จด

หมาย

ขาว

New

s Le

tter

ISSN

: 151

3 - 5

071

http

://ww

w.dm

sc.m

oph.

go.th

กรมวทยาศาสตรการแพทยDepartment of Medical SciencesISO 9001:2015 Certified ปท 31 ฉบบท 6 เดอนมถนายน 2560

กรมวทยาศาสตรการแพทย จดกจกรรมสงเสรมการใชเครองวด ความดนโลหตอยางถกตอง และความรเรองโรคทเกดจากความดนโลหตสง พรอมค�าแนะน�าในการเลอกใช การดแลรกษา และใหบรการตรวจความ เ ทยงตรงตามมาตรฐานของเครองวดความดนโลหตแก ประชาชนและ อาสาสมครสาธารณสขประจ�าหมบานณ หองประชมกรมวทยาศาสตร การแพทยวนท6-7มถนายนพ.ศ.2560

สขภาพดไมมขาย อยากไดตองรวมสราง

เรองในฉบบ หนา

มะแวงตนผลแกไอชวยเจรญอาหาร 2 วธการใชแอพพลเคชน 2 กรมวทยาศาสตรการแพทยสงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง 3 พฒนาหองแลปตรวจเชอกอโรคอาหารเปนพษสรางความเชอมนสนคาอาหารไทยสสากล 4 ไทยเปนเจาภาพจดประชมเครอขายความปลอดภยชวภาพอาเซยน 5 รอบรวกรมวทยฯ 6-7 ผลตรวจคณภาพน�าประปาในเขตกรงเทพฯและปรมณฑลผานเกณฑมาตรฐานใชไดปลอดภย 8 สาหรายอบแหงท�าจากถงยางจรงหรอ? 9 ผลการเฝาระวงการกลายพนธและการดอยาของเชอไขหวดใหญ 9 กรมวทยฯเฝาระวงโรคมอเทาปาก 10 ลนรบรางวลค�าถามประจ�าฉบบ 11 กรมวทยฯย�าอยากนเหดทไมรจก...ระวงอนตรายจากเหดพษ 12

เปนนายตวเองเรงสรางสงใหมคานยมกระทรวงสาธารณสข Mastery Originality M O

เครองยา สมนไพรไทย

ฉบบเดอนมถนายน 2560

ขอมลจาก หนงสอเครองยาสมนไพรไทยสถาบนวจยสมนไพร

2

บรรณาธการ

ชวงนมขาวบนกระแสออนไลนมากมายทงเชอถอไดและเชอถอไมไดเชนทผานมามกระแสวาสาหรายน�าเขาจากตางประเทศท�าจากถงยาง เรองนทางกรมวทยาศาสตรการแพทยไมไดนงนอนใจเพอสรางความมนใจใหกบผบรโภค ไดมการเกบตวอยางสาหรายจากชายแดน มาตรวจวเคราะห ซงจดหมายขาวฉบบนไดน�าผลการตรวจวเคราะห มาใหผอานไดตดตามกน นอกจากนยงมการแชรวา หมหยองปลอมท�าจากส�าล ซงจากการตรวจทางหองปฏบตการของกรมวทยาศาสตร การแพทย พบวา เปนหมหยองจรงๆ ไมไดท�าจากส�าลตามทเปนขาว ดงนนผบรโภคตองพจารณาอยางรอบคอบกอนแชรขอมลดงกลาว ส�าหรบกจกรรมส�าคญทน�ามาฝากผอานฉบบนอาทกรมวทยฯ จดกจกรรมสงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง การเฝาระวงโรคมอเทาปากและพรอมตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการ สวนเรองเตอนภยฉบบหนาฝนน มเรองระวงอนตรายจาก เหดพษ...สวสด

มะแวงตน ผลแกไอ ชวยเจรญอาหาร

ชอวทยาศาสตร Solanum anguivi Lam.วงศ SOLANACEAEชออนๆ มะแควงขมมะแควงด�ามะแวงแวงคม ลกษณะของพชมะแวงตนเปนไมพมขนาดเลกล�าตนแขงมขนนมกระจายอย ทวตน ใบเดยวเรยงสลบ ใบรปไขหรอร โคนใบเฉยง ปลายใบแหลม ขอบใบหยกเวา ผวใบทงสองดานมขน ดอก ชอกระจะสนๆ ออกบรเวณซอกใบและปลายกง ดอกยอย ขนาดเลก สมวง กลบเลยงโคนกลบเชอมตดกน ปลายแยกเปน 5 แฉก ตดทน กลบดอกโคนกลบเชอมตดกนปลายแยกออกเปน5กลบแผกางออกอยในระนาบเดยวกน เนอกลบยนเลกนอยไมมขนเกสรเพศผ5อนสเหลองกานเกสรสนอยชดกนมชองเปดตอนปลายเกสรเพศเมยรงไขอยเหนอวงกลบผลกลมเนอนมขนาดเลกผวเกลยงสเขยวมลายแตมสขาวเมอสกเปลยนเปนสเหลองสมเมลดกลมแบนมจ�านวนมาก ประโยชนทางยาผลแกไอขบเสมหะลดน�าตาลชวยเจรญอาหาร ลกษณะของเครองยา ผลแหง รปคอนขางกลมสน�าตาลออนถงสน�าตาลเขมแขง ผวยน แตกหกงาย ชนทแตกหกมลกษณะของเปลอกผลทบาง มเมลดจ�านวนมาก สน�าตาลขนาดเลกแบนมกลนฉน

นายชด ทดสอบ

นายชดทดสอบ

Department of Medical Sciences3จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

ปท 31 ฉบบท 6 เดอนมถนายน 2560

ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P HPeople centered

เรองเดนในฉบบ

กรมวทยาศาสตรการแพทย สงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข จดกจกรรมสงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง และใหความรเรองโรคทเกดจากความดนโลหตสง พรอมค�าแนะน�าในการเลอกใช การดแลรกษาเครองวดความดนโลหต และ ใหบรการตรวจเครองวดความดนโลหตแกประชาชน นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย กลาววา จากกรณทกรมวทยาศาสตรการแพทยไดสมทดสอบคณภาพของเครองวดความดนโลหตแลวพบวามเครองวดความดนโลหตบางสวนมปญหาเรองการใชงาน โดยเฉพาะการรว ของความดนในระบบจากอปกรณประกอบช�ารด เชน คฟ สาย ลกยาง เปนตน กรมวทยาศาสตรการแพทย จงไดจดท�าโครงการ สงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง โดยมการบรรยายความรเรองโรคทเกดจากความดนโลหตสง และใหค�าแนะน�าในการดแลหวใจ ใหความรในการเลอกใช การดแลรกษาเครองวดความดนโลหต และใหบรการตรวจสอบเครองวดความดนโลหต แกประชาชน ระหวางวนท 6 - 7 มถนายนทผานมา โดยไมคด คาใชจาย วนละ 100 เครอง เพอใหผใชเครองวดความดนโลหตมความมนใจในการใชงาน ซงการจดงานในครงนเปนความ รวมมอระหวางหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน มารวมกน ใหความรประชาชนทมารวมงาน อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กล าวต ออกว า เครองวดความดนโลหต เปนเครองมอแพทยพนฐานหลกทใช ส�าหรบการตรวจวนจฉยผ ปวย ซงนอกจากจะใชงานโดยผ ทม

ความช�านาญในสถานพยาบาลแลว ประชาชนทวไปยงสามารถ เลอกซอมาใชไดเองภายในบานเพอเฝาระวงและตดตามอาการปวย ดวยตนเองไดอกดวย ซงในสภาวการณปจจบน โรคไมตดตอเรอรงอยางหนงทเปนปญหาสาธารณสขของประเทศ ไดแก โรคความดนโลหตสง ซงมกพบมากในผสงอาย ถงแมจะดเหมอนไมมอนตรายมากนก แตโรคน อาจเปนเหตใหเกดโรคอนทมความรนแรงตามมาได เชน โรคหวใจและหลอดเลอด ส�าหรบผทมปจจยเสยง และม อายเกน 40 ปขนไป ควรไดรบการตรวจวดความดนโลหตเปน ระยะเพอทราบวาตนเองเสยงตอการเปนโรคความดนโลหตสงหรอไม ซงในปจจบนสามารถตรวจวดความดนโลหตดวยตวเองแบบงายๆ ไดทบาน หรอไปเขารบบรการตรวจจากโรงพยาบาล สงเสรมสขภาพต�าบล (รพ.สต.) และอาสาสมครสาธารณสข ประจ�าหมบาน (อสม.) ในพนท “ส�ำหรบประชำชน รวมทงหนวยงำนตำงๆ ทสนใจ และ ตองกำรตรวจเครองวดควำมดนโลหตสำมำรถสงตรวจไดท ศนยรวมบรกำร กรมวทยำศำสตรกำรแพทย โทร. 0-2965-9752 หรอ 0-2951-0000 ตอ 99968-69 หรอสอบถำมเพมเตมท กลมเครองมอแพทย ส�ำนกรงสและเครองมอแพทย โทร. 0-2951 0000 ตอ 99771 ทงนตลอดเดอนมถนำยน 2560 กรมวทยำศำสตรกำรแพทยคดคำบรกำรตรวจเพยงครงรำคำ คอ เครองละ 100 บำท จำกรำคำปกต 200 บำท” นายแพทยสขม กลาว

ส�ำนกรงสและเครองมอแพทย ... รำยงำน

เปนนายตวเอง เรงสรางสงใหมคานยมกระทรวงสาธารณสข Mastery Originality M O

4

4

พเศษรายงาน

พฒนาหองแลปตรวจเชอ กอโรคอาหารเปนพษสรางความเชอมน สนคาอาหารไทยสสากล

อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย กลาวเพมเตมวาในป 2560 ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 7 ขอนแกน ไดท�าการตรวจเชอโรคอาหารเปนพษทางชวโมเลกล ดวยชดตรวจ Salmonella Real time PCR ในผลตภณฑอาหารพนเมอง OTOP ประเภท แหนม ปลาสม หมยอและอาหารสนคาเกษตร ประเภทเนอสตวตางๆ และขณะนอยระหวางการประเมนประสทธภาพและวางแผนจะน�าไปใชเปนวธทางเลอกทมความรวดเรว และมความไว และความถกตองตอไป “ปจจบนทรำบวำมกำรตรวจพบกำรปนเปอนเชอทมควำมเสยงในกำรกอโรค ไดแก Salmonella spp., diarrheagenic Escherichia coli และ Listeria monocytogenes หรอกำรเกด โรคจำกเชอใหมๆ (emerging bacteria) ทมำกบอำหำรเพมขนทวโลก หนวยงำนสำธำรณสขทวโลกจ�ำเปนตองเฝำระวงและตดตำมสถำนกำรณอยำงใกลชด ประเทศไทยจ�ำเปนตองมกำรพฒนำเทคโนโลยนเพอเตรยมพรอมในกรณทมกำรระบำดของโรค เทคนคกำรตรวจแบบ Real time PCR จะท�ำใหสำมำรถจดกำรควบคมโรคไดรวดเรวขน ผลทไดจำกกำรพฒนำหองปฏบตกำรดวยเทคนคดงกลำวโดยกรมวทยำศำสตรกำรแพทย จะชวยสรำงควำมเชอมนใหกบผบรโภคทงชำวไทยและชำวตำงชำตใหมนใจในสนคำ อำหำรไทย “ นายแพทยสขมกลาว

ศนยวทยำศำสตรกำรแพทยท 7 ขอนแกน ... รำยงำน

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข พฒนาศกยภาพหองปฏบตการตรวจเชอกอโรคอาหารเปนพษ ทมสาเหตมาจากแบคทเรยดวยเทคนคชวโมเลกล (Real time PCR) ท�าใหทราบผลภายใน 24 ชวโมง จากเดม 4 - 10 วน และ ลดคาใชจายของประเทศรอยละ 50 ตอบสนองนโยบายประเทศไทย 4.0 สงเสรมการสงออกสนคาเกษตรและอตสาหกรรมการผลตอาหารใหสงออกไดรวดเรว และสรางความเชอมนใหกบผบรโภคทงชาวไทยและตางประเทศเพอยกระดบ และเพมมลคาสนคา อาหารไทย นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กลาววา ประเทศไทยมสนคาอาหารทหลากหลาย และรสชาตอรอยจงใจนกทองเทยว แตปญหาเรองการเจบปวยจากการบรโภคอาหารหรอการเรยกคนสนคาจากการตรวจพบการปนเปอนเชอทมความเสยงในการกอโรค ไดแก Salmonella, d ia r rheagen ic E sche r i ch ia co l i และ L i s te r ia monocytogenes สงผลใหประเทศไทยสญเสยภาพลกษณตลอดจนรายไดจากธรกจ ดงนนการดแลและเฝาระวงใหผลตภณฑอาหาร มความปลอดภยจงมความส�าคญอยางยง กรมวทยาศาสตร การแพทย เปนหนวยงานภาครฐทมภารกจดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางการแพทย ไดตระหนกถงความส�าคญในเรองดงกลาว และเพอตอบสนองนโยบายประเทศไทย 4.0 กรมวทยาศาสตร การแพทยจงไดพฒนาหองปฏบตการตรวจเชอกอโรคอาหาร เปนพษในอาหารดวยเทคนคชวโมเลกล (Real time PCR) สงผลใหลดราคาตรวจวเคราะหถกกวาแบบเดมถง 50% และทราบผล ไดภายใน 24 ชวโมง จากเดมทตองใชเวลา 4 - 10 วน

Department of Medical Sciences5จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

ปท 31 ฉบบท 6 เดอนมถนายน 2560

ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P HPeople centered

มนคงด านสขภาพโลก (GHSA) ด านความปลอดภยและ ความมนคงปลอดภยทางชวภาพ (Prevent 3 - Biosafety and Biosecurity) โดยมกจกรรมการจดประชมและจดอบรมเชงปฏบตการใหกบประเทศสมาชกอาเซยน จะจดขน 3 ครง ไดแก การประชมเพอจดตงเครอขายความปลอดภยดานชวภาพในอาเซยน (ASEAN Biosafety Network Establishment) ซงจดขนระหวาง วนท 22-23 พฤษภาคม 2560 การอบรมเรอง “Introduction course for Biological Safety Cabinet technology” จะจดการอบรมในชวงเดอนกรกฎาคม 2560 และการอบรม เรอง “An intermediate course on Biological Safety Cabinet certification” เดอนตลาคม 2560 ส�าหรบการประชม

ไทยเปนเจาภาพ จดประชมเครอขายความปลอดภยชวภาพอาเซยน

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข เปนเจาภาพจดประชมจดตงเครอขายความปลอดภยดานชวภาพในกลมประเทศอาเซยน (ASEAN Biosafety Network Establishment) เพอยกระดบหองปฏบตการสาธารณสขอาเซยนใหเปนไปตามมาตรฐานความปลอดภยทางชวภาพระดบสากล และพฒนาศกยภาพหองปฏบตการให มความพร อมรบสถานการณโรคทมความรนแรง โดยเฉพาะโรคตดตอทเปน ปญหาสขภาพทส�าคญในระดบโลก เชน โรคตดเชอไวรสอโบลา เมอรส-โคว ไวรส และเชอแอนแทรกซ เปนตน เมอวนท 22 พฤษภาคม ทผ านมา นายแพทยส ขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธาน เป ดการประชมประเทศสมาชกอาเซยนและองคกรสขภาพระหวางประเทศในการพฒนาระบบหองปฏบตการระดบชาต (Detect I: Nat ional Laboratory System) ตามวาระความมนคงสขภาพโลก (Global Health Security Agenda; GHSA) และจดตงเครอขาย ความปลอดภ ยช วภาพอา เซ ยน กระทรวงสาธารณส ข โดยกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนผ รบผดชอบด�าเนนการ การบรหารความเสยงชวภาพทางหองปฏบตการ (Biorisk Management) ตงแตป พ.ศ. 2554 ในปงบประมาณ 2560 น กรมวทยาศาสตรการแพทย ในฐานะผ น�าทางหองปฏบตการในภาคพนอาเซยนไดเลงเหน ถงความส�าคญในการพฒนาดานความปลอดภยและความมนคง ทางชวภาพทางหองปฏบตการ รวมถงการพฒนาเครอขาย โดยเฉพาะในภมภาคอาเซยน จงไดด�าเนนโครงการ “Biosafety engineering and control for health laboratories in ASEAN” โดยมวตถประสงคเพอยกระดบหองปฏบตการสาธารณสขอาเซยนใหเปนไปตามมาตรฐานความปลอดภยทางชวภาพระดบสากล และพฒนาศกยภาพหองปฏบตการใหมความพรอมรบสถานการณโรคทมความรนแรงและสามารถแพรกระจายไดเปนวงกวาง โดยเฉพาะโรคตดตอทเปนปญหาสขภาพ ทส�าคญในระดบโลก เชน โรคตดเชอไวรสอโบลา เมอรส-โคว ไวรส และเชอแอนแทรกซ เปนตน นายแพทยสขม กลาวเพมเตมวา การด�าเนนโครงการ ดงกลาวไดรบการสนบสนนจาก Global Partnership Program ประเทศแคนาดา ซงเปนประเทศเจาภาพหลกในวาระความ

เ พ อ จ ด ต ง เ ค ร อ ข า ย ความปลอดภยดานชวภาพ ในกล มประเทศอาเซยน ( A S E A N B i o s a f e t y Network Establishment) ท จ ด ข น ใ น ค ร ง น ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค เ พ อ ใ ห ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ซ ง เ ป น พ เ ล ย ง ใ ห แ ก ป ร ะ เทศส ม า ช ก อ า เ ซ ย น อ น ๆ

ใหมการพฒนาดานหองปฏบตการและรวมมอเปนเครอขาย การด� า เนนการด านความปลอดภยและความม นคงทาง ชวภาพ เปนเวทในการแบงปนและแลกเปลยนประสบการณ ความร ความช�านาญ ตลอดจนปญหาอปสรรคทพบในการ ด�าเนนการดานความปลอดภยและความมนคงทางชวภาพ ของแตละประเทศเพอชวยเหลอกนแกไขปญหาตางๆ และเปน เวทส�าหรบการแสวงหาความรวมมอกนทงในกล มประเทศ อาเซยนด วยกนหรอองค กรหรอหน วยงานภายนอก ซง ในการประชมนจะมผ แทนจากประเทศสมาชกอาเซยน ไดแก ไทย มา เล เซ ย อน โดน เซ ย ฟ ล ปป นส ลาว กมพ ชา เวยดนาม และพมา จ�านวน 17 ทาน และผแทนจากองคกร ระหวางประเทศ เชน องคการอนามยโลก (WHO) องคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) เป นต น มาเข าร วมด วย เพ อพฒนาศกยภาพของห องปฏบตการ ทงดานความปลอดภยและความมนคงเพอรองรบการระบาด ของเชอโรคและเชอทสามารถน�าไปใชในการกอการรายทอาจ รนแรงขนในอนาคต

สถำบนวจยวทยำศำสตรสำธำรณสข ... รำยงำน

เปนนายตวเอง เรงสรางสงใหมคานยมกระทรวงสาธารณสข Mastery Originality M O

6รอบรวกรมวทย

การตรวจ การจาง การควบคมงานกอสรางและการประมาณราคากอสราง นายแพทยส ขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดการอบรม “การตรวจ การจาง การควบคมงานกอสรางและการประมาณราคากอสราง” เพอใหผ บรหารและเจาหนาทกรมวทยาศาสตร การแพทย มความรความเขาใจในขอก�าหนดและกฎระเบยบทถกตอง โดยมวทยากรจากกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ มาใหความร ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 23 พฤษภาคม พ.ศ.2560

ผไดรบทนดงกลาว ไดแก Mrs.Thiri Kyaw Soe และ Mrs.Phyu Wynn Aye จากหนวยงาน Food Drugs Administration Ministry of Health and sports ในการน นางณฉตรา จนทรสวานชย ผอ�านวยการสถาบนวจยสมนไพร ไดน�าผไดรบทนดงกลาว เขาพบเพอเยยมคารวะ นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย วนท 26 พฤษภาคม พ.ศ.2560

กจกรรมสงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดกจกรรมสงเสรมการใชเครองวดความดนโลหตอยางถกตอง และใหความรเรองโรคทเกดจากความดนโลหตสง พรอมค�าแนะน�าในการเลอกใชการดแลรกษาเครองวดความดนโลหต และใหบรการตรวจความเทยงตรงตามมาตรฐานของเครองวดความดนโลหต แกประชาชนและอาสาสมครสาธารณสขประจ�าหมบาน ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย วนท 6-7 มถนายน พ.ศ.2560

กจกรรมประดษฐดอกไมจนทน กรมวทยาศาสตรการแพทย รวมกบชมรม ผ สงอายกรมวทยาศาสตรการแพทย และมลนธ กรมวทยาศาสตรการแพทย เขารวมกจกรรมประดษฐ ดอกไมจนทน เพอใชถวายพระเพลงพระบรมศพ พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

อบรมเชงปฏบตการหลกสตร “Training on GMP Production” ใหแกนกวจยเมยนมาร สถาบนวจยสมนไพร กรมวทยาศาสตร การแพทย จดการอบรมเชงปฏบตการ หลกสตร “Training on GMP Production” ให แก นกวจยผ ได รบทนจากองค การอนามยโลก จากสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา เพอเกดการแลกเปลยนประสบการณในการด�าเนนการดาน GMP ของยาจากสมนไพรของทงสองประเทศ โดย

การอบรมขอก�าหนดตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : 2005 นายแพทยสมฤกษ จงสมาน รองอธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดอบรมเชงปฏบตการ เรอง “การอบรมขอก�าหนดตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 : 2005” เพอความเขาใจและเตรยมความพรอมการเปนผตรวจประเมนหองปฏบตการ โดยม ดร.ภทรวร สรอยสงวาลย ผอ�านวยการส�านกมาตรฐานหองปฏบตการ กลาวรายงาน ณ โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรต กรงเทพฯ วนท 23 พฤษภาคม พ.ศ.2560

โดยมบคลากรและผทใหความสนใจเขารวมจ�านวนมาก ณ หองประชม 106 อาคาร 14 วนท 23 พฤษภาคม พ.ศ.2560

Department of Medical Sciences7จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

ปท 31 ฉบบท 6 เดอนมถนายน 2560

ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P HPeople centered

คณะกรรมการ กพร. เยยมชมการด�าเนนงาน นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรม วทยาศาสตรการแพทย พรอมคณะผ บรหาร ใหการตอนรบคณะกรรมการตรวจประเมนรางวล การบรหารจดการภาครฐ จากส�านกงาน กพร. ใ นก า ร เ ย ย ม ชมก า รด� า เ น น ง านขอ งก รม วทยาศาสตร การแพทย เพอตรวจประเมน รางวลผลการด�าเนนภาครฐ หมวด 1 PMQA

อบรมหลกสตร พระราชบญญตการจดซอจดจางและการบรหารพสดภาครฐ พ.ศ.2560 ภก.ดร.วรวทย กตตวงศ สนทร รองอธบด กรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดอบรม หลกสตร “พระราชบญญตการจดซอจดจ างและ การบรหารพสดภาครฐ พ.ศ.2560” เพอใหผเขาอบรม ทงสวนกลางและศนยวทยาศาสตรการแพทย มความร ความเขาใจใน พ.ร.บ. ดงกลาวอยางชดเจน และสามารถ น�าความรไปใชในการปฏบตงานดานพสดไดอยางถกตอง ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 7 มถนายน พ.ศ.2560

บนทกขอตกลงวาดวยความรวมมอกบสถาบนมาตรวทยาแหงชาต นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย พรอมดวย นางอจฉรา เจรญสข ผอ�านวยการ สถาบนมาตรวทยาแหงชาต รวมลงนามบนทกขอตกลง วาดวยความรวมมอดานการพฒนา ผลต จดหา และเผยแพรมาตรฐานการวดทางเคม เคมคลนก และชววธทเกยวของกบการแพทยและสาธารณสขของประเทศ และนานาชาต ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 13 มถนายน พ.ศ.2560

ประชมเชงปฏบตการ การก�าหนดกรอบอตราก�าลง และการบรหารก�าลงคน นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรม วทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดประชม เชงปฏบตการ เรอง การก�าหนดกรอบอตราก�าลง และการบรหารก�าลงคนเพอให เหมาะสมกบ การด�าเนนงานดานการแพทยและสาธารณสข และภารกจของหน วยงานทมประสทธภาพ ณ โรงแรมรามาการเดนส กรงเทพฯ วนท 13 มถนายน พ.ศ.2560

ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 7 มถนายน พ.ศ.2560

เปนนายตวเอง เรงสรางสงใหมคานยมกระทรวงสาธารณสข Mastery Originality M O

8 มม วชาการ

จากสถานการณภยแลงในประเทศไทยในป 2559 มผลท�าใหแหลงน�าดบทใชผลตน�าประปาทประชาชนใชเพอการอปโภค/บรโภคมปรมาณนอยลงและไดรบอทธพลของน�าทะเลหนนจากปากแมน�าเจาพระยา ซงอาจท�าใหน�าประปามคณภาพไมไดมาตรฐาน และมรสชาตเคมหรอกรอย แมน�าเจาพระยาและแมน�าแมกลอง เปนแหลงน�าดบส�าคญส�าหรบการผลตน�าประปาในเขตพนท ภาคกลาง โดยการประปานครหลวงมโรงผลตน�า 4 แหงส�าหรบผลตน�าประปา ไดแก โรงผลตน�าบางเขน โรงผลตน�ามหาสวสด โรงผลตน�าสามเสน และโรงผลตน�าธนบร ส�านกคณภาพและ ความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทยจงไดด�าเนนการตรวจเฝาระวงคณภาพน�าประปารวมทงคาความเคมในเขตพนทกรงเทพฯ สมทรปราการ และ นนทบร ซงประชาชนใชน�าประปาจากโรงผลตน�าของการประปานครหลวง เพอเปนการคมครอง ผบรโภคและปองกนปญหาดานสาธารณสขทอาจเกดจากการบรโภคน�าประปาในชวงภยแลงในป 2559 ซงขอมลจากกรมชลประทาน ยอมรบวาเปนปทมภาวะภยแลงรนแรงในรอบ 20 ป ในป 2559 ส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร ไดจดท�าโครงการเฝาระวงคณภาพน�าประปาในบานเรอนในเขตพนทกรงเทพฯ สมทรปราการ และนนทบร โดยเกบตวอยางน�าประปาจากบานเรอนทตงอยในเขตพนทโรงผลตน�า 4 แหงของการประปานครหลวง ไดแก โรงผลตน�าบางเขน โรงผลตน�าธนบร และโรงผลตน�าสามเสน ทใชน�าดบจากแมน�าเจาพระยา และโรงผลตน�ามหาสวสดทใชน�าดบจากแมน�าแมกลอง เกบตวอยางในกรงเทพมหานครรวม 16 เขตจาก 50 เขต จงหวดนนทบร 4 อ�าเภอจาก 6 อ�าเภอ จงหวดสมทรปราการ 1 อ�าเภอจาก 6 อ�าเภอ(มพนทจายน�าเพยงอ�าเภอเดยว) เกบ 1 ตวอยาง/เขตหรออ�าเภอ รวม 2 ครง ในเดอนกมภาพนธและเดอนพฤษภาคม 2559 รวมทงสน 44 ตวอยาง รายละเอยดการเกบตวอยางแยกตามโรงผลตน�า มดงน โรงผลตน�าบางเขน กรงเทพฯ ไดแก เขตบางเขน สวนหลวง ลาดพราว ราษฎรบรณะ มนบร สาทร บางกะป บงกม ลาดกระบง พระโขนง ดอนเมอง

น�าประปา บรโภคอยางไรใหปลอดภย น�าประปาจากกอกตามบานเรอน อาจมกลนคลอรนหลงเหลออย สามารถลดกลนคลอรนโดยรองน�าประปาใสภาชนะเปดฝาและตงทงไว ประมาณ 30 นาท หรออาจน�าไปตม หรอกรองกอนดม กจะชวยเพมความมนใจในการบรโภคได ประชาชนผบรโภคควรตรวจสอบทอน�าประปาในบานเรอนอยเสมอวามปญหาการรวซมหรอไม เพราะอาจท�าใหปนเปอน จากสงสกปรกหรอเชอโรคปะปนมากบน�าประปา ท�าใหไมปลอดภยตอสขภาพของผบรโภคได

จงหวดนนทบร ไดแก อ�าเภอปากเกรด จงหวดสมทรปราการ ไดแก อ�าเภอพระประแดง โรงผลตน�าธนบร กรงเทพฯ ไดแก เขตบางกอกนอย โรงผลตน�าสามเสน กรงเทพฯ ไดแก เขตพญาไท พระนคร โรงผลตน�ามหาสวสด กรงเทพฯ ไดแก เขต ตลงชน บางขนเทยน จงหวดนนทบร ไดแก อ�าเภอบางบวทอง อ�าเภอบางใหญ และอ�าเภอเมอง น�าตวอยางมาตรวจหาคาความเคม ความเปนกรด-ดาง คลอไรด ปรมาณสารทละลายไดทงหมด ปรมาณสารทงหมด คลอรนตกคาง โลหะ และจลนทรย ไดแก Coliforms, E. coli, Staphylococcus aureus และ Salmonella spp. เดอนพฤษภาคม เกบตวอยางน�าประปาซ�าจากทเดมน�ามาทดสอบซ�า ผลการตรวจวเคราะหทง 2 ชวง พบทกตวอยางผานมาตรฐานคณภาพน�าประปาของการประปานครหลวงและภมภาค รวมทงผานเกณฑคณภาพน�าประปาดมไดของกรมอนามย ส�าหรบผลวเคราะหเพอเฝาระวงระดบความเคม พบวา ความเคมมคาสงสดเทากบ 0.07 และ 0.21 กรมตอลตรในชวงท 1 และ 2 ตามล�าดบ ในขณะทผลวเคราะหของการประปานครหลวงในชวงเวลาใกลเคยงกนมคาเฉลย 0.21 กรมตอลตร ปจจบน ประเทศไทยยงไมมเกณฑก�าหนดคาความเคมของน�าบรโภค จงใชเกณฑมาตรฐานคาความเคมของน�าดบส�าหรบผลตน�าประปาตามองคการอนามยโลกทก�าหนดไมเกน 0.25 กรมตอลตร แตมขอสงเกตวา ระดบความเคมของตวอยางน�าในเดอนพฤษภาคมซงเปนชวงทน�าทะเลหนนสงกวาเดอนกมภาพนธประมาณ 3 เทา ถงแมสถานการณภยแลงทเกดขน ท�าใหน�าประปาในบางพนทมความเคมสงขนในบางชวงเวลา แตผลวเคราะหแสดงวาน�าประปายงมคณภาพตรงตามมาตรฐานน�าประปาทงของการประปา และกรมอนามย และไมมปญหาดานความเคม จงไมสงผลกระทบใดๆ ตอผบรโภคในเขตพนททศกษาคอกรงเทพมหานคร สมทรปราการ และนนทบร ดงนนในชวงทเกดภยแลงทผานมาจงมนใจไดวาน�าประปาในบานเรอนสามารถใชเพอการอปโภคและบรโภคไดโดยปลอดภย

ผลตรวจ คณภาพน�าประปา

ในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล ผานเกณฑมาตราฐานใชไดปลอดภย

Department of Medical Sciences9จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

ปท 31 ฉบบท 6 เดอนมถนายน 2560

ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P HPeople centered

ผลการทดสอบ ยอดสะสม ชนด / สายพนธไขหวดใหญ ประจ�าเดอนพฤษภาคม 2560 ม.ค.52 – 31 พ.ค. 60

จ�านวนเชอท จ�านวนเชอท รอยละทดอยา รอยละทดอยา ทดสอบ ดอยา

ไขหวดใหญตามฤดกาล 1. A/H1N1 (2009) 9 0 0(0/9) 0.94 (13/1,390) 2. A/H3N2 16 0 0(0/16) 0 (0/1,089)3. Influenza B 16 0 0(0/16) 0 (0/518)

ศนยไขหวดใหญแหงชำต สถำบนวจยวทยำศำสตรสำธำรณสข... รำยงำน

จากการเฝาระวงไขหวดนกและไขหวดใหญทางหองปฏบตการ ศนยไขหวดใหญแหงชาต กรมวทยาศาสตรการแพทย โดยสมตวอยาง

จากกลมผปวย (CLuSTER) ทมอาการคลายไขหวดใหญ ผปวยทมอาการรนแรง ไดแก ปอดบวม ปอดอกเสบ มาเพาะเชอและท�าการตรวจ

วเคราะหโดยวธ GENOTyPIC ASSAy เพอหายนสทเกยวของกบการดอยา และวธ PHENOTyPIC ASSAy โดยการทดสอบเชอไวรสกบยาตาน

ไวรสในกลม NEuRAMINIDASE INHIBITOR ผลการทดสอบดงน

การเฝาระวงการกลายพนธและการดอยาของ เชอไขหวดใหญประจ�าเดอนพฤษภาคม 2560

สาหรายอบแหง ท�าจากถงยางจรงหรอ?

เมอน�ามาสองดวยกลองจลทรรศนก�าลงขยาย 40, 100 และ 400 เทา พบลกษณะโครงสรางเปนเซลลทมผนงเซลลชดเจน คลายคลง กบโครงสรางของสาหราย หากผลตภณฑท�าจากพลากสตก หรอยางธรรมชาตจะไมมลกษณะดงกลาว ดงนน ผลตภณฑสาหรายอบแหงทวางจ�าหนายในพนทชายแดน ไมไดท�าจากถงยาง หรอพลาสตกใดๆ หากประชาชนทวไปมความสงสย สามารถตรวจสอบไดงายๆ ดวยการดมกลน จะพบกลนคาวสาหราย หรอฉกขณะแหง กจะฉกขาดไดงาย นอกจากนยงตรวจสอบดวยการแชน�า สาหรายจะพองตว มผวสมผสลน เปนเมอก เมอฉกหรอ ใชนวมอขยจะท�าใหสาหรายแหลกเปนชนเลกๆไดงาย อยางไรกตาม ถงแมประชาชนจะตรวจสอบเนอสาหราย ไดวาไมไดท�ามาจากถงยาง หรอพลาสตกไดแลวกตาม ควร ตรวจสอบลกษณะบรรจภณฑป ดสนทหรอไม มฉลากระบ วนเดอนปผลต ชอบรษทน�าเขาและจดจ�าหนาย รวมทงเลขสารบบ อย. เพอความมนใจมากยงขนในดานความปลอดภยตอสขภาพของผบรโภค

ศนยวทยำศำสตรกำรแพทยท 1/1 เชยงรำย ... รำยงำน

กรมวทยาศาสตรการแพทย โดยศนยวทยาศาสตรการแพทยท 1/1 เชยงราย เกบตวอยางผลตภณฑสาหรายอบแหงทวางขายในพนทดานชายแดนอ�าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย ไปตรวจสอบลกษณะทางกายภาพ และตรวจดดวยกลองจลทรรศนในหองปฏบตการ ผลตรวจพบวาผลตภณฑสาหรายอบแหงทวางจ�าหนายในพนทชายแดน ไมไดท�าจากถงยาง หรอพลาสตกใดๆ ตามทไดมการรายงานขาวใน website กรงเทพธรกจ ประเดน แชรวอนเนต! คลปสาหรายจนท�าจากถงยาง ไมเปนความจรง เมอวนท 28 กมภาพนธ 2560 นน (http://www.bangkok-biznews.com/news/ detail/742719) และยงคงมการเผยแพรในสอออนไลนตอเนองกนมา ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 1/1 เชยงราย กรมวทยาศาสตรการแพทย ไดส�ารวจผลตภณฑสาหรายอบแหงทวางขายในพนทดานชายแดนอ�าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย เมอวนท 7 เมษายน 2560 พบสาหรายอบแหงทมฉลากภาษาจน จ�านวน 4 ผลตภณฑ ทมรปแบบฉลากแตกตางกน และไดจดเกบทกผลตภณฑไปตรวจสอบลกษณะทางกายภาพ และตรวจดดวยกลองจลทรรศนใน หองปฏบตการเพอตรวจสอบและเฝาระวงสรางความเชอมนถง ความปลอดภยของผบรโภคทบรโภคสาหรายอบแหงในพนททองเทยวชายแดนของจงหวดเชยงราย ผลการตรวจสอบพบวาทง 4 ผลตภณฑมลกษณะทางกายภาพของสาหราย ซงเมอมลกษณะแหง จะมลกษณะเหมอนสาหรายแหง สด�า น�าตาล เขยว แดง มวงเขม ปะปนกน มกลนคาวออน ๆ และเมอน�าไปแชน�า สาหรายจะพองตว มลกษณะของความเหนยวพอควรแตเมอดงสามารถฉกขาดได ผวสมผสลนเปนเมอก ขอบไมเรยบ ตดสไมสม�าเสมอ มกลนคาวออกมาชดเจน และ

เปนนายตวเอง เรงสรางสงใหมคานยมกระทรวงสาธารณสข Mastery Originality M O

1010 ความเสยง เลยงได

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข เผยผลเฝาระวงโรคมอ เทา ปาก ทางหองปฏบตการ เพอศกษา แนวโนมการระบาดของโรคและเปนประโยชนในการควบคมโรค ไดทนตอเหตการณ นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กลาววา โรคมอ เทา ปาก เกดจากเชอไวรสในกลม เอนเตอโร สวนใหญพบในเดกเลกอายต�ากวา 5 ป ตดตอจากการไดรบเชอทางปากโดยตรง ในประเทศไทยเชอไวรสทมกพบวา เปนสาเหตของโรค คอ ไวรสคอกซาก เอ16 และไวรสเอนเตอโร 71 ซงอาจจะตดมากบมอหรอของเลนทเปอนน�ามก น�าลาย น�าจากแผลตมพองหรออจจาระของผปวยหรอตดตอจากการไอ จาม รดกน ผปวยทมอาการไมรนแรง จะมไข เปนแผลในปาก มตมน�าใส ตามฝามอ ฝาเทา และล�าตว มกจะหายไดเองภายใน 7-10 วน หากในรายทมอาการรนแรง อาจมอาการแทรกซอนรนแรงทาง ระบบประสาทและระบบหายใจ เชน ปอดบวมน�า สมองอกเสบ หวใจวาย อาจท�าใหเสยชวตได โรคนไมมยารกษา ไมมวคซน จะรกษาตามอาการ ถามอาการแทรกซอน เชน ไขสง ซม อาเจยน หอบ ตองรบน�าเดกไปรบการรกษาทโรงพยาบาลทนท จากขอมลการเฝาระวงทางหองปฏบตการ ในชวงป พ.ศ.2555-2559 จากตวอยางสงตรวจ จ�านวน 3,634 ราย (5,339 ตวอยาง) พบวา ไวรสเอนเตอโร 71 เปนสาเหตหลกของโรคมอ เทา ปาก แตใน ป พ.ศ.2559 ทผานมา พบวา เปนไวรสคอกซาก เอ 16 ส�าหรบปน ตงแต 1 มกราคม จนถง 22 พฤษภาคม พ.ศ.2560 ไดรบตวอยาง สงตรวจจากผปวยโรคมอ เทา ปาก จ�านวน 110 ราย (150 ตวอยาง) พบวา เปนไวรสเอนเตอโร 71 และไวรสคอกซาก เอ 16 จ�านวน ใกลเคยงกน และนอกจากไวรสส�าคญ 2 ชนดดงกลาวแลว ยงพบไวรสคอกซาก เอ 10 และไวรสคอกซาก เอ 6 บางเลกนอย สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตร การแพทย ไดเตรยมความพรอมรองรบการตรวจวนจฉยการ ตดเชอไวรส เอนเตอโรไวพรอมแลว ไมวาจะเปนดานวสดวทยาศาสตรทตองใชและก�าลงคน โดยเทคนควธการตรวจซงขณะนเปดให บรการ 3 วธ คอ การตรวจวนจฉยทางน�าเหลอง เปนการตรวจหาการเพมขนของระดบภมคมกนชนด IgG ของไวรสเอนเตอโร 71 ไวรสคอกซาก เอ 10 และ เอ 16 ในซรมค โดยวธ micro-neutral-ization test ซงตองมระดบของภมคมกนในซรมเจาะครงทสอง สงกวาในซรมเจาะครงท 1 อยางนอย 4 เทา จงจะแปลวาใหผล บวก ระยะเวลาการตรวจในหองปฏบตการ 11 วนท�าการ และ

การตรวจวนจฉยจากชนดตวอยางสงตรวจของผ ปวย อจจาระ สวอบคอ น�าไขสนหลง สวอบแผล และสวอบโพรงจมก ม 2 วธคอ การตรวจวนจฉยโดยการแยกเชอในเซลลเพาะเลยง เปนวธการ มาตรฐานขององคการอนามยโลก โดยแยกเชอจากสงสงตรวจ แลวน�าเชอทแยกไดมาพสจนโดยวธ Reverse transcription-polymerase chain reaction (RT-PCR) ระยะเวลาการตรวจ ในหองปฏบตการ 22 วนท�าการ และการตรวจวนจฉยทางพนธกรรม (Molecular) ดวยวธ Reverse transcription-polymerase chain reaction (RT-PCR) โดยใช specific primer ของไวรสเอนเตอโร 71 ไวรสคอกซาก เอ16 หรอไวรสในกลมเอนเตอโร ระยะเวลาการตรวจ ในหองปฏบตการ 2 วนท�าการ นอกจากนยงสามารถตรวจวเคราะหสายพนธของไวรสกลมเอนเตอโร โดยเทคนค DNA sequencing ในกรณทมการรองขอหรอเพอหาสายพนธและแหลงทมาของเชอ และเพอเป นขอมลดานระบาดวทยาระดบโมเลกลของไวรส กอโรคมอ เทา ปาก ในประเทศไทย “สงส�ำคญทสดคอกำรปองกนกำรตดเชอโดยกำรดแลรกษำสขอนำมยทด จงควรเนนเรองกำรลำงมอดวยสบ ทกครงกอน รบประทำนอำหำรและหลงขบถำยหรอเปลยนผำออมใหเดก ไมใชจำน ชำม แกวน�ำรวมกนท�ำควำมสะอำดของเลนและสงแวดลอมดวยสบหรอน�ำยำท�ำควำมสะอำดอยเสมอ หำกพบวำมเดกปวย ใหแยกเดกปวยออกจำกเดกปกตและใหเดกหยดลำพก ในกรณทม ผปวยเพมขน อำจตองปดโรงเรยนหรอสถำนเลยงเดก เพอปองกน กำรระบำดของโรค และท�ำควำมสะอำดพนผวทสงสยเปอนเชอ โดย ฆำเชอดวยน�ำยำคลอรอกซหรอน�ำยำฟอกขำว 0.5% - 1% เนองจำกเชอไวรส กลมเอนเตอโรไมสำมำรถฆำเชอไดดวยแอลกอฮอล” นายแพทยสขม กลาว

สถำบนวจยวทยำศำสตรสำธำรณสข ... รำยงำน

กรมวทยฯ เฝาระวง โรคมอ เทา ปาก

Department of Medical Sciences

ปท 31 ฉบบท 6 เดอนมถนายน 2560จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข 11

รายชอผโชคด

ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P

ใสใจประชาชน P HPeople centered

อานตอจากหนา 12 : กรมวทยฯ ย�าอยากนเหดทไมรจก......

ลนรบรางวล ประจำาฉบบมถนายน 2560

เพยงเลกนอยท�ำใหเกดจนตนำกำรเปนภำพหลอนคลำยยำเสพตด

เชน เหดขวว และยงมเหดบำงชนดทโดยปกตตวเหดเองไมมพษ

แตอำกำรพษจะปรำกฏเมอดมแอลกอฮอลภำยใน 24 -72 ชวโมง

กอนหรอหลงรบกนเหดชนดนน จะมอำกำรหนำแดง ปวดหว

รนแรง คลนไส อำเจยน หำยใจเรวและหำยใจล�ำบำก หวใจ

เตนแรง เหดทพบสำรพษชนดน ไดแก เหดน�ำหมก เปนตน

นำยแพทยสขม กลำวตออกวำ กำรเกบเหดท ขนเอง

ตำมธรรมชำตมำรบประทำน มควำมเสยงสงมำกทจะไดรบ

อนตรำยจำกสำรพษ ดงนนกำรจะพสจนทรำบวำเปนเหด

ชนดใดหรอมสำรพษชนดใด ตองอำศยเทคนคกำรตรวจวเครำะห

ทำงหองปฏบตกำร นอกจำกนหองปฏบตกำรพษวทยำยงไดพฒนำ

วธกำรตรวจจ�ำแนกชนด (species) ของเหด โดยใชดเอนเอ บำรโคด

ซงมลกษณะจ�ำเพำะของกำรเรยงตวของล�ำดบนวคลโอไทด

ทงเหดพษและเหดกนได เนองจำกใหผลวเครำะหทมควำมจ�ำเพำะ

(specificity) และควำมไว (sensitivity) สง อกทงยงชวยคนพบ

สำยพนธเหดพษทไมเคยมรำยงำนกำรพบในประเทศไทย ท�ำให

มฐำนขอมลของดเอนเอ บำรโคด ส�ำหรบเหดพษทมควำมส�ำคญ

ทำงกำรแพทยของประเทศไทย เพอใชเปนฐำนขอมลอำงอง

สำยพนธเหดพษ ในกรณเกดกำรระบำดจำกเหดพษ ปจจบนได

ขอมลดเอนเอ บำรโคด มำกกวำ 200 ฐำนขอมล และเมอฐำนขอมล

สมบรณมำกขน สำมำรถจดตงฐำนขอมลอำงองในระดบพนธกรรม

โมเลกล (DNA barcode reference) ของเหดพษตอไป

“ส�าหรบการปฐมพยาบาลผ ปวยทรบประทานเหดพษ

ซงจะมอาการแตกตางกนไปขนอยกบชนดของเหดวามสารพษ

อยในกลมใด อาจจะเกดขนภายหลงการกนไมกนาทไปจนถง

หลายชวโมงหรอหลายวน หรอในรายทอาการรนแรงจะเสยชวต

ภายใน 1-8 วน สาเหตเกดจากการทตบและไตถกท�าลาย ดงนน

วธการชวยเหลอทส�าคญ คอ ท�าใหผปวยอาเจยนออกมาใหมาก

ทสด โดยดมน�าอนผสมเกลอแกงแลวลวงคอใหอาเจยนออกมา

เพอลดการดดซมพษเขาสรางกาย แลวรบน�าสงโรงพยาบาลท

ใกลบานทนท พรอมทงน�าตวอยางเหดสด (ถาม) ทเหลอจากการ

ปรงอาหารทรบประทานไปดวย เพอสงตรวจพสจนสารพษและ

สายพนธเหดพษ” นำยแพทยสขมกลำว

สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข ... รายงาน

กรณาสงค�าตอบ พรอมระบชอทอย เบอรโทรศพทของทำนทสำมำรถตดตอได สงมำยง ฝำยประชำสมพนธ กรมวทยำศำสตรกำรแพทย กระทรวงสำธำรณสข อ.เมอง จ.นนทบร 11000 หรอ ทำง อเมล prdmsc@dmsc.mail.go.th หรอ โทรสำร 02 5911707 หรอสงเขำมำท กลองขอควำม ในเฟชบก เครอขำยประชำสมพนธกรมวทยำศำสตรกำรแพทย เพอลนรบ ทเกบแปรงสฟน จ�ำนวน 20 รำงวล (หมดเขตสงค�ำตอบลนรำงวล ภำยในวนท 30 กรกฎำคม 2560) ประกำศรำยชอผโชคด ในจดหมำยขำวกรมวทยำศำสตรกำรแพทยฉบบสงหำคม 2560เฉลยค�าตอบ และรำยชอผโชคดประจ�ำฉบบเมษำยน 2560 ประโยชนทางยาของ มะล มอะไรบางตอบ ดอกแหงปรงยำหอม บ�ำรงหวใจ แกไข โรคบด ปวดทอง ดอกสดต�ำพอกขมบ แกปวดศรษะ ทำงฝหนอง แผลเรอรง ผวหนงผนคน แกโรคตำ ไขทงปวง เสยดทอง ดบพษรอน บ�ำรงครรภ รอนในกระหำยน�ำรายชอผโชคด

คณนงเยำว คลงสน คณนรนช ขนรกษำ คณสมลกษณ แวววรวทย คณรชน คงข�ำคณจกรำวธ พมพร

คณอำร อนทรประสทธ คณฐตำภำ รำหมำน คณสพรรณ ปำงไมคณสชำดำ ส�ำแดงฤทธ คณสมปอง ตรเศรษฐศกด

คณฐตพร เหมสะอำดคณปทมพร ชำตวน คณเจะฮำมเนำะ มะหล คณทพำพร คมวง คณวนทนำ สขสร

คำาถาม จากเนอหาในฉบบ วธลดกลนคลอรนในนำาประปา ทำาไดอยางไร

คณอภสทธ ศรสข คณณชชำ ฉำยสนสอนคณเอมอร อยยำหำญ คณนทธรกษ เหลำพงษสนพ คณมณทล รำชย

นายชด ทดสอบ

นายชดทดสอบ

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข88/7 ซอยตวานนท 14 ถนนตวานนทอำาเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000

เสนอแนะ ตชม หรอสงบทความลงตพมพ สงมาไดทกองบรรณาธการฝายประชาสมพนธสำานกงานเลขานการกรมกรมวทยาศาสตรการแพทยถนนตวานนท อำาเภอเมองจงหวดนนทบร 11000โทร. 0-2951-0000 ตอ 99081โทรสาร 0-2951-0312E mail: prdmsc@dmsc.mail.go.th www.dmsc.moph.go.thwww.dmscsmartlifeblog.com เครอขายประชาสมพนธ กรมวทยาศาสตรการแพทย

ช�ำระคำฝำกสงเปนรำยเดอนใบอนญำตเลขท 22/2552

ไปรษณยกระทรวงสำธำรณสข

ทปรกษา อธบด รองอธบด ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญเฉพาะ ผอำานวยการสำานก / สถาบน / ศนยวทยาศาสตรการแพทย กองบรรณาธการ อภรด เฉยรอด, อภสทธ เหมาะสมสกล, วชพร แดงอทย, วระวญ อนทรง, พรยทธ คนทะชมภ, จงกล เงนมาก, ธระพล ดโสภา, สรพล สนเจรญรง, ภาคนย กลนกล, สนนทา สขสมตร, สวรรณ โพธมา

ศนยขอมลขาวสาร กรมวทยาศาสตรการแพทยตงอยทอำคำร 14 ชน 2 กรมวทยำศำสตรกำรแพทย นนทบร

12

กรมวทย เตอนภย

(อานตอหนา 11)

ในรอบ 10 ปทผานมา (พ.ศ.2551-2560) พบผปวย และเสยชวตจากการกนเหดพษมากสดในภาคอสานและเหนอ ขอเตอนประชาชนเหดบางชนดมพษรายแรงถงตาย แมเขาสรางกายเพยงเลกนอย การน�ามาตม ทอด ยาง ไมสามารถท�าลายพษได เนองจากพษทนตอความรอน ย�าไมควรน�าเหดทไมร จกมาปรงอาหารเดดขาด ดงนนกรมวทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณสข ไดพฒนาวธการตรวจ สายพนธเหดพษ โดยประยกตใชองคความรทางเทคโนโลยชวภาพและอณพนธศาสตรศกษาพนธกรรมระดบโมเลกล โดยใชดเอนเอ บารโคด (DNA barcode) ในการจ�าแนกเหดพษและเหดกนได ใหผลวเคราะหทถกตอง มความจ�าเพาะสง และ เชอถอได เพอใหประชาชนปลอดภยจากเหดพษ นำยแพทยสขม กำญจนพมำย อธบดกรมวทยำศำสตร

กำรแพทย กลำววำ ในแตละปหองปฏบตกำรพษวทยำ สถำบนวจย

วทยำศำสตรสำธำรณสข กรมวทยำศำสตรกำรแพทย ไดรบ

ตวอยำงเหดพษจำกทสงมำตรวจจำกทวประเทศเปนจ�ำนวนมำก

พบวำไมสำมำรถแยกควำมแตกตำงของเหดพษไดจำกลกษณะ

ภำยนอก เพรำะเหดพษและเหดกนไดบำงชนดคลำยคลงกนมำก

โดยเฉพำะระยะดอกออน และจำกกำรประเมนสถำนกำรณกำร

เกดพษจำกกำรรบประทำนเหดพษในประเทศไทยในรอบ 10

ปทผำนมำ (พ.ศ.2551-2560) อบตกำรณดงกลำวพบมำกในพนท

ภำคเหนอและภำคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงมปำเบญจพรรณหรอ

ปำหวไรปลำยนำ หรอปำชมชนจ�ำนวนมำก

เหดพษมหลำยชนด บำงชนดมพษรำยแรงถงตำย เชน เหด

ระโงกหน โดยปรมำณสำรพษ (toxin) ทสำมำรถท�ำใหคนตำยไดเทำกบ

0.1 มลลกรมตอน�ำหนกตว 1 กโลกรม (เทยบเทำกบกำรกนเหดสด

ขนำดปำนกลำงประมำณครงดอก) จดวำเปนสำรพษในเหดทรำยแรง

ทสด ยงไปกวำนนกำรตม ทอด ยำง ไมสำมำรถท�ำลำยพษได เนองจำก

พษทนควำมรอน เหดบำงชนดมพษท�ำใหเกดอำกำรเวยนศรษะ

คลนไส อำเจยน เชน เหดหวกรวดครบเขยว เหดบำงชนดรบประทำน

กรมวทยฯ ยำาอยากนเหดทไมรจก... ระวง อนตรายจาก เหดพษ