KOMPRESYON TESTİ

Pistonlu motorlarda performansı etkileyen en önemli faktör silindirlerin durumudur. Uçak ve helikopterlerde kullanılan pistonlu motorlarda ise silindirlerin durumu, öncelikli olarak emniyet açısından oldukça önemlidir. Silindirlerin durumunun kontrolü ise kompresyon testi sayesinde yapılabilir.

Kompresyon Testi Ön Hazırlığı:

Öncelikle, kompresyon testi uygulanmadan önce motor kesinlikle sıcak olmalıdır. Bu nedenle, kompresyon testi ya uçak iniş yaptıktan sonra hemen uygulanmalı, ya da motor yerde çalıştırılıp ısıtıldıktan sonra uygulanmalıdır. Aksi takdirde, motor soğuk haldeyken genleşme olmayacağı için test sonuçları yanıltıcı olabilir. Normal durumdaki bir silindir çok kötü durumdaymış gibi görülebilir.

Kompresyon testinde pervanenin döndürülmesi nedeniyle, motorun çalışma ihtimaline karşı manyeto switch’i kapatılmalıdır.

Kaporta açılmalı, gerektiğinde soğutucu baffle’lar da sökülmelidir.

Bütün silindirlerdeki ulaşılması en kolay bujiler sökülüp yerlerine adaptörler takılmalıdır(yalancı bujiler).Eğer tek bir adaptör kullanılırsa, bu adaptörün sökülüp takılması sırasında zaman geçeceği için motor son silindire gelene kadar soğuyacaktır ve test sonuçları yanıltıcı olacaktır. Bu nedenle her silindire adaptör takılmalıdır. Bazı arızalar sesten anlaşılabilir. Bu nedenle kompresyon testi sırasında atölye ortamında gürültü çıkarılmamalıdır.

Kompresyon Testi Yapımı

Resim 1: Kompresyon Testi Uygulaması

Kompresyon testi için bir kompresör, esnek bir hortum ve uygulanan basıncı ve piston içerisindeki basıncı gösteren iki manometreden oluşan bir ölçüm aleti gereklidir.

Resim 2: Kompresyon Testinde Kullanılan Aletler

Pervaneyi kontrol eden, pervaneyi normal dönme yönünde yavaşça döndürmeye başlar ve diğeri de test uygulanacak silindirin buji adaptöründen gelen havayı takip eder. Pervane döndürülürken pervane dönme düzleminde kimse bulunmamalıdır. Buji adaptöründen kuvvetli bir hava geldiğinin hissedilmesi silindirin sıkıştırma zamanında olduğunu, yani pistonun üst ölü noktaya yaklaştığını gösterir. Üst ölü noktayı bulmanın diğer bir yolu da manyetoların çakma sesinin takip edilmesidir.

Tahminî üst ölü nokta belirlendikten sonra pervane sağlam bir şekilde tutulmalıdır.

Kompresörden gelen hortum yalancı bujiye takılır ve iyice oturduğundan emin olunur.

Eğer pervane sıkı tutulmazsa dönmeye başlar ve iş kazalarına sebebiyet verir. Kompresörden gelen havayı ayarlayan vana ile ilk manometredeki basınç

değeri 80 psi değerine getirilir. Bu durumda silindir içerisine 80 psi basınçlı hava verilmektedir. Üst ölü noktayı kesinleştirmek için pervane, ikinci manometredeki değer stabil olana kadar döndürülür.

Resim 3: Kompresyon Testi Anlatımı

İkinci manometrede okunan değer, silindirin içerisindeki basıncı gösterir. Bu değer uygulanan basınçtan ne kadar küçükse silindirde o derecede problem olduğunu gösterir.

Kompresyon testinin toleransı -%20 ‘dir. Yani ikinci manometreden okunan değer en az 64 psi olmalıdır.

Her kompresyon testinde, her silindir için okunan değerler kayıt altına alınmalıdır. Böylece silindirin durumu sürekli gözlenerek, arızalar önceden önlenmiş olur.

Olası bir tehlike anında hortum ile yalancı buji bağlantısı doğrudan kaldırılır.

Kompresyon Testinin Yorumlanması:

Kompresyon testi sırasında, çıkış manometresinden okunan değer uygulanan basınç değerinden küçük ise kaçak olduğu anlaşılır. Bu kaçağın nerede olduğu çıkan ses ya da vent hattı, ekzos veya hava filtrelerinden gelen hava yardımıyla bulunabilir.

Yağ ikmal yerinden veya vent hattı çıkışından hava sesi gelmesi veya kabarcıklar görülmesi, piston segmanlarının sızdırmazlığı sağlayamadığı anlamına gelir.

Hava filtresinden hava sesi gelmesi emme subabında bir problem olduğunu gösterir.

Ekzos sisteminin dışa açıldığı yerde hava sesi duyulması, ekzos subabında bir problem olduğunu gösterir. Plastik tokmakla kurumlarını döktüğümüz halde de ses geliyorsa subabın değişmesi gerekebilir.

Düşük değer okunan silindirler doğrudan bakıma alınmadan önce bir kez daha ölçüm yapılmalıdır. İkinci ölçümde de standartlar altında bir değer okunursa en basit işlemlerden başlanarak sorun giderilir.