Dierenwelzijn in kleine slachthuizen hoefdieren

wetgeving per 1-1-2013

Marguérite BiesheuvelMereveld, 30 januari 2013

Op ‘t programma vanavond:

1) Veranderingen wetgeving dierenwelzijn• per 1 januari 2013 ➨ Vo (EG)1099/2009 van kracht• per + 1 juli 2013 (Besluit houders van dieren)

2)Waarom? Achtergronden tot stand komen Verordening

3)Wat betekent dit voor u Zelfslachtende Slager? Voorbeelden van nieuwe eisen

4) Welke ondersteuning mag u verwachten vanKNS? Gidsen voor goede praktijkenNVWA? Nalevingshulp

Wetgeving dierenwelzijn in SH tot 1-1-2013

Europese wetgeving:• Hygiënepakket: Verordeningen 852- 853 -854 -882/2004• Transportverordening 1/2005• Richtlijn 93/119Nederlandse wetgeving:• Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (GWWD)• Besluit doden van dieren• Besluit ritueel slachten• Regeling doden van dieren• Regeling dierenvervoer 2007• Beleidsregels Dierenwelzijn 2009• Regeling bestuurlijke boetes Gwwd• (Wet Economische Delicten)

Wetgeving dierenwelzijn in SH vanaf 1-1-2013

Europese wetgeving:• Hygiënepakket: Verordeningen 852-853-854-882/2004• Transportverordening 1/2005• Verordening 1099/2009

Nederlandse wetgeving:• Wet Dieren

Regeling doden van dieren 2012Gewijzigd besluit doden van dierenGewijzigd besluit ritueel slachtenBesluit Houders van dieren i.o.: hierin is onder meer het Convenant onbedwelmd ritueel slachten opgenomenBesluit handhaving en overige zaken Wet Dieren i.o.

Dierenwelzijn

Dieren hebben gevoel…

goedwelzijn ➨ vleeskwaliteit +

➨ veiligheid medewerkers +➨ wordt door veel klanten als een

kwaliteitskenmerk gezien!

Verordening (2009) in plaats van oude Richtlijn (1993)Waarom?

• Dierenwelzijn staat nu hoger op maatschappelijke en politieke agenda dan toen strengere eisen

• Voortschrijding (welzijns-)wetenschap

• Veel richtlijnen zijn vervangen door verordeningen:Verordening is rechtstreeks van kracht in alle lidstaten veel minder ruimte voor eigen interpretatie

• Trend sinds ruim 20 jaar: steeds meer verantwoordelijkheid voor (aantoonbare) beheersing van het proces bij degene die proces uitvoert: nu ook m.b.t. dierenwelzijn

Aantoonbare procesbeheersing

1995: goedgekeurd procesbeheerssysteem verplicht voor vleesproductenbedrijven

1998 (+) idem vleesbereidingenbedrijven

2006: voedselveiligheidssysteem (HACCP) ook voor slachterijen en uitsnijderijen& HACCP procedure “welzijn bij aankomst”

2013: “procesbeheerssysteem” welzijn, onder meer:

> proces beschrijven (standaardwerkwijzen)> uitvoeren controles (monitoringprocedures)

DOELProcesbeheersingssysteem ~ kwaliteitsborgingssysteem

ZEKER ZIJN dat het goed gaat, niet door toeval maar door systematiek

LATEN ZIEN dat het goed gaat

Op eigen onderneming gericht

Naar buiten gericht

Wat vraagt de Vo 1099/2009 van u?

Andere werkwijze? Misschien

Investeren in inrichting/apparatuur? Misschien

Meer papieren? Ja

Verordening 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden

KERN = artikel 3

lid 1: bij het doden van dieren en daarmee verband houdende activiteiten wordt ervoor gezorgd dat de dieren elke vermijdbare vorm van pijn, spanning of lijden wordt bespaard

lid 2: voor toepassing van lid 1 nemen bedrijfsexploitanten de noodzakelijke maatregelen om te waarborgen dat dieren….

lid 3: voorzieningen voor het doden van dieren (…) worden zo ontworpen, gebouwd, onderhouden én gebruikt dat de naleving van de verplichtingen in leden 1 en 2 (…) het hele jaar door gewaarborgd is.

HOE waarborgen, ervoor zorgen?

Daar gaat de rest van de Verordening over…

Vanavond bespreken we enkele opvallende wijzigingen:

1)Algemeen

2)Per processtap

Eisen Vo 1099/2009 (algemeen - 1)

Alleen werken met personeel dat vakbekwaam is én Getuigschrift van vakbekwaamheid heeft;

(>1000 GVE/jaar: Functionaris voor het dierenwelzijn)

Vastleggen:maximum aantal dieren per uur voor elke slachtlijn

categorieën en gewichtsklassen van dieren waarvoor de beschikbare fixatie- en bedwelmingsapparatuur gebruikt mag worden

maximale capaciteit elke onderbrengvoorziening

Eisen Vo 1099/2009 (algemeen - 2)

Vastleggen werkwijze in Standaardwerkwijzen (SWW’s)hierbij rekening houden met aanbevelingen/instructies van producent van fixatie- en bedwelmingsapparatuur

Vastleggen hoe bepaalde kritische processtappen worden bewaakt in Monitoringsprocedures

+ uitvoeren controles i.v.m. met deze bewaking

U mag daarbij gebruik maken van Gidsen voor goede praktijken!

De processtappen:

• Aanvoeren• Afladen• Verplaatsen• Onderbrengen• Fixeren• Bedwelmen/niet-bedwelmen• Snijden/steken• Verbloeden

• Eerstvolgende slachthandeling/broeien

Aanvoeren en afladenEisen grotendeels in

transportverordening en hygiëne-verordeningen

Vo 1099/2009:Beoordelen welzijnsomstandigheden

van ELKE partij dieren:wel/niet speciale zorg nodig

Altijd iemand aanwezig bij afleveren dieren

Verplaatsen

Dieren die niet kunnen lopen mogen niet naar de slachtplaats worden gesleept, maar moeten ter plaatse worden gedood

Onderbrengen en verzorgenRuimte, licht, drinkwater, ventilatie…allemaal niet nieuw

Huisvesten i.o.m. normale gedrag

Op hok aanduiding:- maximum aantal dieren dat erin past- datum + tijd van aankomst

Bij overnachten of >12 uur:- voedervoorziening- strooisel of gelijksoortig materiaal

Fixeren - 1Doel fixeren = doeltreffende

bedwelming mogelijk makenof onbedwelmd slachten

Daarvoor is niet altijd een toestel nodig wél bij onbedwelmde slacht

…dier wordt elke vermijdbare vorm van pijn, spanning of lijden bespaard

- duurt zo kort mogelijk- antislip vloer- geen letsel, kneuzingen,

worstelingen, geloei…

Fixeren - 2

Bij ieder fixatieapparaat:

- Gebruiksinstructie metsoorten, categorieën, aantallen en/of gewichtsklassen van dieren waarvoor apparatuur is bedoeld

- Onderhoudsinstructie

- Onderhoudsregister

Gebruiksinstructie en onderhoudsinstructie moet geleverd worden door fabrikant van het apparaat

Bedwelmen algemeen - 1

Bijlage I van Vo 1099/2009:- Welke methoden zijn toegestaan

>mechanisch>elektrisch>gas

- Welke “cruciale parameters” zijn er per methodebijvoorbeeld: spanning, sterkte, frequentie stroom

- Enkele normenbijvoorbeeld: minimale stroomsterkte 1,3 A bij bedwelming varkens

Bijlage II:Aan welke specifieke eisen moet apparatuur voldoen(overgangsbepaling!)

Bedwelmen algemeen - 2

Ook hier weer bij ieder apparaat:

- Gebruiksinstructie metsoorten, categorieën, aantallen en/of gewichtsklassen van dieren waarvoor apparatuur is bedoeldaanbevolen/cruciale parametersmethode om efficiëntie van apparaat te kunnen bewaken

- Onderhoudsinstructie

- Onderhoudsregister

Gebruiksinstructie en onderhoudsinstructie moet geleverd worden door fabrikant van het apparaat

Bedwelmen - elektrischZie brief d.d. 19-11-2012

“Oude” eisen:Apparaat staat in verbinding met

toestel waarmee voltage en stroomsterkte bij belasting worden aangegeven; zichtbaar voor bedwelmer (…)

Nieuwe eisen onder meer: cruciale parameters tonen én registreren…

= spanning, stroomsterkte, frequentie, tijdsduur….

Bedwelmen penschieten - 1

Cruciale parameters o.m.:

- plaatsing en richting schot- lengte en diameter pen- slagkracht patroon

snelheid pin

Bedwelmen – penschieten - 2

Bedwelmen?? – penschieten - 3

Onbedwelmd slachten

Mechanische fixatie, nu ook schapen en geiten(Checklijsten fixatievoorzieningen beschikbaar)

Controle op afwezigheid tekenen van bewustzijn vóór opheffen fixatie beschreven in monitoringprocedure

Controle op afwezigheid tekenen van leven vóór vlgd slachthandeling beschreven in monitoringprocedure

Snijden/steken & verbloeden

Doorsnijden beide halslagaders of toevoerende bloedvaten

Ook bij bedwelmde slacht: controle afwezig zijn van tekenen van leven vóór volgende slachthandeling

Ondersteuning bij toepassen Vo - 1

KNS maakt GIDS VOOR GOEDE PRAKTIJKENArt 13 Vo: … teneinde toepassing van deze vo te vergemakkelijken

= basisdocument met standaardwerkwijzenmonitoringsproceduresregistratie formulieren

Dit basisdocument vult u aan/in met bedrijfseigen gegevenszoals bijv. gebruiks- en onderhoudsinstructies apparatuur

Ondersteuning bij toepassen Vo - 2

NVWA • beoordeelt KNS-GIDS voor goede praktijken

• geeft NALEVINGSHULPvragen over nieuwe eisen? bedrijvenbeheerder nvwa

• voert welzijns-CONTROLES/INSPECTIES uit- tijdens am-keuring- tijdens doden*- 1x/jaar uitgebreide systeeminspectie* (nieuw!)

* Dan géén rekening voor toezicht op welzijn (min EZ betaalt), wél rekening voor herinspectie na constateren overtreding

Extra: iets over de “Speerpuntenactie”

Zie brief d.d. 4-1-2013 (“Inventarisatie werkwijze”)

Vanthemsche nulmetingkleine+middelgrote bedr speerpuntenactie: (2008 en 2011) (2011+2012, 41 bedr) (2013, overige 140 bedr)

6 onderwerpen, waarvan 2 dierenwelzijn (alléén elektrische bedwelmingsapparatuur en onderbrengvoorzieningen)

Voor aantal nieuwe eisen dierenwelzijn geldt dat in 1e kwartaal vooral nalevingshulp wordt geboden; dit betreft vooral administratieve eisen (SWW, monitoringsinstructies, gebruiksinstructies, Getuigschriften vakbekwaamheid, e.d.)

Als dierenwelzijn in gedrang komt wel handhaving in 1e kw

Vragen