Deficiência de ferro Profilaxia - ABHH · Deficiência de Ferro 1,9 Uso de Cigarro Hipertensão...
Transcript of Deficiência de ferro Profilaxia - ABHH · Deficiência de Ferro 1,9 Uso de Cigarro Hipertensão...
Deficiecircncia de ferro
Anemia Ferropriva
Profilaxia
AS DIFERENCcedilAS
ENTRE
OS SAIS DE FERRO
Natildeo eacute normal em nenhuma faixa etaacuteria
Deficiecircncia de Ferro eacute a causa mais
comum de Anemia
20-30 da populaccedilatildeo
Benoist B et al Worldwide prevalence of anaemia 1993-2005 (2008)
WHO Global Database on Anaemia Disponiacutevel em httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsanaemia_iron_deficiency
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Alto Colesterol
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Alto Colesterol
WHO Health Report 2002
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Colesterol elevado
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Colesterol elevado
6ordf
10ordf
WHO Health Report 2002
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
COM ANEMIA (ANEMIA
FERROPRIVA)
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
SEM ANEMIA 70
30
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Natildeo eacute normal em nenhuma faixa etaacuteria
Deficiecircncia de Ferro eacute a causa mais
comum de Anemia
20-30 da populaccedilatildeo
Benoist B et al Worldwide prevalence of anaemia 1993-2005 (2008)
WHO Global Database on Anaemia Disponiacutevel em httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsanaemia_iron_deficiency
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Alto Colesterol
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Alto Colesterol
WHO Health Report 2002
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Colesterol elevado
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Colesterol elevado
6ordf
10ordf
WHO Health Report 2002
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
COM ANEMIA (ANEMIA
FERROPRIVA)
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
SEM ANEMIA 70
30
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
20-30 da populaccedilatildeo
Benoist B et al Worldwide prevalence of anaemia 1993-2005 (2008)
WHO Global Database on Anaemia Disponiacutevel em httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsanaemia_iron_deficiency
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Alto Colesterol
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Alto Colesterol
WHO Health Report 2002
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Colesterol elevado
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Colesterol elevado
6ordf
10ordf
WHO Health Report 2002
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
COM ANEMIA (ANEMIA
FERROPRIVA)
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
SEM ANEMIA 70
30
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Alto Colesterol
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Alto Colesterol
WHO Health Report 2002
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Colesterol elevado
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Colesterol elevado
6ordf
10ordf
WHO Health Report 2002
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
COM ANEMIA (ANEMIA
FERROPRIVA)
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
SEM ANEMIA 70
30
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Paiacuteses em Desenvolvimento Paiacuteses Industrializados
122
109
92
76
74
39
33
18
08
07
149
102
55
36
32
31
30
25
20
19 Deficiecircncia de Ferro
Uso de Cigarro
Hipertensatildeo
Consumo de Aacutelcool
Colesterol elevado
Excesso de peso
Baixo consumo de
vegetais e frutas
Inatividade fiacutesica
Uso de drogas
Sexo sem seguranccedila
Baixo peso desnutriccedilatildeo
Sexo sem seguranccedila
Falta de agua potaacutevel Falta de saneamento
Exposiccedilatildeo agrave fumaccedila proveniente de combustiacuteveis soacutelidos em locais fechados
Deficiecircncia de Zinco
Deficiecircncia de Ferro
Deficiecircncia de Vitamina A
Hipertensatildeo
Uso de Tabaco Cigarro
Colesterol elevado
6ordf
10ordf
WHO Health Report 2002
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
COM ANEMIA (ANEMIA
FERROPRIVA)
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
SEM ANEMIA 70
30
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
COM ANEMIA (ANEMIA
FERROPRIVA)
DEFICIEcircNCIA
DE FERRO
SEM ANEMIA 70
30
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Consumo
eou Perda
Deficiecircncia
de Ferro Dieta
Absorccedilatildeo
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
DIMINUICcedilAtildeO DA
INGESTA OU
ABSORCcedilAtildeO
PERDA DE
SANGUE
AUMENTO DA
DEMANDA DE
FERRO
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Hoffman ed Hematology Basic Principles and Practice 4th ed 2005
Trost LB et al J Am Acad Dermatol 200654824
Hemograma
Ferritina
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Variaacutevel Crianccedila Adulto Gestante
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) ge 11
ge 13
ge 12 ge 11
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
VARIAacuteVEL CRIANCcedilA ADULTO GESTANTE
Ferritina
(ngml) lt 15 lt 30 lt 30
Hemoglobina
(gdL) lt 11
lt 13
lt 12 lt 11
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Sais Ferrosos Sais Feacuterricos
Sulfato Ferroso Ferripolimaltose
(noripurum)
Ferro Quelato
(neutrofer)
Ferro Carbonila
ou glicinato feacuterrico)
(combiron)
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Absorccedilatildeo Intestinal de Ferro em seres humanos
Duodeno 90
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55 Frequecircncia
Eventos Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Mecanismos de Absorccedilatildeo do Sulfato Ferroso
Apical
Basolateral
Fe2+
DMT1
(FeIII)
Fe2+
Difusatildeo
passiva
Fe2+
Difusatildeo
paracelular
Fe2+
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
Ferritina
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
A raacutepida absorccedilatildeo dos
sais ferrosos
que inicialmente poderia parecer
uma vantagem
acaba se tornando um problema
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
fibras na forma de fitatos polifenoacuteis caacutelcio
e fostatos
polivitamiacutenicos contendo metais divalentes
(zinco cobre magneacutesio manganecircs)
A absorccedilatildeo dos Sais Ferrosos
diminui
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Mecanismo de Absorccedilatildeo
ferripolimaltose ferro quelato e ferro glicinato
DMT1 divalent metal transporter 1
Ft ferritina
Basolateral
Fe2+
Fe2+
DMT1
Ferroportina
Ft (FeIII)
Fe2+ Fe3+
Hefaestina
Transferrina
Ceruloplasmina
ferripolimaltose Fe3+
Dcyt b
Hepcidina
Enteroacutecito Duodenal
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Mais raacutepida
Difusatildeo passiva Absorccedilatildeo
Mais lenta
Fisio controlada
Jejum Administraccedilatildeo Alimentaccedilatildeo
30 - 55
Frequecircncia
Eventos
Adversos
Ferripolimaltose
10 - 15
Ferro Quelato
Glicinato feacuterrico
15 - 30
Menor
Toleracircncia e
Adesatildeo ao
Tratamento
Maior
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
SAIS FEacuteRRICOS SAIS FERROSOS
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Score de Lesatildeo Gaacutestrica apoacutes 4 semanas
p lt005 versus all groups
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Score de Lesatildeo Intestinal apoacutes 4 semanas
plt005 versus all groups
plt005 versus iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Ferritina (imunohistoquiacutemica)
Hepaacutetica apoacutes 4 semanas plt005 versus ferrous sulfate and iron aminoquelate
Toblli J et al Pharmacology 2008 82 127-137
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Hb Meacutedia (gdl)
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
p=NS
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
123 plusmn 119 g dl
1194
plusmn 184 gdl
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Ferripolimaltose
Sulfato Ferroso
Toblli J e
t al
D
rug R
ese
arc
h 2
007
57
431-4
38
Reaccedilotildees Adversas ()
341
Plt0001
149
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
EVENTO
ADVERSO
SULFATO
FERROSO
N=238
FERRIPOLIMALTOSE
N=319 P
Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
Sintomas GI (nausea pirose
epigastralgia)
457 131 lt0001
Diarreacuteia 154 59 lt0001
Constipaccedilatildeo 159 87 lt005
Mancha nos
dentes 77 07 lt0001
REVISAtildeO E META-ANAacuteLISE
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS SULFATO FERROSO
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Estudo cliacutenico
Prevenccedilatildeo da Deficiecircncia de Ferro
(n=105 crianccedilas)
Paracircmetro Ferri-
polimaltose
Sulfato
Ferroso p
Taxa EAs 25 47 lt 0025
Taxa
Interrupccedilatildeo 6 21 lt005
Yasa B et al Int J Pediatr 20112011524-520
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Embora tenha sido formulado dezenas de
compostos aminoquelados o composto mais
estudado eacute o quelato bis-glicinato na sua
forma ferrosa
No Brasil o composto disponiacutevel eacute quelato
bis-glicinato na forma feacuterrica
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Eficaacutecia e biodisponibilidade como
formulaccedilatildeo para uso terapecircutico
bastante variaacutevel
Composto mais utilizado como fortificante
de alimentos como farinha de trigo e milho
leite e aacutegua
FERRO
QUELATO
Hertrampf E et al Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Sais comuns de Ferro
Duodeno
Ferro aminoquelato
Jejuno
Absorccedilatildeo intestinal no jejuno
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Frequecircncia de AFe poacutes gastrectomia 20-50
Exclusatildeo duodenal reduccedilatildeo secreccedilatildeo aacutecida gaacutestrica
ingesta inadequada transito mais raacutepido
Grupo 1 (n=9) 80 mg ferro elementar (SF)
Grupo 2 (n=9) 50 mg ferro elementar (FQG)
Hipotese
FQG 25-34 x mais biodisponiacutevel que o SF
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato
tratamento da Anemia Ferropriva
em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Apoacutes 4 meses
de tratamento
Sulfato
Ferroso
Ferro
Quelato
Glicinato
Correccedilatildeo da
Anemia
89
(89)
39
(33)
Ferritina gt 20 ngml 79
(78)
19
(11)
Mimura EC et al Nutrition 2008 24663-338
Sulfato Ferroso versus Ferro Quelato Glicinato tratamento da
Anemia Ferropriva em pacientes gastrectomizados
SF=sulfato ferroso
FQG=ferro quelato glicinato
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
FERRO
QUELATO
FERRIPOLIMALTOSE
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Ferripolimaltose
Ferro
quelato
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
n=100
plt001
175
18
185
19
195
20
205
FERRIPOLIMALTOSE (NORIPURUM) VERSUS FERRO QUELATO GLICINATO
Hb Meacutedia (gdl)
Melhor eficaacutecia
(melhores resultados)
com a ferripolimaltose)
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Ferripolimaltose
Ferro quelato
0
5
10
15
20
25
30
35
FERRIPOLIMALTOSE VERSUS FERRO QUELATOGLICINATO
Reaccedilotildees Adversas () N=100
plt001
Madero D et al Rev AWGLA 2007 128-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
A adiccedilatildeo de vitaminas natildeo aumenta
a absorccedilatildeo de ferro
Combiron (glicinato feacuterrico + vit B123 e 12)
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Gestantes 03-04 mgdia (ateacute 3 meses poacutes-parto)
Prevenccedilatildeo de defeitos do tubo neural
com a adiccedilatildeo de aacutecido foacutelico
httpwwwwhointnutritionpublicationsmicronutrientsweekly_iron_folicacidpdf
Santos LMP et al Cad Sauacutede Puacuteblica 2007 23(1)17-24
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Ferripolimaltose 333 mg 100 mg
Sulfato ferroso 300 mg 50-60 mg
Ferro quelato 500 mg 100 mg
Glicinato feacuterrico 2758 mg 524 mg
Rimon E et al Am J Med 2005 1181142-47 Toblli J et al Drug Research 2007 57 431-438
FERRO ELEMENTAR SAL DE FERRO FERRO TOTAL
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Crianccedila
25 a 5 mg de ferro
elementarkgdia
por 2 a 3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 15 ngml)
WHONMHNHDMNM112 Available at httpwwwwhointvmnisindicatorsserum_ferritinpdf
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Situaccedilatildeo Recomendaccedilatildeo
Mulher em
idade feacutertil e
Gestante
100 mg de
ferro elementardia
por 2-3 meses
Ateacute obtenccedilatildeo de ferritina ge 30 ngml)
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Crianccedila
3-6 mg de ferro
elementarkgdia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Mulher em
idade feacutertil
e
Gestante
100 a 200 mg
ferro elementardia
por no miacutenimo
90 dias
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Lactentes nascidos a
termo com peso
adequado para
a idade gestacional
a partir da introduccedilatildeo
de alimentos
complementares
1 a 3 mg de
ferro
elementarkgdi
a ateacute
2 anos de idade
World Health Organization Geneva 2001 Available from URLhttpwhqlibdocwhointhq2001WHO_NHD_013pdf
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Prematuros
gt 1500 g
e receacutem-nascidos
de baixo peso
1 a 3 mg de ferro
elementarkgdia
a partir
do 30ordm dia de vida
ateacute 2 anos de idade
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Gestantes
60 a 100 mg
de ferro elementardia a
partir da 20ordf semana de
gestaccedilatildeo ateacute 3-6 meses
poacutes-parto
SITUACcedilAtildeO RECOMENDACcedilAtildeO
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Criteacuterios de boa resposta ao tratamento
Melhora ou
desaparecimento
dos sintomas
Aumento de ge 2 gdl
de Hb apoacutes 3-4 semanas
de tratamento
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
A deficiecircncia de ferro eacute a causa mais
comum de anemia
Conclusotildees
Haacute diferenccedilas marcantes entre os
diferentes compostos com ferro para
uso oral
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Maior absorccedilatildeo (sulfato ferroso) natildeo eacute igual
a maior eficaacutecia mas a maior toxicidade
Conclusotildees
Os sais feacuterricos (ferripolimaltose) satildeo
eficazes conferem menos eventos
adversos e melhores resultados
terapecircuticos (maior adesatildeo)
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
OBRIGADO
Rodolfo D Canccedilado rdcanuolcombr
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39
Referecircncias Bibliograacuteficas
Canccedilado RD Chiattone CS Anemia ferropecircnica no adulto causas diagnoacutestico e tratamento Rev Bras Hematol Hemoter
2010 32240-246
Canccedilado RD Lobo C Friedrich JR Tratamento da anemia ferropriva com ferro por via oral Rev Bras Hematol Hemoter 2010
32(Supl2)121-128
Toblli JE Brinogli R Iron(III)-hydroxide polymaltose complex in iron deficiency anemia review and meta-analysis Drug
Research 2007 57432-438
Geisser P Safety and efficacy of iron(III)-hydroxide polymaltose complex A review of over 25 years experience Drug Research
2007 57439-52
Yasa B Agaoglu L Unuvar E Efficacy Tolerability and Acceptability of Iron Hydroxide Polymaltose Complex versus Ferrous
Sulfate A Randomized Trial in Pediatric Patients with Iron Deficiency Anemia Int J Pediatr 20112011524-520
Ortiz R Toblli JE Romero JD et al Efficacy and safety of oral iron(III) polymaltose complex versus ferrous sulfate in pregnant
women with iron-deficiency anemia a multicenter randomized controlled study J Matern Fetal Neonatal Med 2011241-6
Hertrampf E Olivares M Iron Amino Acid Chelates Int J Vitam Nutr 2004 74435-443
Farias ILG Colpo E Botton SR Silveira RB Fleig A Schimitz AA et al Ferro carbonila reduz anemia e melhora a efetividade
do tratamento de crianccedilas menores de 6 anos de idade Rev Bras Hematol Hemoter 2009 31125-131
Toblli JE Cao G Olivieri GCL Angerosa M Comparative Study of Gastrointestinal Tract and Liver Toxicity of Ferrous Sulfate
Iron Amino Chelate and Iron Polymaltose Complex in Normal Rats Pharmacology 200882127ndash137
Mimura EC Gregano JW Dichi JB Gregorio EP Dichi I Comparison of ferrous sulfate and ferrous glycinate chelate for the
treatment of iron deficiency anemia in gastrectomized patients Nutrition 2008 24663-668
Madero D Efficacy and safety of ferric iron(III) hydroxide polymaltose complex (IPC) vs iron amino acid chelate in the
treatment of iron-deficiency anaemia in children Revista del AWGLA 2007328-39