•IN•VITRO•

h ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ • ∆ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ h

∆ώραZωής

h ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009 h Τ. 10

hΕφιάλτης η παλινδρόµησητων τροφών

hΓια γερή καρδιάως τα γεράµατα

hΠρέπει να κάνω το εµβόλιογια τη νέα γρίπη;

hMοναξιά: αγοράζω άραυπάρχω στις γιορτές

4•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

EΚ∆OΤΗΣΑΝΤΩΝΗΣ ∆ΕΛΛΑΤOΛΑΣ

ΓΕΝΙΚOΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΕΚ∆OΣΕΩΝ DELLAΒΑΓΓΕΛΗΣ Β. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

06 Editorial

08 Tρέχω και δεν φτάνω

10 «Bράζει» ο χώρος της υγείας

11 Γέµισε πλαστά φάρµακα η Eυρώπη

12 ∆έσµιοι του καθρέπτη

14 Θωρακίστε την καρδιά στον χρόνο

16 H δίαιτα των Xριστουγέννων

18 Nα κάνω το εµβόλιο για τη νέα γρίπη;

20 Oι πέτρες της χοληστερόλης

24 Eπικίνδυνα τα αντικαταθλιπτικά της µαµάς

26 Φρένο στην πρόωρη εκσπερµάτιση

36 Συνέντευξη: Πρόεδρος ΣΦEE

38 Mε τα µάτια... του ροµπότ

40 O καφές ζει και βασιλεύει

41 Γιορτές χωρίς απρόοπτα

42 Nέες απόψεις για το ∆ιαβήτη

43 O εφιάλτης του µακαρονά

44 Φοβάµαι τις γιορτές

46 Προσοχή στα παιχνίδια

48 Aγιουρβέδα

50 Tο αλφαβητάρι του χαµόγελου

34Ψωνίζω, άρα υπάρχω...Στην ψυχολογία, η καταναλωτική µανία είναι παθολογία, ένας εθισµός χωρίς αντικείµενο. Eιδικάγια την εορταστική περίοδο τα κρούσµατα υπερκαταναλωτισµού πολλαπλασιάζονται σε άνδρεςκαι γυναίκες. Tί κρύβεται πίσω από τη διαρκή ανάγκη µας να αγοράζουµε και να καταναλώνου-µε; Πότε η αγοραθεραπεία γίνεται αγοραµανία;

22Συµβουλές για...όνειρα γλυκάMπορεί ένα ανοιχτόπαράθυρο να µας στερήσειώρες ύπνου; H βραδινήγυµναστική µας χαλαρώνει ήθα µας κρατήσει ξάγρυπνους;Ένα ποτηράκι ουίσκι θαβοηθήσει;

28∆ώρα ζωήςΠέντε άνθρωποι µοιράζονται µε τους αναγνώστες του IN VITRO την εµπει-ρία τους µε τη µεταµόσχευση και τη δωρεά οργάνων. Tί φοβόµαστε καιδεν γινόµαστε δωρητές οργάνων; Γιατί «χάνονται» όργανα στην Eλλάδακαι µεταµοσχεύονται σε ασθενείς του εξωτερικού;

DELLAΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε.Λ. Κηφισίας 280,Χαλάνδρι, 15232Τηλ.: 210.68.56.700,Fax.: 210.68.97.009

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Άννα Βιδάλη

ART DIRECTORΣταυριανή Σιδέρη

45Kαι το ξύρισµα έχει τουςκανόνες τουΠοιά είναι τα συχνότεραλάθη που κάνουν οι άνδρεςόταν ξυρίζονται; Bοηθούν οικρέµες, οι αφροί και τασαπούνια; Aκολουθήστετους κανόνες πουεξασφαλίζουν υγεία καιοµορφιά στο δέρµα σας.

27Φρένο στο γρήγορο φαγητόMία µικρή ελληνική έρευναστο Λαϊκό Nοσοκοµείο,προκάλεσε το παγκόσµιοενδιαφέρον των MέσωνEνηµέρωσης. O ∆ρAλέξανδρος Kόκκινοςπροδηµοσιεύει αποκλειστικάστο IN VITRO τααποτελέσµατα της έρευνάςτου.

Index

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ- ∆ΙΑΝΟΜΗΣΜάριος Φιλιππούσης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Jupiter images/Visualphotos.com

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία∆ιανέµεται δωρεάν

∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣΜΙΧΑΛΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΣΘανάσης ΤροµπούκηςΒΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗ∆ήµητρα Τζούβελη

ΣΥΝΕΡΓAΤΕΣ: Κατερίνα Γαρουφάλου, Σοφία Νέτα, ΣοφίαΜαρία Σοφιανού, Μαρία Τσιλιµιγκάκη, ∆ηµήτρης Παπαν-τωνίου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Βασίλης Καριώτης

∆ΙΟΡΘΩΣΗ: Ντένης Τζαννάτος

13Mε άποψηη Eυανθία PεµπούτσικαΘαυµάζει ανθρώπους όπως οΓ. Παπανικολάου, λέει ότι ηιατρική είναι η κορυφαία τωνεπιστηµών και άρρηκτασυνδεδεµένη µε τη µουσική.Bρίσκει γιατρειά µέσα από τηµουσική και πιστεύει ότι οιωραίες µουσικές µας«θεραπεύουν».

Σύνταξη210 6856700 εσωτ. 204

∆ιαφήµιση210 68 98 448

e-mailinvitro@invitromagazine.gr

Webwww.issuu.com/invitromagazine

6•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Editorial

να χαρείς µε το κλάµα ενός παιδιού πουγεννιέται ή να δακρύσεις µε το δεύτεροκονσέρτο για πιάνο του Ραχµάνινοφ. Χωρίςόσφρηση, απλώς δεν θα µπορούσες να...ερωτευθείς και να ζευγαρώσεις, να εκτιµή-σεις το άρωµα ενός λεµονανθού. Χωρίς γεύ-ση, τα φιλιά δεν θα είχαν καµία απολύτως...ουσία και τα φαγητά ή τα ποτά θα µπορού-σαν εύκολα να αντικατασταθούν από χά-πια! Χωρίς αφή, δεν θα µπορούσες να... αγ-γίξεις κανένα από τα όνειρά σου!».

Ο ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟΣ συνέχιζε ναδιαβάζει απνευστί τη δακτυλο-γραφηµένη επιστολή πουέφτασε στα χέρια του παραµο-νές Χριστουγέννων. Άγνωστος

ο αποστολέας, αλλά και τα κίνη-τρά του. Έµοιαζε λιγότερο µε

κακόγουστη φάρσα και περισσό-τερο µε προκήρυξη τροµοκρατώνπου έµπαιναν βίαια στη ζωή του

για να τον... αναγκάσουν να την...αλλάξει! Συνέχισε την ανάγνωση...

«ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ να αλλάξεις. Να αξιοποι-ήσεις, επιτέλους, τις αισθήσεις σου και να

τις σώσεις από βέβαιο θάνατο. Να δεις ένανάλλο κόσµο, πιο αληθινό και γνήσιο. Τον πραγ-µατικό κόσµο και όχι τον... πλαστικό που κρύ-βεται πίσω από την πιστωτική σου κάρτα.

ΝΑ ΕΣΤΙΑΣΕΙΣ στους ανθρώπους που χαµο-γελούν ανιδιοτελώς. Να ακούσεις λόγιααπλά, σοφά, καθηµερινά και να φιλτράρεις

τις πολύπλοκες σκέψεις των συνοµιλη-τών σου που αυτοπροσδιορίζονται

ως σηµαντικοί. Να οσφρηστείς τακίνητρα όσων σε περιβάλλουν

και χωρίς ίχνος εκδικητι-κότητας και καχυπο-

ψίας να δεις µε ποι-ούς θα πας και

ποιούς θααφήσεις.Να σηκώ-σεις απότο πάτω-µα το γάν-

τι και νασκουπίσεις τη

σκόνη των λαθών σου. Ναγευτείς ό,τι σου δίνει χαρά, χωρίς ενοχές

και τύψεις, αλλά µε όρια. Να πιάσεις το...άπιαστο!

Καλές γιορτές, φίλε!».

«Είµαι ένας άνθρωποςχωρίς...αισθήσεις! Μέ-ρα µε τη µέρα βλέ-πω την όραση, τηνακοή, την όσφρηση, τη

γεύση και την αφή µου να εκπίπτουν. ∆εν µεγελούν τα µάτια µου, αλλά όλοι οι άνθρωποιµου φαίνονται, τελευταία, σκυθρωποί, αγέ-λαστοι! Ηχηρό πλήγµα και για την ακοή µου:Εγώ έπαψα να ακούω ευχάριστα νέα ή δενσυµβαίνει πλέον τίποτα... πραγµατικά ευχά-ριστο; ∆εν µου... µυρίζει τίποτα,ούτε καν το λιβάνι από το θυ-µιατό που καίει η γηραιάγειτόνισσά µου προσβλέ-ποντας σε µιαν άλλη... καλύ-τερη ζωή!

Οι γεύσεις έχουν πάψει να µεεκπλήσσουν. Είναι σαν να ταέχω δοκιµάσει όλα ξανά και...ξανά! Μόνο οι ονοµασίες τους αλ-λάζουν στους καταλόγους καλώνεστιατορίων. Οι χαιρετούρες ανάµεσασε κρύα χέρια µε... παγώνουν, το «χάρη-κα» µε αφήνει αδιάφορο και τα φιλιά στοναέρα και όχι στο µάγουλο για να µη χαλάσειτο µακιγιάζ µε... κάνουν καχύποπτο! Πώς εί-ναι άραγε να ζει κανείς χωρίς αισθήσεις;

Σκέφτηκα ότι η κατάχρηση των αισθήσεων,όπως και η κατάχρηση των αντιβιοτικών,οδηγεί µε µαθηµατική ακρίβεια στην αχρή-στευσή τους. Όταν λοιπόν θα τις χρειαστού-µε, όπως συµβαίνει µε τα αντιβιοτικά- σεπερίπτωση βαριάς λοίµωξης στη µονάδα εν-τατικής θεραπείας- απλώς δεν θα µπορούννα µας βοηθήσουν. Το τέλος των αισθήσε-ων... όπως ακριβώς κάνουµε λόγο για τοτέλος των αντιβιοτικών. Βέβαια µε τααντιβιοτικά υπάρχει η ελπίδα ότι αρ-γά ή γρήγορα η επιστήµη θα ανακα-λύψει νέοτερα, πιο δραστικά, καιθα εµποδίσει το βιολογικό θάνατο.

Τι γίνεται όµως µε το θάνατο τωναισθήσεων; Τι θα τις αντικαταστή-σει; Οι αισθήσεις είναι το µέσο για ναπαραχθεί ηδονή -µε την ευρεία έννοια τουόρου- η οποία µας κάνει να αισθανόµαστεως ένα βαθµό ευτυχισµένοι.

Χωρίς όραση, δεν θα είχες τη δυνατότητανα θαυµάσεις το... αντικειµενικά ωραίουποµειδίαµα των αρχαίων γλυπτών ή να επι-λέξεις ό,τι υποκειµενικά εσύ θεωρείςωραίο. Χωρίς ακοή, δεν θα µπορούσες ποτέ

““

Ήρθε η ώρανα αλλάξεις.Να αξιοποι-ήσεις, επιτέ-λους, τις αι-σθήσεις σου

και να τιςσώσεις απόβέβαιο θά-

νατο. Ναδεις έναν

άλλο κόσµο,πιο αληθινόκαι γνήσιο...Να εστιάσεις

στους αν-θρώπους

που χαµογε-λούν ανιδιο-

τελώς. Ναακούσεις

λόγια απλά,σοφά, καθη-µερινά καινα φιλτρά-ρεις τις πο-λύπλοκες

σκέψεις τωνσυνοµιλη-

τών σου πουαυτοπροσ-διορίζονταιως σηµαντι-

κοί.

Oι πιο ωραίες αλλαγές στη ζωή µας είναι αυτές που συν-τελούνται υποσυνείδητα. ∆εν ξέρουµε γιατί αλλάζουµε,

αλλά χαιρόµαστε για αυτό που µας συµβαίνει.

Του Μιχάλη Κεφαλογιάννη

Καλές γιορτές, φίλε

8•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Warning

Τι είναι: Πρόκειται για µια διαταραχή της ούρησης, κατά την οποία η ανάγκηγια ούρηση είναι συχνή και έντονη. Κύριο χαρακτηριστικό της συχνουρίαςείναι η αποβολή αδικαιολόγητα µικρής ποσότητας ούρων. Το σύµπτωµαπαρουσιάζεται κατά τη διάρκεια της ηµέρας και/ή της νύχτας (νυχτου-ρία) και διαφέρει από την πολυουρία, στην οποία η ποσότητα των ού-ρων που αποβάλλεται είναι πολύ µεγάλη.

∆εν πρέπει να ανησυχούµε: Σε αρκετές περιπτώσεις, η συχνου-ρία αποτελεί σωµατική εκδήλωση της ψυχικής µας κατάστασηςκαι ένα από τα συχνότερα συµπτώµατα της εγκυµοσύνης.Ένας γενικός κανόνας είναι ότι όταν η συχνουρία εµφανίζεταισποραδικά, δεν εγείρει σοβαρές ανησυχίες.

Πρέπει να ανησυχούµε: Όταν η συχνουρία συνοδεύεταικαι από άλλα συµπτώµατα (αίµα στα ούρα, τσούξιµο ήδυσκολία κατά την ούρηση κ.λπ.), εµφανίζεται από-τοµα ή διαρκεί για µεγάλο χρονικό διάστηµα, τότεσχετίζεται µε λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές αι-τίες. Σε αυτή την περίπτωση, η επίσκεψη στον ει-δικό είναι επιβεβληµένη.

Γιατί έχω συχνουρία;Στρες: Η ουροδόχος κύστη είναι «δέκτης»της ψυχικής µας κατάστασης. Υπό την επί-δραση ενός στρεσογόνου γεγονότος, ηκύστη συσπάται, γεγονός που δεν τηςεπιτρέπει να χαλαρώσει ώστε να δε-χτεί σηµαντική ποσότητα ούρων. Τοαποτέλεσµα είναι να εκδηλώνεταισυχνουρία µε αποβολή πολύ µι-κρής ποσότητας ούρων.Ουρολοίµωξη: Λόγω λοίµω-ξης δηµιουργούνται συσπά-σεις στην ουροδόχο κύστηπου οδηγούν σε συχνου-ρία. Η συχνουρία συνυ-πάρχει συνήθως µετσούξιµο και πόνοκατά την ούρησηκαι αίµα στα ού-ρα (αιµατουρία).Λιθίαση: Ότανυπάρχει πέτραστην ουροδόχοκύστη, η κύστη ερε-θίζεται, µε αποτέλεσµα να εκδηλώνεται µόνιµη επιθυµία για ούρηση. Συχνου-ρία εµφανίζεται ακόµη και όταν υπάρχει ένα µικρό πετραδάκι στους ουρητή-ρες που πλησιάζει την ουροδόχο κύστη.Παθήσεις του προστάτη: Προστατίτιδα και καλοήθης υπερπλασία του προστά-τη προκαλούν συχνουρία για δυο λόγους: είτε γιατί λόγω διόγκωσης του προ-στάτη η κύστη δεν αδειάζει πλήρως είτε διότι λόγω υπετροφίας του τοιχώµα-τος της ουροδόχου κύστεως, αυτή δεν χαλαρώνει και έτσι δεν µπορεί να συγ-κρατήσει πολλά ούρα.Εγκυµοσύνη: Η συχνουρία αποτελεί ένα από τα συχνότερα συµπτώµατα τηςεγκυµοσύνης. Το αίτιο είναι µηχανικό, καθώς η ουροδόχος κύστη δέχεται τηνπίεση της µήτρας που µεγαλώνει. Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι το σύµ-

πτωµα σχετίζεται µε τις ορµονικές αλλαγές που συµβαίνουν κατά τη διάρ-κεια της εγκυµοσύνης.

Πρόπτωση µήτρας, κυστεοκήλη: Πρόπτωση µήτρας είναι η χαλάρωση τωνστηριγµάτων της µήτρας µε αποτέλεσµα ο τράχηλος ή ακόµη και ολό-

κληρη η µήτρα να προβάλλει στην είσοδο ή και εκτός κόλπου. Κυστεο-κήλη είναι η πρόπτωση της ουροδόχου κύστεως. Και οι δυο καταστά-

σεις προκαλούν πίεση και βάρος στην ουροδόχο κύστη, δηµιουρ-γώντας έτσι ανάγκη για συχνή ούρηση. Άλλοτε, η δίοδος της ουρή-

θρας φράζει, µε αποτέλεσµα να µην αδειάζει εντελώς η κύστη.Ατροφία κόλπου: Υπό την επίδραση των ορµονικών αλλαγών

(οιστρογόνα) που συµβαίνουν στις γυναίκες που βρίσκονταιµετά την εµµηνόπαυση, προκαλείται λέπτυνση του κόλπου

και του ουροποιητικού. Η ευαισθησία της ουροδόχου κύ-στεως αυξάνεται και η ανάγκη για ούρηση µεγαλώνει. Η

συχνουρία συνοδεύεται και από άλλα συµπτώµατα,όπως ξηρότητα του κόλπου, κνησµό, δυσπαρεύνια.

Ινοµυώµατα: Είναι οι πιο συχνοί καλοήθεις όγκοιτης µήτρας, οι οποίοι πιέζουν την ουροδόχο κύ-

στη, µε αποτέλεσµα να εκδηλώνεται συχνουρία.∆ιάµεσος κυστίτιδα: Πρόκειται για µια µορφή

κυστίτιδας κατά την οποία πάσχει όλο το τοί-χωµα της κύστης, µε αποτέλεσµα να µην

ανέχεται να διαταθεί. Χαρακτηριστικό τηςείναι ο πόνος στην ουροδόχο κύστη που

αυξάνεται καθώς γεµίζει µε ούρα καιανακουφίζεται λίγο µετά από κάθε

ούρηση. Για αυτό και χαρακτηρίζεταιαπό βασανιστική συχνουρία κατά

τη διάρκεια της ηµέρας και τηςνύχτας.

Αδυναµία του σφιγκτήρα τηςουρήθρας: Όταν υπάρχει

αδυναµία του σφιγκτήρα, ηασθενής για να µην έχει

απώλεια ούρων πηγαίνεισυχνά στην τουαλέτα,

προκειµένου η κύστηνα µη γεµίζει µε πολ-

λά ούρα.Σύνδροµο υπερ-λειτουργικής κύ-στης: Είναι µιαπάθηση που χα-

ρακτηρίζεται απόδιαταραχή της λει-

τουργίας της ουροδόχου κύστεως. Εκδηλώνεται µε ξαφνική, έντονη και επι-τακτική ανάγκη για ούρηση, που δεν µπορεί να ελεγχθεί, µε αποτέλεσµα τησυχνουρία και/ή την ακράτεια ούρων.Νευρολογικές παθήσεις: Η λειτουργία της ουροδόχου κύστης ελέγχεται απότα νεύρα και το κεντρικό νευρικό σύστηµα. Έτσι, όταν το νευρικό σύστηµαδιαταράσσεται λόγω κάποιας πάθησης (π.χ. σκλήρυνσης κατά πλάκας), τότεη κύστη λειτουργεί ανεξέλεγκτα µε αποτέλεσµα να εκδηλώνεται συχνουρία.Καρκίνος in situ: Πρόκειται για µια ιδιαίτερη και αρκετά επιθετική µορφήκαρκίνου της ουροδόχου κύστεως, η οποία προκαλεί ευαισθησία της κύστε-ως, µε αποτέλεσµα αυτή να µην αντέχει πολλά ούρα και να εκδηλώνεται µεσυχνουρία.

Συχνουρία

Tρέχω και δεν φτάνωΗ συχνουρία αποτελεί ένα από τα συχνότερα συµπτώµατα που πλήττει εξίσου άνδρες και γυναίκες. Μπορεί να οφείλεται σεδιάφορες αιτίες, από το στρες και την εγκυµοσύνη µέχρι ορισµένες νευρολογικές παθήσεις και καρκίνο.

•Φυ-σιολογικά,

επισκεπτόµαστετην τουαλέτα περί-

που 6 φορές τηνηµέρα. Στη συχνου-ρία, οι ουρήσεις ξε-

περνούν τις 7.•Ο σακχαρώδης

διαβήτης εκδηλώ-νεται κατά κύριο

λόγο µε πο-λυουρία, που

µπορεί νασυνοδεύε-

ται καιαπό συ-χνουρία.

• Εάντο σύµ-πτωµα

επιµένει,επισκε-φθείτετον για-τρό, οοποί-

ος θα σας συ-στήσει την κατάλ-

ληλη αγωγή ανάλογαµε τα αποτελέσµατα

της εξέτασης ού-ρων.

tips

Της ∆ήµητρας Τζούβελη

Συνεργάστηκαν οι ∆ηµήτρης Καντζάβελος, ΕπίκουροςΚαθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών,

Σταύρος Αθανασίου, Λέκτορας Μαιευτικής Γυναικολογίας-Ουρογυναικολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών

10•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

ΕπίκαιραΕλλάδα Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Η Αλτσχάιµερδεν µας... ξεχνάΗ ΝΟΣΟΣ ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ εξελίσσεται στη χει-ρότερη µάστιγα του αιώνα µας, καθώς οαριθµός των ασθενών παρουσιάζει δραµατι-κή αύξηση παγκοσµίως. Είναι η πιο συχνήµορφή άνοιας (έξι στους δέκα ανοϊκούςασθενείς έχουν Αλτσχάιµερ) και στην Ελλάδαοι πάσχοντες έχουν ήδη φτάσει τις 160.000.Όπως εξήγησαν οι ψυχίατροι κ.κ. Παρα-σκευή Σακκά και Γιάννης Παπατριανταφύλ-λου σε συνέντευξη Τύπου, το προσδόκιµοεπιβίωσης µετά από τη διάγνωση της νόσουΑλτσχάιµερ δεν ξεπερνά τα 8 χρόνια καιενώ η επίπτωση όλων των µορφών άνοιαςξεκινά από 2% στην ηλικία των 65 ετών, δι-πλασιάζεται ανά 5ετία. Για την ώρα υπάρχειµόνο συµπτωµατική θεραπεία της ασθένει-ας. Τα φάρµακα, που ονοµάζονται αναστο-λείς των χολινεστερασών, επιβραδύνουντην εξέλιξη της νόσου, ιδίως εάν χορηγη-θούν στα αρχικά στάδια και εξασφαλίζουνκαλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείςκαι τις οικογένειές τους.

Απλήρωτοιοι ΦαρµακοποιοίΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ στην εξόφλη-ση των φαρµακοποιών από αρκετά ασφαλι-στικά ταµεία και ειδικά από το ταµείο του δη-µοσίου (ΟΠΑ∆) καταγγέλλει ο Φαρµακευτι-κός Σύλλογος Αττικής. Τα χρέη των ταµείωνπρος τους φαρµακοποιούς της Αττικής ανέρ-χονται περίπου στα 136 εκατοµµύρια ευρώ.Ο Φαρµακευτικός Σύλλογος Αττικής διακό-πτει από 1-1-2010 τη συνεργασία µε το τα-µείο ΥΕΝ (ταµείο του πρώην Υπουργείου Εµ-πορικής Ναυτιλίας), διότι έχει οφειλές απότο Σεπτέµβριο του 2008.

Εθνική ηµέραελέγχου για τοAidsΜΊΑ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ για το AIDS και µίαΕθνική Ηµέρα Ελέγχου για προληπτικέςεξετάσεις για την HIV/AIDS λοίµωξηθεσµοθετούνται, όπως ανακοί-νωσε η Υπουργός Υγείας Μαρι-λίζα Ξενογιαννακοπούλου,µε αφορµή την ΠαγκόσµιαΗµέρα κατά του AIDS.Στη χώρα µας, τους πρώ-τους δέκα µήνες του 2009,ο αριθµός των νέων ΗΙV δια-γνώσεων είναι υψηλός καιδεν δικαιολογεί τον εφησυ-χασµό, τονίζουν οι αρµόδιοι,ιδιαίτερα αν λάβουµε υπόψη µαςότι πλήττεται ο βασικός κορµός τουπαραγωγικού δυναµικού της χώρας, δηλα-δή τα άτοµα από 25 έως 44 ετών.

«Βράζει» ο χώρος της ΥγείαςΕπιστροφή της λίστας, ενιαίο µηχανογραφικόσύστηµα σε ασφαλιστικά ταµεία, νοσοκοµεία

και φαρµακεία, καθώς και αλλαγές στον τρόποτιµολόγησης των 6.000 φαρµάκων που κυκλοφο-

ρούν στην ελληνική αγορά εξήγγειλε η κυβέρνηση. Στοναντίποδα, οι νοσοκοµειακοί γιατροί έκαναν πανελλαδική,προειδοποιητική απεργία, διαµαρτυρόµενοι για τις ελλεί-ψεις προσωπικού στα νοσοκοµεία και για τις απλήρωτεςδεδουλευµένες εφηµερίες. Εξάλλου παράσταση διαµαρ-τυρίας έξω από το Υπουργείο, για την άµεση καταβολήτων δεδουλευµένων εφηµεριών που τους οφείλονται απότον Ιούλιο του 2009, πραγµατοποίησαν οι γιατροί και οιψυχολόγοι του Ψυχιατρικού Νοσοκοµείου Αττικής. Στο νο-σοκοµείο της Λάρισας οι γιατροί προχώρησαν σε επίσχεσηεργασίας, διεκδικώντας την καταβολή των εφηµεριών πουτους οφείλονται από τον περασµένο Ιούλιο, καθώς και τωναναδροµικών των εφηµεριών για το 2009.

Προσοχή στην ετικέταΤέσσερις στους δέκα Έλληνες είτε δεν δια-βάζουν ποτέ είτε ελέγχουν µερικές φορές

τις ετικέτες των τροφίµων. Το ποσοστό αυτόείναι ιδιαίτερα υψηλό σύµφωνα µε τους ειδικούς,

καθώς φαίνεται πως µία µεγάλη µερίδα καταναλωτώναδιαφορεί για την ποιότητα των προϊόντων που κατανα-λώνει. Αυτά είναι τα συµπεράσµατα νέας µελέτης τουΙδρύµατος Αριστείδης ∆ασκαλόπουλος που διεξήχθη σεσυνεργασία µε την εταιρεία ερευνών ICAP σε δείγµα1.200 ατόµων ηλικίας από 3 – 65 ετών. Όταν οι ερευνη-τές ρώτησαν τους πολίτες για ποιο λόγο δεν τις διαβά-ζουν, το 45% απάντησε πως δεν τους αφορούν, 31% ότιδεν έχουν τον χρόνο ενώ το 17% παραδέχτηκε πως τασυστατικά και τα στοιχεία διατροφικής αξίας που ανα-γράφονται στα προϊόντα τους µοιάζουν µε… κινέζικα.Όσοι πάλι διαβάζουν τις ετικέτες, αφήνουν πίσω στο ρά-φι εκείνα τα τρόφιµα που έχουν πολλά «Ε».

Άρχισε ναλειτουργεί ηΜαιευτική –Γυναικολογι-

κή κλινική«Γαία»,πουείναι αποτέ-λεσµα της

σύµπραξηςδύο φορέωνυγείας, τουκοινωφε-

λούς ιδρύ-µατος «Ερ-ρίκος Ντυ-

νάν» και του«ΙατρικούΑθηνών»

και αναµένε-ται να προ-σφέρει δω-ρεάν τοκετόσε άπορους,ακρίτες και

πολύτε-κνους (4ο

παιδί).

Ωστόσο ο ανοµολόγητος φόβος όλων είναι ηενδεχόµενη µετάλλαξη του ιού, µε όποιεςσυνέπειες αυτό συνεπάγεται... Ο πρόεδροςτου ΚΕΕΛΠΝΟ Γ. Σαρόγλου τόνισε ότι µέχριστιγµής στην Ελλάδα δεν έχει παρατηρηθείκάποια αλλαγή στη συµπεριφορά του ιού.«Αυτό που φοβόµαστε είναι να µη µεταλλαχ-θεί ο ιός της νέας γρίπης και γίνει πιο επιθετι-κός, προσβάλλοντας σε µεγαλύτερο βαθµότο κατώτερο αναπνευστικό σύστηµα, προκα-λώντας σε πολύ περισσότερους ανθρώπουςπνευµονία, κάτι που, έως σήµερα, δεν έχειπαρατηρηθεί από την έρευνα που κάνει το Ιν-

στιτούτο Παστέρ στη χώραµας. Επιπλέον δεν έχουµεδιαπιστώσει να έχει ανα-πτύξει αντοχή ο ιός Η1Ν1στα αντιιικά φάρµακα» εί-πε ο Γ. Σαρόγλου.Η Ε. Γιαµαρέλλου κάλεσε

τους υπεύθυνους των µονάδων να εµβολιά-ζουν άµεσα τους πολίτες, χωρίς ραντεβού.Η Ε. Γιαµαρέλλου, εξέφρασε την εκτίµηση ότιπερίπου 800.000 Έλληνες έχουν, ήδη, νοσή-σει από τον Α (Η1Ν1).

Μέχρι την ώρα έκδοσης τουπεριοδικού, 51 άνθρωποιείχαν χάσει τη ζωή τους απότη νέα γρίπη. Η πρόεδροςτου Εθνικού Συµβουλίου

Πανδηµίας, καθηγήτρια Ελένη Γιαµαρέλλουκάλεσε τους πολίτες να εµβολιαστούν άµε-σα, προκειµένου να προλάβουν την κορύφω-ση του πανδηµικού κύµατος, η οποία αναµέ-νεται τα Χριστούγεννα. Για να έχουµε ως χώ-ρα επαρκή προστασία από τον ιό, απαιτείταιο εµβολιασµός 4 εκατ. ανθρώπων.Η Ε. Γιαµαρέλλου ανέφερε ότι στη χώρα µαςέχουν καταγραφεί ανεπιθύµητες ενέργειεςτου εµβολίου σε 323 άτοµα. ∆έκα αναφορέςκρίθηκαν ως σοβαρές (αλλεργικές εκδηλώ-σεις, νευρολογικές διαταραχές κ.ά). Συστά-σεις σχετικά µε τον κίνδυνο εµφάνισης πυρε-τού σε µικρά παιδιά µετά από εµβολιασµό µετο Pandemrix εξέδωσε ο Ευρωπαϊκός Οργα-νισµός Φαρµάκων. Γιατροί και γονείς πρέπεινα παρακολουθούν τη θερµοκρασία των εµ-βολιασθέντων παιδιών και εφόσον είναι απα-ραίτητο, να λαµβάνουν µέτρα για τη µείωσητου πυρετού.

Απαιτείται ο εµβολιασµός4 εκ. ανθρώπων για ναέχουµε ως χώρα επαρκήπροστασία

Κορυφώνεται η πανδηµία

Εµβολιαστικά κέντρα στη σελ. 53Για περαιτέρω πληροφορίες καλέστε στο 1135ή µπείτε στην ιστοσελίδα www.ygeianet.gov.gr

IN•VITRO• 11∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Κόσµος

Τα πλαστά φάρµακαδηλητηριάζουν την Ευρώπη

Από Καγκουρό τανέα αντιηλιακάΤΑ ΚΑΓΚΟΥΡΟ ΕΝ∆ΕΧΕΤΑΙ νααποτελούν το «κλειδί» για τηνανάπτυξη ενός νέου τύπουαντηλιακής κρέµας, πουθα προλαµβάνει τον καρ-κίνο του δέρµατος. Σύµ-φωνα µε Αυστραλούς καιΑυστριακούς ερευνητές,ένα ασυνήθιστο ένζυµο,που επιδιορθώνει τις βλά-βες του DNA στα µαρσιποφό-ρα, θα µπορούσε να χρησιµεύ-σει ως µοντέλο για την αποτροπήτης βλάβης του ανθρώπινου δέρµατος.Έτσι στόχος των επιστηµόνων είναι να δουναν το ένζυµο επιδιόρθωσης θα µπορούσε ναενσωµατωθεί σε µία ασφαλή και αποτελε-σµατική κρέµα για την πρόληψη του µελα-νώµατος.

Αύξηση τηςΣύφιλης στις ΗΠΑΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΧΛΑΜΥ∆ΙΩΝ, της γονόρροιαςκαι της σύφιλης στις ΗΠΑ αναφέρει το Κέν-τρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων(CDC). Ένα στα τέσσερα κορίτσια εφηβικήςηλικίας έχουν αναπτύξει σεξουαλικά µεταδι-δόµενο νόσηµα (ΣΜΝ) - σε πολλές περιπτώ-σεις αµέσως µετά την πρώτη σεξουαλικήεπαφή. «Το υψηλό φορτίο των ΣΜΝ στις έφη-βες µας δείχνει ότι δεν πρέπει να συνεχίσου-µε να το αγνοούµε» δήλωσε η Dr. Sami Gott-lieb, συγγραφέας της έκθεσης του CDC, ηοποία δηµοσιεύεται στην επιστηµονική επι-θεώρηση «Pediatrics». «Η σεξουαλική υγείαείναι ένα σηµαντικό µέρος της συνολικήςυγείας και ευεξίας των εφήβων. Για πολύ και-ρό, ως έθνος, κλείναµε τα µάτια µας στα προ-βλήµατα σεξουαλικής υγείας των εφήβων,αλλά το χρωστάµε στα παιδιά µας να ξεφύ-γουµε από αυτή τη στάση» κατέληξε.

STOP στη βίαΠΑΝ∆ΗΜΙΚΕΣ ∆ΙΑΣΤΑΣΕΙΣ έχει προσλάβει ηβία κατά των γυναικών. Σύµφωνα µε στοιχείααπό τον ΟΗΕ, επτά στις δέκα γυναίκες βιώ-νουν σωµατική ή σεξουαλική βία από άνδρεςστη διάρκεια της ζωής τους - συνήθως απότον σύζυγο, τον σύντροφο ή κάποιον γνωστό.Στις ηλικίες 15-44 ετών οι πράξεις βίας προ-καλούν περισσότερους θανάτους και αναπη-ρία απ’ ό,τι ο καρκίνος, η ελονοσία, τα τρο-χαία ατυχήµατα και ο πόλεµος µαζί. Όσο γιατη σεξουαλική βία, εκτιµάται ότι, µόνο το2002, 150 εκατοµµύρια κορίτσια κάτω των18 υπέστησαν κάποια µορφή της. Η οικιακήβία µόνο κοστίζει περίπου 1,16 δισ. δολάριαστον Καναδά και 5,8 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ.Στην Αυστραλία, η βία κατά των γυναικών καιτων παιδιών εκτιµάται ότι κοστίζει 11,38 δισ.δολάρια το χρόνο.

Νέο δέρµα από βλαστοκύτταραΓάλλοι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι βρήκαν

µια µέθοδο χρήσης των εµβρυϊκών βλαστο-κυττάρων, ώστε να δηµιουργούν νέο δέρµα, µια

εξέλιξη που µπορεί να βοηθήσει σηµαντικά στη αποκατά-σταση των σοβαρών εγκαυµάτων. Σύµφωνα µε τους επι-στήµονες, η προέλευση του δέρµατος από βλαστοκύτταρασηµαίνει ότι µπορούν να επιλυθούν τα προβλήµατα απόρ-ριψης του πρόσθετου δέρµατος που σήµερα αντιµετωπί-ζουν ορισµένα θύµατα εγκαύµατος. Η ανακάλυψη παρου-σιάστηκε στο επιστηµονικό έντυπο «The Lancet». Τα βλα-στοκύτταρα εξελίχθηκαν σε πλήρως σχηµατισµένο ανθρώ-πινο δέρµα δώδεκα εβδοµάδες αφότου εµφυτεύτηκαν σεπειραµατόζωα. Εδώ και 20 χρόνια, οι ασθενείς µε σοβαράεγκαύµατα έχουν ωφεληθεί από µια τεχνική που αναπτύσ-σει νέο δέρµα στο εργαστήριο µε τη χρήση των δικών τουςδερµατικών κυττάρων.

Ναι στις παραπάνω θερµίδεςBρετανοί επιστήµονες αναθεωρούν το µέχρι

τώρα σύστηµα µέτρησης των θερµίδων. Σύµ-φωνα µε τη νέα αξιολόγηση, οι άνθρωποι µπορούν

να παίρνουν καθηµερινά περισσότερες θερµίδες χωρίςκίνδυνο να παχύνουν. Όπως ανέφεραν οι «Times» του Λον-δίνου, η έκθεση της Επιστηµονικής Συµβουλευτικής Επι-τροπής για τη ∆ιατροφή, ανέφερε ότι η συνιστώµενη ηµε-ρήσια λήψη θερµίδων - που σήµερα είναι 2.000 για τις γυ-ναίκες και 2.500 για τους άνδρες - θα µπορούσε να αυξη-θεί µέχρι 16%. Αυτό µεταφράζεται σε 400 εξτρά θερµίδεςτην ηµέρα. Όπως εξήγησαν οι αρµόδιοι, η νέα µέτρηση πα-ρέχει µια πιο ακριβή αξιολόγηση της ενέργειας που καίγε-ται µέσω της φυσικής δραστηριότητας. Πάντως οι ειδικοίπροειδοποίησαν ότι, εν µέσω µιας διεθνούς «επιδηµίας»παχυσαρκίας, η νέα έκθεση στέλνει «συγκεχυµένα» µηνύ-µατα στους καταναλωτές.

ΑΑνθεί το εµπόριο – ειδικά µέσωδιαδικτύου - και η συνταγογρά-φηση πλαστών φαρµάκων στιςχώρες της Ευρώπης. Οι ειδικοίπου ασχολούνται µε το θέµα µι-

λούν για µάστιγα, την ώρα που εκατοµµύριαπολίτες δηλώνουν τροµοκρατηµένοι και ζη-τούν πιο αποτελεσµατικούς ελέγχους και µέ-τρα ασφαλείας, προκειµένου να προστατευ-θεί η δηµόσια υγεία. Μόνο τον ∆εκέµβριο του2008 κατασχέθηκαν από τελωνιακούς υπαλ-λήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης 34 εκατοµµύ-ρια πλαστά χάπια, αξίας 89 εκατοµµυρίων ευ-ρώ. Μεγάλη έρευνα, που δηµοσιεύτηκε τέληΝοεµβρίου και αφορούσε στην άποψη των κα-ταναλωτών για τα πλαστά φάρµακα, αναφέρειότι 5% των Ευρωπαίων υποψιάζεται ότι ενδε-χοµένως να του έχει χορηγηθεί πλαστό φάρ-µακο. Υπολογίζεται ότι πάνω από 12.8 εκα-τοµµύρια καταναλωτές έχουν εκτεθεί στονκίνδυνο των πλαστών φαρµάκων.Σύµφωνα µε την ίδια έρευνα, που διεξήχθηαπό την ICM για λογαριασµό της Aegate, εται-

Οµάδα φοι-τητών πανε-πιστηµίουτης Ταϊβάν

εφηύρε µιαλεκάνη

τουαλέτας, ηοποία, πέ-

ραν της κλα-σικής της

χρησιµότη-τας, παρέχειεπίσης πλη-ροφορίες

για τηνυγεία, µε-τρώντας τοβάρος τουχρήστη, το

λίπος σώµα-τος και τηνκαρδιακή

συχνότητα.

ρείας επικοινωνιών για την ασφάλεια τωνασθενών, το 45% των ερωτηθέντων πιστεύειότι για το εµπόριο πλαστών φαρµάκων ευθύ-νονται κυρίως οι παρασκευάστριες εταιρείες.Το 31 % θεωρεί υπεύθυνο τον έµπορο χοντρι-κής πώλησης και το 30% τον φαρµακοποιό.Εξάλλου το 90 % είπε ότι δεν θα αγόραζε φάρ-µακα µέσω διαδικτύου, αν τα φαρµακεία στηνΕυρώπη διέθεταν κάποιο εργαλείο πιστοποί-ησης συνταγογραφηµένων φαρµάκων. Βάσειστοιχείων της Ευρωπαϊκής Συµµαχίας µε σκο-πό την πρόσβαση σε ασφαλή φάρµακα, έξιστα δέκα φάρµακα που αγοράζονται µέσω ίν-τερνετ είναι πλαστά. «Η αγορά φαρµάκων µέ-σω του διαδικτύου διαφέρει πολύ από τηναγορά ρούχων» τόνισε ο Gary Noon, ∆ιευθύ-νων Σύµβουλος της Aegate. «Οι ασθενείς πρέ-πει να ενθαρρύνονται ώστε να αναζητούνφάρµακα από τον φαρµακοποιό της γειτονιάςτους, ο οποίος είναι κατάλληλα εκπαιδευµέ-νος και ικανός να αξιολογήσει τις ιατρικέςανάγκες τους και το κατάλληλο φάρµακο γιακάθε περίπτωση».

12•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

YποχόνδριοςΜε την εικόνα µου

“Από µικρέςστα βάσαναΈνα στα δύο κορίτσια προσχολικής ηλικίαςέχουν ήδη άγχος µε την εµφάνισή τους, ενώτο ένα τρίτο από αυτά επιθυµούν να χάσουνβάρος ή να αλλάξουν το χρώµα των µαλλιώντους. Aυτά υποστηρίζει µελέτη που δηµοσι-εύθηκε στο British Journal of DevelopmentalPsychology.Συγκεκριµένα το ένα τρίτο των κοριτσιών(31%) είπαν ότι «σχεδόν πάντα» ανησυχούνγια την εµφάνισή τους, ενώ άλλο ένα 18%είπε ότι ανησυχεί «µερικές φορές». 30%των κοριτσιών είπαν ότι θα ήθελαν να αλλά-ξουν τουλάχιστον ένα χαρακτηριστικό στηνεµφάνισή τους.

Mπάρµπι...η εξωπραγµατικήAκόµα και οι κούκλες «βασανίζονται» απότην πίεση των ιδανικών προτύπων. Aρκετάχρόνια πριν δύο ερευνήτριες του πανεπι-στηµίου Γέιλ µετέφεραν τις σωµατικές ανα-λογίες της Mπάρµπι στο φυσικό µέγεθοςγια να αποδείξουν πόσο εξωπραγµατικάπρότυπα αποτελούν. Πράγµατι για να γίνειµια γυναίκα Mπάρµπι, θα πρέπει να ψηλώ-σει κατά 50 εκατοστά, να προσθέσει 13εκατοστά στο στήθος και να αφαιρέσει 15εκατοστά από τη µέση της. Aλλά και έναςGI Joe έχει την κατατοµή ενός µπόντι µπίλν-τερ µε τονισµένες ορισµένες µυϊκές οµά-δες όπως τους δικέφαλους και τους κοιλια-κούς.

tipsΓια να βελτιώσουµε την εικόναπου έχουµε για το σώµα µας

>∆εν φοράω ρούχα που είναι στενά και µεκαταπιέζουν διότι µε κάνουν να αισθάνο-µαι παχύς.

>Kόβω τις ετικέτες µε το µέγεθος τωνρούχων.

>∆εν ζυγίζοµαι καθηµερινά. Zυγίζοµαι σεκάθε επίσκεψή µου στον γιατρό.

>Kάθε φορά που κοιτάζω τον καθρέπτηεπικεντρώνοµαι στα µέρη του σώµατόςµου που µου αρέσουν. ∆εν κοιτάζοµαιστον καθρέπτη αν έχω πολύ άγχος ή αρ-νητικά συναισθήµατα.

>Περιορίζω την ανάγνωση περιοδικών µό-δας που προβάλλουν ως πρότυπο τις πολύαδύνατες γυναίκες ή άνδρες.

>Aφιερώνω χρόνο στην περιποίηση τουσώµατός µου όπως µασάζ, καθαρισµόπροσώπου, µανικιούρ και πεντικιούρ κ.ά.

>Yπενθυµίζω στον εαυτό µου ότι ο κοινω-νικός µου περίγυρος µε αγαπά για αυτόπου είµαι και όχι για αυτό που δείχνω.

∆έσµιοι του καθρέπτη

“Bάζοντας στο goo-gle τη φράση self

image (εικόνα τουεαυτού µου), βγά-

ζει 120.000.000αποτελέσµατα. Tαπερισσότερα αφο-

ρούν στη διαταραχήτης εικόνας σώµα-

τος των εφήβων.

Από την εφηβεία µέχρι και τα γη-ρατειά, η σχέση µας µε τον κα-θρέπτη περνάει κρίση. Aισθανό-µαστε χοντροί (σπάνια πολύαδύνατοι), άσχηµοι, γερασµένοι

ακόµα και απωθητικοί. Όσο περνούν τα χρόνιαη εικόνα µας γίνεται µανία. Προσπαθεί να επι-βληθεί της προσωπικότητας, των ενδιαφερόν-των µας κ.ά. Aντί να διαβάσουµε, ψω-νίζουµε. Aντί να γυµναζόµαστε,κάνουµε εγχειρήσεις. H επο-χή της εικόνας πριµοδοτείτην ευκολία και όχι τησυνειδητότητα. Kαι εκείπου η τηλεόραση θαµπορούσε να λειτουρ-γήσει ως σύµµαχοςστην εσωτερική µαςσύγκρουση, έρχεταικαι µας απογοητεύειακόµη περισσότερο.Mελέτες Aµερικανών τεκ-µηριώνουν πλέον ότι η ταπρότυπα που προβάλλονταιστα MME συµβάλλουν στη δια-στρέβλωση της εικόνας του σώµατός µας, εγ-καθιστώντας πρόβληµα αυτοεκτίµησης.Στην ίδια θέση όµως βρίσκονται και τα ίδια ταπρότυπα οµορφιάς που κυριαρχούν στον τύπο,την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Άλλωστε τανιάτα ή το επάγγελµα δεν κατοχυρώνουν τησυµφιλίωση µε την εξωτερική εµφάνιση. Aντί-θετα πολλές φορές η πίεση της οµορφιάς και

της εικόνας πυροδοτεί την εµφάνιση διατροφι-κών διαταραχών, όπως την ανορεξία και τηβουλιµία. H πάλη µε την εικόνα µας συνεχίζε-ται µέχρι τη µέση ηλικία. Tότε αναπολούµε τηνυπεροχή των 20 ή των 30 και παλεύουµε µε νύ-χια, δόντια και... νυστέρια για να την επανακτή-σουµε. Tο αποτέλεσµα; Aπογοητευτικό, στηνπλειονότητα των περιπτώσεων. Mία γυναίκα

στα 60, το πολύ πολύ να µοιάζει µε κα-λοδιατηρηµένη 40άρα και στη χει-

ρότερη µε µια «πλαστική»50άρα. H δυσκολία συµφι-

λίωσης µε την εικόνα µαςδεν έχει µόνο κοινωνικήή ψυχολογική διάσταση;Eρευνητές του UCLA,ανακάλυψαν ότι ο εγκέ-φαλος κάποιων ασθε-νών µε διαταραχή δυ-

σµορφίας του σώµατοςενδεχοµένως ερµηνεύει

λανθασµένα την εικόνα τουσώµατός τους.

Στο µέλλον, ίσως µία απεικονι-στική εξέταση και ένα χάπι να λύνει

κάθε διαµάχη µε τον καθρέπτη µας. Mέχρι τό-τε όµως θα πρέπει να βάλουµε τη δύναµη τηςεικόνας στη θέση που της αρµόζει και να επα-ναφέρουµε αξίες που αν και στο παρελθόν θε-ωρούνταν υπέρτατες αρετές (π.χ. Αγαπάω τονεαυτό µου όπως είναι), σήµερα ακούγονται ώςπαλαιολιθικές εξηγήσεις για τα δύο ή τρία κιλάπου πήραµε στις διακοπές.

Όσοι γυµνάζονται,ακόµη και λίγες

ώρες την εβδοµά-δα, αισθάνονται το

ίδιο καλά µε το σώ-µα τους όσο και οι

αθλητές που γυµνά-ζονται σχεδόν κα-

θηµερινά. Aυτόυποστηρίζει µελέτη

από το πανεπιστή-µιο της Φλόριντα

που δηµοσιεύθηκεστην επιθεώρηση

Health Psychology.!Στο µέλλον,

ίσως µία απεικονι-στική εξέταση και ένα

χάπι να λύνει κάθε δια-µάχη µε τον καθρέ-

πτη µας.

O κατάλογοςτων παθήσε-

ων ή κατα-στάσεων

που σχετί-ζονται (άµε-σα ή έµµε-σα) µε τα

προβλήµατααυτοεκτίµη-σης είναι µα-κρύς. H υπο-χονδρίασηβρίσκεται

στις πρώτεςθέσεις της

λίστας, µαζίµε την κοι-νωνική φο-

βία, την ανο-ρεξία, τηνκατάχρησηαλκοόλ, τηδιαταραχή

δυσµορφίαςτους σώµα-

τος, τηνεξαρτητικήσυµπεριφο-

ρά κ.ά.

Εµπιστευτικά

•IN•VITRO•13∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Με άποψη

Βρίσκω γιατρειάστη µουσική

ΕΥΑΝΘΙΑ ΡΕΜΠΟΥΤΣΙΚΑ

Από µικρή ήθελα να γίνω για-τρός. Nα κάνω έρευνα, να προ-σφέρω στην ανθρωπότητα.Έβλεπα τον εαυτό µου να ασκείένα λειτούργηµα. ∆ιότι ένας

γιατρός πρέπει πάνω απ’ όλα να είναι άνθρω-πος. Oι ασθενείς έχουν ανάγκη να αισθάνον-ται τον γιατρό ως τον άνθρωπό τους. Nα παίρ-νουν δύναµη από αυτόν. Έτσι θέλουν να τονβλέπουν.

∆εν έγινα γιατρός. Έγινα µουσικός. Όµωςδεν παράτησα τη µεγάλη µου αγάπη. Kάποιαστιγµή στη ζωή µου θέλησα να κάνω ένα τα-ξίδι για να δω πως είναι είναι τα πράγµαταπέρα από µάς. Πριν χρόνια πήγα µε τους Για-τρούς του Kόσµου στο Aζερµπαϊτζάν. Kάνο-ντας αυτό το ταξίδι, άλλαξε η ζωή µου. Tα θέ-µατα που µε απασχολούσαν εδώ, έγιναν αυ-τόµατα «προβλήµατα πολυτελείας», ενώεκεί αντιµετώπιζαν ζητήµατα ζωής και θανά-του. Έζησα καταστάσεις που δεν θα ξεχάσωποτέ. Άρρωστοι σε νοσοκοµεία να µην έχουνούτε τη στοιχειώδη περίθαλψη, τη στιγµήπου εδώ πετάµε φάρµακα στον κάλαθο τωναχρήστων. Mετά από αυτό το ταξίδι, η ζωήµου δεν είναι ίδια.

Aκόµα και σήµερα θα ήθελα να ξέρω πράγ-µατα ώστε κάποια στιγµή να προσφέρω τηγνώση µου σε ανθρώπους που την έχουνανάγκη.

Θαυµάζω τους επιστήµονες που ασχολούν-ται σοβαρά µε την Ιατρική, εκείνους πουέχουν ήθος και που δεν ξεχνούν την ανθρώ-

πινη πλευρά της επιστήµης τους.

Θαυµάζω τους γιατρούςπου αφιερώνουν τη ζωήτους για να σώσουν αν-θρώπους που έχουντην ανάγκη τους.

Θαυµάζω ανθρώ-πους σαν τον ια-τρό Παπανικολά-ου. H Ιατρική είναιη κορυφαία των

επιστηµών.

Για µένα η µουσικήσυνδέεται µε την ιατρι-

κή, όπως το σώµα συνδέ-εται µε την ψυχή. Bρίσκω

γιατριά µέσα από τη µουσι-κή. Όταν ακούµε τις µουσικές

που αγαπάµε αισθανόµαστε ψυχι-κή ανάταση. Mας βοηθούν να ξεφύ-

γουµε από δύσκολες καταστάσεις. Mας «θε-ραπεύουν»!

Γερή καρδιά

Αντιγήρανση

tips > > >

Εάν έχετε κάτω από 70παλµούς το λεπτό, η καρ-διά σας θα παραµείνει γε-ρή. Εάν ξεπερνούν τους 80σε ηρεµία, ο καρδιακός µυςκουράζεται και γίνεται πιοευάλωτος.

Γελάστε µε την καρδιά σας!Το γέλιο βελτιώνει σηµαντι-κά τη λειτουργία των αγγεί-ων και κάνει πιο ελαστικέςτις αρτηρίες, σύµφωνα µεελληνική µελέτη.

Τελευταίες έρευνες δεί-χνουν ότι και το παθητικόκάπνισµα βλάπτει εξίσουτην καρδιαγγειακή υγεία.Συµβάλλει στη σκλήρυνσητων αγγείων και αυξάνειτην αρτηριακή πίεση.

Επισκεφθείτε τον γιατρόεάν έχετε «ύποπτα» συµ-πτώµατα (πόνο στο στήθοςκαι την πλάτη, δύσπνοια,αίσθηµα παλµών, λαχάνια-σµα, εύκολη κόπωση κ.λπ.).

Συνεργάστηκε ο Τά-σος Παπαδόπουλος,Επιµελητής Καρδιο-λογικής Κλινικής νο-σοκοµείο ΕΥΡΩΚΛΙ-

ΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Tης ∆ήµητρας Τζούβελη

Ο τρόπος ζωής θέτει τις βάσεις για γερή καρδιά µέχρι τα βαθιά γεράµατα. Μικρές αλλαγέςστην καθηµερινότητα µπορούν να θωρακίσουν την υγεία της καρδιάς, χαρίζοντάς µας πολλάκαι υγιή χρόνια.

•IN•VITRO• 14 ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Θωρακίστε τηνστον χρόνο Γ

ια τη φθορά της καρδιάς δεν ευ-θύνονται µόνο τα χρόνια πουπερνούν. Καθοριστικό ρόλο παί-ζουν και οι δικές µας συνήθειες.Αγαπήστε, λοιπόν, την καρδιά

σας και αυτή θα σας το ανταποδώσει µε τονκαλύτερο τρόπο:Κόψτε το κάπνισµα: ανεξάρτητα από το εί-δος καπνού (τσιγάρο, πούρο, στριφτό), το κά-πνισµα βλάπτει σοβαρά τα αγγεία της καρ-διάς. Υπολογίζεται ότι ο κίνδυνος για στεφα-νιαία νόσο είναι 2-3 φορές µεγαλύτεροςστους καπνιστές από ό, τι στους µη καπνι-στές.Ασκηθείτε: Μισή ώρα άσκησης την ηµέραµειώνει τον κίνδυνο εµφράγµατος και αγγει-ακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Προτιµήστετην αερόβια άσκηση, όπως περπάτηµα, τρέ-ξιµο, κολύµβηση.Ελέγξτε χοληστερόλη, πίεση και σάκχαρο:∆ιατήρηστε την «κακή» χοληστερόλη κάτωαπό 115mg/dl, την αρτηριακή πίεση κάτωαπό 135/85 mm/Hg και τις τιµές σακχάρουκάτω των 110 mg/dl.Πείτε ναι στη µεσογειακή διατροφή: Κατα-ναλώστε άφθονα φρούτα και λαχανικά, ψάρι,ελαιόλαδο, υδατάνθρακες µε µέτρο και ελά-χιστο κόκκινο κρέας. Αποφύγετε τα κορεσµέ-να λιπαρά (βούτυρο, αλλαντικά, πλήρη γαλα-κτοκοµικά) που αυξάνουν τη χοληστερόληκαι προκαλούν απόφραξη των αρτηριών.Περιορίστε το αλάτι: Νεώτερες µελέτες ανα-φέρουν ότι αν µειώσουµε την πρόσληψη αλα-τιού κατά τρία γραµµάρια την ηµέρα, µπο-ρούµε να περιορίσουµε τουλάχιστον 15%τους θανάτους από καρδιοπάθειες και κατά20% από εγκεφαλικά επεισόδια. Καταναλώ-στε ποσότητα ίση µε ένα κουταλάκι γλυκούτην ηµέρα και προσέξτε το αλάτι που «κρύβε-ται» σε τρόφιµα όπως ψωµί, φρυγανιές, µπι-σκότα, έτοιµα φαγητά.∆ιατηρηθείτε σε φυσιολογικό βάρος: Μηφτάνετε στα άκρα όσον αφορά τα κιλά σας.Το επιπλέον σωµατικό βάρος επιβαρύνει τηνκαρδιά, αναγκάζοντάς τη να δουλεύει περισ-σότερο, ενώ το χαµηλό βάρος κάνει την καρ-διά αδύναµη.Κοιµηθείτε επαρκώς: Τα επιστηµονικά δεδο-µένα συσχετίζουν την αρτηριοσκλήρυνση µετον ανεπαρκή ύπνο – λιγότερο από 5 ώρες.Πιείτε κρασί µε µέτρο: Τελευταίες µελέτεςαναφέρουν ότι όχι µόνο το κόκκινο αλλά καιτο λευκό κρασί έχουν προστατευτική δράσηστο ενδοθήλιο των αγγείων. Αρκούν ένα µεδύο ποτηράκια την ηµέρα.Αποκτήστε καλή ψυχολογία: Τα αρνητικάσυναισθήµατα επιβαρύνουν την υγεία τηςκαρδιάς. Μελέτη του Ιπποκράτειου νοσοκο-µείου Αθηνών δείχνει ότι ακόµη και στρες λί-γων λεπτών µπορεί να επιβαρύνει τη λειτουρ-γία των αγγείων της καρδιάς για τουλάχιστονµια ώρα. Ειδικότερα για τις γυναίκες, νεώτε-ρη έρευνα αναφέρει ότι η απαισιοδοξία, ηεπιθετικότητα και ο κυνισµός αυξάνουν τονκίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, ακόµη καιθάνατο.Μην ξεχνάτε τις εξετάσεις: Ο καρδιολογικόςέλεγχος πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των40 ετών ή νωρίτερα εάν υπάρχει οικογενει-ακό ιστορικό και πρέπει να είναι ετήσιος.

«Φρένο»στη χρήσητης ασπιρί-νης από υγι-είς ανθρώ-

πους βάζουνΒρετανοίεπιστήµο-

νες. Η εκτε-ταµένη λή-ψη όχι µόνοδεν µειώνειτους θανά-τους από

καρδιαγγει-ακή νόσο,

αλλά µπορείνα προκαλέ-σει σοβαρήεσωτερική

αιµορραγία.

>

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 916•IN•VITRO•

OΈλληνας συνδέει κάθε γιορτή µετην υπερφαγία και την οινοπο-σία! Άλλωστε, ποιος µπορεί ναπει «όχι» στα µελοµακάρονα,τους κουραµπιέδες, τις δίπλες,

τα πλούσια γεύµατα µε χοιρινό, τη γεµιστήγαλοπούλα, τις πατάτες φούρνου και τις πί-τες; Το ζητούµενο όµως, λένε οι ειδικοί, δενείναι να πούµε «όχι», αλλά «αρκετά!» και νατηρήσουµε το µέτρο τόσο στη διατροφή όσοκαι στην κατανάλωση αλκοόλ.

Χοιρινό κρέαςΕίναι πλούσια πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολο-γικής αξίας, σιδήρου, ψευδαργύρου και βιτα-µινών του συµπλέγµατος Β. Περιέχει όµωςκαι κορεσµένο λίπος που αυξάνει τη θερµιδι-κή του αξία. Για πιο υγιεινό και λιγότερο πα-χυντικό αποτέλεσµα, επιλέξτε κοµµάτια πουπεριέχουν ελάχιστο λίπος (φιλέτο, µέρος απ’το µπούτι), µαγειρέψτε στη σχάρα και συνο-δέψτε το κρέας µε πράσινη σαλάτα.

ΓαλοπούλαΈχει σηµαντική θρεπτική αξία, είναι χαµηλήςπεριεκτικότητας σε λίπος, ενώ το κρέας της εί-ναι εύπεπτο. Επίσης, περιέχει αρκετό σίδηρο,µαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο, ψευδάργυρο καιβιταµίνες του συµπλέγµατος Β. Προτιµήστε τοστήθος που έχει λιγότερο λίπος, µαγειρέψτε τηβραστή ή ψητή χωρίς την πέτσα και συνοδέψτετη µε «άγριο» ρύζι ή πράσινη σαλάτα.

Μελοµακάρονα & ΚουραµπιέδεςΈχουν περίπου την ίδια θερµιδική αξία, δια-

φέρουν όµως στο είδος των λιπαρών που πε-ριέχουν. Τα µελοµακάρονα παρασκευάζονταιαπό ελαιόλαδο ή/ και ηλιέλαιο, ενώ ο κου-ραµπιές από φρέσκο βούτυρο. Έτσι, τα λιπα-ρά του µελοµακάρονου έχουν προστατευτικήγια την καρδιά δράση σε αντίθεση µε το βού-τυρο του κουραµπιέ, που είναι πλούσιο σε κο-ρεσµένα λίπη. Επιπλέον, τα µελοµακάροναείναι πιο υγιεινά, καθώς χρησιµοποιείται µέλιαντί της ζάχαρης άχνης που χρησιµοποιείταιστον κουραµπιέ.

∆ίπλες∆εδοµένου ότι παρασκευάζεται από λευκόαλεύρι, τηγανίζεται σε ελαιόλαδο ή σπορέ-λαιο και στη συνέχεια «µελώνεται» (µε µέ-λι και ζάχαρη), θεωρείται ένα γλύκισµα πα-χυντικό αλλά όχι ιδιαίτερα επιβλαβές για τονοργανισµό.Η διατροφική αξία αυτού του γλυ-κίσµατος, µοιάζει σε πολλά σηµεία µε τα µε-λοµακάρονα.

ΑλκοόλΓια να θεωρείται «χαµηλή» η κατανάλωση αλ-κοόλ, δεν πρέπει να ξεπερνά τα 3 ποτά τηνηµέρα. Κι ενώ τα 2-3 ποτήρια κρασί µπορούννα ωφελήσουν την καρδιά και να φτιάξουν τοκέφι, τα παραπάνω µπορούν:•Να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση (επικίν-δυνο ειδικά για άτοµα ηλικιωµένα, µε καρδιο-λογικά νοσήµατα και έγκυες).• Να οδηγήσουν σε τροχαίο ατύχηµα.•Να δυσκολέψουν σηµαντικά την πέψη• Να δώσουν περιττές θερµίδες χωρίς διατρο-φική αξία.

Πόσες θερµίδες έχουν;Χ Ο Ι Ρ Ι Ν Ο

Μια µέτρια µερίδα χοιρινού µε σέλινα στην κα-τσαρόλα αποδίδει περίπου 697 θερµίδες καιχοιρινού στο φούρνο µε πατάτες 780 θερµίδες.

Γ Α Λ Ο Π Ο Υ Λ Α

Τα 100 γραµµάρια ψητής, γεµιστής γαλοπούλαςαποδίδουν 420 θερµίδες.

Γ Λ Υ Κ Α

Τα 30 γρ. µελοµακάρονου αποδίδουν 110 θερ-µίδες και τα 30 γρ. κουραµπιέ 150 θερµίδες.Μία µέτρια δίπλα υπολογίζεται ότι περιέχει πε-ρίπου 80 θερµίδες.

Α Κ Λ Ο Ο Λ

•1 ποτήρι λευκό κρασί : 80 θερµίδες•1 ποτήρι κόκκινο κρασί: 90 θερµίδες•1 κουτί µπίρα. 250 ml: 110 θερµίδες•1 µικρό ποτήρι ουίσκι: 100 θερµίδες•1 κοκτέιλ σε µεγάλο ποτήρι µέχρι και 400 θερ-µίδες.

tips>Ετοιµάστε τόσο φαγητό µόνο, όσο χρειάζε-

στε. Φτιάξτε σαλάτες σε µεγάλη ποικιλίαχρωµάτων και γεύσεων, τις οποίες θα συνο-δέψετε µε ντρέσινγκ χαµηλών λιπαρών (πχ.γιαουρτιού).

>Κατά την προετοιµασία της γαλοπούλας νααφαιρείτε το ορατό λίπος, ή λίγο πριν το ψή-σιµο, να τη βράζετε ελαφρά ώστε να αφαι-ρείται µέρος του λίπους. Για τη γέµισή της,αποφύγετε τα αλλαντικά (ζαµπόν, µπέικον,λουκάνικα κ.λπ.) και προτιµήστε λαχανικά,πατάτα, καστανό ρύζι, σταφίδες, κάσταναή/και φρούτα.

>Μαγειρέψτε χωριστά τα λαχανικά και τιςπατάτες από το κρέας. Κόψτε τα σε µεγά-λα κοµµάτια ώστε να απορροφήσουν µικρό-τερη ποσότητα λαδιού.

>Φτιάξτε τα γλυκίσµατα µόνη σας, έτσι ώστενα µπορέσετε να ελέγξετε τόσο τηνποσότητα όσο και την ποιότητα των υλι-κών που χρησιµοποιείτε. Χρησιµοποι-ήστε για την παρασκευή τους ελαιόλαδοή φυτικά έλαια, περισσότερα ασπράδιακαι λιγότερα ολόκληρα αβγά. τω

νΧρ

ιστο

υγέν

νων

Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Συνεργάστηκαν οι Αγγελική Ναλµπάντη,Κλινική ∆ιαιτολόγος-∆ιατροφολόγος Τµήµατος ∆ιατροφής- ∆ιαιτολογίας νοσοκοµείου

ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ, Μsc, Κωνσταντίνα Aντωνίου, ∆ιαιτολόγος–∆ιατροφολόγος Τµήµατος∆ιατροφής- ∆ιαιτολογίας νοσοκοµείου ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ, ∆ήµητρα Χριστοδούλου, Σύµ-

βουλος ∆ιατροφής Τµήµατος ∆ιατροφής- ∆ιαιτολογίας νοσοκοµείου ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ.

Η δίαιτα...

Όπου γιορτή... φαΐ!

18•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Νέα γρίπηEρωτήσεις & απαντήσεις

Γιατί να εµβολιαστώ;Τα εµβόλια είναι από τα σηµαντικότερα µέτρα µείωσης νοσηρότηταςκαι θανάτων κατά την τρέχουσα πανδηµία γρίπης Η1Ν1 στην Ευρώπη.

Ενώ πολλά άτοµα που µολύνονται µε τον ιό Η1Ν1 θα έχουν µια αυτοπε-ριοριζόµενη νόσο, υπάρχουν λίγοι που δυστυχώς αναπτύσσουν σοβαρήνόσο. Αυτοί δεν είναι µόνο άτοµα που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κιν-δύνου, αλλά επίσης και κάποιοι υγιείς νέοι.Tο Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιµώξεων συστήνει µε έµφαση σεόλους τους Ευρωπαίους να εµβολιαστούν όταν τους προσφερθεί το εµ-βόλιο.

Πώς θα ξέρω αν ανήκω σε οµάδα κινδύνου;Οι «οµάδες κινδύνου» για την πανδηµική γρίπη Η1Ν1 είναι:Άνθρωποι όλων των ηλικιών µε χρόνια προβλήµατα υγείας -διαβήτη,καρδιαγγειακή νόσο, χρόνια αναπνευστική νόσο (περιλαµβάνεται καιάσθµα) και άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν την αναπνοή και προ-καλούν άλλα χρόνια προβλήµατα, όπως ακραίου βαθµού παχυσαρκίακαι αναπηρίεςΓυναίκες στη διάρκεια της εγκυµοσύνηςΜικρά παιδιά (ιδίως κάτω των 2 ετών). Στα παιδιά οι οµάδες κινδύνου εί-ναι λίγο διαφορετικές, µε έµφαση σε νευροαναπτυξιακά νοσήµατα καιλιγότερο σε χρόνιες νόσους όπως διαβήτης και καρδιαγγειακή νόσος.

Γιατί οι έγκυοι γυναίκες είναι οµάδα υψηλού κινδύνου;Μια έγκυος γυναίκα που νοσεί από πανδηµική γρίπη είναι 4-5 φορέςπιθανότερο να χρειαστεί νοσηλεία σε σχέση µε άλλους ενηλίκους καιέχει 10πλάσια πιθανότητα να καταλήξει σε µονάδα εντατικής θερα-πείας.Γι’ αυτόν τον λόγο, το Ευρωπαϊκό και το Αµερικανικό Κέντρο ΕλέγχουΛοιµώξεων καθώς και η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας βάζουν τις εγ-κύους στις οµάδες κινδύνου. Εντούτοις, είναι σηµαντικό να µην υπερ-βάλλουµε ως προς τον ατοµικό κίνδυνο. Οι περισσότερες έγκυοι πουµολύνονται είναι πιθανότερο να έχουν µια αυτοπεριοριζόµενη νόσο.

Ποια πανδηµικά εµβόλια για Η1Ν1 έχουν εγκριθεί στην Ευρώπη;Στην Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε έγκριση σε 3 συγκεκριµένα εµ-βόλια για γρίπη Α (Η1Ν1), µετά από τη σύµφωνη επιστηµονική γνώµητου Ευρωπαϊκού Οργανισµού Φαρµάκων.Τα εγκεκριµένα προϊόντα είναι Focetria® (Novartis), Pandemrix® (Gla-xoSmithKline) και Celvapan® (Baxter). Τα εµβόλια εγκρίθηκαν για χρή-ση σε όλες τις χώρες-µέλη της ΕΕ.Πανδηµικά εµβόλια από άλλους Ευρωπαίους κατασκευαστές πουσταθερά παράγουν εµβόλια εποχικής γρίπης αναµένονται τους επό-µενους µήνες.

Nα κάνω το εµβόλιο;Πολλοί αναφέρονται στο εµβόλιο της νέας γρίπης µε όρους θεωριών συνωµοσίας. Άλλοι επι-καλούνται δηλώσεις επιστηµόνων για να δικαιολογήσουν την απόφασή τους είτε να εµβολια-στούν, είτε όχι. O κατεξοχήν αρµόδιος φορέας για το θέµα της πανδηµίας της γρίπης είναι τοEυρωπαϊκό και το Eλληνικό Kέντρο Eλέγχου και Πρόληψης Nοσηµάτων. Iδού τι απαντούν στακαίρια ερωτήµατα που αφορούν στη γρίπη.

Πώς µπορώ να είµαι σίγουρος ότι τα πανδηµικά εµβόλια είναιασφαλή, δεδοµένης της επιταχυµένης διαδικασίας έγκρισήςτους;Τα εµβόλια έναντι της γρίπης χρησιµοποιούνται για περισσότερο από60 χρόνια και έχουν καταγεγραµµένη ασφάλεια σε όλες τις ηλικιακέςοµάδες. Αναµένεται το Εµβόλιο για την Η1Ν1 του 2009 να έχει ένα πα-ρόµοιο προφίλ ασφάλειας όπως τα εµβόλια της εποχικής γρίπης. Όλεςοι φαρµακευτικές εταιρείες που παράγουν τα Η1Ν1 εµβόλια χρησιµο-ποιούν την ίδια µέθοδο παρασκευής και ελέγχου µε τα εµβόλια για τηνεποχική γρίπη είτε µε τα εµβόλια για τη γρίπη των πτηνών.Τα εµβόλια για την γρίπη των πτηνών ελέγχθηκαν σε κλινικές µελέτεςπου περιελάµβαναν και παιδιά, από 6 µηνών (Novartis) ή από 3 ετών(GlaxoSmithKline), αλλά δεν υπάρχει κλινική εµπειρία µε αυτά σε ευρύ-τερους πληθυσµούς.Τα εµβόλια για τη γρίπη των πτηνών είναι πανοµοιότυπα µε τα πανδηµι-κά, εκτός από το στέλεχος του ιού που χρησιµοποιείται και είχαν καλόπροφίλ ασφάλειας και αποτελεσµατικότητας στις µελέτες. ∆εν υπάρ-χουν δεδοµένα για εγκύους, χρονίως πάσχοντες και ανοσοκατεσταλµέ-νους µε κανένα από τα πανδηµικά εµβόλια µέχρι στιγµής. Αυτή είναι ησυνήθης πρακτική µε τα εµβόλια και συνήθως γίνονται µελέτες µετάτην προώθησή τους στην αγορά.

Ποια είναι τα πρόσθετα και γιατί χρησιµοποιούνται στα πανδηµικάεµβόλια;Κάποια πανδηµικά εµβόλια περιέχουν ουσίες που ευοδώνουν την ανο-σιακή απάντηση, τα λεγόµενα πρόσθετα (ανοσοδιεγέρτες), τα οποίαβοηθούν στην ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας του εµβολίου. ∆ύοτύποι πρόσθετων περιλαµβάνονται στα πανδηµικά εµβόλια που πήρανάδεια στην Ευρώπη. Αυτά µε αλουµίνιο και αυτά µε βάση το squalene.Τα τελευταία (από Novartis και GSK) χρησιµοποιούνται σε εµβόλια επο-χικής γρίπης που απευθύνονται σε ηλικιωµένο πληθυσµό από το 1997.Εκτιµάται ότι πάνω από 45 εκατοµµύρια δόσεις έχουν διανεµηθεί στηνΕυρώπη από αυτά.

Τι είναι το Thimerosal και γιατί χρησιµοποιείται στα πανδηµικάεµβόλια;Το Thimerosal είναι µια οργανική ένωση του Υδραργύρου µε αντιµικρο-βιακές ιδιότητες που χρησιµοποιείται είτε στα αρχικά στάδια παρα-σκευής είτε σαν συντηρητικό στο τελικό προϊόν. Προλαµβάνει την επι-µόλυνση των εµβολίων από µικροοργανισµούς.Ο υδράργυρος βρίσκεται συχνά σε τρόφιµα, ιδίως σε ψάρια και θα-λασσινά, κυρίως σαν µεθυλ-υδράργυρος. Παρότι η έκθεση σε µεθυλ-υδράργυρο διαφέρει ανά χώρα, οι εκτιµώµενη πρόσληψη των Ευρω-παίων καταναλωτών είναι κοντά στα διεθνώς καθιερωµένα όριαασφαλείας.

❶

❷

❸

❹

❺

❻

❼

•IN•VITRO•19∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Λαµβάνοντας υπ’ όψιν τις συστάσεις για τα τρόφιµα, όπως καθορίζονταιαπό την αρµόδια επιτροπή, η ολική δόση thimerosal που προσλαµβάνε-ται µε 1 ή 2 δόσεις πανδηµικού εµβολίου θεωρείται µικρής σηµασίαςκαι χωρίς επακόλουθα στους εµβολιαζόµενους, αυτή είναι και η προ-ϋπάρχουσα εµπειρία από την πολυετή χρήση του σε άλλα εµβόλια.

Ποιες είναι οι αναµενόµενες ανεπιθύµητες ενέργειες (παρενέργειες)των πανδηµικών εµβολίων;Ο τύπος και η συχνότητα των παρενεργειών από τα εµβόλια της γρίπηςΗ1Ν1 θα είναι πιθανόν παρόµοιος µε αυτά των εµβολίων εποχικής γρί-πης. Τα συχνότερα είναι ήπιος πυρετός, µυαλγίες, κόπωση και πόνοςστο σηµείο της ένεσης. Αυτά τα συµπτώµατα συνήθως υποχωρούν σε 1-2 µέρες.Όπως µε κάθε άλλο φαρµακευτικό σκεύασµα, µπορεί να υπάρξουν σο-βαρές ανεπιθύµητες ενέργειες. Υπάρχουν πολύ λίγα άτοµα-που έχουνσοβαρή αλλεργία (µε εκδηλώσεις απειλητικές για τη ζωή) σε αβγό -κο-τόπουλο ή κάθε άλλη ουσία του εµβολίου- που δεν θα πρέπει να εµβο-λιαστούν.

Είµαι έγκυος-είναι τα πανδηµικά εµβόλια ασφαλή για εµένα και τοµωρό µου;Υπάρχει πλέον µια µικρή εµπειρία από τη χρήση των αντιγριπικών εµβο-λίων σε εγκύους και παιδιά και µέχρι σήµερα (10 Νοεµβρίου 2009) δενέχουν αναφερθεί προβλήµατα εκτός αυτών που παρουσιάζονται σταάλλα άτοµα που εµβολιάζονται.Προκλινικές µελέτες µε εµβόλια για γρίπη πτηνών από Ευρωπαίους κα-τασκευαστές δεν έδειξαν προβλήµατα ασφάλειας. Στην αναλυτική πε-ριγραφή του κάθε πανδηµικού εµβολίου στην Ευρώπη αναφέρεται σα-φώς ότι οι γιατροί πρέπει να εκτιµούν τον κίνδυνο και το όφελος του εµ-βολιασµού µιας εγκύου, λαµβάνοντας υπ’ όψιν τις επίσηµες οδηγίες. Εί-ναι αξιοσηµείωτο ότι η ανοσοποίηση δεν προστατεύει µόνο τη µέλλου-σα µητέρα, αλλά προστατεύει άµεσα και έµµεσα και το νεογνό.

Μπορώ να κάνω το εµβόλιο αν θηλάζω;Τα εµβόλια της εποχικής και της πανδηµικής γρίπης µπορούν να χορη-γηθούν σε θηλάζουσες µητέρες. Ο θηλασµός είναι απολύτως συµβατόςµε τον αντιγριπικό εµβολιασµό και η πρόληψη της γρίπης στις µητέρεςµειώνει την πιθανότητα να προσβληθεί το νεογνό από γρίπη. Αυτό είναι

ιδιαίτερα σηµαντικό καθώς τα βρέφη κάτω των 6 µηνών δεν µπορούννα εµβολιαστούν.Επίσης, θηλάζοντας, η µητέρα δίνει στο µωρό της αντισώµατα που δηµι-ουργούνται στον οργανισµό της από τον εµβολιασµό, πράγµα που µει-ώνει τον κίνδυνο να νοσήσει το µωρό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικόγια µωρά κάτω των 6 µηνών που δεν έχουν άλλο τρόπο να αποκτήσουναντισώµατα, αφού δεν µπορούν να εµβολιαστούν.

Θα χρειαστούν 1 ή 2 δόσεις εµβολίου για επαρκή ανοσία;Η τρέχουσα σύσταση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Φαρµάκων είναιγια 2 δόσεις µε τουλάχιστον 3 εβδοµάδες διαφορά µεταξύ τους. Η Ελ-ληνική Επιτροπή Πανδηµίας αποφάσισε χορήγηση 1 δόσης για όλους,εκτός από παιδιά <10 ετών και ανοσοκατεσταλµένους ασθενείς.

Πόσο σύντοµα θα έχω ανοσία µετά από το εµβόλιο;Ένα υγιές άτοµο αναµένεται να αναπτύξει ανοσιακή απάντηση µέσα σε10-14 ηµέρες.

Πώς παρακολουθείται η ασφάλεια των εµβολίων;Το συνηθισµένο σύστηµα παρακολούθησης ανεπιθύµητων ενεργειώνπου λειτουργεί για τις χώρες της Ε.Ε. θα συνεχίσει να λειτουργεί. Επι-πλέον, οι φαρµακευτικές εταιρείες υποχρεούνται να αποστέλλουν στονΕυρωπαϊκό Οργανισµό Φαρµάκων µηνιαία αναφορά ασφάλειας .Οιεταιρείες θα διεξάγουν µελέτη µε 9.000 άτοµα για κάθε εµβόλιο µετάτην κυκλοφορία των εµβολίων.

Αν εµβολιαστώ για την πανδηµική γρίπη Η1Ν1, χρειάζεται να εµβο-λιαστώ και για την εποχική;Τα άτοµα που ανάλογα µε τις συστάσεις σε κάθε χώρας πρέπει να εµβο-λιάζονται κάθε χρόνο για την εποχική γρίπη, πρέπει να εµβολιαστούνκαι φέτος. Χωρίς εµβολιασµό, τα ηλικιωµένα άτοµα και ιδίως τα άτοµαµε χρόνιες παθήσεις, θα είναι ευπαθή σε στελέχη εποχικής γρίπης πουθα συνεχίσουν να κυκλοφορούν έστω και σε µικρό ποσοστό.

Αν είχα πρόσφατα συµπτώµατα γρίπης, πρέπει να εµβολιαστώ έναντιτης Η1Ν1;Aν είχατε αρρωστήσει αλλά δεν ξέρετε αν είχατε τη νέα γρίπη, θα πρέ-πει να εµβολιαστείτε. Ο εµβολιασµός σε άτοµο µε ήδη εγκατεστηµένηανοσία στον πανδηµικό ιό δεν είναι επιβλαβής.

❽

❾

❿

⓫⓬⓭⓮

⓯

Πληροφορίες για την ασφάλεια των εµβολίων µπορείτε ναβρείτε και στην ιστοσελίδα του Σουηδικού Eθνικού Pυθµι-στικού Φορέα: Swedish National Regulatory Agency

20•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Με ενδιαφέρειXολολιθίαση Της Σοφίας Νέτα

Τι είναι η χολήκαι τί η χοληδόχοςκύστηΧολή είναι ένα υγρό κιτρινοπράσινου χρώ-µατος, που παράγεται στο ήπαρ και βοηθάστην πέψη και απορρόφηση των λιπών κα-θώς και των λιποδιαλυτών βιταµινών (Α, D,E, K) από το έντερο. Υπολογίζεται ότι παρά-γονται 500-1500 ml χολής ηµερησίως. Τακύρια συστατικά της χολής είναι νερό, χολι-κά οξέα, λεκιθίνη, χοληστερόλη και χολε-ρυθρίνη, µια χολοχρωστική που παράγεταιαπό τον καταβολισµό της αιµοσφαιρίνης. Ηχολή αποθηκεύεται σε ένα µικρό σάκο πουέχει το σχήµα αχλαδιού, τη χοληδόχο κύ-στη, η οποία βρίσκεται αµέσως κάτω από τοσυκώτι. Από εκεί απεκρίνεται προς το δω-δεκαδάκτυλο µετά από τη λήψη τροφής µετη µεσολάβηση ορµονών όπως η χολοκυ-στοκινίνη, που προκαλούν σύσπαση τωντοιχωµάτων της χοληδόχου κύστεως µετάτη λήψη του γεύµατος.

Παράγοντεςκινδύνου>Πιο συχνά εµφανίζεται σε άτοµα µε ηλικία

άνω των 60 ετών

>Συχνότερα εµφανίζεται στις γυναίκες απ’ότι στους άνδρες

>Η παχυσαρκία, τα µεταβολικά νοσήµατα(όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και οι δυσλι-

πιδαιµίες) και η γρήγορη απώλεια βάρους

>Η χρήση αντιχοληστερινικών φαρµάκων καιη παρουσία αυξηµένων επιπέδων οιστρο-

γόνων

>Ατοµικό ή οικογενειακό ιστορικό παθήσεωνχοληδόχου κύστεως και οι αιµολυτικές πα-

θήσεις του αίµατος.

Θεραπείατης χολολιθίασηςΗ θεραπεία της ασυµπτωµατικής (για τηνπρόληψη των επιπλοκών της) και συµπτω-µατικής χολολιθίασης είναι η χειρουργικήαφαίρεση της χοληδόχου κύστεως είτε λα-παροσκοπικά, είτε µε την «κλασική» ανοι-κτή µέθοδο. Στις µέρες µας, η επέµβασηπου προτιµάται είναι η Λαπαροσκοπική Χο-λοκυστεκτοµή, αν και η απόφαση για τηνεπιλογή της κατάλληλης επέµβασης εξατο-µικεύεται και λαµβάνεται από το χειρουρ-γό κατά περίπτωση βάσει χειρουργικώνκριτηρίων.Η συγκεκριµένη επέµβαση γίνεται λαπαρο-σκοπικά, χωρίς τη µεγάλη τοµή της ανοι-κτής επέµβασης και απαιτεί µόνο τέσσεριςµικρές οπές στην κοιλιακή χώρα. Ο ασθε-νής συνήθως έχει ελάχιστο µετεγχειρητικόπόνο, γρηγορότερη ανάρρωση και µπορείνα εξέλθει από το νοσοκοµείο την εποµένητης επέµβασης.

Συνεργάστηκε ο Ιωάννης Τυρµπάς, Γαστρεντερολόγος-Επεµβατικός Εν-δοσκόπος, Συνεργάτης Νοσοκοµείων «ΙAΣΩ General» και «Βιοκλινικής»

Hχολολιθίαση, η νόσος που ο κόσµοςαποκαλεί «πέτρες στη χολή», τα-λαιπωρεί περίπου έναν στουςεπτά ανθρώπους και αρχικά δενεµφανίζει κανένα σύµπτωµα. Πρό-

κειται για την πιο συχνή αιτία αφαίρεσης τηςχοληδόχου κύστης και µπορεί να προκαλέσειδιάφορες σοβαρές επιπλοκές, όπως παγκρε-ατίτιδα και ίκτερο. Η αφαίρεση της χοληδόχουκύστης είναι πλέον πολύ απλή και ανώδυνη,χωρίς να δηµιουργεί πρόβληµα, καθώς δενπρόκειται για ζωτικό όργανο.

Χολολιθίαση, όπως φαίνεται και από το όνοµάτης, είναι η δηµιουργία λίθων στη χοληδόχοκύστη. Οποιαδήποτε διαταραχή της ισορρο-πίας στην αναλογία των συστατικών της χολήςή διαταραχή της κένωσης της χοληδόχου κύ-στης συντελούν στην ανάπτυξη χολολίθων. Οιλίθοι µπορεί να σχηµατίζονται είτε από χολη-στερίνη (ο συνηθέστερος τύπος λίθων) είτε,σπανιότερα, από χολερυθρίνη.

Η χολολιθίαση στο 60% των περιπτώσεωνείναι σιωπηλή νόσος που δεν προκαλεί συµ-πτώµατα και τις περισσότερες φορές διαπι-στώνεται τυχαία σε ένα υπερηχογράφηµα κοι-λίας. Στην περίπτωση όµως, που η παρουσίατων λίθων παρεµποδίζει τη ροή της χολής έξωαπό τη χοληδόχο κύστη, είτε ένας λίθος µετα-κινηθεί από τη χοληδόχο κύστη προς τον κυ-

στικό ή τον χοληδόχο πόρο (τα σωληνάκια πουµεταφέρουν τη χολή από τη χοληδόχο κύστηκαι το συκώτι αντίστοιχα) και ενσφηνωθεί σεέναν από αυτούς, τότε προκαλείται ο κολικός,που είναι ο χαρακτηριστικός διαλείπων πόνοςστο άνω δεξί πλάγιο της κοιλιάς αµέσως κάτωαπό τις πλευρές.

Σε κάποιες περιπτώσεις µπορεί να παρουσια-στεί φλεγµονή της χοληδόχου κύστεως, η λε-γόµενη χολοκυστίτιδα. Aποτέλεσµα της φλεγ-µονής είναι ο σχηµατισµός εµπυήµατος τηςχοληδόχου κύστεως. Οι παθήσεις αυτές είναι

επιπλοκές της χολο-λιθίασης, που απαι-τούν ειδική αντιµε-τώπιση. Στις περιπτώ-σεις αυτές στα συµ-πτώµατα προστίθε-ται ο πυρετός, συνο-

δευόµενος τις περισσότερες φορές από ρίγοςκαι ίκτερο.

Πρέπει να σηµειωθεί ότι εκτός από τη χολοκυ-στίτιδα και τη χολαγγειΐτιδα, σοβαρή επιπλο-κή της χολολιθίασης (κυρίως της µικρολιθία-σης) είναι η παγκρεατίτιδα, που αποτελείφλεγµονή του παγκρέατος. Η παγκρεατίτιδαµπορεί να είναι σοβαρή και να απειλήσει ακό-µη και τη ζωή του ασθενούς εάν δεν αντιµετω-πισθεί έγκαιρα.

Ο πόνος τηςχολολιθία-σης µπορεί

να συνο-δεύεται απόναυτία, τάσηγια έµετο ήκαι έµετο,ακόµα καιίκτερο (κί-τρινη χροιάτου δέρµα-τος) εάν κά-ποιος χολό-λιθος µπλο-

κάρει τονκοινό χολη-δόχο πόρο.

Οι πέτρες της χοληστερόλης

Mε κόκκινο φαίνεται ηθέση της χοληδόχουκύστης στο σώµατου ανθρώπου.

H αφαίρεση της χοληδόχουκύστης είναι πλέον πολύαπλή και ανώδυνη, χωρίς ναδηµιουργεί προβλήµατα

•IN•VITRO•21∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόµηση

Οι συχνές καούρες, από τις οποίεςταλαιπωρείται περίπου το ένατρίτο του πληθυσµού, οφείλον-ται συνήθως στη γαστροοισοφα-γική παλινδρόµηση. Tί ξέρουµε

όµως για τη νόσο αυτή;Γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση (ΓΟΠ) είναιη λειτουργική διαταραχή του ανώτερου πεπτι-κού συστήµατος κατά την οποία το όξινο γα-στρικό περιεχόµενο παλινδροµεί, δηλαδή επι-στρέφει ανάστροφα, από το στοµάχι προς τονοισοφάγο.

Πρόκειται για ένα συχνό πρόβληµα µε επι-πτώσεις στην ποιότητα ζωής µεγάλου µέρουςτου πληθυσµού παγκοσµίως. Αν και είναι δύ-σκολη η καταγραφή όλων των περιστατικών,εκτιµάται ότι η συχνότητα της νόσου στον ελ-ληνικό πληθυσµό κυµαίνεται στο 35-38%.Η γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση οφείλεταισυνήθως σε ανεπάρκεια του κάτω οισοφαγι-κού σφιγκτήρα, ο οποίος είναι ένας µυς στηθέση µετάπτωσης του οισοφάγου στο στοµάχι,που λειτουργεί σαν βαλβίδα, η οποία αποτρέ-πει την παλινδρόµηση του γαστρικού περιεχο-µένου προς τον οισοφάγο.

Τα συνηθέστερο και πιο έντονο σύµπτωµαείναι η «καούρα» στην περιοχή πίσω από τοστέρνο, που επιδεινώνεται µετά τα γεύµατακαι οδηγεί το 75% των ασθενών που πάσχουναπό ΓΟΠ στον ειδικό. Άλλα συµπτώµατα τηςνόσου είναι οι όξινες ερυγές, οι αναγωγές τρο-

φών ή γαστρικών υγρών, που µπορεί να προ-καλέσουν επεισόδια πνιγµονών κατά τη διάρ-κεια του ύπνου, η ναυτία και η δυσκολία στηνκατάποση. Αρκετά συχνά η ΓΟΠ µπορεί να εκ-δηλωθεί µε συµπτώµατα όπως βραχνάδα, αί-σθηµα ανάγκης συνεχούς «καθαρισµού» τουλαιµού, δυσοσµία του στόµατος, χρόνιο βήχαακόµα και άσθµα όπως έδειξαν τελευταίεςµελέτες.

Η φαρµακευτική θεραπεία έχει σαν στόχο τηµείωση ή εξάλειψη των συµπτωµάτων και τηνεπούλωση της οισοφαγίτιδας, και συνιστάταιστη χορήγηση αναστολέων αντλίας πρωτο-νίων, φαρµάκων δηλαδή που µειώνουν την

παραγωγή οξέων στοστοµάχι, όπως εσοµε-πραζόλη, οµεπραζόλη,λανσοπραζόλη, παντο-πραζόλη, ραµπεπρα-ζόλη.Μία άλλη κατηγο-ρία φαρµάκων

µε καλά αποτελέσµατα είναι οι προκινητικοίπαράγοντες, όπως η σιζαπρίδη και η µετοκλο-πραµίδη.

Πρέπει να σηµειωθεί ότι ένα µεγάλο ποσοστόπου υπολογίζεται σε 75-92% των περιπτώσε-ων θα εµφανίσει υποτροπή των συµπτωµάτωνµετά τη διακοπή της φαρµακευτικής αγωγής.Για το λόγο αυτό στους περισσότερους ασθε-νείς συνιστάται µακροχρόνια λήψη της φαρ-µακευτικής αγωγής, που θεωρείται ασφαλής.

Eκτιµάται ότι περίπου 4στους 10 Έλληνες έχουνσυµπτώµατα γαστροοισο-φαγικής παλινδρόµησης.

1O

3O

4O

2O

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΕ...

Αποφυγή τροφών που ευνοούν την παλιν-δρόµηση και ερεθίζουν τον οισοφάγοόπως: λιπαρά και τηγανητά φαγητά, τρο-φές µε πικάντικες σάλτσες, καρυκεύµατα,µέντα, σοκολάτα, καφές, ντοµάτα, κρεµµύ-δια, ξηροί καρποί , αεριούχα ποτά και αλ-κοόλ .

Συχνά, µικρά και ήρεµα γεύµατα κατά τηδιάρκεια της ηµέρας.

Ελάττωση του σωµατικού βάρους (για τουςυπέρβαρους) και διακοπή καπνίσµατος.

Αποφυγή κατάκλισης αµέσως µετά το γεύ-µα. Η κατάκλιση θα πρέπει να απέχει του-λάχιστον 3 ώρες από το γεύµα, το οποίο ει-δικά το βράδυ θα πρέπει να µην περιέχειπολλά υγρά.

Ανασήκωση του σώµατος κατά τη διάρκειατης κατάκλισης µε τη βοήθεια π.χ. µαξιλα-ριών κάτω από το κεφάλι ή την πλάτη.

Λύσειςστο χειρουργείοΗ χειρουργική θεραπεία γίνεται κυρίως µετη θολοπλαστική Nissen, η οποία εκτελεί-ται και λαπαροσκοπικά, είναι αποτελεσµα-τική στο 90-95% των περιπτώσεων (το πο-σοστό αυτό εξαρτάται από την εµπειρίατου χειρουργού) και ενδείκνυται στις ακό-λουθες περιπτώσεις:Μη ανταπόκριση στη φαρµακευτικήαγωγή.Υποτροπή των συµπτωµάτων µετά τη µεί-ωση της φαρµακευτικής αγωγής.Επιπλοκές γαστροοισοφαγικής παλινδρό-µησης ή συµπτώµατα απειλητικά για τηζωή των ασθενών: στένωση που δεν αντι-µετωπίζεται µόνιµα ενδοσκοπικά, επεισό-δια πνιγµονών κατά τη διάρκεια τουύπνου κ.ά.Ευµεγέθης ολισθαίνουσα διαφραγµατοκή-λη ή παραοισοφαγική διαφραγµατοκήληµε διαταραχές κατάποσης ή ανθεκτικάσυµπτώµατα.Τα τελευταία χρόνια η ενδοσκοπική µέθο-δος που φαίνεται να έχει υποσχόµενααποτελέσµατα στην αντιµετώπιση της ΓΟΠείναι η Θολοπλαστική Χωρίς ΧειρουργικήΤοµή (EsophyX) που γίνεται από το στόµα,θεωρείται ασφαλής, αλλά απαιτείται µε-γαλύτερη και πιο µακροχρόνια διεθνής εµ-πειρία ώστε να αποδειχθεί η αποτελεσµα-τικότητά της στην αντιµετώπιση της γα-στροοισοφαγικής παλινδρόµησης.

5O

5 βήµατα για την αντιµετώπισητης γαστροοισοφαγικής παλιν-δρόµησης

Σαν υφαίστειοπου ξυπνά!

22•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Healthy tipsΣχεδιάστε τον ύπνο σας

Αφήστε τιςέγνοιες και το

άγχος για αύριο.Κάθε φορά πουξαπλώνετε στο

κρεβάτι, φροντί-στε να έχετε

«αδειάσει» τοµυαλό σας από

σκέψεις και ανη-συχίες. Ένας κα-λός τρόπος γιανα το πετύχετε

αυτό είναι να κά-νετε ασκήσεις

χαλάρωσης ή νασκεφτείτε µια ει-

κόνα που σαςηρεµεί.

+Ρυθµίστε τον φωτισµό ανάλογα µε τιςπροτιµήσεις σας, αλλά σε καµία περί-

πτωση µην κοιµάστε σε υπνοδωµάτιο µεέντονο φως. Tο δωµάτιο πρέπει να είναι αρ-κετά σκοτεινό και τα παράθυρα κλειστά ήνα καλύπτονται µε σκουρόχρωµες κουρτί-νες. Εναλλακτικά, φορέστε µάσκα ύπνου.

+ Κρατήστε έξω από το υπνοδωµάτιοτους ήχους, αποµακρύνοντας οτιδήποτεπαράγει θόρυβο (ρολόι, τηλεόραση, ανε-µιστήρας). Επίσης, µπορείτε να χρησιµο-ποιήσετε ωτασπίδες, αλλά σε αυτή τηνπερίπτωση βεβαιωθείτε ότι έχετε τη δυ-νατότητα να ακούσετε ήχους όπως π.χ.του ξυπνητηριού.

+ Βάλτε πρόγραµµα στον ύπνο. Προσπαθήστε να κοιµάστεκαι να ξυπνάτε περίπου την ίδια ώρα κάθε µέρα. Με αυτό

τον τρόπο το βιολογικό σας ρολόι διατηρείται ρυθµισµένο.

+Επιλέξτε άνετο κρε-βάτι, ιδιαίτερα εάν

το µοιράζεστε µε άλλοάτοµο. Τόσο σε πλάτος

όσο και σε µήκος το κρε-βάτι πρέπει να σας εξα-

σφαλίζει αρκετό χώροκαι άνεση κινήσεων.

+Η ρουτίνα κάνει καλό στον ύπνο. Πριν πέσε-τε στο κρεβάτι, επαναλάβετε όλες τις κινή-

σεις που κάνετε πριν τον ύπνο (π.χ. βούρτσι-σµα δοντιών, ζεστό µπάνιο). Προετοιµάστε τονεαυτό σας για χαλάρωση, ακούγοντας απαλήµουσική ή χαµηλώνοντας τα φώτα.

+ Σταµατήστε να δουλεύετε. Κλείστε τονηλεκτρονικό υπολογιστή ή οτιδήποτε άλλοσχετίζεται µε την εργασία σας δυο ώρες πρινπέσετε κοιµηθείτε. Έτσι, µυαλό και σώµαχαλαρώνουν και προετοιµάζονται για ένανκαλό ύπνο.

+∆ώστε προτεραιότητα στον βραδινό ύπνο. Εάν θέλετε να κοιµηθείτε τοµεσηµέρι, προσπαθήστε να το κάνετε πριν τις 15.00 και σίγουρα όχι για

περισσότερο από µισή ώρα. Με αυτό τον τρόπο, δεν διαταράσσεται το πρό-γραµµα του νυχτερινού ύπνου.

+Η σωστή θερµοκρασία του δωµατίου εξα-σφαλίζει καλό ύπνο. Φροντίστε το υπνο-

δωµάτιο να µην είναι ούτε πολύ κρύο ούτε πο-λύ ζεστό και βεβαιωθείτε ότι δεν µπαίνει κρύο

ή ζέστη από τα παράθυρα.

+Γυµναστείτε. Η σωµατική άσκηση συµ-βάλλει στον καλό ύπνο, αρκεί να γίνε-

ται το πρωί ή νωρίς το απόγευµα. Αντίθε-τα, όταν γυµναζόµαστε αργά το απόγευµαή το βράδυ, ο οργανισµός βρίσκεται σευπερδιέγερση, µε αποτέλεσµα να µηνµπορεί να ηρεµήσει για να κοιµηθεί.

oodg

•IN•VITRO•23∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

-- Εάν ξυπνή-σετε κατά τηδιάρκεια τουύπνου, απο-φύγετε νασηκωθείτεαπό το κρε-

βάτι και απλάγυρίστε

πλευρό καισκεφτείτε

κάτι ουδέτε-ρο. Εάν δεν

τα καταφέρε-τε µετά από

15-20 λεπτά,τότε πηγαί-

νετε σε άλλοδωµάτιο, χω-ρίς όµως ναανάψετε έν-τονο φως.

- ΠΠρροοσσοοχχήή σσττοο σσττρρώώµµαα.. ΕΕππιιλλέέξξττεε έένναα ααννααππααυυττιικκόό σσττρρώώµµαα ((οούύ--ττεε πποολλύύ σσκκλληηρρόό οούύττεε πποολλύύ µµααλλαακκόό)) κκααιι φφρροοννττίίσσττεε νναα ττοο δδιιααττηη--ρρεείίττεε σσεε κκααλλήή κκααττάάσστταασσηη.. ΕΕξξίίσσοουυ ππρροοσσεεκκττιικκάά δδιιααλλέέξξττεε µµααξξιιλλάά--ρριιαα κκααιι σσεεννττόόννιιαα:: κκααλλήήςς πποοιιόόττηηττααςς µµααξξιιλλάάρριιαα πποουυ ααννααννεεώώννοοννττααιιτταακκττιικκάά κκααιι ββααµµββαακκεερράά σσεεννττόόννιιαα ααπποοττεελλοούύνν ααππααρρααίίττηηττεεςς ππρροο--ϋϋπποοθθέέσσεειιςς γγιιαα έένναα κκααλλόό ύύππννοο..

-Μη βιαστείτε να πείτε ότι έχετε πρόβληµα εάνκοιµάστε λιγότερο ή περισσότερο από 8 ώρες. Η

φυσιολογική διάρκεια ύπνου είναι 7-9 ώρες καθη-µερινά, ωστόσο η ιδανική διαφέρει από άτοµο σεάτοµο (ανάλογα µε την ηλικία, την εργασία κ.λπ.).Οι απαιτήσεις µας σε ύπνο µειώνονται όσο µεγα-λώνουµε.

-Μην κοιτάτε το ρολόι κάθε φορά που δυσκολεύεστενα κοιµηθείτε. Έτσι, δεν θα αγχώνεστε περισσότερο

βλέποντας τα λεπτά της ώρας να περνούν. Εναλλακτι-κά, µπορείτε να γυρίσετε το ρολόι ανάποδα.

-Μην παραλείπετε να αερίζετε καθηµερινά το υπνοδωµά-τιο. Το καθαρό περιβάλλον του χώρου που κοιµάστε είναι

απαραίτητη προϋπόθεση για έναν καλό και ποιοτικό ύπνο.

-Μην τρώτε λιπαρά γεύµατα, αλλά και µηνπέφτετε στο κρεβάτι χωρίς να έχετε φά-

ει. Τα βαριά φαγητά επηρεάζουν τη λειτουρ-γία του πεπτικού συστήµατος, ενώ η ανεπαρ-

κής λήψη τροφής προκαλεί υπογλυκαιµία πουεπηρεάζει τον εγκέφαλο και δυσχεραίνει τη

διαδικασία του ύπνου. Καταναλώστε τρόφιµαόπως ρύζι, µακαρόνια, σαλάτες, φρούτα.

- Μην πέφτετε γιαύπνο εάν δεν είστε

κουρασµένοι, αλλάκαι µη µένετε µα-

κριά από το κρεβάτιόταν αισθάνεστε νυ-

σταγµένοι και το σώ-µα σας ζητά ξεκού-ραση. Και στις δυο

περιπτώσεις «αγνο-είτε» τα µηνύµαταπου σας στέλνει ο

οργανισµός σας.

-Το αλκοόλείναι εχ-

θρός του ποιοτι-κού ύπνου. Τα οινο-πνευµατώδη ποτάµπορεί να µας χαλα-ρώνουν και έτσι να µαςβοηθούν να αποκοιµηθούµεγρήγορα, έχουν όµως και διουρη-τική δράση, γεγονός που επηρεάζειτον φυσιολογικό κύκλο του ύπνου.

-Μην τοποθετείτε την τηλεόραση ή τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στο υπνοδω-µάτιο. Η παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραµµάτων ή η ενασχόληση µε το

κοµπιούτερ κρατά το µυαλό σε εγρήγορση, ενώ το φως και ο θόρυβος που παρά-γονται από τις συσκευές δυσκολεύουν τον ύπνο.

-Πείτε όχι σε διεγερτικέςουσίες όπως την καφεΐνη

και τη νικοτίνη. ∆ιεγεί-ρουν το κεντρικό νευρικόσύστηµα, αυξάνουν τουςπαλµούς της καρδιάς και

ανεβάζουν την πίεση, µεαποτέλεσµα ο οργανισµός

να βρίσκεται σε υπερένταση.

bad

Ιατρεία Ύπνου στη σελ. 53

24•IN•VITRO•

Γνωρίζεις ότι...Νέα φάρµακα

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

ΊΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΧΑΙΜΊΑAισιόδοξα είναι τα νέα από το51ο συνέδριο της Aµερικανι-

κής Aιµατολογικής εταιρείας,για τους ασθενείς που πάσχουν από χρόνιαµυελογενή λευχαιµία. Ένα νέο φάρµακο,το tasigna – πρόκειται για την εξελιγµένηµορφή του glivec- µετά από κλινική µελέτηφάσης 3 (σε ασθενείς) φάνηκε ότι είναι πιοαποτελεσµατικό από το παλαιότερο ενώσυνέβαλε σηµαντικά ακόµη και στην πρό-ληψη εξέλιξης της νόσου στον πρώτο χρό-νο θεραπείας. Tο tasigna, το οποίο ήδηχρησιµοποιείται ως δεύτερης γραµµής θε-ραπεία σε ασθενείς µε χρόνια µυελογενήλευχαιµία, φαίνεται ότι έχει καλύτερηαποτελεσµατικότητα σε νεοδιαγνωσθέν-τες ασθενείς και λιγότερες ανεπιθύµητεςενέργειες.

ΣΤΑΤΙΝΕΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ

Τα ευρέως χρησιµοποιούµεναφάρµακα για τη µείωση της χο-

ληστερόλης, µπορεί να βοηθούν καιστην πρόληψη θανάτων από σοβαράπεριστατικά γρίπης, αναφέρει νέαµελέτη. «Οι στατίνες µπορεί ναέχουν κάποιο όφελος, σε συν-δυασµό µε το αντιγριπικό εµβό-λιο και τα αντιϊκά φάρµακα, στονα µειώνουν τη νοσηρότητα καιτην θνητότητα που σχετίζεται µετη γρίπη», εξηγεί η συγγραφέαςτης µελέτης, Αν Τόµας. «Κι αυτό πι-θανόν οφείλεται στο ότι τα φάρµακααυτά µειώνουν τη φλεγµονώδη αντίδρασητου οργανισµού από τη µόλυνση που προ-καλεί ο ιός της γρίπης».

ΦΑΡΜΑΚΟ-ΠΑΓΙ∆ΑΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ

Εντυπωσιασµένη δηλώνει επιστη-µονική οµάδα από το Imperial Col-

lege του Λονδίνου, έπειτα από τα αποτελέσµα-τα δοκιµών σε φάρµακο κατά µιας ιδιαίτεραθανατηφόρας µορφής καρκίνου του πνεύµο-να. Το φάρµακο εξαφάνισε όγκους του πνεύ-µονα στο 50% των ποντικιών, ενώ µπλόκαρετην αντίσταση των καρκινικών κυττάρων στησυνήθη χηµειοθεραπεία. Η αυξητική ορµόνηFGF-2 φαίνεται να διαιρεί τα καρκινικά κύττα-ρα και να καταστέλλει τον µηχανισµό… επι-βίωσης που τα κάνει ανθεκτικά. Η ανάπτυξητου φαρµάκου βρίσκεται ακόµη στην αρχή. Οιερευνητές ευελπιστούν ότι σε ένα χρόνο θαείναι σε θέση να ξεκινήσουν τις κλινικές δοκι-µές για να διαπιστώσουν την αποτελεσµατικό-τητά του στους ανθρώπους.

Το εµβόλιοτης ηπατίτι-δας Β, πουχορηγείταιγια να εξα-σφαλίζει

προστασίαέναντι του

ιού που κα-ταστρέφει τοήπαρ, ενδε-χοµένως ναπαρέχει κά-

λυψη για πε-ρισσότερο

από δύο δε-καετίες,

όπως προκύ-πτει από

πρόσφατηµελέτη.

Tα µωρά, των οποίων οι µητέρεςλάµβαναν αγωγή µε αντικαταθλι-πτικά κατά τη διάρκεια της εγκυ-µοσύνης, αντιµετωπίζουν υψηλό-τερο κίνδυνο για εµφάνιση συγκε-

κριµένων προβληµάτων υγείας, σε σχέση µε άλ-λα παιδιά της ηλικίας τους, υποστηρίζουν Ολ-λανδοί επιστήµονες. H µελέτη του πανεπιστη-µιακού ιατρικού κέντρου της Ουτρέχτης, εξετά-σε δεδοµένα από τον πρώτο χρόνο ζωής 39.000παιδιών. Βρέθηκε ότι εκείνα, των οποίων οι µη-τέρες λάµβαναν αντικαταθλιπτικά όταν ήταν έγ-κυες, επισκέπτονταν περισσότερο το γιατρό καιεµφάνιζαν συχνότερα, συγγενή καρδιοπάθεια ήπροβλήµατα στο αναπνευστικό και το πεπτικό

σύστηµα. «Η απόφαση για το αν µια γυναίκα θασυνεχίσει ή θα διακόψει τη θεραπεία της, ενα-πόκειται στην ίδια. Σε κάθε περίπτωση, οι έγ-κυες πρέπει να συµβουλεύονται το γιατρότους», λέει η επικεφαλής της µελέτης, ΤέσαΒέρβερς. Παράλληλα όµως οι επιστήµονες προ-βληµατίζονται για το ότι δεν µπορεί να µην αντι-µετωπίζεται η κατάθλιψη στις µέλλουσες µητέ-ρες, ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο της ζωήςτους όπου το στρες είναι έντονο. Η έρευνα έχειδρόµο µπροστά της, λένε, τονίζοντας ωστόσοότι προς το παρόν τα στοιχεία ενισχύουν τηνάποψη ότι πρέπει να γίνεται καρδιολογικόςέλεγχος του εµβρύου όταν η έγκυος λαµβάνειαντικαταθλιπτικά.

AΠΏΛΕΙΑ ΒΆΡΟΥΣ ΧΩΡΊΣ... ΣΥΝΤΑΓΉKυκλοφόρησε και στην Eλλάδα το πρώτοκαι µοναδικό εγκεκριµένο από τον Eυρω-παϊκό Oργανισµό Φαρµάκων, µη συνταγο-γραφούµενο βοήθηµα απώλειας βάρους.Tο φάρµακο περιέχει τη δραστική ουσίαορλιστάτη και ενδείκνυται για απώλεια βά-ρους σε υπέρβαρους ενήλικες οι οποίοιέχουν ∆είκτη Μάζας Σώµατος (∆MΣ) 28 ήκαι µεγαλύτερο. Η χρήση του φαρµάκουκαλό είναι να γίνεται σε συνδυασµό µεήπια υποθερµιδική δίαιτα µειωµένων λιπα-ρών. Tο φάρµακο δρα εµποδίζοντας τηναπορρόφηση περίπου 25% του λίπους τωντροφών και φαίνεται ότι µπορεί να βοηθή-σει όσους το λαµβάνουν να χάσουν 50%περισσότερο βάρος απ' ότι κάνοντας µόνοδίαιτα.

ΤΕΛΟΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΝΟΥΣ ΠΕΡΙΟ∆ΟΥΓια εκατοµµύρια γυναίκες οι πόνοι περιό-δου αποτελούν ένα δεινό που δεν µπορούννα αποφύγουν. Βρετανοί επιστήµονεςόµως δηµιούργησαν ένα χάπι που βάζει τέ-λος σε αυτή την ταλαιπωρία. Το κλειδί στηνπιθανή επιτυχία του χαπιού βρίσκεται στοότι είναι σχεδιασµένο να αντιµετωπίζειαποτελεσµατικά την αιτία των συσπάσεωντου στοµάχου που βασανίζουν µια γυναί-κα, παρά τα ίδια τα συµπτώµατα. Το χάπιέχει ήδη αποδειχθεί ασφαλές, ενώ έχειλίγες παρενέργειες, και εάν «περάσει» µεεπιτυχία τις µελέτες δεύτερης φάσης,εκτιµάται ότι θα κυκλοφορήσειµέσα σε 4 χρόνια.

Tα αντικαταθλιπτικά της µαµάς...επικίνδυνα για το παιδί

Toυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Χάπι news

Από τον Ιούλιο ισχύει η απαγόρευση του καπνίσµατος

26•IN•VITRO•

Μedical updateΟι τελευταίες έρευνες Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Τα όνειρα «ακονίζουν» το µυαλόΗ γοητεία των ονείρων δεν αφή-νει ασυγκίνητη µερίδα επιστηµό-

νων. Μια πρόσφατη έρευνα, πουέχει, µάλιστα, προκαλέσει αντιδρά-

σεις στην επιστηµονική κοινότητα, υποστηρί-ζει ότι τα όνειρα είναι η πρωινή γυµναστικήτου εγκεφάλου. Aυτό επειδή η φάση τουύπνου REM κατά τη διάρκεια του οποίου βλέ-πουµε τα περισσότερα όνειρα είναι καθαράβιολογική και όχι ψυχολογική. Πρόκειται, δη-λαδή, για ένα «ζέσταµα» του εγκεφάλου, µιαπροετοιµασία για την επόµενη ηµέρα, για όσαθα δει, θα ακούσει και θα αισθανθεί, όταν θαείναι ξύπνιος.

Τα µυστικά του φλερτΓια να καταλάβετε αν της αρέσετε,παρατηρήστε τα πόδια της. Αυτό

συστήνουν Βρετανοί ψυχολόγοι. Ανµια γυναίκα µετακινεί τα πόδια της ενώ

γελάει, είναι µία από τις ισχυρότερες ενδείξειςότι της αρέσετε. Αν σταυρώνει τα πόδια, δεν εί-ναι καλό για σας. Οι κανόνες αυτοί δεν ισχύουνγια τους άνδρες, οι οποίοι δεν αποκαλύπτουνµέσω των ποδιών τους τίποτε για τη σεξουαλι-κή έλξη που τους ασκεί µια γυναίκα. Εντούτοις,οι ανειλικρινείς και άπιστοι άνδρες πρέπει ναπροσέχουν - οι γυναίκες µπορούν να εντοπί-σουν έναν ψεύτη από το γεγονός ότι κρατάει ταπόδια του αφύσικα ακίνητα.

Ένα σπρέι που µουδιάζει τοπέος υπόσχεται να προσφέ-ρει επιπλέον χρόνο ερωτικήςαπόλαυσης, καθώς συµβάλ-λει στην αποτροπή της πρό-

ωρης εκσπερµάτισης. Αυτό ανακοίνωσαν Αµε-ρικανοί ερευνητές από το Πανεπιστήµιο τηςΚαλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο και, µάλιστα, ηπαρασκευάστρια εταιρεία του πρωτοπορια-κού προϊόντος αναµένεται να ζητήσει έγκρισηκυκλοφορίας του σπρέι µέσα στους επόµε-νους µήνες.Η πρόωρη εκσπερµάτιση ρίχνει το ηθικό τωνανδρών και απογοητεύει τις γυναίκες, µε απο-τέλεσµα να προσγειώνει ανώµαλα την ερωτικήζωή των ζευγαριών. Υπολογίζεται ότι έναςστους τρεις άντρες, ηλικίας από 18 έως 59ετών, ταλαιπωρείται από το πρόβληµα αυτό.Στην µελέτη συµµετείχαν 300 άνδρες που τα-λαιπωρούνται από πρόωρη εκσπερµάτιση, οιοποίοι χρησιµοποιούσαν το σπρέι πέντε λεπτάπριν την ερωτική πράξη. Xωρίς το σπρέι οι άν-

«Αθώα» τακινητά για

την εµφάνι-ση εγκεφα-λικών όγ-κων στουςενήλικες.

Μελέτη πουδηµοσιεύ-θηκε σε έγ-κριτη επι-στηµονικήεπιθεώρη-ση αναφέ-ρει ότι δενέχει υπάρ-ξει καµία

ουσιαστικήµεταβολήστον αριθ-µό των εγ-κεφαλικών

όγκωνστους ενή-λικες απότότε που

αυξήθηκεκατακόρυ-φα η χρήσητων κινητών

τηλεφώ-νων.

τρες αυτοί έφταναν στην κορύφωση σε λιγότε-ρο από 1 λεπτό κατά µέσο όρο µετά τη διείσ-δυση. Μετά τη χρήση του σπρέι επί τρεις µή-νες, το 60% των ανδρών κατάφερε να κρατη-θεί για περίπου 3 λεπτά κατά µέσο όρο. Σε µίαάλλη µελέτη, στην οποία συµµετείχαν 256 άν-τρες, διαπιστώθηκε ότι το σπρέι «επέφερε µίακλινική και στατιστικώς σηµαντική αύξηση»στο χρονικό διάστηµα από την διείσδυση έωςτην εκσπερµάτιση: από λιγότερο από 1 λεπτόσε 2,6 λεπτά κατά µέσο όρο.Όπως ανακοινώθηκε στο ετήσιο συνέδριο τηςΕταιρείας Σεξουαλικής Ιατρικής της ΒορείουΑµερικής, το σπρέι περιέχει µία ουσία γνωστήµε την πειραµατική ονοµασία PSD502 καιαποτελεί συνδυασµό των τοπικών αναισθητι-κών φαρµάκων λιδοκαϊνη και πριλοκαϊνη. Βά-σει των αποτελεσµάτων της µελέτης οι άνδρεςέδειξαν ότι ήταν πιο ικανοποιηµένοι και λιγό-τερο στρεσαρισµένοι όταν χρησιµοποιούσαντο σπρέι, µε αποτέλεσµα να βελτιώνονται οιεπιδόσεις τους στην ερωτική αρένα.

Η µορφίνηστο µικροσκόπιοΗ ΜΟΡΦΊΝΗ, που συνταγογραφείται συχνάαπό τους γιατρούς στους καρκινοπαθείς για νατους ανακουφίσουν από τους αφόρητους πό-νους, ενδεχοµένως ενθαρρύνει την εξάπλωσητου καρκίνου. Οµάδα επιστηµόνων από το Πα-νεπιστήµιο του Σικάγου, µετά από µελέτες στοεργαστήριο διαπίστωσαν ότι η µορφίνη συµ-βάλλει στην ανάπτυξη νέων αιµοφόρων αγγεί-ων, που «τροφοδοτούν» τους καρκινικούς όγ-κους µε οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.Οι ίδιοι, πάντως, διευκρίνισαν πως υπάρχει«αντίδοτο»: πρόκειται για την µεθυλνατρεξόνηή ΜΝΤΧ. Το Βρετανικό Ινστιτούτο Ερευνών γιατον Καρκίνο, πάντως, επισηµαίνει πως πρέπεινα γίνουν περισσότερες έρευνες για το θέµα.

Η τελευταίαρουφηξιάΟλλανδοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα άτο-µα µε άσθµα που καπνίζουν ενδέχεται να µπο-ρούν να αναστρέψουν ένα µέρος της βλάβηςπου έχει προκληθεί στους πνεύµονές τους κό-βοντας την «αµαρτωλή» συνήθεια. Η έκθεσηστον καπνό των τσιγάρων φαίνεται να αυξάνειτο πάχος του επιθηλίου, ή της επένδυσης τωναεραγωγών, στους πνεύµονες δήλωσε η κύριασυγγραφέας της µελέτης Martine Broekemaαπό το Πανεπιστήµιο του Groningen στην Ολ-λανδία. Αυτό ενδέχεται να είναι και η αιτίαπου οι ασθµατικοί ασθενείς που καπνίζουνπαρουσιάζουν περισσότερα συµπτώµατα,όπως αναπνευστική δυσχέρεια και παραγωγήφλέγµατος, σε σύγκριση µε τους ασθενείς πουδεν είναι καπνιστές. Η διακοπή του καπνίσµα-τος µπορεί να αναστρέψει την πάχυνση τουεπιθηλίου υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Ψήστε τουςτο ψάρι…Το ψήσιµο και το βράσιµο των ψαριών και όχιτο τηγάνισµα προστατεύουν από τα καρδιαγ-γειακά, σύµφωνα µε µία νέα µελέτη. «Όπωςφαίνεται το ψήσιµο και το βράσιµο των ψα-ριών µε σος σόγιας µειωµένου νατρί-ου παρέχει οφέλη, ενώ η κατανά-λωση τηγανητών, παστών ήαποξηραµένων ψαριών όχι.Αντιθέτως, αυτές οι µέθοδοιµαγειρέµατος µπορεί να εν-τείνουν τον κίνδυνο» ανα-φέρουν οι ερευνητές απότο Πανεπιστήµιο της Χαβάη,στην Μανόα.Τα ωµέγα-3 λιπαρά οξέα είναιµια µορφή λίπους που, όπωςέχει αποδειχθεί, προστατεύειαπό το έµφραγµα και τον καρκίνο τουπαχέος εντέρου, ενώ ενδέχεται να συµβάλ-λει και στην προστασία από άλλα νοσήµατα,όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια.

Φρένοστην πρόωρηεκσπερµάτιση

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

ΈρευναEπιστηµονική δηµοσίευση

•IN•VITRO• 27∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Τα τελευταία χρόνια η επιστη-µονική έρευνα έχει ρίξει αρκε-τό φως στις διαδικασίες πουµας οδηγούν στην έναρξη καιτο τέλος κάθε γεύµατος. Όταν

καθόµαστε στο τραπέζι για να φάµε, αισθα-νόµαστε συνήθως έντονο αίσθηµα πείνας,το οποίο, καθώς τρώµε, µειώνεται έως ότουαισθανθούµε χορτάτοι και ολοκληρώσουµετο γεύµα µας. Φαίνεται ότι όλη αυτή η δια-δικασία δεν εξαρτάται από ακαθόριστεςδιεργασίες που συµβαίνουν στο µυαλό µας,αλλά από σαφείς αλληλεπιδράσεις µεταξύτου πεπτικού συστήµατος και του εγκεφά-λου που «ενορχηστρώνουν» κατά τρόποθαυµαστό την έναρξη και το τέλος του αι-σθήµατος της πείνας και την επέλευση τουκορεσµού.Έχει βρεθεί προσφάτως ότι υπάρχει µιαπλειάδα ορµονών που παράγονται από τογαστρεντερικό µας σωλήνα (κυρίως το στο-µάχι και το λεπτό έντερο), οι οποίες κυκλο-φορούν στο αίµα και επιδρούν σε µια µικρήπεριοχή του εγκεφάλου, τον υποθάλαµο,οδηγώντας στην εµφάνιση του αισθήµατοςτης πείνας και του κορεσµού. Κυριότερεςαπό αυτές τις ουσίες είναι η γκρελίνη, το πε-πτίδιο ΥΥ (PYY) και το γλυκαγονόµορφο πε-πτίδιο-1 (Glucagon-Like Peptide-1 ή GLP-1).Η γκρελίνη παράγεται από το ανώτερο τµή-µα του στοµάχου και επιδρά στον υποθάλα-µο αυξάνοντας την όρεξη, ενώ το PYY και τοGLP-1 παράγονται από το έντερο και µει-ώνουν την όρεξη. Πριν από κάθε γεύµα,στο αίµα µας κυκλοφορούν µεγάλες ποσό-τητες γκρελίνης, οι οποίες µειώνονται ταχέ-ως καθώς τρώµε, ενώ ταυτόχρονα αυξάνον-ται το PYY και το GLP-1. Έτσι, ο πεπτικόςµας σωλήνας «σηµατοδοτεί» στον εγκέφα-λό µας την έναρξη του γεύµατος, παρέχον-τάς του αυξηµένες ποσότητες της ορµόνηςπου αυξάνει την όρεξη, και στη συνέχειατου δίνει το σήµα για τη διακοπή της πρόσ-ληψης τροφής, µειώνοντας την ορεξιογόνογκρελίνη και αυξάνοντας τις ανορεξιογό-νους ορµόνες PYY και GLP-1.Σε µια µελέτη που διενεργήθηκε στην Α’Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Πα-νεπιστηµίου Αθηνών στο Λαϊκό Νοσοκο-µείο, διερευνήσαµε το κατά πόσον η ταχύ-

Φρένο στο γρήγορο φαγητό

Από το γαστρεντερικό σωλήνα... στον εγκέφαλο το σώµα µας µάς προτρέ-πει να µειώσουµε ταχύτητα. Έρευνα της Α’ Προπαιδευτικής ΠαθολογικήςKλινικής του Πανεπιστηµίου Aθηνών στο Λαϊκό Nοσοκοµείο προκάλεσε τοενδιαφέρον της παγκόσµιας επιστηµονικής κοινότητας. O επικεφαλής τηςµελέτης ∆ρ Aλέξανδρος Kόκκινος µας την παρουσιάζει.

τητα µε την οποία τρώµε, η οποία έχει συ-σχετισθεί µε την παχυσαρκία, επηρεάζειαυτούς τους ορµονικούς µηχανισµούς πεί-νας και κορεσµού.Έτσι, δώσαµε σε 17 υγιείς εθελοντές τηνίδια ποσότητα τροφής (300 ml παγωτό), τηνοποία κατανάλωσαν σε δύο διαφορετικέςηµέρες µε διαφορετικό ρυθµό: στη µία πε-ρίπτωση εντός 5 και στην άλλη εντός 30 λε-πτών. Ταυτόχρονα, τους υποβάλαµε σε αι-µοληψία ακριβώς πριν το γεύµα και ανά 30λεπτά για 3 ώρες µετά από αυτό, για να µε-τρήσουµε τις συγκεντρώσεις γκρελίνης,PYY και GLP-1 στο αίµα. Επιπλέον, τους δώ-σαµε ειδικά ερωτηµατολόγια για τον προσ-διορισµό του υποκειµενικού αισθήµατοςτης πείνας και του κορεσµού, τα οποία συµ-πλήρωναν σε τακτά χρονικά διαστήµατακατά τη διάρκεια του γεύµατος και µετάαπό αυτό.Τα αποτελέσµατα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέ-ροντα: Όταν οι συµµετέχοντες στη µελέτηκατανάλωναν το παγωτό εντός 30 λεπτών,το PYY και το GLP-1 αυξάνονταν σε πολύµεγαλύτερο βαθµό τις επόµενες ώρες απ’ό,τι όταν ολοκλήρωναν το γεύµα γρήγορα,δηλαδή σε 5 λεπτά. Επιπλέον, το αίσθηµαπληρότητας που αισθάνονταν έτεινε να εί-ναι υψηλότερο αµέσως µετά το τέλος τουπιο παρατεταµένου γεύµατος, ενώ δύοώρες µετά το γεύµα, η γκρελίνη έτεινε ναείναι πιο µειωµένη όταν αυτό καταναλωνό-ταν εντός 30 λεπτών.Πιο απλά, το συµπέρασµα ήταν ότι, όταντρώµε το φαγητό µας αργά, οι ορµόνες πουεπιδρούν στον εγκέφαλο λέγοντάς του ναδιακόψει το γεύµα αυξάνονται σε πολύ µε-γαλύτερο βαθµό απ’ ό,τι όταν το τρώµε πο-λύ γρήγορα. Έτσι, ενισχύεται το αίσθηµατου κορεσµού και µειώνεται η τάση µας γιανα καταναλώσουµε µεγαλύτερη ποσότηταφαγητού σε κάθε γεύµα. Ίσως λοιπόν ησυµβουλή που ακούγαµε µικροί «µην τρωςπολύ γρήγορα, γιατί θα παχύνεις», να έχειµια σαφή επιστηµονική εξήγηση.

* Λέκτορας ΠαθολογίαςΑ’ Προπαιδευτική Παθολογική

Κλινική του ΠανεπιστηµίουΑθηνών ΓΝΑ «Λαϊκό»

Τoυ Αλέξανδρου Κόκκινου*

28•IN•VITRO•

∆ωρεά οργάνωνCover story

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

•IN•VITRO•29∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Αν και οι Έλληνες φηµιζόµαστε για την κοινωνική µας ευαισθη-σία, εντούτοις σε ένα τόσο ευαίσθητο θέµα, όσο αυτό της δωρε-άς οργάνων κατατασσόµαστε τελευταίοι στην Eυρώπη. Aυτόεπειδή έχουµε ελλιπή ενηµέρωση, έλλειψη εµπιστοσύνης σεφορείς και γιατρούς, προλήψεις και προκαταλήψεις για το τέλοςτης ζωής µας.Eξίσου σηµαντικός είναι ο ρόλος της πολιτείας. Σήµερα παρατη-ρείται έλλειψη οργάνωσης, µε αποτέλεσµα να «χάνονται» όργα-να δοτών, τα οποία µεταµοσχεύονται σε ασθενείς του εξωτερι-κού. Για παράδειγµα, ενώ το 2009 αυξήθηκαν κατά 53% σε σχέσηµε πέρυσι οι δωρητές οργάνων, µειώθηκαν κατά 30% οι µεταµο-σχεύσεις στην Eλλάδα. Σύµφωνα µε τον Eθνικό Oργανισµό Mετα-µοσχεύσεων, αυτή η δυσλειτουργία οφείλεται σε οργανωτικούςκυρίως λόγους που έχουν να κάνουν µε τη λειτουργεία των Mο-νάδων Eντατικής Θεραπείας.Πράγµατι η δωρεά οργάνων και η µεταµόσχευση προκαλεί κοι-νωνικά διλήµµατα όχι µόνο στην Eλλάδα, αλλά σε ολόκληρο τονκόσµο. Από την άλλη η εξέλιξη της Ιατρικής µπορεί να εξασφαλί-σει µια φυσιολογική ζωή ακόµα και σε ανθρώπους που για διά-φορους λόγους ζουν χωρίς νεφρούς, µε κατεστραµµένους πνεύ-µονες ή µε καρδιακή και ηπατική ανεπάρκεια.H Ιατρική έχει κάνει άλµατα. H ανακάλυψη της κυκλοσπορίνης,ως ανοσοκατασταλτικό φάρµακο – σηµαντικό ρόλο έπαιξε ένας

∆ωρα ζωήςΈλληνας, ο Aλκιβιάδης Kωστάκης, πρόεδρος σήµερα του EOM-αποτέλεσε σταθµό για την πορεία των µεταµοσχεύσεων. Eπίσηςέχουν βελτιωθεί τα µέσα για τη διατήρηση της λειτουργικότη-τας των µοσχευµάτων, ενώ έχει αυξηθεί και ο χρόνος από τηστιγµή που λαµβάνεται το µόσχευµα έως τη στιγµή που µεταµο-σχεύεται. Παλιότερα όλη η διαδικασία έπρεπε να γίνει σε 12ώρες, ενώ σήµερα µπορεί να ξεπεράσει και τις 18. Tαυτόχροναέχουν γίνει πιο αυστηρά τα κριτήρια επιλογής των ασθενών πουθα µεταµοσχευθούν, γεγονός που έχει σηµατοδοτήσει τη µεί-ωση του ποσοστού απόρριψης των µοσχευµάτων, αλλά και τηναύξηση της επιβίωσης των ασθενών µετά τη µεταµόσχευση.Στο µέλλον, το στοίχηµα των ειδικών είναι να ξεκλειδώσουν τοανοσολογικό σύστηµα του ασθενούς, ώστε να µην αναγνωρίζειως ξένο το όργανο που του µεταµοσχεύεται και να λαµβάνει λι-γότερα ανοσοκατασταλτικά φάρµακα, τα οποία έχουν σοβαρέςπαρενέργειες.Στο απώτερο µέλλον, ενδεχοµένως να λαµβάνουµε όργανα απόζώα (ήδη µεταµοσχεύονται βαλβίδες από βοοειδή) ή θα δίνου-µε λίγα κύτταρα και οι επιστήµονες θα κλωνοποιούν την καρ-διά, τους νεφρούς ή όποιο άλλο όργανο έχουµε ανάγκη. Tο µέλ-λον των µεταµοσχεύσεων φαντάζει ευοίωνο.Στο παρόν όµως αντιµετωπίζουµε ακόµη πολλά προβλήµατα,εξαιτίας των οποίων χάνονται ανθρώπινες ζωές!

Των Θανάση Τροµπούκη, ∆ήµητρα Τζούβελη

30•IN•VITRO•

Cover story

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

∆ωρεά οργάνων

Ένιωσα την καρδιά µου να χτυπάνα κάνουν τη µεταµόσχευση µια περισσότερο«ασφαλή» διαδικασία.Από το 1967, οπότε και για πρώτη φορά µετα-µοσχεύθηκε καρδιά από άνθρωπο σε άνθρω-πο, µέχρι σήµερα το ποσοστό επιβίωσης τωνασθενών έχει αυξηθεί σηµαντικά. Ο πρώτοςµεταµοσχευµένος έζησε µόλις 18 ηµέρες,ενώ σήµερα οι λήπτες καρδιάς µετρούν πολ-λά χρόνια ζωής. Καθοριστικό ρόλο σε αυτήτην εξέλιξη έπαιξε η ανάπτυξη νέων ανοσο-κατασταλτικών φαρµάκων που µείωσαν τις πι-θανότητες απόρριψης του µοσχεύµατος, τονκίνδυνο λοιµώξεων και τα προβλήµατα υγείαςπου σχετίζονται µε τη µεταµόσχευση, καθώςκαι νεότερων τεχνικών βιοψίας για την παρα-κολούθηση της απόρριψης. Σηµείο-σταθµόςστη µεταµόσχευση καρδιάς υπήρξε και η µη-χανική υποστήριξη του οργάνου, καθώς οιαντλίες που εµφυτεύονται στον ασθενή δί-νουν «παράταση χρόνου» µέχρι να βρεθεί τοσωτήριο µόσχευµα. Η εξέλιξη αυτή έχει µει-ώσει το ποσοστό θνησιµότητας των υπό µετα-µόσχευση ασθενών από 47% σε 14%.Γι’ αυτό και ο Ηλίας τονίζει: «Μην διστάζετενα γίνετε δωρητές οργάνων. Αρκεί να σκε-φθείτε το εξής: γιατί µαζί µε το σώµα να πε-θάνει και ένα όργανο που θα µπορούσε ναπροσφέρει ζωή σε έναν συνάνθρώπό µας;»

Ο Ηλίας Παναγιωτακόπουλος διαγνώστηκε µεδιατατική µυοκαρδιοπάθεια στην παιδική ηλι-κία. Η κατάσταση της υγείας του παρέµενε στα-θερή, όταν ξαφνικά το φθινόπωρο του 2006κόλλησε την εποχική γρίπη. Η λειτουργία τηςκαρδιάς του επιδεινώθηκε σε τέτοιο σηµείοπου ήταν αδύνατο να περπατήσει. Ο 20χρονος

Ηλίας αναγκάστηκε να νοσηλευθεί για έξι µή-νες. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του έπα-θε ανακοπή καρδιάς. Οι γιατροί τον επανέφε-ραν στη ζωή, η κατάσταση της υγείας του επι-

δεινώθηκε. Επί δυόµισι χρόνια η ζωή τουεξαρτώνταν από τη φορητή συσκευή τηςµηχανικής καρδιάς και οι ελπίδες του γιατο µέλλον στηρίζονταν στο (ανθρώπινο)θαύµα. Ζούσε µε την αγωνία εύρεσης µο-σχεύµατος.Ιούνιος 2009. Τα νέα είναι ευχάριστα. Τοπολυπόθητο µόσχευµα βρίσκεται και οΗλίας υποβάλλεται σε µεταµόσχευση

καρδιάς. Η ανακούφιση διαδέχεται τηναγωνία και η αισιοδοξία την αµφιβολία. ΟΗλίας µπορεί ξανά να ζήσει κάθε στιγµή τηςζωής του µε τη (νέα) καρδιά του…Η περιπέτεια του Ηλία δεν θα είχε αίσια κατά-ληξη εάν ένας άνθρωπος δεν αποφάσιζε ναδωρίσει τα όργανά του και πολλοί επιστήµο-νες δεν είχαν αφιερώσει αµέτρητες ώρες για

Έζησα την κορυφαία πράξη αγάπηςΓια τριάντα χρόνια η ζωή του ιερωµένου ΓιώργουΚαψάλη µοιράζεται µεταξύ χειρουργείου και µη-χανήµατος αιµοκάθαρσης. Ασθενής µε νεφρικήανεπάρκεια από νεαρή ηλικία, έχει υποβληθείήδη σε δυο µεταµοσχεύσεις και τώρα είναι απο-φασισµένος να ξεκινήσει ξανά από την αρχή γιατρίτη συνεχή φορά.Η περιπέτεια του πατέρα Γιώργου ξεκινά απόέναν επίµονο… πονοκέφαλο. Είναι µόλις 25 ετώνκαι οι γιατροί του λένε ότι πάσχει από νεφρικήανεπάρκεια προχωρηµένου σταδίου.Μπαίνει στην αιµοκάθαρση και η ζωή του αλλά-ζει, αλλά τα ευχάριστα νέα δεν αργούν να έρ-θουν. Ο πατέρας του δίνει τον ένα νεφρό του, µετον οποίο ο πατήρ-Γιώργος ζει επί µια δεκαετία.Σε αυτό το χρονικό διάστηµα αποκτά τρία παιδιάκαι γίνεται ιερέας.Είναι Απρίλιος του 2000 και ο πατήρ Γιώργος βρί-σκεται και πάλι στην αιµοκάθαρση µετά τηναπόρριψη του µοσχεύµατος. Μπαίνει ξανά στηλίστα αναµονής. Η ευχάριστη είδηση έρχεται έξιχρόνια µετά οπότε υποβάλλεται για δεύτερη φο-ρά σε µεταµόσχευση. Ζει µε τα νεφρό του άγνω-στου δότη για µια τετραετία, αλλά και αυτή τηφορά ο οργανισµός του τον «προδίδει».Ο 54χρονος σήµερα πατήρ-Γιώργος ζει ξανά µετη βοήθεια της αιµοκάθαρσης. Αλλά δεν παραδί-δει τα όπλα. Είναι αποφασισµένος να αρχίσει καιπάλι από την αρχή, µπαίνοντας ξανά στη λίστααναµονής για µόσχευµα…

Η µεταµόσχευση νεφρού αποτελεί το πιο διαδεδο-µένο είδος µεταµόσχευσης. Μπορεί να γίνει καιαπό ζωντανό δότη, καθώς ο άνθρωπος µπορεί ναζήσει φυσιολογικά και µε έναν νεφρό.Η πρώτη επιτυχηµένη επέµβαση πραγµατοποιεί-ται το 1954 και ένα χρόνο αργότερα γίνεται η πρώ-τη προσπάθεια µεταµόσχευσης νεφρού µεταξύ δι-δύµων αδελφών.Από τότε, οι εξελίξεις που σηµειώνονται είναι πολ-λές. Οι ασθενείς µπορούν να έχουν µια φυσιολογι-κή και αρκετά µεγάλη διάρκεια ζωής. Τα τελευταίαχρόνια πραγµατοποιείται ταυτόχρονη µεταµό-σχευση νεφρού και παγκρέατος, σε διαβητικούςνεφροπαθείς.Στη χώρα µας, η µεταµόσχευση από ζωντανό δότηεπιτρέπεται µόνο µεταξύ συγγενών πρώτου βαθ-µού καθώς και µεταξύ συζύγων.Ωστόσο, η µεγαλύτερη εξέλιξη είναι η µεταµό-σχευση µεταξύ ατόµων µε ασύµβατη οµάδα αίµα-τος, που οι επιστήµονες µπορούν να πραγµατοποι-ήσουν µε τη βοήθεια των νεότερων φαρµάκων καιτων σύγχρονων πρωτοκόλλων ανοσοκαταστολής.Με αυτό τον τρόπο οι επιστήµονες µπορούν εν µέ-ρει να προσπελάσουν ένα σηµαντικό εµπόδιο, αυ-τό της έλλειψης µοσχευµάτων. Ο πατήρ-Γιώργοςτονίζει: «Κάντε τη µεγαλύτερη πράξη αγάπης πουθα µπορούσατε να κάνετε ποτέ. Γίνετε δωρητήςοργάνων. Και µην ξεχνάτε. Οι πιθανότητες να δω-ρίσετε τα όργανά σας είναι λιγότερες από ό,τι ναχρειαστείτε εσείς οι ίδιοι µόσχευµα».

* Oι αριθµοί αφορούν στιςµεταµοσχεύσεις που έγιναν

στην Eλλάδα την περίοδο1985 – 2008. Πηγή: EOM

*000159

*0003500

•IN•VITRO•31∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Αφέθηκα στη γενναιότητα ενός αγνώστου

«Ήθελα να πεθάνω... δεν άντεχα άλλο. Έναµεσηµέρι καθόµουν στην κουζίνα και κοιτού-σα την εικόνα του Μυστικού ∆είπνου. Σκεφτό-µουν ότι δεν αντέχω άλλο να ζω χωρίς ποιότη-τα. Με δυσκολία σηκωνόµουν από το κρεβάτι.

Mετά από 10 λεπτά χτύπησε τοτηλέφωνο. ∆εν είχα διάθεσηνα µιλήσω. Ξαναχτύπησε και τοσήκωσα. Ήταν από το νοσοκο-µείο. Eίχε βρεθεί µόσχευµα». HMαρία Aντωνοπούλου έπασχε

από µία σπάνια αυτοάνοση νόσο,τη σκληρυντική χολαγγειίτιδα, η

οποία το 2002 την οδήγησε σε ηπα-τική ανεπάρκεια, ενώ το 2007 µπήκε

σε λίστα αναµονής για µόσχευµα.Το ήπαρ είναι το όργανο που µεταβολίζει

όλες τις ουσίες, είναι υπεύθυνο για την απο-τοξίνωση του οργανισµού, ενώ παράγει καιουσίες όπως τους παράγοντες πήξεως του αί-µατος. Γι’ αυτό και πολλές φορές η ηπατικήανεπάρκεια οδηγεί σε πνευµονική, νεφρικήκαι καρδιακή ανεπάρκεια.H πρώτη µεταµόσχευση ήπατος έγινε το1967 στην Aµερική, σε ένα κοριτσάκι 2,5ετών. Έκτοτε η τεχνολογική και φαρµακευ-τική πρόοδος αύξησε σηµαντικά το προσδό-κιµο επιβίωσης των ασθενών. Στις αρχές της

δεκαετίας του ‘90 άλλαξε η κλασική χει-ρουργική µέθοδος. Πλέον µπορούσε να γίνειχωρίς αντλία εξωσωµατικής παράκαµψης,γεγονός που σήµαινε ότι θα παρουσιάζοντανλιγότερες επιπλοκές, ενώ έδωσε τη δυνατό-τητα η µεταµόχευση να γίνεται και σε νοσο-κοµεία µε λιγότερο εξοπλισµό, όπως στιςυπό ανάπτυξη χώρες. «Oι γιατροί έλεγαν ότιδεν θα επιβιώσω του χειρουργείου. O χει-ρουργός όµως που µε ανέλαβε αποφάσισενα προχωρήσει και δικαιώθηκε» λέει η κα Aν-τωνοπούλου. Πράγµατι από το 1996 έχουνθεσπιστεί πιο αυστηρά κριτήρια για την επι-λογή του ασθενούς που θα λάβει το µόσχευ-µα. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι ειδικοί θέλησαν νακάνουν µια πιο ορθολογική χρήση των µο-σχευµάτων. Όλες αυτές οι εξελίξεις έχουνδιπλασιάσει το ποσοστό επιβίωσης τωνασθενών ακόµη και 25 – 30 χρόνια µετά τηµεταµόσχευση.«Πλέον δεν θέλω ποσότητα στη ζωή µου, αλ-λά ποιότητα. Mετά τη µεταµόσχευση ξανα-βρήκα τον εαυτό µου, τη χαµένη µου ζωή. Γι’αυτό θα ήθελα να πω σε όσους διαβάζουν αυ-τές τις γραµµές ότι αξίζει τον κόπο να γίνουνδωρητές οργάνων, γιατί µ’ αυτόν τον τρόποθα χαρίσουν ζωή σε κάποιον που την έχειπραγµατικά ανάγκη».

Βρήκα τη χαµένη µου ζωή

Η πρώτη κλινική µεταµόσχευση πνεύµονα έγινετο 1963, ωστόσο από τότε µέχρι σήµερα τα δε-δοµένα έχουν αλλάξει σηµαντικά. Αν και αυτούτου είδους οι µεταµοσχεύσεις δεν παρουσιάζουντην ίδια ευκολία και έκβαση µε τις αντίστοιχεςτης καρδιάς, η ανάπτυξη νεότερων χειρουργικώνµεθόδων και οι εξελίξεις στον τοµέα της ανοσο-καταστολής παρέχουν πλέον στους ασθενείς τηδυνατότητα να ζουν µια φυσιολογική ζωή χωρίςµπουκάλες οξυγόνου.Ωστόσο, η µεγαλύτερη εξέλιξη είναι η ταυτό-χρονη µεταµόσχευση δυο πνευµόνων ή ενόςπνεύµονα και µιας καρδιάς. Οι µεταµο-σχεύσεις αυτές, που εφαρµόζονται καισε µεγάλα κέντρα της χώρας µας, δί-νουν πλέον λύση σε «δύσκολα» νο-σήµατα των πνευµόνων (π.χ. κυστι-κή ίνωση) ή σε περιπτώσεις ασθε-νών που αντιµετωπίζουν σοβαρόπρόβληµα σε δυο όργανα.Ο Μιχάλης σήµερα λέει: «Είναιαπαραίτητο να γίνουµε όλοιδωρητές οργάνων. Πολλοί άν-θρωποι σαν κι εµένα, ζουν σή-µερα χάρη στη γενναία απόφα-ση κάποιων ανθρώπων ή τωνσυγγενών τους να δωρίσουν ταόργανά τους».

Για αρκετά χρόνια, η ζωή του Μιχάλη Γιαννακα-ρώνη κρεµόταν από µια λεπτή κλωστή. Όλα ταενδεχόµενα ήταν πιθανά, µε το αισιόδοξο σενά-ριο να απέχει κυριολεκτικά µια ανάσα από τοαπευκταίο.Όλα ξεκίνησαν όταν ο Μιχάλης αισθάνθηκε ξαφ-νικά να λαχανιάζει σε κάθε βήµα του. Επισκέπτε-ται το νοσοκοµείο και έρχεται αντιµέτωπος µεµια πραγµατικότητα που ποτέ δεν είχε φαντα-στεί. Πάσχει από πνευµονική ίνωση, µια νόσοτων πνευµόνων µε άσχηµη πρόγνωση.Τα νέα δεδοµένα αλλάζουν τη ζωή του. Η νόσοςεξελίσσεται γρήγορα και ο Μιχάλης δεν µπορείνα ζήσει χωρίς να λαµβάνει οξυγόνο. Λίγο αργό-τερα, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται.Όλες του οι ελπίδες πλέον στηρίζονται στη µετα-µόσχευση πνεύµονα.Μετά από έξι µήνες στη λίστα αναµονής, το τηλέ-φωνο χτυπά. Ο Μιχάλης µπαίνει στο χειρουργείοµε ανάµεικτα συναισθήµατα. Έχει µεγάλη εµπι-στοσύνη στους γιατρούς, αλλά φοβάται πώς θααντιδράσει ο οργανισµός του.Στο τέλος της πολύωρης επέµβασης νιώθει ότι ηζωή του χαµογελά ξανά. Ο Μιχάλης µπορεί πλέ-ον να ατενίζει το µέλλον µε αισιοδοξία, µην πα-ραλείποντας να λέει καθηµερινά ένα µεγάλο«ευχαριστώ» στον (άγνωστο) άνθρωπο που τουέδωσε ξανά ζωή…

*00011

*000356

32•IN•VITRO•

Cover story

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

∆ωρεά οργάνων

«Xάνουµε όργαναλόγω έλλειψης κλινών»

Γέφυρα ζωής> > > > >

∆ιαπιστώνεται ο εγκεφαλι-κός θάνατος.Ο γιατρός της ΜΕΘ ενηµε-ρώνει τους συγγενείς, ενώµια νοσηλεύτρια – συντονί-στρια από τον ΕΟΜ παίρνειτις πληροφορίες από τονγιατρό εάν ο ασθενής είναιιατρικά κατάλληλος να γίνειδωρητής οργάνων.

Γιατρός και συντονίστριαεξηγούν στους συγγενείς τισηµαίνει δωρεά οργάνων.∆ίνεται χρόνος στην οικογέ-νεια να αποφασίσει. Τα κύ-ρια όργανα του ασθενούςτροφοδοτούνται µε οξυγόνοµέχρι την τελική απόφασητων συγγενών.

Εάν η απόφαση είναι θετι-κή, τότε ο ΕΟΜ ειδοποιεί τοεφηµερεύον Μεταµοσχευτι-κό Κέντρο να µεταβεί στοΝοσοκοµείο και να αφαιρέ-σει τα κατάλληλα όργανα.Ακολούθως ο Εθνικός Οργα-νισµός Μεταµοσχεύσεωνσυντονίζει την κατανοµήτων µοσχευµάτων.

Επιλέγονται από τη λίστα οικαταλληλότεροι υποψήφιοιλήπτες βάσει µορίων πουεξαρτώνται από την οµάδααίµατος, την ηλικία, τηνιστοσυµβατότητα, τον χρόνοαναµονής, το επείγον τηςκατάστασης και την εγγύτη-τα του τόπου λήψης του µο-σχεύµατος προς τον τόποµεταµόσχευσης.

Ειδοποιούνται οι ασθενείςκαι πηγαίνουν στο νοσοκο-µείο όπου κρίνεται αν τη δε-δοµένη στιγµή µπορούν ναµεταµοσχευθούν. Εάν οπρώτος στη λίστα ασθενήςκριθεί ακατάλληλος, τότε τοµόσχευµα προσφέρεταιστον επόµενο κατάλληλοασθενή.

Στη χώρα µας υπάρχει άριστο ια-τρικό και νοσηλευτικό προσωπι-κό που εργάζονται στις µονάδεςµεταµοσχεύσεων παράλληλαόµως υπάρχει τροµακτική έλλει-

ψη νοσηλευτικού προσωπικού στις µεταµο-σχευτικές µονάδες καθώς και στις ΜονάδεςΕντατικής Θεραπείας. Ένα άλλο σοβαρό πρό-βληµα είναι η έλλειψη κλινών στις µεταµο-σχευτικές µονάδες µε αποτέλεσµα µερικέςφορές µοσχεύµατα τα οποία αφαιρούνταιαπό Έλληνες ασθενείς να αποστέλλονται στοεξωτερικό λόγω µη χρησιµοποιήσεως στηνΕλλάδα επειδή δεν υπάρχουν αντίστοιχεςκλίνες νοσηλείας των µεταµοσχευµένωνασθενών. Τα µοσχεύµατα αυτά που αποστέλ-λονται στο εξωτερικό τοποθετούνται σε αλ-λοδαπούς ασθενείς, ενώ οι Έλληνες ασθε-νείς µεταβαίνουν στο εξωτερικό και µεταµο-σχεύονται, γεγονός το οποίο στοιχίζει στοελληνικό κράτος πολλαπλάσια χρήµατα.Έτσι πιστεύουµε ότι θα πρέπει να δηµιουρ-γηθεί µέσα στα πλαίσια του ΕΣΥ ένα µεγάλοµεταµοσχευτικό κέντρο, στο οποίο θα νο-σηλεύονται όλοι οι µεταµοσχευµένοι ασθε-νείς και θα παρέχεται περίθαλψη υψηλούεπιπέδου.Για να προχωρήσει η µεταµόσχευση στη χώ-ρα µας θα πρέπει να υπάρχει έγκυρη ενηµέ-ρωση και ευαισθητοποίηση του κόσµου, συ-νεργασία όλων των οµάδων του συστήµατοςυγείας, σωστή υποδοµή και εγρήγορση απότους απλούς πολίτες µέχρι το ΥπουργείοΥγείας.Σηµαντικό σταθµό στην πρόοδο των µεταµο-σχεύσεων αποτέλεσε η εφαρµογή της κυ-κλοσπορίνης, τις ανοσοκατασταλτικές ιδιό-τητες της οποίας αποδείξαµε για πρώτη φο-ρά στον κόσµο το 1977 εργαζόµενοι στην Ια-τρική Σχολή του Πανεπιστηµίου του Cambrid-ge. Έκτοτε το φάρµακο αυτό χρησιµοποιεί-ται ως ένα από τα κύρια ανοσοκατασταλτικάφάρµακα στις µεταµοσχεύσεις όλων των ορ-γάνων µε εξαιρετικά αποτελέσµατα.Είναι γεγονός αναµφισβήτητο ότι τα τελευ-ταία χρόνια έχουν σηµειωθεί σηµαντικέςπρόοδοι στις µεταµοσχεύσεις των οργάνων

Γράφει ο Αλκιβιάδης Κωστάκης, Πρόεδρος Εθνικού Οργανισµού ΜεταµοσχεύσεωνΚαθηγητής, ∆ιευθυντής Κέντρου Πειραµατικής Χειρουργικής

και αυτό διότι έχει εφαρµοστεί πλέον σεόλες τις χώρες του πολιτισµένου κόσµου ηχρησιµοποίηση του εγκεφαλικά νεκρού δό-τη. ∆ηλαδή η λήψη οργάνων από ένα συνάν-θρωπό µας ο οποίος δεν βρίσκεται πλέον στηζωή. Εποµένως η δωρεά οργάνων πραγµατο-ποιείται κατά κύριο λόγο από εγκεφαλικά νε-κρούς ανθρώπους οι οποίοι πεθαίνουν ενώνοσηλεύονται διασωληνωµένοι στις Μονά-δες Εντατικής Θεραπείας των νοσοκοµείων.Και όταν λέµε εγκεφαλικό θάνατο εννοούµεµια µη αναστρέψιµη βλάβη του εγκεφαλικούστελέχους όπου εκεί εδράζονται όλες οι λει-τουργίες.Στη χώρα µας η πρώτη µεταµόσχευση έγινετο 1968 στη Θεσσαλονίκη από τον αείµνηστοΚαθηγητή – Ακαδηµαϊκό Κ. Τούντα και στηνΑθήνα το 1971 από τον Καθηγητή – Ακαδη-µαϊκό κ. Γρηγόριο Σκαλκέα. Έκτοτε επακο-λούθησαν πολλές µεταµοσχεύσεις σε όλα ταόργανα και σήµερα έχουν γίνει περίπου1.500.000 µεταµοσχεύσεις όλων των οργά-νων στον κόσµο. Στη χώρα µας έχουν γίνειαπό το 1985 και µετά περίπου 4.500 µεταµο-σχεύσεις, δηλαδή 1.989 µεταµοσχεύσεις νε-φρού από πτωµατικό δότη, 1.646 µεταµο-σχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη, 387 µετα-µοσχεύσεις ήπατος, 167 µεταµοσχεύσειςκαρδιάς, 14 µεταµοσχεύσεις πνευµόνων καιελάχιστες µεταµοσχεύσεις παγκρέατος.Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία του Εθνι-κού Οργανισµού Μεταµοσχεύσεων, ταοποία παρουσιάστηκαν στην ΠανελλήνιαΗµέρα ∆ωρεάς Οργάνων την 1η Νοεµβρίουτο πρώτο 9άµηνο του τρέχοντος έτους3.096 πολίτες έγιναν δωρητές οργάνων,ενώ το αντίστοιχο διάστηµα του 2008 και2007 ο αριθµός των δωρητών ήταν 1.745και 1.721 άτοµα αντίστοιχα. Εποµένως πρό-κειται για µία αύξηση των δωρητών οργά-νων της τάξεως του 53%. Φαίνεται ότι µετην πάροδο του χρόνου όλο και περισσότε-ροι συµπολίτες µας επιζητούν την ενηµέ-ρωση, άρουν τις φοβίες και προκαταλήψειςτους και δηλώνουν τη διάθεσή τους να βοη-θήσουν ασθενείς συνανθρώπους τους µετάθάνατον.

Οι µεταµοσχεύσεις ιστών και οργάνων αποτελούν ένα από τα µεγαλύτεραεπιτεύγµατα των ιατροβιολογικών επιστηµών τα τελευταία 50 χρόνια. Eκα-τοντάδες χιλιάδες άνθρωποι απολαµβάνουν σήµερα µια φυσιολογική ζωήέχοντας υποβληθεί σε µεταµόσχευση.

•IN•VITRO•33

Της Γιούλης Μενουδάκου, Ψυχολόγου ΕΟΜ

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Aποφάσισα να γίνω δωρήτρια µυε-λού των οστών όταν κι εγώ η ίδιαβίωσα την αγωνία να βρεθεί µυε-λός για τον σύζυγό µου. Αν καιεθελόντρια αιµοδότρια ήδη από

το 1981, δεν γνώριζα τίποτα για τη µεγαλύτερηδωρεά εν ζωή, τη δωρεά µυελού των οστών.1991. Ο άνδρας µου νοσεί από οξεία µυοελο-γενή λευχαιµία. Είναι µόλις 29 ετών και η ζωήτου «κρέµεται» από τη µεταµόσχευση µυελού.Υποβάλλοµαι σε εξέταση για να δω εάν µπορώνα γίνω εγώ δότρια στον σύζυγό µου. Το απο-τέλεσµα είναι αρνητικό, αλλά όταν ερωτώµαιεάν θα ήθελα να γίνω εθελόντρια δωρήτριαµυελού, απαντάω «ναι» χωρίς δεύτερη σκέψη.1994. Ο σύζυγός µου εξακολουθεί να «πα-λεύει» µε τις χηµειοθεραπείες. Το τηλέφωνοχτυπά. Με ρωτούν εάν θέλω να εξεταστώ γιατην περίπτωση ενός ανθρώπου που βρίσκεταιστην ίδια θέση µε τον άνδρα µου. Έχω την τιµήνα βρεθώ ιστοσυµβατή µε έναν 47χρονο. Έτυχενα γίνω η πρώτη εθελόντρια δότρια µυελού σεετερόλογη µεταµόσχευση από µη συγγενή δότηπου έγινε στη χώρα µας.Η πορεία προς το χειρουργείο χαρακτηρίζεταιαπό το αίσθηµα έντονης ευθύνης απέναντι στονασθενή. Γνωρίζω πολύ καλά πώς είναι να ελπί-ζεις στο «θαύµα» µέχρι και την τελευταία στιγ-

µή. Περισσότερο συνειδητοποι-ηµένη από ποτέ, υποβάλλοµαισε επέµβαση.Η στιγµή µετά το χειρουρ-γείο είναι µεγαλειώδης. Αι-σθάνοµαι όπως ακριβώςείχα νιώσει όταν έφεραστον κόσµο τα παιδιά µου.Ο ελάχιστος πόνος που νιώ-θω φαντάζει παντελώςαδιάφορος µπροστά στο µε-γαλείο του ότι έσωσα µια ζωή.Ένα χρόνο µετά, εντοπίζεται µό-σχευµα για τον σύζυγό µου από ένανΑµερικανό δότη. Πηγαίνουµε στην Αγγλία, γνω-ρίζοντας ότι οι πιθανότητες να πετύχει η µεταµό-σχευση είναι µόλις 5%. ∆υο µήνες αργότερα, οσύζυγός µου φεύγει από τη ζωή. Ο πόνος πουνιώθω από το χαµό του είναι µεγάλος. Αλλά στέ-κεται η αιτία για να ενδυναµώσει µέσα µου τοσυναίσθηµα της προσφοράς. Μέχρι και σήµερα,είµαι εθελόντρια αιµοδότρια, δότρια αιµοπετα-λίων και µυελού των οστών. Αυτό που χρειάζε-ται είναι µια συνειδητοποιηµένη απόφαση.Χωρίς κανένα δισταγµό, θα έδινα ξανά µό-σχευµα σε όποιον άνθρωπο το είχε ανάγκη. Για-τί η δωρεά µυελού των οστών είναι η µεγαλύτε-ρη εν ζωή δωρεά.

Νικολέττα ΕυριπίδουΗ πρώτη δωρήτρια µυελού των οστών

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ και οι προκαταλή-ψεις µας κάνουν διστακτικούς στο να γίνουµεδωρητές οργάνων. Ίσως ήρθε η ώρα να ξεπε-ράσουµε τους φόβους και να συζητήσουµε µετην οικογένειά µας το ενδεχόµενο να γίνουµεδωρητές οργάνων.

Mήπως µου «πάρουν» ταόργανα, ενώ είµαι ζωντανός;Η ∆ωρεά Οργάνων προς µεταµόσχευση πραγ-µατοποιείται µόνο από εγκεφαλικά νεκρούςδότες, που πεθαίνουν ενώ νοσηλεύονται δια-σωληνωµένοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπεί-ας (Μ.Ε.Θ.). Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι µίαµη αναστρέψιµη κατάσταση που ισοδυναµείµε τον θάνατο. ∆εν έχει καµία σχέση µε τιςχρόνιες φυτικές καταστάσεις (κατάσταση«φυτό»). Σε περίπτωση εγκεφαλικού θανάτουη οικογένεια του δυνητικού δότη, προσεγγίζε-ται από τους Συντονιστές Μεταµοσχεύσεωντων ΜΕΘ και ενηµερώνεται για τη δυνατότηταδωρεάς οργάνων του εκλιπόντος.

Kι αν γίνει κάποιο θαύµα;Η συναίνεση των συγγενών στη ∆ωρεά τωνΟργάνων του αγαπηµένου τους προσώπου,σίγουρα δεν είναι µια εύκολη απόφαση. Οεκλιπών, λόγω της διασωλήνωσης «φαίνε-ται» σαν να ζει, δεν ζει όµως. Φαίνεται σαννα αναπνέει, αλλά δεν αναπνέει από µόνοςτου, το µηχάνηµα το κάνει γι’ αυτόν. Γίνεταικατανοητό λοιπόν ότι και η εικόνα αυτή δενδιευκολύνει την απόφαση των συγγενών. Στοσηµείο αυτό έχει µεγάλη σηµασία ο τρόποςπου ο θεράπων ιατρός και ο Συντονιστής τηςΜΕΘ θα εξηγήσει την έννοια του Εγκεφαλι-κού Θανάτου στην οικογένεια, καθώς και γιαποιους λόγους είναι µια απόλυτα µη ανα-στρέψιµη κατάσταση.

∆εν είχαµε συζητήσειποτέ αυτό το θέµα.Είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι πάντοτε ζη-τείται η συναίνεση των συγγενών ανεξάρτητααν ο εκλιπών είχε δηλώσει ∆ωρητής Οργάνων(είχε κάρτα) εν ζωή. Αυτό γίνεται από σεβα-σµό στην οικογένεια του δυνητικού δότη, ηοποία βρίσκεται υπό κατάσταση σοκ λόγω τηςπρόσφατης ανακοίνωσης του θανάτου τουαγαπηµένου της προσώπου. Σχεδόν πάντα ηοικογένεια συναινεί όταν ο εκλιπών τους είχεδηλώσει την επιθυµία του ή είχε συζητηθεί τοθέµα της ∆ωρεάς οργάνων ενδοοικογενειακά.Για το λόγο αυτό ενθαρρύνουµε τους πολίτεςνα το συζητήσουν µε τις οικογένειές τους. Για-τί αν ο εκλιπών είχε δηλώσει την επιθυµία τουαυτή στην οικογένειά του, «αυτόµατα» το βά-ρος της απόφασης «µετακυλίεται» στον εκλι-πόντα και όχι στην οικογένεια.

Αδικαιολόγητοι φόβοι

Στο τετρα-ψήφιο 1147ή στο 210–

6471200, οιπολίτες

έχουν τη δυ-νατότητα νασυζητήσουν

µε εκπρο-σώπους τουΕ.Ο.Μ., προ-κειµένου ναενηµερω-

θούν σωστάκαι υπεύθυ-

να, και νααποφασί-

σουν να κά-νουν πραγ-µατικότητατη σηµασίατης ∆ωρεάς- για να δώ-σουµε την

ευκαιρία γιαζωή, σε ακό-µη περισσό-τερους συ-

νανθρώπουςµας!

34•IN•VITRO•

ReviewΖω για να αγοράζω

Το καρτεσιανό «σκέφτοµαι, άρα υπάρχω»φαίνεται ότι στις µέρες µας έχει αντικα-τασταθεί µε το «ψωνίζω, άρα υπάρχω». Ουπερκαταναλωτισµός δεν είναι άλλο απόµια εθιστική αγοραστική µανία, που κατα-

γράφεται κυρίως στις γυναίκες. Ρούχα, παπούτσια,αξεσουάρ, ακόµη και γκάτζετς τελευταίας τεχνολο-γίας δεν γλιτώνουν από τη «µέγγενη» των ενηµερωµέ-νων και επίδοξων shopaholic, που «πρέπει οπωσδή-ποτε» να τα αποκτήσει. Αφήστε, πια, τις αγορές µέσωδιαδικτύου… Οι ηλεκτρονικές αγορές είναι το «εισιτή-ριο» για να αποκτήσουµε το αντικείµενο του πόθουµας από κάθε γωνιά του πλανήτη, µέσω της πιστωτι-κής µας κάρτας.Στην ψυχολογία, η καταναλωτική µανία είναι παθολο-γία, ένας εθισµός χωρίς αντικείµενο εθισµού. Αποτε-λεί εµµονή να ξοδεύουµε διαρκώς, συνήθως γιαπράγµατα που δεν µας είναι απαραίτητα και, το κυριό-

τερο, που δεν µπορούµε να ξεπληρώσουµε. Τι κι αν τούψος των χρεών στις κάρτες είναι δυσθεώρητο, εκεί-νο το κοκτέιλ φόρεµα µάς «φωνάζει» από τη βιτρίνανα το αποκτήσουµε κι εµείς ενδίδουµε… Ειδικά τηνεορταστική περίοδο τα «κρούσµατα» πολλαπλασιά-ζονται σε άνδρες και γυναίκες.Γιατί συµβαίνει, όµως, αυτό; Όσοι υποφέρουν από αυ-τόν τον εθισµό, ψάχνουν εναγωνίως να καλύψουν τηδυστυχία που αισθάνονται είτε γιατί δεν έχουν σύν-τροφο, είτε γιατί δεν είναι ικανοποιηµένοι µε την ει-κόνα τους, είτε γιατί έχουν «βαλτώσει» επαγγελµατι-κά ή προσωπικά. Πιστεύουν, λοιπόν, ότι µέσα από ταψώνια θα τονωθεί η αυτοπεποίθησή τους. Στην πραγ-µατικότητα, όταν περάσει ο πρώτος ενθουσιασµός, οικαταναλωτές «βουλιάζουν» σε µεγαλύτερη θλίψη.Μαζί τους «βυθίζεται» και το πορτοφόλι τους. Πρόκει-ται για έναν φαύλο κύκλο, που δύσκολα καταφέρνουννα βγουν από αυτόν.

Οι αιτίεςτου φαινοµένουΗ ΑΠΌΚΤΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΆΡΚΕΙΑ ΑΓΑΘΏΝανταποκρίνεται στο φόβο του ανθρώπουνα αντιµετωπίσει την πείνα, τη δίψα, τηνασφάλεια και τη βελτίωση της ποιότηταςζωής του. Για αυτό το λόγο µας αρέσει ναέχουµε αποθέµατα «για ώρα ανάγκης».SHOPPING ΣΗΜΑΊΝΕΙ, επίσης, κοινωνικήσυναναστροφή. Τις περισσότερες φορές ηβόλτα στα µαγαζιά γίνεται µαζί µε κάποιοφίλο ή φίλη. Αυτό συνεπάγεται διέξοδοαπό τη µοναξιά, ευχάριστη κουβέντα, αν-ταλλαγή απόψεων και, φυσικά, αλλαγή τηςδιάθεσης.ΈΝΑΣ ΆΛΛΟΣ ΛΌΓΟΣ για τον οποίο ενδί-δουµε στις µανιώδεις αγορές είναι η ανάγ-κη µας να ξαναγίνουµε παιδιά. Ειδικά τιςµέρες των Χριστουγέννων, αναβιώνουνζωηρά οι στιγµές της παιδικής µας ηλικίας,τότε που κάποιος δικός µας άνθρωπος µαςέφερνε δώρα και µας γέµιζε χαρά.ΩΣ ΣΟΒΑΡΉ ΑΙΤΊΑ του φαινοµένου έχειαξιολογηθεί και η σεξουαλική δυσλει-τουργία. Όπως υποστηρίζει ο Γάλλος φιλό-σοφος Μπερνάρ Στιγκλέ, η εκτροπή τηςσεξουαλικής ενέργειας προς την κατανά-λωση υλικών αγαθών, έχει ως αποτέλεσµατον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης, οοποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση, στηνεξάντληση του πόθου και στην κυριαρχίατης συµβολικής µιζέριας.Η ΣΧΈΣΗ ΜΕΤΑΞΎ προβληµάτων σεξουαλι-κής δυσλειτουργίας και υπερκαταναλωτι-κής συµπεριφοράς µπορεί να είναι αµφί-δροµη.Έχουµε αναζητήσει αιτίες και ευθύνεςστον καπιταλισµό που είναι βασική οργα-νωτική κατεύθυνση της κοινωνίας, λέγον-τας πως σήµερα κυριαρχείται από την κα-τανάλωση και όχι από την παραγωγή. Αντί-στοιχα έχουµε αρκετά συχνά ενοχοποι-ήσει τις διαφηµιστικές τεχνικές, τις οποίεςκατηγορούµε ότι χρησιµοποιούνται γιατον έλεγχο και την καθοδήγηση της κατα-ναλωτικής συµπεριφοράς συµβάλλονταςκατά αυτό τον τρόπο στη φθορά της ψυχι-κής υγείας.•Στην πρώτη περίπτωση, η αρχική απώλειαπου βιώνουµε µέσα στην υπερκαταναλωτι-κή κοινωνία είναι η απώλεια της libido,στην οποία οδηγούµαστε λόγω γενικευµέ-νου άγχους επίδοσης και υπερβολικήςπροσπάθειας, για να αποδείξουµε ότι αξί-ζουµε, να εκπληρώσουµε τις προσδοκίεςκαι τις ανεκπλήρωτες επιθυµίες µας.•Στη δεύτερη περίπτωση, η απόκτηση τωναγαθών είτε λειτουργεί ως ένα ισχυρόυποκατάστατο της επιθυµίας και της υγι-ούς σεξουαλικής ζωής είτε ως ένα υποκα-τάστατο για τον άνθρωπο που δεν νιώθειεπιθυµητός από τον σύντροφό του, απορ-ρίπτεται και δεν διεκδικείται ερωτικά.ΕΞΊΣΟΥ ΣΟΒΑΡΉ ΑΙΤΊΑ είναι η ανάγκη τηςαποδοχής και της ένταξης σε αυτό πουλανθασµένα θεωρούµε κοινωνική ελίτ.

Ψωνίζω, άρα υπάρχω...

Συνεργάστηκαν η Ελεάννα Ελευθερίου, Ειδικός Ψυχικής Υγείας,και η Μαρία Λασσιθιωτάκη, Κλινική Ψυχολόγος

Ο ωνιοµανήςείναι η σύγ-χρονη πα-

ραλλαγµένηµορφή του

Τάνταλου καιτου Σίσυ-

φου. Έχουντιµωρηθεί

και νιώθουντο ανεκπλή-ρωτο και τοβαθύτερο

κενό ολοένακαι πιο έντο-νο, παρά τησυνεχή καιαδιάκοπηπλήρωση

των επιφα-νειακών επι-

θυµιώντους.

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

•IN•VITRO•35

Πρόσφατες έρευνες προβλέ-πουν πως η παγκόσµια οικο-νοµία θα ανακάµψει µέσωτης αγοραστικής δύναµηςκαι της καταναλωτικής επι-

θυµίας των γυναικών. Παρόλα αυτά η σχέσηολοένα και περισσότερων ανθρώπων µε τηναπόκτηση αγαθών είναι πολύπλοκη. Η πράξηκινητοποιείται από το ισχυρό κίνητρο του θέ-λω και του πρέπει, που συγκαλύπτουν εθιστι-κή και ψυχαναγκαστική συµπεριφορά. Πρέπεινα ψωνίσω. Πρέπει να αποκτήσω αυτό ή εκεί-νο. Το χρειάζοµαι.Το φαινόµενο του υπερκαταναλωτισµού δενείναι προϊόν παρθενογένεσης και δηµιούργη-µα της εποχής µας. Ο πρόδροµός του, ο κατα-ναλωτισµός - όρος που χρησιµοποιείται για ναπεριγράψει την τάση εξίσωσης της προσωπι-κής ευτυχίας µε την απόκτηση υλικών αγαθώνκαι την κατανάλωση - χρονολογείται από τουςπρώτους ανθρώπινους πολιτισµούς. Η αγορα-µανία, δε, που είναι άρρηκτα συνδεµένη µετον υπερκαταναλωτισµό, χρησιµοποιήθηκεγια πρώτη φορά από τον ψυχίατρο Emil Krae-pelin το 1915, µε σκοπό να περιγράψει τη µα-ζική καταναλωτική υστερία ως σηµείο της επο-χής. Στις µέρες µας, πάντως, ανάλογα φαινό-µενα θεωρούνται παθήσεις.Συχνά µπερδεύουµε τη λεγόµενη ωνιοµανίαµε την αγοραθεραπεία (shopping therapy),όρος που αναφέρεται στην ήπια και ίσως φυ-σιολογική έκφραση του καταναλωτικού συν-δρόµου, ενώ ακόµα πιο συχνά εθελοτυφλού-µε πείθοντας τους εαυτούς µας και τους οι-κείους µας ότι η καταναλωτική εξάρτηση δεναποτελεί σοβαρό πρόβληµα, µιας και δεν µπο-ρεί να συγκριθεί µε τις επιβλαβείς εξαρτήσειςαπό τα τυχερά παιχνίδια, τα ναρκωτικά ή τοαλκοόλ.Στην ωνιοµανία, που ως όρος έχει τη ρίζα τουστο αρχαιοελληνικό ωνέοµαι – ωνούµαι (αγο-ράζω), η επιθυµία κατανάλωσης και απόκτη-σης υλικών αγαθών παύει να αποτελεί πηγήευχαρίστησης και µετατρέπεται σε µια ακατα-

νίκητη και αστείρευτη ανάγκη, η οποία πρέπειµε κάθε τρόπο να ικανοποιηθεί. Μια εµµονή,δηλαδή, που καθηλώνει το άτοµο, το οποίοβασανίζεται εάν δεν µπορεί να ικανοποιήσειτο πάθος του.Ο εθισµός στις αγορές δεν διαφέρει από τουςυπόλοιπους εθισµούς, αφού το άτοµο νιώθειεγκλωβισµένο στην ανάγκη του, υποχρεούταινα την ικανοποιήσει, ενώ αυτή η ανάγκη ικανο-ποίησης αναγεννάται, είναι µόνιµη και συνή-θως µεγεθύνεται αντί να είναι σταθερή ή ναεξαλείφεται. Μια ανάγκη, δηλαδή, που γεν-νιέται από µια βαθύτερη ανεκπλήρωτη επιθυ-µία και καταδικάζει το άτοµο σε αναγκαστικήεπανάληψη.Οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον των αν-θρώπων µε τέτοιου τύπου συµπεριφορά, είτεείναι πραγµατικό (κάτι που είδαν) είτε είναιφαντασιωσικό, πρέπει να αποκτηθεί, παρότι ηαπόκτησή του συνιστά υπερβολή, ενώ συχνάκαταλήγουν να συσσωρεύουν άχρηστα αντι-

κείµενα νιώθονταςενοχές, τύψεις και δυ-σφορία για την από-κτησή τους.Η «ωνιοµανία» αποτε-λεί σοβαρό σύµπτωµαεκδήλωσης υπαρξια-

κού προβλήµατος και αντικατοπτρισµό της ευ-ρύτερης κοινωνικής παθολογίας στο άτοµο, τοοποίο καταφεύγει σ’ αυτήν για να εξοµαλύνειδύσκολα προσωπικά ή µη προβλήµατα και νααντιµετωπίσει την έλλειψη ανθρώπινων σχέ-σεων. Αποτελεί, δηλαδή, έναν ανορθόδοξοκαι αναποτελεσµατικό τρόπο καταπολέµησης,κάλυψης ή και υπέρβασης βαθύτερων αισθη-µάτων µοναξιάς, θυµού, δυσφορίας, θλίψης,κατωτερότητας και ανεπάρκειας, η ύπαρξητων οποίων δηµιουργεί και τροφοδοτεί τηνακατάπαυστη καταναλωτική τάση, ενώ η ικα-νοποίησή της γεννά µε τη σειρά της προσωρι-νά και βραχυπρόθεσµα συναισθήµατα πλήρω-σης, ικανοποίησης και ασφάλειας - τα υλικάαγαθά δεν πληγώνουν, ούτε προδίδουν.

Τι λένε οι έρευνεςΟι γυναίκες τείνουν να ξοδεύουν χρήµαταγια να βελτιώσουν το περιβάλλον τους, γιανα προσθέσουν ποιότητα στη ζωή τους καιδεν πτοούνται από την οικονοµική κρίση.Αυτό, τουλάχιστον, δείχνουν πρόσφατεςέρευνες. Στη Βρετανία περίπου οι µισές γυ-ναίκες δηλώνουν τροµαγµένες από την κρί-ση. Κι ενώ το 75% δηλώνει ότι σκοπεύει νακάνει περικοπές δαπανών, το 79% αναφέ-ρει ότι θα κάνει σπατάλες σε ψώνια για ναανέβει ψυχολογικά. Πάντως το 25% αναφέ-ρει ότι ντρέπεται, λυπάται και έχει ενοχέςγια τις πρόσφατες αγορές του.Αµερικανική έρευνα σε νοικοκυρές έδειξεότι αν πάνε για ψώνια δύο φίλες µαζί δαπα-νούν 8 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα. Αν µίαγυναίκα πάει στα µαγαζιά µε τα παιδιά της,τα ψώνια διαρκούν 7 λεπτά και 19 δεύτερα,αν πάει µόνη της 5 λεπτά και 2 δευτερόλε-πτα και αν συνοδεύεται από άνδρα 4 λεπτάκαι 41 δευτερόλεπτα.

Άλλη Αµερικανική έρευνα έχει δείξει ότι οιγυναίκες αγοράζουν ρούχα σε ποσοστό95%, παπούτσια σε ποσοστό 75% και ακο-λουθούν οι τσάντες και τα κοσµήµατα σεποσοστό 40%, τα καλλυντικά 30% και τε-λευταία τα διακοσµητικά αντικείµενα σπιτι-ού σε ποσοστό 20%. Οι άντρες, αντίστοιχα,ψωνίζουν ρούχα σε ποσοστό 80%, ηλε-κτρονικά είδη σε ποσοστό 70% και σε µι-κρότερο ποσοστό εργαλεία.

Σχόλιο κας Ε.Ελευθερίου: Τη ζωή µας δενθα βελτιώσει ούτε θα παρατείνει το ακρι-βότερο, το καλύτερο και το «άλλο ένα» υλι-κό αγαθό, αλλά η αυτογνωσία, η βελτίωσητου εαυτού, η ανθρώπινη επαφή, οι αληθι-νές σχέσεις και, όταν χρειάζεται, η αποδο-χή και η εύρεση θεραπείας. Η επιλογή εί-ναι δική µας. Ας αποφασίσουµε ότι δεν θέ-λουµε να είµαστε ασθενείς.

tipsΓια να κερδίσεις τον έλεγχο:

>Άφησε τις κάρτες σπίτι: αν βγεις µιαβόλτα στα µαγαζιά πάρε µαζί σου ακρι-

βώς όσα χρήµατα θα χρειαστείς για τη µε-ταφορά και την πληρωµή του καφέ.

>Βάλε ένα όριο: υπολόγισε πόσα χρήµαταχρειάζεσαι καθηµερινά και βάλε ένα

ανώτατο όριο καθηµερινής σπατάλης πουδεν πρέπει να ξεπερνάς µε τίποτα.

>Κράτα ένα αρχείο αγορών: συχνά ξεχνάςτι αγόρασες την προηγούµενη εβδοµάδα

και παίρνεις κάτι παρόµοιο την επόµενη.

>Αγόρασε κοµπιουτεράκι: υπολόγισε τοσύνολο των αγορών σου πριν φτάσεις

στο ταµείο.

>Ζήτα βοήθεια: αν υποφέρεις πραγµατι-κά από αυτή την ψυχική ασθένεια, πρέ-

πει να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου συµ-βούλου αλλά και να εξοµολογηθείς το πρό-βληµά σου.

Η εκδήλωσητης ωνιοµα-νίας συνδέε-ται µε εγκε-φαλική διέ-

γερση ηοποία εξαρ-

τάται απότην απελευ-θέρωση τωννευροδιαβι-βαστών ντο-

παµίνη,αδρεναλίνηκαι σεροτο-νίνη. Η απε-λευθέρωσήτους δηµι-

ουργεί θετι-κά συναι-σθήµατα

(ευχαρίστη-ση, ηδονή

κ.ά.).

Άλλο θέλω και άλλο πρέπει

Ερευνητές εκτιµούν ότι ηπαγκόσµια οικονοµία θαανακάµψει από την αγορα-στική δύναµη των γυναικών.

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

36•IN•VITRO•

ΣυνέντευξηΠρόεδρος ΣΦΕΕ

Ένα από τα µελανά σηµεία του Eθνικού Συστήµατος Yγείας, είναι ο τοµέας του φαρµάκου. Kάθε χρόνο δαπανώνται υπέρογκα ποσά για φάρµακα στηνEλλάδα, γεγονός που επιδέχεται διαφόρων ερµηνειών. Φταίνε οι πλαστές, κατευθυνόµενες συνταγογραφήσεις, η έλλειψη ελέγχου ή πράγµατι οι Έλ-ληνες είµαστε πρωταθλητές στην κατανάλωση φαρµάκων; Ο Πρόεδρος του Συνδέσµου Φαρµακευτικών Εταιρειών Ελλάδος (ΣΦEE) κ. ∆ιονύσιος Σπ.Φιλιώτης, στην αποκλειστική συνέντευξή του στο «In Vitro» δίνει απαντήσεις σε όλες τις κρίσιµες ερωτήσεις για τη φαρµακευτική δαπάνη, την προ-κλητή συνταγογράφηση και τη λίστα φαρµάκων και επισηµαίνει ότι ο ΣΦΕΕ έχει ολοκληρωµένες προτάσεις για όλα τα θέµατα και περιµένει να τις κα-ταθέσει στα πλαίσια της «ανοιχτής διαβούλευσης» που προωθεί η νέα κυβέρνηση.

«Το ζήτηµα δεν είναιη τιµή της ασπιρίνης»

∆ΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΠ. ΦΙΛΙΩΤΗΣ

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

•IN•VITRO•37

Eίµαστε πράγµατι πρωταθλητές οι Έλληνεςστην κατανάλωση φαρµάκων; Έχουν ακου-στεί πολλά για τη φαρµακευτική δαπάνη. Γιαπαράδειγµα είχε ανακοινωθεί ότι η φαρµα-κευτική δαπάνη της Eλλάδας το 2008 ξεπέρα-σε τα 8 δισ., δηλαδή έφτασε το 2,7% του ΑΕΠσε φάρµακα, µε τις περισσότερες ευρωπαϊκέςχώρες να µη δαπανούν πάνω από το 1,5 µε1,8% του ΑΕΠ. Ποια είναι η πραγµατικότητα;Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται µία σύγχυσηανάµεσα στη «φαρµακευτική δαπάνη» και τις«συνολικές φαρµακευτικές πωλήσεις». ∆ηλα-δή, βαφτίζεται ως φαρµακευτική δαπάνη τοποσό το οποίο σύµφωνα µε τα στοιχεία τουΕΟΦ αποτελεί τις φαρµακευτικές πωλήσεις. Ηη πραγµατικότητα είναι ότι δεν είµαστε πρωτα-θλητές στην κατανάλωση φαρµάκων, διότι στιςσυνολικές φαρµακευτικές πωλήσεις συµπερι-λαµβάνονται οι παράλληλες εξαγωγές και οιπωλήσεις φαρµάκων σε εκατοµµύρια τουρί-στες που επισκέπτονται τη χώρα µας. Η κατα-νάλωση φαρµάκων από τον ελληνικό πληθυ-σµό είναι µικρότερη από αυτή που δείχνουν ταστοιχεία των πωλήσεων, στα οποία πολλές φο-ρές περιλαµβάνονται και προϊόντα lifestyle πέ-ραν των φαρµάκων. Εάν δε, δούµε τα στοιχείατης κρατικής φαρµακευτικής δαπάνης, η οποίασύµφωνα µε ανακοίνωση του κ. Λοβέρδουανέρχεται σε 4,3 δισεκατοµµύρια ευρώ από3,8 δισεκατοµµύρια ευρώ για το 2008, διαπι-στώνουµε ότι το κόστος των φαρµάκων ταοποία χρησιµοποιούνται στα νοσοκοµεία µαζίµε το κόστος εκείνων που πωλούνται στα φαρ-µακεία, αλλά αποζηµιώνονται από τα ταµείαανέρχεται στο µισό των συνολικών πωλήσεων.Yπάρχει ζήτηµα κατευθυνόµενης συνταγο-γράφησης στο EΣY; Mήπως αυτή οδηγεί στιςτεράστιες δαπάνες για το φάρµακο στην Eλλά-δα; Πώς θα µπορούσε να περιοριστεί;Ναι, υπάρχει ζήτηµα πλαστών συνταγών πουαποζηµιώνονται από τα ταµεία. Το φαινόµενοδεν περιορίζεται µόνο στα φάρµακα, αλλά καιστις διαγνωστικές εξετάσεις. Πολλές τέτοιεςπεριπτώσεις αναφέρονται στις ετήσιες εκθέ-σεις του Σώµατος Επιθεωρητών Ελεγκτών ∆η-µοσίας ∆ιοίκησης. Πιστεύω λοιπόν πως η κακο-διαχείριση και η σπατάλη αυξάνουν τη φαρµα-κευτική δαπάνη, απόρροια της έλλειψης µηχα-νοργάνωσης και του τεχνολογικού εκσυγχρονι-σµού του συστήµατος υγεία, των ασφαλιστι-κών ταµείων και των νοσοκοµείων. Έχουµε πα-ραµείνει στην εποχή του καρµπόν συντηρών-τας ένα σύστηµα που λειτουργεί µε πληµµελήέλεγχο µε αποτέλεσµα να υπάρχουν ανοικτέςθύρες για αµφισβητούµενες πρακτικές.H κυβέρνηση επαναφέρει τις λίστες φαρµά-

κων. Θεωρείτε ότι µε αυτόν τον τρόπο θα µει-ωθούν πράγµατι οι δαπάνες για τα φάρµακα ήθα προκύψουν άλλου τύπου προβλήµατα;Στο παρελθόν η λίστα δεν συγκράτησε, αντίθε-τα οδήγησε στην επιτάχυνση του ρυθµού αύ-ξησης της φαρµακευτικής δαπάνης, ενώ προ-κάλεσε προβλήµατα στην άµεση πρόσβασητων ασφαλισµένων σε όλα τα φάρµακα και ιδι-αίτερα στα νέα. Η λίστα συνδυάστηκε µε τραγι-κή καθυστέρηση στην έκδοση νέων δελτίων τι-µών, µε αποτέλεσµα, να αργεί η κυκλοφορίανέων φαρµάκων, πολλές φορές απαραίτητωνγια την ίαση ασθενειών. Πρέπει να γίνει κατα-νοητό ότι το φάρµακο είναι κοινωνικό αγαθό,δεν µπορεί όµως να είναι ασύµφορο οικονοµι-κά για καµία εταιρεία. Αν ένα φάρµακο γίνειασύµφορο οικονοµικά αποσύρεται από τηναγορά και αντικαθίσταται από άλλο, που πολ-λές φορές είναι ακριβότερο. Στη χώρα µας, ητιµή των φαρµάκων καθορίζεται από το κράτοςµε βάση το µέσο όρο των τριών φθηνότερωνχωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κάθεφάρµακο, οπότε δεν µπορούµε να µιλάµε γιαγενική ακρίβεια στα φάρµακα. Κατά συνέπεια,η επαναφορά της λίστας δεν πρόκειται να απο-δειχθεί πανάκεια. Ωστόσο, δεν είµαστε αρνη-τικοί στη θεσµοθέτηση µιας λειτουργικής, ορ-θολογικής λίστας, µιας λίστας προσαρµοσµέ-νης στα ειδικά χαρακτηριστικά της ελληνικήςφαρµακευτικής αγοράς, η οποία θα µπορούσενα οδηγήσει σε θετικά αποτελέσµατα τους πο-λίτες και το σύστηµα υγείας, χωρίς τις παγίδεςτης προηγούµενης λίστας που οδήγησαν σεεκτόξευση της δαπάνης. Για το λόγο αυτό,έχουµε προτείνει στην Υπουργό Υγείας, κα Μα-ριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, να συµµετάσχου-µε στην ανοιχτή διαβούλευση για τη λίστα µεεποικοδοµητικές και εφαρµόσιµες προτάσεις,επιστρατεύοντας τη συλλογική πείρα και γνώ-ση των µελών µας.H νέα κυβέρνηση θα επιχειρήσει να µειώσειτις τιµές των φαρµάκων. Ποιες θα είναι οι συ-νέπειες για τη φαρµακευτική αγορά;Ο καθορισµός των τιµών των επώνυµων, πρω-τοτύπων ή ουσιωδώς όµοιων φαρµάκων στηνΕλλάδα γίνεται από το Κράτος µε βάση το µέσοόρο των τριών χαµηλότερων τιµών στην Ευρω-παϊκή Ένωση. Συνεπώς, οι τιµές των φαρµάκωναυτών καθορίζονται σε σχετικά χαµηλά επίπε-δα. Ωστόσο, ακόµα µεγαλύτερες µειώσεις σταφάρµακα θα καταστήσουν πολλά από αυτάασύµφορα προκαλώντας την αντικατάστασήτους από νεότερα και ακριβότερα φάρµακα ήκαι την απόσυρσή τους. Ενδεικτικά αναφέρωότι µε βάση τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, οι τιµές τωνφαρµάκων αυξάνονται µε χαµηλότερο ρυθµό

απ’ ό,τι οι τιµές άλλων αγαθών, όπως η διατρο-φή και η στέγαση, των οποίων η ζήτηση είναιεπίσης ανελαστική όπως και του φαρµάκου.Εφόσον λοιπόν, οι φαρµακευτικές εταιρείεςπληρώνουν ελληνικούς φόρους και ελληνικούςµισθούς που βρίσκονται στο µέσο όρο της Ευ-ρωπαϊκής Ένωσης των 27, για να ανταποκρι-θούν σε αυτές τις υποχρεώσεις δεν µπορεί ναλειτουργούν µε όρους ακόµα περισσότερο πε-ριοριστικούς από αυτούς που ισχύουν σήµερα.Eπίσης το Yπουργείο σκοπεύει να ενισχύσειτα γενόσηµα φάρµακα, προκειµένου να ρίξειτις τιµές των φαρµάκων. Yπάρχουν κίνδυνοιαπό αυτή την πρακτική;Τα ουσιωδώς όµοια φάρµακα τιµολογούνταιστο 80% της τιµής των πρωτοτύπων και ασφα-λώς πωλούνται και συνταγογραφούνται ελεύ-θερα. Αν πάντως δούµε το άνοιγµα της αγοράςσε φάρµακα αµφιβόλου επωνυµίας από τρίτεςχώρες, τότε αυτό µπορεί να υπονοµεύσει τηνεµπιστοσύνη των πολιτών στην ποιότητα και τηθεραπευτική αποτελεσµατικότητα των φαρµά-κων. Κυκλοφορούν τεράστιες ποσότητες πλα-στών φαρµάκων σε όλο τον κόσµο τα οποίααποτελούν απειλή. Το επώνυµο αντίγραφο δενµπορεί να τιµολογείται λιγότερο από το 80%της τιµής του πρωτοτύπου και δεν πρέπει ποτένα πάψει να είναι επώνυµο και να συνταγογρα-φείται επωνύµως από τον θεράποντα ιατρό καιµόνο. Η παγκόσµια εµπειρία έχει δείξει ότι µό-νο το επώνυµο φάρµακο, πρωτότυπο ή ουσιω-δώς όµοιο εγγυάται την ποιότητα, την ασφά-λεια και τη θεραπευτική αποτελεσµατικότητα.Θεωρώ ότι το ελληνικό σύστηµα αποτελεί πα-ράδειγµα ως προς τη διασφάλιση της ποιότη-τας και είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να διαφυλά-ξουµε την κατάκτηση αυτή. ∆ιαφορετικά, ανκάτι αλλάξει από τα παραπάνω και διαταράξειτην ισορροπία που έχει διαµορφωθεί, θα δού-µε ανεξέλεγκτα φαινόµενα διακίνησης πλα-στών φαρµάκων και στην Ελλάδα.Ποια είναι τα άµεσα µέτρα που πιστεύετε ότιπρέπει να ληφθούν ώστε να περιοριστεί η οι-κονοµική αιµορραγία του EΣY;Θα πρέπει να προχωρήσει άµεσα ο τεχνολογι-κός εκσυγχρονισµός και η µηχανοργάνωση τωνΤαµείων και των Νοσοκοµείων για τον αποτελε-σµατικό έλεγχο των συνολικών δαπανών υγεί-ας, καθώς και την καταπολέµηση της σπατά-λης. Σύµφωνα µε τη διεθνή εµπειρία, όπουεφαρµόστηκε η µηχανοργάνωση στο πεδίο τηςυγείας παρατηρήθηκε εξοικονόµηση δαπανώντης τάξης περίπου του 30% επί των συνολικώνδαπανών υγεία. Για να έχουµε συνείδηση τηςτάξης των µεγεθών, η φαρµακευτική δαπάνηανέρχεται περίπου στο 20% των συνολικών

δαπανών υγείας. ∆ηλαδή, αν µειώσουµε 10%την τιµή των φαρµάκων (που ήδη συγκαταλέ-γονται ανάµεσα στα φθηνότερα στην Ευρώ-πη!), τότε οι συνολικές δαπάνες υγείας θα µει-ωθούν µόνο κατά 2%! Ενώ αν µηχανογραφηθείτο ΕΣΥ, τότε η εξοικονόµηση θα είναι 15 φορέςµεγαλύτερη, δηλαδή 30% επί των συνολικώνδαπανών υγείας, και µάλιστα σε µόνιµη βάση,δηλαδή κάθε χρόνο. Πόσοι πόροι έχουν χαθείαπό την καθυστέρηση στην µηχανοργάνωση;Τεράστιοι, φυσικά. Τουλάχιστον ας µη συνεχι-στεί αυτή η απώλεια. Το πρόβληµα, λοιπόν, δενείναι η τιµή της ασπιρίνης.Kινδυνεύουµε από πλαστά φάρµακα στην Eλ-λάδα; Tι εικόνα έχετε ως πρόεδρος του ΣΦEE;∆εν κινδυνεύουµε, επειδή στην Ελλάδα κυ-κλοφορούν µόνο επώνυµα φάρµακα, πρωτότυ-πα ή ουσιωδώς όµοια που συνταγογραφούνταιµε την αποκλειστική ευθύνη του θεράποντοςιατρού. Επιπλέον η αλυσίδα διανοµής, καθώςκαι ο ελεγκτικός µηχανισµός του Εθνικού Ορ-γανισµού Φαρµάκων αποτελούν πολύ σηµαντι-κές πρόσθετες εγγυήσεις. Η ταινία γνησιότη-τας του ΕΟΦ και το διπλό σύστηµα barcodeαποτελούν µία ακόµη δικλείδα για την κατοχύ-ρωση και την εξασφάλιση της γνησιότητας. Εύ-λογο είναι, λοιπόν, ότι εάν κάτι αλλάξει από ταπαραπάνω, τότε οι κίνδυνοι θα εµφανιστούν.Tι είναι αυτό που θα βοηθήσει κατά τη γνώµησας την ανάπτυξη της εγχώριας βιοµηχανίαςφαρµάκου;Θα πρέπει να θεσµοθετηθούν επιπλέον οικο-νοµικά, φορολογικά και αναπτυξιακά µέτρακαι ένα νέο πακέτο κινήτρων για την προώθη-ση της έρευνας και ειδικότερα της κλινικήςέρευνας µε χρήση κοινοτικών πόρων, η οποίαθα επιτρέψει εισροή σηµαντικών κεφαλαίωνστη χώρα µας. Έχουµε µάλιστα καταθέσει συγ-κεκριµένες προτάσεις για την προώθηση τηςκλινικής έρευνας, έτσι ώστε η Ελλάδα να γίνειχώρα αναφοράς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο,δηλαδή εδώ να γίνονται κλινικές έρευνες γιαφάρµακα και εν συνεχεία να λαµβάνουν ταφάρµακα άδεια για να κυκλοφορούν πανευρω-παϊκά. Αυτή η αλλαγή πρόκειται να είναι ση-µαντική και θα επιδράσει θετικά και στην ενί-σχυση της εγχώριας παραγωγής. Θα πρέπειεπίσης να λυθεί το θέµα των χρεών των νοσο-κοµείων προς τις φαρµακευτικές επιχειρήσειςεπιβάλλοντας έτσι συνθήκες οικονοµικής στα-θερότητας, απαραίτητες για να δροµολογη-θούν νέες επενδύσεις. Μπορούµε λοιπόν νακάνουµε πολλά, αλλά χρειαζόµαστε την ενερ-γό στήριξη του κράτους. Αυτή είναι η συνταγή,αυτό έχει γίνει και σε άλλες χώρες όπου η φαρ-µακευτική βιοµηχανία είναι ισχυρή.

Συνέντευξη στoν Θανάση Τροµπούκη

Oι Έλληνες δεν είµαστεοι πρωταθλητές στην κα-

τανάλωση φαρµάκων

Yπάρχει ζήτηµα πλαστώνσυνταγών... όχι µόνο φαρ-

µάκων αλλά και διαγνω-στικών εξετάσεων

Mεγαλύτερες µειώσειςστα φάρµακα θα καταστή-

σουν πολλά από αυτάασύµφορα

Η λίστα δεν συγκράτησε,αντίθετα επιτάχυνε το ρυθ-

µό αύξησης της φαρµα-κευτικής δαπάνης

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

38•IN•VITRO•

ScienceΤεχνολογία και υγεία

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Η σκέψη κινείτα τεχνητά µέληΟ Κρίστιαν Καντλµπάουερ εργαζότανως µηχανικός. Κατά τη διάρκειαεργατικού ατυχήµατος όµως,έχασε τα χέρια του. Τέσσεραχρόνια µετά, όχι µόνο είναιικανός να οδηγήσει και πάλιαυτοκίνητο, αλλά έδωσε εξε-τάσεις οδήγησης και τις πέρα-σε. Κι όλα αυτά, χάρη στα τε-χνητά άκρα που κινούνται µε τηδική του σκέψη. Ο 22χρονος Αυ-στριακός, απλώς χρειάζεται να σκε-φτεί τι θέλει να κάνει µε τα χέρια τουκαι η εντολή του εκτελείται. Η σκέψη από τονεγκέφαλό του δηµιουργεί ηλεκτρικά σήµαταεκεί όπου έχουν ακρωτηριασθεί τα νεύρα.Αυτά τα σήµατα λαµβάνονται από ηλεκτρικέςσυνδέσεις στα βιονικά χέρια, τα οποία µε τηβοήθεια ενός µικροεπεξεργαστή ανταποκρί-νονται και τελικά κινούνται όπως ο Κρίστιανεπιθυµεί. Σήµερα, όχι µόνο οδηγεί το ειδικάδιαµορφωµένο αυτοκίνητό του, αλλά απα-σχολείται και ως υπάλληλος στην εταιρείαόπου εργαζόταν πριν το ατύχηµα.

Προβληµατισµόςγια τα µαγνητικάβραχιόλιαΣτην «πυρά» ρίχνουν Βρετανοί επιστήµονεςτου πανεπιστηµίου του Γιορκ, τα µαγνητικά ήεπιχαλκωµένα βραχιόλια που υπόσχονται ότιανακουφίζουν από τον πόνο που προκαλεί ηαρθρίτιδα. Στη µελέτη τους µετείχαν 45ασθενείς µε οστεοαρθρίτιδα, ηλικίας άνωτων 50 ετών, ο καθένας από τους οποίουςφόρεσε επί 16 εβδοµάδες τέσσερις τύπουςβραχιολιών. ∆ύο µε διαφορετικά επίπεδαµαγνητισµού, ένα επιχαλκωµένο και ένααποµαγνητισµένο. Σύµφωνα λοιπόν µε τουςερευνητές, αποδείχθηκε ότι η χρήση τωνσυγκεκριµένων βραχιολιών ήταν αναποτελε-σµατική.

«Bηχόµετρο»σε κινητάΈναν µετρητή του... βήχα σε κινητό τηλέφω-νο, αναπτύσσουν Αµερικανοί και Αυστραλοίεπιστήµονες. Οι ειδικοί ελπίζουν ότι κάποιαστιγµή στο µέλλον θα βήχει ο ασθενής στο µι-κρόφωνο του κινητού και ταυτόχρονα θαυποβάλλεται σε µία εξειδικευµένη ιατρικήεξέταση, τα αποτελέσµατα της οποίας θα δί-νονται σε λίγα µόλις δευτερόλεπτα. ∆ηλαδήτο λογισµικό θα διαχωρίζει εάν ο βήχας«κρύβει» ένα απλό κρυολόγηµα, εάν πάσχειαπό γρίπη, πνευµονία ή άλλες παθήσεις τουαναπνευστικού. Η τεχνολογία εκτιµάται ότιθα αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιµη σε ανα-πτυσσόµενες χώρες.

Με τα µάτια τουΡοµπότβληστροειδή να µπορεί να κάνει το ίδιο.Εκτός όµως από το ροµπότ, πρέπει να δου-λέψουν καλά και τα εµφυτεύµατα. Σύµφω-να µε τον Βόλφγκανγκ Φινκ, «οι τυφλοί άν-θρωποι χρησιµοποιώντας το µπαστούνιτους κινούνται εντυπωσιακά καλά. Για νααποδειχθεί ένα εµφύτευµα χρήσιµο, θαπρέπει να δώσει την υπόσχεση ότι θα ξεπε-ράσει αυτά τα εργαλεία. Η απόλυτη υπό-σχεση – ή µάλλον η ελπίδα- είναι ότι θαµπορέσουµε να δώσουµε σε αυτά τα άτοµατόση όραση ώστε να κατορθώνουν να κι-νούνται ανεξάρτητοι, να αναγνωρίζουν αν-θρώπους και να αντεπεξέρχονται στην κα-θηµερινότητά τους».

Ένα ροµπότ που λειτουργείµε τηλεχειρισµό και µπο-ρεί να προσοµοιώνει την«οπτική» εµπειρία ενόςτυφλού ατόµου που έχει

υποβληθεί σε επέµβαση µεταµόσχευσηςτεχνητού αµφιβληστροειδούς, δηµιούργη-σαν ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολο-γίας της Καλιφόρνια.Ο τεχνητός αµφιβληστροειδής αποτελείταιαπό ένα µικροτσίπ σιλικόνης, συνδεδεµένοµε ηλεκτρόδια που διεγείρουν απευθείαςκάποια νευρικά κύτταρα.«Το ροµπότ, ή µάλλον η κινητή ροµποτικήπλατφόρµα που ονοµάζεται Κύκλωψ, είναι ηπρώτη συσκευή αυτού του είδους που προ-σοµοιώνει ό,τι ένας τυφλός µπορείνα δει µε τη βοήθεια ενός εµ-φυτεύµατος», λέει ο ερευ-νητής Βόλφγκανγκ Φινκ.Ο τεχνητός αµφιβληστρο-ειδής χρησιµοποιώνταςµία εσωτερική ή εξωτε-ρική µικροκάµερα συλ-λαµβάνει εικόνες. Αυ-τές οι εικόνες στη συνέ-χεια προωθούνται στοσύστηµα ηλεκτροδίωνπου βρίσκεται στο µικρο-τσίπ σιλικόνης. Το µικρο-τσίπ µε τη σειρά του διεγεί-ρει αµέσως λειτουργικά κύττα-ρα του µατιού, τα οποία µεταφέ-ρουν τις οπτικές πληροφορίες στο κέντροόρασης του εγκεφάλου.Μεταξύ αυτών που οι επιστήµονες ελπί-ζουν να µάθουν από τέτοιου είδους δοκι-µές είναι πώς να αναβαθµίσουν ένα εργα-σιακό ή οικιακό περιβάλλον, ώστε να είναιπροσβάσιµο σε έναν τυφλό που έχει υπο-βληθεί σε µεταµόσχευση αµφιβληστροει-δούς. Εάν ο Κύκλωψ µπορεί να αξιοποιείτις εικόνες που λαµβάνει ώστε να προχωράµε ασφάλεια µέσα σε ένα δωµάτιο που έχειπ.χ. µια καρέκλα στη µια γωνία, έναν κανα-πέ κατά µήκος του τοίχου και ένα τραπεζά-κι στη µέση, τότε είναι πολύ πιθανό, όπωςλένε, ένα τυφλό άτοµο µε τεχνητό αµφι-

Μια νέα µέθοδο που στοχεύει τους καρκινι-κούς όγκους χωρίς να προκαλεί βλάβες σταυγιή κύτταρα που τους περιβάλλουν, αναπτύσ-σουν επιστήµονες του Πανεπιστηµίου ΡόουντΆιλαντ. «Είναι πιθανό», εξηγεί ο ένας από τουςεπικεφαλής, Όλεγκ Αντρέεφ, «µια µέρα αυτήη µέθοδος ανίχνευσης να χρησιµοποιείται ευ-ρέως σε όλο τον κόσµο, όπως η µαστογραφία

ή η κολονοσκόπηση, εντοπίζοντας ένα πρόβληµαπριν καν ο ασθενής εµφανίσει συµπτώµατα». Τοκλειδί βρίσκεται στα επίπεδα οξύτητας των κυττά-ρων. Σύµφωνα µε τους επιστήµονες, η συγκεκρι-µένη ανακάλυψη µπορεί να παίξει ρόλο και στηµελέτη της αρθρίτιδας, της φλεγµονής ή του εγ-κεφαλικού επεισοδίου, καταστάσεων δηλαδήπου επίσης παρουσιάζουν υψηλή οξύτητα.

Νέα µέθοδος ανίχνευσης του καρκίνου

Του ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Αποτέλεσµαέρευνας

Βρετανών,το Endo-Patαποτελείταιαπό δύο αι-σθητήρες

που τοποθε-τούνται

στους δεί-κτες των χε-ριών. Παρα-κολουθεί τοκυκλοφορι-κό σύστηµακαι µπορεί

να εντοπίσειίχνη καρδια-

κών προ-βληµάτων,ακόµη και

χρόνια πριναυτά εκδη-

λωθούν.

Ρευµατοειδής Αρθρίτιδα

•IN•VITRO•39∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Οι ασθενείς µε ρευµατοειδή αρθρίτι-δα (PA) αισθάνονται πόνο και διόγ-κωση στις αρθρώσεις. Έχουν πρωι-νή δυσκαµψία, η οποία διαρκεί µίαώρα και υποχωρεί όσο περνά η µέ-

ρα. Aισθάνονται κακουχία και αδυναµία εκτέλε-σης ακόµα και απλών κινήσεων όπως το άνοιγµαενός µπουκαλιού ή το κούµπωµα του κουµπιού. HPA είναι µία αυτοάνοση νόσος η οποία προκαλείφλεγµονή στις αρθρώσεις. Η φλεγµονή αρχίζειαπό τον αρθρικό υµένα, ο οποίος επενδύει τηναρθρική κοιλότητα και τρέφει τον αρθρικό χόν-δρο.

Ωστόσο η επιστηµονική έρευνα έχει κάνει ση-µαντικές προόδους τα τελευταία χρόνια, ωςπρος την αναγνώριση των αιτιών εκδήλωσήςτης. Έχουν «ενοχοποιηθεί» λοιµογόνοι παρά-γοντες όπως ιοί, βακτήρια και µύκητες για τηνεµφάνιση PA, χωρίς ακόµη κάτι τέτοιο να έχειαποδειχθεί. Πρόσφατες µελέτες δείχνουν ότι ητάση για ανάπτυξη ΡΑ είναι σε αρκετές περι-πτώσεις κληρονοµική. Ιδιαίτερο ενδιαφέρονπαρουσιάζουν τα ευρήµατα πρόσφατων µελε-τών, σύµφωνα µε τα οποία νοσήµατα ή περι-βαλλοντικοί παράγοντες εξωθούν το ανοσοποι-ητικό σύστηµα στο να επιτεθεί στους δικούςτου ιστούς.

Η ρευµατοειδής αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται απόεξάρσεις και υφέσεις. Η έναρξή της προσδιορί-ζεται συνήθως στην ηλικία των 35 έως 50 ετών.Υπάρχει, όµως, και η νεανική ΡΑ, η οποία αρχί-ζει πριν από την ηλικία των 16 ετών, καθώς καιη ΡΑ όψιµης έναρξης, η οποία εµφανίζεται σεάτοµα της τρίτης ηλικίας. Ξεκινά µε συµπτώµα-τα, τα οποία δεν διακρίνονται εύκολα από τονµη ειδικό. Αν, όµως, κινήσουν υποψίες στον πά-σχοντα, διαγιγνώσκονται από τον ρευµατολόγοσε πολύ πρώιµη φάση. Η έγκαιρη διάγνωσή τηςείναι καθοριστικής σηµασίας για τη θεραπεία,προκειµένου να προληφθούν οι αρθρικές κατα-στροφές κι η επέκταση της νόσου και πέραντων αρθρώσεων, καθώς η νόσος µπορεί να προ-σβάλει το δέρµα, τα µάτια, τους πνεύµονες,τους νεφρούς, το ήπαρ και το νευρικό σύστηµα.

Με θέµα τη ρευµατοειδή αρθρίτιδα, τρεις Έλλη-νες καλλιτέχνες, ο Κωστής Βελώνης, ο ΓιώργοςΜάκκας και η Μαριλένα Σταφυλίδου πραγµατο-ποίησαν έκθεση φωτογραφίας µε τίτλο «Εξέλιξηστα Άκρα», αποτυπώνοντας ο καθένας µε το δικότου ύφος και µέσα από τη δική του οπτική, την κα-θηµερινότητα των ασθενών που πάσχουν από τηνόσο. Στο πλαίσιο της έκθεσης δόθηκε Συνέντευ-ξη Τύπου από τον Καθηγητή Ιατρικής Σχολής τουΠανεπιστηµίου Κρήτης, µέλος του ΑµερικανικούΚολεγίου Παθολογίας και Ρευµατολογίας, κ. ∆η-µήτριο Μπούµπα.

Tον Iανουάριο του 2009 εγκρίθηκε από την Eυ-ρωπαϊκή Eπιτροπή η ουσία τοσιλιζουµάµπη για τηθεραπεία ασθενών µε ΡΑ. Aυτή η ουσία σε συν-δυασµό µε µεθοτρεξάτη (MTX), ενδείκνυται γιατη θεραπεία ενήλικων ασθενών µε µέτριας έωςσοβαρής µορφής ΡΑ που είτε είχαν ανταποκριθείανεπαρκώς ή δεν ανέχθηκαν προηγούµενη θερα-πεία µε ένα ή περισσότερα τροποποιητικά της νό-σου αντιρρευµατικά φάρµακα (DMARDs) ή αντα-γωνιστές του παράγοντα νέκρωσης όγκου (TNF).

H ρευµατο-ειδής αρθρί-

τιδα προ-σβάλλει το

1% του πλη-θυσµού. Στιςγυναίκες εµ-φανίζεται σε

τριπλάσιασυχνότητα

απ’ ό,τιστους άν-

δρες. Eκτόςαπό τις αρ-

θρώσεις εν-δεχοµένωςνα πλήξει

και άλλα όρ-γανα τουσώµατος,

όπως τα αγ-γεία, τουςπνεύµονεςκαι την καρ-

διά.

«Πόνος ανυπόφορος, που σε παραλύει. Zωή χωρίς ποιότητα...» κάπως έτσι πε-ριγράφουν οι ασθενείς µε ρευµατοειδή αρθρίτιδα την καθηµερινότητά τους. Tα

νέα όµως είναι ενθαρρυντικά. Nέα φάρµακα και θεραπευτικές προσεγγίσειςβελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών µε ρευµατοειδή αρθρίτιδα. Mία νό-

σο που «γεννά» το ίδιο το σώµα µας.

Zήσεχωρίς να πονάς!

Φωτο: Mαριλένα ΣταφυλίδουAπό το λεύκωµα «Eξέλιξη στα άκρα, φωτογραφι-κές σηµειώσεις για τη ρευµατοειδή αρθρίτιδα»

40•IN•VITRO•

All that food∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 940•IN•VITRO•

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Μας ξυπνάει, µας «παρηγο-ρεί», µας κρατάει σε εγρή-γορση… Ο καφές έχει κα-τακεραυνωθεί κατά και-ρούς από την επιστηµονική

κοινότητα – κάποτε χαρακτηρίστηκε «χαρ-µάνι του διαβόλου» - αλλά τελευταία δι-καιώθηκε πανηγυρικά, καθώς φαίνεται ότιωφελεί την υγεία µας, αρκεί η κατανάλωσηνα µην ξεπερνά τα τρία φλιτζάνια την ηµέ-ρα. Σύµφωνα µε έρευνα που διεξήχθη στηνΕλβετία και δηµοσιεύτηκε στην επιθεώρη-ση «Journal of Agriculture and Food Chemi-stry», ο καφές διαθέτει την υψηλότερη συ-νολική αντιοξειδωτική δράση σε σύγκρισηµε άλλα ροφήµατα. Μάλιστα το καβούρντι-σµα των αρωµατικών κόκκων φαίνεται ότιενισχύει περαιτέρω την αντιοξειδωτικήδράση του καφέ.

Mανιακοί µε τον καφέΠάνω από 400 δισεκατοµµύρια φλιτζάνιακαφέ καταναλώνονται κάθε χρόνο σε όλοτον κόσµο. Ανάµεσα στα πολλά είδη καφεό-δενδρων ξεχωρίζουν δύο: η Coffea Arabicaκαι η Coffea robusta. Υπάρχουν διάφοροι τύ-ποι καφέ. Ο ελληνικός βράζεται συνήθωςµε ζάχαρη. Ο καφές φίλτρου ανάλογα µετον τρόπο καβουρντίσµατος και άλεσης δια-κρίνεται σε αµερικανικό, γαλλικό και

εσπρέσσο. Παράγεται µε την προσθήκη φυσι-κών ή τεχνητών αρωµάτων. Ο γαλλικός αποτε-λείται από πολύ καβουρδισµένο και χοντρο-κοµµένο καφέ. Ο αµερικανικός είναι λιγότεροκαβουρντισµένος και πιο χονδροκοµµένος. Γιανα φτιαχτεί ο εσπρέσσο πρέπει να διοχετευτείδιαµέσου πίεσης ατµού από ειδική καφετιέρα.Είναι πιο λεπτόκοκκος και περισσότερο κα-βουρντισµένος από το γαλλικό.

Θρεπτική αξίαΤα θρεπτικά συστατικά του καφέ διακρίνονταισε πτητικά (ανόργανα οξέα, κετόνες κ.ά.) καισε µη πτητικά. Τα µη πτητικά αποτελούνται απότους υδατάνθρακες, τα αµινοξέα, την καφεΐνη,τα φαινολοξέα και ανόργανα στοιχεία. Η κα-φεΐνη διαθέτει διεγερτικές, καρδιοτονωτικές,διουρητικές και αντινευραλγικές ιδιότητες. Ηπεριεκτικότητά της στους διάφορους τύπουςκαφέ ποικίλει: ένα φλιτζάνι µε 6 γρ. Arabicaπεριέχει 60 mgr καφεΐνης, ενώ το αντίστοιχοµε robusta περιέχει 150 mgr. Η κατανάλωσηκαφέ µπορεί να έχει προστατευτική επίδρασησε ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τακαρδιαγγειακά νοσήµατα, το Πάρκινσον καικάποιες µορφές καρκίνου. Επιπρόσθετα, έχειτην ιδιότητα να επιταχύνει το πέρασµα των πε-ριττωµάτων από το παχύ έντερο, µειώνονταςέτσι τον χρόνο παραµονής των καρκινογόνωνουσιών στο ανθρώπινο έντερο.

Συνεργάστηκε ο Βασίλης Παπαµίκος,Νοσοκοµειακός ∆ιαιτολόγος ΓΝΑ

– Κοργιαλένειο Μπενάκειο

Ο καφές ζεικαι βασιλεύει!

tips>Αν ο καφές είναι πολύ «δυνατός» για

εσάς, µπορείτε να χρησιµοποιήσετε υπο-κατάστατο καφέ. Το πιο γνωστό είναι τοκιχώριο, που παράγεται από ποικιλία τουφυτού Cichorius intybus.

>Για τον πρωινό καφέ επιλέξτε ελαφριέςποικιλίες όπως Κολοµβίας ή Αιθιοπίας.Μετά το µεσηµεριανό γεύµα επιλέξτεποικιλία µε πλούσιο άρωµα και γεύσηόπως εσπρέσσο ή µόκα Harare. Το βράδυπροτιµήστε κάτι ελαφρύ όπως Arabicamaragogype από τη Γουατεµάλα.

>O καφές δεν συνίσταται στα παιδιά, τιςεγκύους, αλλά και σε άτοµα µε στεφανι-αία νόσο και µε έλκος στοµάχου.

>Ο σκέτος καφές δεν έχει θερµίδες ούτελιπαρά. Για κάθε κουταλάκι ζάχαρη πουπροσθέτετε να υπολογίζετε 20 θερµίδεςκαι για κάθε κουταλιά κρέµα γάλακτοςνα υπολογίζετε περίπου 50 θερµίδες και5 γρ. λιπαρά.

>Άν έχετε αυξηµένη χοληστερόλη, επι-λέξτε καφέ φίλτρου ή εσπρέσσο, διότι οιουσίες που πιθανολογείται ότι αυξάνουντη χοληστερόλη, δεν περνούν από τοφίλτρο.

Χριστούγεννα

•IN•VITRO•41

Ρεπορτάζ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Οι τροφικέςδηλητηριά-σεις αυξά-νονται κατά

70% κατά τηδιάρκεια τωνεορτών, ενώτο 35% τωνανθρώπωνµετά από

ένα πλούσιογεύµα εµφα-νίζει διατα-

ραχές κινητι-κότητας τουστοµάχου.

Συνεργάστηκαν ο Εµµανουήλ Νικιτιάδης, Αν. ∆ιευθυντής ΠαθολογικήςKλινικής Metropolitan Hospital, και ο Γεώργιος Καλατζής, Γαστρεντερολόγος

Της Kατερίνας Γαρουφάλου

HangoverΕµφανίζεται κάθε φορά που καταναλώνουµεαλκοόλ περισσότερο από αυτό που αντέχει οοργανισµός µας. Το hangover εκδηλώνεται µεδυσάρεστα συµπτώµατα όπως πονοκέφαλος,αίσθηµα ότι το κεφάλι είναι «βαρύ», ναυτία,τάση για εµετό, πόνο στο στοµάχι, έντονο αί-σθηµα αστάθειας ή πείνας και δίψας που συ-νοδεύεται από στεγνό στόµα και απέχθεια στοπολύ φως. Οφείλεται τόσο στην αφυδάτωσηπου έχει υποστεί ο οργανισµός λόγω της έντο-νης διούρησης όσο και στη «δηλητηρίαση» τουεγκεφάλου από µια χηµική ουσία (ακεταλδεΰ-δη) που αποτελεί προϊόν µεταβολισµού τηςαλκοόλης. Eπίσης στα χηµικά πρόσθετα πουχρησιµοποιούνται για τη νοθεία των ποτών.

Συµβουλές>Πριν βγούµε για ποτό, τρώµε κάτι ελαφρύ(τοστ, φρούτο, γάλα, φρυγανιά), ώστε το στο-µάχι να είναι γεµάτο.>Πίνουµε το ποτό µε αργό ρυθµό (περίπουένα ανά ώρα) και ενδιάµεσα καταναλώνουµε

νερό ή χυµό.> Οι γυναίκες έχουν µικρότερη αντοχή στο αλ-κοόλ, καθώς ο οργανισµός τους το διασπά µετο µισό ρυθµό απ’ ό,τι των ανδρών.>Αν είστε έµπειρος οδηγός, µπορείτε να κατα-ναλώσετε 1 µονάδα ποτού, δηλαδή ένα µπου-κάλι µπίρα ή µια µεζούρα ουίσκι ή βότκα, ενώαν είστε νέος οδηγός τη µισή ποσότητα.>Βρετανική µελέτη έδειξε ότι η σειρά από το

πιο επικίνδυνο ποτόπρος το πιο ακίνδυνο,είναι: µπράντι, κόκκινοκρασί, ρούµι, ουίσκι,άσπρο κρασί, τζιν καιβότκα.>∆εν καταναλώνουµε

διαφορετικά ποτά. Αποφεύγουµε τα χρωµατι-στά (µπράντι, κοκτέιλ, κόκκινο κρασί) και κυ-ρίως τα σφηνάκια.>Εύκολα θα αναγνωρίσουµε ποιος έχει πιειπολύ: διαταραχή µνήµης, αλλοίωση της κριτι-κής τους ικανότητας, µείωση της ικανότηταςλεπτών χειρισµών µε τα άκρα κ.ά.

Γιορτές χωρίς απρόοπτα

Oι γυναίκες έχουν µικρότε-ρη αντοχή στο αλκοόλ κα-θώς το διασπούν στον µισόρυθµό απ’ ό, τι οι άνδρες.

∆υσπεψίαΠρόκειται για ένα σύνηθες φαινόµενο τηςεορταστικής περιόδου. Η δυσπεψία εκδη-λώνεται µε πόνο στο άνω µέρος της κοιλιάςκαι ο ασθενής νιώθει αίσθηµα κορεσµού,πληρότητας, πόνου, ναυτίας ή µετεωρι-σµού, τον οποίο αποκαλεί απλά «φούσκω-µα». Για τη δυσπεψία ευθύνεται η κατανά-λωση τροφών µε µεγάλη περιεκτικότητα σελίπος και καρυκεύµατα, σε συνδυασµό µετη χρήση και κυρίως κατάχρηση αλκοόλ.Για να αντιµετωπίσετε τη δυσπεψία:•Μην πίνετε νερό, καθώς έτσι αραιώνετετα γαστρικά υγρά.•Πιείτε χωνευτικά ποτά όπως η µαστίχα ήτο λεµοντσέλο και από ροφήµατα τσάι.•Αν υπάρχει πόνος στο στοµάχι, τότε συνι-στάται η χρήση φαρµάκων (αναστολείς Η2και αντιόξινα), που εύκολα µπορούµε ναπροµηθευτούµε από το φαρµακείο.

ΤροφικήδηλητηρίασηΟι τροφικές δηλητηριάσεις έχουν την τιµη-τική τους την περίοδο των εορτών. Εκδηλώ-νονται συνήθως µισή µε δύο ώρες µετά τηλήψη της ύποπτης τροφής και εκφράζονταιµε πόνο στην κοιλιά, τάση για εµετό ή εµε-τό, διάρροια και πυρετό.Για να αποφύγετε ή να αντιµετωπίσετε τηντροφική δηλητηρίαση ακολουθήστε τις πα-ρακάτω συµβουλές:Τα λάθη συνήθως που γίνονται και οδηγούνσε δηλητηρίαση είναι η κακή επιλογή προ-ϊόντων από τους εµπόρους. Χρειάζεται µε-γαλύτερη προσοχή στην επιλογή κυρίωςτων πουλερικών, αβγών, κιµά, σοκολάτας.Η νοικοκυρά πρέπει να φτιάχνει ποσότητεςπου µπορεί να αποθηκεύσει στο ψυγείο µεασφάλεια, γιατί έκθεση µεγαλύτερη από 2ώρες εκτός, είναι επικίνδυνη.Η βιασύνη να κατασκευάσουµε πολλά καισε µεγάλες ποσότητες µας κάνει να ξε-χνούµε τους κλασικούς κανόνες υγιεινής.Πρέπει πάντα να αποφεύγετε να έρθει σεεπαφή το κρέας µε τα ωµά φαγητά και λα-χανικά και να πλένονται τα χέρια µετά απόκάθε πράξη.

tips> > > >

∆ιαλέξτε ένα φρέσκοφυσικό δένδρο µε πράσινακλαδιά και φύλλα, που δεν πέ-φτουν εύκολα όταν το κουνά-τε. Φροντίστε να είναι στερε-ωµένο καλά στη βάση του καινα µην ανατρέπεται εύκολα.

Συχνή είναι η αλλεργία τωνΧριστουγέννων. Eµφανίζεταιλόγω των χριστουγεννιάτικωνδέντρων και της σκόνης απότα αποθηκευµένα για καιρόστολίδια και τραπεζοµάντιλα.

Εάν χρησιµοποιήσετε χρι-στουγεννιάτικα φωτάκια απόπροηγούµενη χρονιά, ελέγξτεαν υπάρχει κάποιο γυµνό κα-λώδιο, σπασµένα λαµπάκιακαι χαλαρές συνδέσεις.

Ποτέ µη χρησιµοποιείτε ηλε-κτρικά λαµπάκια σε µεταλλι-κό δένδρο. Μπορεί από έναχαλασµένο λαµπάκι να προ-κληθεί ηλεκτροπληξία.

∆έστε καλά τα φωτάκια πουδιακοσµούν εξωτερικά τοσπίτι ή τα δένδρα του κήπουσας, ώστε να µην πέσουν ήνα µη σπάσουν σε περίπτωσηδυνατού αέρα.

Εάν έχετε µικρά παιδιά,αποφύγετε τα αιχµηρά ή εύ-θραυστα στολίδια. Μερικάαπό τα χριστουγεννιάτικα φυ-τά όπως τα γκι µπορεί να είναιδηλητηριώδη.

> >

42•IN•VITRO•

ΑνταπόκρισηBιέννη, Συνέδριο Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης του ∆ιαβήτη

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Της ∆ήµητρας Τζούβελη

Περισσότεροι από 250 εκα-τοµµύρια άνθρωποι παγκο-σµίως πάσχουν από διαβή-τη. Στην Ελλάδα, υπολογίζε-ται ότι ένας στους δέκα εµ-

φανίζει τη νόσο, µε τo ποσοστό των ασθενώννα παρουσιάζει σηµαντική αύξηση. Πρόσφα-τη µελέτη του ∆ιαβητολογικού Κέντρου τουΓενικού Νοσοκοµείου Νίκαιας δείχνει ότι µέ-σα σε τέσσερα χρόνια (2002-2006) ο αριθµόςτων ατόµων µε διαβήτη τύπου 2 –τη συχνότε-ρη µορφή της πάθησης- αυξήθηκε κατά16%. Το ποσοστό της ετήσιας αύξησης άγγιξετο 4%, δηλαδή 100.000 Έλληνες εµφανίζουνδιαβήτη τύπου 2 κάθε χρόνο.

Aισθάνονται ένοχοι...εγκαταλείπουν τη θεραπείαΗ Susan Cradock είναι µια νοσηλεύτρια απότη Μεγάλη Βρετανία που έχει αφιερώσει τηζωή της στη φροντίδα των ασθενών µε δια-βήτη. Στο συνέδρειο αναφέρθηκε στη δυ-σκολία των ατόµων µε διαβήτη τύπου 2 ναακολουθήσουν τη θεραπεία, αλλά και στιςεπιπτώσεις που έχει η πάθηση στον ψυχισµότων ασθενών.Σύµφωνα µε µελέτη, οι ασθενείς σταµατούν

τη θεραπεία είτε γιατί δεν πιστεύουν στηναποτελεσµατικότητα των φαρµάκων είτεεπειδή θεωρούν ότι η πάθησή τους δεν είναισοβαρή. Μιλώντας στο IN VITRO, η S. Cradockαποδίδει αυτή την κατάσταση στην έλλειψηενηµέρωσης των ασθενών.«Εγκαταλείπουν τη θεραπεία όχι επειδή τοθέλουν, αλλά γιατί δεν ξέρουν πώς να συµ-µορφωθούν σε αυτή. Για αυτό, δεν πρέπεινα τους επικρίνουµε, αλλά να τους ρωτάµεγιατί δεν παίρνουν τα φάρµακα και να τουςενηµερώνουµε ανάλογα. Για παράδειγµα, σεέναν ασθενή που θεωρεί ότι η πάθησή τουδεν είναι σοβαρή, πρέπει να του µιλήσουµεγια τις επιπλοκές του διαβήτη και όχι για τηθεραπεία».Άµεσα συνδεδεµένα µε την αδυναµία συµ-µόρφωσης στη θεραπεία είναι και τα αρνητι-κά συναισθήµατα που βιώνουν οι ασθενείς.Τα επιστηµονικά δεδοµένα δείχνουν ότι η κα-κή ψυχολογική κατάσταση συµβάλλει στη δια-κοπή της θεραπείας. «Οι άνθρωποι µε διαβή-τη τύπου 2 έχουν θυµό, άγχος και κατάθλιψη.Κυρίως όµως αισθάνονται ένοχοι. Ο διαβήτηςτύπου 2 έχει συνδεθεί µε την παχυσαρκία καιτην έλλειψη άσκησης και οι ασθενείς νιώθουνυπεύθυνοι για αυτό που τους συνέβη».

Νέες απόψειςγια το διαβήτη

Νεότερη θεραπείαH αποτελεσµατικότητα ενός νέου φαρµάκουγια τον διαβήτη τύπου 2 απασχόλησε τουςειδικούς στο συνέδριο. Πρόκειται για τηδραστική ουσία λιραγλουτίδη, που κυκλοφο-ρεί ήδη σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες και ανα-µένεται να κυκλοφορήσει σύντοµα και στηνΕλλάδα.Η λιραγλουτίδη είναι ανάλογο του GLP-1, τοοποίο µιµείται τη δράση ορισµένων εντερι-κών ορµονών που βοηθούν στη ρύθµιση τηςγλυκόζης. Χορηγείται σε ενέσιµη µορφή µιαφορά την ηµέρα. Όπως ανέφεραν οι επιστή-µονες, οι κλινικές µελέτες σε περισσότερααπό 6.500 άτοµα έδειξαν ότι επηρεάζει θε-τικά όχι µόνο τα επίπεδα του σακχάρου, αλ-λά και το σωµατικό βάρος και την αρτηριακήπίεση. H λιραγλουτίδη επιβραδύνει τη γα-στρική κένωση και αυξάνει το αίσθηµα κο-ρεσµού µετά από κάθε γεύµα. Eπίσης είτεχορηγείται µόνη της είτε σε συνδυασµό µεάλλα φάρµακα, φάνηκε να µειώνει τον κίν-δυνο υπογλυκαιµικών επεισοδίων αλλά καιναυτίας.«Οι εθελοντές έχασαν κατά µέσο όρο 3 κιλάµέσα σε έξι µήνες, ενώ όσοι ήταν παχύσαρ-κοι έχασαν 8 κιλά. Επίσης, καταγράφηκεµείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσηςστους περισσότερους ασθενείς και βελτίω-ση ή σταθεροποίηση του λιπιδαιµικού τουςπροφίλ» εξήγησε ο καθηγητής δρ MadsKrogsgaard Thomsen.

Μια γυναικείαυπόθεσηΤον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας στηνπρόληψη του διαβήτη επεσήµαναν οι επιστή-µονες στο πλαίσιο του συνεδρίου. Ο δρ.Alan Vaag από το Steno Diabetes Center ανα-φέρθηκε στον διαβήτη κύησης, κάνοντας λό-γο για ένα σηµαντικό όπλο στην πρόληψη τηςνόσου. «Οι γυναίκες που εµφανίζουν διαβή-τη στην εγκυµοσύνη έχουν αυξηµένο κίνδυ-νο να νοσήσουν ξανά µετά από 10-20 χρόνια,ενώ το παιδί που θα γεννήσουν έχει 8-10 φο-ρές περισσότερες πιθανότητες να εµφανίσειδιαβήτη τύπου 2 ή µεταβολικό σύνδροµο.Εποµένως, η εγκυµοσύνη είναι µια σηµαντι-κή ευκαιρία για να ανιχνεύσουµε τον κίνδυνοπου διατρέχουν τόσο οι γυναίκες όσο και ταπαιδιά τους».Η Ann Keeling από τη ∆ιεθνή Οµοσπονδία γιατον ∆ιαβήτη (IDF) χαρακτήρισε σηµαντικό τονρόλο της µητέρας στην πρόληψη του δια-βήτη. «Όταν πρόσφατα στην Αγγλίααπαγορεύθηκε η πώληση ανθυγιει-νών τροφίµων στα σχολεία, οι µη-τέρες έρχονταν στο διάλειµµακαι έδιναν στα παιδιά όσα απα-γορεύονταν, γιατί πίστευαν ότιτα στερούνταν. Αυτές οι γυναί-κες, όµως, πρέπει να καταλά-βουν ότι εάν δεν αλλάξουν συµ-περιφορά, σε λίγα χρόνια τα παιδιάτους θα υποφέρουν από διαβήτη τύ-που 2 εξαιτίας της παχυσαρκίας».

Νέα δεδοµένα για την αντιµετώπιση του διαβήτη αλλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για την ψυ-χολογία των ασθενών και το ρόλο της γυναίκας στην πρόληψη της νόσου παρουσιάστηκαν στοετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Μελέτη του ∆ιαβήτη. Το IN VITRO παρακο-λούθησε τις εργασίες του 45ου συνεδρίου που διεξήχθη πρόσφατα στη Βιέννη και σας µετα-

φέρει όλες τις τελευταίες εξελίξεις.

Όσο περισ-σότερα φάρ-µακα περι-λαµβάνει ηθεραπεία

τόσο µεγα-λύτερες εί-ναι οι πιθα-νότητες νασταµατή-σουν τηναγωγή οι

ασθενείς: 1στους 3 πουλαµβάνουνένα φάρµα-κο την ηµέ-

ρα και 2στους 3 που

παίρνουνπερισσότε-ρα ηµερη-σίως, εγκα-ταλείπουντην αγωγή.

∆υσανεξία στη γλουτένη

•IN•VITRO•43

∆ιατροφή∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Του Χάρη ∆ηµοσθενόπουλου*

*Κλινικός ∆ιαιτολόγος- Βιολόγος, Προϊστάµενος∆ιαιτολογικού Τµήµατος ΛΑΪΚΟ νοσοκοµείο Αθηνών

Ασφαλείς &απαγορευµένεςτροφές∆ηµητριακάΑσφαλή: ρύζι, πατάτες, καλαµπόκι, κάστα-να, χαρούπια, φαγόπυρο, κεχρί, σουσάµιΕπικίνδυνα: πατατάκια τσιπς, νιφάδες κα-λαµποκιού, διογκωµένο ρύζι (puffed rice)σε δηµητριακά πρωινού, βρώµη, κουάκερΑπαγορευµένα: σιτάρι και άµυλο σίτου, κρι-θάρι, σίκαλη, πλιγούρι και κουσκούς, µούσ-λι, δηµητριακά πρωινού, ζυµαρικά, ζύµη

ΦρούταΑσφαλή: φρέσκα, καταψυγµένα και αποξη-ραµένα, φρούτα σε σιρόπι.Επικίνδυνα: σαχαρόπηκτα φρούταΑπαγορευµένα: ξηρά φρούτα µε επικάλυ-ψη αλεύρου

ΛαχανικάΑσφαλή: ωµά, κατεψυγµένα, σε λάδι ή κον-σέρβεςΕπικίνδυνα: έτοιµα φαγητά µε π.χ προσθή-κη άλευρουΑπαγορευµένα: µίγµατα λαχανικών µε δη-µητριακά ή σιτάρι

ΓαλακτοκοµικάΑσφαλή: φρέσκο γάλα και τυρί, γιαούρτι,κρέµαΕπικίνδυνα: τετηγµένα τυριά, κρέµα σαντι-γύ, τυριά σε φέτες ή µε επικάλυψη µού-χλας (µπρι), ροκφόρ (blue cheese), γιαούρτιµε φρούταΑπαγορευµένα: γιαούρτι µε δηµητριακά,βύνη, µπισκότα

Κρέατα και υποκατάστατά τουςΑσφαλή: όλα τα φρέσκα κρέατα, ψάρια(καπνιστά ή κατεψυγµένα), αβγάΕπικίνδυνα: κρέας σε φέτες και σε κονσέρ-βες, λουκάνικα, παστά, έτοιµες σάλτσες µεβάση το κρέας, προπαρασκευασµένα γεύ-µατα µε κρέαςΑπαγορευµένα: παναρισµένα κρέατα καιψάρια, µαγειρεµένα µε αλεύρι, σουρίµι

ΛίπηΑσφαλή: όλα τα φυτικά έλαια, µαργαρίνη,βούτυρο, λαρδί, µαγειρικό λίποςΕπικίνδυνα: έτοιµες σάλτσες, κύβοιΑπαγορευµένα: µπεσαµέλ

ΠοτάΑσφαλή: αναψυκτικά, τσάι, καφές, αλκοο-λούχα (κρασί, σαµπάνια, γκράπα, µπράντι,ρούµι, τεκίλα)Επικίνδυνα: σιρόπια για ποτά, µίγµα στιγµι-αίας σοκολάτας, χυµοί φρούτων µε ίνεςΑπαγορεύονται: µπίρα, τζιν, στιγµιαίος κα-φές, καφές από κριθάρι

Ηκοιλιοκάκη ή αλλιώς εντε-ροπάθεια λόγω γλουτένηςή δυσανεξία στη γλουτένηείναι µια παθολογική κα-τάσταση του λεπτού εντέ-

ρου, που αποτελεί ουσιαστικά µία ανοσο-λογική απάντηση που προκαλείται από τηνπρωτεΐνη των δηµητριακών, η οποία ονοµά-ζεται γλουτένη.Η γλουτένη είναι µια φυσική ουσία που βρί-σκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη, στο κριθάρικαι στη βρώµη και οδηγεί µε άµεσο τρόποστην καταστροφή του βλεννογόνου του εντέ-ρου, δυσχεραίνοντας την ολοκλήρωση τηςσωστής πέψης και την απορρόφηση των θρε-πτικών συστατικών από τον οργανισµό.Η δυσανεξία στη γλουτένη δεν είναι κάποιουείδους τροφική δυσανεξία ή αλλεργία, αλλάένα αυτοάνοσο νόσηµα. ∆ηλαδή το ανοσο-ποιητικό σύστηµα του οργανισµού αντιδράστη γλουτένη, επιτιθέµενο στους ιστούς του.Στην κοιλιοκάκη, η κατανάλωση γλουτένηςπροκαλεί βλάβες στο τοίχωµα του λεπτούεντέρου και είναι πιθανόν να επιδράσει αρ-νητικά και σε άλλα µέρη του σώµατος. Ου-σιαστικά έχει ως αποτέλεσµα τη δυσαπορ-ρόφηση της τροφής και τον χρόνιο υποσιτι-σµό, λόγω της ανεπαρκούς πρόσληψης τωνδιαιτητικών θερµίδων και των απαραίτητωνθρεπτικών ουσιών, όπως είναι οι απαραίτη-τες πρωτεΐνες, κάποιες βιταµίνες και συγκε-κριµένα ανόργανα στοιχεία. Λόγω των συµ-πτωµάτων αυτών η κοιλιοκάκη στις περισσό-τερες των περιπτώσεων συνοδεύεται µε

απώλεια βάρους στους ενήλικες, σηµαντικάπροβλήµατα ανάπτυξης στα παιδιά, αναιµίακαι σε κάποιες περιπτώσεις σε ασθένειεςτων οστών, δερµατίτιδες, διαβήτη τύπου 1και σε στειρότητα.

∆ιατροφή καικοιλιοκάκηΗ σωστή δια-τροφή και ηκαθηµερινή δί-αιτα ελεύθερηγλουτένης εί-

ναι καθοριστικά στοιχεία ώστε ο βλεννογό-νος του εντέρου να επανέλθει στη φυσιολο-γική του λειτουργία. Η αποφυγή τροφίµωνόπως ψωµί, δηµητριακά πρωινού, ζυµαρικά,προϊόντα µε αλεύρι (ζύµες, πίτσες, µπισκό-τα, κρουασάν κέικ), η κατανάλωση ειδικώνπροϊόντων ελεύθερων γλουτένης και ηασφαλής κατανάλωση ρυζιού, πατάτας καικαλαµποκιού, που δεν περιέχουν γλουτένη,είναι ο µόνος τρόπος για να επιτευχθεί µιαφυσιολογική θρεπτική πρόσληψη για τα άτο-µα µε κοιλιοκάκη.Βάσει της τελευταίας Ευρωπαϊκής νοµοθε-σίας Codex Standard, οι κατασκευαστές τρο-φίµων είναι υποχρεωµένοι από τον Ιούνιο2008 να αναγράφουν εάν ένα προϊόν περιέ-χει γλουτένη.Κάποια τρόφιµα κατασκευαστών φέρουντην ένδειξη «ελεύθερο γλουτένης» (GlutenFree) ή το διεθνές σήµα αναγνώρισης τρο-φών ελεύθερων γλουτένης.

Η δυσανεξία στη γλουτένηδεν είναι κάποιου είδους τρο-φική δυσανεξία ή αλλεργία,αλλά ένα αυτοάνοσο νόσηµα

Λόγω απο-κλεισµού

της γλουτέ-νης, η δια-τροφή µας

θα πρέπει ναεπανασχε-

διαστεί.Συµπληρω-µατικά σεάτοµα µε

κοιλιοκάκηίσως χρει-

αστεί να δο-θούν Ω3 λι-παρά οξέα,

σίδηρος, βι-ταµίνη D καιK, ασβέστιο,

µαγνήσιοφολικό οξύ

κ.ά.

Ο εφιάλτηςτου µακαρονά

Μόνος τα Χριστούγεννα

44•IN•VITRO•

Ψυχολογία∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Της Σοφίας- Μαρίας Σοφιανού

Aν και για τους περισσότερουςανθρώπους τα Χριστούγεννααποτελούν ευκαιρία συνεύρε-σης µε αγαπηµένα πρόσωπα καιδιέξοδο από το άγχος και τη

ρουτίνα της καθηµερινότητας, για ένα ποσο-στό - το οποίο µάλιστα φαίνεται να αυξάνει- ταΧριστούγεννα γεννούν αρνητικά συναισθήµα-τα, όπως άγχος, θλίψη, κατάθλιψη. Αλλά καιµετά το πέρας των γιορτών, ένα σηµαντικό πο-σοστό ανθρώπων εµφανίζει µεθεόρτια µελαγ-χολία. Μάλιστα, σύµφωνα µε ερευνητικά δε-δοµένα, την Πρωτοχρονιά καθώς και µετά τηνπερίοδο των γιορτών, παρατηρείται αύξησητων αυτοκτονιών.

Ποιοι αισθάνονται µόνοιΤο αίσθηµα της µοναξιάς κατά τη διάρκειατων εορτών είναι εντονότερο σε όσουςέχουν βιώσει πρόσφατα µια απώλεια (θά-νατο, διαζύγιο, χωρισµό) ή δεν έχουν συ-

ναισθηµατική σχέση και ζουν µόνοι. Οι άν-θρωποι αυτοί αναπολούν παλαιότερες ευ-τυχισµένες στιγµές, που δεν µπορούν πλέ-ον να ζήσουν µε αγαπηµένα πρόσωπα. Επί-σης, οι γονείς παιδιών που σπουδάζουνστο εξωτερικό και δεν µπορούν να περά-σουν µαζί τις γιορτές ή έχουν παντρευτείκαι µένουν µακριά ή έχουν άλλα σχέδιαγια την περίοδο των γιορτών, µπορεί ναβιώνουν έντονα τη µοναξιά, καθώς πρέπεινα επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τουςστο οικογενειακό σύστηµα.Οι ηλικιωµένοι αποτελούν µια ακόµη οµά-δα ανθρώπων που συνήθως αισθάνονται µό-νοι κατά την περίοδο των Χριστουγέννων.Η µοναξιά τους µπορεί να οφείλεται είτεστην απώλεια του/της συντρόφουκαι των φίλων τους είτε επειδήπάσχουν από σωµατικές ασθένειες ή γιατίσυνήθως δεν µπορούν να κάνουνόλα όσα µπορούσαν στο παρελθόν.

Φοβάµαι τις γιορτές

Συνεργάστηκε η Άννα Τροβά,Ψυχολόγος Πρόγραµµα «ΑΘΗΝΑ»,Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου

Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκοµείο

Οι επιπτώσειςτης µοναξιάςΤΟ ΑΊΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΆΣ κατά την πε-ρίοδο των Χριστουγέννων προκαλείάγχος, θλίψη, θυµό, εσωστρέφεια,αδηµονία και αρνητικές σκέ-ψεις όπως ότι το άτοµο δεν εί-ναι επιθυµητό από τους γύρωτου. Επίσης, µπορεί να οδηγή-σει σε κατάθλιψη, η οποία εν-δέχεται να εκφράζεται και µεσωµατικά συµπτώµατα (αϋ-πνία, πονοκέφαλο, υπερβολικήκούραση, υπερβολική κατανάλω-ση φαγητού και/ή ποτού), ή σε επίτα-ση της κατάθλιψης για όσους ήδη νοσούναπό αυτή. Συχνή είναι και η εµφάνιση µελαγ-χολικής διάθεσης µετά το πέρας των γιορ-τών, καθώς τα άτοµα επιστρέφουν στις υπο-χρεώσεις της καθηµερινότητας.

Αντιµετωπίστετη θλίψηΓΙΑ ΌΛΟΥΣ ΕΣΆΣ ΠΟΥ ΑΙΣΘΆΝΕΣΤΕ ΜΌΝΟΙτην περίοδο των εορτών, υπάρχει λύση. Μεαπλούς τρόπους µπορείτε να «εκπαιδεύσε-τε» τον εαυτό σας, προστατεύοντάς τον έτσιαπό τη µοναξιά. Το µόνο που πρέπει να κάνε-τε είναι να τους θέσετε σε εφαρµογή έχον-τας καλή διάθεση ότι θα τα καταφέρετε.

>Επικοινωνήστε το συναίσθηµά σας. Θαδιαπιστώσετε ότι δεν είστε οι µόνοι πουαισθάνεστε έτσι και επιπλέον θα απο-φορτιστείτε σε µεγάλο βαθµό από τηνψυχική ένταση.

>Θέστε ρεαλιστικούς στόχους και απαιτή-σεις από τον εαυτό σας και τους γύρωσας. Αξιολογήστε και εκτιµήστε αυτάπου έχετε και όχι αυτά που θα θέλατενα είχατε.

>∆ηµιουργήστε τις προϋποθέσεις γιανα περάσετε ευχάριστα στις διακοπές.Θέστε τα προσωπικά σας όρια ώστενα µην αισθάνεστε καταπίεση ή να νιώ-θετε ότι αναλαµβάνετε ρόλους και υπο-χρεώσεις που εκ των προτέρων γνωρίζε-τε ότι θα λειτουργήσουν επιβαρυντικάστον ψυχισµό σας, δηµιουργώντας σαςάγχος και αµφιθυµικά συναισθήµατα.

>Ξοδέψτε χρήµατα ανάλογα µε τις οι-κονοµικές σας δυνατότητες. Οιοικονοµικές δυσκολίες πουπολλές φορές οδηγούν τουςανθρώπους να ξοδεύουνπερισσότερα από όσα µπο-ρούν, επιβαρύνουν όχι µό-νο την τσέπη τους αλλάκαι τον ψυχισµό τους, δη-µιουργώντας αισθήµατα άγ-χους, ενοχής και έντασης.

>Αν παρά τις προσπάθειες δενµπορείτε να διαχειριστείτε τα αρ-νητικά συναισθήµατα, αναζητήστε βοή-θεια από έναν επαγγελµατία ψυχικήςυγείας.

«∆εν θέλω να ακούω για γιορτές. Πάντα µε µελαγχολούσαν. Ειδικά τα φετινά Χριστούγεν-να, θέλω να έρθουν και να φύγουν γρήγορα και αθόρυβα. Μπορεί να έχω δίπλα µου αν-

θρώπους που τους αγαπάω και µε αγαπάνε, αισθάνοµαι όµως µεγάλη µοναξιά γιατί είναι ταπρώτα Χριστούγεννα που δεν θα έχω τη µαµά µου. Νιώθω βαθιά µέσα µου τη µοναξιά απότην απώλειά της και δεν θέλω να ανάψω τα γιορτινά φώτα του σπιτιού και της ψυχής µου»,

λέει η Ολυµπιάδα, 30 ετών, που έχασε πριν από 6 µήνες τη µητέρα της και που για εκείνη ταφετινά Χριστούγεννα θα είναι τα δυσκολότερα.

Tην περίοδοτων εορτώνδεν πρέπεινα ξεχνάµε

τους ανθρώ-πους τρίτηςηλικίας. Aρ-κεί να τουςπάρουµε

ένα τηλέφω-νο και να

τους πούµεότι υπάρχειπάντα µιαθέση για

εκείνους στογιορτινό µας

τραπέζι.

Ξύρισµα

•IN•VITRO•45

(A)σθενές φύλο∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Κάποιοι το θεωρούν απόλαυ-ση. Μερικοί το απεχθάνον-ται. Ίσως οι περισσότεροι,το περιλαµβάνουν µηχανικάστην καθηµερινότητά τους.

Από όποιο συναίσθηµα όµως κι αν συνο-δεύεται, το ξύρισµα έχει κανόνες. Τους κα-νόνες εκείνους που εξασφαλίζουν υγείακαι οµορφιά στο πρόσωπο ενός άνδρα.

Ποιος δεν θα ήθελε το αποτέλεσµα του ξυ-ρίσµατος να διαρκεί περισσότερες µέρες ήακόµα και για πάντα! ∆υστυχώς σε µία έωςτρεις µέρες, οι τρίχες κάνουν και πάλι τηνεµφάνισή τους. Κάθε πότε όµως, µπορεί ναξυρίζεται κάποιος ώστε παράλληλα να µει-ώνει και τις πιθανότητες για τραυµατι-σµούς, ερεθισµούς και µολύνσεις; «∆ενυπάρχει σωστή και λανθασµένη συχνότηταξυρίσµατος», εξηγεί ο κ. ΑλέξανδροςΚατούλης, λέκτορας ∆ερµατολογίαςΠανεπιστηµίου Αθηνών. «Τα άτοµαπου δεν αντιµετωπίζουν ειδικά δερ-µατολογικά προβλήµατα µπορούν ναξυρίζονται µε όποια συχνότητα θέ-λουν, βάσει της προσωπικής τουςάποψης περί αισθητικής ή των κοι-νωνικών κανόνων».

Οι µύθοι που επικρατούν είναι ότιτο ξύρισµα «δυναµώνει» και «αγρι-εύει» την τριχοφυΐα. Το πρώτο δενέχει αποδειχθεί επιστηµονικά, ενώτο δεύτερο φαίνεται να οφείλεταιστο γεγονός ότι η τρίχα, κατά το κό-ψιµό της υπό γωνία µε το ξυράφι,αποκτά αιχµηρό ελεύθερο άκροπου την κάνει να «αγκυλώνει»».Η τρίχα ούτε παχαίνει ούτε σκλη-ραίνει µε τα διαδοχικά ξυρίσµα-τα. Η τραχύτητα του δέρµατος µε-τά το ξύρισµα έχει να κάνει µε τηνπυκνότητα, το µήκος και τη διεύθυν-ση των τριχών, καθώς και µε την ξη-ρότητα και απολέπισή του.

Οι κρέµες ή οι αφροί που εφαρ-µόζονται πριν από το ξύρισµαέχουν ως σκοπό τους ναενυδατώνουν και να µα-λακώνουν τις τρίχες καιταυτόχρονα να τις λι-παίνουν, ώστε τοξυράφι να γλιστράευκολότερα και ηδιαδικασία να γί-νεται λιγότεροεπώδυνη. Οι ηλε-κτρικές µηχανέςξυρίσµατος απο-δεικνύονται βοη-θητικές, ειδικάσε περιπτώσειςόπου το ξύρισµαπροκαλεί προ-

Τα σκληρό-τερα γένιαβρίσκονταιστο πηγούνι

και γύρωαπό τα χεί-λη. Είναι

προτιµότεροαυτές οι πε-

ριοχές ναµένουν για

το τέλος τουξυρίσµατος,

ώστε ναέχουν περισ-σότερο χρό-νο να µαλα-

κώσουν.

Τα πιο συχνά λάθηΣτον ερεθισµό του δέρµατος µπορεί να έχειευθύνη το «κόντρα» ξύρισµα, αλλά και έναπολυχρησιµοποιηµένο ξυραφάκι.Όταν πρόκειται για σκληρά γένια,το ξυραφάκι καλό είναι να αν-τικαθίσταται κάθε δύο ξυρί-σµατα. Σε κανονικά γένια,µπορεί να παίρνει παράτα-ση «ζωής» και να αποσύ-ρεται κάθε τρία ή τέσσε-ρα ξυρίσµατα.Το δέρµα κοκκινίζει και δί-νει την αίσθηση ότι «καίει»,συχνά λόγω και της εφαρµο-γής λοσιόν για µετά το ξύρισµα,που περιέχουν οινόπνευµα. Οιδερµατολόγοι συνιστούν την αποφυ-γή τους και την εφαρµογή µαλακτικών και αν-τιφλογιστικών κρεµών προσώπου. Οι µικρο-τραυµατισµοί που συµβαίνουν κατά το ξύρι-σµα, µπορεί αυτοί καθ’ αυτοί να µην έχουνιδιαίτερη σηµασία, όµως δεν αποκλείεται νααποτελέσουν πύλες εισόδου µικροβίων ή νασυµβάλουν στη µετάδοση νοσηµάτων πουµεταδίδονται µέσω του αίµατος, όπως η ηπα-τίτιδα και η λοίµωξη από τον ιό HIV. Για αυτότο λόγο, πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά ηκοινή χρήση ξυραφιών.Σε κάποιες περιπτώσεις µάλιστα, το ξύρισµα,όταν γίνεται µε λάθος τρόπο, δείχνει και τοδρόµο προς το δερµατολόγο, καθώς µπορείνα προκαλεί θυλακίτιδα και άλλες πυοδερ-µατίτιδες. Μόλυνση δηλαδή και φλεγµονήτων θυλάκων των τριχών που εκδηλώνεται µεσπυράκια που περιέχουν πύον.

Όταν το δέρµαυποφέρειΑν το ξύρισµα απαιτεί ιεροτελεστία για έναπρόσωπο που δεν αντιµετωπίζει δερµατο-λογικά προβλήµατα, στην περίπτωση πουυπάρχει ακµή, τα πράγµατα είναι σίγουραδυσκολότερα. Σύµφωνα πάντως µε τον κ.Κατούλη, «το ξύρισµα δεν συµβάλλει στηνεµφάνιση ή τη συντήρηση της ακµής.Ασφαλώς προκαλεί τραυµατισµούς στασπυράκια της ακµής, αλλά δεν προδιαθέτειστο να αφήσουν ουλές, όπως συµβαίνειόταν το άτοµο «σπάζει» τα σπυράκια του,πιέζοντάς τα».Τα σκληρά γένια µπορούν να µαλακώσουνπριν το ξύρισµα µε χλιαρό νερό, και ένα ήπιοσαπούνι. Αποτελεσµατική είναι και η εφαρ-µογή, για λίγα λεπτά, πετσέτας που έχειµουσκέψει σε ζεστό νερό. Σε κάθε περίπτω-ση πάντως, το ξύρισµα είναι προτιµότερο ναγίνεται µετά το ντους, καθώς η επιδερµίδα,λόγω των υδρατµών και του ζεστού νερού,έχει γίνει πιο ελαστική. Αµέσως µετά, για νακλείσουν οι πόροι, το πρόσωπο πρέπει να ξε-πλυθεί µε κρύο νερό. Σε αυτή τη φάση, ηεπιδερµίδα χρειάζεται ενυδάτωση και προ-στασία µε κρέµα, που περιέχει αντιµικρο-βιακούς παράγοντες και µπορεί να συστήσειο δερµατολόγος.

Tου ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Συνεργάστηκε ο Αλέξανδρος Κατούλης, Λέκτορας ∆ερµατολογίαςΠανεπιστηµίου Αθηνών, Υπεύθυνος Ιατρείου Παθήσεων Τριχών,Β’ Κλινικής ∆ερµατικών και Αφροδισίων Νοσηµάτων Ιατρικής ΣχολήςΠανεπιστηµίου Αθηνών – Νοσοκοµείο «Αττικόν»

βλήµατα στο δέρµα ή σε άτοµα µε προ-ϋπάρχοντα δερµατολογικά προβλήµαταστο πρόσωπο.Πολλοί είναι εκείνοι πάντως που συνηθί-ζουν µετά το ξύρισµα να χρησιµοποιούν κο-λόνια ή οινόπνευµα, ως αντισηπτικά. Η χρή-ση τους προκαλεί συχνότατα ερεθιστικήδερµατίτιδα και λιγότερο συχνά αλλεργικήδερµατίτιδα ή φωτοδερµατίτιδα, τονίζουνοι δερµατολόγοι. Για την αποφυγή των µο-λύνσεων, προτείνεται το πλύσιµο του προ-σώπου πριν το ξύρισµα µε ήπιο σαπούνι.

Ακολουθήστε τους κανόνες

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 946•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Baby boomΤης Mαρίας Τσιλιµιγκάκη(Μικρό)κοσµος

ΠρόληψηπαιδικούατυχήµατοςΌταν αγοράζουµε παιχνίδια, είναι σηµαντι-κό να γνωρίζουµε ότι αυτά πρέπει να φέ-ρουν ευανάγνωστες προειδοποιήσεις ώστενα αποτρέπονται διάφοροι κίνδυνοι. Οι προ-ειδοποιήσεις πρέπει να βασίζονται σε αξιο-λόγηση των κινδύνων και να επισηµαίνουν:τα όρια ηλικίας, το µέγιστο και ελάχιστο βά-ρος, την αναγκαιότητα χρήσης του παιχνιδι-ού υπό την επίβλεψη του ενηλίκου και τιςφυσικές ιδιότητες του παιχνιδιού, όπως τηνευφλεκτότητα. Η σήµανση CE, η οποία βε-βαιώνει τη συµµόρφωση του παιχνιδιού µετις απαιτήσεις που εφαρµόζονται, πρέπει νατοποθετείται µε τρόπο ευδιάκριτο, ευανά-γνωστο και ανεξίτηλο πάνω στη συσκευα-σία. Τα παιχνίδια που φέρουν αυτό το σήµα,κατασκευάστηκαν σύµφωνα µε τα πρότυπα:Ασφάλεια Παιχνιδιών: Μηχανικές και ΦυσικέςΙδιότητες, ευφλεκτότητα, µετανάστευση ορισµέ-νων στοιχείων, ασφάλεια ηλεκτρικών παιχνιδιών.

Σοφές επιλογέςΤα επιτραπέζια που παίζονται οµαδικάΤα οµαδικά που παίζονται σε ανοιχτούς χώ-ρους.Τα παιχνίδια µε κατασκευές.Τα παιχνίδια γνώσεων που µας µαθαίνουντον κόσµο, το σώµα και τους ρόλους που θακληθούµε να ενστερνιστούµε στη ζωή µας(π.χ. επιτραπέζια, ειδικά interactive βιβλία µεήχους και cd)Τα παιχνίδια που αναπτύσσουν τη φαντασίακαι επιτρέπουν στο παιδί να εκφράσει τις δι-κές του απόψεις και πλευρές (π.χ. παντοµίµα,ζωγραφική).

Ηλεκτρονικάπαιχνίδια∆εν µπορούµε να τα απαγορεύσουµε σε έναπαιδί, καθώς αυτό θα συνιστούσε την απο-κοπή από τη γενιά και την εποχή του. Αξίζειόµως να: Επιλέγουµε µαζί του το περιεχόµενοτου ηλεκτρονικού και των γραφικών του(το σενάριο πάνω στο οποίο κινείται τοπαιχνίδι).Tου εξηγούµε ότι δεν πρέπει να παί-ζει περισσότερο από 1 ώρα τηνηµέρα.Επιλέγουµε παιχνίδιαπου παίζονται από δύο του-λάχιστον παίκτες, ώστε ναµην αποµονώνεται το παιδί.Αν δεν υπάρχει µεγαλύτεροαδελφάκι να το παρασύρει,να εισαγάγουµε το παιδί σεαυτά τα παιχνίδια µετά τα 6 χρό-νια κι αφού πρώτα έχει παίξει µεόλα τα άλλα παιχνίδια.

Η περίοδοςόπου το παι-χνίδι πρέπεινα καταλαµ-

βάνει τονκυρίαρχορόλο στην

καθηµερινό-τητα του παι-διού είναι οιηλικίες 1 - 6ετών. Από 6ετών έως και

την εφη-βεία, το παι-χνίδι πρέπει

να εξακο-λουθεί να εί-ναι µια απότις δραστη-

ριότητες στηζωή του νέ-ου ανθρώ-

που.

Aπό την κούνια κιόλας προσπα-θούµε να µάθουµε τον κόσµo.Βάζουµε στο στόµα τις κουδου-νίστρες, περιεργαζόµαστε µεδέος τα δάχτυλα στα πόδια µας,

αρπάζουµε µε ζωηράδα τα γυαλιά από τα µά-τια των µεγαλύτερων. Προσπαθούµε να µά-θουµε και να ανακαλύψουµε έναν ολόκληροκόσµο και το παιχνίδι είναι ο τρόπος µας.Όπως µας εξηγεί ο δρ Ρήγος, «µε τον όρο παι-χνίδι φυσικά δεν πρέπει να αναφερόµαστεστις «παιχνιδοµηχανές», αλλά στην πεµπτου-σία του παιχνιδιού που συνοπτικά µπορεί ναπεριγραφεί µε τον όρο Αναπτυξιακό Παιχνίδι.Το αναπτυξιακό παιχνίδι ξεκινά από την κου-δουνίστρα και ολοκληρώνεται… όταν το απο-φασίσουµε!».Το παιχνίδι πρέπει να ανταποκρίνεται στιςαναπτυξιακές ανάγκες του παιδιού και να τουδίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψει τον εαυτότου σε όλες τις βασικές του διαστάσεις, δηλα-δή το συναίσθηµα, το σώµα, τη φαντασία καιτη διανόηση. Για το λόγο αυτό, τα παιχνίδιαπρέπει να:∆ίνουν την αίσθηση της αποδοχής, της εκτί-µησης, της µοναδικότητας µε τη συµµετοχήτων γονέων και του ευρύτερου οικογενειακούπεριβάλλοντος.Επιτρέπουν τη σωµατική κινητικότητα,την αισθητηριακή αφύπνιση και την εκφρα-στικότητα.Έχουν κανόνες και παράλληλα να αναδει-κνύουν την αυτονοµία του παιδιού και

την αναπτυσσόµενη ικανότητά του για αυτο-διάθεση.Ευνοούν την επικοινωνία µε τους συνοµηλί-κους, τη σωµατική επαφή, την πρωτοβουλίακαι την αίσθηση ελευθερίας.Καλλιεργούν τη φαντασία και τη δηµιουργι-κότητα.

Προσοχή στα επιθετικά παιχνίδιαΗ εξοικείωση µε την επιθετικότητα µέσα απόπαιχνίδια µε όπλα ή σπαθιά, δεν καλλιεργείούτε αναπτύσσει το παιδί. Αντίθετα µπορεί να

διογκώσει προσωπικάπροβλήµατα και κοινω-νικές παθολογίες.«Ωστόσο δεν είναι κα-θόλου τυχαίο ότι τα παι-χνίδια αυτά “πουλάνε”αρκετά. Αυτό γίνεται

αφενός διότι αντανακλούν µια εµφανή πραγ-µατικότητα του πολιτισµού µας, αφετέρουδιότι συχνά στην κοινωνία µας από τις πολύ µι-κρές ηλικίες ευνοείται η καταπίεση των εγγε-νών ιδιοτήτων του παιδιού (φαντασία, αυτοε-κτίµηση, δηµιουργικότητα). Εδώ το ποιοτικόπαιχνίδι µπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο.Παρέχοντας στο παιδί παιχνίδια ικανά να βοη-θήσουν στη σωστή ανάπτυξή του, συµπερι-λαµβανοµένης και τις ικανότητάς του για αυ-τονοµία - η κρίσιµη ηλικία είναι περίπου τα 2,5µε 5 έτη- δίνουµε τη δυνατότητα στο παιδί νααναπτύξει “αντισώµατα” απέναντι στα παιχνί-δια που προβάλλουν την επιθετικότητα».

Κάνεπαιχνίδι

Συνεργάστηκε ο δρ. Μάρκος Ρήγος,Ψυχολόγος (www.paidopsyxologos.gr)

Tο παιχνίδι βοηθά το παιδίνα διευρύνει το συναίσθη-µα, τη φαντασία και τη δια-νόηση.

Ιατρικές σελίδες

•IN•VITRO•47

Προτείνουµε∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Boo

kmar

ksTo In Vitro και σε ηλεκτρονική µορφήΠλέον µπορείτε να διαβάσετε το In Vitro και µέσω διαδικτύου. H δια-δικασία είναι πολύ απλή. Πληκτρολογήστε την παρακάτω διεύθυνσηissuu.com/invitromagazine και θα εµφανιστούν στην οθόνη σαςόλα τα τεύχη του περιοδικού. Πατώντας στο εξώφυλλο του ενός θαµπορέσετε να το ανοίξετε και να το ξεφυλλίσετε σε πραγµατικό χρό-νο. Aν θέλετε µπορείτε να το κατεβάσετε σε µορφή PDF στην επιφά-νεια του υπολογιστή σας. Έτσι δηµιουργείτε το προσωπικό σας αρ-χείο από τεύχη του In Vitro. Προσοχή όµως διότι απαγορεύεται ηαναπαραγωγή και αναδηµοσίευση των θεµάτων του περιοδικού.

Όταν ο Αδάµ τα τσούγκρισεµε την ΕύαΑπό το ζάπινγκ και το ανεβα-σµένο κάθισµα της τουαλέ-τας µέχρι την επικοινωνίακαι τα ψώνια, οι Alan και Bar-bara Pease µας δείχνουνπώς µπορούµε να αντλήσου-µε περισσότερη ικανοποίησηαπό τις σχέσεις µας και πώς να καταλάβουµετη συµπεριφορά του συντρόφου µας.ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ: ∆ΙΟΠΤΡΑΤΙΜΗ: 18,00 €

Κάθε µέρα µια θετική σκέψη-ΗµερολόγιοΈνα ηµερολόγιο που µαςβοηθά να ζούµε κάθε µέρατου χρόνου στο έπακρο. Οψυχολόγος Γουίντυ Ντράιν-τεν, που έχει γράψει τα κεί-µενα, πιστεύει ότι υιοθετών-τας κάθε µέρα και µια νέα θε-τική σκέψη µπορούµε να βελ-τιώσουµε την ψυχική µας υγεία.ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ: ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΤΙΜΗ: 9,00 €

Χριστουγεννιάτικος εφιάλτηςΟ Τζακ Σκέλιγκτον, η πιοσηµαντική µορφή τηςΧώρας του Χαλοουίν πουµε ευχαρίστηση σκαρφί-ζεται τα πιο µακάβριακόλπα, εντυπωσιάζεταιαπό τα χριστουγεννιάτικαµπιχλιµπίδια και αποφασίζει να πάρει τονρόλο του Αϊ- Βασίλη και να φέρει τη χαρά. Ηκλασική αιρετική χριστουγεννιάτικη ιστορίαγραµµένη και εικονογραφηµένη από τον ΤιµΜπάρτον.ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ: ΟΞΥΤΙΜΗ: 15,00 €

Το έλκηθρο του Αϊ- ΒασίληΟι µικροί αναγνώστεςβοηθούν τον Αϊ- Βασίληνα υπολογίσει πόσους τα-ράνδους χρειάζεται γιανα σύρει το έλκηθρο µετα δώρα. Γυρνώντας τον τροχό που βρίσκε-ται στο πλάι του βιβλίου µαθαίνουν να µε-τρούν έως το 5.ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣΤΙΜΗ: 7,70 €

48•IN•VITRO•

ΕναλλακτικάΑγιουρβέδα

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α,www.ayurvedaingreece.gr/"www.ayurvedaingreece.gr

Η λέξη Ayur-veda αποτε-λείται απότις λέξειςAyus πουσηµαίνει

ζωή, ζωτικήδύναµη,

υγεία, καιVeda πουσηµαίνει

ολοκληρω-µένη γνώση,

επιστήµη.Έτσι συχνά,µεταφράζε-ται ελεύθε-

ρα ως «ΗΕπιστήµη

της Ζωής» ή«Η Γνώση

της Ζωής».

ΗAyurveda, για την οποίαόλοι µας λίγο ή πολύ κάτιέχουµε ακούσει καθώςαποκτά όλο και περισσό-τερους οπαδούς στη χώρα

µας, προέρχεται από την Ινδία και πολύ συ-χνά αποκαλείται «The Mother of All HealingArts» (Η Μητέρα όλων των ΘεραπευτικώνΤεχνών), καθώς θεωρείται ότι αποτέλεσετη βάση για όλα σχεδόν τα αρχαία Ολιστικάθεραπευτικά συστήµατα.Η επιστήµη της Ayurveda είναι ένα Ολιστι-κό σύστηµα ιατρικής, αναγνωρισµένο απότον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, που µι-λάει για την ίδια τη ζωή, από το πώς ξεκί-νησε και φτιάχτηκε το Σύµπαν και ο Άν-θρωπος µέχρι την καθηµερινή ζωή των αν-θρώπων, την ιδιοσυγκρασία τους και τηνκατάσταση των τριών επιπέδων ύπαρξήςτους: του Υλικού, του Νοητικού και τηςΕσώτερης Φύσης τους.

Η AYURVEDA ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ µε το πώς αρρω-σταίνουν οι άνθρωποι και ένα µεγάλο µέ-ρος των αγιουρβεδικών κειµένων αφιερώ-νεται στην προληπτική ιατρική, στο πώς δη-λαδή τα άτοµα δεν θα αρρωστήσουν, σεβό-µενα και κυρίως αποδεχόµενα την αληθινήτους φύση και ζώντας σε αρµονία µε το πε-ριβάλλον τους. Και στο τέλος βέβαια, εάνκάτι δεν πάει καλά και εφόσον ο άνθρωποςαρρωστήσει, περιγράφει και τρόπους για τοπώς θα επέλθει η θεραπεία και η αποκατά-σταση της υγείας.

ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ;«Την Εναλλακτική Πρόταση» απαντούν οιαγιουρβεδικοί. «Τη δυνατότητα να µπορού-µε να κατανοούµε τι µας συµβαίνει, πώςµας συµβαίνει, γιατί µας συµβαίνει, ναέχουµε δηλαδή επίγνωση του Είναι µας. Πε-ριγράφοντας τις βασικές αρχές και νόµουςτης Ύπαρξής µας, σαν «Εγχειρίδιο Χρήσης»µας δίνει λύσεις σε διάφορα θέµατα υγείαςκαι τους τρόπους να τις προσεγγίσουµε».

ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ AYURVEDA, ο άν-θρωπος για να ζήσει χρειάζεται 5 στοιχεία:τον Aιθέρα, τον Aέρα, το Πυρ, το Ύδωρ καιτη Γη που υπάρχουν σε όλη τη δηµιουργίακαι φυσικά και στον Άνθρωπο. Εξετάζονταςαπλά το όλο θέµα, µπορεί κανείς να πει ότιγια να υπάρξει η ζωή του κάθε Ανθρώπου,αυτός χρειάζεται τροφή για να θρέψει τοσώµα του (Γη), νερό για να πιει ( Ύδωρ), ήλιοκαι φως (Πυρ), αέρα για να αναπνέει (Αέ-ρας) και χώρο για την ύπαρξή του (Αιθέ-ρας). Εάν κάτι από όλα αυτά λείψει, τότε τοάτοµο θα πεθάνει. Τα 5 αυτά στοιχεία, σανβάση της ύπαρξης της δηµιουργίας, υπάρ-χουν στα φιλοσοφικά συστήµατα όλων τωνλαών του κόσµου, από την Αρχαία Ελλάδα,την Αίγυπτο και τη Μεσοποταµία, µέχρι τηνΚίνα και την Κεντρική Αµερική. Όταν ταπάντα είναι συντονισµένα, εργάζονται σω-στά και τα 3 επίπεδα του Ανθρώπου (Σώµα,Νους και Φύση) είναι εναρµονισµένα µετα-ξύ τους και µε το περιβάλλον, τότε ο Άν-θρωπος απολαµβάνει την κατάσταση πουονοµάζεται «Υγεία».

«Eγχειρίδιο χρήσης»της ύπαρξής µας

ΗΥπάρχει ιδιαίτερος κλάδος,η λεγόµενη «ΑγιουρβεδικήΦαρµακολογία», στηνοποία βασίζεται η παραγω-γή των ειδικών προϊόντων

βοτανοθεραπείας, που στηρίζουν τις προτά-σεις υγείας της επιστήµης αυτής. Παράλληλασυστήνει το τι πρέπει να κάνει κανείς όσοναφορά τους παράγοντες ∆ιατροφή, Κίνηση,Περιβάλλον, Τρόπος Ζωής, Τρόπος Σκέψης.Σε πολλές χώρες που η Επιστήµη αυτή είναιεπίσηµα αναγνωρισµένη, οι προτάσεις αυτέςστηρίζονται και από τη συµβατική Ιατρική,και τα «φάρµακά» της συνταγογραφούνταιµέσα από Νοσοκοµεία, Κλινικές και συµβατι-

κούς Ιατρούς.Στην Ελλάδα η Ayurveda εµφανίστηκε δει-λά-δειλά, πριν από 20 περίπου χρόνια, κυ-ρίως µέσω µεµονωµένων υποστηρικτών της(Γιατρών - Επιστηµόνων) που λόγω της θέ-σης και της προσφοράς τους είχαν τη δυνα-τότητα να την κάνουν γνωστή στο ευρύτεροκοινό. Στη συνέχεια βέβαια, µε τη διοργά-νωση ειδικών σεµιναρίων, συνεδρίων καιτην έκδοση σχετικής βιβλιογραφίας, έγινεπερισσότερο γνωστή και κατανοητή στο Ελ-ληνικό κοινό, µε πολύ καλή ανταπόκρισηγιατί ο καθένας αναγνωρίζει µέσα στο σύ-στηµα αυτό Αλήθειες και Αρχές που τοναφορούν άµεσα ή έµµεσα.

Φάρµακα και Ayurveda

Συνεργάστηκε ηΣοφία Παπαδο-

πούλου Χηµικός,πρόεδρος της Ελ-

ληνικήςΕταιρείας Μελε-τών και Εφαρµο-

γών της Επιστήµηςτης Αγιουρβέδα.

Niemann-Pick τύπου C (NP-C)

•IN•VITRO•49

Σπάνιες Παθήσεις∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

ΗNP-C είναι µια σπάνια, κλη-ρονοµική και απειλητικήγια τη ζωή νόσος, που συ-νήθως εκδηλώνεται κατάτη βρεφική ή παιδική ηλι-

κία. Mπορεί όµως να εκδηλωθεί και αργότε-ρα, στην ενήλικη ζωή. Οφείλεται στη δυσλει-τουργία διάσπασης των λιπιδίων (γλυκο-σφυγγολιπιδίων), η οποία έχει ως αποτέλε-σµα µοριακές ενώσεις λιπιδίων να αθροίζον-ται στα κύτταρα του εγκεφάλου και άλλωνοργάνων, προκαλώντας ποικιλία νευρολογι-κών και άλλων συµπτωµάτων.

Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ µπορεί να διαφέρει απόασθενή σε ασθενή, καθώς τα συµπτώµατατης ΝP-C ποικίλουν και δεν είναι χαρακτηρι-στικά της συγκεκριµένης νόσου. Το βασικόχαρακτηριστικό της NP-C είναι η αυξανόµε-νη νευρολογική επιδείνωση, οι εκδηλώσειςτης οποίας ποικίλουν σηµαντικά. Έτσι οασθενής µπορεί να εµφανίσει αδεξιότητα,έλλειψη ισορροπίας, ξαφνική απώλεια µυϊ-κού τόνου (καταπληξία), δυσκολία κατάπο-σης, δυσνόητη εκφορά λόγου και διαταρα-χές στην κίνηση των οφθαλµών.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ εµφανίζονται στιςπερισσότερες περιπτώσεις στη βρεφική ηλι-κία και περιλαµβάνουν τη διόγκωση τουσπλήνα και του ήπατος, σε συνδυασµό µε γε-νικευµένη υποτονία και παρατεταµένο νεο-γνικό ίκτερο. Περίπου το 50% αυτών τωνβρεφών καταφέρνει να επιβιώσει, παρου-σιάζοντας µάλιστα βελτίωση ή και εξάλειψητων συµπτωµάτων για κάποιο διάστηµα, µέ-χρι τα συµπτώµατα της ασθένειας να επα-νέρθουν. Σε µεγαλύτερη παιδική ηλικία, η

νόσος κάνει αισθητήτην παρουσία της µεσυµπτώµατα όπως προ-βλήµατα στην ακοή,µαθησιακές δυσκολίες,ανεξήγητη δύσπνοιακαι επιληπτικές κρί-

σεις. Το τελικό στάδιο της νόσου χαρακτηρί-ζεται από εξελικτική µείωση των πνευµατι-κών λειτουργιών που σταδιακά οδηγεί σεάνοια.

Η ∆ΙΑΓΝΩΣΗ της NP-C βασίζεται κυρίως στησωστή αρχική εκτίµηση των συµπτωµάτωναπό τον κλινικό ιατρό. Για την επιβεβαίωση

της ασθένειας ακολουθούν ειδικοί διαγνω-στικοί έλεγχοι, οι οποίοι πραγµατοποιούνταισε εξειδικευµένα διαγνωστικά εργαστήριατου εξωτερικού µε τη συνεργασία του Ινστι-τούτου Υγείας του Παιδιού που λειτουργείστο Νοσοκοµείο Παίδων «Αγία Σοφία».

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ του ασθενή µε NP-Cεπηρεάζεται σε πολύ µεγάλο βαθµό. Οιασθενείς, οι οποίοι βρίσκονται σε προχωρη-µένο στάδιο, είναι συχνά κλινήρεις, χωρίςεπαφή µε το περιβάλλον και σε απόλυτηεξάρτηση από τους φροντιστές τους, καθώςοι νοητικές τους λειτουργίες έχουν επηρεα-στεί ανεπανόρθωτα.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η αγωγή µε τηνουσία miglustat (µιγλουστάτη) φαίνεται νασταµατάει την εξέλιξη της νόσου και σταθε-ροποιεί ή ακόµη βελτιώνει τα νευρολογικάσυµπτώµατα, βελτιώνοντας σηµαντικά τηνποιότητα και το προσδόκιµο ζωής των ασθε-νών. Όσο πιο γρήγορα διαγνωστεί η νόσοςκαι ξεκινήσει η θεραπεία µε µιγλουστάτη,τόσο καλύτερες είναι οι προοπτικές για τηνεξέλιξη του ασθενούς.

Τα πρώτα συµπτώµαταεµφανίζονται στις περισ-σότερες περιπτώσεις στηβρεφική ηλικία

ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ σχετικάµε την NP-C επισκεφτείτε το ∆ίκτυο Ζωής στοwww.diktiozois.gr

Tου ∆ρ Αθανάσιου Κοβάνη, ∆ιευθυντή του ΝευρολογικούΤµήµατος του Νοσοκοµείου Παίδων «Αγία Σοφία»

Ο επιπολα-σµός της νό-σου υπολο-γίζεται σε

1:150.000στο γενικόπληθυσµό.Λόγω της

δυσκολίαςδιάγνωσης,

όµως, οπραγµατικός

επιπολα-σµός µπορείνα είναι αρ-κετά υψηλό-

τερος.

Όταν τα λιπίδιααντιστέκονται...

50•IN•VITRO•

Οµορφιά∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Υγιή δόντια

H λεύκανσηΗ λεύκανση είναι µια µέθοδος της αισθητι-κής οδοντιατρικής που δίνει λύση στο πρό-βληµα των δυσχρωµιών. Εφαρµόζεται µόνοσε φυσική οδοντοστοιχία και συνήθως στα10 µπροστινά δόντια της επάνω και κάτωγνάθου. Ο βαθµός λεύκανσης διαφοροποι-είται ανάλογα µε τη χρωµατική βάση απότην οποία ξεκινά: είναι πιο επιτυχής σε κί-τρινα δόντια, δυσκολότερη σε καφέ καιακόµα πιο δύσκολη σε γκρι.Στο σπίτιΓίνεται µε ειδικούς νάρθηκες, στους οποί-ους τοποθετείται ο λευκαντικός παράγον-τας. Απαιτούνται 7 συνεχόµενες εφαρµο-γές και η θεραπεία διαρκεί άνω των 3ωρών. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας κα-λό είναι να αποφεύγονται ο καφές, τα αν-θρακούχα αναψυκτικά, το τσάι, το κόκκινοκρασί και οι ξινές τροφές όπως τα εσπερι-δοειδή.Στο ιατρείο∆ιαρκεί γύρω στα 45 λεπτά και απαιτούνται2 και σπανιότερα 3 συνεδρίες. Ο λευκαντι-κός παράγοντας είναι υπεροξείδιο τουυδρογόνου 35% περίπου και για τη µείωσητου χρόνου εφαρµογής γίνεται θεραπείαµε φως lend ή λέιζερ. Τα αποτελέσµαταδιαρκούν 3 τουλάχιστον χρόνια, ενώ σε έναχρόνο µπορεί να επαναληφθεί η εφαρµογή.

Η φύση ξέρειΒότανα και ΜυρωδικάΗ µέντα, ο δυόσµος, ο κορίανδρος, ο βασι-λικός, η γλυκόριζα αλλά και ο µάραθοςµπορούν να γίνουν τα φυσικά αποσµητικάτου στόµατος και να καταπολεµήσουν τηνκακοσµία χωρίς χηµικά. Υπάρχουν διάφο-ροι τρόποι πρόσληψης των αποσµητικώνσυστατικών τους, από το να τα βράσετε καινα κάνετε γαργάρες µέχρι και το να µασή-σετε µερικά από τα φύλλα τους µετά τοβούρτσισµα των δοντιών.ΝερόΈνα ή δύο ποτήρια νερό συµβάλλουν στηναποµάκρυνση µερικών από τα υπολείµµατατων τροφών και διεγείρουν την παραγωγήσάλιου. Έτσι το νερό κάνει το στόµα λιγότε-ρο ελκυστικό για την ανάπτυξη βακτηρίων.Πρόπολη για τα ούλαΗ πρόπολη έχει ένα φυσικό αντιβακτηριακόπαράγοντα που αναστέλλει το σχηµατισµότης πλάκας και αναπλάθει τα ευαίσθηταούλα και αντιµετωπίζει τις φλεγµονές.

Σόδα για λευκά και λαµπεράδόντια;Μύθος: Τα δόντια δεν µπορούννα αλλάξουν χρωµατική από-χρωση µε τη χρήση σόδας.Αλήθεια: Μπορούν όµως, ναγίνουν πιο λαµπερά.Να σηµειωθεί πως είναι απα-ραίτητη η καθοδήγηση τουοδοντίατρου, καθώς η αλόγιστηχρήση σόδας στα δόντια δηµιουρ-γεί αποτριβές στην αδαµαντίνη.

Τα δόντια παίζουν σηµαντικό ρό-λο στην εξωτερική εµφάνισηκαι την κοινωνική µας ζωή. Ηυγεία των δοντιών, όµως, δεν εί-ναι κάτι δεδοµένο. Τερηδόνα,

ασθένειες των ούλων, ατυχήµατα αλλά καιδυσµορφίες των δοντιών που απαιτούν βελ-τιώσεις, είναι µερικά από τα ζητήµατα πουπρέπει να λυθούν προκειµένου να αποκτή-σουµε ξανά ένα υγιές και καλαίσθητο χαµό-γελο.

ΣΎΝΤΟΜΟ ΛΕΞΙΚΌ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΏΝΑ - Αισθητικές παρεµβάσειςΆµεσος τρόπος: Bonting, δηλαδή η επίστρω-ση στις µπροστινές επιφάνειες των δοντιών.Έµµεσος τρόπος: οι όψεις πορσελάνης ήόψεις ρητίνης και τα συστήµατα ολοκεραµι-κών στεφανών (θήκες) που «συµπεριφέρον-ται» σαν κανονικά δόντια.Β- ΒούρτσισµαΠρέπει να γίνεται καθηµερινά και εάν είναιδυνατό µετά από κάθε γεύµα, κυρίως µετάτην κατανάλωση ζάχαρης. Αν οι τροφές είναιόξινες (π.χ. µερικά φρούτα, αναψυκτικά), κα-λό είναι το βούρτσισµα να γίνεται 30 λεπτάπερίπου µετά την κατανάλωσή τους, καθώςαυτές οι τροφές προκαλούν µια προσωρινήβλάβη της αδαµαντίνης.Γ- ΓλυκάΗ ζάχαρη που περιέχουν τα γλυκά προκαλείτερηδόνα.∆- ∆ιακοσµητικάΕίναι τα γνωστά «διαµαντάκια» που τοποθε-τούνται στην αδαµαντίνη του δοντιού καικολλάνε µε ρητίνη. Είναι άφοβα, αρκεί ναεφαρµόζονται από τον οδοντίατρο.Ε- Επίσκεψη στον ειδικόΚάθε 6 µήνες πρέπει να επισκέπτεστε τον

Τα χείληχρειάζονται

ιδιαίτερηφροντίδα,

γιατί το δέρ-µα τους είναιπιο ευαίσθη-

το από τουπόλοιποσώµα. Στοδέρµα των

χειλιών λεί-πει η εξωτε-

ρική προ-στατευτικήστοιβάδα –η κερατίνη-που υπάρχειστο υπόλοι-πο σώµα γι’αυτό και σ’αυτό το ση-

µείο δενυπάρχουνσµηγµατο-

γόνοι αδένεςκαι µελανί-

νη.

Της Σοφίας - Mαρίας Σοφιανού

οδοντίατρο για έλεγχο αλλά και καθαρισµότων δοντιών. Η επίσκεψη στο οδοντιατρείοείναι επιβεβληµένη εάν αισθάνεστε πόνο ήάλλες ενοχλήσεις.Λ- Λίφτινγκ δοντιώνΠρόκειται για µια ανώδυνη ανάπλαση, πουεφαρµόζεται σε κάθε δόντι και έχει µόνιµααποτελέσµατα. Απαιτούνται περίπου 3 ώρεςγια 8-10 δόντια.Μ- Μεσοδόντια ΒουρτσάκιαΧρησιµοποιούνται για τον καθαρισµό των µε-σοδόντιων τριγώνων καθώς και των επιφα-νειών ενός γεφυρώµατος που εφάπτονταιστα ούλα.Ο- ΟδοντόβουρτσαΑποτελείται από νάιλον τρίχες, πρέπει ναµην έχει µεγάλη επιφάνεια και να είναι µέ-τρια και όχι σκληρή ή πολύ µαλακή. Η διάρ-κεια ζωής της είναι 3 µήνες.ΟδοντόκρεµαΟι περισσότερες περιέχουν φθόριο, πουβοηθά την αδαµαντίνη να αντέχει περισσότε-ρο στις φθορές. Υπάρχουν οδοντόκρεµες γιακάθε πρόβληµα που αντιµετωπίζετε µε ταδόντια. Συµβουλευτείτε τον οδοντίατρό σαςκαι επιλέξτε αυτή που σας ταιριάζει.Σ- Στοµατικό διάλυµα∆εν αντικαθιστά το βούρτσισµα, αλλά λει-τουργεί συµπληρωµατικά σε αυτό. Προσφέ-ρει δροσερή αναπνοή και αίσθηση φρεσκά-δας, που όµως δεν διαρκεί πάρα πολύ.Τ- ΤσίχλαΌταν το 1869 ο οδοντίατρος W. Sample πρό-τεινε τη µάσηση της τσίχλας ως µέσο καθαρι-σµού των δοντιών, δεν µπορούσε να φαντα-στεί ότι στο µέλλον οι τσίχλες θα µπορούσαννα παίξουν σηµαντικό ρόλο στην υγεία τουστόµατος. Προτιµήστε τις οδοντότσιχλες χω-ρίς ζάχαρη και κυρίως µετά το φαγητό.

Tο αλφαβητάριγια ένα λαµπερό χαµόγελο

Συνεργάστηκε ο Χάρης Παπαδάκης, Οδοντίατρος

•IN•VITRO•51

Shopping∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Προϊόντα που θα σαςβοηθήσουν να αποκτήσετε

ένα υγιές και λαµπερό χα-µόγελο, χωρίς να θέσετε την

υγεία της οδοντοστοιχίας σαςσε κίνδυνο.

Οδοντότσιχλα Peelu µε γεύση κανέλλαΟδοντότσιχλα µε γεύση κανέλλας. Χωρίς ζά-χαρη. Προστατεύει φυσικά τα δόντια καιδιατηρεί το λευκό τους χρώµα, ενώ µασάτε.Συνιστάται κυρίως µετά τα γεύµατα, ότανδεν είστε σε θέση να βουρτσίσετε τα δόντιασας. Kαταπολεµά και την κακοσµία.

Super Floss Oral BΕιδικό «χοντρό» οδοντικό νήµα για γέφυ-ρες και ορθοδοντικούς µηχανισµούς. Ιδι-αίτερα αποτελεσµατικό και πολύ εύκολοστη χρήση. Με ειδική επίστρωση χάρηστην οποία αποφεύγονται οι ερεθισµοί.Συνιστάται η χρήση του µια φορά τηνηµέρα.

Οδοντικό νήµα, Aloe Dent MintMε µέντα και Aloe Vera για ανακούφισητων ούλων. Η µέντα προσφέρει δροσερήκαι φυσική γεύση. Έχει εργονοµικό σχε-διασµό για ευκολία στη χρήση και επικά-λυψη µε φυσικό κερί µέλισσας για εύκοληδιείσδυση ανάµεσα στα δόντια. Ισοδυνα-µεί µε 65 περίπου χρήσεις.

ΟδοντόβουρτσαιονισµούSoladey-ecoΜε την οδοντό-βουρτσα ιονισµούτα υλικά της πλά-κας απωθούνταιενεργά από τα δόν-τια µε την επίδρα-ση αρνητικά φορτι-σµένων ιόντων,ακόµα και στα δυ-σκολότερα σηµείατου στόµατος. Χρη-σιµοποιείται όπωςµια συνηθισµένηοδοντόβουρτσα,δεν είναι ηλεκτρι-κή και δεν χρειάζε-ται µπαταρίες.

Spray για την κακοσµίαOptima Health Fresh BreathΜε ένα ψέκασµα προσφέρει δροσερήαναπνοή ιδιαίτερα µετά από τα γεύµατα.Με εκχυλίσµατα βοτάνων, δεν περιέχειζάχαρη και αλκοόλ, ενώ είναι εύκολο στηχρήση και έχει πρακτικό µέγεθος (30ml).

Στοµατικό διάλυµα Tom's of Maine BakingΜε εκχύλισµα aloe vera που έχει κατα-πραϋντικές ιδιότητες και µαγειρική σόδαγια λαµπρό χαµόγελο. Έχει γεύση µέντας.∆εν περιέχει αλκοόλ, ζαχαρίνη, τεχνητέςγλυκαντικές ουσίες, συντηρητικά καιχρώµατα. Με µείγµα ελαίων από µέντα.Προσφέρει αναζωογονητικό αίσθηµαφρεσκάδας και καθαριότητας.

6Οδοντόκρεµα Sensodyne FluorideΒουρτσίζοντας τα δόντια δύο φορές την ηµέ-ρα µε οδοντόπαστα για ευαίσθητη οδοντο-στοιχία χτίζεται µια «ασπίδα προστασίας»έναντι στον πόνο. Περιέχει φθόριο που προ-στατεύει τη στοµατική κοιλότητα και βοηθάειστη µείωση του πόνου από τα ζεστά στα κρύα.

2

Της Σοφίας - Μαρίας Σοφιανού

beautybeauty

Οδοντόκρεµα Colgate WhiteningΟδοντόπαστα µε µικροκρυστάλλους πουαποκαθιστά τη φυσική λευκότητα τωνδοντιών δύο φορές πιο αποτελεσµατικάαπ΄ ό,τι µια συνηθισµένη οδοντόκρεµα.Γυαλίζει απαλά το σµάλτο των δοντιών,αποκαθιστά τη φυσική λευκότητά τουςκαι καταπολεµά την πέτρα, την τερηδόνακαι την οδοντική πλάκα.

1

5

3

7

4

8

52•IN•VITRO• ∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Σηµειώσεις∆εν πρέπει να ξεχάσω...

Η σελίδα αυτήσας ανήκει. Στείλτε

µας µικρά µυστικά

που σας βοηθούννα ζείτε

πιο υγιεινά

Η δουλειά µου είναι πολύ αγχωτική.Εδώ και µια εβδοµάδα αποφάσισακαθόλη τη διάρκεια της ηµέρας ναρυθµίζω το κινητό µου στο αθόρυ-βο. Ποτέ δεν φανταζόµουν ότι οήχος του τηλεφώνου µου έκανε τό-σο µεγάλη ζηµιά. ∆ιαπίστωσα ότιακόµη κι αν έβλεπα µε λίγη καθυ-στέρηση τις κλήσεις µου, δεν αγχω-νόµουν και το σηµαντικότερο δενέχανα την ουσία της επικοινωνίας.Β.Γ.

∆εν αγοράζω µεγάλες ποσότητες από

κουραµπιέδες και µελοµακάρονα. Τα

τελευταία τρία χρόνια δεν θυµάµαι

ποτέ να έχω αγοράσει παραπάνω από

1 κιλό. Έτσι, δεν µπαίνω ποτέ στον

πειρασµό να τσιµπολογάω όλη µέρα

για τουλάχιστον 20 µέρες που διαρ-

κούν οι γιορτές.

Μ.Κ.

Ποτέ δεν έχω µεγάλες προσδοκίεςγια το πώς θα περάσω στις γιορτές.Αφήνω τα πράγµατα στην τύχη καισυνήθως έτσι περνάω καλύτερα.Ι.Λ.

Πιστεύω ότι δυο - τρεις βαθιέςανάσες, όταν τα πράγµατα

έχουν φθάσει στα όριά τους στηδουλειά, µε ηρεµούν. ∆εν ξέρω

γιατί συµβαίνει αυτό, αλλά οιέντονες αναπνοές που γίνονται

κυρίως από την κοιλιά επι-δρούν ευεργετικά στο να ελέγ-ξω το στρες έστω και για λίγο.

Σ.Σ.

Σταµατώ την οδήγηση κάθε 45 λεπτά για ανάπαυση. Βγάζω το κράνος, τοοποίο έχω πάντα καθαρό. ∆ίνω στον ευατό µου λίγο χρόνο για συγκέντρωση.Και ελέγχω τις αναπάντητες κλήσεις του κινητού µου τηλεφώνου.Ελέγχω την ένταση που µου µεταβιβάζουν οι οδηγοί των άλλων οχηµάτωνκαι αποφεύγω κάθε προστριβή ή άσκοπο κορνάρισµα!Γ.Γ.

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣΑΘΗΝΑ> Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ.Σοφίας 72> Γενικό ΝοσοκοµείοΑθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (ΓενικόΚρατικό Αθηνών) Μεσογείων154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκο-µείο Αθηνών «Η Ελπίς»∆ηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι >Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107> Γενικό ΑντικαρκινικόΝοσοκοµείο Αθηνών «ΆγιοςΣάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171>Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών«Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών«Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17>Μαιευτήριο Αθηνών «ΈλεναΒενιζέλου», πλ. ΈλεναςΒενιζέλου 2 > Γενικό ΝοσοκοµείοΑθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (ΕρυθρόςΣταυρός), Αθανασάκη 1> Γ.Ν.Νοσηµάτων Θώρακος«Σωτηρiα», Μεσογείων 152 >Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ.Σοφίας 76 > Γενικό ΝοσοκοµείοΑθηνών «Ευαγγελισµός»,Υψηλάντου 45 > ΓενικόΝοσοκοµείο Παίδων AγλαΐαΚυριακού, Θηβών και Λεβαδείας,Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ.

& ∆ερµ. Νόσων Αθηνών«Ανδρέας Συγγρός», ∆ραγούµη 5> Οφθαλµιατρείο Αθηνών, Σίνα &Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ Gene-ral, Λεωφ. Μεσογείων 264,Xολαργός > Doctors’ Hospital,Κεφαλληνίας 26 > ΕυρωκλινικήΑθηνών, Αθανασιάδου 9,πάροδος Σούτσου > ΕυρωκλινικήΠαίδων, Λεµεσού 39-41 &Αχαρνών 209, > ΝΕΟ ΑΘΗΝΑΙΟΝ,Αστυδάµαντος 83, Τηλ.: 2107228511

ΠΕΙΡΑΙΆΣ> Γενικό ΑντικαρκινικόΝοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά«Τζάνειο», Τζάννη καιΑφεντούλη 1

ΧΑΪ∆ΑΡΙ> Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσο-κοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1

ΚΑΛΛΙΘΕΑ> Ωνάσειο ΚαρδιοχειρουργικόΚέντρο, Λ. Συγγρού 356

ΦΆΛΗΡΟ>Metropolitan Hospital,Εθνάρχου Μακαρίου &Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φάληρο

ΚΗΦΙΣΙΑ

> Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2

ΜΑΡΟΎΣΙ> Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν.Σισµανόγλειο, Σισµανόγλειου 1

Ν. ΙΩΝΊΑ> Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3

ΝΊΚΑΙΑ> Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου∆ηµ. 3

ΜΕΛΊΣΣΙΑ>1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη”(Παπαδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη>Γ.Ν.Μ. Αµ. Φλέµιγκ,25ης Μαρτίου 4

ΒΟΎΛΑ

> Γενικό Νοσοκοµείο«Ασκληπιείο Βούλας»,Βασ. Παύλου 1

ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ >ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣΕΥΚΑΡΠΊΑ> Γ.Ν. ΘεσσαλονίκηςΠαπαγεωργίουΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ> ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ.Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης καιΑγ. ∆ηµητρίου 41 > Λοιµωδών,Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ,Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο,

Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ.∆ηµήτριος,Ζωγράφου 2

ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ>> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος,Αντιστάσεως 161

ΧΟΡΤΙΑΤΗ> Γ. Ν. ΠαπανικολάουIKA>Πλατεία Αττικής: Τσουδερού 61,>Περιστέρι: Β. Αλεξάνδρου 105,>Πατήσια: Ιωάννου ∆ροσοπούλου157, >Αλεξάνδρας: Πανόρµου &Καρύστου 7,> Νέος Κόσµος:Μάχης Αναλάτου & Λαγουµιτζή,>Πειραιάς: Αγ. Κωνσταντίνου 1

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ> Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων117, εντός εµπορικού κέντρου, >Γρηγορόπουλος Σωτήρης∆ευτέρας Μεραρχίας 2 & ΑκτήΜιαούλη, Πειραιάς, > ΠλυτάςΝικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν.Ψυχικό, > Λουράντος ΚώσταςΟµήρου 6, Ν. Σµύρνη, >Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3,Οµόνοια > Λένα ΤριανταφύλληΜπακάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281,Κηφισιά > Βλάχος Κων/νοςΣτρουρνάρη 53 (δίπλα στο

θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, >Βλάχος ΠαντελήςΘεοτοκοπούλου 6, Χαλάνδρι,(πλησίον AGORA CENTER), >Αντωνόπουλος Νίκος Περικλέους79, Κηπούπολη Περιστέρι, >Μαρούλης ΓεώργιοςΠανεπιστηµίου 6, Αθήνα, >Κούβαρης Κώστας ΗρώωνΠολυτεχνείου 37, Πειραιάς, >Λαζαρίδου-ΠαπαδοπούλουΕυγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, >Λύγδας Νικόλαος ΠαναγήΤσαλδάρη 37, Περιστέρι, >Μαραγκού Βασιλείου -Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76,Αθήνα, > Μώρος ∆ηµήτρης 2αςΜαίου, 26, Ν. Σµύρνη, >Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας5, Αµπελόκηποι, > ΣαµαράςΑνδρέας Αλεξάνδρας 146Β &Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, >Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε.Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, >Σταυροπούλου ΑικατερίνηΜεσογείων 437 & Αγ.Παρασκευής, Αγ. Παρασκευή, >Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού61, Χρυσούπολη Περιστέρι, >Γιαννακάκου-ΣκουµπουρδήΑγγελική Περικλέους 11,Μαρούσι > Μπακογιάννη

Πολυξένη, ∆ωδεκανήσου 39,Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα-Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38,Χαλάνδρι

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ:> Ιατρική Σχολή ΠανεπιστηµίουΑθηνών, Μικράς Ασίας 75,Γουδί> ∆ιαγνωστικό κέντρο«∆ΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµαΛεωφόρου Αλεξάνδρας) Λ.Αλεξάνδρας 166, Αθήνα> Holmes Place Athens,Εµπορικό Κέντρο “City Link”Βουκουρεστίου & Σταδίου 4> Ηolmes Place Μαρούσι,Εµπορικό κέντρο “Αίθριο” Αγ.Κωνσταντίνου 40> GymTonic: ΛεωφόροςΒουλιαγµένης 96, Γλυφάδα> Hercules: ΕθνικήςΑντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία> Hiltonia Spa ΒασιλίσσηςΣοφίας 46, Αθήνα> Press & Tabac - Εµπορικόκέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι> Εµπορικό κατάστηµα PublicΚαραγεώργη Σερβίας 1, Πλα-τεία Συντάγµατος, Αθήνα

invitro.magazine@gmail.com

Πού θα µας βρίσκετε...

•IN•VITRO•53

Χρηστικά∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Κουίζ

ΑνεµευλογιάH ανεµευλογιά, αυτό που συ-νηθίζουµε να ονοµάζουµεανεµοβλογιά, εµφανίζεταικυρίως σε παιδιά ηλικίας ενόςέως έξι χρόνων και µέχρι τηνηλικία των 15 ετών έχει νοσή-σει το 90% των παιδιών. Πώςµπορούµε να την αναγνωρί-σουµε;

01Έχετε εξανθήµατα που γρήγοραεξελίσσονται σε φυσαλίδες καιστην συνέχεια σε εφελκίδες(κρούστες);

ΝαιΌχι

ΝαιΌχι

ΝαιΌχι

ΝαιΌχι

02Υπάρχουν εξανθήµατα και στοτριχωτό της κεφαλής;

03Έχετε πυρετό;

04Έχετε κνησµό;

ΑπάντησηΑν απαντήσατε ναι στις παραπάνω ερωτήσεις,τότε καλό θα ήταν να απευθυνθείτε στον θε-ράποντα ιατρό σας. Η ανεµευλογιά οφείλεταιστον VSV ιό ανεµευλογιάς- έρπητα ζωστήρα.Μεταδίδεται πολύ εύκολα από τα σταγονίδιακαι το υγρό των εξανθηµάτων του ασθενούςτις δύο τελευταίες ηµέρες του σταδίου επώα-σης (το οποίο κρατά 10-25 ηµέρες) µέχρι ναπέσουν οι εφελκίδες. Στην πρώτη επαφή µετον ιό προκαλείται ανεµευλογιά ενώ στηνεπόµενη επαφή, στο ίδιο άτοµο, µπορεί ναπροκληθεί έρπης ζωστήρας. Αντίθετα η επα-φή ενός ατόµου που δεν έχει νοσήσει µε ανε-µευλογιά µε πάσχοντα από έρπητα ζωστήρα,µπορεί να προκαλέσει στον πρώτο ανεµευλο-γιά. Πιθανές επιπλοκές του ιού είναι η επιµό-λυνση των φυσαλίδων, η πνευµονία, η ωτίτιδακαι η µηνιγγοεγκεφαλίτιδα. Για την αντιµετώ-πιση της χορηγείται συµπτωµατική αγωγή, δη-λαδή αντιπυρετικά και αντιισταµινικά. Η πρό-γνωση είναι καλή για άτοµα που δεν υποφέ-ρουν από ανοσολογικά προβλήµατα. Η νόση-ση αφήνει ισόβια ανοσία, δηλαδή αν κάποιοςαρρωστήσει από ανεµευλογιά δεν θα εµφανί-σει ποτέ ξανά τη νόσο. Τα τελευταία χρόνια µετην χρήση του εµβολίου, η νόσος τείνει να πε-ριοριστεί σηµαντικά.

Της Κατερίνας ΓαρουφάλουΣυνεργάστηκε η Ελισάβετ ∆ιονυσοπούλου-Αντωνιάδη, Παιδίατρος-∆ιδάκτωρ Πανεπι-στηµίου Αθηνών

ΕµβολιαστικάΚέντρα για τηNέα ΓρίπηΑΤΤΙΚHKέντρα Yγείας:> Λαυρίου Τηλ. 22920 22222> Καλυβίων Λεωφόρος Καλυ-βίων-Αναβύσσου, Τηλ. 2299049999, 22990 48750> Μαρκόπουλου Τέρµα Eυαγγε-λιστρίας, Tηλ. 22990 23000> Βάρης Τριπτολέµου 20 Tηλ. 2132030300> Κορωπίου B. Kωνσταντίνου 7Τηλ.21320 30800> Αργυρούπολης Κύπρου 141,Τηλ. 210 9617414> Σπάτων Τηλ. 210 6634501, 2132030902> Βύρωνα Κορυτσάς 3,Τηλ. 2107608051-2

Mονάδες Yγείας:> Τ.Μ.Υ. Γλυφάδας Ζησιµοπού-λου 8, Τηλ. 210 8942276, 2108942520, 210 8947735> Περιφερειακό Υποκατάστηµα-Ιατρεία Αργυρούπολης- Τ.Μ.Υ.Γλυφάδας Κύπρου 141 Αργυρού-πολη, Τηλ. 210 9611581, 2109610661> Τ.Μ.Υ. Βύρωνα Τηλ. 2107625730> Τ.Μ.Υ. Ζωγράφου Παπαδιαµαν-τοπούλου 80, Τηλ. 210 7793277> Τ.Μ.Υ. Καλλιθέας Σωκράτους& ∆αβάκη Tηλ. 210 9510130> Τ.Μ.Υ ∆ραπετσώνας Ταξιαρχών128, Τηλ. 210 4630402> Τ.Μ.Υ. Νίκαιας Μουγλών 21,Τηλ. 210 4912140, 210 4912363> Τ.Μ.Υ. Πατησίων ∆ροσοπούλου157, Τηλ. 210 8692059> Τ.Μ.Υ Χαϊδαρίου Φαβιέρου &Πάφου 17, Τηλ. 210 5822338> Τ.Μ.Υ. Ασπρόπυργου 18χλµΑθηνών- Κορίνθου, 210 5577550, 210 5572682> Τ.Μ.Υ. Ελευσίνας Κοντούλη &∆ραγούµη, Τηλ. 210 5542450> Ν.Μ.Υ. Αγίας Παρασκευής Με-σογείων 454, Τηλ. 210 6007541,210 8397174> Τ.Μ.Υ. Χαλανδρίου ∆ηµοσθέ-νους 8, Τηλ. 210 6826266, 2106817453> Τ.Μ.Υ. Αµαρουσίου Χατζηαντω-νίου 15, Τηλ. 6973826505, 2108021325, 210 8021314> Τ.Μ.Υ. Ν. Φιλαδέλφειας Μη-δείας 10, Τηλ. 210 2595639, 2102595619 (δ/ντη)> Τ.Μ.Υ. Ν. Ιωνίας Χρ. Σµύρνης 3,Τηλ 210 2770090, 210 2716989,210 2758737> Τ.Μ.Υ. Αγ. Αναργύρων Μπίµπι-ζα 18, Ίλιον Αγ. Αναργύρων, Τηλ.210 2649426> Τ.Μ.Υ Ιλίου Αχαΐας& Καλαβρύ-των, Τηλ. 210 5759771> Τ.Μ.Υ. Περιστερίου Σαρανταπό-ρου 54, Τηλ. 210 5713984, 2105705610> Σταθµός Προστασίας Μάνας,Παιδιού & Εφήβου ΗλιούποληςΝαυαρίνου & Μαρίνου Αντύπα 1,Τηλ. 210 9978822> Λέσχη Φιλίας Νέου Κόσµου

Χελτνράιχ 15, Τηλ. 210 9240403> 2ο ∆ηµοτικό Ιατρείο- Νέος Κό-σµοςΤηλ. 210 9237646, 210 9239865> Λέσχη Φιλίας Νέου ΚόσµουΣωκράτους 5, Τηλ. 210 9231495> 2Α ∆ηµοτικό Ιατρείο- Παγκρά-τι Πρωταγόρα 3, Τηλ. 2107011949, 210 7011948> ∆ιεύθυνση Υγείας Νοτ. ΤοµέαΝοµαρχίας Αθηνών-ΚαλλιθέαΘησέως 273 & Σόλωνος, Τηλ.210 9408467> Πολυχώρος Απόλλων Νοµαρ-χίας Πειραιά Ερµουπόλεως & Πη-λίου 1, Τηλ. 210 4175112,6937066483> Τοπικό Ιατρείου ΤαµπουριώνΣπάρτης & Καλέργη 263, Τηλ.210 4612563> ∆/νση ∆ηµόσιας Υγείας Νο-µαρχίας Πειραιά Ηρώων Πολυτε-χνείου 19, 2ος όροφος, Τηλ. 2131601864, 6977241958> Τοπικό Ιατρείο Κερατσινίου Σο-λωµονίδου 7, Τηλ. 210 4615514> Τοπικό Ιατρείο Ταύρου Τιµ. Ευ-γενικού 5, Τηλ. 210 3462601,210 3470396> 3ο ∆ηµοτικό Ιατρείο- Πετρά-λωνα Θεσσαλονίκης 48 & Ηρα-κελιδών, Τηλ. 210 3427513, 2103427516> 7ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Αθή-νας (Κέντρο Χρόνιων Νεφροπα-θών) Καυταντζόγλου 11,Τηλ.210 2289858> Υπουργείο Εξωτερικών- Ια-τρείο Τηλ. 210 3684023> Σταθµός Προστασίας Μάνας,Παιδιού & Εφήβου Νέας Ερυ-θραίας Καποδιστρίου 10, Τηλ.210 6200322> Κέντρο Μάνας & Παιδιού Ν. Ιω-νίας Πεισίδιας 4, Τηλ. 2102770090, 210 2754510> Τοπικό Ιατρείο Ν. ΗρακλείουΛεωφόρος Ηρακλείου 421, Τηλ.210 2811098, 210 2825324> Σταθµός Προστασίας Μάνας,Παιδιού & Εφήβου Αγ. Αναργύ-ρων Ερεχθείου 2, Τηλ. 2102630759> Λέσχη Φιλίας ∆ήµου Αθηναί-ων Βαφειοχωρίου 8, Τηλ. 2106441315> Λέσχη Φιλίας Κυψέλης Σκύρου& Καυκάσου, Τηλ. 210 8815877> 6ο ∆ηµοτικό Ιατρείο ΚυψέληςΧανίων 4Β, Τηλ. 210 8837831,210 8833798> 4ο ∆ηµοτικό Ιαρείο ΚολωνούΠροποντίδος & Αγ. Σοφίας 110,Τηλ. 210 5121921, 210 5120519> Κέντρο Προστασίας Μάνας,Παιδιού & Εφήβου Πατησίων∆ροσοπούλου 157, Τηλ. 2108692077> Λέσχη Φιλίας Γκράβας Ταϋγέ-του 62, Τηλ. 210 2231419> 5ο ∆ηµοτικό Ιατρείο –ΠατήσιαΣαρανταπόρου 4, Τηλ. 2102015510, 210 2015511/559

Nοσοκοµεία** Eµβολιασµός για τη Nέα Γρίπηγίνεται σε όλα τα δηµόσια νοσο-κοµεία.> 251 Γενικό Νοσοκοµείο Αερο-πορίας Π. Κανελλοπούλου 3,Τηλ.210 7463399

> 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσο-κοµείο Αθηνών Π. Κανελλοπού-λου 1, Τηλ. 210 7494000> 414 Στρατιωτικό ΝοσοκοµείοΕιδικών Νοσηµάτων, Μελίσσια,Πεντέλη Τηλ. 210 8040678> Ωνάσειο ΚαρδιοχειρουργικόΚέντρο Λεωφόρος Συγγρού 356,Τηλ. 210 9493000, 210 9493933> Γενική Κλινική Ιασώ GeneralΛεωφ. Μεσογείων 264 ,Τηλ. 2106502158> Metropolitan Hospitan Εθν.Μακαρίου 9 & Ελ. Βενιζέλου1,Τηλ. 210 4809000> 417 Νοσηλευτικό Ίδρυµα Με-τοχικού Ταµείου Στρατού ΜονήςΠετράκη 12 , Τηλ. 210 7288000> «Υγεία» Θεραπευτικό & ∆ια-γνωστικό Κέντρο Αθηνών Λ. Κη-φισίας & Ερυθρού Σταυρού, Τηλ.210 6867000, 210 6827940,210 6867063> Μαιευτική Κλινική «Ιασώ»Τηλ. 210 6184000> Ιατρικό Κέντρο Αθηνών ∆ιστό-µου 5-7,Μαρούσι, Τηλ. 2106189100, 210 6862522,> Βουγιουκλάκειο ∆ιαγνωστικό& Θεραπευτικό Κέντρο Σµύρνης36 & Κερασούντος , Αιγάλεω,Τηλ. 210 5006611-615

ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗ> Κέντρο Υγείας ∆ιαβατών Ελ.Βενιζέλου 5, Τηλ. 2310 781879Κέντρο Υγείας Ευόσµου, Τηλ.2310 387772> Σταθµός Προστασίας Μάνας,Παιδιού & Εφήβου Ευόσµου Κα-ραολή ∆ηµητρίου 12, Τηλ. 2310709027> Τοπικό Ιατρείο Ευόσµου Καρα-ολή ∆ηµητρίου 12, Τηλ. 2310709027> Τοπικό Ιατρείο ΣταυρούποληςΚύπρου 18, Τηλ. 2310 650073> Τοπικό Ιατρείο Πολίχνης Μαυ-ροµιχάλη 58, Τηλ. 2310 654061> ∆ηµοτικό Ιατρείο Αµπελοκή-πων Ελευθερίας 77, Τηλ. 2310721721, 6975906437> Τοπικό Ιατρείο ΑµπελοκήπωνΕλευθερίας 48, Τηλ.2310725770> ∆/νση Υγείας Νοµαρχίας Θεσ-σαλονίκης Μοναστηρίου 37, Τηλ.2313 330835/837/839> Γενική Κλινική Κυανούς Σταυ-ρού Euromedica Γραβιάς 2 καιΠαραλιακή Λεωφόρος, Τηλ. 2310966100> Σταθµός Προστασίας Μάνας,Παιδιού & Εφήβου Ακρόπολης Ι.Βαρβάκη 9, Τηλ. 2310 265551> Τοπικό Ιατρείο Χαριλάου Πλα-ταιών 26, Τηλ. 2310 303355> Ερυθρός Σταυρός Λιµάνι Θεσ-σαλονίκης, Τηλ. 6948839419> Γαληνός Α.Ε. Μητροπόλεως 86,Τηλ. 2310 237335> Σταθµός Προστασίας Μητέρας,Παιδιού & Εφήβου ΤριανδρίαςΑµοργού 13, Τηλ. 2310 919380Τ.Μ.Υ. Τούµπας Τζουµαγιάς 64,Τηλ. 2310 952386, 2310 938790> Γένεσις Α.Ε. Τέρµα 17ης Νοέµ-βρη, Πυλαία, Τηλ. 2310 984000> Σταθµός Προστασίας Μητέρας,Παιδιού & Εφήβου Ανάληψης∆ελφών 189, Τηλ. 2310 425118

> Κτίριο Νοµαρχίας Βασ. Όλγας198, Τηλ. 6974550119> Άγ. Λουκάς Νοσηλευτική Α.Ε.Πανόραµα, Τηλ. 2310 380000> Ιατρείο Φοίνικα Αγορά Φοίνι-κα, Τηλ. 2310 472796> Τοπικό Ιατρείο ΚαλαµαριάςΜεταµορφώσεως 16, Τηλ. 2310428211Τ.Μ.Υ. 25ης Μαρτίου, Εθνικής Αν-τιστάσεως 62, Καλαµαριά, Τηλ.2310 456617 (δ/ντη)> 3ο ΚΑΠΗ ∆ήµου Κρίνης Λυκού-δη 2, Τηλ. 2310 443334> Κέντρο Υγείας Θέρµης Τηλ.2310 472372> Ιατρικό ∆ιαβαλκανικό ΚέντροΘεσσαλονίκης Ασκληπιού 10,Πυλαία, Τηλ. 2310 400000-20> Ιατρείο Περαίας Κύπρου 7,Θερµαϊκόυ, Τηλ. 23920 20989

ΙΑΤΡΕΙΑΜΕΛΕΤΗΣΥΠΝΟΥΑΘΗΝΑ> Αιγινήτειο Νοσοκοµείο- Εθνι-κό Καποδιστριακό Πανεπιστή-µιο Αθηνών Ψυχιατρική ΚλινικήΠανεπιστηµίου Αθηνών, ∆ιεύ-θυνση: Βασ. Σοφίας 72, 11528,ΑΘΗΝΑ Τηλ. 210-7289324> Περιφερειακό Γενικό Νοσοκο-µείο Νοσηµάτων Θώρακος ΣΩ-ΤΗΡΙΑΜεσογείων 152, 11527, Πανεπι-στηµιακή Πνευµονολογική Κλινι-κή, Τηλ. 210-7710012> Περιφερειακό Γενικό Νοσοκο-µείο Αθηνών ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ Πα-νεπιστηµιακή Κλινική ΕντατικήςΘεραπείας και Πνευµονολογίας,Υψηλάντου 45-47, 106 76, Τηλ.210-7236743> Περιφερειακό Γενικό Νοσοκο-µείο Αττικής ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΜελίσσια, 15127, Τηλ. 2108043203> Ευγενίδειο Θεραπευτήριο Πα-παδιαµαντοπούλου 20, 115 28Ιλίσια> Μονάδα Φροντίδας της Ψυχι-κής Υγείας Τηλ. 210 7249181> Πανεπιστηµιακή Κλινική Πνευ-µονολογίας Τηλ. 210 7236743> Νοσοκοµείο Metropolitan-Εξωτερικά Ιατρεία, ΕθνάρχουΜακαρίου & Ελ.Βενιζέλου1,18547 Ν. ΦάληροΤηλ. 210 4809000> 7ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ (ΚλινικήΑσκληπιός) Καυτατζόγλου 11,Τηλ.210 2128600 εσωτερικό711

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ> Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονί-κης Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕξοχήΘεσσαλονίκης, 57010 Θεσσαλο-νίκηΤηλ.2310-358278> Νοσοκοµείο Άγιος Παύλος -Νοµαρχιακό ΝοσοκοµείοΕθν.Αντίστασης 161, 55134,Τηλ.2310-493500

54•IN•VITRO•

Last page∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 9

Ο ανθρώπινος οργανισµός

Λευκόαιµοσφαίριο

Ένα λευκό αιµοσφαίριο ή λευκοκύττα-ρο φαίνεται εδώ περιστοιχισµένο απόβακτήρια που µπορούν να προκαλέ-σουν δοθιήνες (κλόγερους) και τροφι-

κή δηλητηρίαση. Aυτός ο τύπος λευκώναιµοσφαιρίων βρίσκεται σε όλους τουιστούς του σώµατος και όχι µόνο στο αί-µα. Kαταστρέφει παθογόνους µικοορ-

γανισµούς, όπως τα βακτήρια, περι-βάλλοντάς τα και «χωνεύοντάς» τα µεένζυµα. [µικροφωτογραφία από ηλε-κτρονικό µικροσκόπιο σάρωσης]