Prof. Dr. İbrahim Güllü

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

İç Hastalıkları Anabilim Dalı

Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı

DİYET VE KANSER

DİYET VE KANSER

I - Alternatif Tedavi yöntemi olarak kullanım

II - Bilimsel Öneriler

1. Tedavi sırasında

2. Preventif amaçlı

“Tanımı: Belirli dönemlerde, bir toplumda,

politik olarak dominant sağlık sisteminin

dışında kalan, hastalıktan iyileşme veya

korunmayı amaçlayan her türlü teori,

yöntem, uygulama ve davranış biçimleri.”

Ortak özellik, şifa oranlarının genel olarak

çok yüksek olduğu iddia edilir.

Alternatif Tedavi

Dünyada Durum

NCI bünyesinde OAM (Office of Alternative

Medicine,1998)

Bu kuruluş halen 20 KAT araştırma merkezini

destekliyor.

Popüler Diyet-Bitki Tedavileri

Livingston

Beres Damlası

Ukrain Rejimi

Kanglaite

Gerson Rejimi

Kelley/Gonzales

Misletoe

Köpek Balığı Kıkırdağı

Essiac rejimi

SPES ve PC-SPES

Livingston Rejimi

A.B.D.’de Livingston Kanser Enstitüsünde

uygulanmaktadır.

Aşı +Havuç ağırlıklı Diyet +Multivitamin +LAVMAN

Klinik çalışanları %90 başarı bildiriyor

Tek Bilimsel matched-cohort çalışmada başarısız

Beres Damlası Plus

Demir 2mgr , Çinko 1.1mgr , Mg 0.4mgr ,

Manganez 0.31 mgr , Bakır 0.25mgr , Nikel

0.11 mgr , Bor 0.1 mgr , florin.09mgr ,

Kobalt 0.025mgr

Karışımdaki diger maddeler:

gliserol,tartrat,glisin,suksinat, askorbat...

Ukrain Rejimi

Chelidonium Majus bitkisinden elde edilen alkoloid. Bu bitki 3500 yıldır halk ilacı olarak kullanılıyor.

3 etki mekanizması var.

1) Antineoplastik

2) İmmünstimülan

3) Antiviral etki

Kanglaite

Çin dilinde Kanglaite Zhusheye

Coix Seed Oil

Hayvan deneylerinde sitostatik etki İmmünstimulan etki de mevcut

200mlt/gün ...yavaş iv infüzyon, 21 gün

Gerson Tedavisi

Max B.Gerson: Alman fizikçi

“Kanser K ile Na dengesizliğinin sonucudur.”

Düşük Na, yüksek K içeren vejeteryan bir diyet

+ sığır karaciğeri ekstresi enjeksiyonu+ lavman

Kelley-Gonzales

Dr. William Kelley, Dişhekimi, 1950’li yıllarda

sempatik-parasempatik sinir sistemi arasında

dengeyle ilgili teori ortaya attı

Diyet + vitamin + mineraller + çiğ sığır organ

ve bezleri + pankreatik enzimler + lavman

Köpek Balığı ve Sığır

Kıkırdağı

Kıkırdak ekstreleri MMP inhibitörleri (TIMP-1)

içeriyor ( Science 1983:201)

Kıkırdak dışında Karaciğer gibi organlar da

kullanılıyor

NEOVASTAT ve SQUALAMİNE

Essiac Karışımı

Kanada’lı Hemşire Rene Caisse tarafından

popüler kılınmıştır

Tek tek bitkilerin analizlerinde tekrarlanabilir

in vitro antitümör etki gösterilmiştir.

Türkiye’de Bitki-Diyet Tedavileri

1988 Zakkum Tedavisi

2000 Livingston Rejimi

2001 Isırgan Otu (Kütahya- E.Astsubay rejimleri)

2000 Beres Damlası , Kanglaite

2003 Ulusal Kanser Danışma Kurulu’nda

KAT alt kurulu

Bitki-Diyet HACETTEPE ARAŞTIRMA

HÜTF Medikal Onkoloji Polikliniğine Ocak-Şubat 2004

aylarında başvuran hastalarla yapıldı.

140 hasta çalışmaya alındı

Kullanılan Rejimler-I

Isırgan otu ve tohumu (%85)

Zakkum

Livingston rejimi

Beres damlası

Kanglaite

Kefir

Kullanılan Rejimler- II

Kurt pençesi

Köpek balığı kıkırdağı

Kambu çayı

İsveç Şurubu (Isırgan otu , civan perçemi , aslan

pençesi , biberiye , kekik , sinir otu , acı pelin , toros

nanesi , kantron)

Kaplumbağa kanı

Isırgan Otu

(Urtıcaceae familyası)

Dünyada 42 cins ve 600’e yakın türü var

Türiye’de 2 cinsi var:

1. Urtica Lienne 2. Parieteria

Urtica L.’nin 5 türü var: memranacea,

hausknechtii, pilulifera, urens, dioica

Kimyasal Yapı

Steroidal, terpenik, fenolik yapıda bileşikler

(Flavanoitler, tanenler, kumarinler)

Azotlu bileşikler (lektin, seramitler, kolin

ve esterleri, sitokinler, enzimler)

Diğerleri

Kullanım Yerleri

Diüretik, Purgatif

Antiromatizmal

Antiviral, Antitussif

Hipoglisemik

Afrodiziak, iştah açıcı

Diğer (BPH, Hb yükseltici , Saç çıkarıcı)

Sitotoksisite çalışmaları

1. Farklı kanser hücre kültürlerinde MTT

deneylerinde sitotoksisite gözlenmedi

2. Nitrik Oksit düzeylerinde azalma sağlıyor

Bitkisel Tedavilerde

Yan Etkiler

PS-SPES: östrojenik yan etkileri

Gerson tedavisi: Complobakter fetus sepsisi

Kambu çayı: kardiak arrest

Ginger-Sarımsak: warfarinle etkileşim,

trombosit agregasyonunda azalma

Zakkum: kusma,ishal,kalp yetmezliği,ölüm

Isırgan Otu: beyin ödemi

DİYET VE KANSER

I - Alternatif Tedavi yöntemi olarak kullanım

II - Bilimsel Öneriler

1. Tedavi sırasında

2. Preventif amaçlı

DİYET VE KANSER

İleri evrelerde hastaların %60-80’inde tümöre bağlı kilo kaybı vardır.

KANSER TEDAVİSİ SIRASINDA; Beslenme tedavisinin amacı; kilo kaybını önlemek, yaşam kalitesini düzeltmektir

Kanser hastalarında bazı mikro besin öğelerinin eksikliği görülmektedir.

Vitamin B6 Folik asit

Vitamin B12 Niasin

Vitamin C Çinko

Vitamin E Demir

Tümöre bağlı kilo kaybı olan hastalar

1. Kalorisi fazla,

2. Artan protein gereksinimini karşılayan,

3. Fazla yağlı olmayan,

4. Posalı gıdalardan,

5. Vitamin-mineral yönünden zengin bir diyet

tüketmelidirler.

Tümöre bağlı kilo kaybı olan hastalar

6. Bol sıvı tüketilmeli

7. Alkol ve sigara kullanılmamalı

8. Kolalı ve kafein içeren içecekler çok az

tüketilmelidir.

9. Gerek duyulursa TPN uygulanmalıdır.

Aktivite kısıtlama

sendromu

Eskiden kanserli hastalarda fiziksel aktiviteyi

kısıtlamak önerilirdi.

Egzersiz, fiziksel ve psikolojik fonksiyonları

desteklemekte etkin görülmektedir.

Meme kanseri

Demark-Wahnefried ve ark.

Sağlık promosyon programlarının (egzersiz,

sağlıklı diyet vb) çok güçlü bir etkisi

olduğunu saptamışlardır.

Prostat kanseri

Segal ve arkadaşları

Kuvvet egzersizlerinin tedaviye bağlı

yorgunluk semptomlarına ve yaşam

kalitesine olumlu etkiler yaptığını

bulmuşlardır.

Özel Yetişmiş Diyet uzmanları Tedavi dönemlerinde ve sonralarında

hastaların beslenmelerinin desteklenmesinde önemli rolleri bulunmaktadır.

Hekimler bu konuda kendilerini yetkili görmemelidirler.

DİYET VE KANSER

I - Alternatif Tedavi yöntemi olarak kullanım

II - Bilimsel Öneriler

1. Tedavi sırasında

2. Preventif amaçlı

Karsinojen olduğu gösterilen

çevresel faktörler

Sigara, Alkol

Beslenme alışkanlıkları - Diyet

Meslek

Güneş ışığı

İyonize radyasyon

İlaçlar

Üreme alışkanlıkları ve sosyal davranışlar.

DİYET- KANSER İLİŞKİSİ

1- Sıcak içecek: Oral kavite, farinks, özofagus

2- Şişmanlık: Kolorektal, meme, endometrium

3-Alkol: Oral kavite, farinks, ösefagus,

karaciğer, meme

4-Japon tipi beslenme (Tütsülenmiş gıda vb.)

Ösefagus, mide

Kanser mortalitesinin nedenleri

Sigara % 30 ( 25-40 )

Alkol % 3-13 ( 2- 14 )

Diyet (WHO 2000) % 43 ( 10-70 )

Üreme ve seksüel davranışlar % 7 ( 1-13 )

Meslek % 4 ( 2-8 )

Hava kirliliği % 2 ( 1-5 )

Endüstriel ürünler % 1 ( 1-2 )

İlaç ve tıbbi uygulamalar % 1 ( 0,5 - 3 )

Kanserin önlenmesinde 8 tedbir

Sigara ve alkol içilmemesi

Diyet alışkanlıklarında yapılacak değişiklikler

Pestisitler, insektisitlere dikkat

Kontrolsüz hormon ve gübre kullanımına dikkat

Kimyasal toz ve dumandan korunma

Güneş ışığından korunma

Gereksiz ilaç ve film çekiminden kaçınma

EN UYGUN DİYET

AKDENİZ DİYETİ

Kırmızı et ve ürünleri az tüketilir,

Balık fazla tüketilir

Doymuş yağ yerine, tekli doymamış yağlar

(zeytinyağı vb) yoğun tüketilir,

Kuru baklagil tüketimi fazladır,

Meyve/sebze tüketimi fazladır,

GENEL ÖZELLİKLERİ

İtalya’da yaklaşık 12000 kişi

ile yapılmış epidemiyolojik

çalışmada:

Akdeniz diyeti ile,

%20 kolorektal,

%15 meme,

%10 pankreas ve prostat

kanserlerinin önlenebildiği

saptanmıştır.

Sebze ve Meyvelerde Bulunan

Antikarsinojenler

Antikarsinojen Kaynak Yiyecek

Mikrobesinler SEBZE MEYVELER

Flavonoidler SEBZE MEYVELER

Antosiyanidin Üzüm,kiraz

Flavon Maydanoz, Turunçgiller

Flavonol Sebze,tahıl,soğan,çay

İsoflavon Soya fasulyesi

Sinnamik asit Meyve, sebze, kahve

Organosülfür Soğan,sarımsak

Genistein Soya fasulyesi ve filizi

Mikro besinler ve Kanser

Kanserlerden korunmada antikarsinojen etkisi olduğu bildirilen;

A vitamini (B-karoten)

C vitamini

E vitamini

Selenyum

Vitamin A

Vitamin A (retinol) ya bitkilerdeki beta-

karotenden ya da hayvansal ürünlerden elde

edilir. Vitamin A takviyesinin kanser riskini

azaltmadığı bilakis yüksek doz takviyenin

akciğer kanseri riskini arttırdığı

gösterilmiştir.

Beta-karoten

Bir anti-oksidan olan beta-karoten sebze ve

meyvelerde bulunur

Kanserden korunmak amacıyla yüksek doz

sentetik beta-karoten kullanılan üç önemli

klinik çalışmanın ikisinde beta-karoten

kullanımı akciğer kanseri riskini arttırmıştır.

Likopen

Likopen domateste yüksek oranlarda

bulunan karotenoid yapıda bir

antioksidandır.

Birçok çalışma, domates ürünlerinin

tüketiminin bazı kanser risklerini azalttığını

rapor etmiştir.

Rafine olmayan Tahıl

Ürünleri

Tam tahıl ürünlerini tüketenlerde, birçok kanser

türüne yakalanma riski azalmaktadır.

Mide,

Kolorektal

Meme

Diyet-Fizik Aktivite ve Kanser İlişkisi

Kanıt Riski Riski

düzeyi azaltan arttıran

İnandırıcı Fiziksel aktivite Şişmanlık

(yüksek) Eksersiz Alkol alımı

Japon-Çin tipi beslenme

aflotoksin

Olası

(Orta) Sebze ve meyve Kırmızı et

Tuzlu gıdalar

Çok sıcak içecekler

Yetersiz Posa, soya,balık, Hayvansal yağlar

karoten,VitaminB2,B6,B12, nitrosaminler

C,D,E vit.,Selenyum

Beslenme ve Kanser

(ACS önerileri)

Sigara ve Alkolün bırakılması

Bitkisel kaynaklı yiyeceklere ağırlık verilmesi :

Hergün 3 porsiyon veya daha fazla sebze ve meyve tüketilmesi

Ekmek,diğer tahıllar,soya,pirinç,bakla ,fasulye gibi yiyeceklerin günlük alınması

Özellikle hayvansal kaynaklı yağlı yiyeceklerden sakınma :

Az yağlı yiyeceklerin seçilmesi

Et tüketiminin azaltılması

Fiziksel aktivitenin arttırılması,ideal kiloda kalınması

Beslenme ve Kanser Önerileri-1

Düzenli Eksersiz

Erişkinlerde ortalama BMİ 21-23, arası tutulması

Alkol kullanılmamalı (BİRA, ŞARAP DAHİL)

Sebze ve meyveler: günde 4-6 porsiyon tüketilmesi

Tahılların “tam tahıl” olarak tüketilmeleri

Günlük kalorinin %45-55’nin karbohidratlardan

sağlanması, rafine şekerden kaçınılması

Beslenme ve Kanser önerileri-2

Toplam yağdan gelecek enerjinin %20-30 sınırları arasında kalması

Omega yağ asit oranına dikkat edilmeli (omega 6:omega-3 oranı birbirine yakın olmalı)

Kırmızı et tüketiminin azaltılması ve kırmızı etten gelen kalorinin %10’un altında olması (kömür ızgarasından kaçınılması)

Günlük posa alımının 20-30 gram arasında tutulması

Günlük tuz alımı 6 gramdan az olmalı

Beslenme ve Kanser Önerileri-3

Çok sıcak ve soğuk içilip yenilmemesi

Yiyeceklerine doğru koşullarda saklanılması (aflatoksin içerebilecek gıdalara dikkat)

Yiyeceklerdeki insektisit,pestisitlerin vb. kimyasalların ve katkı maddelerinin güvenli sınırlarda olması

Gıdaların doğal, hormonsuz, mevsiminde ve gübre-ilaç kullanımına dikkat edilerek üretilmiş olanları tercih edilmeli (organik gıdalar) Organik gıdaların yapılarını oluşturan besin öğelerinin bileşimi ve oranları insan organizması için en uygun olanıdır.