขาสนคาประเภทครสเตเชย (พกด 0306 Crustaceans, Live, Fresh,

Chilled, Frozen) ของคคาทสาคญของไทย

มลคา:ลานเหรยญสหรฐ ประเทศนาเขาสนคาครสเตเชย

ของไทย 2010 2011 2012f

%Share %Chang 11/12

อนดบของไทย 2010 2011 2012f

USA 141.7 196.9 163.9f 17.92 19.46 15.19 -16.77 1 EU (27) 23.6 30.1 28.5f 6.31 5.82 6.39 -5.5 5 Japan 90.9 105.9 99.7f 14.43 14.21 12.27 -5.83 4 ทมา : World Trade Atlas ,2554 หมายเหต : ครสเตเชย (Crustaceans) หมายถงสตวน าไดแก กง กง ป ทลกษณะสาคญ คอมเปลอกหมตว ลาตวเปนปลอง โดยมรยางคยนออกมาเปนค เชน

สาหรบประเทศไทย ซงเปนทรบรของประชาคมโลกวา อดมสมบรณดวยพชพนธ

ธญญาหาร เพราะประเทศเราเปนผผลตและผสงออกสนคาภาคเกษตรรายใหญของโลก ยอมหนไม

พนกบผลกระทบดานราคาอาหารแพง โดยเฉพาะกลมทโดนตดสทธสทธพเศษทางภาษศลกากร

(GSP)จากสหภาพยโรป โดยเฉพาะกงไทยทสงผลกระทบมากทสด และผทไดรบผลกระทบมาก

ทสดคงไมพนประชาชนผยากจน รวมไปถงชนชนกลาง ซงถอวาเปนความจาเปนอยางยง ทรฐบาล

ตองกาหนดมาตรการเพอวางนโยบายและดาเนนการอยางถกตอง เพอปองกนความเดอดรอนจาก

ราคากงและอาหารบางประเภททแพงสงขน แตไมสอดรบกบรายไดของประชาชน โดยเฉพาะ

นโยบายเศรษฐกจในระดบรากหญา ขณะนคงตองเนนทความสาคญของการบรหารจดการ เพอ

ปรบปรงประสทธภาพและรกษาไวซงความมนคงทางอาหาร (Food Security) ของประเทศ เพอ

สงเสรมผทเปนเกษตรกรและผผลต ใหคงไดรบผลประโยชนจากภาคการตลาด สวนประชาชน

ผบรโภคทงหลาย กตองเขาถงอาหารทงโอกาสและการกระจายรายไดทเพมขน เชนกน

104

แมในหลายประเทศทวโลกจะตกอยในสถานการณทลาบาก โดยไมสามารถจะคาดเดา

ไดวาอนาคตขางหนานนจะเปนอยางไร แตสาหรบประเทศไทย คงตองเปลยนวกฤตใหเปนโอกาส

เชน ไมควรจากดการสงออก สงออกไปตลาดสาคญมากขน เชน ญปน ไมบดเบอนราคาตลาด

แสวงหาพนธมตรทเปนประเทศผผลตภาคการเกษตรเพอแลกเปลยนความรและ การตลาดซงกน

และกน ในระยะยาวนน การเจรจาเปดตลาดการคาการคาเสรไทย-สหภาพยโรป (Thailand-EU Free

Trade Agreement: FTA) นบเปนสงสาคญทสด สงผลใหบรรดาเกษตรกรมคณภาพชวตทดขน

เพราะราคาจะไดราคาดตามผลผลตทมปรมาณเพมมากขน อนนบวาเปนผลประโยชนทด แก

ประเทศไทยทงสน เพราะ อาหารไมใชเพยงโภคภณฑ แตอาหารเปนหวใจของการอยรอดของ

ประชากรโลก ปญหาทเกดขนไมไดเกดขน ณ ทหนงทใด หากแตกลายเปนปญหาใหญทางสงคม

และ การเมองทแผขยายไปทวโลก

บทท 6

บทสรป

บทสรป

จากการศกษาถงหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (Generalized

System of Preferences : GSP) และศกษาผลกระทบอตสาหกรรมการสงออกกงไทยตอระบบสทธ

พเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป และแนวทางการแกไข ไดบทสรปดงน

ในชวงป 2555 สหภาพยโรปไดประกาศหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปน

การทวไป (Generalized System of Preferences : GSP) ฉบบใหมขนมา โดยมรปแบบการรบสทธ 3

รปแบบ ดงน รปแบบท 1 คอ สทธพเศษทวไป (General Arrangement) รปแบบท 2 คอ : สทธพเศษ

ทางภาษฯ เพอสงเสรมการพฒนาทย งยนและหลกการธรรมาภบาลทด (Special Intensive

Arrangements: GSP+) รปแบบท3คอ สทธพเศษสาหรบประเทศพฒนานอยทสด (Special

Arrangements for Least Developed Countries: LDCs) โดยทกอนหนานประเทศไทยไดรบสทธฯ

รปแบบท 1 คอ สทธพเศษทวไป (General Arrangement) คอ ในอตสาหกรรมแปรรปกงของ

ประเทศไทยเราจากทตองเสยอตราภาษรอยละ20 เมอไดรบสทธฯรปแบบนนจงสามารถเสยภาษใน

อตรารอยละ4.2 แต ณ ปจจบนเมอสหภาพยโรปประกาศหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (Generalized System of Preferences : GSP) ฉบบใหมขนมา และ

ธนาคารโลกไดจดลาดบใหประเทศไทยเปนประเทศทมรายไดอยระดบปานกลางคอนขางสง

ประเทศไทยเราจงถกตดสทธฯตามหลกเกณฑคณสมบตตองหามทสหภาพยโรปไดกาหนดไว จาก

การทสหภาพยโรปไดประกาศหลกเกณฑระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

(Generalized System of Preferences : GSP) ฉบบใหมในครงน สงผลกระทบตออตสาหกรรมแปร

รปกงของประเทศไทยในสหภาพยโรปเปนอยางมาก

106

สาหรบผลกระทบทเกดขนตออตสาหกรรมกงแปรรปจากการไดรบสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไป (GSP) นน เกดผลกระทบทงทางดานบวกและในดานลบแกอตสาหกรรมกง

แปรรปของไทย ในสวนของดานบวกนน คอการกอใหเกดอตราภาษศลกาการขาเขาทลดลงจากเดม

กลาวคอการไดรบสทธพเศษทางศลกากรเปนการทวไปนนจะเปนการลดหยอนภาษการนาเขา

สนคาอปโภคบรโภคเนองจากทาใหอตสาหกรรมกงแปรรปของประเทศไทยมสทธทางดานภาษท

ทดเทยมกบประเทศคคาอนๆ และสงผลตอเนองถงการผลตสนคาทมแนวโนมวาจะสงขน รวมถง

การทผผลตสามารถสงออกกงไดราคาทตาเนองจากเสยภาษศลกากรนอยลง ทาใหตนทนลดลง ม

ผลตอบแทนทมากขน สาหรบผลกระทบทางดานลบ คอ คแขงขน กลาวคอการทประเทศใดไดรบ

สทธพเศษเพมเตมภายใตมาตรการจงใจเพอการพฒนาทย งยนและธรรมาภบาล (GSP+) นน จะ

ไดรบการลดหยอนภาษทตาวาสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) ซงทาใหประเทศ

ไทยเสยเปรยบคแขงทสาคญๆ ทไดรบสทธพเศษเพมเตมภายใตมาตรการจงใจเพอการพฒนาท

ย งยนและธรรมาภบาล (GSP+) และดวยอตสาหกรรมตางๆยงไดรบผลกระทบจากภยธรรมชาต

คาแรงทเพมสงขน ยงสงผลกระทบตอตนทนการผลตทสงขน ทาใหราคาของสนคาทผลตใน

ประเทศไทยมราคาสงขนตามไปดวย

และเมอประเทศไทยถกตดสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) เนองจากการท

ประเทศไทยไดเปลยนจากระบบเศรษฐกจทมรายรบจากระดบรายไดปานกลางคอนขางตา เปน

ระดบรายไดปานกลางคอนขางสงตดตอกนเปนเวลา 3 ป ซงผดจากคณลกษณะทไดมการกาหนด

ขน ทาใหประเทศไทยถกตดสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป โดยมผลบงคบใชในวนท 1

มกราคม 2557 จะเกดผลกระทบทตามมาเปนอยางมาก กลาวคอ การทถกตดสทธพเศษทางภาษ

ศลกากรเปนการทวไปนน จะสงผลกระทบทสาคญประการแรกคอการทภาษศลกากรขาเขาใน

ระดบอตราปกต สงผลใหผผลตตองมคาใชจายในสวนทเปนภาษเพมขนจากเดม สงผลใหราคาของ

สนคาเพมสงขน และตอเนองถงการลดการสงออกเนองจากรบภาระของการเสยภาษในอตราปกต

ไมได และดวยสภาพแวดลอมภายนอกตางๆทเพมขน ไมวาจะเปนภยธรรมชาตตางๆ อทกภย หรอ

น าแลง หรอแมแตการใชสารเคม รวมถงนโยบายของรฐบาลในเรองของคาแรง เงนเดอนทเพมขน

เปนตวเรงทกอใหเกดตนทนทสงขนตาม ทาใหอตสาหกรรมกงแปรรปอยในขนวกฤต และยงสงผล

กระทบตอการสงออกของประเทศไทยถงในระยะยาว โดยมแนวโนมทจะสงผลกระทบตอ

107

อตสาหกรรมการสงออกกง ยงทาใหเกดการเปลยนแปลงสภาพการแขงขนในตลาดสหภาพยโรป

รวมทงอาจมผลกระทบตอการตดสนใจของนกลงทนหรอผประกอบการทงของไทยและตางชาตใน

อตสาหกรรมการสงออกกงทจะสงออกไปยงตลาดสหภาพยโรป ไมใชเพยงแตเศรษฐกจเทานนทได

ผลกระทบ ยงสงผลกระทบตอความมนคงทางอาหารอกดวย ทาใหเกดภาวะราคากงทแพงสงขน

หรอทเรยกวา “ภาวะราคาอาหารเฟอ” (Food Inflation)พงสงขนเปนอยางมาก ราคากงทแพงสงขน

และคาดวาจะยงคงอยในเกณฑสงอยางตอเนอง ผลผลตมแนวโนมลดลง สวนทางกบความตองการ

บรโภคทมแนวโนมสงขน เปนหนงในอกหลายสาเหตทอาจสงผลใหเกดวกฤตความไมมนคงทาง

อาหาร

ขอเสนอแนะ

หากตองการแกไขในระยะยาวนนคอ ควรทาการเปดการเจรจา เขตการคาเสร (FTA) กบ

สหภาพยโรปโดยเรว และพยายามใหความตกลงนนมผลบงคบใชใหไดกอนป 2558 โดยหาก

สามารถเจรจาใหไดภาษสนคาใหต ากวาอตราภาษของสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไปได

นน ยงเปนการด และเปนการแกปญหาความไมมนคงของสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป

(GSP)ไดอยางถาวร หรอทางแกปญหาอกทางคอ การเพมการลงทนในตางประเทศ โดยเฉพาะใน

ประเทศอาเซยนทยงไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป (GSP) หรอ EBA แตทางเลอก

นอาจปฏบตไดงายเฉพาะกบอตสาหกรรมขนาดใหญเทานน แตปฏบตไดยากสาหรบธรกจขนาด

เลก หรอ SMEs เวนแตจะไดรบความชวยเหลอจากรฐบาล

ดงนนรฐบาลจงควรมนโยบาย และดาเนนการหาทางแกไข ออกกลยทธการคาเพอรองรบ

กบเหตการณทจะเกดขนอยางระมดระวงและรอบคอบ เพอเปนการสรางโอกาสใหแกกลม

อตสาหกรรมกงแปรรป และกลมอตสาหกรรมอนๆทมความตองการสงออก และเพอเพมศกยภาพ

ในการแขงขนกบคแขงขนทสาคญ ทนบวนมแตจะเพมขนอยางตอเนองอกดวย

บรรณานกรม

กสกรไทยคาดสงออกกงในป 56 ฟนตวโต 3-7%. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.thannews.th.com/, 24 ธนวาคม 2555

กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย. GSP: ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป.

[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.thaifactory.com/Manage/GSP.htm, 13

พฤศจกายน 2555

กงไทยในตลาดสหภาพยโรป. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://news.thaieurope.net/, 24 ธนวาคม

2555

กลมวเคราะหขาวและฐานขอมล สานกโฆษก. กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย หวงใช

GSP ในการเพมแตมตอ เพอฝาวกฤตการสงออก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.thaigov.go.th/ en/news-ministry/item/30564-.HTML, 24 ธนวาคม 2555

ความสมพนธทางการเมองและเศรษฐกจ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://eeas.europa.eu

/delegations/thailand/eu_thailand/political_relations/index_th.htm, 26 ธนวาคม 2555

ความหมายของการแปรรปผลผลต. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://202.143.128.82/CAIteacher/

link15/webpasert/sec5.5.htm, 07 พฤศจกายน 2555

ประเภทตลาด. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.vcharkarn.com/, 24 ธนวาคม 2555

รชดา คงขนเทยน. ศนยวจยกสกรฯ เผยไทยอาจเสยสทธ GSP ตามระบบใหมของ EU มผลม.ค.58

ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.ryt9.com/, 24 ธนวาคม 2555

วมลวรรณ ภทโรดม. สหภาพยโรป. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.oknation.net/, 27

ธนวาคม 2555

สถานการณกงไทยป 53 ยงแขง ใกลเคยงป 52. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.siamtilapia.com/, 24 ธนวาคม 2555

109

สมาคมการคาเสรยโรป. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://th.wikipedia.org/, 13 พฤศจกายน 2555

สมาคมการคาเสรแหงยโรป. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.bp-smakom.org/bp_school /,

13 พฤศจกายน 2555

สหภาพยโรป. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://th.wikipedia.org/, 13 พฤศจกายน 2555

สหภาพยโรปกบ GSP กงไทย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.nicaonline.com/, 24

ธนวาคม 2555

อตสาหกรรมคออะไร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://guru.google.co.th/, 07 พฤศจกายน 2555

Basic information on the European Union. [ออนไลน ].เขาถงไดจาก : http://europa.eu/,

24 ธนวาคม 2555

European Union. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก. http://en.wikipedia.org/, 26 ธนวาคม 2555

Foreign relation. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://en.wikipedia.org/, 26 ธนวาคม 2555

SCB EIC. สทธพเศษทางภาษศลกากร Generalised System of Preferences (GSP). [ออนไลน].

เขาถงไดจาก : http://www.scbeic.com/, 07 พฤศจกายน 2555

Effects of Generalized System of Preferences of Processed Shrimp Industry in European Union

Documents

Transcript of Effects of Generalized System of Preferences of Processed Shrimp Industry in European Union