1. Czy przepis prawa moe byd abuzywny? dr Zbigniew Okoo 50 lat KC / Krakw / 15-16 kwietnia 2014

2. Niedozwolone postanowienie umowne pojcie Klauzula generalna (art. 385[1] KC): Postanowienie umowne jest niedozwolone jeeli ksztatuje prawa i obowizki konsumenta w sposb sprzeczny z dobrymi obyczajami, raco naruszajc jego interesy Regua interpretacyjna (art. 385*3+ KC): Lista klauzul podejrzanych o abuzywnod, co do ktrych istnieje domniemanie sprzecznoci z dobrymi obyczajami 3. Rola reguy interpretacyjnej z art. 385[1] KC w przepisie tym chodzi o uatwienie sdowi dociekao, czy rozwaane in casu postanowienie wzorca kontraktowego stanowi postanowienie niedozwolone, to znaczy takie, ktre ksztatuje prawa i obowizki konsumenta w sposb sprzeczny z dobrymi obyczajami, raco naruszajc jego interesy Wyrok SN z 3 lutego 2006 r., sygn. I CK 297/05 4. Art. 385[3] pkt 15: W razie wtpliwoci uwaa si, e niedozwolonymi postanowieniami umownymi s te, ktre w szczeglnoci: [+ zastrzegaj dla kontrahenta konsumenta uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony, bez wskazania wanych przyczyn i stosownego terminu wypowiedzenia 5. Bank moe wypowiedzied Umow z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia i tylko z wanych powodw, a w szczeglnoci () Sygn. XVII AmC 949/10, XVII AmC 3530/10 Bank moe wypowiedzied Umow tylko z wanych powodw, a w szczeglnoci... Sygn.: XVII AmC 1457/09, XVII Amc 1582/09, XVII AmC 1497/09, Akt XVII AmC 757/10, XVII AmC 1645/10, XVII AmC 2136/10 6. Umowa moe zostad wypowiedziana przez Bank BG z wanych przyczyn, w przypadku: () wycofania Karty z oferty Banku BG Sygn. XVII AmC 3511/10 Kada ze stron ma prawo rozwizania umowy wiadczenia usug *monitoringu obiektw+ za wypowiedzeniem Sygn. XVII AmC 2218/10 7. Apart zastrzega sobie prawo do zakooczenia Programu w kadym czasie po upywie 30 dni, od ogoszenia takiej informacji w salonach lub na stronie internetowej Apart Sygn. XVII AmC 7/10 Organizator zastrzega sobie prawo () zakooczenia Programu KARTA STAEGO KLIENTA w kadym momencie Sygn.: XVII AmC 3694/12, podobne: Akt XVII AmC 5/12, XVII AmC 4185/12 8. W odniesieniu do uprawnienia przedsibiorcy do wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony nawet w przypadku przyznania w umowie konsumentowi takich samych uprawnieo do jej wypowiadania, jakie zostay przyznane przedsibiorcy, postanowienie to bdzie podlegao ocenie z zastosowaniem domniemania, e jest ono postanowieniem niedozwolonym. Wyrok SA w Warszawie z dnia 13 listopada 2012 r.VI ACa 801/12 9. Wnioski z orzecznictwa Zamieszczenie w umowie postanowienia przewidujcego uprawnienie do wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony bez podania przyczyn jest zawsze klauzul niedozwolon Dopuszczalne jest postanowienie przewidujce wypowiedzenie umowy zawartej na czas nieoznaczony tylko w przypadku enumeratywnego wyliczenia wanych przyczyn Wan przyczyn nie jest zakooczenie wiadczenia okrelonych usug (wycofanie ich z oferty) 10. Zobowizania bezterminowe o charakterze cigym Podstawowa zasada - art. 365[1] KC: zobowizanie bezterminowe o charakterze cigym wygasa po wypowiedzeniu przez dunika lub wierzyciela z zachowaniem terminw umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminw niezwocznie po wypowiedzeniu Wyjtki wynikajce jedynie z bezwzgldnie obowizujcych lub semiimperarywnych przepisw szczeglnych (np. 730 KC) 11. Zasada swobody umw nie moe prowadzid do tworzenia stosunkw obligacyjnych, ktre naruszaj wolnoci ich podmiotw. T granic narusza zobowizanie, od ktrego nigdy nie byoby mona si uwolnid Dopuszczenie zobowizao wicych strony wieczycie prowadzioby do zatarcia granicy pomidzy prawami podmiotowymi bezwzgldnymi a prawami wzgldnymi Zapewnienie moliwoci wypowiedzenia umowy tylko z przyczyn wskazanych w umowie nie jest wystarczajce, bo w rzeczywistoci przyczyny te mog nigdy nie wystpid 12. Zakooczenie bezterminowej umowy zawartej z konsumentem Regulacja art. 385[1]-385[3] KC zakazuje jedynie zamieszczania okrelonych postanowieo w umowie/wzorcu umownym Art. 385*3+ pkt 15 nie wycza stosowania art. 365[1], 730, 919 2 KC nadal dopuszczalne jest zakooczenie stosunku obligacyjnego na tej podstawie W wietle orzecznictwa nie jest dopuszczalne dosowne zacytowanie przepisu KC w umowie/wzorcu umownym 13. Czy takie rozwizanie wymusza dyrektywa 93/13/EWG? Dyrektywa do warunkw, ktre mog byd uznane za nieuczciwe zalicza: Warunki, ktrych celem lub skutkiem jest umoliwienie sprzedawcy lub dostawcy wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokrelony bez waciwego powiadomienia, chyba e istniej ku temu powane podstawy (zacznik, pkt 1 lit. g) Wyjtek w odniesieniu do usug finansowych: Dopuszczalnod stosowania postanowieo przewidujcych uprawnienie do jednostronnego rozwizania umowy (rwnie zawartej na czas okrelony) bez wczeniejszego zawiadomienia, jeeli istniej ku temu uzasadnione powody, pod warunkiem e dostawca zobowizany jest do niezwocznego zawiadomienia drugiej strony umowy o rozwizaniu umowy 14. Cel regulacji dyrektywy 93/13/EWG Celem dyrektywy nie jest ochrona trwaoci umw na czas nieoznaczony zawartych przez konsumenta Celem dyrektywy jest zapewnienie konsumentowi odpowiedniego powiadomienia o rozwizaniu umowy (okresu wypowiedzenia) Polska implementacja nie zapewnia konsumentom ochrony w tym zakresie 15. Orzecznictwo TS UE (1) Przy ocenie znaczcej nierwnowagi na niekorzyd konsumenta naley oceniad czy i, w odpowiednim przypadku, w jakim zakresie postanowienia umowne stawiaj konsumenta w sytuacji gorszej ni ta przewidziana w obowizujcych przepisach krajowych (sprawa C-415/11) dyrektywa ma zastosowanie do klauzul oglnych warunkw wczonych do umw zawartych midzy przedsibiorc a konsumentem, ktre przejmuj zasad prawa krajowego majc zastosowanie do innej kategorii umowy (sprawa C-92/11) 16. Orzecznictwo TS UE (2) Sd krajowy jest zobowizany, gdy stosuje si przepisy krajowe *+ w celu wykadni tych przepisw, o ile jest to moliwe, dokonywad ich interpretacji w wietle brzmienia i celu dyrektywy (sprawy poczone C-240/98 do C- 244/98) 17. Wnioski W zakresie wypowiedzenia umowy zawartej z konsumentem przepisy KC nie zapewniaj ochrony w obszarze wymaganym przez dyrektyw 93/13/EWG W obecnym ksztacie art. 385*1+ pkt 15 nieuzasadniony sposb utrudnia obrt Polskie sdy nie wykorzystuj moliwoci prowsplnotowej interpretacji prawa i ignoruj dorobek orzecznictwa TS UE Niezbdne jest gbsze zainteresowanie nauki prawa reguami interpretacyjnymi z art. 385*3+ KC 18. Instytut Allerhanda Plac Sikorskiego 2/7, 31-115 Krakw www.allerhand.pl instytut@allerhand.pl tel.: + 48 (12) 341 46 48 fax: + 48 (12) 444 73 41 Dane kontaktowe: dr Zbigniew Okoo mail: okon@allerhand.pl tel. kom: + 48 510 200 663 Prezentacja na WWW: www.slideshare.net/zbigniewokon