Czy etyka może byćw biznesie?

Bytom, 22 stycznia 2004Wojciech Apel

Plan

1. Wstęp2. Definicja pojęć

2.1 Co to jest etyka2.2 Co to jest biznes

3. Podmiot etyki w biznesie3.1 Poszukiwania podmiotu3.2 Integralności podmiotu

4. Czy etyka może być w biznesie?5. Przykłady i dyskusja6. Podsumowanie

1. Wstęp

O mnie ...(zawodowo)

O mnie ...(mniej zawodowo)

1. Urodzony w Bytomiu, mieszka w Gliwicach.

2. Absolwent Politechniki Śląskiej.

3. Lat prawie 40.

4. Mąż jednej żony.

5. Filozof.

Trudności w komunikowaniu

1. Obowiązującym sposobem myślenia jest postmodernizm.

2. Modernizm ...

tu: racjonalność, celowość, autorytet.

3. Mogą wystąpić kłopoty z komunikowaniem się!

Ale już nad tym pracuje i...

... i może uda mi się to przetłumaczyć.

2. Definicja pojęć

„Gdy ja używam jakiegoś słowa - powiedział Humpty Dumpty z przekąsem - oznacza ono dokładnie to, co mu każę oznaczać... ni mniej ni więcej.”

Lewis Carroll "O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra„w przekładzie M. Słomczyńskiego

2.1 Co to jest etyka?

Definicja etyki

Etyka to dział filozofii zajmujący się badaniem i tworzeniem systemów moralnych (moralności) rozumianych jako systemy określania tego co jest dobre a co złe.Źródło: wikipedia.pl !

Badane przez etykę kategorie

dobro i zło;odpowiedzialność;sumienie;powinności;normy i zasady postępowania;systemy prawne.

Wniosek #1

Twierdzenie:

Każdy człowiek jest filozofem.

Dowód: Każdy człowiek ocenia co jest dobre a co złe. Oceny tej dokonuje poprzez swój system moralny. Skoro posiada swój system moralny to uprawia etykę. Skoro uprawia etykę to jest filozofem.

Wniosek #2

Etyka kreuje system moralny

SystemmoralnyEtyka

Wniosek #3

Moralność (system moralny) określaco jest dobre a co złe.Moralność poddaje ocenę zjawisk.

SystemmoralnyEtyka

Zjawisko

Ocena:- dobre- złe- neutralne- sprzeczne, analizuj dalej

Światopogląd a moralność

System moralny jest wykładnią światopoglądu. Etyka jest procesem jego wytwarzania.

Światopogląd

Co jestdobre?

Etyka

Główne światopoglądy

Teizm i deizm(systemy zakładające istnienie osobowego absolutu)

Ateizm, politeizm i systemy egocentryczne(systemy bez osobowego absolutu)

Panteizm(systemy w których wszechświat jest absolutem)

Indywidualizm człowieka

Światopogląd

Co jestdobre?

Etyka

Co jestpiękne?Skąd wiem

to co wiem?

Kimjestem?

Ontologia

Epis

tem

olog

iaEstetyka

2.2 Co to jest biznes?

„Chleba naszego powszedniego dawaj nam na każdy dzień”Ewangelia Łukasza rozdział 11 werset 3

„Chciwość jest dobra”kwestia wypowiedziana przez Gordona Greco w filmie „Wall Street”

Definicja biznesu – wersja #1

Biznes #1 to część aktywności człowieka ukierunkowana na przynoszenie zysku.!

Aktywności współczesnego człowieka

biznes#1 (gra kapitałem, giełda)

chleba i...(sianie, oranie)

...i igrzysk(poezja, teatr)

potrzeba kreowaniapotrzeba bogacenia się

potrzeby podstawowe, zabezpieczenie bytu, pożywienie, odzienie, ogrzanie

potrzeby „duchowe”, potrzeba tworzenia, obcowanie z pięknem, miłości (dawania)

biznes#2

Definicja biznesu – wersja #2

Biznes #2 to część aktywności człowieka ukierunkowana na zabezpieczenie jego potrzeb materialnych oraz zaspokojenie potrzeby bogacenia się.

!

Dialogi na cztery nogi

- Ile jeszcze chcesz mieć?

- Więcej!

Pojęcie „styl życia”

Styl życia

biznes #1

chleb

igrzyska

Podsumowanie

Definicje potrzebne do dalszych rozważań:Etyka to aktywność myślowa tworząca moralność

człowieka.

Biznes to aktywność człowieka ukierunkowana na pozyskiwanie środków do życia i bogacenie się.

Pojęcia słabo zdefiniowane:Światopogląd - pogląd na świat.

Styl życia - opis sposobu prowadzenia aktywności.!

3. Podmiot etyki w biznesie

3.1 Poszukiwania podmiotu

Kto podlega ocenie moralnej?

Człowiek(osoba fizyczna)

ŚwiatopoglądWola

Stylżycia

Ocena

Spółka(osoba prawna)

Zarząd

Stylprowadzenia

biznesu

Ocena

Problemy z ustaleniem podmiotu

Problem #1: stopniowanie odczłowieczania biznesu:1. człowiek przedsiębiorca;

2. przedsięwzięcie człowieka;

3. przedsięwzięcie (już nie wiadomo którego człowieka).

Problem #2: spółka jest podmiotem prawa, osobą prawnąSpółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji (...) z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) i uzyskuje osobowość prawną.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, artykuł 12.

Lemat:

Podmiotem oceny moralnej są działania osób zarządzających przedsięwzięciem,a nie przedsięwzięcia same w sobie.

Trywializując: moralność dotyczy ludzi.

Podmiot etyki w biznesieSpółka

(osoba prawna)Człowiek

(osoba fizyczna)

ZarządŚwiatopogląd

Wola

Stylżycia

Stylprowadzenia

biznesu

Ocena Ocena

Wniosek #1

Styl prowadzenia biznesu zależy całkowicie od ludzi, którzy ten biznes prowadzą. !

Wniosek #2

Osoby zarządzające osobą prawną (spółką, stowarzyszeniem, funduszem czy fundacją) odpowiadają moralnie za działania zarządzanych przez siebie osób prawnych.

Osoby zarządzające to: Właściciele (inwestorzy); Zarząd (w rozumieniu KH); Menadżerowie; Pracownicy.

!

3.2 Integralności podmiotu

Integralność

Światopogląd

Co jestdobre?

Etyka

Styl życia

Ocena:- zgodny- sprzeczny

Integralność w szczegółach

Światopogląd

Co jestdobre?

Etyka

Styl życia

biznes #1

chleba

igrzysk

Ocena:- zgodny- sprzeczny

Brak integralności życia

Styl życia

biznes #1

chleba

igrzysk

Światopogląd’

Co jestdobre?

EtykaŚwiatopogląd

Co jestdobre?

Etyka

Ocena:- zgodny- sprzeczny

Przyczyna braku integralności

Słabość światopoglądu osoby zarządzającej powoduje problemy z integralnością życia obserwowaną na zewnątrz jako działania sprzeczne same w sobie lub działania sprzeczne z deklaracjami.

4. Czy etyka może być w biznesie?

Światopogląd

Rzeczywistość(wszechświat)

Styl życia

Tak działa mędrzec

Tak chciałby działać głupiec ale ...

Rzeczywistość(wszechświat)

Styl życia

Światopogląd

Rzeczywistość(wszechświat)

Styl życia

Światopogląd

... nie zawsze się da.

Lemat o głupocie

Postępowanie, w którym styl życia (styl prowadzenia biznesu) determinuje obraz świata (światopogląd) jest postępowaniem sprzecznym.

!

Narzędzia prowadzenia biznesu

Przykłady narzędzi prowadzenia biznesu:- Praca,- Kapitał,- Marketing,- Innowacyjność, kreatywność, badania, wynalazki,- Monopol,

Tajemnicze słówko „w”

Pytanie:Czy etyka może być narzędziem prowadzenia biznesu?

Twierdzenie

Jeżeli czynimy etykę narzędziem prowadzenia biznesuto etyka przestaje być etyką.

!

Szkic dowodu

- Cel biznesu: zaspokojenie potrzeb życiowych oraz zaspokojenie potrzeby bogacenia się.

- Etyka: czerpiący ze światopoglądu proces kreowania systemu moralnego, który przesądza o stylu życia i stylu prowadzenia biznesu.

- Prawdziwy (dobry) światopogląd powinien być odzwierciedleniem rzeczywistości.

- Jeżeli etykę podporządkowujemy celom biznesowym nie wyprowadza ona systemu moralnego ze światopoglądu (swobodnego badania wszechświata).

4. Przykłady i dyskusja

News(...) Pewien bogaty człowiek był rentierem, trzymającym swój kapitał we własnym

funduszu inwestycyjnym. Rada nadzorcza funduszu zarzucili prezesowi zarządu (CEO), że trwoniąc kapitał funduszu działa na jego szkodę.

Rentier zwołał Radę, która wezwała Dyrektora i wypowiedziała mu kontrakt, jednocześnie żądając przeprowadzenia audytu i przedstawienia zbadanego sprawozdania finansowego.

Prezes, będąc już na wypowiedzeniu zastanawiał się nad dalszą swoją karierą: "Co robić skoro tracę tak dobrą posadę? Nie zostanę przecież księgowym, a iść na zasiłek się wstydzę. Wiem co uczynię aby złapać równie dobrą posadę jak tą już utracę."

Spotykał się wiec z szefami spółek, w których zaangażowany był kapitał rentiera i zadawał im pytanie: jakie jest wasze zadłużenie wobec funduszu?

Pierwszy odpowiedział: w obligacjach zamiennych na akcje naszego koncernu olejowego macie 5,6 mln $. Rozumiem, rzekł - weź umowę emisji obligacji, zmień nominał i napisz 1,6 mln.

Następnie spytał drugiego: ile jesteś winien funduszowi za wiosenne opcje zakupu pszenicy brazylijskiej? Ten odrzekł: 1,6 mln euro. Rzekł mu: weź swoją umowę i napisz 800 tys.

Rentier, gdy powziął wiadomość o postępowaniu dyrektora pochwalił go, że tak przebiegle postąpił, gdyż synowie tego świata są sprawniejsi w interesach z podobnymi sobie niż synowie światłości.

News (oryginał)

1 [Jezus] powiedział też do uczniów: Pewien bogaty człowiek miał rządcę, którego oskarżono przed nim, że trwoni jego majątek.

2 Przywołał go do siebie i rzekł mu: Cóż to słyszę o tobie? Zdaj sprawę z twego zarządu, bo już nie będziesz mógł być rządcą.

3 Na to rządca rzekł sam do siebie: Co ja pocznę, skoro mój pan pozbawia mię zarządu? Kopać nie mogę, żebrać się wstydzę.Wiem, co uczynię, żeby mię ludzie przyjęli do swoich domów, gdy będę usunięty z zarządu.

5 Przywołał więc do siebie każdego z dłużników swego pana i zapytał pierwszego: Ile jesteś winien mojemu panu? Ten odpowiedział: Sto beczek oliwy. On mu rzekł: Weź swoje zobowiązanie, siadaj prędko i napisz: pięćdziesiąt. Następnie pytał drugiego: A ty ile jesteś winien? Ten odrzekł: Sto korcy pszenicy. Mówi mu: Weź swoje zobowiązanie i napisz: osiemdziesiąt.

8 Pan pochwalił nieuczciwego rządcę, że roztropnie postąpił. Bo synowie tego świata roztropniejsi są w stosunkach z ludźmi podobnymi sobie niż synowie światłości.

(Ewangelia Łukasza, rozdział 16, wersety od 1 do 8, za tłumaczeniem Biblii Tysiąclecia)

Kłamstwa w reklamach

Lekarz, który tak dobrze leczy pacjentów, że ich traci.

Pasta do zębów polecana przez stomatologów.Czy jak coś jest smaczne to już wolno to kraść?

Reklama chipsów Reklama pepsi

Przykłady #1

Ciekawe filmy o dylematach moralnych- Wall Street (słynna przemowa Gordona Geko na

Walnym)- Ziemia obiecana- Adwokat diabła

„Wszyscy dają łapówy – dajmy i my.”Różnice światopoglądowe:

- Problem: Czy można zarabiać na pornografii?- Teim: Bóg stworzył zasady; Ateizm: człowiek tworzy

zasady.

Przykłady #2

Polityka kadrowa Sposoby przeprowadzania redukcji i zwolnień.

Marketing Polityka produktowa (to samo dla różnych grup docelowych) Polityka reklamowa (ciągle mamy nowe proszki) Czy wolno kłamać (najniższe ceny)

Finanse Kiedy płacimy dostawcom Kredytowanie: dawanie i branie, przejmowanie za kredyt

Działania w słabym otoczeniu prawnym (kary umowne, ważność oświadczenia, słowa)

6. Podsumowanie

Definicja odpowiedzialności

Odpowiedzialność to gotowość do ponoszenia wszelkich konsekwencji własnych decyzji i działań.Źródło: FIKI

Wymiar ludzki

Wymiar metafizyczny

Odpowiedzialność menadżera

społeczność

inwestorzy

pracownicy

kontrahencimenadżer

(Ego)Bóg

Wymiar ludzki

Wymiar metafizyczny

Naciski

społeczność

inwestorzy

pracownicy

kontrahencimenadżer

(Ego)Bóg

Odpowiedzialności ostateczna

Odpowiedzialność to gotowość do ponoszenia wszelkich konsekwencji własnych decyzji i działań.Źródło: FIKI

Wszelkich, tzn. równieżtych ostatecznych!

Osobista zachęta

Zachęcam do

myślenia, badania, szukania

w celu

podejmowanie dobrych decyzji

pamiętając, że

będzie się rozliczonym

zarówno przez Radę Nadzorczą

ale też przez Boga,

którego ocena ma większe znaczenie

Czy etyka może byćw biznesie?

Nie! ... i to by było na tyle.

W internecie:

• wojtek@pp.org.pl

• http://w34.blog.pl

• http://www.pp.org.pl/wojtek