Helisel Dili arklar Di profili bir silindirin zerine helis erisi boyunca sarlmtr. Kk e orta deir saylarnda uy!undur. "essiz alrlar. Aln dzleminde helisel dili ile dz dili arasnda prensip olarak hi bir fark yoktur. Aln dzlemindeki geometri (rn. C,noktalar! eksen istikametinde kaydrlrken ayn zamanda dndrlrse (C", " noktalarna gelindi#inde! helisel dili ortaya kar. $rofilin herhangi bir noktas eksen istikametinde takip edilirse bir helis e#risi izilmi olur. $rofil zerindeki farkl noktalar iin ayn ey yapld#nda ayn helis admna sahip fakat helis alar farkl olan helisler izile%ektir. a&rama orannn ikiden byk, genellikle olduka byk olmasnn bir sonu%u olarak helisel mekanizmalar geometrik sapmalara daha az duyarldr &e zellikle yksek hzlarn sz konusu oldu#u uygulamalarda kullanlr.'e&re hzlar ()) m*s" yi bile aan zel helisel mekanizmalar yaplmtr. +u mekanizmalarda diler ka&ramaya btn genilikleri ile de#il, bir kenarlarndan itibaren ya&a ya&a girdiklerinden dz dililere gre daha az grlt olutururlar. Dz dili arklar Helisel dili arklara !#re$% &ksenel kuet oluturup yataklar ek bir kuet ile zorlanmamalar% 'erimlerinin daha yksek olmas #zellikleriile stndrler.(ncak% )yk deir saylarnda ok !rltl almalar% (yn boyutlu helisel diliye !#re moment tama kabiliyetlerinin az olmas% Dili formlarndaki hatalara kar hassas olmalarise k#t #zellikleridir.)u dili arklara ait boyut e fakt#rler tarifedilirken dili eksenine dik aln kesit e didorultusuna dik normal kesit olmak zere ikikesitin !#z #nne alnmas !erekir. Helisel diliarklarda normal kesite ait fakt#rler standarttr.ssnnHelisel dili di dorultusuna dik bir dzlemle kesildiinde eksenlerie olan bir elips oluur. )u elipsin * noktasndaki erilik yarap ile bir daire izilir e bunun zerine helisel dili arkn taksimat ilediler dizilirse helisel dili arkn edeer dz dili ark elde edilir . ,cos . 20onda =nbnornotna,2ondb =0202cos . 2 dbarnnno= =buradan03cos zz zv e= =&deer dili arkn di says bulunur. )#ylece dz dililere ait forml e diya!ramlar helisel dililer iinde kullanlabilir. z .Cosmz . m d Cos . m m0ns 0 0 s n = = =+ormal modl ,aksimat dairesi apminh minh -.-/minhz012 z3 *os"in/2 z . .,eorik di says Hakiki di saysz < z4minholduunda meydana !elecek olanalttan kesmeyi #nlemek iin helisel dililerde de pozitif profil #telemesi yaplr. 5teleme fakt#ren az olmaldr.minh03minhzCosz- zx=,akmkarama as n- 2 /-- iin $ 0 asna !#re alttan kesilme olmadan aabileceimiz minimum di saylar6-- 7. /- /. .- ./ .1 8- 81 89z4minh78 7. 7/ 77 7- : ; 9 0 1< profil kaydrma fakt#r normal kesite aittir. (ln kesitteki profil kaydrma fakt#rn ile ifade edersek her iki kesitteki profil kaydrma miktarlarnn eit olmas !erektiindensx0cos . . . . xmmx x m x m xsns s s n= = =bants kartlr.Helisel dili dz dilide olduu !ibi tm !enilii ile kar diliye birdenbire temas etmemekte= !enilik boyunca nokta nokta temas etmektedir. )u durum helisel dili arkta ok sayda diin kar diliye eitli noktalarda temas etmesinie dz diliye !#re hem daha sessiz almasn hem de daha fazla yk tayabilmesini salar. &im asnn ; ile /- derece arasnda alnmas uy!undur. )yyen helis as imalat zorluklarn e artan eksenel kueti ortaya karmaktadr. Helisel dililerde karama uzunluu helis as nedeni ilekadar arttndan karama oran da bymektedir. n00n000n00s00satatm .sin .tsin .cos / ttan .ttan .ts b b b b= = = = =ats0s00 s022222121topttan .cos . m .sin ba r r r rss g k g k+ + =(ln helisel dili arklarda karama oranat top + =olur. a&rama srasnda di zerine gelen di ku&&etinin bileenleri dilerin ka&rama do#rusu zerindeki temas noktasnn durumuna gre de#imektedir. a&ramada diin tek kalmas durumunda tam yk, ka&ra mada baka bir diin bulunmas durumunda ise yars etki etmektedir.,i ka&ramadan ktktan sonra yksz kalmaktadr. ,ilinin bir de&ir yapmas srasnda her di sfr ile tam yk arasnda de#iken yklendi#inden yorulmaya almaktadr. u&&et de#iimini di profili zerine taya%ak olursak ku&&etin bykl#nn ka&rama faktrne ba#l olarak de#iimin grrz. Dili arklarn Mukavemet Hesab,i dibinde oluan gerilmelerin hesaplanmas iin di dibindeki krlma kesiti sya kadar olan moment kolunun hsaptanmas gerekir. -ki yntem me&%uttur. .e&is"in modeline gre ku&&etin uygulama noktas + tekil ykleme noktas kabul edilir. ,/0 standartnn kabulune gre ise ku&&etin uygulama noktas ka&ramann balang% olan A noktasdr.D.arkn yzeyi sertletirilmi iseELMEYE !#reD.arkn yzeyi sertletirilmemi iseYZEY basncna !#reDz dililer Helisel dililer Helisel dililer Dz dililerDili arklarn mukaemet hesab dili arkn yzeyi sertletirilmise eilmeye !#re= sertletirilmemise Hertz yzey basncna !#re yaplr.Kuetin etkisi ile dili arklar eilme= makaslama e basmaya zorlanr. >akaslamann etkisi ok az olduundan ihmal edilir.&?@A>&B& !#re mukaemet hesab C kD Eorm fakt#r $* ) D iletme fakt#r $D Di !enilii fakt#r $ em D >alzemenin eilme emniyet !erilmesi 5telemesiz dililerin ilk F kaba G hesaplanmasnda Ck 2 / alnabilir.3em 1B 1 k. z .C . M . q . 2m =DHI DililerdeC kD Eorm fakt#r $* ) D iletme fakt#r $D Di !enilii fakt#r $ em D >alzemenin eilme emniyet !erilmesi 5telemesiz dililerin ilk F kaba G hesaplanmasnda Ck 2 / alnabilir.3em 102B 1 kn. .cos . C . M . 2.qm z=H&A@"&A DililerdeBHI&B )("J+*J+( F anmaya G !#re mukaemet hesabDililerin temas noktalarnda yorulma anmasna Fpittin!G +eden olan Hertz tipi yzey basnlar meydana !elir.fakt#r malzeme G da+mm F & K && &9 = - 2 yfakt#r ekil G L Ftan *os72 yG mm da+ FG y y F -=-/ 2 yi7 M ip z .* > 7--.y2 m// 7/ 7Nb -/c/ /N c O./em/7) 7 O. . -.. . .DHI dililerdeH&A@"&A F&ikG dililerde 32em21B 1 0 ni1 i.p . z .C . M . 100.!Cos m=bantlar kullanlr.Oeometrik byklkler002 1 2 10 2 1 002 1 02 0100 02 12 1k" 1 011#1 01 k10 2 k1 0tan 2-$ %coscos2 coscos2 2tan 22h - m 2x d d$ x %1 2m & d ' d!oksa$ k((sa)tm %*a+ ,e!ad - $ m x - m & a % 2 ' dm.z ' d2 11 ev evz z x xz zm a az zmd daevz zx xevbb bb+ = ++= =+=+=+++=+ =+Helisel dililernoso2 1 2 100 2 1 2 1001 1no2 12 1s*noson 1 k" 01 #11 n 01 k10 n 2 n k01 n1 s 02.tane -$. %cos . coscoscos.2.cos 2 coscoscoscostan . ecostantan$ m x - 2%h d d$ x %1 2m & d ' d ,e!ad - $ m x - m & a % 2 ' dCosz . mz . m ' d2 11 v evz z x xaaz z m d da ad devz zx xvsbso sbsbson b bsbsosbsobsoo+ = +=+=+= ==+++==+ =+=Oeometrik byklklerDi kuetleri D costanE 2 E-- nt r. tan E 2 E- t a .-dtd/>2 Essnn,eetsel kuetPadyal kuet&ksenel kuetEaEtKuetlerin y#nleriTeetsel kuvvet D D#ndren arkta F pinyonda G d#n y#nne ters$ d#ndrlen arkta d#n y#n ile ayn y#nde.Kuetlerin y#nleriRadal kuvvet ! @ki dilinin temas noktasndan dililerin merkezine doru.Kuetlerin y#nleriEksenel kuvvet ! Qinyon sa helis ise sa elimizi parmaklarmz d#n y#nn !#sterecek ekilde pinyonun aln yzeyine koyarz. )a parmamz pinyona !elen eksenel kuetin y#nn !#sterir. "ol helis pinyon iin ayn ilem sol el ile yaplr. arka !elen kuetler pinyonun tersidir.EtErEaEtEaQinyonark&olent profillerin oluturulmas ,alal imalat% Eorm freze FDisk freze= Qarmak ErezeG% )rolama% Buarlanma y#ntemi F>aa!= EelloN Aorenz= (zdrmaG,alasz @malat1,arakla oalama1Haddeleme1Qresle yourma1Imbalama1,el &rozyon1Qlastik enReksiyon1&kstrzyon1"interlemeD#km%Kum d#km%>etal kalba d.%Kabuk d#km% Qres d#km%"aurma d#km ,km Kum d#km y#ntemi byk boyutlu e yaa d#nen dililereuy!ulanrHaddeleme,el erozyonEorm freze ile FDisk freze= Qarmak ErezeG>odl e DQ modl freze aklarBuarlanma >etodu ile retim Buarlanma metoduD Qrofili e di !eometrisi belli olan dilinin yuarlanma dairesini dier dilinin yuarlanma dairesi zerinde yuarlamak eklinde tarif edilebilirBuarlanma metodu ile dili ark profilinin elde edilmesi >((ODi says sonlu olan bir takmla kesme ileminde di profilinin oluumu E&AAST"Dili arklarn retimlerinde en fazla kullanlan yuarlanma y#ntemleriD %Kremayer eklindeki kesici bakla di ama FM""# $ntemi%& %Dili ark eklindeki kesici bakla di ama F'ELL() $ntemi%& %"onsuz ida eklindeki freze ile di ama F"*drma $ntemi%+M""# Y$ntemi! U>aa! Oear (O= IrichV@sireW firmasnn !elitirdii e kendi ismi ile anlan y#ntem. Cutting gear on the shaper ( https2**youtu.be*3k4/56)789:;ear Cutting 7 4underland ;?4$e@@aag ;ear 4haper 46A=)https2**youtu.be*.8fB;CuD+C%'ELL(), Y$ntemi! UEelloN sistemiW ile U>((O sistemiW nin arasndaki fark= EelloN sisteminde >((O sisteminin kulland kremayer eklindeki dz bak yerine yuarlak dili ark eklindeki baklarn kullanlmasdr. ?ello3s ;ear shaper the art of ;enerating ;ears ($art A*A! https2**youtu.be*pBrliyaa!W e !erekse UEelloNW tez!ahlar planya hareketi yaparlar$ yani aaya doru kesi hareketinden sonra yukarya bo bir !eri hareketi yaparlar. )u kesik ileri !eri hareketi srekli bir kesme hareketine eirmek iin kesici bak sonsuz ida ekline sokularak azdrma frezeleri oluturulmutur. ;ear %utting 7 :ngrenagem fresada a A= graus a direitahttps2**youtu.be*y9A9&A9?30);ears manufa%turing methods https2**youtu.be*+)94saD8H