ÇOCUKLARIMIZ İÇİN EN BÜYÜK DİLEĞİMİZ NEDİR…? SORUMLULUK

ÇOCUKLARIMIZ İÇİN EN BÜYÜK DİLEĞİMİZ

NEDİR…? SORUMLULUK

• Çocuklarımızı beden ve ruh sağlığı yerinde , kendi ayakları üzerinde durabilen, sorumluluk sahibi ,kendine güvenen bireyler olarak yetiştirmek…

SORUMLULUK

Sorumluluk: Bireyin uyum sağlaması başkalarının haklarınasaygılı olması , üzerine düşen görevleri bilmesi vekendi davranışlarının sonuçlarınıüstlenmesi şeklinde tanımlanabilir.

Sorumluluk Sahibi Bireyler:

• Kendi kaynaklarını kullanan,• Kendine güvenen,• Kendi kararlarını kendisi veren,• Davranışlarının sonuçlarını üstlenen,• Bağımsız hareket eden,

Sorumluluk Sahibi Bireyler:

• Başkalarının haklarını çiğnemeden, kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen,

• Öz eleştiri yapabilen,• İş birliğine yatkın,• Zamanı etkin kullanabilen kişilerdir.

DİKKAT….!

• Çocuğa bir zorlama sonucunda yaptırılan işler (bakkala gitme, ödevini yaptırma vb.) sorumluluk duygusunun kazanılmasında hiçbir olumlu etki oluşturmamaktadır

• Çocuğa sorumluluk eğitimi verirken ona seçme hakkının tanınması büyük önem taşır. Çocuğa birkaç alternatif vererek seçme hakkı verilmelidir. Bu çocuğun yaşına ve seçimin konusuna göre belirlenmelidir.

Sorumluluk kazandırmaya yönelik önerilerimiz...

- Sorumluluk bilinci aşamalı olarak gelişen bir beceridir.Çocuklar bir sabah kalktıklarında bir anda sorumluluk sahibi olan bireyler olmazlar…

-Başarma sevincini yaşamalarına izin verin..-Çocuklar kendi başlarına bir işi yapabildiklerinde özgüvenleri

artar..-Kendi başına yemek yiyebilen bir çocuğa yemek yedirmeye

devam etmek hem isteğini kıracak hem de becerisinin gelişmesini engelleyecektir..

Sorumluluk kazandırmaya yönelik önerilerimiz

-Takip edildiğinizi unutmayın…!Çocuklar çok iyi gözlem yeteneğine sahiptirler…Anne-Baba çocuğa her şeyden önce model olmalıdır.. Eğer anne-baba günlük sorumluluklarını isteksizce

yapıyor ve aksatıyorsa , çocuk için de sorumluluklar kaçınılması gereken durumlar anlamına gelecektir.


* Davranışın sonucunu yaşamasına fırsat verin..

Anne- Baba genellikle çocukların hayatını kolaylaştırmaya çalışırlar…

Sabahları giysilerini giydirmek ,ayakkabılarını bağlamak , bulmadığı bir eşyayı bulmak,ödevleri için araştırma yapmak (öğretmenden uyarı almamak için)

Bunlar kısa vadede çocuğu koruma olarak anlaşılsa da uzun vadede çocuğun özgüven gelişimini olumsuz etkileme riskini taşır…


-Biri her gün sizin için işlerinizi yapsa , siz işinizi yapmak için çaba gösterir miydiniz…?

• Çocuklarda doğal olarak Anne-Baba tarafından desteklenen becerilerini geliştirme ihtiyacı duymazlar, anne yada baba desteğini azalttığında büyük zorluk yaşarlar..Zamanında kazanılmayan becerileri sonradan kazanmak için daha fazla emek gerekir…

• 5. sınıfa kadar ödevlerinde destek alan bir çocuk 6.sınıfa geldiğinde ödevlerinin sorumluluğu sana ait denildiğinde sorumluluğu yerine getirmekte zorlanacaktır…

• Hiç birimiz mükemmel değiliz , çocuklarımızda….

Sorumluluk bilincini geliştirmede ailenin rolü:

• Her yeni beceri acemilikle başlar.Bu nedenle sorumluluk öğrenirken zamana ve sabra ihtiyacı vardır …Pes etmek yok …!

• Yemeğini kendi başına yemeğe başladığında döküp saçması yada bardağı taşırken düşürmesi normaldir…Bu durumlarda Anne-Babanın ‘’bırak düşüreceksin ! , her tarafı batırdın ..! Gibi tepkiler vermesi yada elinden alıp kendisinin yapması sorumluluğun kazanılmasını engeller…

Sorumluluk bilincini geliştirmede ailenin rolü

• PEKİ O ZAMAN NASIL DAVRANCAĞIZ , NE YAPACAĞIZ….?


Küçük adımlar….. Küçük yaştan itibaren sorumluluk bilincini

geliştirmek için fırsatlar oluşturmak ve çocuğun acemiliklerini sabır ve sevgi ile desteklemeliyiz…

• İleride sorumluluk sahibi bir birey olması için çocuğunuzun 10 yaşına gelmesini beklemeyin..

• Sorumluluk yaşamın ilk ilk yıllarında kazanılmaya başlayan ve küçük adımlarla ilerleyen bir süreçtir…


Olumlu Geri Bildirim…Anne-Babanın ilgi ve onayı davranışın

kazanılmasında önemli bir etkendir.Çocuklara ne yapmamaları değil de ne yapmaları gerektiğini söylemekte önemlidir..

Olumsuz bir durumu söylemek olumsuz davranışın kazanılmasını sağlayabilir…

‘’Odanı dağıtma!’’ Yerine ‘’odanı toplaman gerekiyor !’’ demek…


İyi , doğru ve gerekli olduğunu düşündüğünüz davranışı fark etmek ve enerjiyi bu duruma yönlendirmek daha verimli olacaktır.

Çocuğunuz kardeşi ile olumlu bir şekilde oynarken bu davranışı övmeniz ona ilgi göstermeniz, kardeşini ağlattığında kızmaktan daha etkili olacaktır..Bu durumda beklenilen davranışı da çocuğa hatırlatmış olursunuz…


Motive eden sorumluluk….Çocuklara sorumluluk öğretirken motivasyonu

unutmamak gerekir..Yapması keyifli olan , sonunda ödül kazanılan ,

sevgi ,ilgi ve güven kazanılan davranışlar ile ilgili sorumluluk kazandırmak daha kolay olacaktır..Örneğin masanın hazırlanmasına yardım etmek , masayı temizlemekten daha keyiflidir..

Bütünü parçalara bölmek…Çocuğa öğreteceğiniz davranış ne olursa olsun

öncelikle basit parçalara ayırın..Bir yetişkin bile bir odada toplamaya nereden

başlayacağının kararsızlığını yaşar…Çocuğunuzun odasını toplamasını istiyorsanız işi

basit parçalara ayırın…1. Basamak:oyuncakları yerine koymak2. Basamak:kirli ve temiz çamaşırları ayırmak3. Basamak:giysileri dolaba koymak ….gibi…


Seçme şansı vermek…. Çocuklara kendi hayatları ile ilgili Söz sahibi olma hakkı tanırsak,Verdikleri kararlar ile ilgili Sorumluluk almalarını ve özgüven sahibiolmalarını sağlayabiliriz… Seçme hakkı sunarsak kendi tercihleri olduğu için

uygulama olasılıkları artar…Tabii ki seçme hakkı anne ve baba tarafından

sınırlandırılmalıdır.Sonsuz bir seçme hakkı olmamalıdır…


Her şeyin bir yeri olsun….

Evdeki her eşyanın belli bir yeri olduğunuBilmek çocukların etrafı düzenli tutmasını sağlayabilir…Düzenli bir ev ortamı çocuğun düzenli ve planlı Olmasında önemli role sahiptir…Daha da önemlisi düzenin sağlanmasında çocuğun etkin rolü

olmalıdır…Kumandayı hep aynı yere koymak,kirlileri kirli sepetine

koymak,meyve suyunu geri buzdolabına koymak, ayakkabımızı ayakkabılığa koymak,montumuzu askılığa asmak vb…


Sorumluluk davranışının kazanılmasında Sonuç olarak ; Bireysel sorumluluktan Sosyal sorumluluğa geçiş olur….Aile içinde öğrenilen beceriler sosyal İlişkilerde önemli rol oynar..ARKADAŞLAR İLE UYUM İÇİNDE OYNAMAK,OKUL

KURALLARINA UYMAK için gerekli alt beceriler ev ortamında öğrenilir..

ANNE –BABA OLARAK ÇOCUĞA SORUMLULUK VERİRKEN ASLINDA ONU TOPLUMSAL HAYATA HAZIRLAMIŞ OLURUZ…

-Davranışların sonucunu kabul etmek..-Karşılaştığı sorunları tek başına çözmek…-Kendi duygu ihtiyaçlarını uygun biçimde anlatmak..-Başkalarının hak ve duygularının farkında olmak.. -SAĞLIKLI VE MUTLU BİR BİREY OLARAK TOPLUMUN

BİR PARÇASI OLMAK İÇİN GEREKLİ BECERİLERDİR…


Sorumluluk bilincini geliştirmede aile için öneriler…

• Çocuğunuzun sizi tartışma ortamı içine çekmesine izin vermeyin. • “Oynamak istemeni anlıyorum ama şimdi

yatman gerekiyor.”

*Durumla ilgili bir ifade kullanarak çok açık bir şekilde ondan ne istediğinizi söyleyin.

• Çocuğunuza bütün özellikleri ile değer verdiğinizi, sevdiğinizi hissettirin.

*Çocuğunuza “yanlış” bir kişiolduğu izlenimi vermeden, istenilen davranış değişikliklerini sağlayın.


• Çocuğunuzu değil, davranışını eleştirin.• “Kardeşine vurman uygun bir davranış değil.”*Kişiliğine saygı gösterin,


• Suçluluk duygusuna kapılmadan hata yapabilme olanağını kendisine tanıyın.*Önemli olan yanılgıdan kurtulmak ve yanlışı

düzeltmektir. Çocuğunuzun uygun davranışları için yüreklendirici mesajlar kullanın.

*Övülen, yüreklendirilendavranış tekrarlanır.

İşbirliğini yüreklendiren mesajlar;

“Odanı ne kadar güzel düzenlemişsin.”

İşbirliğini yüreklendiren mesajlar;

“Yardımların çok işe yarıyor.”

Kabul edilebilir davranışları yüreklendirme;

"Bugün alışverişte tutturmadığın için ne kadar keyifliyim, teşekkürler."

Gelişmeye yüreklendiren mesajlar;

• "İstediğin notu alamamış olabilirsin ama çok gayretliydin ve bu benim için çok daha önemli."

Bağımsızlığı yüreklendiren mesajlar;

"Bunu tek başınayapabileceğini

biliyordum.",

Seçimleri yüreklendiren mesajlar;

• “Bir dahaki sefere kullanmak için iki uygun seçeneğin var. Üstesinden geleceğine inanıyorum.”

Cesaret kırıcı mesajlar;

• "Bana karşı saygılı olmanı beklemiyorum zaten." • "Hep sorun yaratıyorsun."• "Hele bir daha dene de ne olacağını gör."• "Bir kez olsun beni dinlesen." • "Yapabileceğin en iyi şey bu mu?"• "Doğru seçim yapabildiğini bir görebilsem."


Duygularınızı ve düşüncelerinizi açıklarken ben diliyle konuşun.“Arkadaşlarına vurduğun için üzülüyorum.”


• İstek ve kurallarınızı açık ve net yönergelerle iletin.• “Bu oyuncakları sepetine koymanı istiyorum.” “Başkalarının eşyalarını kullanmadan

önce izin almalısın.”

* İsteklerinizi net, doğrudan, kararlı ve tartışmasız bir tavırla belirtin.

• Sınırlandırılmış seçenekler sunun.• “Bakkala şimdi mi gidersin maçtan dönüşte mi?”• “Ispanak mı yersin, kabak mı?”• * Öz-disiplin kazandırır, doğru kararlar alma

yeteneğini geliştirir. • Çocuğunuz için iyi bir dinleyici olmaya çalışın. Size iletmek istediğine dikkat edin.• “Ben onun yerinde olsam ne düşünürdüm, ne

hissederdim?”

* Öğütlerden, yönlendirmelerden, gereksiz sorulardan, teşhiste bulunmaktan, teselli etmekten, konuyu değiştirmekten kaçının.

• Çocuğunuzun duygularını anladığınızı ifade edin.

• “Kardeşin seni rahatsız ettiği için sinirlenmiş görünüyorsun.”• “Amacına ulaşmak için kopya çekmeye bile razıysan, okulda

başarılı olmak senin için önemli olmalı.”

* Bütün duygular ifade edilmelidir.


• Çocukların bir aktiviteyi bitirmesine yardımcı olmak için, zihinsel olarak bu değişikliğe hazırlanmalarını sağlayacak zaman tanıyın.

• “Beş dakika sonra gidiyoruz.”

*Prensip:Zihinsel hazırlık kontrol sağlar.


• Çocuğun problemleri üzerinde düşünmesini ve çözüme ulaşmasını sağlamak için çocuğa yardımcı

sorular yöneltin.

• “Sence kardeşin bu konuda ne hissedecek?” “Bu problemi nasıl çözmeyi düşünüyorsun?”

* Prensip:Problem çözme becerilerini ve özdenetimi geliştirir.


• Notlar ve şekiller çocuğunuzun işbirliğini sağlamak için uygun yöntemlerdir.• “Diş fırçası” resmi,• “Yatağını toplamayı unutma” notu.

* Prensip:Görsel uyarıcılar görevleri hatırlatır, sorumluluk yükler.


• Çocuğunuz olumsuz bir davranış gösteriyorsa, bu davranışın altında yatan nedenleri anlamaya ve önlem almaya çalışın.

* Prensip:Çocuğunuz anlaşıldığını ve önemsendiğini hisseder, sorumluluk alır.


• Tahammülünüzün olmadığı bir gününüzde iseniz ya da kendinize kısa bir zaman dilimi ayırmak istiyorsanız, çocuğunuza durumu açıklayınız.

• “Bugün çok yorgunum,gürültü etmeden oturmanı istiyorum.

* Prensip:Problem çıkma olasılığını azaltır, sorumluluk verir.• Kendinize düşünmek için zaman tanıyın.• “Bu konuyu biraz düşünmeliyim.”*Prensip:İsteklerine verdiğiniz önemi ve ona olan saygınızı iletir.


• Mümkünse “Hayır” kelimesi yerine “Evet” kelimesini kullanın.

• “Evet, yemekten sonra çikolata yiyebilirsin, ama şimdi olmaz.”

• *Prensip:İsteğine saygı gösterdiğinizi ve onu yerine getirmek istediğinizi iletir.


• Mümkünse sonuçları onun da görmesini ve anlamasını sağlayın.

• “Dışarısının ne kadar soğuk olduğunu hissedebiliyor musun?”

***Bir şeyin neden yapılamayacağını somut örneklerle açıklayın.


• Çocuğunuza iyi örnek olun.

*Prensip:Çocuklar bizim uyguladığımız yöntemleri kullanırlar.

ÇOCUĞUNUZUN EVDE DAHA ÇOK SORUMLULUK SAHİBİ OLMASI VE BUNLARI UYGULAMASI DEMEK;OKULDA DA SORUMLULUKLARINA SAHİP ÇIKMASI DEMEKTİR.

* Genel kural:Daima çocuğun gelişimsel düzeyi göz önüne alınarak sorumluluklar verilmesidir.

3 yaş;-Tek başına yemek yemek,-Tek başına uyumak,-El-yüz temizliğini yapmak,-Dişlerini fırçalamak,-Yardımla giyinip ,soyunmak,-Basit ev işlerine yardım etmek

4 yaş;• Sofrayı kurmak, • Oyun oynadıktan sonra oyuncaklarını veya kendine ait

eşyaları yerlerine kaldırmak, • Oyun oynarken nerede olacağını anne babasına söylemek, • Toz alma gibi basit ev işlerinde yardımcı olmak, • Bulaşık makinesinin doldurulmasına yardım etmek, • Alışveriş dönüşü malzemelerin yerleştirilmesine yardımcı

olmak, • Alışveriş sırasında malzemelerin raflardan alınmasına

yardımcı olmak, • Basit bazı yiyeceklerin hazırlanmasına yardım etmek

5 yaş;• Sofrayı, her şeyi yerli yerine koyarak hazırlamak, • Yatağını düzeltmek ve odasını temizlemek, • Basit bir kahvaltıyı hazırlamak, • Yedikten sonra kirlilerini kendi başına kaldırmak, • Giyeceklerini önerileri dikkate alarak seçmek ve kendi başına

giyinmek, • Kirli giyeceklerini sepete atmak, • Telefona gerektiği şekilde cevap vermek, • Ayakkabılarını bağlamayı öğrenmek, • Kendi kendine hazırlanmak (saçını tarama vb).

6 yaş;

• Havaya, özel olay ve günlere göre giyeceklerini seçmek,

• Çiçekleri sulamak, • Basit yiyecekleri (tost, yumurta, sosis vb.) bir

büyüğün desteği ile pişirmek.

• KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.

ÇOCUKLARIMIZ İÇİN EN BÜYÜK DİLEĞİMİZ NEDİR…? SORUMLULUK

Documents

Transcript of ÇOCUKLARIMIZ İÇİN EN BÜYÜK DİLEĞİMİZ NEDİR…? SORUMLULUK