Deuteronomio · 2020-01-11 · DEUTERONOMIO1:1 1 DEUTERONOMIO1:5 Deuteronomio ItamiyacamanalMoisés...

123
DEUTERONOMIO 1:1 1 DEUTERONOMIO 1:5 Deuteronomio Itamiya camanal Moisés 1 Ni amatapohuali quipiya nopa camanali cati Moisés quinilhui nochi israelitame quema itztoyaj ipan nopa huactoc tali ipan neca nali hueyat Jordán para campa quisa tonati. Quiquetztoyaj iniyoyoncalhua ipan nopa tamayamit campa itoca Arabá, nechca altepet Suf. Nopa altepet Parán, eltoya ipan se lado huan altepeme Tofel, Labán, Hazerot huan Dizahab ipan seyoc lado huan nopa israelitame tatajco mocajque. 2 Masque san monequi 11 tonati para masehualme icxinejnemise ten tepet Horeb * hasta Cades Barnea sinta pano nechca tepet Seir, 3 nopa israelitame huejcajque 40 xihuit ipan ojti para ajsise. Huan quema panotoya 40 xihuit huan seyoc 11 metzti, ipan nopa achtohui tonali ten nopa metzti majtacti ipan nopa israelita calendario Moisés quinilhui nopa israeli- tame nochi ni camanali cati TOTECO quinahuatijtoya ma quinilhui. 4 Quincamanalhui quema nopa israelitame ya quitantoyaj Sehón Tanahuatijquet ten nopa amorreos cati itztoya ipan altepet Hesbón huan Tanahuatijquet Og ten tali Basán cati itztoya ipan altepet Astarot nechca Edrei. 5 Huajca ipan nopa tonali quema nopa israelitame noja itztoyaj ipan tali Moab huan ayemo quiixcotontoyaj nopa hueyat Jordán, Moisés pejqui para sempa quinilhuis nopa israelitame ni tanahuatilme. Huan quinilhui: * 1:2 1:2 Nopa tepet Horeb nojquiya quitocaxtíaj tepet Sinaí, pero san se tepet. 1:3 1:3 Ni tonali quemantica huetzi ipan enero huan quemantica ipan febrero ipan cati ama tocalendario.

Transcript of Deuteronomio · 2020-01-11 · DEUTERONOMIO1:1 1 DEUTERONOMIO1:5 Deuteronomio ItamiyacamanalMoisés...

DEUTERONOMIO 1:1 1 DEUTERONOMIO 1:5

DeuteronomioItamiya camanal Moisés

1 Ni amatapohuali quipiya nopa camanali cati Moisésquinilhui nochi israelitame quema itztoyaj ipan nopahuactoc tali ipan neca nali hueyat Jordán para campaquisa tonati. Quiquetztoyaj iniyoyoncalhua ipan nopatamayamit campa itoca Arabá, nechca altepet Suf. Nopaaltepet Parán, eltoya ipan se lado huan altepeme Tofel,Labán, Hazerot huan Dizahab ipan seyoc lado huan nopaisraelitame tatajco mocajque. 2 Masque san monequi 11tonati para masehualme icxinejnemise ten tepet Horeb *hasta Cades Barnea sinta pano nechca tepet Seir, 3 nopaisraelitame huejcajque 40 xihuit ipan ojti para ajsise.Huan quema panotoya 40 xihuit huan seyoc 11 metzti,ipan nopa achtohui tonali ten nopa metzti majtacti ipannopa israelita calendario † Moisés quinilhui nopa israeli-tame nochi ni camanali cati TOTECO quinahuatijtoya maquinilhui. 4 Quincamanalhui quema nopa israelitame yaquitantoyaj SehónTanahuatijquet tennopa amorreos catiitztoya ipan altepet Hesbón huan Tanahuatijquet Og tentali Basán cati itztoya ipan altepet Astarot nechca Edrei.5 Huajca ipan nopa tonali quema nopa israelitame nojaitztoyaj ipan tali Moab huan ayemo quiixcotontoyaj nopahueyat Jordán, Moisés pejqui para sempa quinilhuis nopaisraelitame ni tanahuatilme. Huan quinilhui:* 1:2 1:2 Nopa tepet Horeb nojquiya quitocaxtíaj tepet Sinaí, pero san setepet. † 1:3 1:3 Ni tonali quemantica huetzi ipan enero huan quemanticaipan febrero ipan cati ama tocalendario.

DEUTERONOMIO 1:6 2 DEUTERONOMIO 1:126 “Quipiya 40 xihuit TOTECO Dios technojnotzqui ti-

israelitame ipan tepet Horeb huan quiijto: ‘Ya anhue-jcajtoque miyac tonali ipan ni tepet, 7 huan monequiximocualtalica huan xiyaca campa nopa tachiquilme ipaninintal nopa amorreos. Ximoaxcatitij nochi nopa talicampa onca tachiquilme huan nochi pilaltepetzitzi catinechca. Nojquiya ximoaxcatica nochi talme ipan nopahuactoc tali. Huan ximoaxcatica campa tepeme, huancampa tamayamit, huan campa nopa huactoc tali catiitoca Neguev huan hasta iteno nopa Hueyi At Mediterrá-neo campa inintal cananeos. Nojquiya ximoaxcatitij nopatali Líbano hasta nopa hueyat Eufrates. 8Nimechmactilíanochi ni tali. Huajca xiyaca huan ximocuijcuilica, pampanochi ya nopa eltoc nopa tali cati na, niamoTECO,niquintencahuili amohuejcapan tatahua Abraham, Isaachuan Jacob para niquinmacasquía inihuaya amojuanticati anininteipan ixhuihua.’

Moisés quintequimacac jueces(Éx 18:13-27)

9 “Ipan nopa tonali nojquiya na nimechilhui para nanoseltitzi amo nihuelis nimechyacanas nochi amojuanti,pampa anitztoque quej se tamamali cati tahuel eticpara nijhuicas noselti. 10 TOTECO Dios amechmacatocmiyac amoconehua, huan ama tiisraelitame tiitztoquetahuel timiyaqui quej imiyaca sitalime ipan ilhuicacti.11 Nojquiya nimechilhui para TOTECO Dios cati tohue-jcapan tatahua quiixmatque ma amechmiyaquili seyocmil huelta imiyaca más que ama anitztoque, huan maamechtiochihua quej techtencahuilijtoc para quichihuas.12 Pero nimechilhui para na noseltitzi amo huelis ni-jhuicas nochi amocuesol. Amo huelis nijtajtolsencahuas

DEUTERONOMIO 1:13 3 DEUTERONOMIO 1:20sesen tamanti quemaanmocualanise. 13Achi cuali xiquin-tapejpenica tacame ten sese hueyi familia para techpale-huise. Xiquintapejpenica tacame cati talnamiquij huannimantzi huelis quichihuase se tenijqui. Huan inijuantiniquintalis ma amechyacanaca. Quej nopa nimechilhui.

14 “Huan anquiijtojque: ‘Cualtitoc cati tiquijtohua.’15 “Huajca niquintequimacac tayacanca tacame cati

amoteixmatcahua cati anquintapejpenijtoyaj. Niquintalitacame cati talnamiquij huan cuali quichihuaj ininte-qui. Sequij niquintali ma quinmocuitahuica se mil mase-hualme, sequinoc 100 masehualme, sequinoc 50 mase-hualme huan sequinoc 10 masehualme para inijuanti matatajtolsencahuaca campa amojuanti. 16Nojquiya niquin-nahuati nopa jueces: ‘Xitetajtolsencahuaca xitahuac quejquinamiqui, masque se cualani ica israelitame cati icn-ime o se israelita masehuali ica se cati seyoc tali ehua.17 Amo xiquinchicoicnelica masehualme quema anteta-jtolsencahuaj. Masque tominpiyaj o teicneltzitzi, nochixiquinchihuilica cati xitahuac. Amo xiquimacasica yonse masehuali pampa antetajtolsencahuaj ica itequiticayoToteco Dios. Huan sinta huala se tamanti achi ohui, yanopa techhualiquilica, huan na nijsencahuas.’

18 “Huan ipan nopa tonali nojquiya nimechilhui miyactamanti cati monequiyaya anquichihuase.

Israelitame quitachilitoj nopa tali(Nm 13:1–14:4)

19 “Huan tiquisque ten tepet Horeb quej TOTECO Diostechnahuati. Huan tijpanotinenque nochi nopa huactoctali cati tahuel hueyi huan tatemajmati quej anquimatij.Huan tiyajque ipan tepeme campa nopa amorreos huanteipa tiajsique tali Cades Barnea. 20Huan quema tiajsicojipan inintal nopa amorreos, nimechilhui amojuanti huan

DEUTERONOMIO 1:21 4 DEUTERONOMIO 1:28amotatahua para nopa tali elqui cati TOTECO Dios tech-macas. 21Niquijto: ‘Xiquitaca TOTECO Dios ya quitalijtocnopa tali toixmelac, huajca xitejcoca huan ximoaxcatitijpampa quej nopa techilhuijtoc. Amo ximajmahuica, yonamo ximotzinquixtica.’

22 “Pero amotatahua hualajque ica na huan quiijtojquepara achtohui ma tiquintitanica sequij tacame ma techy-acanaca huanma quiixmatitij nopa tali. Quej nopa quemamocuepasquíaj techmachiltisquíaj taya ojti tiquitzquisehuan ipan taya altepeme tiajsitij.

23 “Huan nijcualcajqui cati quiijtojque huan niquinti-tanqui 12 tacame, se tacat ten sesenhueyi familia. 24Huaninijuanti yajque huan tejcoque ipan nopa tepeme huanteipa ajsitoj campa itoca Tamayamit ten Escol. Huancampa hueli nopa tali quiixmatitoj. 25Huan quicuitejquese ome cuatacti cati oncayaya ipan nopa tali huan tech-hualiquilijque. Technextilijque para, quena, nelía cualinopa tali cati TOTECO Dios techmacayaya. 26 Pero amo-tatahua amo quinejque calaquise. San quitahuelcajquenopa camanali cati TOTECO Dios techmacac.

27 “Huan ipan ininchajchaj pejque camanaltij quej amomonequi huan quiijtojque para TOTECO amo techic-neliyaya huan yeca techquixti ten tali Egipto paratechtemactilis inimaco ni amorreos para ma techtzon-tamiltica. 28 Quiijtojque para amo huelise yase pampainiicnihua cati yajtoyaj quinmajmaticoj huan quinilhui-jque para itztoyaj nopona más miyaqui masehualme quetojuanti. Techilhuijque para nopona itztoyajmasehualmehuejhueyi huan inialtepehua quipixtoyaj tepamit huej-capantic hasta ilhuicac. Nojquiya inijuanti quinitztoyajiconehua Anac nopona, nopa masehualme cati tahuelhuejcapantique.

DEUTERONOMIO 1:29 5 DEUTERONOMIO 1:3929 “Pero na niquinilhui: ‘Amo ximomajmatica huan

amo xiquinimacasica. 30 TOTECO Dios techyacantiyashuan yaya tatehuis por tojuanti huan quichihuas hue-jhueyi tamanti quej tiquitaque techchihuili ipan taliEgipto, 31 huan ipan nochi nopa ojti ipan huactoc talicampa amoTECO Dios techyacantiyajqui hasta ipan nopatonali. Quena, amoTECO Dios techquechpanojtoc quej setetaj quichihua ica ipilcone.’

32 “Pero masque quej nopa niquinilhui, amotatahuaamo quineltocaque icamanal TOTECO Dios, 33 yaya catitechyacantiyajqui huan quitapejpenijtiyajqui sesen lugarpara ma tijquetztiyaca tochajchaj ten yoyomit ipan too-jhui hasta ama. Yaya ica tayohua techtaahuilijtinentoyaica se tilelemecti ipan ojti campa monequiyaya tinejne-mise huan ica tonaya techyacanayaya ica se mixti.

TOTECO cualanqui ica nopa israelitame(Nm 14:20-35)

34 “Huajca quema TOTECO quicajqui cati amotatahuaquiijtohuayayaj, nelía cualanqui miyac huan quiijto35 para yon se masehuali cati ya motantoya ipan nopatonali, amo huelis quiitas nopa cuali tali cati quintenc-ahuili inihuejcapan tatahua. 36 TOTECO quiijto para sanCaleb, icone Jefone, quena, quiitas. Huanquiijto para yayaica iconehua quiselise nopa tali cati quitachilitoj pampayaya senquisa quitoquili.

37 “Nojquiya ica cati quichijque amotatahua, TOTECOcualanqui ica na, niMoisés, huan techilhui para amo ni-huelis niajsis ipan nopa tali tatencahuali. 38Pero techilhuipara Josué, icone Nun, cati techpalehuía, yaya huelis ajsisnopona. Huajca techilhui para ma nijyolchicahua Josuépampa yaya amechmajmacas nopa tali nochi anisraeli-tame. 39 Huan TOTECO camanaltic ten amojuanti huan

DEUTERONOMIO 1:40 6 DEUTERONOMIO 1:46

quiijto: ‘Huan amoconehua cati ayemo teno quimachilíaj,inijuanti quiselise nopa tali. Huan masque anquiijto-huaj para amocualancaitacahua amechcuilisquíaj, ini-juanti elise cati calaquise ipan nopa tali cati nimechmacaspara anmoaxcatise.’ Quej nopa quiijto TOTECO ipan nopatonali.

40 “Teipa TOTECO quinilhui amotatahua para monequima tacuepilica ipan nopa huactoc tali huan ma panocaipan ojti cati yahui para Hueyi At Chichiltic.

Inincualancaitacahua quintanque nopa israelitame(Nm 14:39-45)

41 “Huan ipan nopa tonali amotatahua quicajque catiTOTECO quiijto huan techilhuijque para nelía titajta-colchijtoyaj ica ya, huan para nimantzi yasquíaj huantatehuisquíaj quej TOTECO Dios quinnahuatijtoya. Huanamotatahua quicuique teposti para ica tatehuise, huanmocualtalijque para tejcose ipan nopa tepet para tate-huitij. Moilhuijque para amo ohui elisquía para tatehuitijnopona.

42 “Pero TOTECO techilhui ma niquinilhui ma amo tej-coca para tatehuitij pampa yaya amo itztosquía inihuaya,huan inincualancaitacahua quinmictise.

43 “Pero masque na, niamoTECO, niquinilhui amo-tatahua ma amo yaca, amo techtacaquilijque, san mosen-tanchijque huan yajque campa nopa tepeme. 44 Huannopa amorreos cati itztoyaj nopona, panquisque huanquintojtocatiyajque amotatahua quej tacame quinquix-tíaj etzame. Huan quintanque. Huan inintacayohuaamotatahua huetzque ten Seir hastaHorma. 45Huan teipacati noja mocajque mocuetque mochoquiliyayaj iixpaTOTECO, pero yaya amo quitacaquili inintequipachol.46 Huan yeca monejqui amotatahua huan nochi tojuantitahuel tihuejcajque para tiitztoyaj ipan tali Cades.

DEUTERONOMIO 2:1 7 DEUTERONOMIO 2:92

Israelitame nejnentiyajque miyac xihuit1 “Teipa titacuepilijque campa huactoc tali ipan nopa

ojti cati yahui para nopa Chichiltic Hueyi At pampaquej nopa technahuati TOTECO. Huan para miyac xihuittijyahualojtinenque nopa tepet Seir.

2 “Huan teipa TOTECO techilhui, 3 para ya huejcajtocsan tijyahualojtinemij nopa tepet. Techilhui ma tiyacaica norte, 4huan parama niquinilhui nopa israelitamemapanoca ipan inintal iixhuihua Esaú cati itztoque ipan taliSeir. Techilhui inijuanti techimacasiyayaj, huajca mon-equi ma timomocuitahuica miyac. 5 Monejqui ma amotiquinpehualtica para timotehuise pampa TOTECO amotechmactilijtoya yon se pilquentzi ten inintal. Techilhuicampa tachiquili ipan tali Seir mocahuas iniaxca iixhui-hua Esaú pampa yaya quinmactilijtoya. 6 TOTECO techil-hui monequi tiquincohuilisquíaj tacualisti huan nojquiyama tiquincohuilica at para tiquise. Quena, temachtimonequi ma tiquinixtahuilica nochi cati tijtequihuijque.7 Techilhui ma tijtacaquilica pampa yaya techtiochijtoyaipan nochi tamanti cati tijchijtoyaj. Techmocuitahuijtoyaipan toojhui ipan huactoc tali huan ipan nochi nopa 40xihuit yaya itztoya tohuaya huan amo teno techpolojtoya.Nochi ya ni technahuati TOTECO Dios.

8 “Huajca teipa tinejnenque huan tijpanoque inintaltoicnihua cati iteipan ixhuihua Esaú ipan Seir. Huantiquixcotonque nopa ojti ipan huactoc tali cati yahui icasur para altepeme Elat huan Ezión Geber. Huan tiyajquequentzi ica norte ipannopa ojti ipannopahuactoc tali catiitoca Moab.

9 “Huan TOTECO techilhui: ‘Amo xiquincualanca-macaca, yon amo xiquinpehualtica Moab ehuani paraamo amechtehuise pampa inijuanti iixhuihua Lot huan

DEUTERONOMIO 2:10 8 DEUTERONOMIO 2:19niquinmacatoc nopa tali Ar para iniaxca. Huan amonimechmacas yon se quentzi ten nopa tali para amoaxca.’10 (Huejcajquiya nopona itztoyaj tahuel miyaqui emi-tame, se tamanti masehualme cati huejcapantique quejiconehua Anac. 11 Huan nopa moabitame quintocax-tiyayaj nopa emitame huan iconehua Anac, ‘emitame ohuejcapantique masehualme’. 12 Huan achtohuiya ipantali Seir itztoyaj nopa horeos, pero teipa iconehua Esaúquinquixtijque huan quinsemanque. Huan noponamoca-jque iixhuihua Esaú ininpataca san se quej anisraelitameanquinquixtise nopamasehualme cati itztoque ipan nopatali cati TOTECO amechaxcatis.)

13 “Huan teipa TOTECO techilhui ma timotananacanimantzi huan ma tiquixcotonaca nopa atajti cati itocaZered. Huajca tiquixcotonque nopa atajti.

14 “Huajca ya panotoya 38 xihuit ten quema achtohuiyatiisraelitame tiquisatoj ipan Cades Barnea huan hastanopa tonal quema tiquixcotonque nopa atajti Zered paranelía tiyase ipan tali tatencahuali. Ipan nopamiyac xihuitmictiyahuiyayaj nochi israelita tacame cati huejcajquiyaya quiaxitijtoyaj 20 xihuit huan hueltosquíaj tatehuitijquema Toteco quinilhui ma yaca, pero amo quinejqueyase. Huajca TOTECO quitestigojquetzqui para amo huelitiyase ipan nopa tali hasta nochi nopa tacame miquisehuan quej nopa panoc. 15 TOTECO ica ichicahualis quint-zontamiltijtiyajqui hasta senquisa nochi nopa tacamemijque.

16 “Huan quema ya mictoyaj senquisa nochi catiquipiyayayaj xihuit para tatehuise ipan nopa tonali hue-jcajquiya huan amo yajque, 17 TOTECO technojnotzquihuan techilhui 18 ama, quena, monequi tiquixcotonasetali Moab huan tiyase hasta Ar. 19 Pero techilhui para

DEUTERONOMIO 2:20 9 DEUTERONOMIO 2:25

quema timopantise inihuaya nopa amonitame cati no-jquiya iixhuihua Lot, ma amo tiquincualancamacaca, yonma amo tiquinpehualtica para tiquintehuise. Yaya quiijtopara amo techmacas yon se quentzi ten inintal pampa yaquinmacatoc iixhuihua Lot.” Quej nopa quiijto.

20 (Huejcajquiya nochi moilhuijque para ni tali eliyayainintal nopa masehualme cati huejcapantique pampanopona itztoyaj nica huan nopa amonitame quintocax-tiyayaj zomzomeos. 21 Huan itztoyaj tahuel miyaquimasehualme huejcapantique. Quipiyayayaj san se ini-huejcapanca quej iixhuihua Anac, pero TOTECO quint-zontamilti ica nopa amonitame huan amo quincahuilima mocahuaca para itztose ipan ni tali. 22 TOTECO sanse quichijqui ica iixhuihua Esaú cati ama itztoque ipantali Seir. TOTECO quintzontamiltijtiyajqui nopa horeosiniixpa iixhuihua Esaú para inijuanti huelqui mocahuaseipan inintal campa ama itztoque. 23 Nojquiya quej niquinpanoc nopa heveos cati itztoyaj ipan altepeme hastaGaza. Hualajque nopa caftoreos ten tali Caftor huanquintzontamilticoj huan teipa mocajque nopa filisteosnopona.)

Huan Moisés quinilhui: 24 “Huajca TOTECO techilhuima timotananaca huan ma tiquisaca para tiquixcotonasenopa atajti Arnón. Techilhui para yaya techmactilisquíanopa Tanahuatijquet Sehón cati quinnahuatía amorreosipan Hesbón. Quiijto nochi ital mocahuas tomaco paratimocuijcuilise. Huajca quema tiajsique nopona techilhui,para ma tijpehualtica tijtehuise para huelis timoaxcatisenopa tali. 25 Huan TOTECO quiijto para ipan nopa tonaliquichihuas para masehualme campa hueli ipan taltipactima pehuaca techimacasica. Quena, techilhui para mase-hualme huihuipicase masque san quicaquise se acajyacamanalti ten tojuanti tiisraelitame.

DEUTERONOMIO 2:26 10 DEUTERONOMIO 2:35

Israelitame quitanque Tanahuatijquet Sehón(Nm 21:21-30)

26 “Huajca quema tiitztoyaj ipan huactoc tali cati itocaCademot, na, niMoisés, niquintitanqui tacame ma quica-manalhuitij Tanahuatijquet Sehón para ma amo cualani,27 pero ma techcahuili tipanose ipan ital. Quiilhuijquepara timocahuase ipan nopa hueyi ojti campa nochipanoj. Amo tiquitzquisquíaj yon se tamanti. 28 Nochitacualisti cati tijcuasquíaj tiquincohuilisquíaj. Nojquiyanochi at cati tiquisquíaj nojquiya tiquincohuilisquíaj. Sanmonequiyaya techcahuilis tiicxinejnemise huan tipanoseipan nopa ojti ipan ital. 29 Quiilhuitoj para ya techc-ahuilijque ma tijpanoca inintal iixhuihua Esaú cati itz-toque ipan Seir huan nopa moabitame cati itztoque ipanAr. Quiilhuitoj para tojuanti tiyahuij hueyat Jordánpara tiquixcotonase huan tiajsise ipan nopa cuali talicati TOTECO Dios techmaca. Quej nopa nitatitanqui maquiilhuitij Tanahuatijquet Sehón.

30 “Pero amo quinejqui ma tijpanoca ital pampaTOTECO Dios quiyoltetilijtoya para huelis quitalis nopaTanahuatijquet amomaixco quej quichijtoc ama.

31 “Huan teipa TOTECO techilhui: ‘Ya nipejtoc paranijtalis amomaco Tanahuatijquet Sehón ica nochi ital.Xipehuaca ximoaxcatica pampa ya nopa cati nimech-maca.’

32 “Huajca Tanahuatijquet Sehón ica nochi imase-hualhua techtehuicoj ipan Jahaza, 33 pero TOTECO Diostechmactili tomaco para ma tiquintanica inihuaya nochiiconehua huan imasehualhua. 34 Huan timoaxcatijquenochi ialtepehua huan nojquiya tiquinmictijque nochitacame, sihuame huan coneme ipan sese altepet huanamo aqui tijcajque ma itzto. 35 San timoaxcatijque nopa

DEUTERONOMIO 2:36 11 DEUTERONOMIO 3:6tapiyalme huan nochi tamanti cati pajpatiyo cati tijpanti-jque ipan nopa altepeme cati tiquintanque.

36 “Huajca tiquintanque nochi altepeme ten altepetAroer cati mocahua nechca hueyat Arnón huan nochialtepeme ipan tamayamit hasta altepet Galaad. Yon se al-tepet amo huelqui quiijyohui totatehuilis pampa TOTECODios techmactilijtoya tomaco. 37 Pero amo tiquintehui-jque amonitame. Amo tiquincuilijque inintal nechcanopa hueyat Jaboc, yon nopa altepeme cati eltoc campatepeme, yon nopa sequinoc altepeme cati TOTECO Diostechnahuatijtoya ma amo tiquintehuica.

3Israelitame quitanque Tanahuatijquet Og(Nm 21:31-35)

1 “Teipa tiyajque ipan seyoc ojti para tali Basán paratijtehuise Tanahuatijquet Og. Huan yaya huan isoldadosnimantzi techtehuicoj ipan piltaltzi Edrei.

2 “Huan TOTECO techilhui: ‘Amo xiquimacasi pampanijtalijtoc amomaco nopa tanahuatijquet ihuaya nochiimasehualhua huan inintal. Huan anquintanise quejanquichijque ica Tanahuatijquet Sehón cati mosehuijtoyapara tanahuatis ipan altepet Hesbón.’

3 “Huajca quej nopa TOTECO Dios techcahuili ma tij-tanica Tanahuatijquet Og ica nochi imasehualhua. Huantiquintamimictijque huan amo tijcajque yoltoc yon se.4 Huan timoaxcatijque nochi 60 altepeme campa taliArgob cati eliyaya iaxca Tanahuatijquet Og. Yon se altepetamo tijcajque cati amo timocuilijque. 5 Huan nochinopa altepeme eltoya cuali tasencahuali ica tepamit catihuejcapantic, huan quipiyayaya huejhueyi caltemit caticuali motzacuaj. Nojquiya timoaxcatijque nochi sequinocaltepeme cati amo motzactoyaj ica tepamit. 6 Huan

DEUTERONOMIO 3:7 12 DEUTERONOMIO 3:13tiquintamimictijque quej tijchijque ica TanahuatijquetSehón ten Hesbón huan imasehualhua. Tiquinmictijquenochi tacame, sihuame huan coneme ipan nochi nopaaltepeme. 7 Pero inintapiyalhua timocuijcuilijque. No-jquiya tijhuicaque nochi tamanti cati ipati.

8 “Huajca ica ya nopa tijpixtoyaj tomaco nochi nopatalme cati quinahuatiyayaj nopa ome tanahuatiani tennopa amorreos ipan nica nali hueyat Jordán. Elqui toaxcaten nopa hueyat Arnón hasta tepet Hermón. 9 (NopaSidón ehuani quitocaxtiyayaj tepet Hermón ica ‘tepet Sir-ión’, huan nopa amorreos quitocaxtiyayaj ‘tepet Senir’.)10 Huan nojquiya elqui toaxca nochi nopa altepeme ipantali Galaad huan nochi cati eltoya ipan tali Basán hastaSalca huan Edrei. Nochi ya ni achtohuiya quinahuatiyayaTanahuatijquet Og ipan Basán.

11 “San mocajtoya Tanahuatijquet Og ten nopa huej-capantique masehualme cati inintoca refaítame. Huanitapech Tanahuatijquet Og eliyaya tachihuali ica tepostihuan ihuehueyaca quipiyayaya quipano nahui metro.Huan ipatajca quipiyayaya nechca omemetro. Huan quia-joctoque itapech para nochi cati quinequij quitachilitij.Eltoc ipan altepet Rabá, se ten inialtepehua amonitame.

Eyi huejhueyi familias mocajque nechca Jordán(Nm 32:1-42)

12 “Huan nopa tali cati timoaxcatijtoyaj ipan nopatonali niquinmacac iixhuihua Rubén huan Gad huan nopatajco iixhuihua Manasés. Niquinmacac iixhuihua Rubénhuan Gad nopa tali ten altepet Arnón nechca hueyatArnón ica norte ihuaya tajco ten nopa tepeme ipan taliGalaad ica nochi ialtepehua. 13Huan nopa tajco iixhuihuaManasés cati quinejque quiselise inintal ipan nica nalihueyat Jordán niquinmacac nopa seyoc tajco ten nopa

DEUTERONOMIO 3:14 13 DEUTERONOMIO 3:20tepeme ipan tali Galaad, huan nochi tali huan altepemeipan tali Basán campa itoca Argob. Nopona eltoya iaxcaTanahuatijquet Og. Nochi nopa talme inintoca eliyaya‘Inintal Huejcapantique Masehualme’ pampa achtohuiyanopona itztoyaj. 14 Iixhuihua Jair cati elqui se iixhuiManasés huejcajquiya mocuilijque nochi nopa talme tenArgob hasta campa inepa tali Gesur huan tali Maaca.Huan hasta ama Basán nojquiya quitocaxtíaj Havot Jairo Ital Jair. 15 Huan tali Galaad niquinmactili iixhuihuaMaquir. 16Huan nopa huejhueyi familias ten Rubén huanGad niquinmacac nopa tali cati pehua ica Galaad huanyahui ipan nopa tamayamit nechca hueyat Arnón. Nopatali quipixqui inepa ipan tajco nopa tamayamit huanajsic hasta nopa hueyat Jaboc cati monepantía ica nopaamonitame. 17 Ininepa ica campa calaqui tonati elquinopa hueyat Jordán. Huan pejtehua campa Mantoc AtCineret ica norte, huan quipixqui nochi nopa Arabá, huanhasta campa tepet Pisga ontemo ipan nopa Hueyi AtArabá ica sur. Nopa Hueyi At Arabá nojquiya itoca HueyiAt Mictoc*.

18 “Huan ipan nopa tonali nimechilhui amojuanti catianitztoque ipan ifamilia Rubén, Gad huan tajco Manaséspara masque TOTECO Dios amechmactilijtoya ni tali paraamoaxca, monequi nochi amosoldados ma quiitzquicaininteposhua huan quinyacanase iniisraelita icnihua paraquiixcotonase ni hueyat Jordán huan quinpalehuise iniic-nihuaparamoaxcatise inintal nojquiya. 19Sanmocahuasenica ipan altepeme nopa sihuame, coneme huan nochinopa tapiyalme cati anquinpiyaj, 20 hasta TOTECO Diosquinmacas nochi amoisraelita icnihua inintal ipan nopaseyoc nali ten hueyat Jordán. Huajca quena, huelis* 3:17 3:17 Ni hueyi at nojquiya itoca Hueyi At Poyec, o Hueyi At ten Istat oHueyi At Arabá, pero san se hueyi at.

DEUTERONOMIO 3:21 14 DEUTERONOMIO 3:28anmocuepase hasta ni tali cati ama amoaxca huan campaitztoque amofamilias. Quej nopa nimechilhui.

21 “Nojquiya ipan nopa tonali niquilhui Josué: ‘Icamoixteyol ta tiquitztoc nochi cati TOTECO Dios quichi-jtoc ica nopa ome tanahuatiani. Nojquiya san seTOTECO quichihuas ica nochi sequinoc tanahuatianicampa anyahuij. 22Amo xiquinimacasica pampa TOTECODios, amotemaquixtijca, yaya tatehuis por amojuanti.’

TOTECO amo quicahuili Moisésma calaqui ipan tali Canaán23 “Huan ipan nopa tonali nimotatajti ica TOTECO huan

niquilhui: 24 ‘TOTECO Dios Cati Más Tijpiya Tanahu-atili, ya tijpehualtijtoc technextilía mohueyitilis huanmochicahualis. Amo aqui seyoc DIOS ipan ilhuicacti,yon ipan taltipacti cati huelis quichihuas ni yejyectzitzitamanti huan tiochicahualnescayot cati ta hueli tijchihua.25 Nimitztajtanía se favor. Techcahuili nojquiya nijpanosni hueyat Jordán pampa nijnequi niquitas nopa cuali taliica nopa tachiquilme huan nijnequi niquitas nopa campaitoca Líbano.’ Quej nopa niquilhui.

26 “Pero anquimatij TOTECO cualantoya ica na por catiquichijtoyaj amotatahua huan masque nijtajtani, amonechcahuili nicalaquis ipan nopa tali. San techilhui: ‘¡Ya!Ayecmo techilhui más ni tamanti.’ 27 Techilhui para manitejco iixco nopa tepet Pisga huan nopona nitachiyaspara sur, para campa oncalaqui tonati, huan campahualquisa, huan campa norte. Huan ten nopona huelisniquitas nopa cuali tali, pero nechilhui para nopa hueyatJordán amo hueli nijpanos para nicalaquis ipan nopa tali.28 Pero techilhui ma nijtequimaca Josué quej nopatacahuan ma nijyolchicahua huan ma nijmaca tetili pampayaya amechyacanas nochi aniisraelita masehualhua paraanquiixcotonase nopa hueyat. Yaya cati amechmactilis

DEUTERONOMIO 3:29 15 DEUTERONOMIO 4:7nopa cuali tali cati nijtachilis. Quej nopa TOTECO techil-hui.

29 “Huan teipa timocajque campa nopa tepeme,iixmelac campa itoca Bet Peor.”

4Moisés quintalnamicti nopa israelitame

1 Huan teipa Moisés quinilhui nopa israelitame: “Amanochi amojuanti xijtacaquilica ni tanahuatili huan nitamachtili cati nimechilhuía para xijtoquilijtiyaca. Sintaanquichihuase ni tamanti, huelis ancalaquise huan anitz-tose ipan nopa tali cati amechmacas TOTECO, ininDiosamohuejcapan tatahua. 2 Amo xijmiyaquilica, yon amoxijquixtilica cati nimechilhuis. San xijchijtinemica nochini tanahuatilme pampa yaya, TOTECO Dios, cati amech-maca. 3 Anquiitztoque quenicatza quintzontamilti tois-raelita icnihua cati quihueyichijque nopa taixcopincayotBaal ipan altepet Peor. 4 Pero amojuanti anquineltoquil-ijque TOTECO Dios ica nochi amoyolo huan yeca nojaanitztoque hasta ama.

5 “Huajca nojquiya ipan nopa tali cati anquiselise mon-equi anquitoquilijtiyase nopa tanahuatili huan tamachtilicati noTECO Dios technahuatijtoc para nimechmachtis.6 Ximomocuitahuica miyac para anquichihuase nochi nitanahuatilme pampa quej nopa quiitase nochi sequinocmasehualme para antalnamiquij huan antamachilíaj.Huan nopa masehualme amechitase huan quicaquise tenamotanahuatilhua huan quiijtose para anisraelitame an-itztoque se tamanti masehualme cati nelía cuajcualtzi.Quiijtose para nelnelía antalnamiquij huan antamachilíaj.Quej nopa quiijtose. 7Pampa amo onca seyoc tali, yon catihueyi ica miyaqui imasehualhua, cati quipiya se dios catiitztoc nelía nechca para quinpalehuis quema quitzajtzilíaj

DEUTERONOMIO 4:8 16 DEUTERONOMIO 4:14quej TOTECO Dios itztoc ica tojuanti. 8 Huan amo oncaseyoc tali ica imasehualhua cati quipiyaj tanahuatilmehuan tamachtilme cati xitahuac quej cati nimechnextilisama.

9 “Huajca ximomocuitahuica miyac para amo xiquelc-ahuaca yon se tamanti cati anquiitztoque ica amoixteyol.Ma mocahua ipan amoyolo huan ipan amotalnamiquilisnochi tonali hasta anmiquise. Huan xiquinpohuilicaamoconehua huan amoixhuihua nochi huejhueyi tamanticati TOTECO techchihuilijtoc.

Xiquelnamiquica quema TOTECO camanaltic ipan Sinaí10 “Nojquiya amoconehua xiquinpohuilica ten nopa

tonali quema nochi tiisraelitame timoquetzque iixpaTOTECO Dios nechca nopa tepet Sinaí. Huan TOTECOtechilhui ma niquinsentili nochi israelitame para maquitacaquilica itoscac para tijmachilise para monequitijhueyitepanitase san ya para nochipa. Huan nojquiyamonequi ma tiquinnextilica toconehua quej nopa maquichihuaca. 11 Xiquinilhuica amoconehua quenicatzatimonechcahuijque itzinta nopa tepet, huan huejcapaquisayaya tit, pocti huan tilelemecti quej elisquía nopatepet tatayaya. Huan ipan nopa tzintayohuilot tejcoyayase pocti cati tilahuac huan yayahuic hasta ajsiyaya huej-capa ipan ilhuicacti. 12Huajca TOTECO amechnojnotzquitatajco ten nopa tit. Nochi anquicajque itoscac, peroamo teno anquiitaque, yon amo anquimatque quenicatzanesiyaya. San itoscac anquicajque. 13 Huan TOTECOamechilhui taya monequi anquichihuase para anquita-michihuase nopa camanal sencahuali cati quichijtoyaamohuaya. Amechilhui monequi anquineltoquilise nopamajtacti tanahuatilme huan quinijcuilo ipan ome tepat-acti. 14 Huan TOTECO technahuati na ma nimechmaca

DEUTERONOMIO 4:15 17 DEUTERONOMIO 4:23nopa tanahuatilme huan tamachtilme cati monequi an-quichihuase ipan nopa tali campa anajsitij huan anmoax-catise.

Techilhui ma amo tiquintepanitaca teteyome15 “Ipan nopa tonal quema TOTECO amechcamanal-

hui ten tatajco nopa tit ipan tepet Sinaí, amo aqui an-quiitaque itachiyalis. Huajca ximomocuitahuica miyac16 para amo xijchihuaca cati fiero yon amo xijchihuacase taixcopincayot cati nesis quej se tenijqui para an-quitepanitase quej elisquía amoTECO. Amo xijchihuaca setaixcopincayot cati nesis quej se tacat o se sihuat, 17 ose tapiyali ipan taltipacti, yon cati nesis quej se tototcati patani ipan ilhuicacti. 18 Yon amo xijchihuaca setaixcopincayot para anquihueyichihuase cati nesi quej setamanti cati moxitanía talchi o cati nejnemi atita quejmichime. 19Huan quema antachiyase para ilhuicac, huananquinitase sitalime, tonati, huan metzti huan nochi se-quinoc tamanti cati eltoc nepa huejcapa, amoximoilhuicapara cuali anquinhueyichihuase, pampa amoTECO Diosquinchijchijqui nopa tamanti para nochi masehualmeipan ni taltipacti. 20Pero ica amojuanti huan amotatahua,TOTECO amechquixti ten tali Egipto campa tahuel an-taijyohuiyayaj quej elisquía anitztosquíaj ipan se hornocati tahuel totonic. Huan ama amechchijqui aniaxcahuasan ya, quej ama anitztoque. 21 Pero TOTECO cualanquiica na por amojuanti huan quiijto amo nihuelis niquix-cotonas nopa hueyat Jordán para nicalaquis ipan nopacuali tali cati anquiselise. 22 Huajca monequi nimiquisipan ni tali huan amo nijpanos hueyat Jordán. Pero amo-juanti, quena, anpanose huan anmoaxcatise nopa cualitali. 23 Huajca ximomocuitahuica miyac. Xijneltocacanopa camanali cati TOTECO Dios quichijtoc amohuayahuan amo ximochijchihuilica yon se teteyot, o yon se

DEUTERONOMIO 4:24 18 DEUTERONOMIO 4:32taixcopincayot, 24 pampa TOTECO Dios, yaya se Dios catitetasomati huan amo amechcahuilis xijtepanitaca seyoctamanti. ¡Yaya quej se tit cati nochi quitzontamiltía!

25 “Huan quema anquinpiyase amoconehua huanamoixhuihua huan ya anhuejcajtose anitztose ipannopa cuali tali, sinta antajtacolchihuase iixpa TOTECOhuan anmochihuilise teteyome o taixcopincayomecati quinescayotise se tenijqui, huajca xijmaticaTOTECO Dios tahuel cualanis ica amojuanti. 26 Huanna nijtestigojquetza TOTECO cati quichijqui ilhuicactihuan taltipacti para melahuac nimantzi anixpolihuise.Ayecmo anitztose ipan nopa cuali tali cati amaanquipanose ni hueyat Jordán para anquiselise,pampa nimantzi masehualme amechtzontamiltise.27 Huan nopa se quentzi cati noja mocahuase tenamojuanti TOTECO quinsemanas campa hueli ipan nochialtepeme huan talme ipan taltipacti. 28 Huan nopona,quena, quintequipanose teteyome cati masehualmequinmachijchijtoque. Pero nopa teteyome ten cuahuithuan ten tet amo tacaquij, yon amo tacuaj, yon amotaijyotilanaj.

29 “Pero sinta nopona anquitemose TOTECO Dios, an-quipantise. Quena, anquipantise sinta anquitemose icanochi amoyolo huan ica nochi amoalma. 30 Huan quemaajsis nopa tonali ten taijyohuilisti huan tequipacholi catiamechajsis ipan nopa tayacapan tonali, anmocuepase icaamoTECO Dios huan quena, anquineltocase cati amechil-huía. 31 Pampa amoTECO Dios tahuel tetasojta. Yaya amoamechtahuelcahuas, yon amo amechtzontamiltis nochiamojuanti. Amo quielcahuas nopa camanal sencahualicati quichijqui ica amohuejcapan tatahua.

32 “Pero ximotatzintoquilica amojuanti, sinta ica nochinopa tamanti cati panotoc hasta ipejya taltipacti quema

DEUTERONOMIO 4:33 19 DEUTERONOMIO 4:38Toteco achtohui quichijqui se masehuali sinta oncatoc setamanti quej ni. Xijtemoca campa hueli ten se iyecapailhuicacti hasta seyoc, sinta panotoc se tamanti hueyi quejni o sinta se quicactoc ten se tamanti quej ni. 33Amo oncaseyoc tali cati nochi imasehualhua quicactoque itoscacToteco Dios cati camanaltic tatajco ten nopa tit quej amo-juanti anquicactoque huan noja anitztoque anyoltoquepara antepohuilise. 34Amo oncatoc seyoc Dios cati quiitz-toc se tamanti masehualme cati quintequipanohuayayajseyoc tali ehuani san tapic huan quinquixtilijtoc ica hue-jhueyi tanextili huan tiochicahualnescayot; huan moax-cati nopa masehualme quej amoTECO Dios amechchi-huilijtoc. Pampa yaya quintitanili nopa egiptome miyactayejyecoli huan tamanti cati temajmati. Quintehui icaihueyi chicahualis. Quena, TOTECO quinmanexti huanquintajtolsencajqui. Nochi ni tamanti cati anquiitztoqueica amoixteyol para TOTECO amechchihuilijtoc, amoquema panotoc sejcoyoc. 35TOTECODios quichijqui nochini huejhueyi tanextili para xijmachilica yaya cati nelnelíaDIOS, huan iyoca ten ya, amo aqui seyoc. 36 Huan paraamechxitahuas quej quinamiqui yaya amechnojnotzquiten ilhuicac, huan ipan taltipacti amechnextili se hueyitit, huan nopona ipan nopa tit amechcamanalhui.

37 “Huan pampa yaya quinicneli amohuejcapantatahua, quichijqui nochi ni huejhueyi tamanti, huanquintapejpeni ihuaya amojuanti cati aniniixhuihua,para anelise imasehualhua. Huan yeca yaya iseltitziamechquixti ipan tali Egipto ica ihueyi chicahualishuan hualajqui amohuaya ipan ojti. 38 Huan yayaquintzontamilti amoixpa sequinoc tamanti masehualmecati más miyaqui huan más quipiyaj chicahualistique amojuanti pampa quinequi amechmacas inintal.Quinejqui xijselica para amoaxca quej ama mochihua.

DEUTERONOMIO 4:39 20 DEUTERONOMIO 4:4839 “Huajca xijmatica cuali ipan amotalnamiquilis para

san yaya amoTECO cati nelnelía Dios ipan taltipacti huanipan ilhuicacti huan amo aqui seyoc. 40 Huajca monequixijchihuaca nochi itanahuatilhua huan itamachtilhua catina nimechmaca ama ni tonali. Huan quej nopa cualielis para amojuanti huan amoixhuihua, huan anitztosemiyac xihuit ipan nopa cuali tali cati amoTECO Diosamechmacas para nochipa.”

Altepeme campa hueli momanahuise41 Huajca Moisés quintapejpeni eyi altepeme campa

masehualme huelis momanahuitij ipan ni inaliyo hueyatJordán para campa quisa tonati. 42 Huan sinta se acajyaquimictis seyoc masque amo quinequiyaya, huelis mo-manahuiti ipan se ten nopa eyi altepeme pampa noponaamo aqui huelis quitacuepilis. 43Huan ya ni inintoca nopaaltepeme: Beser ipan nopa huactoc tali ipan inintal nopafamilia Rubén, Ramot ipan tali Galaad ipan inintal nopafamilia Gad, huan Golán ipan tali Basán ipan inintal nopafamilia ten tajco iteipan ixhuihua Manasés.

Quenicatza TOTECO quinmacac nopa tanahuatilme44Ya ni nopa tanahuatilme, tamachtilme, 45 huan leyes

cati na, niMoisés, niquinmacac nopa israelitame quemaquisque ipan tali Egipto. Huan niquinilhui sempa quemaitztoyaj nopona, 46nechca hueyat Jordán ipan inaliyo paracampa quisa tonati Iixmelac altepet Bet Peor ipan nopatali cati eliyayaya iaxca mijcatzi Tanahuatijquet Sehónten amorreos. Yaya tanahuatiyaya ipan altepet Hes-bón, pero tiisraelitame tijtanque quema tiquisque ipantali Egipto. 47 Huan timoaxcatijque nopa tali huan italTanahuatijquet Og cati mosehui ipan Basán. Ya ni eliyayanopa ome tanahuatiani ten amorreos ica campa quisatonati ten hueyat Jordán. 48 Huan inintal pehua campa

DEUTERONOMIO 4:49 21 DEUTERONOMIO 5:7altepet Aroer iteno nopa hueyat Arnón huan yahui hastatepet Sion, cati nojquiya quitocaxtiyayaj tepet Hermón.49 Huan nochi nopa huactoc tali Arabá nechca hueyatJordán ipan neca nali para campa quisa tonati huan hastanochi nopa Hueyi At Mictoc * cati mocahua itzinta tepetPisga.

5Nopa majtacti tanahuatilme(Éx 20:1-17)

1 Huan Moisés quinnotzqui nochi israelitame mamosentilica huan quinilhui:

“Xijtacaquilica, anisraelitame, ni tanahuatilme huantamachtilme cati nimechilhuía ama. Monequi xijmaticanochi huan ximomocuitahuica para anquintoquilijtiyase.

2 “TOTECO Dios quichijqui se camanal sencahuali to-huaya ipan tepet Horeb o Sinaí. 3 TOTECO amo sanquichijqui nopa camanali para quinnahuatis tohuejca-pan tatahua cati mijque, pero nojquiya quichijqui paratechnahuatis tojuanti cati ama tiitztoque nica. 4 TOTECOcamanaltic tohuaya tatajco ten nopa tit huan ihuayatimoixtachilijque.

5 “Huan na niitztoya tatajco ten TOTECO huanamojuanti para nimechilhuijtiyas cati TOTECOquiijtohuayaya, pampa amojuanti anquiimacasiyayajnopa tit huan amo antejcoque campa yaya itztoya ipannopa tepet. Huan TOTECO quiijto:6 ‘Na niamoTECO Dios cati nimechquixti ipan tali Egipto

campa antetequipanohuayayaj san tapic.7 Amo quema xijhueyichihuaca seyoc quej amoTeco, san

na.* 4:49 4:49 Ni hueyi at nojquiya itoca Hueyi At Poyec, o Hueyi At ten Istat oHueyi At Arabá.

DEUTERONOMIO 5:8 22 DEUTERONOMIO 5:158 Amo ximochihuilica, yon amo xijtepanitaca yon se

teteyot o yon se tamanti taixcopinali, masquequipiyas itachiyalis cati eltoc nepa ilhuicac, oipan ni taltipacti o cati eltoc ipan at. 9 Amo xi-mohuijtzomaca iniixpa, yon amo xiquinhueyichi-huaca, pampa na niamoTECO Dios huan nimech-tasomati huannijnequi sanna techhueyichihuaca.Huan quemaniquintatzacuiltía cati amoquinequijtechitase, nopa tatzacuiltili nojquiya quinajsis in-inconehua, huan iniixhuihua, huan ininconehuainiixhuihua. 10 Pero ica masehualme cati techic-nelíaj huan quichihuaj notanahuatil, niquintaso-jtas ininconehua huan iniixhuihua. Quena, porinijuanti niquintasojtas ininteipan ixhuihua catiquinpiyase ininconehua mil hueltas.

11 Amo xicahuilmatica notoca niamoTeco DIOS, pampana temachti nijtatzacuiltis cati san quiahuilmatisnotoca.

12 Xiquelnamiquica sábado, nopa tonali para anmosiyaj-quetzase, huan xijtepanitaca. Ma elis taiyocataliliten sequinoc tonali pampa quej nopa na, ni-amoTECO Dios, nimechnahuatijtoc. 13 Xitequiticachicuase tonati huan ipan nopa tonali xijchi-huaca nochi cati monequi anquichihuase. 14 Peroipan nopa chicompa tonali monequi ximosiyaj-quetzaca huan techhueyichihuaca na niamoTECODios. Amo xitequitica, yon amo xijcahuilicama tequiti amotelpoca, yon amoichpoca, yonamotaca tequipanojca, yon amosihua tequipano-jca, yon amotoro cati quimati taxahua, yonamoburro, yon nopa seyoc tali ejquet cati itztocipan amotal. Amo aqui tequitis, san ximosiya-jquetzaca. 15 Xiquelnamiquica para amojuanti

DEUTERONOMIO 5:16 23 DEUTERONOMIO 5:24nojquiya aneliyayaj antequipanohuani ipan taliEgipto campa amo quema huelqui anmosiyaj-quetzque yon se tonal huan na niamoTECO Diosnimechquixti ica miyac chicahualisti. Huajca yecana nimechnahuatía ximosiyajquetzaca.

16 Xijtepanitaca amotata huan amonana quej na, ni-amoTECO Dios, nimechnahuatijtoc. Huan quejnopa anitztose miyac xihuit huan nochi quisascuali para amojuanti ipan nopa tali cati nimech-macas.

17Amo xitemictica.18Amo ximomecatica.19Amo xitachtequica.20Amo aqui xiquistacahuica.21Amo xiquixtocaca seyoc isihua, yon ichaj, yon imil, yon

itaca tequipanojca, yon isihua tequipanojca, yonitoro cati quimati taxahua, yon iburro. Amo tenoxiquixtocaca cati seyoc iaxca.’

Quema tahuel momajmatijque israelitame iixpa TOTECO(Éx 20:18-26)

22 “Nochi ya ni nopa camanali cati TOTECO techilhuiten tatajco nopa tit huan nopamixti tilahuac quema amo-tatahua huan amojuanti anmosentilijtoyaj itzinta nopatepet. Teipa ayecmo teno más quiijto. Teipa quiijcuiloni camanali ipan ome tepatacti huan techmacac. 23 Peroquema anquicajque itoscac cati quisayaya tatajco tennopa tzintayohuilot huan anquiitaque nochi nopa cu-atitamit tatayaya, hualajque nechcamanalhuicoj nochiamotayacancahua ipan sesen hueyi familia inihuaya nopahuehue tacame cati quihuicayayaj tequiticayot. Huantechilhuijque: 24 ‘TOTECO Dios nelnelía melahuac tech-nextilijtoc itatanex huan ihueyitilis, huan tijcactoque

DEUTERONOMIO 5:25 24 DEUTERONOMIO 5:33

itoscac cati quisayaya tatajco ten nopa tit. Ama tech-nextilijtoc para DIOS, quena, hueli camanalti ica mase-hualme huan inijuanti amo miquij. 25 Pero sinta tech-camanalhuis ica ompa, temachti nopa hueyi tilelemectitechtzontamiltis. Huan amo tijnequij timiquise. 26 Yonse masehuali amo quema quicactoc itoscac Toteco Dioscati yoltoc para camanaltis ihuaya ten tatajco se hueyi tithuan teipa mocahua yoltoc. Tojuanti nojquiya timiquisesinta más techcamanalhuis. 27Más cuali ximonechcahuita huan xijtacaquili nochi cati TOTECO Dios mitzilhuishuan teipa techpohuilis cati yaya mitzilhuis, huan to-juanti tijchihuase cati technahuatis.’

28 “Quema amojuanti ancamanaltiyayaj nohuaya,TOTECO quitacaquilijtoya nochi cati anquiijtohuayayaj,huan teipa techilhui para quicajqui nochi catianquiijtojtoque huan cuali cati anquiijtojque. 29 Quiijtoelisquía nelcuali sinta para nochipa anquitepanitasquíajhuan anquichihuasquíaj nochi itanahuatilhua quejanquiijtohuaj, huan amo quema anquipatasquíajamotalnamiquilis. Quej nopa amojuanti huanamoconehua anquipiyase se nemilisti cati nelyejyectzi.30 Huajca techilhui ma niya huan ma nimechilhuiti paraxitacuepilica hasta amoyoyonchajchaj, 31 huan para nama nimocahua nopona ihuaya para techilhuis nochinopa tanahuatilme cati monequi nimechnextilis paraanquichihuase ipan nopa cuali tali cati amechmacas paraamoaxca. Quej nopa techilhui TOTECO.

32 “Huajca ama monequi amojuanti xijchihuacanochi cati TOTECO Dios amechnahuatijtoc huan amoximocuapoloca yon quentzi. 33 Xijtoquilica nopa ojticati TOTECO Dios amechnextilijtoc para anitztose miyacxihuit huan nochi quisas cuali para amojuanti ipan nopatali cati yaya amechmacas para anmoaxcatise.

DEUTERONOMIO 6:1 25 DEUTERONOMIO 6:9

6Nopa hueyi tanahuatili

1 “Huajca ya ni nopa tanahuatilme cati amoTECO Diostechnahuatijtoc ma nimechnextili para xijchihuaca ipannopa tali cati anquiselise para amoaxca. 2 Ni tanahu-atilme nimechmaca para xiquimacasica huan xijtepani-taca TOTECO amojuanti, amoconehua, huan amoixhui-hua nochi tonali ipan amonemilis. Monequi xijchihuacanochi cati quiijtohua ni tanahuatilme huan leyes. Huansinta quej nopa anquichijtinemise, anitztosemiyac xihuit.3 Huajca anisraelitame, xijtacaquilica cati nimechnahu-atía huan ica miyac tamocuitahuili xijneltoquilica paracuali anitztose huan anquinpiyase miyac amoconehuahuan amoixhuihua ipan nopa cuali tali cati nochi temacahasta mocahua itajca. Pampa ya nopa cati TOTECO inin-Dios amohuejcapan tatahua quintencahuili para panossinta anquineltoquilijtiyase itanahuatilhua.

4 “Huajca xijtacaquilica anisraelitame: TOTECO Diossan yaya toTeco. TOTECO itztoc setzi.

5 “Xiquicnelica TOTECO Dios ica nochi amoyolo, huanica nochi amoalma, huan ica nochi amochicahualis.

6 “Xijtzontecontalica nochi ni tamanti huanximoilhuica talojtzitzi cati nimechilhuijtocama. 7 Xiquinnextilica amoconehua mojmosta.Xiquinpohuilica ni tanahuatilme quema anitztoque ipanamochaj, huan quema anyahuij ipan ojti. Xiquinmachticaquema anmotecase para ancochise huan quemaanmijquehuase. 8 Ma eli quej elisquía anquinpiyajni tanahuatilme ijcuilijtoc ipan amomax huan ipanamocuaixco quej se tanextili para anquinneltocajhuan amo anquielcahuaj. 9 Xiquinijcuiloca ipan nopataquetzalme huan caltemit ten amochajchaj.

DEUTERONOMIO 6:10 26 DEUTERONOMIO 6:19Monequi nopa israelitame ma quineltocaca TOTECO

10 “Quema amoTECO Dios amechchihuas xicalaquicaipan nopa cuali tali cati quintencahuili amohuejca-pan tatahua, Abraham, Isaac, huan Jacob para amech-macasquía, nojquiya amo xiquinelcahuaca. TOTECOamechmacas nopa cuali tali cati quipiya huejhueyi al-tepeme cati yejyectzitzi cati amojuanti amo anquinchi-jchijtoque. 11 Quipiyas calme tejtemitoque ica nochitamanti cati cuali cati amojuanti amo anquinchijchi-jtoque. Quipiyas amelme cati amo anquinxajtoquehuan quipiyas mili ica miyac cuame ten olivos paraaceite cati amo anquintoctoque. 12 Pero quema an-tacuase hasta anixhuise nopona, amo xiquelcahuacaTOTECO cati amechquixti ipan tali Egipto campa an-tetequipanohuayayaj san tapic. 13 Xiquimacasica huanxijtepanitaca amoTECO Dios huan san ya xijtequipanoca,huan monequi antatestigojquetzase san ica yaya itoca.14 Amo xiquintoquilica nopa dioses cati quinhueyichi-huaj nopa masehualme nopona amonechca pampa yanopa amo cana Dios. 15 AmoTECO Dios cati amohuayaitztoc yaya quintasomati cati ya iaxcahua. Huan sintaanquihueyichihuase seyoc, cualanis ica amojuanti huanamechtzontamiltis huan anpolijtehuase ten ni taltipacti.

16 “Amo xijyejyecoca amoTECO Dios quej anquichijqueipan Masah. 17 Ica miyac tamocuitahuili xijchihuacanochi nopa tanahuatili huan leyes huan tamachtili catiya amechnahuatijtoc. 18 Xijchihuaca san cati xitahuac,huan cati cuali huan cati quiyolpactis TOTECO. Quej nopacuali anquisase huan ancalaquise huan anmoaxcatisenopa cuali tali cati TOTECO quintencahuili amohuejcapantatahua para amechmacas. 19Huan quej nopa yaya quint-zontamiltijtiyas amocualancaitacahua amoixpa quej qui-ijtojtoc quichihuas.

DEUTERONOMIO 6:20 27 DEUTERONOMIO 7:220 “Huan teipa ica miyac xihuit quema amocone-

hua amechtatzintoquilise para ten monequi quipiyasenochi ni tanahuatilme cati technahuatijtoc TOTECO Dios,21 monequi xiquinilhuica ya ni: ‘Tojuanti san tapic ti-jtequipanohuayayaj nopa Faraón ipan tali Egipto huanTOTECO techquixti icamiyac chicahualisti. 22Toseltitzitzitiquitaque nochi huejhueyi tanextili, huan huejhueyitiochicahualnescayot cati quichijqui. Quena, TOTECOquichijqui huejhueyi tamanti ipan tali Egipto cati tahuelquinmajmati Faraón huan nochi imasehualhua. 23 Perotojuanti techquixti ten nopona para techhuicas ipan nopacuali tali cati quintencahuili tohuejcapan tatahua paratechmacas. 24 Huan yaya TOTECO Dios technahuati matijchihuaca nochi ni tanahuatilme huan ma tijtepani-taca para quej nopa tiitztose ica cuali huan yaya tech-mocuitahuis para tihuejcahuase tiitztose. Huanquej nopaquichijtoc hasta ama. 25Huan sinta tijchihuase ni tanahu-atilme quej TOTECO Dios technahuatijtoc, huajca nochiquisas cuali para tojuanti.’ Quej nopa xiquinnanquilicaamoconehua.

7Tanahuatilme para se nemilisti tatzejtzeloltic(Éx 34:11-17)

1 “TOTECO Dios amechchihuas xicalaquica ipan nopatali cati anmoaxcatise, huan quintzontamiltis amoixpanopa heteos, gergeseos, amorreos, cananeos, ferezeos,heveos huan jebuseos, masque tahuel miyaqui huan másquipiyaj chicahualisti que amojuanti. 2 Huan quemaamoTECO Dios ya amechmactilijtos nochi nopa mase-hualme amomaco para xiquintanica, monequi senquisa

DEUTERONOMIO 7:3 28 DEUTERONOMIO 7:9xiquintzontamiltica huan amo xijchihuaca yon se ca-manali inihuaya, yon amo xiquintasojtaca. 3 Amo xi-motahuicaltica inihuaya. Ma amo motahuicaltica amo-conehua ica iniichpocahua, yon amoichpocahua ica in-intelpocahua. 4 Pampa quichihuase para amoconehuama mohuejcatalica ten TOTECO huan quinhueyichihuaseininteteyohua, huan quej nopa icualancayo TOTECOhual-temos huan amechtzontamiltis san ipan se talojtzi.

5 “Monequi xijtamiltica nochi taixpame campa quin-hueyichihuaj ininteteyohua. Xijxitinica nochi nopa temehuan taquetzalme cati quinitaj para tatzejtzeloltique,huan nochi inintaixcopincayohua cati quinhueyichihuaj.Huan nochi xiquintatica, 6 pampa anisraelitame TOTECODios amechtapejpenijtoc ten nochi xinach masehualmecati itztoque ipan ni taltipacti para anitztose taiyocatalilisan para ya.

Tatiochihualme israelitame7 “TOTECO amo amechtapejpeni pampa aneliyayaj más

anmiyaqui que sequinoc xinach masehualme, pampanelía inijuanti quinpixque más miyaqui masehualme queamojuanti. Más anpilquentzitzi aneliyayaj que nochisequinoc tamanti masehualme. 8 Pero TOTECO amech-tapejpeni pampa amechicneli. Yeca amechquixti ipan taliEgipto campa antetequipanohuayayaj san tapic. Quena,quej quintencahuili amohuejcapan tatahua para quichi-huas amechquixti imaco Faraón nopa tanahuatijquet ipantali Egipto ica hueyi chicahualisti.

9 “Xijmachilica cuali para amoTECO Dios yaya cati nel-nelía Dios huan cati nelnelía temachti. Para nochipa yayaquitamichihuas cati quiijtojtoc para quichihuas ipannopacamanali cati quichijqui amohuaya. Sinta tijchihuaseitanahuatilhua, techicnelis tojuanti, toconehua, huan ini-ixhuihua cati quinpiyase ininconehua hasta mil hueltas.

DEUTERONOMIO 7:10 29 DEUTERONOMIO 7:1710 Pero quintaxtahuis quej quinamiqui nochi cati amoquinequij quiitase. Quena, nimantzi quintzontamiltisnochi cati quicualancaitaj. 11 Huajca ximomocuitahuicapara anquineltoquilise nopa tanahuatilme, leyes, huantamachtilme cati ama nimechnahuatía xijchihuaca.

Tatiochihualisti para cati quineltocas TOTECO(Lv 26:3-13; Dt 28:1-14)

12 “Sinta anquineltocase ni tanahuatilme, amoTECODios nojquiya amechicnelis quej quiijtohua ipan nopacamanal sencahuali cati quichijqui ica amohuejcapantatahua. 13 Quena, amechicnelis huan amechtiochi-huas huan quichihuas ximomiyaquilica. Quintiochi-huas amoconehua huan cati anquipixcase. Quichihuaspara anquipiyase tahuel miyac trigo, xocomeca at huanaceite. Quintiochihuas amohuacaxhua huan amoborre-gojhua para tahuel miyaqui mochihuase ipan nopa talicati quintencahuili amohuejcapan tatahua para amech-macas. 14 Más anelise antatiochihualme que nochi se-quinoc masehualme. Ipan nochi amojuanti, amo on-cas yon se sihuat cati amo huelis conepiyas. Huannochi tacame quipiyase ininconehua. Nojquiya ipanamotapiyalhua, amo oncas oquichme cati amo taxina-chose, yon amo oncas sihua tapiyalme cati amo huelisconepiyase. 15 TOTECO amechquixtilis nochi tamanticocolisti huan amo quicahuilis ma amechajsi nopa fierococolisti cati anquiitaque ipan tali Egipto. Pero quena,quintitanilis nopa fiero cocolisti nochi amocualancaitac-ahua. 16Huan monequi xiquintzontamiltica nochi mase-hualme cati amoTECO Dios amechmactilía amomaco.Amo xiquintasojtaca huan amo xiquinhueyichihuaca in-intaixcopincayohua, pampa amechmasiltise.

17 “Huelis anmoilhuíaj: ‘¿Quenicatza huelis tiquin-tanise nopa masehualme nopona pampa inijuanti más

DEUTERONOMIO 7:18 30 DEUTERONOMIO 7:26

miyaqui que tojuanti?’ 18Pero nimechilhuía amo xiquini-macasica. Xiquelnamiquica cati quichijqui amoTECO Diosica Faraón huan nochi egiptome. 19 Xiquelnamiquicanopa huejhueyi taijyohuilisti cati TOTECO Dios quin-macac. Xiquelnamiquica nopa huejhueyi tanescayothuan tiochicahualnescayot cati anquiitaque quichijquiamoTECO Dios ica ihueyi chicahualis quema amechquixtiten tali Egipto. Ya nopa sempa quichihuas TOTECO Diosica nochi masehualme cati ama anquinimacasij. 20 TeipaTOTECO Dios quintitanis etzame campa inijuanti catimotatijtose para momanahuise huan nopa etzame quin-quixtise hasta anquintzontamiltise senquisa nochi.

21 “Huajca amo ximajmahuica iniixpa amocualan-caitacahua, pampa amoTECO Dios cati itztoc amohuaya,yaya tahuel hueyi huan temajmati. 22 Huan ica yolicTOTECO quinquixtijtiyas nopa masehualme amoixpahuan quintzontamiltis. Pampa sinta quinmictis nochisan se huelta, nopa tecuanime cati itztoque ipan cuati-tamit momiyaquilise campa anitztose. 23 Pero amoTECODios ica yolic quintalis nochi nopa masehualme amo-maco huan quinhuihuichihuas para xiquintzontamilticasenquisa nochi inijuanti. 24 Nochi inintanahuatijcahuaniquintalijtiyas amomaco huan anquinmictijtiyase paraayecmo aqui quinelnamiquis. Amo aqui huelismoquetzasamoixpa. Senquisa anquintzontamiltise.

25 “Monequi xiquintatica ininteteyohua. Amo xiquix-tocaca nopa oro huan plata cati ica quinaltijtoque nopateteyome, yon amo xijnequica anmoaxcatise para amoamechmasiltise, pampa TOTECO Dios amo quinequi qui-itas. 26 Amo teno xijhuicaca ipan amochajchaj catiTOTECO amo quinequi quiitas o cati amo quipactía,pampa yaya quiijtojtoc para nochi xiquixpolihuiltica.

DEUTERONOMIO 8:1 31 DEUTERONOMIO 8:98

Amo san ica pantzi monequi para ma itzto se masehuali1 “Ximotachilica para xijchihuaca nochi nopa tanahu-

atilme cati nimechnahuatía ama. Sinta quej nopa an-quichihuase, cuali anitztose. Huan anmomiyaquilisemiyac huan ancalaquise, huan anmoaxcatise nopa cualitali cati TOTECO quintencahuili amohuejcapan tatahuapara amechmacas. 2 Huan xiquelnamiquica nochinopa ojti cati amoTECO Dios quichijqui ma tinejnemicaipan nopa huactoc tali para 40 xihuit. Quinequiyayaamechechcapantalis huan amechyejyecos para quimatisquenicatza amotalnamiquilis huan para quiitas sinta an-quichihuase itanahuatil, o amo. 3 Huan yaya quichijquixitaijyohuica huan ximayanaca. Huan teipa amechta-macac ica maná, se tacualisti cati amo anquiixmatiyayaj,yon amohuejcapan tatahua, amo quiixmatiyayaj. Huanya nopa quichijqui para amechnextilis para amo san icapantzi monequi para itztos se masehuali. Nojquiya mon-equi quineltocatiyas nochi icamanal TOTECO. 4 Ipan nopa40 xihuit quema annejnenque ipan huactoc tali, amo tan-qui amoyoyo huan amo anicxisemajque. 5 Xijmachilicapara TOTECO Dios amechtatzacuilti huan amechtalnam-icti quej se tetaj quichihua ica icone.

6 “Huajca xijchihuaca nochi itanahuatil amoTECO Dioshuan san ya xijhueyimatica. Xijtoquilica nopa cualiojti cati amechnextilijtoc huan xiquimacasica, 7 pampaTOTECO Dios amechhuicas ipan se cuali tali. Elis se talicati quipiya miyac pilatajtzitzi, amelme huan hueyamecampa hueli ipan tamayamit huan ipan tepeme. 8 Elisse tali cati quipiya miyac necti, trigo, cebada, xocomecamili, higuera mili, huan miyac mili ica olivo cuame catitemaca miyac aceite. 9 Ipan nopa tali amo anmotequipa-chose ten taya anquicuase, pampa oncas miyac tacualisti.

DEUTERONOMIO 8:10 32 DEUTERONOMIO 8:18Amo anmotequipachose ica yon se tamanti. Ipan temeanquipantise hierro hasta mocahuas para anquichihuaseteposti, huan nojquiya ipan tepeme onca nopa teposticobre. 10 Pero quema anajsitose huan antacuajtose hastacuali anixhuitose, xijhueyichihuaca TOTECO Dios catiamechmacatoc nopa cuali tali.

Amo xiquelcahuaca TOTECO11 “Xijpiyaca cuidado para quema ya anquipixtose

nochi cati monequi, amo anquielcahuase amoTECO Dios.Amo xijcahuaca nochipa xijchihuaca nochi itanahuatil-hua huan nochi ni icamanal cati nimechnahuatijtocama. 12 Amo ximohueyimatica quema ya antacuajtose,huan ya anixhuitose huan anitztose ipan cuajcuali calmecati anquisencajtose. 13 Anquinitase amotapiyalhua nel-momiyaquilise, huan anquipixtiyase miyac oro, huanplata huan tamantzitzi. 14 Pero amo ximohueyimaticahuan amo xiquelcahuaca amoTECO Dios cati amechquixtiipan tali Egipto campa antetequipanohuayayaj san tapic.15 Amo xiquelcahuaca yaya cati amechchijqui xinejnem-ica ipan nopa hueyi huactoc tali cati nelía temajmati,huan campa itztoque miyac cohuame huan colome, huancampa amo oncayaya at. Pero TOTECO quichijqui maquisa at ipan se hueyi tepexit huanquej nopa anquipixqueat para anatique. 16Huan ipan nopa huactoc tali amech-tamacayaya ica maná, se tacualisti cati amojuanti, yonamohuejcapan tatahua amo quiixmajtoyaj. Quinequiyayaamechyejyecos huan amechechcapantalis para más an-motemachise ipan ya, huan teipa amechmacas cati cuali.

17 “Amo quema ximoilhuica para nochi nopa rico-jyot cati anquipiyase anquitantoque san ica amojuantiamochicahualis, pampa amo cana. 18 Monequi xiquel-namiquica amoTECO Dios, pampa san yaya amechmaca

DEUTERONOMIO 8:19 33 DEUTERONOMIO 9:3chicahualisti para anquipiyase nopa ricojyot cati an-quipiyaj. Yaya quinequiyaya quitamichihuas cati quiijtonopa camanal sencahuali cati quichijqui ica amohuejca-pan tatahua.

19 “Pero sinta anquielcahuase TOTECO Dios, huananquintoquilise teteyome cati amo cana DIOS; sintaanquinhueyichihuase huan anmohuijtzomase iniixpa,na nimechilhuía ama para amechtzontamiltis nochiamojuanti. Huan amo teno mocahuas ten amojuanti.20 Anquiitase quenicatza TOTECO quintzontamiltisamoixpa nopa sequinoc tamanti masehualme catiquinhueyichihuaj teteyome ipan nopa tali. Huanamojuanti nojquiya quej nopa amechtzontamiltissinta amo anquineltocatiyase nochi cati TOTECO Diosquiijtohua.

9Israelitame tatanise ica ichicahualis Toteco

1 “Xijtacaquilica anisraelitame, ya tonali hora paraxiquixcotonaca ni hueyat Jordán huan xiquintanitij nopasequinoc tamanti masehualme cati más huejhueyi huanmás quipiyaj chicahualisti que amojuanti. Quipiyajhuejhueyi altepeme cati cuali moyahualtzactoque icatepamit cati huejhuejcapantique. 2 Nopa masehualmenepa itztoque tahuel huejcapantique pampa iixhuihuaAnac, nopa huejcapantic tacat ten huejcajquiya. An-quicactoque nopa camanali cati quiijtohua para amo aquihuelis quintanis iixhuihua Anac. Quej nopa moilhuíajnochi masehualme.

3 “Pero xijmatica ama para amoTECO Dios amechya-canas. Quena, yaya tayacanas huan quintzontamiltijtiyasquej se hueyi tit. Amoixpa quinechcapantalis mase-hualme para huelis anquintanise huan anquinquixtise

DEUTERONOMIO 9:4 34 DEUTERONOMIO 9:9ipan nopa tali ipan se talojtzi. Quena, anquintzontamil-tise quej quema se ixijcopis pampa TOTECO quej nopaamechilhuijtoc xijchihuaca.

4 “Huan quema TOTECO Dios ya quinquixtijtos nopamasehualme ten amoixpa, amo xiquijtoca: ‘Tojuanti ti-jselijtoque ni cuali tali pampa ticuajcualme iixpa TOTECO,huan yeca techmactilijtoc.’ Amo cana ya nopa. TOTECOquinquixtis nopa masehualme amoixpa pampa tahuelmiyac inintajtacolhua inijuanti. 5 Amo amechcalaquisipan nopa cuali tali huan amechaxcatis pampa anxi-tahuaque iixpa o cuajcualtzi amoyolo. Yaya quinquix-tis nopa masehualme por inintajtacolhua huan nojquiyapara quitamichihuas nopa camanali cati yaya quintenc-ahuili Abraham, Isaac huan Jacob, amohuejcapan tatahua.6 Huajca xijmatica para TOTECO Dios amo amechmac-tilía nopa cuali tali pampa annejnemij xitahuac, pampaamo cana. Amojuanti tahuel antzontochontique paraanquineltocase TOTECO Dios.

Israelitame mosentanchijque ica Toteco7“Xiquelnamiquica quenicatza anquicualancamacaque

TOTECO Dios ipan nopa huactoc tali huan amo quemaxiquelcahuaca. Anquichijque ma cualani ipan nopa tonalquema tiquistejque ipan tali Egipto huan hasta tiajsicojnica. Nochipa anmotzontochonchijque ica ya.

Quema nopa israelitame tajtacolchijque(Éx. 31:18–32:35)

8 “Ipan nopa tepet Sinaí anquicuesolmacaque TOTECOhuan yaya tahuel cualanqui ica amojuanti hastaquinequiyaya amechtzontamiltis. 9Ya nopa panoc quemanitejcotoya ipan nopa tepet para nijselis ten TOTECOnopa ome tepatacti ica nopa camanal sencahuali catiquichijtoya amohuaya. Huan nopona nimocajqui 40

DEUTERONOMIO 9:10-11 35 DEUTERONOMIO 9:18tonati huan 40 yohuali huan amo teno nijcuajqui, yonniquic. 10-11 Huan quema tanqui nopa tonali, TOTECOtechmacac nopa ome tepatacti campa tajcuilojtoya icaimacpil. Huan nopa ome tepatacti quipixtoya nopatanahuatilme cati TOTECO techmacac itzonpac nopatepet quema camanaltic ten tatajco nopa hueyi titipan nopa tonali quema nochi sequinoc israelitamemosentilijtoyaj tepetzinta. 12 Huan quema techmacacnopa tepatacti, techilhui ma nimoisihuilti huan manitemo hasta campa itztoyaj nochi anisraelitame, pampaquiijto para nopa nomasehualhua cati niquinquixtiipan tali Egipto ya mocuapolojtoyaj. Tahuel nimantziquielcajque nopa cuali ojti cati quinnahuatijtoya maquitoquilica. Ya mochijchihuilijtoyaj se taixcopincayotten oro taatiltili.

13 “Nojquiya TOTECO quiijto para ya quiitztoya paratahuel titzontochontique tiisraelitame. 14Huan techilhuini camanali: ‘Techtalcahui, pampa niquintzontamiltishuan niquinixpolos ten ni taltipacti, pero ipan ta nijchi-huas se tamanti masehualme cati más quipiyase chic-ahualisti huan más miyaqui que inijuanti.’ Quej nopatechilhui.

15 “Huan quema nitemoyaya ten nopa tepet catitatayaya, nijhualicayaya ipan nomax nopa ome tepatacticati quipixqui nopa camanal sencahuali. 16Huan niquitacpara amojuanti huan amotatahua antajtacolchijtoyaj icaTOTECO Dios, huan anmochihuilijtoyaj se becerro tenoro taatiltili para anquihueyichihuase. Ya anquitalc-ahuijtoyaj nopa cuali ojti cati amechnahuatijtoya xij-toquilica para san ya anquihueyichihuase. 17 Huajcanijcuamajcajqui nopa ome tepatacti cati nijpixtoya no-maco huan nijtamitapanqui amoixpa. 18 Teipa sempanimotancuaquetzqui iixpa TOTECO para seyoc 40 tonati

DEUTERONOMIO 9:19 36 DEUTERONOMIO 9:26huan 40 yohuali. Huan amo teno nijcuajqui, yon niquic,pampa tahuel antajtacolchijtoyaj iixpa, huan tahuel an-quicualanijque TOTECO. 19 Na nojquiya nimomajmati-jtoya por icualancayo TOTECO ica amojuanti pampaquinequiyaya amechtzontamiltis. Pero teipa TOTECOsempa nechcaquili cati nijtajtani huan amo amechmicti.20 Huan ipan nopa tonali TOTECO nojquiya cualantoyaica Aarón huan quinequiyaya quitzontamiltis, pero nanimotatajti por ya huan quicahuili ma itzto. 21 Huannijcuic nopa becerro cati ica antajtacolchijtoyaj huan catianmochijchihuilijtoyaj para anquihueyichihuase, huannijmajcajqui ipan tit. Huan teipa nijchijqui cuechtic hastaelqui san quej cuajnexti huannijtepejqui ipan se atajti catitemoyaya ipan nopa tepet.

22 “Nojquiya sempa anquicualanijque TOTECOquema tiitztoyaj campa itoca Tabera, huancampa itoca Masah huan campa itoca KibrotHataava. 23 Huan sempa anquicualanijque ipanCades Barnea, quema TOTECO amechnahuati:‘Xitejcoca huan ximoaxcatitij nopa cuali tali catinimechmacatoc.’ Sempa anmotzontochonchijque huanamo anquineltoquilijque para amechpalehuisquía, huanamo anquichijque cati amechilhui. 24 Quena, hastaquema achtohui nimechixmatqui huan hasta ama,nochipa anmotzontochonchijtoque ica TOTECO. 25 Yecanimocajqui nimotancuaquetztoc iixpa TOTECO para40 tonati huan 40 yohuali pampa ya quiijtojtoya paraamechtzontamiltisquía.

26 “Huan nimotatajti ica TOTECO huan niquilhui:‘TOTECO Dios, ta cati más tijpiya tanahuatili, amo xiquin-tamilti ni miyac momasehualhua cati ta tiquinselijtocparamoaxcahua. Ta cati tiquinmanahuijtoc ica mohueyi-tilis. Quena, ta tiquinquixti ipan tali Egipto ica hueyi chic-

DEUTERONOMIO 9:27 37 DEUTERONOMIO 10:5ahualisti.’ Niquilhui: 27 ‘Amo xijtachili inintzontochonyoni masehualme, yon inintaixpanolhua huan inintajtacol-hua. San xiquinelnamiqui motequipanojcahua Abraham,Isaac huan Jacob ten huejcajquiya.’ 28 Niquilhui: ‘Amoxiquincahuili ma quiijtoca nopa masehualme ipan nopatali campa techquixti para ta, TOTECO, amo tihuelquitechhuicas ipan nopa tali cati techtencahuilijtoya, o santechcualancaitayaya huan yeca techquixti san para tech-mictis ipan ni huactoc tali.’ 29Niquilhui: ‘Ya ni momase-hualhua huan moaxcahua cati tiquinselijtoc huan catita tiquinquixti ipan tali Egipto ica mohueyi chicahualis.’Quej nopa niquilhui TOTECO.

10Nopa yancuic camanal sencahuali(Éx 34:1-10)

1 “Huajca ipan nopa tonali TOTECO techilhui sempamanijtequi ome tepatacti cati san se quej nopa cati achtohuihuan sempayanoma nitejco ipan tepet para nicamanaltisihuaya. Huan teipa techilhui ma tijchihuaca nojquiyase caxa ten cuahuit. 2 Yaya quiijto para sempayanoquiijcuilos ipan nopa yancuic tepatacme nopa camanalicati quiijcuilojtoya ipan nopa tepatacme cati achtohuiyahuan na niquintapanqui. Huan techilhui para teipa maniquinajocuis nopa tepatacme ipan nopa caxa.

3“Huajca nijchijqui se caxa ica cuahuit cati itoca acacia,huan nojquiya nijtejqui nopa ome tepatacti cati yancuichuannitejcoc sempa ipan tepet. 4HuanTOTECOquiijcuiloipan nopa tepatacti nopa majtacti tanahuatilme, quejquichijtoya achtohuiya quema camanaltic amohuaya tentatajco nopa tit ipan nopa tepet quema nochi anmosen-tilijtoyaj tatzinta. Huan techmacac nopa tepatacti, 5huannihualtemoc ten nopa tepet. Huan quej technahuatijtoya

DEUTERONOMIO 10:6 38 DEUTERONOMIO 10:13TOTECO nijtali ipan nopa caxa cati quichijchijtoyaj mase-hualme huan noja nopona eltoc.”

6 (Huan teipa tiisraelitame tiquistejque campa iniameliconehua Jaacán, huan tinejnenque hasta Mosera. Huannopona mijqui Aarón huan tijtojque. Huan Eleazar,icone Aarón, mochijqui hueyi totajtzi. 7 Huan noponatiquisque huan tiyajque para Gudgoda, huan ten noponatiyajque Jotbata campa onca miyac atajme. 8 Huajcanopona TOTECO, pampa hueyi iyolo, quintapejpeni nopahueyi familia ten Leví para ma quihuicaca nopa caxa catiquipiya nopa majtacti tanahuatilme cati elqui nopa ca-manal sencahuali cati TOTECO quichijtoya tohuaya. No-jquiya TOTECO quintapejpeni nopa levitame paramamo-quetzaca iixpa. Quintapejpeni para ma quitequipanocahuan ma tetiochihuaca ica itequiticayo. Huan ya nopaquichihuaj hasta ama. 9 Huan yeca nopa levitame amoquiselise tali para iniaxca quej anisraelitame cati aniniic-nihua anquiselise, pampa levitame quiselise TOTECO quejiniaxca. Quej nopa yaya quiijtojtoc.)

10 “Huan na, niMoisés, niitztoya ipan nopa tepet paraseyoc 40 tonati huan 40 yohuali, quej achtohuiya ni-jchijqui. Huan sempa nijtajtani TOTECO para ma amoamechtzontamilti huan sempayano techtacaquili.

11 “San techilhui: ‘Ximocualtali para xiquinyacana niisraelitame para ma quitanitij nopa tali cati niquintenc-ahuili inihuejcapan tatahua.’

Cati TOTECO tajtani12 “Huan ama ya ni cati tajtani TOTECO Dios, yaya

cati moTeco, ma tijchihuaca tiisraelitame. Quinequi matiquimacasica huan ma tijtoquilica iojhui. Quinequi matiquicnelica huan ma tijtequipanoca ica nochi toyolohuan toalma. 13 Quinequi ma tijchihuaca nochi nopatanahuatilme huan leyes cati nimechilhuía ama para

DEUTERONOMIO10:1439DEUTERONOMIO10:22huelis tiitztose ica cuali. 14 Xijmatica para nochi nitaltipacti huan nochi ilhuicacti hasta nopa ilhuicac catimás huejcapa, huan nochi cati eltoc ipani, nochi iaxcaamoTECO Dios. 15 Pero masque tahuel hueyi TOTECO,yaya quinicneli amohuejcapan tatahua, huan quintape-jpeni san inijuanti huan amojuanti, aniniixhuihua, tennochi masehualme ipan ni taltipacti para anelise aniax-cahua quej ama anquiitaj.

16 “Huajca xijquixtica cati fiero ipan amoyolo huanayecmo ximotzontochonnequica iixpa TOTECO.

17 “TOTECO Dios, yaya cati toTeco tojuanti, yaya nopaDios cati más hueyi ten nochi cati quintocaxtíaj dioses.Más hueyi que nochi cati quintocaxtíaj tetecome. Quena,tayacantoc ten nochi masehualme. Yaya nelpano hueyihuan nelpano quipiya chicahualisti hasta temajmati.Amo aqui quichicoicnelía huan amo aqui huelis quimacasse tenijqui para ma quichihuili se favor. 18 Yaya quinchi-huilía cati xitahuac cati icnotzitzi huan cahual ahuime.Quinicnelía seyoc tali ehuani cati ama itztoque amohuaya,huan quintamaca huan quinyoyontía. 19 Huajca amo-juanti, nojquiya monequi xiquinicnelica seyoc tali ehuanipampa nojquiya aneliyayaj seyoc tali ehuani ipan taliEgipto.

20 “Xijtepanitaca amoTECO Dios huan san ya xi-jhueyichihuaca. Xiitztoca antemachme iixpa, huan sanipan ya itoca xitatestigojquetzaca. 21 Pampa san yaquinamiqui para anquihueyichihuase, pampa san ya Dioshuan san ya amoTeco Dios. Yaya iseltitzi quichijtocnopa huejhueyi tiochicahualnescayot cati anquiitztoque,huan nopa huejhueyi tamanti cati temajmati. 22 Quematohuejcapan tatahua ajsitoj tali Egipto san eliyayaj 70masehualme, pero ama TOTECO techchijtoc tiisraelitame

DEUTERONOMIO 11:1 40 DEUTERONOMIO 11:7

ma timomiyaquilica hasta tiitztoque timiyaqui quej in-imiyaca nopa sitalime ten ilhuicac.

11Ihueyitilis TOTECO

1 “Huajca monequi xiquicnelica amoTECO Dios huanmojmosta xijchihuaca nochi nopa tanahuatilme, leyeshuan tamachtilisti cati ya amechmacatoc. 2 TOTECODios quinequi xijmachilica cuali quenicatza ya quintal-namictía masehualme cati amo quinequij quitoquilise.Amo niquincamanalhuía amoconehua. Inijuanti amoquiixmajtoque, yon amo quiitztoque nochi nopa tamantihuejhueyi cati ica TOTECO tetatzacuilti. Amo quiitz-toque itatanex huan ihueyi chicahualis huan quenicatzatetajtolxitahua. 3 Amo quiitztoque nopa tanextili huanhuejhueyi tiochicahualnescayot cati TOTECO quichijquiica Tanahuatijquet Faraón huan imasehualhua ipan taliEgipto. 4Amo quiitztoque cati quichijqui ica nopa Egiptosoldados huan inincahuayojhua huan inintatehuijca car-rojhua, huan quenicatza quinisahui ipan nopa Hueyi AtChichiltic quema inijuanti techtepotztocayayaj. TOTECOquintzontamilti huan hasta ama iniixhuihua amo tenohueli techchihuilíaj. 5 Amoconehua amo quimatij nochicati TOTECOamechchihuilijtihualajtoc ipannopahuactoctali huan hasta quema tiajsicoj nica. 6 Ayemo itztoyajquema TOTECO quitatzacuilti Datán huan Abiram, icone-hua Eliab huan iixhuihua Rubén. Huan amo quiitaquequenicatza tapojqui tali huan quintolo ica nochi inifamil-ias, iniyoyoncalhuahuan ica nochi cati quipixtoyaj quemanochi tiisraelitame tijtachilijtoyaj. 7 Pero amojuanti catianhuejhueyi nochi anquiitztoque huan anelque antesti-gos ten nopa huejhueyi tamanti cati quichijqui TOTECO.

DEUTERONOMIO 11:8 41 DEUTERONOMIO 11:17Tatiochihualme ipan nopa tali tatencahuali

8 “Huajca xijchihuaca nochi nopa tanahuatilme catiama nimechmacatoc huan quej nopa anelise antejte-tique para ancalaquise huan anmoaxcatise nopa cuali talicampa anajsitij. 9Huan quej nopa anitztose miyac xihuitipan nopa tali campa nochi onca hasta mocahua itajcacati TOTECO quintencahuili amohuejcapan tatahua paraamechmacasquía amojuanti cati aniniixhuihua. 10 Nopatali campa anajsitij amo quej nopa huactoc tali ten Egiptocampa anquistejque campa monequiyaya anquitocasesesen xinachti, huan teipa ica amoicxi anquicuatope-huayayaj nopa at ipan aojme para anquiatequise. Icamiyac tequit nopa tali huelqui temaca itajca. 11Pero nopatali campa anajsitij para anmoaxcatise elis se tali campaonca tepeme huan tepexit. Nopa tali quitequihuía catihuala ten ilhuicac para quiatzejtzelhuis. 12 Ya nopa setali cati amoTECO Dios iselti quimocuitahuía huan yayaquitachilía ten ipejya hasta itamiya sesen xihuit.

13 “Sinta ica miyac tamocuitahuili anquichihuase nochini tanahuatilme cati ama nimechmacatoc huan anquiic-nelise amoTECO Dios, huan anquihueyichihuase ica nochiamoyolo huan ica nochi amoalma, 14 yaya quichihuas mahuetzi at sesen huelta quema monequi para nopa taliamechmacas yejyectzi pixquisti ten trigo, aceite huancuali xocomecat iayo. 15Nojquiya TOTECO quichihuas mayoli cuali sacat ipan potrero para amotapiyalhua huananquipiyase tacualisti hasta mocahuas.

16 “Pero ximomocuitahuica miyac para amo tenoamechcajcayahuas para anmoiyocacahuase ten TOTECO.Amo teno o amo aqui ma amechchihua anquinhueyichi-huase teteyome huan anmotancuaquetzase iniixpa.17 Sinta ya nopa anquichihuase, TOTECO cualanis icaamojuanti huan amo quicahuilis ma taquiyahui. Quej

DEUTERONOMIO 11:18 42 DEUTERONOMIO 11:25nopa, nopa tali amo temacas itajca huan nimantzianmiquise ipan nopa cuali tali cati anquiselise.

Xiquinmachtica amoconehua18“Huajcamonequi xicajocuica ni camanali ipan amoy-

olo huan ipan amotalnamiquilis. Ma eli quej anqui-ilpisquíaj ipan amomax o ipan amocuaixco para anquinel-tocase huan amo anquinelcahuase. 19 Xiquinmachticaamoconehua ni tanahuatilme. Xiquinpohuilica ipan ojtiquema annentinemij. Xiquinmachtica quema anmo-cochtecase huan quema anmijquehuase. 20 Xiquijcuilocani tanahuatilme ipan amotaquetzalhua huan ipan amo-calte ipan amochajchaj. 21 Quej nopa amonemilis huanininemilis amoconehua nelhuejcahuas ipan nopa cualitali cati TOTECO amechtencahuilijtoc. Amoixhuihua itz-tose nopona nochi tonali quema oncas ilhuicacti huantaltipacti.

22“Sinta senquisa anquichihuasenochi ni tanahuatilmecati ama nimechnahuatía xijchihuaca, huan anquiicneliseamoTECO Dios huan anquitoquilise ipan nochi iojhui,23 TOTECO quinquixtis amoixpa nochi nopa masehualmecati ama itztoque nopona. Anquintanise masque másmiyaqui huan más quipiyaj chicahualisti que amojuanti.24 Campa hueli campa anyase, nopa tali mochihuasamoaxca. Inepa amotal pehuas campa nopa huactoc taliipan sur huan yas hasta campa tali Líbano ica norte, huanten nopa hueyat Eufrates campa quisa tonati yas hastanopa Hueyi At Mediterráneo campa temo tonati. 25 Amoaqui huelis amechtanis pampa TOTECO Dios quinchihuasma momajmatica nochi masehualme huan ma amechi-macasica campa hueli campa anpanose, quej yaya quiij-tojtoc para quichihuas.

DEUTERONOMIO 11:26 43 DEUTERONOMIO 12:226 “Huajca ama nijtalijtoc amoixpa tatiochihualisti o

tatelchihualisti para xijtapejpenica catijqui anquinequij.27 Pampa anquiselise hueyi tatiochihualisti sinta an-quineltocase nochi itanahuatilhua TOTECO Dios catinimechnahuatijtoc ama. 28 Huan tatelchihualisti an-quiselise sinta anquintoquilise teteyome cati ama amoanquinixmatij. Anquiselise tatelchihualisti sinta amo an-quineltocase itanahuatilhua o sinta anquicahuase iojhuiTOTECO Dios cati nimechnextilijtoc.

29 “Quema amoTECO Dios ya amechhuicatos ipan nopatali cati anmoaxcatise, xijtalica se tatiochihualisti ipantepet Gerizim huan se tatelchihualisti ipan tepet Ebal.30 Ni tepeme eltoc nepa seyoc lado ten hueyat Jordánpara campa temo tonati ipan inintal nopa cananeos catiitztoque ipan tamayamit iixmelac altepet Gilgal cati moc-ahua nechca nopa ahuacuame campa itoca More. 31 Amaya nechcatitoc para anquiixcotonase hueyat Jordán paraanquitanitij nopa cuali tali cati amoTECODios amechmac-tilis. Huajca quema ya anquitantose nopa tali huan yaipan anitztose, 32 xijchihuaca nochi ni tanahuatilme catiama nimechmactilijtoc.

12Ma quihueyichihuaca TOTECO san ipan nopa yoyon

tiopamit1“Ya ni nopa tanahuatilme huan leyes catimonequi an-

quichihuase nochi amonemilis ipan nopa tali cati TOTECOininDIOS amohuejcapan tatahua amechmacas para an-moaxcatise.

2 “Monequi senquisa xiquintamiltica nochi nopa lu-gares campa nopa masehualme quinhueyichihuaj inin-teteyohua ipan nochi nopa altepeme cati anquintanise.Xijsosoloca nopa lugares masque eltoc ipan tepeme, o

DEUTERONOMIO 12:3 44 DEUTERONOMIO 12:8tachiquiltipa o itantita huejhueyi cuame ica inixihuiyo.3Xijtahuisoca nochi taixpame, huan xijtatapatzaca nochinopa teme cati quinitaj para tatzejtzeloltique. Xijtaticanochi taquetzalme campa quihueyimatij nopa teteyotAsera pampa tahuel fiero cati quinextía nopona. Xiquin-tamiltica nochi nopa taixcopincayome tennochi sequinocdioses. Ma amo mocahua yon se tamanti cati amechel-namiquiltis para nopona tahuejchihuayayaj.

4 “Amo hueli anquihueyichihuase amoTECO Dios icatacajcahualisti campa hueli quej nopa masehualme no-pona quichihuaj. 5 San hueli anquihueyichihuase huananquimacase tacajcahualisti ipan itiopa campa yayamoc-ahuas. Huan ten nochi nopa talme cati nochi amo-familias quiselise, yaya quitapejpenis canque quinequima mocahuas ichaj. Huan nopona huelis anyase paraanquihueyichihuatij. 6Nopona anquinhuicase tapiyalmepara tacajcahualisti tatatili, huan amodiezmo, huannochi nopa tacajcahualisti cati anquitananase huan an-quihuisose iixpa para anquimacase. Huan nopona an-quinhuicase nopa sequinoc tacajcahualisti cati monequiquema anquitencahuilise TOTECO taya anquichihuase.Nojquiya nopona anquihuicase nopa tacajcahualisti catianquimacase ica amopaquilis, huan nojquiya nopa taca-jcahualisti por iniachtohui ejcahua amohuacaxhua huanamoborregojhua. 7 Huan san nopona huelis anilhuichi-huase ica amofamilias huan anquicuase nopa nacat tenamotacajcahualis cati elis para amojuanti. San noponacampa ichaj amoTECO Dios huelis anpaquise inihuayaamofamilias ica nopa pixquisti cati quisqui ten amotequihuan por nochi cati yaya ica amechtiochijtoc.

8 “Nopona sesen masehuali ayecmo huelis quichi-huas cati ya quinequi quej anquichihuaj ama. No-pona monequi senquisa anquitoquilise ni tanahuatilme.

DEUTERONOMIO 12:9 45 DEUTERONOMIO 12:169 Amantzi ayemo anajsij campa anmosiyajquetzase ipannopa tali cati amoTECO Dios amechmacas, 10 pero setonali anquipanose ni hueyat Jordán huan anajsitij ipannopa tali cati amechmactilis huan anitztose anmajcaj-toque ten nochi amocualancaitacahua cati achtohuiyaamechyahualojtoyaj. Yeca ayecmo monequi anmajmaj-tose. 11 Huajca ipan nopa tonali monequi anquinhuicasenochi tacajcahualisti cati nimechnahuatijtoc hasta nopalugar cati amoTECO Dios quitapejpenis para ichaj. An-quinhuicase tapiyalme para tacajcahualisti tatatili, huansequinoc tacajcahualisti, huan amodiezmo, huan amota-cajcahualis tahuisoli, huan nochi tacajcahualisti cati an-quimacase quema anquitencahuilijtose TOTECO para an-quichihuase se tenijqui. 12 Huan nopona iixpa amoTECODios anilhuichihuase san sejco ica amoconehua huanamotequipanojcahua. Nojquiya xiquinnotzaca nopa levi-tame cati itztose ipan amoaltepe, pampa inijuanti amoquiselise tali para iniaxca quej amojuanti anquiselise.

13 “Pero ximomocuitahuica para amo xiquintaticatapiyalme para TOTECO san campa hueli. 14 San huelisanquichihuase ipan nopa lugar cati yaya quitapejpenisquej ichaj ipan ital se hueyi familia. Nopona huelis an-quimacase tacajcahualisti TOTECO huan anquichihuasenochi cati nimechnahuatijtoc.

15 “Pero quena, huelis anquinmictise amotapiyalhuacampa amochajchaj ipan ten hueli tonali para anquicuaseininacayo. Xijcuaca nochi nopa nacat cati anquinequijquej TOTECO Dios amechtiochijtos ica tapiyalme. Huannochi masehualme huelis quicuase nopa nacat masquetapajpactique iixpa TOTECO quej quiijtohua tanahuatilipara totajtzitzi, o amo tapajpactique quej hasta ama an-quinmictijtihualahuij huan anquincuajtihualahuij nochitamanti masame campa hueli. 16San nopa esti amo huelis

DEUTERONOMIO 12:17 46 DEUTERONOMIO 12:21anquicuase. Monequi anquitoyahuase talchi quej elisquíaat.

17 “Pero quema anajsitij ipan nopa tali, amo huelisanquimictise, yon amo huelis anquicuase se tapiyaliquej se tacajcahualisti nopona ipan amoaltepe o campaamochajchaj. Amo huelis anquicuase ipan amoaltepenopa diezmo ten amotrigo, o amoxocomeca iayo, o amoa-ceite pampa iaxca TOTECO. Yon nopona amo huelis an-quincuase nopa achtohui ehuani ten amohuacaxhua, yonamoborregojhua cati elise se tacajcahualisti paraTOTECO.Amo xijcuaca nopona yon se tapiyali cati anquiijtojqueanquimacase TOTECO quej se tacajcahualisti. Masque elisse tacajcahualisti pampa anquitencahuilijque TOTECOtaya anquichihuase, o masque se tacajcahualisti cati sanica amopaquilis anquimacase, o se tacajcahualisti catianquihuijhuisose iixpa para anquimacase. 18 Nochi nitacajcahualisti monequi xiquinmictica nechca tiopamitiixpa amoTECO Dios campa yaya quitapejpenis para no-pona quiquetzas ichaj. Nopona iixpa amoTECO Diosanquicuase inihuaya amoconehua, amotequipanojcahuahuan nopa levitame cati ehuani amoaltepe. Quej nopasan sejco huelis anpaquise por itajca nochi amotequi.19 Nochi tonali ipan amonemilis ximomocuitahuica paraamo anquielcahuase anquinmajmacase cati anquipiyajnopa levitame cati itztoque amohuaya.

20 “Quema amoTECO Dios quihueyilis nopa tali quejquiijto quichihuas huan anquinequise anquicuase nacat,huan anitztoque huejca ten nopa tiopamit huelis an-quicuase ipan ten hueli tonali 21 masque huejca anitz-toque ten nopa lugar cati TOTECODios quitapejpenis paraichaj. Huelis anquinmictise amohuacaxhua, o amobor-regojhua cati TOTECO amechmacatos, huan huelis an-quicuase cati anquinequise nopona campa anitztose quej

DEUTERONOMIO 12:22 47 DEUTERONOMIO 12:30nimechnahuatijtoc. 22 Quena, quej ama onca caquihuilipara anquinmictise masame campa hueli huan cati huelimasehuali masque tapajpactic o amo tapajpactic huelisquicuas, teipa anquipiyase caquihuili para anquicuaseininacayo sequinoc tapiyalme ipan nopa tali sinta anitz-tose huejca ten campa tiopamit. 23 Pero monequi xijpiy-aca miyac tamocuitahuili para amo xijcuaca nopa esti,pampa nopa esti quihuica inemilis nopa tapiyali. Huajcaamo quinamiqui anquicuase inemilis se tapiyali ica nopanacat. 24 Monequi anquitoyahuase ieso talchi huan mayahui quej elisquía at. 25Amoxijcuaca esti para amojuantihuan amoconehua itztose cuali pampa anquichijtose catixitahuac iixpa TOTECO. 26 Pero nopa tamanti cati an-quiiyocatalijtoque quej se nemacti o tacajcahualisti paraTOTECO, o cati monequi anquimacase quema anquita-miltise cati anquitencahuilijtoque anquichihuase, nochiya ni monequi anquinextise iixpa TOTECO ipan nopalugar campa yaya quitapejpenijtos. 27 Huan san noponaipan itaixpa amoTECO Dios huelis anquitatise nopa taca-jcahualisti tatatili. Huan nopa sequinoc tacajcahualistimonequi anquitoyahuilise nopa esti ipan taixpamit, peronopa nacat huelis anquicuase.

28 “Xijtacaquilica cuali huan xijchihuaca nochi catinimechnahuatijtoc para quej nopa amojuanti huan amo-conehua ica cuali anitztose nochipa, pampa anquichijtosecati quinamiqui huan cati xitahuac iixpa amoTECO Dios.

Amo quema ma quinhueyitalica teteyome29 “Teipa amoTECO Dios quintzontamiltis nochi nopa

masehualme, huan anquiselise nopa tali para amoaxcahuan nopona anitztose. 30 Quema ya panotos nochi yanopa, amo ximomasiltica ica inintalnamiquilis nopamasehualme cati achtohuiya itztoyaj nopona huanTOTECO quinquixti amoixpa. Amo ximoyolilhuica:

DEUTERONOMIO 12:31 48 DEUTERONOMIO 13:5‘¿Quenicatza quichijque nopa masehualme cati itztoyajnica achtohui para quinhueyichihuase ininteteyohua?’Amo ximoyolilhuica para nojquiya anquinequiseanquinhueyichihuase. 31 Pampa nochi tamanti catinelpano fiero cati amoTECO Dios amo quiijyohuíahuan amo quinequi quiitas, ya nopa quichihuaj nopamasehualme cati ama itztoque ipan nopa tali paraquinhueyichihuaj ininteteyohua. Hasta quintatíajininconehua ipan tit para quinmacase ininteteyohuaquej elisquía se tacajcahualisti.

32 “Huajca monequi ximomocuitahuica miyac para an-quichihuase nochi cati nimechnahuatijtoc. Amo xijquix-tilica, yon amo xijpihuilica ni tanahuatilme.

13Amo quema xiquinhueyichihuaca teteyome

1 “Teipa huelis monextis campa amojuanti se cati qui-ijtos para yaya se tajtolpanextijquet, o yaya se tachixquetcati tachiya ipan temicti huan ipan tanextili. 2 Huelisamechyolmelahuas taya hualas achi nepa huan teipanelía mochihuas cati amechpohuilijtoc. Pero sinta no-jquiya amechilhuis: ‘Ma tiyaca huan ma tiquintoquilicanopa teteyome cati amo anquinixmatij, huan ma tiquin-hueyichihuatij,’ 3 amo xijneltoquilica. Pampa ica cati qui-ijtohua nopa tajtolpanextijquet o se tachixquet, TOTECODios amechyejyecohua para quimatis sinta anquiicnelíajya ica nochi amoyolo huan ica nochi amoalma. 4Monequixijtoquilica san amoTECODios huan san ya xiquimacasica.Monequi xijchijtinemica itanahuatil huan xijtacaquilicacati amechilhuía. Monequi san ya xijhueyimatica huanipan ya ximotatzquilica. 5 Huan nopa tajtolpanextijqueto tachixquet monequi xijmictica pampa amechilhui xi-mosentanchihuaca ica amoTECODios cati amechmanahui

DEUTERONOMIO 13:6 49 DEUTERONOMIO 13:14campa antetequipanohuayayaj san tapic ipan tali Egipto.Quinequiyaya amechiyocatalis ten nopa ojti cati TOTECOamechnahuatijtoc xijtoquilica. Huan sinta anquimictise,huajca anquiquixtise cati amo cuali ten amojuanti.

6 “Monequi xijmictica ten hueli masehuali masquese cati anquiicnelíaj sinta quinequi amechcuapolos paraanquihueyichihuase ten hueli teteyot. Huajca sinta semoicni, o se moichpoca, o motelpoca, o mosihua catitiquicnelía, o se mohuampo cati más nechca mitzichta-cailhuis para cuali anquinhueyichihuase teteyome catita huan amohuejcapan tatahua amo anquinixmatiyayaj,monequi xijmictica. 7 Sinta quiijtohua xiquintoquilicaininteteyohua masehualme cati itztoque nechca, o hue-jca, o nica o nopona ipan nochi taltipacti; 8 amo xijta-caquilica. Amo xiquintoquilica nopa teteyome, yon amoxijtasojtaca nopa masehuali. Monequi xijnextica miy-acapa cati quiijtojtoc, 9 huan teipa monequi xijmictica.Ta achtohui monequi ximomatanana ica ya quema nochimosentilíaj para tijmajcahuilis nopa achtohui tet, huanteipa nochi sequinoc masehualme nojquiya quichihuase.10 Xijtepachoca hasta miquis, pampa yaya quinequiyayaamechiyocatalis ten TOTECO Dios cati amechquixti ipantali Egipto campa antetequipanohuayayaj san tapic.11 Huan quej ni nochi sequinoc israelitame quimatisehuan majmahuise huan amo aqui motemacas para no-jquiya quichihuas se tamanti fiero quej nopa.

12 “Huan quema amoTECO amechmacatosa nopa tali,ya ni cati anquichihuase sinta anquicaquise para onca sealtepet 13campa itztoque israelitame cati amo cuajcualmehuan cati amo quineltocaj TOTECO. Sinta anquicaquisepara itztoque cati quincuapolohuaj sequinoc cati itztoquenopona huan quinnextilíaj ma quinhueyichihuaca tetey-ome cati amo anquinixmatij, 14 monequi xitatzintoca

DEUTERONOMIO 13:15 50 DEUTERONOMIO 14:2cuali campa hueli ten quenicatza eltoc nopa tamantinopona. Huan sinta nopona tatajco ten amojuantimelahuac eltoc se altepet tenmasehualme cati quichihuajni tamanti cati TOTECO amo quinequi quiitas, 15monequixiquinmictica ica macheta nochi cati itztoque ipan nopaaltepet ica nochi inintapiyalhua huan xijtamiltica nochicati nopona onca. 16Teipa xijsentilica nochi cati pajpatiyocati onca ipan nopa altepet huan xijtalica tatajco tian-quis. Huan xijtatica huan nojquiya xijtamitatica nochinopa altepet quej se tacajcahualisti tatatili para amoTECODios. Huan quej nopa, nopa altepet san mocahuas setamontomit ten tet cati sosoltic huan ayecmo quemaquicualchijchihuase.

17 “Amo teno ximoaxcatica cati eltoya ipan nopaaltepet. Nochi xijtzontamiltica huan xijtatica paraTOTECO amo cualanis ica amojuanti quej quincualan-caitayaya nopamasehualme ipan nopa altepet. Huan quejnopa amechtasojtas, huan amechicnelis huan amechchi-huas ximomiyaquilica quej quintencahuili amohuejca-pan tatahua para quichihuas. 18 Huan ya nopa quichi-huas pampa anquineltoquilijtose itanahuatil amoTECODios, huan anquichijtose nochi nopa tanahuatilme catina nimechmacatoc ama, huan anquichijtose san cati xi-tahuac iixpa TOTECO.

141 “Aniconehua TOTECO Dios, huajca amo xijchihuaca

cati sequinoc quichihuaj. Amo ximotequilica yonse tamanti ipan amotacayohua quej quichihuaj paraquinhueyitalise ininteteyohua, yon amo xijhuatanicaamocuaixco quema se acajya miqui. 2 Anitztoque mase-hualme cati antaiyocatalilme para amoTECO Dios pampa

DEUTERONOMIO 14:3 51 DEUTERONOMIO 14:13yaya amechtapejpenijtoc para aniaxcahua. Amechtape-jpenijtoc ten nochi sequinoc xinach masehualme ipantaltipacti para anelise se tamanti masehualme cati sen-quisa ya iaxca.

Tapiyalme tapajpactique huan cati amo tapajpactique(Lv 11:1-47)

3 “Amo xijcuaca yon se tapiyali cati amo tapajpacticiixpa TOTECO.

4 “Ya ni inintoca tapiyalme cati huelis anquincuase:torojme, borregojme, chivojme, 5 nochi tamanti masame,huan nopa cuatitan chivojme huan borregojme.

6 “Huelis anquincuase nochi nopa tapiyalme catiquicuajcuaj ompa inintacualis huan nojquiya quipiyajiniisti maxaltic. 7Pero amo huelis anquincuase tapiyalmesinta san quicuajcuaj ompa inintacualis, pero amo max-altic iniisti, o maxaltic iniisti pero amo quicuajcuaj ompainintacualis.

“Huajca amo xiquincuaca camellos, cuatochime huanpesojme, pampa masque quicuajcuaj inintacualis ompa,amo ixtapantoc iniistihua. Nochi inijuanti mocahuaj amotapajpactique para amojuanti.

8 “Huan pitzome nojquiya amo tapajpactique pampamasque quipiyaj iniisti maxaltic, amo quicuajcuaj ompainintacualis. Amo xijcuaca nacat ten ni tapiyalme, yonamo xiquitzquica inintacayohua cati mictoque.

9 “Ica tapiyalme huan michime cati itztoque ipan at,san huelis anquincuase cati quipiyaj ininpileltapalhuahuan nojquiya cati quipiyaj inincacahuayo. 10 Pero nochisequinoc monequi anquinitase para amo tapajpactique.

11 “Huelis anquicuase nochi tamanti totome cati tapa-jpactique. 12 Pero amo huelis anquicuase nopa totot catiitoca hueyi cuatojti, yon cati quitapana omit, yon nopatzojpilot cati itztoc nechca at. 13 Amo hueli anquicuase

DEUTERONOMIO 14:14 52 DEUTERONOMIO 14:23yon se tamanti tzojpilot, 14 yon se tamanti cacalot, 15 yonnopa huejcapantic cuatotoli avestruz, yon nopa cuatojtiten tayohua, yon nopa atotot cati chipahuac. Amo huelianquicuase yon se tamanti cuatojti, 16 yon nopa tololojti,yon nopa cuamojmojti cati hueyi, yon nopa cuamojmojticati ijcatoc iijhuiyo ipan itzonteco. 17 Amo xijcuaca nopapelícano cati patani campa at, yon nopa cuatojti catiquincua tapiyalme mictoque, yon nopa totot yayahuiccati quincua michime, 18 yon nopa cigüeña, yon nopagarza, yon nopa atotome cati quipiyaj inimetz huehueyac,yonnopa tzotzo. Nochi ya ni amo tapajpactique huan amohueli anquincuase.

19 “Nochi tamanti sayolime cati patanij san sejco an-quinitase para amo tapajpactique huan amo huelis an-quincuase. 20 Pero cati quipiyaj inieltapal quej chapolimehueli anquinitase para tapajpactique, huan quena, huelisanquincuase.

21 “Amo xijcuaca yon se tapiyali cati mijqui iseltitzi,pampa anitztoquemasehualme cati tatzejtzeloltique paraTOTECO Dios. Pero, quena, huelis anquinmacase o an-quinnamaquiltise nopa nacat sequinoc tali ehuani catiitztoque amohuaya ipan amoaltepehua. Inijuanti quena,huelis quicuase.

“Amo xiquicxitica se pilchivojtzi ipan ilechi inana quejquichihua se tenahualhuijquet.

Quenicatza ma temacaca diezmo22 “Ximomocuitahuica para sesen xihuit xiquiyocatal-

ica para TOTECO nopa diezmo cati iaxca ten nochi catianquipixcase. 23 Huan quema ya antemacase TOTECODios amodiezmos ten trigo, xocomecat iayo, aceite, huanamoachtohui ejcahua ten amohuacaxhua, amoborrego-jhua huan amochivojhua, huajca huelis anquicuase cati

DEUTERONOMIO 14:24 53 DEUTERONOMIO 14:29elis amoaxca iixpa ya ipan nopa lugar cati yaya quitape-jpenis para quiquetzas ichaj para itztos. Huan quejnopa anquimajtiyase anquiimacasise TOTECO Dios paranochipa. 24Huan se tonali quema TOTECO Dios amechti-ochihuas huan amechmacas tali, sinta amotal mocahuasnelía huejca ten nopa lugar campa yaya quiquetzasichaj, huelis amo huelis annejnemise huan anquihuicasenochi tamanti huan tapiyalme catimochihua amodiezmo.25 Sinta quej nopa eltoc, huajca huelis anquinamacasenopa diezmos ten sesen tamanti huan san nopa tomianquihuicase campa TOTECO Dios quitapejpenijtos paraichaj. 26 Huan quema anajsitij, huelis anquicohuasenochi cati anmoilhuise más cuali. Huelis anquincohuasehuacaxme, borregojme, xocomecat iayo, o ten hueliseyoc taili o tamanti cati anquinequise para huelis an-quimacase. Huan nopona teipa huelis anilhuichihuasehuan anpaquise iixpa amoTECO Dios san sejco ica nochiamochampoyohua.

27 “Pero amo quema xiquelcahuaca xiquinmajmacacacati anquipiyaj nopa levitame cati itztoque ipan amoal-tepehua pampa amo quiselijtoque inintal quej amojuanti.

28 “Huan sese eyi xihuit monequi xiquiyocatalicaamodiezmo ten nochi pixquisti ten nopa xihuit huanxicajocuica ipan amoaltepehua. 29Huan ya nopa anquin-macase nopa levitame pampa inijuanti amo quiselijtoquetali, o xiquinmacaca sequinoc tali ehuani cati ajsitoqueamohuaya, o cati icnotzitzi o cahual sihuame. Quej nopainijuanti nojquiya huelis tacuase hasta ixhuise. Huansinta quej nopa anquichihuase, amoTECO Dios amechti-ochihuas ipan nochi tamanti cati anquichihuase.

15Tapojpolhuili ten nochi tahuiquilisti

DEUTERONOMIO 15:1 54 DEUTERONOMIO 15:91 “Sesen chicome xihuit monequi xiquintapojpolhuica

israelitame cati amechtahuiquilijtose, 2 huan quej nianquichihuase. Sinta sese israelita masehuali quitane-jtijtoc ihuampo o iteixmatca se tenijqui, quema ajsisnopa xihuit, ma quitapojpolhui cati quitanejtijtoc. Amoma quichihualti ma quitaxtahui cati quitahuiquiliyayasinta yaya se israelita pampa ya ajsico nopa xihuit catiTOTECO quiixquetztoc para tapojpolhuili ten nochi is-raelita tahuiquilisti. 3 Pero se seyoc tali ejquet catiamechtahuiquilía, quena, noja hueli anquitajtanise maamechcuepili cati amechtahuiquilía ipan nopa xihuit.Pero sinta elis se israelita cati amechhuiquilía, amo.4 Para quej nopa amo itztose teicneltzitzi ipan nopa talicati anmoaxcatise, pampa amoTECO Dios nelía amechti-ochihuas miyac nopona, 5 sinta anquineltocatiyase nochinopa tanahuatilme cati ama nimechmacatoc. 6 Quena,amoTECO Dios amechtiochihuas quej quiijtojtoc quichi-huas, huan yeca anquipiyase para anquintanejtise se-quinoc talme, pero anisraelitame amo quema moneq-uis anmotanehuise. Huan anquinnahuatise miyac talmehuan inimasehualhua, pero amojuanti amo huelis amech-nahuatis se sejcoyoc ejquet.

7 “Quema amoTECO Dios amechmacas nopa tali, sintaitztose sequij amoisraelita icnihua nopona cati nelía te-icneltzitzi, amo ximochihuaca nel anyoltetique ica ini-juanti. Yon amo ximoitzcuinequica. 8 Xijtapoca amomaxhuan ica paquilisti xiquintanejtica nochi cati monequi.9 Huan ximomocuitahuica para amo ximoilhuica paraamo antetanejtise pampa nechca para hualas nopa xi-huit chicome quema motapojpolhuis nochi tahuiquilisti.Sinta quej nopa anmoilhuise huan anquinextise anix-cualantoque ica seyoc israelita cati mopantía ipan tao-huijcayot huan amo teno anquitanejtise, huajca ximo-

DEUTERONOMIO 15:10 55 DEUTERONOMIO 15:17mocuitahuica pampa yaya huelis quinojnotzas TOTECOhuan quipohuilis cati anquichijtoque. Huan TOTECOquiijtos para antajtacolchijtoque. 10 Monequi nochipaantepalehuise ica paquilisti huan amo ximochihuacaanitzcuime pampa sinta anquichihuase ni tanahuatili,amoTECO Dios amechtiochihuas ipan nochi tamanti catianpehuase anquichihuase. 11 Cati teicneltzitzi nochipaitztose ipan taltipacti huan yeca nimechnahuatía, xijpiy-aca hueyi amoyolo ica amojuanti nochi cati quipanojtaohuijcayot ipan amotal, huan xiquinpalehuica miyac.

Xihuit para quinmajcahuase tetequipanohuani(Éx 21:1-11)

12 “Sinta se israelita tacat o sihuat mochihuas teic-neltzi hasta monamacas ica ta para elis moaxca paramitztequipanos san tapic, san huelis mitztequipanoschicuase xihuit. Huan ipan xihuit chicome ten itequi,monequi tijmajcahuas para ayecmo elis moaxca. 13Huanquema tijmalacanis, amo xijcahuili ma yahui san quiaja.14 Monequi xijmaca sequij motapiyalhua huan se partetenmotrigo huanmoxocomeca iayo cati cuali. Quena, xij-maca ten nochi cati TOTECO icamitztiochijtoc huanmitz-macatoc. 15 Amo xiquelcahuaca para amojuanti nojquiyaantetequipanohuayayaj san tapic ipan tali Egipto huanTOTECO Dios amechmaquixti, huan yeca nimechmaca nitanahuatili.

16 “Huan sinta se moisraelita tequipanojca quiijto-hua amo quinequi mitzcahuas pampa mitzicnelía huanquipactía mochaj huan quiita para cuali tijmocuitahuía,ya ni cati tijchihuas. 17 Xijcui se hueyi huitzmalot huanxijnechcahuilti campa caltemit huan tijcoyonilis inacasipan nopa caltemit, huan quej nopa yaya elis mote-quipanojca para nochipa. Nojquiya san se hueli tijchi-huas ica mosihua tequipanojca cati quinequis mocahuas

DEUTERONOMIO 15:18 56 DEUTERONOMIO 15:23mohuaya. 18 Pero quema ajsis tonali para tijmajcahuasse motequipanojca huan nelía quistehuas, amo ximoilhuipara amo cuali tijmajcahuas. Xiquelnamiqui para ipannopa chicuase xihuit mitztequipanojtoque cuali huan ite-qui ipati eliyaya ompa ten itequi san ten hueli tequipano-jquet. Huan nojquiya moTECO Dios mitztiochihuas ipannochi tamanti cati tijchihuas pampa tijmajcajqui ica cualiquej mitznahuatijtoc xijchihua.

Iaxcahua TOTECO nochi achtohui ejca tapiyalme19 “Nochi nopa oquichme cati achtohui tacatij ipan

amohuacaxhua o amoborregojhua, monequi xiquiniy-ocaquixtica para TOTECO Dios.

“Amo xijtequipanoltica nopa toro cati achtohui tacatisten amohuacaxhua, yon amo xijximaca nopa achtohuiejca borrego. 20 Pampa monequi sesen xihuit anquinmic-tise nopa achtohui ehuani para se tacajcahualisti huananquincuase ica amochampoyohua iixpa TOTECO Diosipan nopa lugar cati yaya quitapejpenijtos para quiquet-zas ichaj. 21Pero sinta se achtohui ejca tapiyali quipiya setenijqui cati amo cuali, amo huelis anquimacase TOTECODios quej se tacajcahualisti. Amo xijmacaca se tapiyalicati amo hueli nemi, o huelis amo tachiya, o quipiyaseyoc tamanti. 22 Pero nopa tapiyalme, quena, huelisteipa anquincuase ica amochampoyohua nopona campaanitztoque. Huan cati hueli masehuali hueli quicuas,masque tapajpactic o amo, quej ama, nochi hueli quicuasese masat. 23 Pero amo xijcuaca ieso. San xijtoyahuacatalchi quej elisquía at.

16Nopa ilhuime ipan sesen xihuit(Éx 23:14-17; 34:18-24)

DEUTERONOMIO 16:1 57 DEUTERONOMIO 16:71 “Quema ajsis nopa metzti Abib ipan toisraelita cal-

endario quema quiixquetztoc para nopa ilhuit cati itocaPascua*, monequi temachti xiquelnamiquica nopa ilhuitpampa ipan nopametzti amoTECO Dios amechquixti ipantali Egipto ica tayohua.

2 “Huan ipan nopa Pascua ilhuit anquitencahuase iixpaamoTECO Dios tacajcahualisti tatatili ten huacaxme huanborregojme. Huan xijmacaca ipan nopa lugar cati yayaquitapejpenijtos para nopona moquetzas ichaj. 3 Quemaantemacase se tapiyali para se tacajcahualisti huan teipaanquicuase, monequi xijcuaca ica pantzi cati amo quipiyatasonejcayot. Huan para chicome tonati anquicuasepantzi cati amo quipiya tasonejcayot, pampa nopa pantziamechelnamiquiltis ten taijyohuilisti. Huajca xiquel-namiquica nopa tonali ipan nochi amonemilis quemaanmoisihuiltijque miyac para nimantzi anquistehuaseipan tali Egipto huan amo oncac yon se talojtzi paramosonehuas amopantzi. 4Huan ipan nopa chicome tonatiamooncas yon se pilquentzi tasonejcayot ipannochi amo-tal. Nojquiya monequi nimantzi xijcuaca inacayo nopatapiyali cati anquimacatoqueTOTECOquej tacajcahualistiipan nopa achtohui tiotac. Huan yon se quentzi ten nopanacat ma amo mocahuas para mosta ijnaloc.

5 “Amo xijmictica nopa tapiyali para Pascua, yon amoxijcuaca ipan ten hueli altepet cati TOTECO Dios amech-macas. 6 San huelis anquichihuase ipan nopa lugar catiyaya quitapejpenijtos para noponamocahuas ichaj. Huanmonequi xijmictica ica tiotac quema ya temoc tonati,pampa ipan nopa hora antacuajtejque ipan tali Egipto.7Huan inacayo nopa tapiyali cati anquimactilíaj TOTECOmonequi xiquicxitica huan xijcuaca campa amoTECO* 16:1 16:1 Quemantica huetzi ipan marzo huan quemantica ipan abril ipancati ama tocalendario.

DEUTERONOMIO 16:8 58 DEUTERONOMIO 16:14Dios quitapejpenis para ichaj, huan tonilis ica ijnalocanmocuepase para amochajchaj. 8Huan ipan nochi nopachicuase tonati ten nopa ilhuit anquicuase pantzi catiamo quipiya tasonejcayot. Huan ipan chicome tonatinochi amojuanti anquichihuase se tasentili para anqui-hueyichihuase amoTECO Dios huan ipan nopa tonali amoanquichihuase yon se tamanti tequit.

Nopa ilhuit ten samanos9 “Quema panotosa chicome samanos ten quema pe-

jque anquipixcaj trigo, 10 anquichihuase nopa ilhuit tensamanos para anquitepanitase amoTECO Dios huan an-quimacase TOTECO nopa tacajcahualisti cati ipan amoy-olo quisa anquimacase. Xijmacaca quej imiyaca TOTECOamechtiochijtos. 11 Huan anilhuichihuase huan an-paquise nopona iixpa amoTECO Dios ipan nopa lugarcati yaya quitapejpenijtos para nopona quiquetzas ichaj.Huan anyase nopona san sejco ica amoconehua, huanamotequipanojcahua, huan inihuaya nopa levitame, nopasequinoc tali ehuani, nopa icnotzitzi huan nopa cahualsihuame cati itztose ipan amoaltepe. 12 Huan san se-jco anquielnamiquise para aneltoyaj antetequipanohuaniipan tali Egipto. Huajca monequi xijchihuaca nochi nitanahuatilme.

Nopa ilhuit quema mochihuaj Pilxajcaltzitzi13 “Huan sempa quema ya antantose anquipixcaj trigo

huan antantose anquipatzcase itajca amoxocomeca, an-quichihuase seyoc ilhuit para chicome tonati huan nopailhuit anquitocaxtise ilhuit quema mochihuaj Pilxajcaltz-itzi. 14 Ipan nopa ilhuit nojquiya xipaquica ica amo-conehua, huan amotequipanojcahua, huan inihuaya nopalevitame, nopa seyoc tali ehuani, nopa icnotzitzi huannopa cahualme cati itztose ipan amoaltepe.

DEUTERONOMIO 16:15 59 DEUTERONOMIO 16:22

15 “Para chicome tonati anilhuichihuase huan an-paquise iixpa amoTECO Dios nopona campa yaya quitape-jpenijtos, pampa amoTECO Dios amechtiochihuas miyacica miyac pixquisti por nochi amotequi cati anquichi-huase. Huajca teipa monequi anpaquise san sejco icahueyi paquilisti.

16 “Huajca quej nimechilhuijtoc nica nochi taca is-raelitame monequi monextise expa ipan se xihuit iixpaamoTECODios campa yaya quitapejpenijtos para quipiyasichaj. Anmonextise ipan nopa Pascua ilhuit, ipan nopailhuit ten samanos, huan ipan nopa ilhuit quema mochi-huaj pilxajcaltzitzi. Huan amo ximonextica san amo-max, 17 monequi sesen ma quihuicas itacajcahualis paratemacas quej imiyaca TOTECO Dios quitiochijtoc.

Quenicatza tetajtolsencahuase nopa jueces18 “Xiquintequitalica jueces huan tequichihuani ipan

sesen altepet ipan nopa tali cati amoTECO Dios amech-macas para elis iaxca sesen hueyi familia. Huan inijuantima quintajtolsencahuase masehualme quej quinamiqui.19Huan nopa jueces ma amo tacajcayahuaca quema teta-jtolsencahuaj, yon ma amo techicoicnelica. Ma amomoc-ahuaca para se quinmacas se tenijqui para quiixtzacuasecati nopa juez ya quimati para melahuac o para quipataseinincamanal masehualme cati xitahuaque.

20 “Ica nochi amoyolo xijtemoca nopa tetajtol senc-ahualisti cati nelía xitahuac, huan san ya nopa xijtoquilicapara huelis noja anitztose huan anmoaxcatise nopa talicati amoTECO Dios amechmacas.

21 “Amo xijquetzaca se taquetzali para nopa teteyotAsera pampa tahuel fiero. Yon se cuahuit quej ni amohueli moquetzas nechca itaixpa TOTECO Dios. 22Yon amoquema xiquinquetzaca teme tatecti para anquinhueyima-tise pampa ya nopa amoTECO Dios amo quinequi quiitas.

DEUTERONOMIO 17:1 60 DEUTERONOMIO 17:817

Xijmacaca TOTECO tacajcahualisti cati cuali1 “Amo xijmactilica amoTECO Dios se toro o se borrego

cati mococohua, o cati quipolohua se tenijqui, o quipiyase tenijqui cati amo cuali. Pampa TOTECO Dios amoquinequi quiitas se tacajcahualisti quej nopa.

2 “Quema anitztose ipan nopa altepeme cati amoTECODios amechmacas, huelis anquicaquise para se tacat ose sihuat quipinahualtía TOTECO huan quiixpano nopacamanal sencahuali. 3Huelis quihueyichihua se teteyot ohuelis anquicaquise para nopamasehuali quihueyichihuatonati, o metzti o sitalime cati nimechnahuatijtoc amoxiquinhueyichihuaca. 4 Quema anquicaquise para sequej nopa quichihua, monequi xitatzintocaca cuali campahueli ten nopa tamanti, huan sinta anquimatise paranelía temachti panotoc nopa tamanti cati TOTECO amoquinequi quiitas campa anisraelitame, 5 huajca monequixijhuicaca nopa masehuali cati quichijtoc cati amo cualihasta campa antetajtolsencahuaj. Huan nopona xijtepa-choca hasta miquis.

6 “Monequi itztose ome o eyi masehualme cati tat-estigojquetzase para quiitztoque quema quichijqui catifiero para se juez huelis quiijtos ma miqui. Amo aquihueli anquimictise sinta setzi masehuali tatestigojquetzapara quiitztoc quichijqui cati amo cuali. 7 Huan quemamonequi antemictise, inijuanti cati tatestigojquetzquepara quichijqui cati amo cuali, achtohui quimajcahuilisetet. Huan teipa nochi masehualme cati itztose ipan nopaaltepet, nojquiya ya nopa quichihuase. Huan quej nopatamis nochi cati amo cuali cati onca ipan nopa altepet.

8 “Quemantica monequi antequichihuani anquisenc-ahuase se cuesoli cati más ohui, huan ohui anquimatisecati melahuac. Huelis acajya temicti, o huelis onca se

DEUTERONOMIO 17:9 61 DEUTERONOMIO 17:16hueyi cualanti, o huelis ome motehuiyayaj. Ipan tenhueli tamanti cati pano ipan amoaltepe, sinta ohui an-quimatise cati melahuac, huajca xiyaca campa TOTECODios quitapejpenijtoc para quiquetzas ichaj. 9 Huan no-pona xiquinpohuilica nopa levita totajtzitzi o nopa juezcati nopona tequiti. Huan xiquinilhuica taya cuesolianquipiyaj. Huan inijuanti quitajtolsencahuase quejquinamiqui, huan amechilhuise taya monequi anquichi-huase. 10Huan antequichihuani, monequi anquichihuasesan se quej amechnahuatise xijchihuaca cati quihuicajtequit nopona campa TOTECO quitapejpenijtos para itz-tos. Amo teno más xijchihuaca. 11 Senquisa xijtoquilicanopa tanahuatili cati amechmachtise huan xijchihuacanochi inincamanal. Amo xijpataca yon quentzi. 12 Huansinta se masehuali yahui quitajtaniti consejo se juez ose totajtzi cati quitequipanohua TOTECO huan teipa mo-hueyimatis huan amo quineltocas cati nopa juez o nopatotajtzi quiilhui, monequi miquis. Quej nopa anquit-zontamiltise taixpanoli cati onca campa anisraelitame.13Pampa nochi masehualme quimatise cati panotoc huanmajmahuise para taixpanose.

Quenicatza ma nejnemi se israelita tanahuatijquet14 “Quema ya anajsitose ipan nopa tali cati amoTECO

Dios amechmacas, huan ya anmoaxcatijtose huan noponaanitztose, huelis anquinequise se tanahuatijquet. Huelisanquiijtose: ‘Tijnequij tijpiyase se tanahuatijquet catitechnahuatis quej quipiyaj sequinoc masehualme catiitztoque ipan ni talme tonechca.’ 15 Huajca monequixijtequitalica quej tanahuatijquet nopa tacat cati TOTECODios quitapejpenis. Monequi xijtalica se israelita huanamo se cati seyoc tali ehua. 16 Pero amo quinamiqui paranopa tanahuatijquet quinmiyaquilis icahuayojhua, yonpara quintitanis tacame ma itztotij ipan tali Egipto para

DEUTERONOMIO 17:17 62 DEUTERONOMIO 18:3quinmiyaquilis icahuayojhua nopona, pampa TOTECOamechilhuijtoc para ayecmo quema ximocuepaca taliEgipto. Quej nopa quiijtohua. 17 Amo quinamiqui parase tanahuatijquet ma quinpiyas miyac sihuame pampaquiquixtise ten iojhui TOTECO. Huan amo cuali paraquipiyas miyac oro o plata.

18 “Huan quema nopa tanahuatijquet quiselis ite-qui para tanahuatis, monequi yaya iseli quiijcuilos nitamachtilme ipan se amat para quipixtos. Ma quiijcuiloiniixpa nopa levita totajtzitzi. 19 Huan nopa amata-jcuiloli ica ni tanahuatilmemonequi nopa tanahuatijquetnochipa quipiyas imaco. Monequi quipohuas mojmostapara nochi inemilis para quimatis quenicatza quitepan-itas TOTECO Dios huan quenicatza quichijtinemis nochicamanali cati quiijtohua ni tamachtili. 20 Quej nopa amomoilhuis yaya más hueyi que sequinoc imasehualhuahuan amo moiyocaquixtis ten ni tanahuatilme. Huanquej nopa yaya ica nochi iixhuihua huejcahuase paratanahuatise ipan tali Israel.

18Cati quiselise nopa levita totajtzitzi

1 “Nopa levita totajtzitzi huan nochi sequinoc levitame,amo quiselise tali quej sequinoc israelitame quiselise.Monequi quicuase ten nopa tacajcahualisti cati mase-hualme quimactilíaj TOTECO ipan tit. Quena, panose icanopa diezmos cati quiselise. 2 Amo quiselise yon se taliquej nopa sequinoc israelitame quiselise, pampa inijuantiquiselise TOTECO para iniaxca huan amo tali. Quej nopaquiijtojtoc.

3“Huan quemamasehualme quihualicaj tacajcahualistipara quimactilise TOTECO, huelis se toro o se borrego,nopa totajtzitzi monequi quiselise iajcol, icamachal huan

DEUTERONOMIO 18:4 63 DEUTERONOMIO 18:14cati onca iijtico nopa tapiyali. 4 Nojquiya monequiquiselise nopa achtohui pixquisti ten trigo, xocomeca athuan aceite, huan nopa achtohui iniijhuiyo amoborre-gojhua quema anquinximase. 5 Pampa amoTECO Diosquintapejpenijtoc nopa levitame ten nochi sequinoc hue-jhueyi familias para inijuanti huan ininteipan ixhuihuapara nochipa san ya ma quitequipanoca.

6 “Sinta teipa cati hueli levita cati itztoc ipan cati huelialtepet ipan tali Israel, quinequi quisas huan yas ipanseyoc altepet campa TOTECO quitapejpenijtoc para ichaj,7 yaya huelis tequitis para TOTECO Dios quej sequinocilevita icnihua cati quitequipanohuaj TOTECO nopona.8 Yaya hueli quiselis san se imiyaca tacualisti quej nopasequinoc quiselíaj huan ya nopa elis iyoca ten quiselisquema miquis itata.

Ma amo quintoquilica cati ehuani ipan nopa tali9 “Quema ya anajsitose ipan nopa tali cati amoTECO

Dios amechmactilis para amoaxca, amo quema xijchi-huaca quej quichihuaj nopa masehualme cati noponaitztoque. 10 Amo quema xijtencahuaca se amocone quejtacajcahualisti, yon amo xijchihuaca se amoconema panoipan tit. Amo quema xiyaca ica se cati tetonalita, ocati teilhuía taya oncas teipa, o cati tamati, o ica secati tenahualhuía. 11 Amo quema xiyaca ica se catitehuihuichihua, yon cati tequiti ica magia, yon cati quin-nojnotza ajacame o cati mijcatzitzi. 12 TOTECO Diostahuel quincualancaita cati quichihuaj nochi ni tamanti,yon amo quinequi quinitas. Huan yaya quinquixtisnopa masehualme amoixpa ipan nopa tali pampa ini-juanti quichihuaj nochi ni tamanti cati fiero. 13Monequiamojuanti xiitztoca senquisa xitahuac iixpa TOTECO.14 Nopa masehualme ipan nopa tali cati anmoaxcatisequintacaquilíaj cati tenahualhuíaj huan tetonalitaj, pero

DEUTERONOMIO 18:15 64 DEUTERONOMIO 18:22

ica amojuanti, amoTECO Dios amo amechcahuilía xijchi-huaca ya nopa.

Nopa tajtolpanextijquet cati teipa hualas15 “TOTECO Dios quichihuas para ma quisa ten campa

amojuanti seyoc tajtolpanextijquet quej na huan yaya,quena, monequi anquitacaquilise. 16 Ya nopa cati an-quitajtanijque TOTECODios huejcajquiya ipan tepet Sinaí,ipan nopa tonali quema nochi anmosentilijque noponaiixpa, pampa anquiijtojque: ‘Ayecmo tijnequij tijcaquiseitoscac TOTECO Dios, yon ayecmo tijnequij tiquitase nopahueyi tit, pampa timajmahuij para timiquise.’ Quej nopaanquiijtojque.

17 “Huajca TOTECO techilhui: ‘Cuali cati quiijtojtoquenopa masehualme. 18 Na nijchihuas ma quisa ipanininteixmatcahua se tajtolpanextijquet quej ta. Huanniquilhuis nocamanal cati yaya quinilhuiti nopa mase-hualme. Huan yaya quinpohuilis cati nijnahuatis. 19Huancati hueli masehuali cati amo quicaquis nocamanal catinopa tajtolpanextijquet quiijtos ten na, na nijtatza-cuiltis. 20 Huan sinta nopa tajtolpanextijquet mohuey-imatis huan quiijtos camanali cati na amo nijmacatoco sinta camanaltis ica inintequiticayo teteyome, hua-jca monequi miquis.’ 21 Huelis amojuanti anmoilhuise:‘¿Huan quenicatza tijmatise cati quiijtohua amo ya catiTOTECO quinahuatijtoc?’ 22 Quej ni anquimatise. Sintase masehuali quiijtohua camanalti ica notequiticayo naniamoTECOhuan amechilhuis taya panos teipa, huan amomochihuas, huajca amo nijmacatoc nopa camanali catiquiijto. Yaya san camanaltic ten ya iselti italnamiquilispampa mohueyimatqui. Huajca amo xiquimacasica ya.

DEUTERONOMIO 19:1 65 DEUTERONOMIO 19:8-919

Altepeme campa hueli momanahuise(Nm 35:9-28; Jos 20:1-9)

1 “Quema amoTECO Dios ya quintzontamiltijtos nopamasehualme ipan nopa tali huan anmoaxcatijtose inialte-pehua huan ininchajchaj, 2monequi anquiniyocatalise eyialtepeme ipan nopa tali cati TOTECO Dios teipa amech-macas para anmoaxcatise. 3Xijxejxeloca nopa tali ica eyipartes, huan ipan sesenparte xiquiyocacahuaca se altepetpara amojuanti campa se masehuali hueli mochololtissinta quimictis seyoc masque amo quinequiyaya. Huanmonequi anquimocuitahuise cuali nochi nopa ojti cationajsi ipan nopa altepeme.

4 “Huan se cati temictijtoc huelis mochololtis huanmocahuas nepa huan quimanahuis inemilis sinta quinex-tis para amo quinequiyaya temictis huan amo panocpampa quicualancaitayaya nopa masehuali. 5 Sinta ometacame yahuij cuatzontequitij campa onca huejhueyicuahuit huan nopona se copinis ihacha huan quiajsisihuampo, huajca cati temicti huelis mochololtis ipan tenhueli ten nopa eyi altepeme huan quej nopa quimanahuisinemilis. 6Pero sinta tahuel huejcamocahua nopa altepetcampa hueli momanahuis, huelis iteixmatca nopa mij-catzi quipantis nopa temictijquet huan quimictis ipan ojtimasque amo quinamiquiyaya miquis, pampa amo quim-icti nopa masehuali pampa quicualancaitayaya. 7Huajcayeca nimechnahuatía xiquiyocatalica eyi altepeme paraamojuanti anquintequihuise.

8-9 “Huan sinta ica cuidado anquitoquilise nochi nitanahuatilme cati nimechmaca ama, huan anquiicneliseamoTECO Dios, huan nochipa annejnemise ipan iojhui,huajca amoTECO Dios más quihueyilis amotal. Quena,yaya amechmacas nochi nopa tali cati quintencahuilijtoc

DEUTERONOMIO 19:10 66 DEUTERONOMIO 19:17amohuejcapan tatahua para amechmacas. Huan quemaya nopa panos, huajca monequi anquiiyocaquixtise seyoceyi altepeme campamomanahuisemasehualme iyoca tennopa eyi cati ya anquipixtose. 10 Huan quej ni amoanquitoyahuase ieso se masehuali ipan nopa tali catiamoTECO Dios amechmactilía sinta amo quinamiqui paramiquis. Huan quej nopa amo huetzis ipan amojuanti setatzacuiltili ten se miquilisti.

11 “Pero sinta se tacat quicualancaita seyoc, huanquiojchiya campa yahui para quimictis, huan teipa yasipan se ten ni altepeme campa hueli momanahuis,12 monequi nopa huehue tacame ten nopa altepet quin-titanise tacame para quicuitij ten nopa altepet campahueli momanahuis. Huan monequi ma quimactilica seiteixmatca cati más nechca nopa mijcatzi para ma quim-icti. 13 Amo xijtasojtaca cati temictijtoc. Xiquinquixticaipan israelitame cati quitoyahuaj inieso masehualme catiamo teno quichijtoque. Quej nopa nochi elis cuali campaanitztose.

14 “Ipan nopa tali cati TOTECO Dios amechmacas, mon-equi anquitepanitase nepamit. Amo quema xiquijcuenicanopa teme cati quinextíaj se nepamit cati quitalijqueamohuejcapan tatahua.

Istacatica tajtolpanextiani15 “Amo quema xijtajtacolti se masehuali ica ten hueli

taixpanoli sinta itztoc setzi masehuali quej testigo catiquiitac ten quichijqui. Nochipa monequi ome o eyitestigos cati quiijtohuaj san se camanali ten quenicatzataixpanoc.

16 “Sinta se tacat cati fiero italnamiquilis monextisquej se testigo huan quiistacahuis seyoc, huan quiijtostaixpanotoc, 17 huajca nopa ome tacame monequi mon-extise iixpa TOTECO huan iniixpa nopa totajtzitzi huan

DEUTERONOMIO 19:18 67 DEUTERONOMIO 20:4nopa jueces cati quipiyase tequiticayot ipan nopa tonali.18 Huan nopa jueces quitemose ica cuidado ten panotoc.Huan sinta quipantise para cati tetelhuía quitestigojquet-ztoc cati amo melahuac, 19 huajca nopa tatzacuiltili catiquinequiyaya ma quiseli nopa seyoc, quiselis yaya catiistacatic. Huan quej nopa anquitamiltise nochi cati amocuali cati onca tatajco amojuanti.

20 “Huan nochi masehualme quimatise ni tamanti huanmajmahuise huan ayecmo quitatelhuise se cati amo tenoquichijtoc. 21Amo xijtasojtaca cati tatestigojquetztoc catiamomelahuac. Sinta quinequiyaya mamiqui nopa seyoc,huajca yaya xijmictica. Huan sinta quinequiyaya paranopa seyoc ma quipolo iixteyol, itancoch, imax o iicxi,huajca xijquixtilica cati yaya iixteyol, itancoch, imax oiicxi.

20Tanahuatili ten tatehuilisti

1 “Quema anquisase para anquintehuitijamocualancaitacahua, sinta anquinitase para quinpiyajmás cahuayojme, huan más tatehuijca carrojme,huan más miyaqui soldados que amojuanti, amoxiquinimacasica pampa amojuanti amohuaya yahuiamoTECO Dios cati amechquixti ipan tali Egipto. 2 Huanquema ajsis tonali para anmotehuise, monequi nopatotajtzi monechcahuis campa nopa tatehuijca pamit tensoldados huan quiijtos: 3 ‘Xijtacaquilica anisraelitame,ama anmotehuise ica amocualancaitacahua. Amoximoyolmajmatica, yon amo xiquinimacasica, yon amoxihuihuipicaca, yon amo xitapoloca iniixpa. 4 PampaamoTECODios, yaya itztoc ica amojuanti. Yaya quintehuisamocualancaitacahua huan quichihuas xitatanica.’

DEUTERONOMIO 20:5 68 DEUTERONOMIO 20:145 “Huan sempa monequi nopa tayacanani ma quinca-

manalhuica nopa soldados huan sinta se ten inijuantiquichijtoc se yancuic cali huan ayemo ipan itztoc, mayahui ichaj. Pampa huelis miquis ipan tatehuilisti huanelis seyoc cati achtohui quitequihuis nopa yancuic cali.6 Sinta se ten inijuanti quitoctoc se yancuic xocomecamili huan ayemo quicualilijtoc itajca, ma yahui ichaj.Pampa huelis miquis ipan tatehuilisti huan elis seyoc catiquitequis nopa xocomecat itajca. 7 Huan sinta se teninijuanti quiijtantoc se ichpocat huan ayemomocuilijtoc,ma yahui ichaj. Pampa huelis miquis ipan tatehuilistihuan elis seyoc cati mocuilis nopa ichpocat.

8 “Huan nopa tayacanani nojquiya quintatzintoquilisenopa soldados sinta se tahuel majmahui huan moilhuíatapolos sinta yas tatehuiti. Sinta se quiijtos para, quenamajmahui, ma yahui ichaj para nopa majmati amo quin-mahuas sequinoc soldados.

9 “Huan quema nopa tayacanani ya tantose quinca-manalhuíaj nopa soldados, quincahuase inimaco nopacapitanes ten soldados.

10 “Huan quema anmonechcahuise campa se altepetpara anquitehuise, achtohui xiquintencahuilica queni-catza hueli anmoyoltalise inihuaya. 11 Huan sinta nopamasehualme cati itztoque ipan nopa altepet quiselíajnopa camanali huan amechcaltapose para ancalaquise,huajca amechtequipanose san tapic ipan tequit cati ohui.12 Pero sinta amo quinequise moyoltalise amohuayahuan san pehuase amechtehuise, huajca xijyahualocanopa altepet huan xijtehuica. 13 Huan quema amoTECODios amechmactilis amomaco, xiquinmictica ica machetanochi tacame cati itztoque nopona. 14 Pero nopa si-huame, coneme, tapiyalme huan nochi cati onca ipannopa altepet elis para amojuanti anquihuicase. Huan

DEUTERONOMIO 20:15 69 DEUTERONOMIO 21:2ximoyolpaquiltica quema anquitequihuíaj nochi nopatamanti cati amoTECO Dios amechcahuilijtoc xiquincuil-ica amocualancaitacahua. 15 Huan ya ni nojquiya xijchi-huaca ica nochi altepeme cati mocahua huejca ten campaanitztoque.

16 “Pero ipan altepeme cati nechca amotal catiamoTECO Dios amechmacas para amoaxca monequi amoaqui xijcahuaca ma itzto. 17Monequi xiquintzontamilticanochi heteos, amorreos, cananeos, ferezeos, heveoshuan jebuseos quej TOTECO Dios amechnahuatijtocxijchihuaca.

18 “Quinequi xiquinmictica para amo amechnextiliseanquichihuase nopa fiero tamanti cati inijuantiquichihuaj para ica quinhueyichihuaj ininteteyohua.Pampa quej nopa amechchihuase xitajtacolchihuacaiixpa amoTECO Dios.

19 “Sinta monequi miyac tonali anquitehuise se altepetpara anmoaxcatise, xijcuaca inintajca nopa cuame catinopona onca, pero amo xijtzontequica. Nopa cuame amoya tacame cati amocualancaitacahua para anquintehuise.20 San huelis anquintzontequise cuame cati amo temacajinintajca para anquintequihuise quej taquetzalme paraanquimaquilise itepa nopa altepet hasta huetzis amo-maco.

21Taya ma quichihua cati quipantía se mijcatzi

1 “Ya ni xijchihuaca quema anitztose ipan nopa talicati amoTECO Dios amechmacas para amoaxca sinta an-quipantise canajya itacayo se masehuali cati nesi paraacajya quimictijtoc huan amo aqui quimati ajquiya quim-icti para anquitatzacuiltise. 2Nopa huehue tacame huanjueces quiixtamachihuase quesqui ihuejcaca ten campaeltoc nopa mijcatzi hasta sesen altepeme cati nechca

DEUTERONOMIO 21:3 70 DEUTERONOMIO 21:13para quimatise catijque altepet más nechca. 3 Huajcanopa huehue tacame cati itztoque ipan nopa altepet catimás nechca monequi quiitzquise se becerro cati ayemoquitequipanoltijtoque para taxahuas, 4 huan quihuicasecampa se tali cati quipiya se atajti ica at campa amoquema tapoxonijtoque, yon amo quema tatojtoctoque.Huan nopona quiquechpostequise nopa becerro.

5 “Huan teipa monechcahuise nopa levita totajtzitzicati TOTECO Dios quintapejpeni ma quichihuaca itequihuan para tatiochihuase ipan itoca. Huan nopa totajtz-itzi tetajtolsencahuase ipan ten hueli cualanti huan catiinijuanti quiijtose, ica ya nopa tamis camanali. 6 Huannopa huehue tacame ten nopa altepet cati más nechcamomajtequise itzonco nopa becerro cati quiquechposte-jque, 7 huan quiijtose ni camanali: ‘Tojuanti amo tijmic-tijtoque nopa tacat, yon amo tiquitztoque ajquiya quim-icti. 8 TOTECO, techtapojpolhui ni tajtacoli timoisraelitamasehualhua cati ta techcojtoc. Amo techtajtacolti icaieso ni tacat cati amo teno quichijtoya.’ Huan quemaquej nopa quichihuase nopa huehue tacame, nopa alte-pet ehuani amo quihuicase tajtacoli por imiquilis nopamasehuali. 9 Pampa quema anquichihuase cati xitahuaciixpa TOTECO, anmoquixtilise nopa tajtacoli cati nochianquihuicasquíaj quej anquimictijtosquíaj nopa tacat.

Sihuame cati quinitzquíaj ipan tatehuilisti10 “Quema anquitehuitij se altepet ten amocualan-

caitacahua huan TOTECO Dios quichihuas para ma huetz-ica amomaco, xiquinhuicaca ilpitoque nopa masehualmepara amechtequipanose. 11Huan sinta acajya quiitas ipaninijuanti se sihuat cati achi yejyectzi huan quiixtocas paramocuilis, huajca 12 monequi quihuicas ichaj. Huan no-pona ichaj quichihualtis mamotequili itzoncal huanmot-zonhuatanis huan ma quitequi iistihua. 13Huan monequi

DEUTERONOMIO 21:14 71 DEUTERONOMIO 21:19ma moquixtili iyoyo cati quipixtoya quema quiitzquijquehuan motalilis cati yancuic. Quema ya quipiya se metztiyajmaxtic ipan ichaj para quinchoquilis itatahua, nopatacat ya huelis mocuilis huan mochihuas ihuehue huanyaya mochihuas isihua. 14 Huan sinta teipa ayecmoquiixtocas huelis quicahuas nopa sihuat ma yahui campaya quinequi. Pero nopa tacat amo huelis quinamacas icatomi, yon amo quichihuas quej se sihua tequipanojquetcati quicojtoc pampa quipinahualtijtoc.

Cati elis iaxca se achtohui ejquet15 “Ya ni nopa tanahuatilme para se tacat cati quinpiya

ome isihuajhua, huan se quiicnelía huan nopa seyocamo. Sinta nochi ome quintacatiltijtoque iconehua, peronopa achtohui ejquet eli icone nopa sihuat cati amoquiicnelía, monequi quichihuas cati xitahuac. 16 Quemaajsis tonali para nopa tetaj quinmajmacas iconehua catiquipixtoc, amo huelis quichihuas quej achtohui ejquet seicone nopa sihuat cati quiicnelía pampa amo xitahuac.Iachtohui cone eli yaya cati icone isihua cati amo quiic-nelía huan yaya, quena, quipiya quiselis ompa imiyacaquemamiquis itata. 17Monequi quimacas nopa iachtohuicone ompa imiyaca que cati quiselise nopa sequinociconehua, pampa ya nopa iaxca pampa yaya cati achtohuitacatqui ten ichicahualis itata. Huan quipiya tanahuatilipara quiselis nochi cati quitocarohua se achtohui ejquetmasque icone isihua cati amo quiicnelía.

Se telpocat cati amo taneltoca18 “Sinta acajya quipiya se icone cati amo taneltoca

huan san mosisinía, ya ni cati quichihuase itatahua.Sinta amo quinneltoca cati quiilhuíaj itatahua, yon amomomajmatía quema quitatzacuiltíaj, 19 huajca itatahua

DEUTERONOMIO 21:20 72 DEUTERONOMIO 22:3monequi quiitzquise huan quihuicase campa nopa hue-hue tacame cati tayacanaj ipan nopa altepet. 20 Huanmonequi quinilhuitij para inincone tahuel tzontochontichuanmosisinía huan amo quinneltoquilía. Ma quinilhuitisinta yaya se neltacuajquet huan taiquet. 21 Huan teipanochi tacame ten nopa altepet quimictise nopa telpocatica tet. Huan quej nopa anquitamiltise cati amo cuali tentatajco amojuanti, pampa nochi israelitame quicaquise,huan momajmatise.

Miyac tanahuatilme22 “Sinta se tacat quichihuas se hueyi tajtacoli ica cati

monequimiquis, huan anquimictise huan anquihuiyoniseitacayo ipan se cuahuit, 23 amo quinamiqui para itacayomocahuas nopona se yohual huan quichihuas amo tapa-jpactic nopa tali. Monequi xijtocaca ipan nopa tonalipampa tatelchihualisti cati huiyontoc ipan se cuahuit,huan amo quinamiqui xijchihuaca amo tapajpactic nopatali cati amoTECO Dios amechmacas para anmoaxcatise.

22Tanahuatili para timopalehuise

1 “Sinta anquipantíaj mocuapolojtoc se tapiyali catiseyoc iaxca, huelis se borrego o se toro cati taxahua,amo quinamiqui para amo teno anquichihuase. Monequisempa anquihuiquilise itapiyal. 2 Pero sinta iteco nopatapiyali itztoc huejca, o sinta amo tiquixmati ajquiyaiteco, huajca nopa tapiyali anquihuicase amochaj. No-pona anquipixtose hasta iteco hualas huan quitemos,huan huajca monequi anquicuepilise. 3Nojquiya ya nopamonequi anquichihuase ica se burro, o se yoyomit, o tenhueli tamanti cati seyoc masehuali ipan amotal quipoloshuan anquipantise. Amo san xijchihuaca quej elisquíaamo anquiitaque nopa tamanti.

DEUTERONOMIO 22:4 73 DEUTERONOMIO 22:144 “Sinta anquiitase huetztoc ipan ojti se acajya iburro o

itoro, amo san xijcahuaca quej nopa. Xijpalehuitij itecopara quitananas.

5 “Se sihuat ma amo moquenti yoyomit ten tacamehuan se tacat amomoquenti yoyomit ten sihuame, pampaTOTECO Dios amo quinequi quiitas cati quej nopa quichi-hua.

6 “Sinta tijpantía se toto tepasoli talchi, o ipan secuahuit, huan quipiya iconehua o tecsisti, huan nopatena quinpachohua, amo huelis tiquitzquis nopa tenaica iconehua. 7 Huelis tijcuis itecsis o iconehua, peroxijcahuas ma yahui nopa tena. Huan quej nopa nochi yascuali ica amojuanti huan anquipiyase se hueyi nemilisti.

8 “Quema acajya ten amojuanti quichihuas se cali yan-cuic, monequi quitalilis se tepamit itejteno calcuitapa,huan quej nopa amo quihuicas tajtacoli por ieso secati amo momocuitahuis huan mocuatepexihuis ten cal-cuitapa huan miquis.

9 “Ipan se xocomeca mili amo huelis anquitocase seyoctamanti xinachti tatajco isurcos, pampa TOTECO ayecmoamechcahuilis xijtequihuica cati anquitoctoque yon nopaxocomecat itajca.

10 “Amo quema xijpoxonica amotal ica se toro huan seburro para san sejco ma tequitica.

11 “Amo ximotalilica yoyomit taxinepaloli ica iniich-cayo borregojme maneltic ica lino.

12 “Xijtalilica itehuaxo ipan nahui esquina ten nopataquemit cati anmoquentíaj.

Tanahuatilme para ma amo momecatica13 “Sinta se tacat mocuilis se ichpocat, huan cochis

ihuaya huan teipa quicualancaitas, 14 huan quitaijilhuispara ipa quinixmajtoya sequinoc tacame o quiijtos miya-capa para quemamosejcotilijque, amo quipanti para yaya

DEUTERONOMIO 22:15 74 DEUTERONOMIO 22:22nelía eliyaya se ichpocat, huajca ya ni xijchihuaca. 15Sintaquej nopa quiijtos, itatahua nopa ichpocat monequi yasecampa nopa huehue tacame cati tayacanaj ipan nopaaltepet huan cati mosehuíaj campa icalteno, huan quin-nextilise nopa yoyomit cati quiixnextis para temachtiinincone nelía eliyaya se ichpocat quema monamicti icanopa tacat. 16 Huan nopa tetaj quinilhuis nopa huehuetacame: ‘Nijmactili noichpoca para elis isihua ni tacat,pero ama ayecmo quinequi. 17 Ama quiijtohua para amonelía eliyaya se ichpocat quema mocuili. Pero nica eltoccati quinextía para, quena, nelía eliyaya se ichpocat.’Huan quema quiijtos ya ni, quipajpatahuas nopa yoy-omit ica ieso iniixpa nopa huehue tacame. 18 Huajcanopa huehue tacame quiitzquise nopa tacat cati mosi-huajtijtoya huan quitatzacuiltise. 19 Quichihualtise paraquiixtahuas se multa cati elis 100 plata tomi huan nopatomi quimacase itata nopa ichpocat pampa quipinahualtise israelita ichpocat. Huan teipa nopa sihuat quejipaelis isihua huan amo quema huelis quicahuas ipan nochiinemilis.

20 “Pero sinta quitaijilhuía huan nesis para melahuacamo eliyaya se ichpocat quemamocuili huan amo onca setamanti cati quinextía para quena, se ichpocat, 21 huajcamonequi nopa huehue tacame quihuicase icalteno ichajitata, huan nopamasehualme ten nopa altepet quimictiseica tet. Pampa quichijtoc se hueyi taixpanoli ipan is-raelitame huan tacanenqui quema itztoya ipan ichaj itata.Huan quej nopa anquitamiltise nopa taixpanoli cati oncatatajco anisraelitame.

22 “Sinta anquipantise se tacat cati motectoc ihuayase sihuat cati quipiya ihuehue, monequi anquinmictisenochi ome. Huan quej nopa anquitamiltise nopa tajtacoliipan israelitame.

DEUTERONOMIO 22:23 75 DEUTERONOMIO 22:3023 “Sinta anquipantise se tacat cati motectoc ihuaya se

ichpocat cati quiijtantoc seyoc tacat, quej ni anquichi-huase. Sinta ni tajtacoli pano ipan nopa altepet, 24huajcamonequi anquinhuicase nochi ome campa tetajtolsenc-ahuaj nopa huehue tacame nechca nopa caltemit ipanitepa nopa altepet huan anquinmictise ica tet. Mon-equi nopa ichpocat miquis pampa amo quintzajtzili maquimanahuica cati itztoyaj ipan nopa altepet. Huan nopatacat miquis pampa quipinahualtijtoc isihua se iisraelitateixmatca. Huan quej nopa anquitamiltise tajtacoli cationca tatajco ten amojuanti.

25 “Pero sinta se tacat quipantis se ichpocat ipan sepotrero cati quiijtantoc seyoc tacat huan quichihualtisma moteca ihuaya, san monequi xijmictica nopa tacatcati quichihualti ma ihuaya moteca. 26 Nopa ichpocatamo teno xijchihuilica pampa amo tajtacolchijtoc paramiquis. Se tacat cati quichihualtía se ichpocat mamotecaihuaya monequi miquis san se quej monequi miquis setacat cati quimictía seyoc masehuali. 27 Pero xijmicticasan nopa tacat pampa quipanti nopa ichpocat iseli campapotrero, huan masque tzajtzitosquía chicahuac, amo aquiquicactosquía para quimanahuis.

28 “Sinta quipantíaj para se tacat quichihualtijtoc mamoteca ihuaya se cuali ichpocat cati ayemo aqui quiijtan-toc, 29 nopa tacat quipiya quimactilis itata nopa ichpocat50 plata tomi pampa quipinahualtijtoc. Nojquiya mon-equi mocuilis nopa ichpocat huan amo huelis quicahuasipan nochi inemilis.

30 “Amo aqui ma motecas ihuaya isihua itata, yon ic-ahual sihua itata pampa ica ya nopa quipinahualtía itata.

23Ajquiya amo huelis itztos ica israelitame

DEUTERONOMIO 23:1 76 DEUTERONOMIO 23:101 “Sinta se tacat quipixtoc itecsis cati pajpatztic, o sinta

quitzontectoc itoto, amo huelis itztos amohuaya campaanmocahuaj amojuanti cati animasehualhua TOTECO.

2 “Se cuatita conet yon iixhuihua para nochipa amohueli itztose campa amojuanti cati animasehualhuaTOTECO anmocahuaj.

3 “Nojquiya amo hueli itztos amohuaya yon se amonita,yon moabita masehuali, yon iniixhuihua. Amo hueliitztose para nochipa campa anitztoque amojuanti catianimasehualhua TOTECO. 4 Ya ni eltoc pampa quemaanquisque ipan tali Egipto, inijuanti amo amechmacaqueat, yon tacualisti. Nojquiya inijuanti quitaxtahuijqueBalaam, icone Beor, cati ehua altepet Petor ipan taliMesopotamia, para ma amechtelchihua, 5 pero amoTECODios amo quinejqui quitacaquilis Balaam. Huan quipatacnopa tatelchihualisti ica se tatiochihualisti para amo-juanti, pampa yaya amechicnelía. 6 Huajca amo quemaxiquinpalehuica ni masehualme, yon amo quema xiitz-toca ica cuali inihuaya.

7 “Amo quema xiquincualancaitaca iixhuihua Esaú catiinintoca edomitame pampa inijuanti quej amoicnihua.Yon amo quema xiquincualancaitaca nopa egiptomepampa anitztoyaj ipan inintal quej seyoc tali ehuani.8 Sinta se Egipto ejquet quisqui amohuaya anisraelitamehuan noja itztoc amohuaya hasta quinpiyas iixhuihua,huajca iixhuihua huelise calaquise para itztose amohuayaanimasehualhua TOTECO huan monequi xiquinitaca quejisraelitame.

Tanahuatilme para altepeme tapajpactique9 “Quema ansoldados anquintehuitij amocualancaitac-

ahua, monequi ximoiyocacahuaca ica nochi cati amotapajpactic iixpa TOTECO. 10 Sinta ixinacho se soldadoquisqui tayohua, nopa soldado elis amo tapajpactic iixpa

DEUTERONOMIO 23:11 77 DEUTERONOMIO 23:18TOTECOhuanmonequimoiyocaquixtis ten campamochi-jtoque nopa sequinoc soldados. Huan amo huelis calaquissempa campa sequinoc 11 hasta tiotac quema temotosatonati. Huajca, quena, huelis maltis ica at huan sempahuelis calaquis campa itztoque nopa sequinoc.

12 “Huan xiquiyocatalica se lugar para ancuaten-panose cati elis quentzi huejca ten campa anmochijtoque.13 Huan sesen soldado monequi quihuicas se pala icaiteposhua huan quema quinequi cuatenpanose, monequiquixahuas se pilostotzi huan teipa quiixtzacuas icuit icatali. 14 Pampa monequi nochi elis tatzejtzeloltic campaanquiquetztoque amoyoyoncalhua pampa amoTECO Diosnemi nopona tatajco ten amojuanti para amechmanahuishuan amechchihuas xitatanica ica amocualancaitacahua.Yaya amoquinequi quiitas se tamanti cati amo tapajpacticcampa amojuanti para amo amechiyocacahuas.

Tanahuatilme para xiteselica15 “Sinta se tequipanojquet cholohua ten iteco huan

ajsis campa amochaj, amo xijtemactilica imaco cati achto-huiya eliyaya iteco. 16 Xijcahuilica ma mocahua paraitztos ica amojuanti campa quinequi ipan nopa altepetcati quipactía. Amo xijtaijyohuiltica.

Ma amo elica tacanenca sihuame huan sihuanenca tacame17 “Yon se israelita tacat amo hueli motemacas para ini-

huaya ahuilnemis sihuame cati yahuij para quinhueyichi-huatij teteyome quej quichihuaj tacame ipan nopa talmecati amo quiixmatij TOTECO. Huan yon se israelita sihuatamo hueli motemacas para quinselis nopa tacame catiyahuij para quinhueyichihuatij teteyome. 18 Amo aquihuelis quimacas tomi TOTECO Dios cati quitantoc icaahuilnencayot, masque se tacat cati quiselía tomi paraitztos ica sihuame, o se sihuat cati quiselía tomi para

DEUTERONOMIO 23:19 78 DEUTERONOMIO 23:25itztos ica tacame. Masque nopa tomi elis se ofrendacati anquimacaj TOTECO ica amopaquilis, amo xijmacacapampa nopa tomi hualajqui ipan se tajtacoli cati TOTECOtahuel amo quinequi quiitas.

19 “Quema anquitanejtise tomi, o tacualisti, o ten huelitamanti se amoisraelita icni, quema amechcuepilis nopatomi, amo quema xijtajtanica ma amechtaxtahui itanca.20 Sinta anquitanejtise cati se seyoc tali ejquet, quena,huelis anquitajtanise ma amechtaxtahui itanca, pero icaamoisraelita icnihua, amo. Quej nopa amoTECO Diosamechtiochihuas ipan nochi tamanti cati anquichihuaseipan nopa tali cati anmoaxcatise.

21 “Quema anquitencahuilise TOTECO Dios paratemachti anquichihuase se tenijqui o para anquimacase setamanti, amo xijhuejcahualtica para anquitamichihuase,pampa elis se taixpanoli. TOTECO Dios amechtajtaníaxijchihuaca cati anquitencahuilijque. 22 Peroamo tajtacoli sinta amo anquitencahuase paraanquichihuase se tamanti. 23Monequi ximomocuitahuicapara anquichihuase nochi cati ica amopaquilisanquitencahuilijtoque anquichihuase.

24 “Quema anpanose ipan seyoc masehuali ixocomecamil cati itztoc amonechca, huelis anquicuase nopa xo-comecat itajca quej anquinequise, pero amo huelis an-quitemase ipan se chiquihuit huan anquihuicase. 25 Sintaanpanose campa seyoc quichijtoc itrigo mil, huelis an-quicuise itajca ica amomax para anquicuajtiyase, peroamo huelis anquitequise ica se amotepos.

24Quenicatza hueli mocahuase se tacat huan isihua

DEUTERONOMIO 24:1 79 DEUTERONOMIO 24:81 “Quema se tacat mocuilía se sihuat para elis itahuical,

huan teipa ayecmo quipactis pampa quipantilía quichij-toc cati amo cuali, yaya hueli quimacas se amatajcuilolicati quiijtohua para quicahua huan teipa quiquixtis tenichaj. 2 Huan sinta nopa sihuat quisas huan sempamonamictis ica seyoc, 3 huan miquis ihuehue cati teipamocuilis o sinta yaya nojquiya quiijcuilos se amatajcuilolipara quicahuas, 4 nopa tacat cati elqui iachtohui huehueamo huelis sempa mocuilis pampa eltoc quej nempolijtocnopa sihuat para ya. Ya ni se tamanti cati TOTECO amoquinequi quiitas. Huajca ximomocuitahuica para amoanquihualicase tajtacoli ipan nopa cuali tali cati amoTECODios amechmacas para amoaxca.

Sequinoc tanahuatilme5“Se tacat cati yancuicmosihuajtijtoc, amo quinamiqui

yas ipan tatehuilisti, yon amohuelis quiselis se tequit parase xihuit. Yaya monequi itztos ipan ichaj huan quimacaspaquilisti isihua cati mocuilijtoc.

6 “Amo aqui huelis tetanejtis tomi huan tajtanis maquicahuilijtehuaca se molino o nopa tet cati ipan quiti-jtisij trigo para harina pampa amo huelis quichihuasepantzi. Ya nopa elisquía quej quitajtanisquía ma quimacainemilis.

7“Sinta anquipantise se israelita cati quiichtectoc seyocisraelita, o cati quichihua para seyoc israelita ma quite-quipano san tapic, o sinta anquipantise cati quinamacaseyoc israelita, monequi anquimictise nopa israelita catifiero quichijtoc para tamis cati amo cuali cati onca tatajcoten amojuanti.

8 “Monequi xijneltocaca senquisa cati amechilhuisenopa levita totajtzitzi sinta onca nopa cocolisti cati itoca

DEUTERONOMIO 24:9 80 DEUTERONOMIO 24:17lepra, pampa niquinnahuatijtoc ten monequi amechil-huise huan monequi amojuanti ximomocuitahuica xi-jneltocaca nochi cati quiijtose. 9 Xiquelnamiquica tayaquichijqui TOTECO Dios ica María ipan ojti quematiquisque ipan tali Egipto.

10 “Sinta antetanejtise se tenijqui, amo xicalaquicaipan ichaj para anquicuilise cati amechcahuilijtehuas.11Ximochiyaca calixpa huan yaya quiquixtis huan amech-macas cati amechcahuilijtehuas. 12 Huan sinta yayase masehuali nelteicneltzi huan amechcahuilijtehuasitaque, amo xicochica nopa tayohua ica itaque ipanamochaj. 13Quema temos tonati monequi anquicuepilisepara huelis mopiquis ica itaque quema cochis huanyaya amechtiochihuas pampa anquitasojtaque. HuanamoTECO Dios amechitas para anquichijtoque cati xi-tahuac iixpa.

14 “Amo xijtaijyohuiltica se cati teicneltzi catiamechmapalehuía, yon amo xijhuejcahualtica paraanquitaxtahuise, masque eli se cati san sejco ehua icaamojuanti, o se tacat cati seyoc tali ehua cati itztocamohuaya ipan amoaltepe. 15 Xijtaxtahuica se teicneltzimojmosta quema ayemo oncalaqui tonati pampa yayateicneltzi huan quimonequilía nopa tomi para icamopanoltis. Pampa sinta amo, huelis yaya quitzajtzilisTOTECO huan quiilhuis cati anquichijtoque huan TOTECOquiitas para antajtacolchijtoque.

16“Amohueli anquimictise se tetaj por cati fiero quichi-jtoc se icone. Yon amo hueli anquimictise icone semasehuali por cati quichijtoc itata. Quema monequi an-quimictise se masehuali, xijmictica sesen por itaixpanolcati yaya iseltitzi quichijtoc.

17 “Xiquinchihuilica san cati xitahuac nochi icnotz-itzi, cahualme huan sequinoc tali ehuani. Amo quema

DEUTERONOMIO 24:18 81 DEUTERONOMIO 25:3xijtajtanilica se cahualtzi ma amechcahuilijtehua iy-oyo. 18 Nochipa xiquelnamiquica para achtohui an-tetequipanohuayayaj san tapic ipan tali Egipto, huanamoTECODios amechquixti. Huajca yecanimechnahuatíaxijchihuaca ni tanahuatilme.

19 “Quema anquipixcatinemij trigo ipan amotrigo milhuan anquiitaj para anquipanoque se trigo tzonti, amoximocuepaca para anquipixcase. Xijcahuaca para seseyoc tali ejquet, o se icnotzi, o se cahuali ma mocuilicati amohuaya itztoc. Huan quej nopa TOTECO Diosamechtiochihuas ipan nochi cati anquichihuase.

20 “Huan nojquiya quema anquihuitequise amoolivocuahua para ma huetzica amoolivos, amo xijhuitequicainimacuayohua ome huelta. Cati mocahuas elis para nopaseyoc tali ehuani, nopa icnotzitzi huan nopa cahualtzitzi.

21 “Huan quema anquitequilíaj itajca amoxocomecamil, amo xicompahuica sesen tzonti para anquicuisecati mocahua. Xiquincahuilica nopa seyoc tali ehuani,huan icnotzitzi huan cahualme. 22Xiquelnamiquica amo-juanti nojquiya aneltoyaj antetequipanohuani ipan taliEgipto, huan yeca na nimechnahuatía xijchihuaca nochini tanahuatilme.

25Más tanahuatilme

1 “Quemamasehualme quipiyaj se cualanti huan yahuijmonextitij iniixpa jueces campa mosehuíaj para maquitajtolsencahuaca, nopa jueces monequi quimanahuisecati amo teno quichijtoc huan quitatzacuiltise cati taix-panotoc. 2 Sinta quinamiqui cati taixpanotoc para maquihuitequica, nopa juez tanahuatis ma quiixtapachocahuan nopona iixpa ma quihuitequica ten quesqui hueltaquinamiqui por cati quichijtoc. 3Huelis quihuitequise se

DEUTERONOMIO 25:4 82 DEUTERONOMIO 25:11masehuali hasta 40 huelta, pero amo más, pampa huelistahuel anquicocose o anquipinahualtise miyacapa.

4 “Amo xijcamailpica se toro cati ipan moquejquetzatrigo para quiyolquixtis.

Se conet quihuicas itoca itata cati mijqui5 “Sinta ome taca icnime itztoque ipan san se tali

huan se miquis huan amo quicajtehuas yon se icone,nopa icahual monequi monamictis ica se tacat cati hualaipan ifamilia cati mijqui. Monequi ihuejpol nopa cahualimocuilis huan quichihuas cati quinamiqui para ihuejpolse cahuali ma quichihua. 6Huan nopa achtohui pilconetzicati nopa sihuat quitacatiltis monequi quihuicas itocanopa tacat cati mijqui huan teipa quiselis ital. Quej nopa,itoca cati mijqui amo ixpolihuis campa israelitame. 7Perosinta nopa tacat amo quinequis mosihuajtis ica ihuejpol,nopa sihuat monequi monextis iteno nopa caltemit ipanitepa nopa altepet campamosehuíaj nopa huehue tacamehuan quinilhuis: ‘Nohuejpol amo quinequi mosejcotilisnohuaya quej quinamiqui para ma mocahua itoca iicniipan total tiisraelitame.’ 8 Huajca nopa huehue tacameten nopa altepet quinotzase nopa tacat huan quica-manalhuise huan sinta yaya quisehuiquilis quiijtos amoquinequimosihuajtis ica ihuejpol, 9nopa sihuat quinechc-ahuis huan iniixpa nopa huehue tacame quiquixtilis ite-cac ipan iicxi, huan quiixchajchas huan quiijtos: ‘¡Quej niquichihuilíaj se tacat cati amoquinequi quinpiyas conemepara iicni!’ 10 Huan teipa nochi israelitame quipinahual-tise huan quitocaxtise ‘nopa tacat cati san iicxipa nemipampa quiquixtilijque itecac’.

Sequinoc tanahuatilme11 “Sinta ome israelita tacame motehuíaj huan mon-

echcahuía isihua se ten nopa tacame para quimanahuis

DEUTERONOMIO 25:12 83 DEUTERONOMIO 26:2ihuehue huan quiitzquis nopa seyoc tacat ipan itacayocampa amo quinamiqui, 12 huajca nopa tequichihuanitanahuatise ma quitzontequilica imax nopa sihuat. Maamo quitasojtaca.

13-14 “Quema antanamacaj o antacohuaj, amo xijtequi-huica tatamachihuali cati amo xitahuac tatamachihua.Yon amo xijpiyaca se tatamachihuali hueyi huan se catipisiltzi. 15Monequi xijpiyaca cuajcuali tatamachihualmecati ajsitoc para quej nopa anitztose miyac xihuit ipannopa tali cati amoTECO Dios amechmacas, 16 pampaTOTECO Dios quincualancaita nochi masehualme catitacajcayahuaj huan quichihuaj cati amo xitahuac.

Ma quintzontamiltica amalecitame17 “Xiquelnamiquica cati amechchihuilijque nopa

amalecitame ipan nopa ojti quema anquistinemiyayaj tentali Egipto. 18 Xiquelnamiquica taya amechchihuilijquequema nochi amojuanti tahuel ansiyajtoyaj huanantapolohuayayaj. Yon quentzi amo quiimacasqueToteco Dios, huan yajque amoica ipan ojti huanquintehuijque amomasehualhua cati más teicneltiquecati ica yolic yahuiyayaj amoica. 19 Huajca quemaamoTECO Dios ya amechmanahuijtos ten nochiamocualancaitacahua cati amechyahualose ipannopa tali cati amechmacas para amoaxca, monequixiquinixpolihuiltica nochi amalecitame ten ni taltipactipara amo aqui quinelnamiquis sinta se tonali itztoyaj.Amo xiquelcahuaca xijchihuaca ya ni.

26Nopa tacajcahualisti ten nopa achtohui pixquisti

1 “Ya ni cati monequi xijchihuaca quema ya anajsitosehuanya anquitantose nopa tali cati amoTECODios amech-macas para amoaxca huan nopona anitztose. 2 Monequi

DEUTERONOMIO 26:3 84 DEUTERONOMIO 26:10xijcuica nopa achtohui itajca ten nopa pixquisti catiamechmacas nopa tali huan anquihuicase ipan se chiqui-huit hasta campa TOTECO quitapejpenijtos para quiquet-zas itiopa campa itztos. 3 Huan nopona anmonextisecampa nopa totajtzi cati tequiti huan anquiilhuise: ‘Ica niofrenda, na niquijtohua ama iixpa TOTECO noDios para yanicalajqui ipan nopa tali cati tohuejcapan tatahua quin-tencahuili techmacasquía.’ 4 Huan nopa totajtzi quicuisnopa chiquihuit cati anquimacase, huan quitalis iixmelacitaixpa amoTECO Dios, 5 huan anquiijtose ni camanaliiixpa amoTECO Dios:“ ‘Nohuejcapan tata Jacob eliyaya se arameo tacat cati

nechca eltoya para miquis quema calajqui ipantali Egipto ica tahuel quentzi iconehua. Pero no-pona mocajqui huan iixhuihua mochijque tahuelmiyaqui masehualme ica miyac chicahualisti.6Pero teipa nopa egiptome quintequipanoltiyayajipan tequit cati nelía ohui huan tahuel quin-taijyohuiltiyayaj. 7 Huajca nohuejcapan tatahuaquitajtanijque TOTECO ininDios ma quinpalehuihuan yaya quintacaquili. Huan quinitac teic-neltique, huan quenicatza quintaijyohuiltiyayajhuan quiitac nochi inintequi cati ohui. 8 Huanyaya tahuel quinmajmati egiptome ica ihueyichicahualis huan ica miyac tanextili huan icamiyac tiochicahualnescayot cati quichijqui quematechquixti ipan tali Egipto. 9 Huan techhualicacnica huan techmacatoc ni tali campa onca nochitamanti hasta mocahua. 10 Huan yeca ama nanijhualica nopa achtohui pixquisti ten nopa talicati TOTECO Dios techmacatoc.

Quej nopa anquiijtose.’“Huan teipa xijtalica nopa chiquihuit iixpa amoTECO

DEUTERONOMIO 26:11 85 DEUTERONOMIO 26:15

Dios huan ximotancuaquetzaca iixpa huan xijhueyichi-huaca. 11 Teipa xijchihuaca se ilhuit para xiyolpaquicaiixpa TOTECO ica nochi tamanti cati yaya amechmacatocta huan mochampoyohua. Nojquiya xiquinnotzaca nopalevitame huan seyoc tali ehuani cati amohuaya itztosepara ma moyolpaquiltica amohuaya ipan nopa tacualisti.

Nopa seyoc diezmo cati monequi sesen eyi xihuit12 “Huan ipan nopa expa xihuit monequi sempa xiquiy-

ocaquixtica seyoc amodiezmo ten nochi cati anquipiyaj.Sempa xijquixtilica se chiquihuit ipan sesen majtactichiquihuime ten itajca amotal huan xiquinmacaca nopalevitame, nopa icnotzitzi, nopa cahualtzitzi, huan ini-juanti cati ehuaj ipan sequinoc talme cati itztoque ipanamoaltepe ipan amotal para quej nopa inijuanti huelisetacuase hasta ixhuise. 13Huan teipa sesen ten amojuantianquiijtose iixpa amoTECO Dios:“ ‘Ya niquiyocaquixtijtoc ten nochaj nopa diezmo cati

tatzejtzeloltic para ta. Huan ya niquinmajmacatocnopa levitame, nopa icnotzitzi, nopa cahualtzitzihuan nopa sequinoc tali ehuani cati itztoque ipantotal. Nijchijtoc nochi cati ta titanahuatijtoc.Amo niquelcajqui, yon amo niquixpanotoc yon semotanahuatil. 14 Amo teno ten nopa diezmo ni-jcuajqui quema nimomijcahuijtoya, yon amo niq-uitzqui quema amo nitapajpactic nieliyaya, huanamo niquintencahuilijtoc mijcatzitzi. TOTECODios, nimitzneltoquilijtoc huan nijchijtoc nochicati technahuatijtoc. 15 Ten ilhuicac ipan mochajtatzejtzeloltic xihualtachiya huan techtiochihuatiisraelitame pampa tojuanti timomasehualhua.Xijtiochihua ni tali cati nochi temaca hasta moc-ahua. Ta techmacatoc ni tali san quej tiquintenc-ahuili tohuejcapan tatahua para tijchihuasquía.’

DEUTERONOMIO 26:16 86 DEUTERONOMIO 27:3Israelitame itztoyaj taiyocatalilme para TOTECO

16 “Ama ni tonali amoTECO Dios amechnahuatía xij-toquilica nochi ni tanahuatilme huan leyes. Monequiximomocuitahuica miyac para xiquinneltocaca ica nochiamoyolo huan ica nochi amoalma. 17Ama anquiijtojtoquepara TOTECO Dios, yaya amoTECO. Huan anquiijtojtoqueanquitoquilijtiyase iojhui huan anquichihuase nochi ita-machtilhua, ileyes huan itanahuatilhua huan anquitosca-caquise. 18Nojquiya ama amoTECO quiijtojtoc para anis-raelitame, animasehualhua cati san yaya iaxcahua quejamechtencahuili quichihuasquía huan monequi xijnelto-quilica nochi itanahuatilhua, 19 para yaya amechhueyi-talis más huejcapa que nochi sequinoc masehualme. Másmasehualme amechhueyichihuase, huan amechixmatisehuan amechtepanitase que nochi sequinoc masehualmecati TOTECO quinchijtoc. Huan anelise antaiyocatalilmehuan antatzejtzeloltique para TOTECO Dios quej yayaamechilhuijtoc.”

27Teme ipan tepet Ebal para se taelnamiquilisti

1 Teipa Moisés inihuaya nopa huehue tacame tenisraelitame quinnahuatijque nopa masehualme huanquinilhuijque:

“Xijtoquilica nochi ni tanahuatilme cati ama nimech-nahuatía. 2 Ipan nopa tonali quema anquiixcotonasenopa hueyat Jordán huan ancalaquise ipan nopa talicati amoTECO Dios amechmacas, monequi xiquinquej-quetzaca teme cati huejhueyi huan xiquinchipahualticaica nexti. 3 Huan ipan nopa teme xiquijcuiloca nochicamanali ten ni tanahuatilme cati nimechnahuatijtoc xi-jchihuaca. Ya ni anquichihuase quema achtohui anajsitijipan nopa tali cati nochi temaca hasta mocahua cati

DEUTERONOMIO 27:4 87 DEUTERONOMIO 27:14amoTECO Dios amechmactilis quej quiijtojtoc quichihuas.4 Huajca quema ya anquipanotose nopa hueyat Jordán,monequi xiquinquetzaca ipan tepet Ebal nopa teme catiya nimechilhuijtoc, huan xiquinchipahualtica ica nexti.5 Nojquiya monequi xijchihuaca se taixpamit ica temepara amoTECO Dios, huan amo xiquintejtequica nopateme ica yon se teposti. 6Xiquintequihuica teme cati ya-jyajmaxtic huan amo tatecti para anquichijchihuase nopataixpamit. Huan nopona ipan nopa taixpamit xijmactilicaamoTECO Dios tacajcahualisti tatatili. 7 Xijmacaca taca-jcahualisti para tasehuilisti huan nopona iixpa amoTECODios xijcuaca ten nopa tacajcahualisti huan xiilhuichi-huaca. 8 Ipan nopa teme xiquijcuiloca para ma nesi cualinochi ni camanali ten ni tanahuatilme.”

9 Teipa Moisés ihuaya nopa levita totajtzitzi quinilhui-jque nopa israelitame:

“Israelitame, amo ximolinica. San xijtacaquilica. Amaamojuanti anmocuectoque imasehualhua amoTECO Dios.10 Huajca monequi xijneltoquilica amoTECO Dios huanxijchihuaca nochi itanahuatilhua huan itamachtilhua catiama timechnahuatijtoque xijchihuaca.”

Cati quinajsis israelitame sinta amo quineltocase11 Huan nojquiya ipan nopa tonali Moisés quinilhui

nochi nopa masehualme:12 “Quema ya anquipanotose nopa hueyat Jordán, nopa

huejhueyi familias ten Simeón, Leví, Judá, Isacar, Joséhuan Benjamín moquetzase ipan nopa tepet Gerizimpara tayolmelahuase taya tatiochihualisti anisraelitameanquipantise sinta anquineltocase TOTECO. 13Huan nopahuejhueyi familias ten Rubén, Gad, Aser, Zabulón, Danhuan Neftalí moquetzase ipan tepet Ebal para tayolme-lahuase taya tatelchihualisti anquiselise sinta amo an-quineltocase TOTECO. 14Huannopa levitame tananquilise

DEUTERONOMIO 27:15 88 DEUTERONOMIO 27:24ica inintoscac cati chicahuac para nochi anisraelitameanquicaquise huan quiijtose ni camanali:15 “Tatelchihuali ma eli cati quichijchihuas se taixcopin-

cayot ica teposti taatiltili, o cati ica imax quinchi-jchihuas teteyome, huan ixtacatzi quintalis cana-jya campa amo aqui quimatis para quinhueyitalis.Ya nopa TOTECO amo quinequi quiitas.

Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’16Tatelchihuali ma eli cati amo quitepanitas itata o inana.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’17 Tatelchihuali ma eli cati quiijcuenis nopa tet cati

quinextía se nepamit para quiichtequilis seyocital.

Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’18 Tatelchihuali ma eli cati quicuapolos ipan ojti se cati

popoyotzi.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’19 Tatelchihuali ma eli cati quichihuilis cati amo xitahuac

se seyoc tali ejquet, o se cahualtzi o se icnotzi.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’20 Tatelchihuali ma eli cati ihuaya motecas isihua itata

pampa quiixpano itata.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’21 Tatelchihuali ma eli cati quichihuas ten hueli ica se

tapiyali.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’22Tatelchihuali ma eli cati ihuaya motecas isihua icni o se

cati icone itata o inana.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’23 Tatelchihuali ma eli cati ihuaya motecas imona.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’24 Tatelchihuali ma eli cati quimictis seyoc ixtacatzi.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’

DEUTERONOMIO 27:25 89 DEUTERONOMIO 28:725 Tatelchihuali ma eli cati quiselis tomi para quimictis

seyoc cati amo teno quichijtoc.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’26 Tatelchihuali ma eli cati amo quintepanitas ni tanahu-

atilme huan amo quinneltocas.Huan nochi anisraelitame anquiijtose: ‘Quej nopa ma eli.’

28Tatiochihualisti para cati taneltocaj(Lv 26:3-13; Dt 7:12-24)

1 “Sinta nelnelía melahuac anquineltocase amoTECODios huan anquichihuase nochi ni itanahuatilhua catiama nimechnahuatía, huajca yaya amechchihuas másanhuejhueyi que nochi sequinoc masehualme ipan nitaltipacti. 2 Sinta anquitacaquilise cati TOTECO Diosamechilhuijtoc, anquipantise nochi ni tatiochihualisti.3 Anelise antatiochihualme ipan altepet huan campa an-

milchihuase.4 Tatiochihualme elise nochi amoconehua, huan nochi

cati anquipixcase, huan nochi ininconehua amo-huacaxhua, amoborregojhua huan nochi sequinocamotapiyalhua.

5 Amechtiochihuas huan nochi amochiquihua motzontisica cuatacti huan nojquiya oncas cati anquite-quihuise campa anquimanelohuaj huan anquisas-altíaj amoharina para anquichihuase amopantzi.

6 TOTECO amechtiochihuas ipan nochi tamanti catianquichihuase. Amechtiochihuas quema an-hualahuij huan quema anyahuij.

7 “Amomaco TOTECO amechmactilis amocualancaitac-ahua cati quinequise amechtehuise. Masque hualasecampa amojuanti cuali motecpantose, pero pasoltic yasepara mochololtise ten amojuanti.

DEUTERONOMIO 28:8 90 DEUTERONOMIO 28:14

8 “TOTECO amechtiochihuas huan quitemitis amocua-cal campa anquiajoctose cati anquipixcatoque. Amechti-ochihuas ipan nochi tamanti cati anquichihuase. Yayatahuel amechtiochihuas ipan nopa tali cati amechmacaspara ipan anitztose, huan anitztose ica paquilisti.

9 “TOTECO amechchihuas se xinach masehualme catiantatzejtzeloltique para ya quej amechtencahuilijtocamechchihuas sinta anquichihuase itanahuatilhua huananquitoquilise iojhui. 10 Huan nochi sequinoc mase-hualme ipan taltipacti quiitase para anisraelitame an-itztoque masehualme cati TOTECO moaxcatijtoc. Huannochi quimatise anquihuicaj itoca huan amechimaca-sise. 11 TOTECO amechmacas tahuel miyac tamanti caticuali para anmoricojchihuase. Amechmacas miyaquiamoconehua, huan amotapiyalhua quinpiyase miyaquiininconehua. Yaya amechmacas miyac pixquisti ipannopa tali cati quintencahuilijtoya amohuejcapan tatahuaamechmacas. 12 Huan TOTECO quitapos campa oncaihueyi ricojyo nepa ilhuicac huan amechmacas at quemamonequi ipan nochi amotal. Huan quitiochihuas nochiamotequi. Anquipiyase hasta mocahua para huelis an-quintanejtise tacualisti sequinoc talme imasehualhua.Pero amojuanti amo aqui monequis anquitajtanise maamechtanejtica se tenijqui. 13 TOTECO amechchihuasantayacanase huan amo anhualase taica. Mojmosta másantejcose huan amo anyase para tatzinta. Pero mon-equi xijneltocaca itanahuatilhua amoTECO Dios cati amanimechnahuatía huan ica tamocuitahuili, nochi xijchi-huaca. 14 Amo ximoiyocatalica ten ni tanahuatilme paraanyase campa amoarraves, yon amonejmat, san xitahuacxiyaca. Huan amo quema xiquintoquilica teteyome, yonamo xiquintepanitaca.

DEUTERONOMIO 28:15 91 DEUTERONOMIO 28:23Tatelchihualisti para cati amo quineltocase TOTECO(Lv 26:14-46)

15 “Pero sinta amo anquineltocase amoTECO Dios, yonamo anquichijtinemise nochi itanahuatilhua huan ileyescati ama na nimechnahuatijtoc, hualas amopani nochi nitatelchihualisti.16 Anelise antatelchihualme ipan altepet huan campa

anmilchihuase.17 TOTECO quitelchihuas amochiquihua huan mocahuase

cactoque. Quitelchihuas campa anquimanelohuajhuan anquisasaltíaj amoharina huan amo tenoanquipiyase.

18 Elise tatelchihualme amoconehua, huan nochi catianquipixcase. Elise tatelchihualme inincone-hua amohuacaxhua, huan amoborregojhua huannochi sequinoc amotapiyalhua.

19 Huan amojuanti nojquiya anelise antatelchihualmeipan nochi tamanti cati anquichijtiyase. Quena,anelise antatelchihualme quema anhualahuijhuan quema anyahuij.

20 “TOTECO amechtitanilis tatelchihualisti huanamechchihuas ximocuajcuapoloca huan amoanquimatise taya anquichihuase ipan nochi nopa tamanticati panos hasta ipan se talojtzi amechtzontamiltiseamocualancaitacahua pampa anquichijtoque catifiero huan anquitahuelcajtoque TOTECO. 21 TOTECOamechtitanilis tahuel hueyi cocolisti hasta nochiamechtzontamiltis ipan nopa tali campa ancalaquise paraanmoaxcatise. 22 TOTECO amechmacas huactataxisti,tasemajcayot huan totonic ipan amotacayo. Oncastatotonilot cati teijyomictis, tahuaquisti huan huejhueyicocolisti ipan amotrigomil. Huan nochi ni cocolistiamechtepotztocas hasta amechtzontamiltis. 23 Noponahuejcapa ipan ilhuicacti huan tatzinta ipan tali elis quej

DEUTERONOMIO 28:24 92 DEUTERONOMIO 28:31teposti. Ilhuicacti amechtasomatilis nopa at huan taliamechtasomatilis itajca. 24TOTECO quichihuas ma huetziamopani xali huan amo at. Quena, amotal quicuepastaltepocti hasta amechtzontamiltis.

Israelitame amo tatanise sinta tajtacolchihuase25“HuanTOTECOamechtemactilis inimaco amocualan-

caitacahua para ma amechtanica. Anyase campa ini-juanti cuali anmotecpantose, pero teipa anmotamixelosepara anmochololtise ten inijuanti. Nochi masehualmeipan taltipacti amechijiyase pampa tahuel fiero anitztose.26Nopa totome huan tecuanime quicuase amotacayohuahuan amo aqui itztos para quinmajmatis.

27 “TOTECO amechtitanilis fiero cocome quej quinchi-huili nopa Egipto ehuani, huan amechchihuas tahuelxisemahuiyaca campa hueli ipan amotacayo. Amech-macas sahuame, huan nopa cocolisti cati tahuel ajhuay-ohua huan amo oncas pajti cati ica anmochicahuase tenni cocolisti. 28 Nojquiya TOTECO amechchihuas xilo-cojtiyaca, xipopoyotiyaca, huan ximocuapolojtinemica.29 Huan antamachijtinemise quema tona quej se popoy-otzi quichihua ipan tzintayohuilot. Yon se tamanti amoquisas cuali ipan nochi cati anquichihuase. Talojtz-itzi amechtaijyohuiltise huan amechtachtequilise. Amoaqui hualas para amechpalehuis. 30 Anquiijtanise sesihuat para anmocuilise, pero seyoc ihuaya motecas.Anmochijchihuilise amochajchaj, pero amo anquiaxilisepara anquitequihuise. Anquichihuase xocomeca mili,pero amo huelis anquiajhuiyacmatise itajca. 31 Amoixpaquiquechtequise huan quihuejhuelose inacayo amotorocati taxahua, pero yon quentzi amo huelis anquicuase.Amechcuilise amopilburro huan ayecmo amechcuepilise.

DEUTERONOMIO 28:32 93 DEUTERONOMIO 28:40Amoborregojhua mocahuase inimaco amocualancaitac-ahua, huan amo aqui amechpalehuis para sempa anmoax-catise. 32 Amoixpa quinmactilise sequinoc tali ehuaniamooquichpilhua huan amosihuapilhua. Masque tahuelanquintemosemojmosta huan anquinequise anquinitase,amo teno huelis anquichihuase. 33 Nopa pixquisti tenamotal huan itajca nochi amotequi quicuasemasehualmecati amo anquinixmatij. Huan antaijyohuise nochipahuan san ten hueli amechchihuilise mojmosta. 34 Quemaanquiitase nochi ni huejhueyi taohuijcayot, anmoloco-jchihuase. 35 TOTECO amechtaijyohuiltis ica nopa cocol-isti cati quichihua ma palani amotancua huan amoques-cuayo. Ica nopa cocolisti amo onca pajti. Huan ipannochi amotacayo ten amoicxi hasta ipan amotzontecoanquipiyase cocome cati amo quipiya pajti.

36 “TOTECO quichihuas para amojuanti huanamotanahuatijca amechhuicase ipan seyoc talicati amojuanti huan amohuejcapan tatahua amoanquiixmatque. Huan nopona amechchihualtiseanquinhueyichihuase teteyome cati tachijchihualmeica cuahuit huan tet. 37 Huan annesise fiero hastaanquinmajmatise nochi masehualme nopona catiamechitase. Huan amechhuetzquilise huan anelisequej se ahuilcamanali para inijuanti ipan nopa tali campaTOTECO amechhuicas.

Sinta tajtacolchihuase, amo oncas itajca inimil38 “Anquitocase miyac xinachti pero anquipixcase

pilquentzi, pampa quitamicuase chapolime.39 Anquitocase xocomeca milme huan anquin-mocuitahuise. Pero amo anquitequise inintajca, yonamo anquiise iayo pampa ocuilime quitamicuase.40 Anquipiyase olivo cuame campa hueli ipan amotal,pero amo huelis anmopolose aceite, pampa itajca

DEUTERONOMIO 28:41 94 DEUTERONOMIO 28:49iseli tepehuis. 41 Anquinpiyase amotelpocahua huanamoichpocahua, pero amo mocahuase amohuayapampa quinhuicase ilpitoque ipan sequinoc talme paratetequipanose san tapic. 42 Chapolime quitamicuasenochi amocuahua huan nochi amotatoc. 43 Nopasequinoc tali ehuani cati itztose ipan amotal mochihuasemás miyaqui huan más tejtetique. Huan amojuantianquipolojtiyase más huan más amochicahualis.44 Inijuanti amechtatanejtise huan amojuanti amo tenoanquipiyase para anquintanejtise. Inijuanti tayacanase,huan amojuanti anyase hasta taica.

45 “Nochi ni tatelchihualisti elis para amojuanti sintaamo anquinequij anquicaquise amoTECO Dios. Nitatelchihualisti amechtoquilijtiyas hasta amechajsishuan amechtzontamiltis sinta amo anquinequijanquichihuase itanahuatilhua huan ileyes cati yayatanahuatijtoc. 46 Nochi ni fiero tamanti amechajsissinta amo antechtacaquilíaj. Huan elis quej se tanextilipara nochipa cati amechnextilis amojuanti huanamoixhuihua nopa hueyi tajtacoli cati anquichijtoqueiixpa TOTECO. 47 Huan pampa amo anquihueyichijqueamoTECO Dios ica paquilisti huan ica cuali amoyolo iixpaquema amechmacayaya miyac tamanti, 48 huajca yayaamechcahuilis anquintequipanose amocualancaitacahuacati TOTECO amechtitanilis para amechtaniquij. Huanantetequipanose ica mayanti, huan amiquisti, yon amoanquipiyase amoyoyo. Nochi tamanti anquipolose.AmoTECO amechchihuas antetequipanose chicahuachasta amechtzontamiltis. Antequitise quej se tapiyaliica se teposti ilpitoc iquechta cati tahuel quicocohua.49 TOTECO quinhualicas campa amojuanti sequinoc taliehuani cati más huejca itztoque ipan taltipacti. Huanamechajsiquij quej se cuatojti patantihuala nelchicahuac

DEUTERONOMIO 28:50 95 DEUTERONOMIO 28:57huan quicuitehuas se piyo. Elise se xinach masehualmecati yon inincamanal, amo anquimachilise. 50 Elisemasehualme cati ixcualantose, huan amo quintepanitasehuehuentzitzi, yon amo quinicnelise pilconetzitzi.51 Huan inisoldados quincuase nochi ininconehuaamotapiyalhua huan quicuase itajca amomilhua hastaquitamiltise. Amo amechcahuilise trigo, yon xocomecaat, yon aceite, yon ininconehua amohuacaxhua, yonininconehua amoborregojhua, huan anmiquise icamayanti.

52 “Quiyahualose nochi amoaltepehua huanquintehuise hasta quihuehuelotzase nochi calme catimáshuejhuejcapa huan nopa tepame cati cuali tachijchihualicati ipan anmotemachijtoyaj para amechmanahuise.Quinyahualose huan quintanise nochi altepeme ipannochi nopa tali cati amechmacas amoTECODios. 53Tahuelanmayanase huan anquincuase amooquichpilhua huanamosihuapilhua cati TOTECO Dios amechmacatoc tenamotacayo. Quena, ininacayo anquicuase quemaamechtehuise amocualancaitacahua. 54 Hasta nopatacame cati más quipiyaj teicnelili huan más tetasojtajcampa amojuanti, teipa fiero quitachilise iniicni, huaninisihua cati quiicneliyayaj, huan iconehua cati nojaitztoque. 55 Huan amo quinmacase quentzi nopa nacatten seyoc icone cati quicuaj pampa amo teno más oncas.Tahuel antaijyohuise quema amocualancaitacahuaquiyahualose nochi amoaltepehua. 56 Huan nopa sihuatcati ama achi más momahuilía huan amo quinequimoquetzas talchi iicxipa, teipa quicualancaitas ihuehuehuan iconehua cati tahuel quinicneliyaya. San fieroquintachilis. 57 Quincualancaitas hasta ixtacatzi quicuasixic icone cati quisqui iijtico quema tacatqui paraamo quinmacas sequinoc iconehua, pampa amo oncas

DEUTERONOMIO 28:58 96 DEUTERONOMIO 28:65tacualisti ipan nopa tonali quema amocualancaitacahuahualase huan quintehuise amoaltepehua.

58 “Nochi ya ni hualas amopani sinta amo anquineq-uise anmomocuitahuise huan anquichihuase senquisanochi ni tanahuatilme cati ijcuilijtoc ipan ni amatapo-huali. Huan sinta amo anquiimacasise amoTECO Dioscati temajmati huan cati quinamiqui para nochi amo-juanti xijtepanitaca, 59 yaya amechtitanilis amojuantihuan amoixhuihua nochi ni huejhueyi cocolisti catitemajmati huan amo quipiya pajti huan tahuel antai-jyohuise. 60 Amechmacas nochi nopa fiero cocolisticati quinajsic nopa masehualme ten tali Egipto huantahuel amechmajmatiyaya. Huan nopa cocolisti amoquema amechcahuas. San anquisehuiquilise anquiijy-ohuise mojmosta. 61 Nojquiya TOTECO amechmacastatzacuiltili huan amechtitanilis nochi sequinoc cocolisticati más fiero cati amomopantía ijcuilijtoc ipan ni amata-jcuiloli ten tanahuatilme. Huan antaijyohuise hasta yayaamechtzontamiltis. 62 Huan san se ome anisraelitameanmocahuase anitztoque, masque aneltoyaj anmiyaquiquej inimiyaca sitalime ipan ilhuicac, pampa amo an-quitacaquilijque itoscac amoTECO Dios.

63 “Huan quej TOTECO paquiyaya para amechchihuilíacati cuali huan amechmiyaquilía, teipa paquis pampayaya amechtamitasosolhuilijtos, huan ya amechtzon-tamiltijtos. Huan sinta amo anquineltocase amechpoli-huiltis ipan nopa talme campa anyase para anmoax-catitij. 64 TOTECO amechsemanas huan amechxejxelosinintzala nochi masehualme ten se iyecapa tali hastaseyoc. Huan nopona anquinhueyichihuase teteyome,huan taixcopincayome cati tachijchihualme ica cuahuithuan tet cati amojuanti huan amohuejcapan tatahuaamo quinixmatque. 65 Huan quema anitztose ipan nopa

DEUTERONOMIO 28:66 97 DEUTERONOMIO 29:4sequinoc talme, amo anyolpactose, yon amo anquipan-tise se piltaltzi campa huelis anmosiyajquetzase, pampaTOTECO amechchihuas ximajmahuica. Yaya quichihuasma temi amoixteyol ica cuesoli, huan temis amoyoloica miyac tequipacholi. 66 Mojmosta amonemilis eltosmahuilili. Tayohua huan tonaya anmajmahuise huanamo quema anquipiyase temachti amonemilis. 67 Nelíatahuel anmajmahuise hasta se ijnaloc anquiijtose: ‘¡Ni-jnequisquía ma ya tayohuiya!’ Huan se tayohua anqui-ijtose: ‘¡Nijnequisquía ma ya tanesi!’ Quej nopa an-quiijtose por nochi nopa fiero tamanti cati anquiitasecati amechchihuas ximomajmatica. 68 Masque TOTECOamechilhuijtoc para amo quema anmocuepase ipan taliEgipto ipan nopa ojti cati ipan anquisque, yaya amech-huicas sempa ipan tali Egipto ipan cuaacalme. Huannopona antacame huan ansihuame anmonamacase paraantetequipanose san tapic ica amocualancaitacahua, peroamo aqui quinequis amechcohuas.”

29Nopa camanal sencahuali ihuaya TOTECO

1 Ya ni nopa camanal sencahuali cati TOTECOquinahuati Moisés ma quichihua ica nopa israelitameipan tali Moab, iyoca ten nopa seyoc camanal sencahualicati yaya quichijqui inihuaya ipan tepet Horeb*. 2 HuanMoisés quinsentili nochi israelitame huan quinilhui:

“Anquiitztoque nochi cati TOTECO quichihuili Faraón,huan nochi itapalehuijcahua huan nochi imasehualhuaipan tali Egipto. 3 Anquiitztoque nochi nopa hueyitanextili huan tiochicahualnescayot cati TOTECO quichi-jqui para tenextilis ihueyi chicahualis. 4 Pero hasta* 29:1 29:1 O Sinaí.

DEUTERONOMIO 29:5 98 DEUTERONOMIO 29:13ama TOTECO amo amechmacatoc se amoyolo para xi-jmachilica taya quiijtosnequi nochi nopa tamanti catianquiitztoque ica amoixteyol huan anquicactoque icaamonacas. 5 Para 40 xihuit nimechyacanqui ipan nopahuactoc tali, huan ipan nochi nopa tonali amo tantocamoyoyo, yon amotecac. 6 Amo anquicuajque pantzi,yon amo anquiique xocomecat iayo, yon amo anquiiqueseyoc tailisti cati más cococ, pero yaya amechmacactacualisti para xijmatica para TOTECODios, yaya cati nelíaamoTECO.

7 “Quema tiajsicoj ipan ni tali, hualajqui techtehuicoSehón, nopa tanahuatijquet ten Hesbón, huan Og nopatanahuatijquet ten Basán, pero tiquintanque. 8Huan tim-oaxcatijque inintal huan tiquinmajmacaque nopa hue-jhueyi familias Rubén, Gad huan tajco nopa hueyi familiaManasés. 9 Huajca ama monequi xijchihuaca nochi catiquiijtohuaj ni tanahuatilme ten ni camanal sencahualihuan quej nopa nochi cati anquichihuase quisas cuali.

10 “Ama nochi anisraelitame anmoquetzaj nica iixpaamoTECO Dios ica nochi amotayacancahua ipan sesenhueyi familia, huan ica huehue tacame cati quipiyajtequiticayot campa amojuanti, huan ica nochi amotaya-canca soldados. 11Huan itztoque nica nochi amoconehua,amosihuajhua huan nopa sequinoc tali ehuani cati itz-toque amohuaya huan cuajcuahuij huan asacaj. 12 Nochianitztoque nica iixpa TOTECO Dios para ancalaquise ipanni camanal sencahuali cati amoTECO Dios ama quichi-hua amohuaya. Huan amojuanti nojquiya anmotestigo-jquetzase para anquineltocase nochi cati eltoc ipan nicamanali. 13 Ama yaya quinequi sempa amechhueyitalisquej animasehualhua. Quinequi sempa quiijtos ama parayaya amoTeco Dios quej quintencahuili amohuejcapantatahua Abraham, Isaac huan Jacob para quichihuasquía.

DEUTERONOMIO 29:14 99 DEUTERONOMIO 29:2114 Pero TOTECO amo san quichihua ni camanali huantatestigojquetzqui ica amojuanti 15 cati anmoquetztoquenica. Nojquiya quichihua ica nochi sequinoc cati amaayemo tacatij para itztose nica iixpa.

16 “Anquielnamiquij cuali quenicatza tiisraelitame ti-itztoyaj nepa ipan tali Egipto huan quenicatza tipanoqueipan sequinoc talme huan altepeme cati tiquinpantijqueipan ojti huan tiajsicoj nica. 17 Nojquiya anquinitztoquenopa fiero teteyome huan taixcopincayome cati tachi-jchihualme ica cuahuit, tet, plata huan oro cati nopamasehualme quinhueyichihuayayaj. 18 Amo xijcahuacama itzto campa amojuanti se tacat, se sihuat, se familia,o se hueyi familia cati quinequis quihuejcamajcahuasTOTECO Dios huan pehuas quinhueyichihuas inintetey-ohua sequinoc talme. Pampa cati quinhueyichihuaj tetey-ome temahuaj huan itztoque quej se cuahuit cati temacaitajca cati tecocohua huan temictía.

19 “Amo aqui cati quitacaquilía ni camanali ten nitatelchihualisti ma moilhui para amo quema quiajsis ya.Ma amomoilhui para yaya semasehuali cati nelcuali huanyeca amo quiajsis tatzacuiltili masque quichihuas san catiya quinequi huan quinhueyichihuas teteyome. Sinta quejnopamoilhuis, yayamotaminenpolos huan amechnenpo-los nojquiya. 20TOTECO ayecmo quitapojpolhuis cati quejnopa moilhuis. Tahuel cualanis ica ya pampa TOTECOquintasomati itanahuatilhua. Huan nochi ni tatelchihual-isti cati ijcuilitoc ipan ni amatapohuali quiajsis cati quejnopa moilhuía. Huan TOTECO quiixpolos ya huan nochiiixhuihua ten ni taltipacti. 21Huan TOTECO quiiyocatalisnopa tacat ten nochi huejhueyi familias ten israelitame.Huan Toteco quichihuas ma quiajsi nochi nopa tatelchi-hualisti cati nopa camanal sencahuali quiijtohua paraquiajsis huan cati eltoc ijcuilijtoc ipan nopa Tapohuali ten

DEUTERONOMIO 29:22 100 DEUTERONOMIO 29:29nopa Tanahuatilme.

Taijyohuise ininconehua sinta tajtacolchihuase22 “Teipa amoconehua cati tacatise, huan amoixhuihua

cati hualase teipa, huan nochi sequinoc tali ehuani catiajsiquij ten huejhuejca, quiitase nochi nopa tatzacuiltilihuan cocolisti cati TOTECO quititanis ipan ni tali, 23huanquiijtose: ‘Nochi ni tali san quipiya azufre, istat huantasoli cati tata. Amo teno huelis quitocase huan amoteno huelis quiyoliltis, pampa yon se xihuit, amo huelismoscaltis ipan ni tali. Eltoc quej huejcajquiya quemaTOTECO quinsosolo altepeme Sodoma, Gomorra, Admahuan Zeboim cati quitamisosolo ica ihueyi cualancayo.’

24 “Huan teipa nochi taltipac ehuani tatzintocase:‘¿Para ten ya ni quichijqui DIOS ica ni tali? ¿Para tennimantzi cualanqui?’

25 “Huan tananquilise quej ni: ‘Ya ni eltoc pampanopa israelitame quihuejcamajcajque nopa camanali catiininTECO cati elqui ininDios inihuejcapan tatahua quichi-jqui ica inijuanti quema quinquixti ipan tali Egipto.26 Inijuanti yajque motatajtitoj huan motancuaquetza-toj iniixpa teteyome cati amo nelía dios huan catiamo quinixmatiyayaj, yon amo quipiyayayaj caquihuilipara quinhueyichihuase. 27 Huan yeca ininDIOS nelíacualanqui ica ni tali huan quichijqui ma huetzi ininpaninochi tatelchihualisti cati ijcuilijtoc ipan ni amatapo-huali. 28 Huan DIOS quinquixti ten ni tali ica ihueyicualancayo huan quinmajcajqui ipan sequinoc talme quejeltoc hasta ama.’ Quej nopa quiijtose sequinoc mase-hualme ten anisraelitame.

29 “Onca sequij tamanti ixtacatzi cati amo tijmatijpampa TOTECO amo technextilijtoc. Nopa tamanti iaxcaTOTECO toDIOS. Pero nopa tamanti cati yaya technex-tilijtoc eltoc para tojuanti huan toconehua para nochipa

DEUTERONOMIO 30:1 101 DEUTERONOMIO 30:8ma tijchijtinemica nochi ni camanali cati quiijtohua nitanahuatilme.

30Quenicatza sempa quiselise tatiochihualisti

1 “Teipa amopani hualas nochi ni tatiochihualisti huanni tatelchihualisti cati nimechpohuilijtoc ipan ni tonalihuan cati nimechtalilijtoc para xijtapejpenica. Huananmotepotztocase ten ni tonali ipan nopa talme campaamoTECO Dios amechtitantoc. 2 Huan sinta quemaanmotepotztocase, amojuanti huan amoixhuihua an-mocuepase ica amoTECO Dios huan anquineltocase catiquiijtohua quej nimechnahuatía ama ica nochi amoyolohuan ica nochi amoalma, 3huajca amoTECO Dios quipatasamonemilis huan sempa amechtasojtas. Huan yayaamechsejcotilis sempa ten nochi talme campa amechse-mantos. 4Huanmasque amechsemantoc campamás hue-jca ipan iyacapani taltipacti, hasta nepa yas amechtemoti,huan ten nepa yaya amechhualicas. 5Huan teipa TOTECODios amechhualicas sempa ipan ni tali cati amohuejcapantatahua moaxcatijque huan sempa anmoaxcatise amo-juanti. Huan TOTECO quichihuas para quisas cuali amote-qui huan amechmiyaquilis más huan amo quej amohue-jcapan tatahua. 6 Huan yaya quitalis nopa tanextili tennopa camanal sencahuali ipan amoyolo huan ipan iniyoloamoixhuihua. Amechyolpajpacas para xiquicnelica icanochi amoyolo huan ica nochi amoalma, huan quej nopanelnelía anquipiyase nemilisti.

7 “Huan amoTECO Dios quichihuas ma huetzi nochini tatelchihualisti ipan amocualancaitacahua, huan ipancati amo quinequij amechitase. 8Huan amojuanti sempa

DEUTERONOMIO 30:9 102 DEUTERONOMIO 30:16anquineltocase cati quiijtohua amoTECO Dios huan an-quichihuase nochi itanahuatilhua cati na nimechnahu-atía ama. 9 Huajca quena, TOTECO quichihuas ma quisanelía cuali nochi tamanti cati anquichihuase ica amo-max. Huan nochi quisas cuali para amoconehua, huanininconehua amotapiyalhua, huan momiyaquilis nopapixquisti ten amotatoc. Quena, amoTECO Dios sempapaquis amohuaya huan sempa amechchihuilis cati cuali,quej achtohuiya paquiyaya huan quinchihuiliyaya caticuali amohuejcapan tatahua. 10 Quej nopa elis sintaanquineltocase amoTECODios, huan anquichihuasenochiitanahuatilhua cati ijcuilijtoc ipan ni amatapohuali tentanahuatilme, huan anmocuepase ica ya ica nochi amoy-olo huan ica nochi amoalma.

11 “Ni tanahuatili cati ama nimechmaca amotahuel ohui para anquichihuase, yon amo ohui paraanquimachilise. 12 Ni tanahuatilme amo eltoc nepailhuicac para anquiijtose: ‘¿Ajquiya huelis tejcosnepa ilhuicac por tojuanti para techhualiquilis, huantechchihuas ma tijtacaquilica itanahuatilhua TOTECOhuan quej nopa tijchihuase?’ 13Nojquiya ni tanahuatilmeamo eltoc ipan ne seyoc nali ten ni hueyi at paraanquiijtose: ‘¿Ajquiya huelis quiixcotonas ne hueyiat por tojuanti para techhualiquilis itanahuatilhuaTOTECO huan techchihuas ma tijtacaquilica huantijchihuase?’ ¡Amo! 14Ni camanali cati huala ten TOTECOeltoc tahuel amonechca. Eltoc ipan amocamac paraantacamanalhuise huan eltoc ipan amotalnamiquilispara huelis anmonejnehuilise cati quiijtohua huanxijchihuaca.

15 “Xiquitaca, ama nijtalijtoc amoixpa ipan se ladonemilisti huan cati cuali, huan ipan seyoc lado, miquilistihuan cati amo cuali, huanmonequi xijtapejpenica. 16Ama

DEUTERONOMIO 30:17 103 DEUTERONOMIO 31:3nimechnahuatía xiquicnelica amoTECO Dios huan xij-toquilica iojhui, huan xijchihuaca nochi itanahuatilhuahuan ileyes. Sinta quej nopa anquichihuase, huajcaanitztose cuali huan anquinpiyase miyaqui amoconehua,huan TOTECODios amechtiochihuas ipan nopa tali campaancalaquise ama para anmoaxcatise. 17 Pero sinta ipanamoyolo anmohuejcatalise ten TOTECO huan amo an-quineltoquilise nochi ni tanahuatilme, huan sinta tetey-ome amechcajcayahuase huan pehuas anquinhueyitalisehuan anquintequipanose, 18 huajca, nimechilhuía ipansan se talojtzi anmiquise. Amo anhuejcahuase anitztoseipan nopa tali cati ama anquiixcotonase hueyat Jordánpara anmoaxcatitij.

19 “Huajca ama ipan ni tonali nijnotza ilhuicactihuan taltipacti quej testigo para ama nijtalijtoc amoixpanemilisti huan miquilisti, huan tatiochihualisti huantatelchihualisti para xijtapejpenica. Huajca xijtape-jpenica nemilisti para amojuanti huan amoixhuihua nel-nelía anitztose. 20 Xijtapejpenica xiquicnelica amoTECODios huan xijneltoquilica. Ximotemacaca ica ya pampayaya amonemilis, huan yaya amechchihuas anitztosemiyac xihuit ipan nopa tali cati TOTECO quintencahuiliamohuejcapan tatahua, Abraham, Isaac huan Jacob paraamechmacasquía.”

31Josué cati quiselis itequi Moisés(Nm 27:12-23)

1 Huan na niMoisés sempa niquincamanalhui nochiisraelitame, huan niquinilhui:

2 “Na nijpiya 120 xihuit huan ayecmo nihueli nimechy-acanas ipan tatehuilisti. Nojquiya TOTECO techilhuij-toc para amo huelis nijpanos ni hueyat Jordán. 3 Pero

DEUTERONOMIO 31:4 104 DEUTERONOMIO 31:10-11amoTECO Dios amohuaya yas huan yaya amechyacanaspara anquiixcotonase ni hueyat. Yaya quintzontamiltisnochi nopa masehualme amoixpa, huan anmoaxcatiseinintal. Huan Josué elis amotayacanca quej quiijtojtocTOTECO. 4Huan TOTECO quinchihuilis nochi nopa mase-hualme cati itztoque nopona quej quichijqui ica Sehónhuan Og, nopa tanahuatiani ten nopa amorreos catiquintzontamilti huan moaxcati nochi inintal. 5 Huanquema TOTECO quichihuas para nopa altepeme ma huet-zica amomaco, xiquinchihuilica nochi cati nimechnahu-atijtoc xijchihuaca. 6 Ximoyoltetilica huan ximoyolchic-ahuaca. Amo ximajmahuica, yon amo xihuihuipicacainiixpa, pampa amoTECODios yaya yahui amohuaya huanamo amechcahuas, yon amo amechtahuelcahuas.”

7Teipa nijnotzqui Josué huan iniixpa nochi israelitameniquilhui: “Ximoyoltetili huan ximoyolchicahua, pampata tiquinhuicas nimasehualme ipannopa tali cati TOTECOquintencahuili inihuejcapan tatahua para quinmacas.Huan elis ta cati tiquinmajmacas nopa tali. 8 TOTECOmitzyacantiyas ta huan itztosmohuaya. Amomitzcahuas,yon mitztahuelcahuas, huajca amo ximomajmati, yonamo ximocueso.”

Tapojpolhuili para nochi tahuiquilisti9Huajca Moisés quiijcuilo nochi ni tanahuatilme huan

quinmactili nopa levita totajtzitzi cati quihuicayayaj nopacaxa ica nopa camanal sencahuali huan niquinmactilinochi nopa huehue tacame cati quipiyayayaj tequiticayotica israelitame. 10-11 Huan quinmacac ni tanahuatili,quinilhui: “Sesen chicome xihuit, monequi xijpohuacani tanahuatilme quema ajsis nopa xihuit quema nochiisraelitame quintapojpolhuise iniisraelita icnihua catiquintahuiquilíaj. Xijpohuaca ipan nopa samano quema

DEUTERONOMIO 31:12 105 DEUTERONOMIO 31:17anquielnamiquise nopa ilhuit quema mochihuaj Pilxaj-caltzitzi, huan nochi anmosentilise iixpa TOTECO Diosipan nopa lugar cati yaya quitapejpenijtos.

12 “Xiquinsentilica nochi tacame, sihuame, conemehuan sequinoc tali ehuani cati itztoque amohuaya ipanamoaltepehua para ma quicaquica quema anquipohuaseni ley huan quimatise huan quitepanitase amoTECO Dios,huan ica miyac tamocuitahuili ma quichihuaca nochi catiquiijtohua nopa camanali ipan ni tanahuatilme. 13 Huanamoconehua cati ayemo teno quimatij ten ni tanahu-atilme, huelis quicaquise huan quiyecose quitepanitaseamoTECO Dios nochi tonali cati anitztose ipan nopa talicati anquipanose ni hueyat Jordán huan anmoaxcatise.”

Itayacapan tanahuatil TOTECO para Moisés14Huan teipa TOTECO quiilhui Moisés:“Xiquita, ya monechcahuía nopa tonali para timiquis.

Huajca xijnotza Josué, huan ximonextica anome ipannopa yoyon tiopamit campa timopantíaj para niquiy-ocatalis para nopa tequit cati quichihuas.”

Huajca Moisés huan Josué yajque ipan nopa yoyontiopamit campa mopantíaj ihuaya TOTECO, 15 huan no-pona monexti TOTECO ipan se mixti cati motali campacalteno ten nopa yoyon tiopamit. 16 Huan TOTECO qui-ilhui Moisés:

“Ya nechca para timiquis huan timosentilis ica mo-tatahua. Huan ni israelitame nechcajtehuase huan quiix-panosenopa camanal sencahuali cati quichijquenohuaya.Quichihuase quej ahuilnenca sihuame catimomecatijquejica sequinoc, pampa quinhueyichihuase teteyome catiamo quinixmatij cati onca ipan nopa tali. 17Huajca teipatahuel nicualanis ica inijuanti. Huan ipan nopa tonaliniquincahuas huan nimoicancuepas. Amo niquincaquishuan masehualme quintzontamiltise. Quena, tahuel

DEUTERONOMIO 31:18 106 DEUTERONOMIO 31:23miyac taijyohuilisti huan taohuijcayot quinajsis hastaica ohui quiijtose: ‘¿Huelis nochi taijyohuilisti techajsipampa Toteco Dios ayecmo itztoc tohuaya?’ 18 Huannelnelía nimoicancuepas ica inijuanti ipan nopa tonalipor nochi cati amo cuali quichijtose huan pampa quin-hueyichijtose teteyome. Huan yeca amo nimocuatotonispor inijuanti.”

19 Huan ama TOTECO quiijtohua: “Xiquijcuiloca nihuicat huan xiquinmachtica nopa israelitame para mahuicaca huan elis quej se testigo ica inijuanti cati quin-nextilis para amo cuali ma nechcajtehuaca. 20 Pampana niquincalaquis ipan nopa tali cati niquintencahuiliinihuejcapan tatahua. Elis se tali campa nochi oncahasta mocahua. Huan tacuajtose huan ixhuitose huanmoricojchijtose, pero teipa yase ica teteyome. Quena,nechcahuase huan quinhueyichihuase teteyome huanquintequipanose. Ayecmo technequise huan quiixpanosenopa camanal sencahuali cati nijchijqui inihuaya. 21 Peroteipa quema quinajsis miyac tamanti taijyohuilisti, hua-jca ni huicat elis quej se testigo cati quintelhuía huanquinpohuilis cati fiero quichijtoque. Huan iniixhuihuaquielnamiquise ni huicat huan huicase. Ama quemaayemo niquincahuilía ma calaquica ipan nopa tali catiniquintencahuili, ya cuali nijmati canque ajsiti inintal-namiquilis.”

22 Huajca ipan nopa tonali Moisés quiijcuilo ni huicathuan quichijqui para nochi israelitame ma quitzontecon-talica. 23Huan TOTECO quitequimacac Josué, icone Nun,huan quiilhui:

“Ximoyoltetili huan ximoyolchicahua pampa elis tacati tiquinhuicas ni israelitame hasta nopa tali catinimechtencahuilijtoc huan na niitztos mohuaya.”

DEUTERONOMIO 31:24 107 DEUTERONOMIO 32:124 Quema Moisés tanqui quiijcuilohua nochi nopa

camanali ten nopa tanahuatilme ipan se amatapo-huali, 25 quincamanalhui nopa levita totajtzitzi catiquipiyayayaj nopa tequit para quihuicase nopa caxa icanopa camanal sencahuali ten TOTECO, huan quinilhui:

26 “Xijhuicaca ni amatapohuali ica itanahuatilhuaTOTECO, huan xijtalica inacasta nopa caxa cati quihuicanopa camanal sencahuali cati quichijqui TOTECO Diospara nopona ma elto quej se testigo cati quiita ten an-quichihuaj.

27 “Na nijmati tahuel anmotepanitaj huan antzonto-chontique. Ipan nochi ni tonali quema ninejnentocamohuaya, anmotzontochonchijtoque ica TOTECO, huannijmati para noja más anmotzontochonchihuase ica yaquema ya nimictos. 28Huajca ma monechcahuica campana nochi huehue tacame huan nopa tayacanquet tensesen hueyi familia para niquinilhuis ni tamanti huanniquintestigojquetzas ilhuicacti huan taltipacti ica ini-juanti. 29 Nijmati quema nimiquis anmotzontochonchi-huase huan anquicahuase nopa ojti cati nimechnahuati-jtoc xijtoquilica. Huan teipa ipan nopa tayacapan tonalihuetzis amopani cati tahuel fiero, pampa anquichihuasecati amo cuali iixpaTOTECOhuan anquicualanise TOTECOpor nopa teteyome cati anmochihuilise.” Quej nopaMoisés quinilhui nopa levitame.

Nopa huicat cati quichijqui Moisés30 Huajca Moisés quipojqui ni huicat ten ipejya hasta

itamiya iniixpa nochi israelitame cati mosentilijtoyaj no-pona, quinilhui:

321 “Nochi ipan ilhuicacti huan taltipacti ma quitacaquilica

cati na niquijtos.

DEUTERONOMIO 32:2 108 DEUTERONOMIO 32:92 Xijselica notamachtil quej anquiselíaj at quema

taquiyahui.Quej ajhuechti nochi quitzacua huan pitzajat quixolonía

xihuime huan sacat,san nocamanal xijmatica.3Na nitayolmelahua itoca TOTECO.Niteilhuía quenicatza nelpano hueyi ihueyitilis Toteco

Dios.4Yaya cati techmanahuía.Nochi itequi eltoc cuali.Xitahuac nochi cati quichihua.Yaya nopa Toteco Dios cati temachti.Amo quema quichihua cati amo ijqui.Yaya quichihua cati melahuac huan xitahuac.5 Pero nopa israelitame amo quichijtoque cati cuali.Amo quinamiqui elise iconehua pampa motzonto-

chonchijtoque ica ya.6 ¿Quej nopa anquitaxtahuíaj TOTECO, anisraelitame?Antzontochontique huan anhuihuitique.¿Amo yaya amotata cati amechtacatilti?Yaya amechchijtoc huan amechmacatoc nemilisti.7 Xiquelnamiquica nopa tonali cati huejcajquiya huan

quenicatza panotihualajque amohuejcapantatahua.

Xiquintatzintoquili amotatahua huan nopa huehuetacame ma amechpohuilica.

8 Oncac se tonali huejcajquiya quema Toteco Cati MásHueyi quinmajmacac nochi xinach masehualmesesen tali campa itztosquíaj.

Yaya quiquetzquimiyac nepamit campahueli para tatajcoma onca talme ica inimasehualhua quej inimiyacaisraelitame.

9 Pampa tiisraelitame tiimasehualhua TOTECO.

DEUTERONOMIO 32:10 109 DEUTERONOMIO 32:15Tiiaxcahua cati yaya teipa quiselis quej se quiselía se

tenijqui cati se tetaj quimacatehua icone.10 TOTECO techpanti tiisraelitame huan tohuejcapan

tatahua ipan nopa huactoc tali,campa nopa ajacat quitzohuitectoc chicahuac huan

campa amo teno onca.Techmanahui, huan techmachti huan techmocuitahui

cuali quej elisquía tiiixteyol sital.11 Techchihuili quej se cuatojti moeltapalpapatatza ipan

itepasol huan quinnotza ipilconehua para mapatanica.

Huan quema quinita iconehua siyahuij patantinemij,quipatahua ieltapal para ieltapaltipa ma huetzicahuan quinhuicas campa tepeixco hasta campaitepasol.

Quej nopa techmocuitahuijtoc TOTECO.12Yaya TOTECO iseli techyacantoc huan amo aqui más.Amo quipixqui yon se dios cati quipalehui.13 TOTECO quichijqui ma titatanica.Techtamacac tiisraelitame ica nopa cuatajcayot cati más

cuali onca ipan mili.Ipan tepeixco quiquixti necti huan techmacacma tijcuaca

huan ipan sequinoc teme cati tetic techquixtiliaceite.

14 Techtamacac ica mantequilla huan lechi ten inin-tapiyalhua.

Tijcuajque ininacayo nopa pilborregojtzitzi cati másyejyectzitzi.

TOTECO techtamacac ica oquich borregojme huan oquichchivojme cati achi cuali cati oncayayaj ipan taliBasán.

Techmacac nopa trigo cati más cuali,huan tiquique cati más cuajcualtzi xocomecat iayo.15 Pero tiisraelitame pejqui tineltacuaj,

DEUTERONOMIO 32:16 110 DEUTERONOMIO 32:21huan pejqui más timochihuaj tihuejhueyij hasta tahuel

tielque titomahuaque.Huan tijtahuelcajque Toteco Dios cati techchijchijqui.Tijhuejcamajcajque nopa hueyi tet cati techmanahuij-

toya,huan amo tijnejque yaya cati totemaquixtijca.16 Huan tiisraelitame tijpejpehualtijque huan tijcualani-

jque TOTECO Dios,pampa tiquinhueyichijque teteyome cati fierojtique.17Tiisraelitame tiquinmactilijque tacajcahualisti ajacame

ten Amocualtacat,quema titatencahuayayaj iniixpa nopa teteyome cati amo

ya Toteco Dios,huan amo quema tiquinixmajtoyaj.Inijuanti eliyayaj teteyome cati yancuique,cati sanoc onajsicoj huan cati totatahua amo quintepani-

tayayaj.18 Israelitame, anquielcajtoque amoTata huan amoTa-

manahuijca. Anquielcajque Toteco Dios cati tech-macatoc nemilisti.

19 Huan TOTECO quiitac cati tijchihuayayaj huan tahuelcualanqui ica tojuanti.

Tojuanti cati tiioquichpilhua huan tiisihuapilhua tijchi-huilijque ma techcualancaita.

20 Huan teipa TOTECO quiijto: ‘Na nojquiya nimoican-cuepas ica inijuanti,

huan niquitas hasta canque tamis inisisinijcayo.Nelnelía inijuanti amo cuajcualme.Itztoque quej coneme cati amo aqui huelis ininpa

motemachis.21 Techchijque ma niquintasomati pampa quinhueyichi-

jque teteyome huan taixcopincayome cati amo yaToteco Dios.

DEUTERONOMIO 32:22 111 DEUTERONOMIO 32:29Techpejpehualtijque ica ininteteyohua. Huajca na no-

jquiya niquinchihuas ma techtasomatica pampaniquinpalehuis masehualme cati amo ya nomase-hualhua.

Huan niquinpejpehualtis nopa israelitame ica mase-hualme cati quinitaj para amo ininpati.

22Nocualancayo tejcos quej se tit,huan lemenis hasta ajsis campa más huejcata ipan micta.

Quitamitatis nochi taltipacti huan itajca.Hasta campa pehua tepeme quitatis nopa tit.23Nielis quej se cati quinmajcahuilis cuataminti,pampa nijtitanis ipan inijuanti nochi cati amo cuali.24Cocoxcatiyase icamayanti huanmiquise ica tatotonilot.Se fiero cocolisti quintzontamiltis.Niquintitanilis tecuanime cati mosisiníaj huan cohuame

cati tahuel pajyojque cati mohuahuatatzaj talchi.25 Ipan calles huetzise ininconehuamictoque icamacheta,huan ipan calijtic oncas majmati.Telpocame huan ichpocamemiquise, huehuentzitzi huan

coneme cati noja chichij nojquiya.26Na niquijto para niquinsemanas huan niquintamiixpo-

los ipan taltipacti hasta amo aqui quinelnamiquis.27 Pero amo niquijyohuisquía quema techpaquitasquíaj

nocualancaitacahua.Amo nijnequi ma mohueyimatica inijuanti cati

techcualancaitaj huan quiijtose:Amo elqui ininDIOS cati quintamilti nopa israelitame.

Tojuanti toseltitzitzi tijchijque ica tochicahualis.’Quej nopa quiijtojtosquíaj amocualancaitacahua.28 Pero anisraelitame anquipolojtoque talnamiquilisti,huan anhuihuitique. ¡Amo teno anquimachilíaj!29 Sinta elisquía antamatini, huajca anquimachilisquíaj

huan anquimatisquíaj canque antamitij.

DEUTERONOMIO 32:30 112 DEUTERONOMIO 32:3730 Pampa ¿quenicatza elqui para setzi amocualancaitaca

huelqui amechquixti mil anisraelitame?Huan ¿quenicatza elqui para ica ome amechquixtijque 10

mil?Ya ni elqui pampa niamoTECO, cati niamotamanahuijca,nimechtemactili inimaco amocualancaitacahua.31 Inintamanahuijca amocualancaitacahua amo hueli qui-

tanis totamanahuijca tojuanti.32 Pero anisraelitame anitztoque quej xocomeca tzonti

cati amo cuali.Anitztoque quej masehualme ten altepeme Sodoma huan

Gomorra huejcajquiya.Huan nopa xocomeca at cati anquiyoliltíaj quipiya ipajyo

huan tahuel chichic.33 Amoxocomeca ayo eltoc quej inintencococa nopa co-

huame cati temictíaj quej mahuaquijme.34 ‘Nicajoctihuala miyac tamanti fiero para ica nimech-

tatzacuiltis.Quena, nicajoctoc tatzacuiltili quej elisquía miyac tomi.35 Nochi nicajoctoc para nopa tonali quema nimo-

macuepas huan nimechmacas anisraelitame.Pampa amo huejcahuas para ajsis nopa talojtzi quema

anhuetzise.Ya eltoc nechca nopa tonali quema nimechtzontamiltis.Ya amechnechcahuía amohora.’36 TOTECO quistehuas huan quintajtolsencahuas imase-

hualhua quema quiitas ayecmo quipiyaj fuerza.TOTECOquintasojtas itequipanojcahua huan quinchihuas

ma moyolcuepaca ica ya quema quiitas nochiquincajtejtoque huan amo aqui quinpalehuía.

37Huan TOTECO quinilhuis:‘¿Canque itztoque amoteteyohua,nopa tamanahuiani cati ipan anmotemachiyayaj?

DEUTERONOMIO 32:38 113 DEUTERONOMIO 32:43

38 ¿Canque itztoque cati quicuayayaj ichiyajca amotacajc-ahualis,

huan quiiyayaj nopa xocomecat iayo cati anquinmac-tiliyayaj?

Ma motananaca para ma amechpalehuiquij.Ma hualaca huanma amechmanahuiquij, pero amo hueli.39 San na niiyojtzi niDIOS,huan iyoca ten na amo aqui seyoc.Na nitemaca nemilisti huan nitequixtilía.Na nitecocohua huan na nitepajtía.¡Amo aqui huelis momanahuis ten na nomaco!40Nijtanana nomaxpara ilhuicac huannitatestigojquetza.Niquijtohua: Nelía melahuac,41 huan temachti nijtentis nomacheta cati cahuani huan

nipehuas nitetajtolsencahuas,huan nimomacuepas ica nocualancaitacahua.¡Niquinmacas cati quinamiqui cati amo quinequij techi-

tase!42Nochi nocuataminhua nijchihuas xolontoc ica inieso.Huan ica nomacheta niquintzontamiltis nochi inijuanti.¡Quena, ipan nomacheta oncas inieso cati niquinmijmic-

tijtoc huan cati niquinitzquitoc!¡Nojquiya quipiyas inieso inintayacancahua nocualan-

caitacahua cati quipiyaj inintzoncal huehueyac!’43 ¡Ximoyolpaquiltica, nochi anmasehualme ipan talti-

pacti inihuaya imasehualhua TOTECO Dios!Yaya momacuepas ica cati quinmictijque itequipanojc-

ahua.Quena, quincuepilis icualancaitacahua.Quipajpacas ital huan imasehualhua.”

Itayacapan tanahuatilhua cati quinmacac Moisés

DEUTERONOMIO 32:44 114 DEUTERONOMIO 32:5244 Huan Moisés ihuaya Josué, icone Nun, monextijque

iniixpa nochi israelitame, 45 huan Moisés quinpohuili nihuicat ten ipejya hasta itamiya.

46 Teipa quinilhui nopa israelitame:“Ximoyolilhuica cuali ipan nochi ni tamanti cati ama

na nimechmachiltía, huan xiquinnahuatica amoconehuama quichihuaca nochi cati quiijtohua ni tanahuatilme.47Pampa yani amoya se tamanti cati amojuanti huelis sananquiahuilmatise. Ni tanahuatilme eltoque nemilisti paraamojuanti. Huan sinta anquineltocase ni tanahuatilme,anhuejcahuase para anitztose ipan nopa cuali tali catiama anquipanose ni hueyat Jordán huan anmoaxcatise.”

Toteco quicahuili Moisés ma quiita nopa cuali tali48 Ipan nopa tonali TOTECO quicamanalhui Moisés

huan quiilhui:49 “Xiya ipan nopa tepeme Abarim huan xitejco hasta

nopa tepet Nebo cati eltoc ipan inintal moabitameiixmelac altepet Jericó ipan seyoc nali ne hueyat. Huanten nopona xijtachili nopa tali Canaán cati niquinmacasmamoaxcatica ni israelitame. 50Huan teipa timiquis ipannopa tepet cati ipan titejcos, huan timosejcotilis inihuayamoteixmatcahua. Timiquis quej moicni Aarón cati mi-jqui ipan tepet Hor huan mosejcotili ica iteixmatcahua.51Anome, ta huan Aarón, amo anmotemachijque ipan nainiixpa nopa israelitame quema anitztoyaj campa nopaatajti Meriba nechca Cades ipan nopa huactoc tali Zin.Huan amo antechhueyichijque iniixpa. 52 Huajca san icahuejca huelis tijtachilis nopa tali cati niquinmactilis niisraelitame, pero amo huelis ticalaquis ipan nopa tali.”

33Moisés quintiochijqui nochi israelitame

DEUTERONOMIO 33:1 115 DEUTERONOMIO 33:71 Quema polihuiyaya quentzi para miquis Moisés, ite-

quipanojca Toteco Dios, yaya quintiochijqui nochi nopaisraelitame ica ni camanali. 2Quiijto:“Quema monexti TOTECO, itatanex hualajqui ten campa

hueli.Hualajqui ten tepet Sinaí, ten Seir huan ten nopa tepeme

ipan Parán.Hualajqui ten ilhuicac campa quiyahualojtoyaj majtacti

mil iilhuicac ejcahua.Yaya techhualiquili nopa tanahuatilme cati elqui quej se

tit cati toponi cati quihuicayaya ipan inejmat.3TOTECOnelía techicnelía tiimasehualhua, huan techpix-

toc imaco nochi tiitatzejtzeloltica masehualhua.Tojuanti tijtoquilíaj.Tijtalíaj toicxihua campa pano iicxihua.Huan tijtacaquilíaj huan nimantzi tiyahuij campa yaya

techtitani.4 TOTECO techmacac itanahuatilhua ica na,ya nopa cati más ipati cati tiisraelitame tijpiyaj.5 TOTECO mochijqui totanahuatijca tiisraelitame quema

nochi tayacanani huan nochi ixhuime ten nochihuejhueyi israelita familias timosentilijque.”

6HuanMoisés quiijto ten nopa hueyi familia ten iixhui-hua Rubén:“¡Ma itzto nopa familia ten iixhuihua Rubén!Ma amo miquica, ma amo tamica,masque Rubén amo quinpiya miyaqui iteipan ixhuihua

cati hualahuij ica ya ieso.”7Huan ten nopa hueyi familia Judá, Moisés quiijto:

“TOTECO, xijtacaquili inintoscac iixhuihua Judá catitechyacanaj ipan tatehuilisti.

Xijchihua ma mocuepaca ica cuali huan sempa mosej-cotiliquij tohuaya.

DEUTERONOMIO 33:8 116 DEUTERONOMIO 33:13Xiquinmanahui ica mohueyi chicahualis.Xiquinpalehui ica inincualancaitacahua.”

8Huan Moisés quiijto ten iixhuihua Leví:“TOTECO, nopa levitame cati mitztequipanohuaj ica

temachili,ta tiquinmacatoc nopa Tumim huan Urim, modados cati

tatzejtzeloltic,para huelis quimatise mopaquilis.Tijyejyeco inihuejcapan tata campa nopa at Meriba

campa nochi israelitame quinajnanquiliyayaj.Tijchijqui para iixhuihua mitztequipanose xitahuac.9 TOTECO, nopa levitame inijuanti cati más mitznelto-

quilíaj mocamanal.Más itztoque temachti ica ta,hasta quinitaque inintatahua, ininanahua huan iniicni-

hua,quej amo quinixmatiyayaj para quitamichihuase moca-

manal.10 Inijuanti techmachtíaj tiisraelitame nochi motanahu-

atilhua.Quitalíaj copali ipan motaixpa moixpa,huan tapiyalme mitzmacaj ipan motaixpa quej tacajc-

ahualisti tatatili.11Xiquintiochihua levitame, TOTECO,huan ica paquili xijseli nochi inintequi.Xiquinpanpojpostequi nochi inincualancaitacahua para

ayecmo ma motananaca.”12 Ten nopa familia Benjamín Moisés quiijto:

“TOTECO tahuel quinicnelía iixhuihua Benjamín,huan inijuanti itztoque ica temachili ipan imax.Nochipa yaya quinmocuitahuía huan quinmanahuía.”

13 Ten iixhuihua José, Moisés quiijto:“Ma TOTECO quitiochihua inintal iixhuihua José.Ma quiselica nopa at cati más cuali ten ilhuicac.

DEUTERONOMIO 33:14 117 DEUTERONOMIO 33:19Ma meya nopona nopa at cati eltoc más tahuejcata ten ni

taltipacti.14 Inintal ma temaca cati más cuajcuali pixquisti cati

icsitoc campa cuali tona huan cuali metztona.15 Iixhuihua José para nochipama quiselica itajca cati más

cuali temaca nopa tepeme huan tachiquilme catihuejca.

16Ma quiselica nopa cuatacti cati más cuajcuali onca ipantaltipacti.

Quena, miyac cati cuali ma quiselica hasta mocahuas.Huan ma quinita ica cuali TOTECO cati monexti nohuaya

ipan nopa xihui tzonti cati tatayaya.Nochi ni tatiochihualisti ma huala ipan iixhuihua José,yaya cati quinnahuatiyaya iicnihua huejcajquiya.17 Iixhuihua Efraín, icone José, elij nelía huejhueyi quej

iachtohui cone se toro.Iixhuihua quipiyase chicahualisti quej icuacua se toro.Elise tetique quej se búfalo cati ayemo aqui quimaxojtili-

jtoc.Nopa miyaqui miles ten inisoldados iixhuihua Efraín,huan nopa miyaqui miles ten iixhuihua Manasés quin-

cuacuajhuise nochi tamanti masehualme hastacampa más huejca talme ipan ni taltipacti,

huan quintanise nochi ica san se huelta.”18 Ten iixhuihua nopa huejhueyi familias ten Zabulón

huan Isacar Moisés quiijto:“Xiyolpaquica aniixhuihua Zabulón huan Isacar quema

anyahuij campa hueli tali ipan amotequi,huan quema anmocuepaj ipan amoyoyoncalhua para an-

mosiyajquetzase.Nochi amotequi ma quisa cuali.19 Anquinnotzase sequinoc masehualme ma yaca campa

tepet,

DEUTERONOMIO 33:20 118 DEUTERONOMIO 33:24huan nopona antemacase para TOTECO nopa tacajcahual-

isti ten tascamatili cati más cuali.Anquitanise tomi ica nochi iricojyo cati onca ipan hueyi

at,huan nochi cati ipati cati motatijtoc ipan xali iteno hueyi

at.”20Ten iixhuihua nopa hueyi familia Gad Moisés quiijto:

“Ma tijhueyichihuaca TOTECO cati quinmacac huejhueyitalme iixhuihua Gad.

Iixhuihua Gad mosohuaj huan tachiyaj cuali,quej se sihua tecuani cati quichiya para ipan huitonis se

para quicotonilis imax huan itzonteco.21Gad motapejpenili huan mocahui cati más cuali tali.Quiselijque achi miyac quej cati quinamiqui tayacanani.Yaya ihuaya imasehualhua yajque quej tayacanani ten

israelitame para tatehuitij.Inijuanti quichihuase nochi cati xitahuac cati TOTECO

quinnahuatijtoya ma quichihuaca.”22 Ten iixhuihua Dan Moisés quiijto:

“Iixhuihua Dan itztoque quej icone se tecuani cati quisacampa motatijtoc ipan ojti ipan Basán,

huan huitoni ininpa cati quipanoj para quincocos.”23 Ten iixhuihua Neftalí Moisés quiijto:

“TOTECO amechcualita aniixhuihua Neftalí,huan nelmiyac itatiochihual anquiselijtoque.Ximoaxcatica nopa hueyi at campa temo tonati,huan nopa tali Neguev ica sur.”

24 Ten iixhuihua Aser Moisés quiijto:“TOTECOmásma quintiochihua iixhuihua Aser que nochi

sequinoc iconehua Israel.Nojquiya iniicnihua quinicnelise.Ma quixolonica iniicxihua ipan aceite pampa nochi

quipiyaj hasta mocahua.

DEUTERONOMIO 33:25 119 DEUTERONOMIO 34:125 Huan nochi inincaltenhua quipiyase hierro huan

bronce para ica motzacuase para nochi catiquipiyaj mocahuas temachti.

Huan ininchicahualis huejcahuas ipan nochi ininemilis.”26 “Amo aqui seyoc quej Toteco toDios tiisraelitame.Yaya nopa tanahuatijquet cati más hueyi cati nejnen-

tinemi ipan ilhuicac ica nochi iyejyejca.Yaya nimantzi huala ten ilhuicac para techpalehuiqui.27 Toteco Dios nochipa itztoya huan nochipa itztos, yaya

cati ipan timotemachíaj.Imaco tiitztoque nica ipan taltipacti huan ichicahualis

cati amo quema tamis para techpalehuía.Yaya quinquixtis amoixpa icualancaitacahua huan

amechnahuatis xiquintzontamiltica.28Huajca israelitame nochipa itztose ica temachili.Quena, iixhuihua Israel nochipa yolpaquise.Anitztose ipan amotal ica miyac trigo huan xocomecat

iayo.Huan taquiyahuis cuali quema monequi.29 Tahuel antatiochihualme anisraelitame.Amo aquijme sequinoc masehualme quej amojuanti cati

amechmaquixtijtoc TOTECO.Yaya cati amechmanahuía huan amechpalehuía.Yaya quej amomacheta cati ica antatanise.Por ya nochi amocualancaitacahua motancuaquetzase

amoixpa,huan ininpa anmoquetzase.”

34Imiquilis Moisés huan campa motojqui

1 Huajca Moisés quisqui ten nopa huactoc tali Moabhuan tejcoc ipan nopa tepeme cati itoca Nebo. Yajqui

DEUTERONOMIO 34:2 120 DEUTERONOMIO 34:11hasta iixco nopa tepet Pisga cati eltoc iixmelac altepetJericó. Huan ten nopona TOTECO quinextili nochi talitatencahuali ten Galaad hasta Dan, 2huan nochi nopa taliNeftalí, Efraín huan Manasés huan nochi tali Judá hastanopa Hueyi At Mediterráneo. 3Huan quinextili nopa taliNeguev, huan nopa tamayamit ten Jericó, nopa altepetten palmeras huan quinextili hasta Zoar. 4Huan TOTECOquiilhui:

“Ya ni nopa tali cati nijtencahuili Abraham, Isaac huanJacob para niquinmacasquía iniixhuihua. Ama nimitzc-ahuilijtoc para ica moixteyol xiquita, masque amo huelisticalaquis ipan ne tali.”

5Huanquej nopaMoisés, itequipanojca TOTECO,mijquiipan nopa tali Moab quej TOTECO quiilhuijtoya. 6 HuanTOTECO quitojqui ipan se tamayamit ipan tali Moab,iixmelac Bet Peor, ipan se lugar cati hasta ama amo aquiquimati. 7 Huan masque quipiyayaya 120 xihuit quemamijqui, cuali tachiyayaya huan noja eliyaya neltetic ita-cayo.

8Huannopa israelitame quichoquilijqueMoisés para 30tonali ipan nopa huactoc tali ten Moab quej momajtoyajquichihuaj. Huan teipa tanqui nopa tonali ten choquisti.

9 Huan Josué, icone Nun, quiseli tahuel miyac tal-namiquilisti quema Moisés quitali imax ipan ya. Hua-jca nopa israelitame quitepanitaque Josué huan quito-quilijque icamanal para quichihuase nochi cati TOTECOquinahuatijtoya Moisés ma quichihuaca.

10 Pero ayecmo quema oncac seyoc tajtolpanextijquetipan israelitame quej Moisés cati moixtachiliyaya ihuayaTOTECO quema ihuaya camanaltiyaya. 11 Huan pampaquej nopa moixmatiyaya ica TOTECO, huelqui quichi-hua huejhueyi tanextili huan tiochicahualnescayot catiTOTECO quititanqui ma quichihua ipan tali Egipto iixpa

DEUTERONOMIO 34:12 121 DEUTERONOMIO 34:12Faraón, huan iniixpa itapalehuijcahua huan nochi se-quinoc cati itztoyaj ipan ital. 12Huan ica Moisés TOTECOquichijqui huejhueyi tamanti iniixpa israelitame catiquinmajmati. Quinnextili quenicatza ihueyi chicahualisTOTECO.

122

Icamanal toteco; Santa BibliaBible without Deuterocanon in Nahuatl, Huasteca Central

(MX:nch:Nahuatl, Huasteca Central )copyright © 2005 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Nahuatl, Huasteca CentralTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2005, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The Bible without Deuterocanonin Nahuatl, Central Huasteca

© 2005, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-04-30

123PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 1 Apr 2020 from source files dated 31 Mar2020c565d9f9-d202-544b-b78a-3c93df26508e