Doğruluk Payı Temmuz-Eylül 2014 Dönemi Raporu

Doğruluk Payı Temmuz - Eylül Raporu

Doğruluk Payı daha demokratik bir Türkiye amacıyla yola çıkmış bir grup insanın aynı çatı altında, siyasetin daha sorumlu, ölçülebilir ve daha şeffaf olması için yürüttüğü çabaların bir ürünüdür. Herhangi bir parti bağlantısına sahip olmayan ve kar gütmeyen bir kuruluş olan Ortak Gelecek için Diyalog Derneği’nin bir girişimi olarak 20 Haziran 2014 tarihinde yayın hayatına başlayan Doğruluk Payı, Türkiye siyasetine etki eden demeçlerin açık kaynak ve verilerle doğruluklarını kontrol etmekte ve günlük olarak kamuoyu ile paylaşmaktadır.

1

Doğruluk Payı daha demokratik bir Türkiye amacıyla yola çıkmış bir grup insanın aynı çatı altında, siyasetin daha sorumlu, ölçülebilir ve daha şeffaf olması için yürüttüğü çabaların bir ürünüdür. Herhangi bir parti bağlantısına sahip olmayan ve kar gütmeyen bir kuruluş olan Ortak Gelecek için Diyalog Derneği’nin bir girişimi olarak 20 Haziran 2014 tarihinde yayın hayatına başlayan Doğruluk Payı, Türkiye siyasetine etki eden demeçlerin açık kaynak ve verilerle doğruluklarını kontrol etmekte ve günlük olarak kamuoyu ile paylaşmaktadır.

Dünyanın birçok ülkesinde farklı örnekler ile siyasetin daha ölçülebilir, siyasetçinin daha sorumlu olmasını amaçlayan ‘fact-checking’ hareketinin Türkiye’de öncülüğünü üstlenen Doğruluk Payı, bulgularını kamuoyuyla paylaşarak siyasi aktörlerin dile getirdiklerinden sorumlu olmasını ve Türkiyeli seçmenlerin seçimlerde daha sağlıklı tercihler yapmasını hedeflemektedir. Doğruluk Payı ölçeği üç ana etmen üzerine kuruludur. Bunlar, iddiada geçen nitel ve nicel verilerin doğruluğu, başvurulan kaynakların kalitesi ve iddianın amacının bağlamla uyuşması.

Doğruluk Payı editörleri her gün doğrulanabilir veya yanlışlanabilir özellik taşıyan iddiaları seçmeni yönlendirme gücüne göre seçerek ölçekteki üç ana etmen üzerinden analizini yapmakta ve bulgularını kamuoyuyla paylaşmaktadırlar.

Doğruluk Payı ölçeği beş dereceden oluşmaktadır: 1. ...doğruluk payı vardır.2. ...kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır. 3. ...kısmen doğruluk payı vardır. 4. ...büyük oranda doğruluk payı yoktur. 5. ...doğruluk payı yoktur.

Doğruluk Payı editörleri bir demecin doğruluk payı analizini yaparken tarafsız değerlendirme yapmaya azami dikkat gösterirler. Siyasi aktörün kimliği ve siyasi aidiyeti değerlendirme dışındadır.

Siyasi aktörlerin iddialarında kullandıkları nitel ve nicel verilerin güvenilir kaynaklarla kontrol edilmesi görece objektif bir süreç içerisinde gerçekleşir. Fakat iddia içinde kurulan nedenselliklerin ve iddianın bağlamla uyumunun değerlendirilmesi belli bir standartta olsa da öznel kanılar rol oynar. Doğruluk Payı, iddialardaki verileri kontrol etmenin yanı sıra iddianın bir seviye arka planındaki nedenselliğin iddia ve verilerle uyumunu ortaya çıkarmayı kamuoyunu bilgilendirmenin önemli bir ayağı olduğunu düşünmektedir.

Biz Kimiz

Temmuz - Eylül Raporu


2

Genel Değerlendirme

Doğruluk Payı ekibi, Temmuz – Eylül 2014 döneminde 89 farklı siyasi aktörün 171 demecini analiz ederek kamuoyuyla paylaştı. Bu dönemde en fazla analiz edilen isim 21 analizle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olurken onu 10 analizle Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ve 9 analizle Başbakan Ahmet Davutoğlu izledi.

Analiz edilen 89 siyasi aktörün % 29’unu oluşturan AK Parti’ye mensup temsilciler toplam analiz sayısına % 43 oranında malzeme verdiler. AK Partili siyasi aktör başına analiz edilen demeç sayısı 3’e yakın oldu. Demeç veren AK Partili aktörlerin % 65’inin başbakan ve kabinedeki bakanlar oluşturdu. Ana muhalefet partisi CHP’de ise aktör başına düşen demeç sayısı yaklaşık 1,3 olduğundan farklı aktörlerin demeçleri analiz edildi. CHP’li siyasi aktörler toplam analiz sayısının yaklaşık % 29’una malzeme vermelerine rağmen sayıları toplam aktör sayısının % 40’ını oluşturdu.

43

3



Temmuz – Eylül 2014 döneminde analiz edilen 171 demecin Doğruluk Payı puanı 10 üzerinden 6,5 seviyesinde olmuştur. Bir başka deyişle, Türkiyeli seçmenler bu üç aylık dönem içinde kayda değer ölçüde doğru demeçler ile karşılaşmışlardır.

Grafik 4: Siyasi grupların Doğruluk Payı ortalamalarının aylık değişimi

0,00AK Parti

Temmuz Ağustos Eylül

CHP MHP HDP MECLİS DIŞI BAĞIMSIZ

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

10,00

11,00

4



Bu dönemde analiz edilen her üç demeçten biri büyüme, istihdam, ticaret ve sanayi ile ilgili veriler içeriyordu. Bu açıklamalar ortalama olarak % 65 oranında doğruluk payı içerdiler. Dış politika, eğitim ve iş kazaları ile ilgili iddialar da bu dönemin öne çıkan konuları arasındaydı.

Temmuz – Eylül 2014 dönemi siyasi aktörlerin demeç verdiği konu kategorileri

Temmuz – Eylül 2014 döneminde en çok demeç verilen 5 konu kategorisinin ağ haritası

5

Siyasi Partiler

Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)

Temmuz – Eylül 2014 üç aylık dönemde iktidar partisi AK Parti’ye mensup 26 siyasi aktör toplamda 74 demeçle doğruluk payı analizlerine konu oldu. Başbakan ve kabinedeki bakanların verdiği demeçler analizlerin % 88’ini oluşturdu. Cumhurbaşkanı seçildiği için meclis dışı kategorisinde değerlendirmeye başladığımız Recep Tayyip Erdoğan’ı bir kenara koyduğumuzda, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, eski Dışişleri Bakanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu en fazla demeç yapan AK Partili aktörler olarak öne çıktılar. AK Partili aktörlerin gündemini ise ekonomik göstergeler, dış politika ve

AK Partili siyasi aktörlerin gündemini gösteren ağ haritası (Temmuz – Eylül 2014)


6

Siyasi Partiler

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)

Ana muhalefet partisi CHP’ye mensup 36 siyasi aktörün demeçleri 49 analize konu oldu. Parti içinde demeç sayılarıyla öne çıkan aktörler Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, Tekirdağ Milletevekili Faik Öztrak ve Giresun Milletvekili Selahattin Karaahmetoğlu oldu. Ekonomik göstergeler, eğitim, ticaret ve sanayi ile ilgili iddialar CHP’li aktörler tarafından sıklıkla kullanıldı.

CHP’li siyasi aktörlerin gündemini gösteren ağ haritası (Temmuz – Eylül 2014)


57

Siyasi Partiler

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)

Temmuz – Eylül 2014 döneminde 12 MHP’li aktörün 14 demeci doğruluk payı radarına yakalandı. Denizli Milletvekili Emin Haluk Ayhan ve Antalya Milletvekili Mehmet Günal birden fazla analizi yapılan MHP’li siyasetçiler oldular. Öne çıkan konu kategorileri ise ticaret, tarım ve göç ile ilgili iddialar oldu.

Halkların Demokratik Partisi (HDP)

HDP’den 6 siyasetçi 10 açıklaması ile doğruluk payı analizlerine konu oldu. Eş Genel Başkan Selahattin Demirtaş ve Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan üçer demeçle en fazla analize konu olan HDP’li aktörler olurken öne çıkan bir konu olmadı.

MHP’li siyasi aktörlerin gündemini gösteren ağ haritası (Temmuz – Eylül 2014)

HDP’li siyasi aktörlerin gündemini gösteren ağ haritası (Temmuz – Eylül 2014)


8

Konu Kategorileri

Ekonomik Göstergeler

Temmuz – Eylül 2014 döneminde toplam 28 demeç büyüme, istihdam ve enflasyon ile ilgili iddialar içeriyordu. Bu iddiaların % 46’sı AK Partili aktörler tarafından dile getirilirken % 32’si meclis içi muhalefet tarafından dile getirildi.Ekonomik göstergeler konusunda AK Partili siyasetçilerin gündemini son yıllardaki istihdam artışı ve milli gelir ve enflasyon göstergelerinde 2002 öncesi ve sonrası karşılaştırması önemli yer tuttu. Buna karşılık bu kategoride CHP’li aktörler iddialarını ıskalanan enflasyon hedefleri, son 12 yıllık büyüme ortalamasının genel değerlendirmesi ve istihdamdaki bazı rakamlar (mevsimlik işçi sayısı, çocuk işçi sayısı ve iş aramaktan ümidini kesen nüfus sayısı) üzerine kurdular. MHP’li temsilciler eğitimli işsiz nüfus sayısını ve milli gelirin dolar bazındaki azalmasını demeçlerinde kullanırken, HDP’li Hasip Kaplan demecinde ekonomik büyüklükte son yıllarda gerilemenin yaşandığını iddia etti.

Grafik 5: Siyasal aktör gruplarının ekonomik göstergeler konu kategorisinde yaptıkları demeç sayısı ve doğruluk payı ortalamaları (Temmuz – Eylül 2014)

0 2 4 6 8 10 12 14


9

Konu Kategorileri

Dış Politika

Üç aylık dönemde 14 demeç uluslararası ilişkiler ve dış politika ile ilgili iddialar içerdi. Bu iddiaların 8 tanesi AK Partili aktörler, 2 tanesi CHP ve HDP’ye mensup aktörler ve diğerleri de meclis dışı aktörler tarafından dile getirildi.

AK Partili siyasetçilerin gündemini AB ile vizelerin kaldırılması, Türk Konseyi ve G20 gibi uluslararası örgütlerde Türkiye’nin önemi ve Türkiye’nin dış temsilcilik sayısındaki artış ile ilgili iddialar oluşturdu. Türkiye’nin AK Parti iktidarı dönemindeki Ortadoğu dış politikasının sonuçları ile ilgili bir iddia CHP’li Faruk Loğoğlu tarafından dile getirilirken HDP’li Erol Dora da Irak’taki mevcut durum ile ilgili bir iddia bulundu.

Grafik 6: Siyasal aktör gruplarının dış politika konu kategorisinde yaptıkları demeç sayısı ve doğruluk payı ortalamaları (Temmuz – Eylül 2014)

0 2 4 6 8 10


10

Konu Kategorileri

Eğitim

Bu dönemde yapılan eğitim ile ilgili 13 iddianın 6’sı AK Partili, 6’sı CHP’li, 1’i de meclis dışı aktörler tarafından dile getirildi.

Milli eğitime ayrılan bütçedeki artış, derslik sayısı ve okuma yazma oranı ile ilgili iddialar iktidar partisinin eğitim kategorisinde öne çıkan alt konularıydı. Buna karşılık ana muhalefet partisinin öğretmen açığı, çocuk gelin sayısı, okullarda teknoloji kullanımı, okul terkleri ve yüksek öğrenim rakamları ile ilgili iddiaları analizlerde yer buldu.

Grafik 7: Siyasal aktör gruplarının eğitim konu kategorisinde yaptıkları demeç sayısı ve doğruluk payı ortalamaları (Temmuz – Eylül 2014)

0 1 2 3 4 5 6 7


11

Konu Kategorileri

Ticaret

Temmuz – Eylül 2014 döneminde ticaret konu kategorisinde 13 demeç yapıldı. Bunlardan 4’ü iktidar partisine mensup siyasetçiler tarafından, 9’u ise meclisteki muhalefet partilerine mensup aktörler tarafında dile getirildi.

AK Parti’li aktörlerin gündemini aylık ticaret rakamları ve ihracat/ithalat karşılama oranı ve cari açıktaki iyileşme oluşturdu. CHP’li aktörlerin vurguladığı konular ise İran ve İsrail ile ticaret hacmi, tarım ürünler ithalatı ve ihracat hedefleri oldu. MHP’li siyasetçiler ithalat ve cari açıkla ilgili iddialar dile getirirken HDP’li Selahattin Demirtaş İsrail ile ticaret hacmi ile ilgili bir iddia dile getirdi.

Grafik 8: Siyasal aktör gruplarının ticaret konu kategorisinde yaptıkları demeç sayısı ve doğruluk payı ortalamaları (Temmuz – Eylül 2014)

0 1 2 3 4 5 6


AK Parti CHP MHP HDP

12

Konu Kategorileri

Sanayi

Üç aylık dönemde sanayi konu kategorisinde yapılan 11 demecin 3’ünü AK Partili, 5’ini CHP’li ve 1’ni MHP’li aktörler dile getirdi.

AK Partili siyasetçiler marka başvuruları ve savunma sanayi ile ilgili iddialar öne sürdü. CHP’li aktörler imalat sanayinin payındaki azalmayı, otomotiv sektöründeki daralmayı ve küresel rekabetteki zayıflıkları gündeme taşıdı. MHP’li Mehmet Günal ise 2013 yılı içinde zarar eden şirketlerin sayısındaki artışı vurguladı.

Grafik 9: Siyasal aktör gruplarının sanayi konu kategorisinde yaptıkları demeç sayısı ve doğruluk payı ortalamaları (Temmuz – Eylül 2014)

0 1 2 3 4 5 6


Hacımimi Mah. Dibek Sokak No:54 Avcı Apt. Daire:3 Galata Beyoğlu

İstanbul

+90 212 243 59 63 [email protected]

www.dogrulukpayi.com@dogrulukpayicom /Dogrulukpayi /Dogrulukpayi

Doğruluk Payı Temmuz-Eylül 2014 Dönemi Raporu

Government & Nonprofit

Transcript of Doğruluk Payı Temmuz-Eylül 2014 Dönemi Raporu