Çocuk Raporu

8/7/2019 ocuk Raporu

1/21

GeleceeUmutlaBakacak

ocuklar


2/21

1

CHP.org.tr

CHP Bilim, Ynetim ve Kltr Platformu

CHP BYKP almalar No: 5 Nisan 2011

Trkiyerahat bir

nefesalacak.


3/21

2 3

I. Trkiyede ocuk veocuk Politikalar

Trkiye, ekonomik gcne paralel bir toplumsal ve insani gelimilik dzeyi salayamamtr. Dnyann en byk 20 ekonomisi iinde yerald vurgulanan lkemiz, bata insani gelime sralamas olmak zere,pek ok gelimilik deerlendirmesinde en son sralarda yer almaktadr.Trkiyede toplumsal eitsizlikler her geen gn artmaktadr. Eitsizlikler,hem ekonomik gelir dalmnda, hem de yurttalarn eitim, salk gibitemel sosyal politika alanlarna eriiminde giderek derinlemektedir.

Dnya Bankasnn 2010 ylnda yaynlanan Yaam Frsatlar almasbata olmak zere, yaplan eitli aratrmalar, bu eitsizliklerintemelindeki en nemli unsurlarn doum yeri ve anne-babann eitimdurumu olduunu gstermektedir. Bu iki unsur, Trkiyede bireylerin yaamfrsatlarn belirleyen en nemli koullardr. Frsat eitsizliklerinin byk bir ksm, bireyin hangi ailede ve nerede dnyaya geldii, anne-babanneitim durumu, ailede konuulan dil veya kiinin cinsiyeti gibi, kiininkendi tercihleri ve abalarndan tamamen bamsz olan koullarla,yani bireylerin yetitikleri ailelerin sosyoekonomik yaplaryla ilgilidir. Buda, Trkiyede eitsizliin ve yoksulluun nesiller arasnda aktarldnaiaret etmektedir. Bugnn ocuklarnn ileride sahip olacaklar frsatlaradair en nemli gstergelerden biri, iinde yetitikleri ailelerin yoksulluk durumudur.

ocuklarn kendilerini gerekletirebilecekleri frsatlara erimelerini veileriki yalarnda yoksulluk ve eitsizlik dngsnden kurtarabilmeleriniengelleyen etkenlerin banda, ocuk yoksulluu ve frsat eitsizliinnesiller arasnda aktarm gelmektedir. Bugn, Trkiyenin uzak ve yoksulbir blgesinde rgn renim grmemi bir anne-babann ocuu olarak

dnyaya gelen bir kz ocuunun iyi bir yaam srme frsat, ne yazk ki byk bir ehir merkezinde zengin ve eitimli bir anne-babann oluolarak dnyaya gelen bir ocukla ayn deildir.

Yoksulluun ve eitsizliklerin nlenmesi, toplumda nemli insani,ekonomik ve siyasal sonular olan bir sretir. Demokrasinin gelimesi,ekonomik ve toplumsal kalknma ancak daha fazla seenek ve frsatsahibi olan zgr bireyler yoluyla gerekletirilebilir. Ayn zamandakalknmann en nemli hedefi, bireylerin zgrlemesi ve daha fazla frsatsahibi olmasdr. Bireylerin zgrl sadece siyasal ve sivil haklar yoluyla

Giri


4/21

4 5

deil, ayn lde toplumdaki sosyal ve ekonomik dzenlemeler yoluylabelirlenir.

Cumhuriyet Halk Partisinin ncelikli hedefi, toplumsal dayanma,vatandalk, kardelik ve ulusal birlik duygularnn glendirildii, tmyurttalarn eit frsatlara sahip olduu, gl bir Trkiyedir.

Cumhuriyet Halk Partisi, tm toplum kesimlerini kapsayan bir sosyaladaleti gerekletirmeyi temel ncelii olarak grmektedir. CHP,yurttalara tam olarak eit frsatlar sunulmasyla, doum yeri ve anne-babann eitim durumu gibi koullarn yaam frsatlar zerindekietkisinin en aza indirileceinin bilincindedir. Bu dorultuda, en az frsatasahip olan ocuklar bata olmak zere gelecek nesillere daha fazla frsatsalanmas durumunda, Trkiyenin sosyal ve ekonomik gelime ynndeciddi bir adm atabilecei grndedir.

CHP, toplumsal eitsizlikleri or tadan kaldrmak iin ocuklarn yaamhaklarnn, salkl geliimlerinin ve iyi beslenmelerinin garanti altnaalnmas gerektiinin bilincindedir. Tm yurttalara yaamlarnnbalang aamasnda eit frsatlar sunmak, ocuun yaam frsatlarnaulamasnda ailesinin sosyoekonomik konumu veya doum yeri gibikoullarn etkisini mmkn olduunca azaltmak, CHPnin daha iyi birtoplum hedefinin olmazsa olmaz kouludur.

CHPnin temel amac, Trkiyede doan ocuklarn, ellerinde olmayankoullar sebebiyle eitsizlie maruz kalmalarn engellemek ve uzunvadede Trkiyedeki eitsizlikleri gidermektir. CHP, ocua ynelik politikalar yoluyla gelecek nesillerde eitsizlie son verilebileceine glbir ekilde inanmaktadr. Sosyal demokrat bir parti olarak CHP, eitsizlieson verme amacna ynelik olarak kapsaml ve gl bir ocuk politikas

gelitirmekte kararldr. Bu dorultuda, ocuklarn frsat ve hizmetlerdeneit olarak yararlanabilmeleri iin sosyal devleti tm gcyle seferberetmektedir.

Ulusal ocuk politikasnn ncelikli hedefi, ocuklarn kendilerini tamolarak gerekletirebilmeleri iin, ocuklar dorudan etkileyen yoksulluuazaltmak ve frsatlarn iyiletirmektir. ocuklara yaplacak sosyalyatrmlar, ksa vadede daha salkl ve donanml bir kuak yaratmayamalarken, uzun vadede toplumsal eitsizliklerin azaltlmas, ekonomik byme, su oranlarnn drlmesi ve toplumsal uyumazlklarngiderilmesine nemli katk salayacaktr. ocuklara yaamlarnn enbandan itibaren frsat eitliinin salanmas, ocuklarn glendirilmesive kendilerini gerekletirebilmeleri asndan son derece nemlidir.

ocuklara yaplacak sosyal yatrmlar daha iyi bir toplum hedefininolmazsa olmaz kouludur. Daha iyi bir toplum, tm yurttalarnayaamlarnn balang aamasnda eit frsatlar sunan, ocuunyaam frsatlarna ulamasnda ailesinin sosyoekonomik konumu veyadoum yeri gibi koullarn etkisini olabildiince azaltmay hedefleyenbir toplumsal dzenleme olarak tanmlanabilir. Daha iyi bir toplum iinocuklarn yaam haklar, salkl geliimleri, iyi beslenmeleri ve kltrelve sosyal haklar garanti altna alnmaldr. ocuklarn fiziksel, duygusalve dnsel geliimlerini tamamlayabilmeleri ncelikli hedeftir. Buhedef dorultusunda gerekli tm ekonomik, fiziksel ve sosyal yatrmlaryaplmaldr.

Annenin doum ncesi kontrol, salk personeli eliinde doum, iyottemini, alama, doum belgesi ve bilisel uyarm gibi etkenler, ocuundouta sahip olduu zellikleri belirlemektedir. ocuun dk doumarl, byme gerilii, bilisel gelimesindeki gecikmeler gibi sorunlaryukarda saylan tm faktrlerden dorudan etkilenmektedir. Doum

ncesi ve doum srasnda ocua ilikin gzlenen etkenler, orta ve uzunvadeli nemli sorunlara neden olmaktadr. Erken okul terki, dk eitimdzeyi gibi sonular doum ncesinden balayan belli gstergelerdenbyk lde etkilenmektedir.

Yoksulluk, ocuklar iin ayrlan kamu kaynaklarnn azl, eitimve salk olanaklarnn yetersizlii, ocuklarn salkl geliimlerinitamamlamalarn desteklemeyen, hatta kimi zaman engel olanfiziksel ve sosyal evre gibi sorunlar, birok ocuun yaamn olumsuzetkilemektedir. Bu tr toplumsal sorunlarla mcadele ancak etkin ocuk

Neden Ulusal ocuk Politikas?


5/21

6 7

politikalaryla mmkn olabilir. ocuk politikalarnn yan sra, eitim,salk, kltr ve kent politikalar gibi alanlarda zel olarak ocuklaraynelik politikalarn gelitirilmesi ve bu alanlar arasnda ibirliininsalanmas gerekmektedir.

Ulusal dzeyde ocuk politikas oluturmak, devletin ocua karykmllnn bir gerei olmakla birlikte, daha iyi bir toplum iinsosyal politika paketinin en nemli bileenlerinden biridir. Artan toplumsaleitsizlik, ayrma ve huzursuzluk gibi sorunlarla, ancak ulusal ocuk politikas gelitirerek, bu politika paketine gerekli kaynaklar ayrarak ve bu paketi tavizsiz bir ekilde uygulayarak mcadele edilebilir. Diertoplumsal gruplardan farkl zellik ve nceliklere sahip olan ocuklara

zg ihtiya alanlarn saptamak ve ulusal sosyal politika alanndabunlar dikkate almak, CHPnin temel nceliklerinden biridir. Etkin birulusal ocuk politikas, ocuklarn kendilerini gerekletirebilecekleri vegelitirecekleri toplumsal bir ortam yaratmay hedeflemelidir.

Trkiyede ocuklara ynelik sosyal politikalar genel olarak korunmayamuhta olan ocuklara ynelik uygulamalar iermektedir. ocuklaraynelik mevcut dzenlemeler ocuk istismar, sokakta yaayan ocuklargibi sorunlu alanlar hedeflemekte, bu konulardaki uygulamalar bileson derece yetersiz kalmaktadr. CHP, sadece belirli bir grup ocuk iin deil, btncl bir yaklamla tm ocuklar iin sorun olabilecek alanlar tespit ederek, bu sorunlar nleyici sosyal politikalar gelitirmeyihedeflemektedir. Daha az frsata sahip olan ocuklara ncelik salanmal,ancak ulusal ocuk politikasnn hedefi sadece dezavantajl ocuklarlasnrl olmamaldr. Etkin bir ulusal ocuk politikas, toplumun farklkesimlerinden tm ocuklara ynelik uygulama ve hedefleri kapsamaldr.Daha iyi bir toplum hedefi ancak btncl ve kapsayc politikalar ilemmkn olabilir.

Ulusal ocuk politikasnn uygulanma aamasnda kararllk, devamllk vesrdrlebilirlik byk nem tamaktadr. Ulusal ocuk politikas gnlk siyasi karlarn tesinde, toplumsal sorumluluk gerektiren bir alandr.ocuklarn eit frsatlara ulamasn mmkn klacak ulusal ocuk politikalarnn uygulanmas iin, devletin ve dier toplumsal aktrlerin

2010 yl istatistiklerine gre, Trkiyede 0-18 ya grubu, nfusun % 35inioluturmaktadr. Bu kadar byk bir ocuk ve gen nfusu olan Trkiyede,ocuk ve genlere ynelik btncl sosyal politikalarn olmamas dikkatekicidir. CHP, Trkiyede genlik ve genlik politikalar zerine bugne

kadar bir siyasi parti tarafndan hazrlanm en kapsaml almaykamuoyuyla paylamtr. Trkiyede ocuklara ilikin uygulamalarabakldnda ise, ocuklarn karlat sorunlara sadece gnlk tedbirlerle geici zmler getirilmeye alld grlmektedir. Trkiyeninen byk toplumsal sorunlarndan biri, btncl bir ocuk politikasgelitirmemi olmasdr. Giderek artan toplumsal eitsizlikler gz nnealndnda, bu durumun lkenin hem bugnn, hem de geleceiniolumsuz olarak etkilemekte olduu aktr.

katk ve sorumluluk alanlarnn hzla ve etkin ekilde belirlenmesigerekmektedir. Daha iyi toplum hedefinin en nemli bileenlerindenolan ocuk politikalaryla dier sosyal politika alanlar arasnda ibirliigelitirerek ok boyutlu bir ocuk politikas oluturmak, ocuklarnnkarlat sorunlarn zmne ve gelecek nesiller iin eitsizliiazaltmaya yaamsal bir katk salayacaktr.

CHPnin ulusal ocuk politikasnn temel amac beslenme, salk, eitim,duygusal, bilisel ve sosyal geliim hedeflerini ieren temel ocuk hizmetlerini tm Trkiye genelinde farkl toplumsal kesimlerden gelenher ocuk iin ulalabilir klmaktr. Bu amala merkezi devlet organlar,yerel ynetimler, zel sektr ve sivil toplum temsilcileri arasnda egdm

ve ibirlii salanacaktr. Sunulan temel ocuk hizmetlerinin nitelikli vesrdrlebilir olmas son derece nemlidir. Temel ocuk hizmetleriningelitirilmesini hedefleyen ulusal ocuk politikalaryla, insani sermayeningelitirilmesi, ekonomik kalknmann nndeki insani ve sosyal engellerinalmas ve Trkiyedeki sosyal eitsizliin azaltlmas yolunda nemli biradm atlacaktr.

Temel HedeflerTrkiyede ocuklarn Durumu veocuk Politikalar


6/21

8 9

Be ya alt ocuk lm oran, be ya alt dk kilolu ocuklarn yzdesive ilkokul ana gelen ocuklarn kayt oranlarn dikkate alan ve 140lkeyi ieren ocuk Geliim Endeksi verilerine gre, Trkiye 2000-2006yllar arasnda ocuk geliimi asndan dnyada 48. srada yer almtr.Trkiye, sralamadaki bu konumuyla Katar, Brezilya, Meksika, Peru,Arnavutluk, Cezayir ve rdnn gerisinde kalmaktadr. SralamadaTrkiyenin ardnda sadece yoksul Afrika ve Orta Dou lkeleri vardr.

Trkiyede ocuk yoksulluu dier tm ya gruplarndaki yoksulluktanyksektir. Tm ya gruplar arasndaki en yksek yoksulluk oran, 0-14 yagrubunda gzlenmektedir. Bugn Trkiyede ocuklarn drtte birindenfazlas yoksuldur. 2006 yl verilerine gre, Trkiyedeki tm yoksullarn %

40ndan (be milyondan) fazlas 14 yandan kk ocuklardr. Bunlarnyaklak 1.8 milyonu bebek veya 5 ya altndaki kk ocuklardr.

Trkiyede ocuklarn kendilerini gelitirebilecek olanaklara sahip olarak,salkl bir ekilde yaama, korunma, kendilerini gerekletirme vegelitirme haklarna bakldnda, ciddi eksiklik ve sorunlar grlmektedir.Trkiyede ocuklar son derece az kamu kaynana ulaabilmektedir.Kii bana den kamu kaynaklarnn ok az bir oran, sadece % 6.5i,0-6 ya aras ocuklara ayrlmaktadr. 44 ya zeri nfusa den kii baharcamann ocuklara aktarlan harcamann iki buuk kat olmas dikkatekicidir. Alt ya altndaki ocuklarn % 34 yoksuldur, bu oran krda %40a ulamaktadr. 15 ya altndaki ocuklarn % 24.5i yoksuldur, bu orankrda %45e ykselmektedir.

Yoksulluk, ocuklar birok boyutta etkilemektedir. Trkiye, nitelikli salk personeli eliinde doum ve be ya alt lm oran gibi gstergelerasndan, benzer gelir dzeyine sahip Tayland, Suriye, Moldova gibilkelerin altnda yer almaktadr. Bebek ve ocuk lm hzlarndaki

arpc azalmaya karn, oranlar Avrupa standartlarna gre gene de ok yksektir.

ocuklar daha domadan nce yoksulluktan tm hayatlarnda izbrakacak ekilde etkilenmektedir. Trkiyede yoksul annelerin te ikisihamilelikleri srasnda gerekli asgari doum ncesi salk hizmetlerinialamamaktadr. Yoksul ocuklarn drtte biri, annenin beslenmesindekiyetersizliklere bal olarak dk doum arl ile dnyayagelmektedir. Yoksul ocuklarn % 90ndan fazlas yeterli iyot ieren besinalamamaktadr. 2004 Nfus ve Salk Aratrmasna gre, be ya alt hersekiz ocuktan biri kronik yetersiz beslenmenin bir belirtisi olarak byme

gerilii yaamaktadr. Bu temel gerekliliklere ulaamamak ocuunbilisel geliimini ve yaam frsatlarn olumsuz etkilemektedir.

Dnya Bankasnn yukarda bahsedilen almasnda da deinildii gibi,ocuun doum yeri, anne-babann eitim durumu, anadil ve kardesays gibi unsurlar, yaam frsatlarna ulamasnda belirleyici olmaktadr.Ulalabilen salk ve eitim hizmetlerinin nicelii ve nitelii, kanalizasyon,temiz su ve elektrik gibi kamu hizmetlerine eriim, istihdam ve gelir getiricifaaliyetleri mmkn klan etkin pazar koullarna ulam, ocukluk, ilk genlik ve yetikinlik dneminde destek salayacak olan aile, akraba vesosyal evre, toplumsal alar tm bu koullara bal olarak deiiklik gstermektedir.

Trkiyedeki okullama oranlarna bakldnda, 2008-2009 retim ylndaoranlarn okul ncesinde % 4, ilkretimde % 59, genel liselerde % 13,mesleki ve teknik liselerde %9, faklte ve yksek okullarda %15 olduugrlmektedir. Toplumsal cinsiyet ve snfsal konum, ocuun eitimeeriimini, devam etmesini ve tamamlamasn dorudan etkilemektedir.Anaokulu ve kre gibi olanaklara genellikle yksek gelir grubundaki ailelerulaabilmektedir. Trkiyenin Gayri Safi Yurtii Haslasnn yaklak % 0.5i0-6 ya grubu iin harcanmaktadr. Bu oran OECD lkeleri iin belirlenen

Doum yeri kentsel

Doum blgesi Bat/3ten az karde

Ana Dil Trke

Baba en az ilkokul mezunu

Anne en az ilkokul mezunu

80

100

8594.1

94.1

99.7

98.5

99.3

60

402.9

11.5

11.58.9

4.4

19

20

En avantajlEn az avantajl

Not: Koullar daha nce evlenmi kadnlar iin tanmlanmtr.Kaynak: Ferreira ve dierleri (2009)


7/21

10 11

uluslararas Erken ocukluk Geliimi ltlerinin olduka altndadr. Buhizmetlerin tamamnn devlet btesinden ayrlan payla finanse edilmesi,zel kullanc cretlerini or tadan kaldrlmasnda nemlidir.

Rakamlarn da aka gsterdii gibi, Trkiyede her ocuk eitime ulama,devam ettirme ve tamamlama konusunda eit frsatlara sahip deildir.2009 itibariyle kzlarn ve erkeklerin orta renimi tamamlama oranlararasnda % 9 orannda bir fark vardr. Kz ve erkek ocuklar arasndakieitsizlikler, yalnzca eitimi tamamlama orannda deil, ayn zamandanet okullama oranlarnda da ak bir ekilde grlmektedir. Kz ve erkek ocuklarn eitime eriim durumlarn lmede kullanlan toplumsalcinsiyet paritesi endeksi (CPE) eitim kademesine uygulandnda,

cinsiyetler aras farklarn eitimin st kademelerine doru bydgrlmektedir. 2007 ylnda CPE ilkretimdeki okullama oranlarnda0.95 iken, ortaretimde 0.82, yksek retimde ise 0.77dir.

Ulalan eitim hizmetlerinin yetersizlii ve eitim kalitesinin dklbir dier nemli toplumsal sorundur. ocuklar okula devam etselerbile, dk nitelikli eitim olanaklarna ulaabilmektedirler. Katkpaylar zerine kurulmu bir eitim sistemi, dk katk paylarnnalnd dar gelirli semt okullarnda en temel altyap ve temizliin bilesalanmamasna yol amaktadr. Fiziksel evre asndan salkszokullarda, yetersiz eitim personeliyle, kalabalk snflarda eitimedevam eden ocuklar, OECD tarafndan 15 yandaki renciler iindzenlenmekte olan ve giderek ok sayda lkenin katld PISA(Uluslararas renci Baarlarn Deerlendirme Program) gibiuluslararas snavlarda olduka baarsz olmaktadr.

Okuma becerileri, fen okuryazarl ve matematik okuryazarlalanlarnda eitimin nitelii hakknda gvenilir veriler salayan PISA

snavlarnn sonularna gre Trkiye, katlmc lkeler arasnda rencibaars asndan son sralarda yer almaktadr. PISA 2009 sonularnagre; Trkiye her alanda da (okuma becerileri, fen okuryazarl,matematik okuryazarl alanlar) 34 OECD lkesi iinde 32. srada,katlmc 65 lke arasnda ise 41 ila 43. srada yer almaktadr.

Trkiyede ocuklarn byk bir blm kaliteli salk ve eitimhizmetlerine ulaamadklar iin yoksulluk dngs iinde kalmaktadr.Mevcut yapsyla eitim sistemi sosyal hareketlilii kstlamakta ve tmocuklar iin frsat eitlii yaratmamakta, hatta aksine eitsizlii

retmektedir. ocuklar bunun sonucunda eitimin toplumsal anlamnsorgulamakta ve kendilerinin aba ve emei dnda farkl yollarlahayatta kalmay hedefleyebilmektedir. Bu durum, sua karma, maddekullanm, etelerde yer alma gibi olumsuz sonulara da yol amaktadr.

Yaplan aratrmalar nesiller arasnda toplumsal hareketliliktesnrlar olduunu aka gstermektedir. Bu aratrmalara gre, altsosyoekonomik gruplardan st kesimlere kn yolu, eitim frsatlarnnbtn gruplara eit mesafede olmas ve liyakate dayal bir sisteminyerlemesidir. Eitim ve meslek edinmeye ulaamama, zellikle dar gelirgruplarnn ocuklarn olumsuz etkilemektedir. Bu gruptaki ocuklar,niteliksiz eitim ve salk hizmetleri almakta, okulu erken terk etmekte,

bilisel geliim imkanlar da kstl olmaktadr.ocuk iilii bir dier nemli toplumsal sorundur. Trkiyedeki 6-17 yagrubundaki ocuklarn % 6s ocuk iidir. Bu ocuklarn % 41i tarmda,% 28i sanayide, % 22si ticarette ve % 9u hizmet sektrndealmaktadr. ocuklar krsal kesimde genellikle tarmsal faaliyetlerdealrken, kentlerde sokakta ok farkl ilerde almaktadrlar. Sokaktaalmann ocuun gvenliini ve saln ok ciddi olarak tehlikeyeatt bilinmektedir. Giderek ar tan sayda ocuk, ailelerine ekonomik destek salamak veya evdeki yoksulluun getirdii skntl yaamdankurtulmak iin sokaklara ynelmektedir. Bu ocuklarn istismar vesmrye maruz kalma tehlikesi ok yksektir. alan ocuklar ouzaman okulu braktklarndan ya da okula hi kaydolmadklarndandolay, gelecekte de durumlarn iyiletirme olanaklar ok azdr. alanocuklarn ok byk bir ounluu yoksulluk dngsnn iindekalmaktadr.

ocuun doum yeri de yaam frsatlarna ulamasnda belirleyici

olmaktadr. Ulalabilen salk ve eitim hizmetlerinin nicelii ve nitelii,kanalizasyon, temiz su ve elektrik gibi kamu hizmetlerine eriim, istihdamve gelir getirici faaliyetleri mmkn klan etkin pazar koullarna ulam,ocukluk, ilk genlik ve yetikinlik dneminde destek salayacak olanaile, akraba ve sosyal evre alar, ocuun nerede doduuna balolarak nemli farkllklar gstermektedir. Kr veya kentte ya da Trkiyeninfarkl gelimilik seviyelerine sahip blgelerinden birinde domu olmak ocuun doumundan itibaren karsna kacak frsatlar ve dolaysylapotansiyelini nasl gelitireceini belirlemektedir.


8/21

12 13

Trkiyenin dou illerinde bebek ve 5 yandan kklerin lm oran 1000canl doumda srasyla 39 ve 50dir. Blgede doumlarn % 27si halenevlerde gereklemektedir. Bodurluk oran 2003e gre iki puan azalarak % 10.3e inmekle birlikte, bu oran krsal kesimde % 17.4, dou blgelerdeise % 21dir. 15-26 aylk ocuklarda tam baklananlarn oran lkeortalamas olarak % 81 iken, douda % 61dir. Bu karlatrmalar, krsalkesimdeki nfusun yaam standardnn daha dk, temel hizmetlereeriiminin daha snrl olduunu gstermektedir.

ocuklarn beceri ve bilgilerini gelitirebilecekleri toplumsal ve fizikselortamn yaratlmas, ocuk politikalarnn nemli bir dier amacdr.ocuklarn yetikinlerden farkl duygusal, bilisel, fiziksel ve toplumsal

ihtiyalar vardr. ocuklarn hizmet ald okul, hastane, salk oca gibi tm binalarn yan sra, parklar, yollar gibi tm kentsel dmeknn iyi dzenlendii salkl ve gvenli bir fiziksel evre, ocuklarnhakkdr. ocuklar, ancak byle bir fiziksel evrede salk ve eitimgibi hizmetlerden yararlanabilir ve dier ocuklarla iletiime geerek,oyun oynayarak kendilerini gelitirebilir. Trkiyede bu tr meknsaldzenlemelerin eksiklii, ocuklarn okul, hastane, park ve sokaklardaciddi yaralanma, sakatlk ve hatta lmle sonulanan kazalara nedenolabilmektedir.

lkemizde ocuk istismar ile ilgili kapsaml aratrmalar yoktur.Hastaneler ve adliyelere yansyan olgulardan gereki bir sonu almak mmkn olmamakta, ou kez bu kurumlara yansyan kaytlar kazasonucu yaralanma veya lme eklinde tutulmaktadr. ocuklarnkorunmasna dair nemli sorunlar yaanmaktadr. 2007 AdaletBakanl verilerine gre ylda ortalama 7.000 ocuk tecavz ve tacizeuramaktadr. Anne-babas tarafndan ocuun istismar ve ihmaledilmesi, ocuk hakknda koruma karar alnmasnda, ekonomik nedenden sonra ikinci sradadr. Sosyal Hizmetler ve ocuk EsirgemeKurumu bnyesinde sadece 28 ilimizde toplam 540 yatak kapasiteliocuk ve Genlik Merkezi bulunmaktadr. Kapasite yetersizliinin yansra, bu kurumlarda verilen hizmet de ada standartlarn ok altndadr.Basna yansyan rneklerde grld gibi, kurum bakm altndakiocuklar ihmal ve istismara maruz kalabilmektedir. Genel btedenSosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumuna ayrlan pay son dereceyetersizdir. Son yllarda ayrlan btede de d gzlenmektedir. Kurumbtesi effaf ve denetlenebilir deildir. Ayrca bu kurumlarn

sk sk skandallarla medyada yer almas, toplumsal gveni ciddi olarak zedelemektedir.

ocuk mahkemeleri, ocuun kiilik ve geliim zelliklerini dikkate alarak onun yarglama srecinden en az dzeyde zarar grmesini amalayanve suun neden ilendii zerine odaklanarak, altta yatan sorunlaranlamaya alan zel hukuk mahkemeleridir. ocuklarn ileri yalarndasu ilemelerine engel olmay hedeflemesi gereken ocuk Mahkemeleriile ocuk Tutukevleri ve Eitimevleri ilevlerini yerine getirememekte,sadece ocuklar toplumdan soyutlayarak cezalandran kurumlaradnmektedir. Tm kentlerde olmas gereken ocuk Mahkemelerinin,sadece 11 ilde olmas da Trkiyedeki mevcut adalet ve yarg sisteminin

ocua bak asndaki eksiklikleri gstermektedir.zel ihtiyalar olan ocuklar ve fiziksel, zihinsel, grme ve iitme engelliocuklar iin sosyal politikalar da son derece yetersiz kalmaktadr.Trkiyede kesin olmayan saylara gre, 420 bin civarnda engelliocuk yaamaktadr. Engelli ocuklarn ve ailelerinin danabilecekleri,bakmlarnda destek alabilecekleri, zel eitim alabilecekleri kurumlar ok snrldr. Var olan kurumlar da belirli standartlara gre dzenlenmemitir.Dolaysyla engelli ocuklarn eitime devam etmeleri zorlamakta veeitime katlma oranlar ok dk kalmaktadr. Okullarn engelli ocuklariin kontenjanlar da ok snrldr. 20 bin engelli ocuk, eitim almak iinbeklemektedir. Trkiyede 115 retilebilir, 112 eitilebilir zihinsel engelliokulu vardr. Toplam engelli okulu says ise 450dir. lkedeki 8.5 milyonengellinin sadece % 26snn okuma- yazma bilmesi, engellilerin eitimeulamalarndaki zorluklarn bir gstergesidir. Farkl stn zelliklergsteren ocuklarn yararlanabilecekleri kurumsal destek de ok snrldr.ocuklarn ruh salna ilikin yeterli hizmet verilmemektedir. zelliklekrsal kesimde bu tr hizmetler neredeyse hi sunulmamaktadr. Mevcutsalk kurumlar, rehabilitasyon ve danmanlk merkezlerinde ocuklarzerine uzmanlam nitelikli personel ve altyap sknts ekilmektedir.


9/21

14 15

Anayasann ocuklarla ilgili maddeleri ocuklarn korunmas, himayesi vebakm gibi balklar altnda toplanmaktadr. ocuklarla ilgili maddelerinsadece koruma ve himaye ile snrl olmas, devletin roln sadece ocuukorumaya indirgeyen, olduka sorunlu bir yaklamn gstergesidir. Oysadevlet, tm ocuklarn vatandalk haklarn garanti altna almaldr.Bu erevede, ocuun fiziksel, bilisel, sosyal, kltrel ve duygusalgeliiminde hayata geirdii sosyal politikalarla temel rol oynamaldr.

Anayasann aileye dair hkmler ieren 41. maddesinde, devletinzellikle anne ve ocuklarn korunmasna ynelik tedbirler aldvurgulanmaktadr: Aile, Trk toplumunun temelidir ve eler arasnda eitliedayanr. Devlet, ailenin huzur ve refah ile zellikle anann ve ocuklarnkorunmas ve aile planlamasnn retimi ile uygulanmasn salamak iingerekli tedbirleri alr, tekilt kurar.

Referandumdan sonra eklenen 44. maddenin ocuk haklarn gelitirmeyi amalad ileri srlmtr.

(1) Her ocuk, kendi iyilii iin gereken himaye ve bakmdan yararlanmahakkna sahiptir. ocuklar grlerini serbeste aklayabilir ve bu grleri kendilerini ilgilendiren konularda, yalarna ve olgunluklarna gre dikkatealnr.

(2) Kamu veya zel kurum ve kurulularca ocuklarla ilgili olarak yaplaneylem ve ilemlerde, ocuun azam iyilii gzetilir.

(3) Her ocuk, kendi menfaatine aka ters dmedike, ana ve babasylakiisel ve dorudan iliki kurma ve srdrme hakkna sahiptir.

Bu maddede ocuun azami iyilii, ocuun menfaati gibi belirsiz bazifadeler yer almaktadr. Bu ifadelerin belirsizlii gereki politikalarngelitirilmesine zemin oluturamamaktadr. Mulak olan ve herkestarafndan farkl ekilde anlalabilecek olan ocuun menfaati kavramyerine ocuun fiziksel, bilisel, sosyal, kltrel ve duygusal geliiminigaranti altna alacak ocuk haklarnn tanmlanmas gerekmektedir.Buna bal olarak, ocuklarn haklarna ulamn garanti altna alacak mekanizmalarn glendirilmesi hedeflenmelidir.

Anayasann ocuklarlalgili Maddeleri

Korunmaya muhta ocuklarn topluma kazandrlmasnda devletinroln tanmlayan 61. maddede devletin bu amala gerekli tekilat vetesisleri kuraca ya da kurduraca belirtilmektedir: ... Devlet, korunmayamuhta ocuklarn topluma kazandrlmas iin her trl tedbiri alr. Buamalarla gerekli tekilat ve tesisleri kurar veya kurdurur.

Anayasann 50. Maddesi ocuklarn almasyla ilgilidir: kimse yana,gcne ve cinsiyetine uygun olmayan bir ite altrlamaz. Kkler vekadnlar ile bedeni ve ruhi yetersizlii olanlar alma artlar bakmndanzel olarak korunurlar. Bu maddeye gre, ocuklarn yana, cinsiyetineve gcne uymayan ilerde altrlmamas, almalar durumunda ise iartlar bakmndan zel olarak korunmalar gerekmektedir.

Trkiye, alan ocuklarn haklarnn korunmas amacyla ocuk HaklarSzlemeleri, Avrupa Sosyal art, ILO szlemesi ve tavsiye kararlarnaimza atmtr. Kanununda 15 yan doldurmam ocuklarnaltrlmas yasaktr. Ancak, 14 yan doldurmu ve ilkretimitamamlam olan ocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelimelerine veeitime devam etmelerine engel olmayacak hafif ilerde altrlabilirler.alabilecekleri iler ocuk ve Gen ilerin altrlma Usul ve EsaslarHakknda Ynetmelikte belirlenmitir. Yine Kanununa gre, gen ii 15yan tamamlam, ancak 18 yan tamamlamam kii; ocuk ii ise 14yan bitirmi, 15 yan doldurmam ve ilkretimini tamamlam kiidir.ocuk iiliine ilikin bu maddelerdeki temel sorun, 14-18 ya arasndaocuklar iin bu yllarn kendilerini hayata hazrlayacak donanmoluturacaklar dnem olduunu gz ard etmesidir. Ayrca hafif i olarak ifade edilen iin de hangi alma koullarnda ocuun geliimini nasletkileyecei bilinmemektedir.

Anayasada engelli ocuklarn toplumla kaynamas ve eitim haklarna

ulamalarna ilikin maddeler de yer almaktadr. 17. maddede ifadeedilen, Herkes, yaama, maddi ve manevi varln harcama ve gelitirmehakkna sahiptir gr dorultusunda, her bireyin, toplum yaamnninsanlara sunduu olanak ve hizmetlerden yararlanabilmesi esastr. 61.madde Devlet, sakatlarn kanun mallar ve toplum hayatna intibaklarnsalayc tedbirleri alr, bu amala gerekli tesisleri kurar ve kurdururifadesini iermektedir. Bu ifadeler, engelli ocuklarn eitim ve dier sosyalalanlara katlm haklarn korumakla birlikte, bu maddelerin hayatageirilmesini salayacak etkin politikalar uygulanmamaktadr. Engelliocuklarn toplumla btnlemesine dair Anayasa maddeleri, temenniniteliinde kalmaktadr.


10/21

16 17

Birlemi Milletler ocuk Haklar Bildirisi, ocuklarn yetikinlerdenfarkl fiziksel, fizyolojik, davransal ve psikolojik zellikleri olduunugz nne alarak, ocuklarn haklarn evrensel dzlemde korumayamalamaktadr. 1959da kabul edilen Bildiri, ocuklarn srekli bymeve gelime gsterdiine dair toplumsal farkndalk ve bilincin yerlemesi,ocuklarn bakmnn bir toplum meselesi olduu ve bilimsel biryaklamla herkesin bu sorumluluu yklenmesi gerektii dncesinedayanmaktadr. On ilkeden oluan Bildiri, temel olarak ocuklarnyasalarla korunmalarn ve salkl yetimelerini salayacak koullarnsalanmasn hedeflemektedir. Bu erevede, ocuklarn yurttalk haklartannmaktadr.

ocuklarn sosyal gvenlik, salk, beslenme, barnma, dinlenme ve oyunolanaklarndan faydalanmalar; engelli ocuklara gerekli tedavi, eitimve bakmn salanmas; kk yalarda anne bakmnn ocuklar iinnemi; ocua bakm salayamayacak ailelere devlet yardm yaplmas;eitimin ilk aamalarnn parasz ve zorunlu olmas; ocuklarn istismar,ihmal ve smrye kar korunmas; uygun bir asgari yatan ncealmamalar gerektii, Bildiride kesin hkmlerle belirlenmitir. Belir tilenmaddelerden tm dnya ocuklarnn din, dil, rk, renk, cinsiyet, milliyet,mlkiyet, siyasi ve sosyal snf ayrm yaplmakszn yararlanmas gerektiivurgulanmaktadr. Ayrca ocuun rk, din ya da baka bir ayrmcltevik eden uygulamalardan korunmas gerekliliinin alt izilmektedir.

Birlemi Milletler ocuk Haklar Szlemesi nda hazrlanm olan Trk ocuk Haklar Bildirisi TBMM ocuk Haklar zleme Komisyonu tarafndanmevzuatn bir bileeni olarak kabul edilmitir. Trkiye ayrca 1989 ylndakabul edilen Birlemi Milletler ocuk Haklar Szlemesini imzalayanlkelerin banda gelmektedir.

Uluslararas Ykmllkler veTrkiye Uygulamalar

CHP, sadece korunmaya muhta ocuklarn deil, btn ocuklarnrefahn gelitirmek ve onlarn toplumda eit ve zgr bireyler olarak yeralmalarn salayacak bir yasal dzeni hzla oluturmakta ve kamununbtn olanaklarn bunlar uygulamak iin kullanmakta kararldr.

ocuk Haklar Szlemesinin Trkiyede uygulanmasn izlemek, ocuk haklar konusunda bata TBMM olmak zere, kamuoyunda duyarllartrmak, bilgi ve iletiim platformu oluturmak, ocuklarn, ocuk haklar ile ilgili demokratik karar srelerinde bizatihi yer almalarnsalayabilmek amacyla TBMM ocuk Haklar zleme Komitesikurulmutur.

Trk ocuk Haklar Bildirisi ile BM ocuk Haklar Bildirisi karlatrldndatamamen farkl bir yaklamn benimsenmi olduu grlmektedir.Trk ocuk Haklar Bildirisinde ocuun korunmas ve gelitirilmesindedevletin temel sorumluluu, zel sektr ve yerel birimlerle paylatrlmtr.zellikle blgeler, farkl sosyoekonomik stat gruplar ile kz ve erkek

ocuklar arasnda hizmetlere ulam ve ulalan hizmetlerin kalitesindeeitsizliin ok ciddi boyutlarda olduu Trkiyede devlet, tm ocuklarkapsayacak politikalar hayata geirmede temel rol oynamaldr. ocuk haklarnn, sadece ihtiyac olan ocuklar hedeflemek yerine, yurttalk haklar kapsamnda tm ocuklar iin geerli olmas salanmaldr.ocuklarn sosyal gvenlik, salk, beslenme, barnma, dinlenme,oyun olanaklarndan faydalanmalarna ilikin bir ifade yoktur. Aileocuun bakmndan temel sorumlu olarak grlse de, ailenin yetersizkald durumlarda devletten nce yakn akrabalar sorumlu olarak grlmektedir. Bu tr ifadeler tm ocuklarn ihtiyalarn ocuk haklarkapsamnda ele alan btncl ocuk politikalar yaklamna glgedrmektedir.

TBMM ocuk Haklar zleme Komitesi, Aile ve ocuktan Sorumlu DevletBakanl, Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu, Milli EitimBakanl, ocuk STKlar, UNICEF gibi kurumlar, Trkiyede ocuklailgili alanlarda almalarn srdrmektedirler. UNICEF ile hkmetson dnemde lke Program Eylem Plann (PEP) imzalamtr. Bukapsamda salk ve eitim imkanlarn gelitirmek amacyla bir diziproje hedeflenmektedir. Bu anlama erevesinde, ocuklar iin ikinemli hedef belirlenmitir. ocuklar, korunakl bir evrede, fizikselolarak salkl, zihinsel olarak gelimi, sosyal uyum iinde bymeli verenebilmelidirler. yi ve kaliteli bir eitime kolayca ulaabilmelidirler.

CHP, uluslararas ocuk refah normlarn Trkiyede tam olarak uygulamaya geirmeyi amalamaktadr. Bu erevede uluslararaskurulular, sivil toplum paydalar ve kamu kurulularnn ibirliinisalamakta kararldr.


11/21

18 19

Trkiyede 18 yandan kk btn ocuklarn salk, eitim, sosyal vekltrel haklarna ulamalar nndeki engelleri amak ve haklarngelitirmek iin btncl bir ocuk politikasnn nemi ortadadr.CHPnin hazrlad ulusal ocuk politikas, sadece ocuklarla ilgili sorunalanlarnn zmn hedeflemekle snrl kalmamakta, nceliklesorunlarn ortaya kmasn engelleyecek nlemler zerinde durmaktadr.

Bu hedefler Refah Toplumu iin ocuklukta Refah isimli btnclbir ocuk politikas paketinin parasdr ve ocuklarn bilisel, sosyal,duygusal ve fiziksel gelimelerini salayarak hayata daha eit birer bireyolarak balamalarn esas almaktadr. Bu paket ksa, orta ve uzun dnemlistratejilerin hayata geirilmesinden olumaktadr.

Makro dzeyde toplumsal eitlik, refah ve huzur ancak ocuklarn salk,dengeli beslenme ve eitim hizmetlerine ulamalarn garanti altnaalarak ve gelitirerek, ayn zamanda bu hizmetlere ulamaya engel olanyoksullukla mcadele ederek mmkn olabilir. ocuklara ynelik sosyalpolitikalar eksik brakldnda, ocuklukta temelleri atlan ve zamanlakeskinleen hak ve hizmetlere eriimdeki maduriyet ve eitsizlikler vebunlarn neden olduu sorunlarla mcadele etmek daha fazla kaynak veaba gerektirmektedir. Bunun yerine, toplumsal eitlik iin 18 yana dek her ocuk salk, beslenme, eitim, sosyal ve kltrel geliim gibi temelhaklara sahip olmaldr.

Eitim, salk ve sosyal gvenlik kapsamnda insanlara yaplan yatrmlar,sadece bireyler deil, aileler ve toplum zerinde de olumlu yndedntrc etkilere sahiptir. ocuklarn eit hak ve frsatlara sahipolmas, onlarn yaamlarna akranlar ile eit koullara en yakn noktadanbalamalarn salayacaktr. ocuklarla ilgili farkl alanlardaki sosyalpolitikalarn btncl olarak uygulanmas bu nedenle ok nemlidir. Her

bir sosyal politika alan dieriyle tamamlanarak uygulanmaldr.Bu erevede ele alnan alt balklar farkl sosyal hizmet alanlarnagirmektedir. Bu farkl sosyal hizmetlerinin birbirine bal olmasndantr, farkl idari birimlerde tm bu hizmetlerin ulalabilir olduu ocuk merkezlerinin hayata gemesi nerilmektedir. ocuun salk, beslenme,eitim, sosyal ve kltrel geliiminin salanmasnda ocuk merkezlerininuygulamaya konulmas nemli bir rol oynayacaktr.

II. CHPnin Ulusal ocukPolitikas: Hayata eit hak ve frsatlarla balamak


12/21

20 21

PSKOLOJK DESTEK

Krdan kente g, yoksulluk ve isizlik gibi sorunlarla kar karya olanaileler gemite olduundan daha yaltlm olarak bu sorunlarlamcadele etmektedir. Bu aileler, kent yaamnn neden olduu sorunlar,sosyal destek mekanizmalarnn eksikliinde zorlanarak ve baka arelerarayarak amaya almaktadr. Aileler ocuklarnn eitimi konusundakaraszlklar yaamakta, sorunlar anlamakta zorluk ekmekte veocuklarna yn gstermekte yetersizlikler yaamaktadrlar.

SALIK VE BAKIM HZMETLER

ocuk iin doum ncesi ve sonrasnda temel salk ve bakm hizmetleri,ocuk Merkezleri tarafndan cretsiz olarak sunulacaktr. Her ocuundoumda ve doum sonrasnda cretsiz salk kontrol, her ocuatemel salk destei salamay hedefleyen ocuk Merkezlerindesalanacaktr. Bylelikle alama oran % 100e ulaacaktr. Beslenme vegeliim konusunda cinsiyet eitsizlikleri ve blgesel eitsizliklerin ortadankaldrlmas iin bu merkezlerde ocuun geliiminin takip edilmesive gerekli grnen durumlarda ailenin beslenme iin destek almassalanacaktr. ocuklarn alar, bymeleri ve geliimlerindeki aamalarbu merkezlerde yakndan izlenecektir.

OYUN VE KLTR MERKEZLER

ocuk Merkezleri ayn zamanda ebeveynlerin ve ocuklarnsosyallemesini salayacak alanlar olarak da tasarlanacaktr. ocuklarnsosyal, bilisel ve duygusal geliimi iin oyunun nemi aktr. Oyun,ocuun bilisel, sosyal, ve duygusal becerilerini gelitirmek iin ihtiyaduyduu en gerekli ortam salar ve hayal gcn gelitirmesineyardmc olur. Oyuncaklar ve oyun alanlar ocuk Merkezlerinin nemlibir paras olacaktr. ocuklar bu merkezlerde oyun oynayarak renecek ve sosyalleecektir. Oyun malzemeleriyle donatlan ocuk Merkezleri,ocuklarn zaman geirmek isteyecei yerler haline gelecektir Ayrca hermerkezde ebeveyn ve ocuk kitaplklar bulunacaktr. ocuklar buradadoumlarndan itibaren kendilerini gelitirerek zaman geirebileceklerdir.

ocuk Merkezleri

Anneler ve ocuklar iin doum ncesi ve sonrasnda mmkn olan eniyi insani artlarn salanmasn hedefleyen ocuk Merkezleri, bugnilevini kaybetme tehlikesi ile kar karya olan Ana-ocuk Sal ve AilePlanlamas Merkezlerinin hem ilkesel hem de ilevsel olarak yenilenmihali olarak uygulamaya konacaktr. ocuk Merkezleri, byk ehirlerin dargelirli semtleri ve Dou ve Gneydou Anadolu Blgelerinden balayarak,her semtte kurulacak ve yaygnlatrlacaktr. Bu merkezlerde hemuzmanlar tarafndan salanan salk ve eitim hizmeti, hem de ocuk veebeveynlere sosyal ve kltrel hizmetler sunulmas hedeflenmektedir. Bumerkezlerde doum ncesi ve sonrasnda temel salk ve bakm hizmetleri

cretsiz olarak her yurttaa ulatrlacaktr. Bu merkezler ayrca, doumdaaileye katk olarak yarm altn ve bebekler iin bez ve mama yardmsalayacaktr.

REHBERLK PROGRAMLARI

ocuk merkezleri anne adaylarna salk, beslenme, annelik eitimive sosyal ve kltrel geliim iin hizmetler sunmay amalamaktadr.Her anne adaynn doum ncesinde, gebelik boyunca beslenme vefiziksel aktivite plan, annelie psikolojik hazrlk, bebek bakm ile ilgilibilgilendirme gibi konular ieren gebelik rehberlii almas salanacaktr.Yine ayn merkezlerde bebein doumundan sonra anne ve babayaebeveynlik rehberlii hizmeti sunulacaktr. Ebeveynlik Rehberliiprogramlarna babalarn da katlm tevik edilecektir. Ailenin eksiksiztemellerinin atlmas ve ocuklarn salkl geliimi, ancak babann dafarknda ve bilinli ebeveynlie aktif katlm ile salkl mmkndr. Buprogramda dzenli fiziksel egzersiz, di bakm, hijyen ve hastalklarnleyici temel bilgilerin ailelere ulatrlmas hedeflenmektedir. Ebeveynlik rehberlii anne ve babaya ocuk bakm, duygusal ve bilisel geliim,salkl ocuk yetitirme konusunda farkndalk kazandracak eitimmodllerini iermektedir. Bu programn nemli bir kts, kz ve erkek ocuklarn bilisel, sosyal ve duygusal geliimlerine olumsuz etki edecek farkl muamelelere maruz kalmalarn engellemek olacaktr. Bu da ancak hizmet verenlerin toplumsal cinsiyet konusunda farkndalk ve duyarllk artrc eitimler almalaryla mmkndr. Bu merkezlerde alanpersonelin bu konuda ald eitimle farkndalk ve duyarllk kazanmasnemlidir.


13/21

22 23

Bu temel hedef, (1) okul ncesi eitimin bir mfredat kapsamndayaygnlatrlmas, (2) eitim hizmetlerinin nitelik ve nicelik asndaniyiletirilmesi ve (3) eitim hizmetlerinin tam gn ve tam anlamylacretsiz olmas olarak sralanabilir.

Bu temel hedef hem eitim kalitesini artracak hem de her ocuundaha nitelikli bir okul or tamnda yetimesini salayarak gen nfusunsalkl geliimine katkda bulunacaktr. Bu hedefler, uzun vadedetoplumdaki eitsizlikleri azaltmakta etkili olacaktr.

OKUL NCES ETMN YAYGINLATIRILMASI

Erken ocukluk geliiminin nemli bir bileeni olan okul ncesi eitim,ocuklarn nndeki yapsal engellerin almasnda en nemli etkenlerdenbiridir. Trkiyede 5-6 ya grubundaki ocuklarn sadece % 33 okul ncesieitim almaktadr. Son yllarda okul ncesi eitimi yaygnlatrma hedefibenimsenmekle beraber, lke genelinde tm ocuklarn okul ncesieitime eriiminin salanmas gerekmektedir. Trkiyede kamu ve siviltoplum kanallar tarafndan eitli erken ocukluk geliim programlaruygulanmaktadr. Mevcut ilkretim okullarnda okul ncesi snflarbulunmakla beraber, bunlarn kapasiteleri olduka yetersizdir. Yerelkaynaklarla finanse edilen bu hizmetler zel kullanc cretlerinin katksnda almaktadr. Ancak zellikle yoksul aileler iin zel kullanc cretleriar bir maliyet oluturmaktadr. Dolaysyla okul ncesi eitim hizmetleriulusal bir bte ve program kapsamnda ele alnmaldr.

Okul ncesi eitim, anne ve babalar ocuk bakm konusundadesteklerken, ocuklarn bilisel geliimi ve okula hazrlk dzeyiniartrmaldr. zellikle ebeveyn ve bakc eitim programlar ev bazlhizmetler yoluyla yaygnlatrlmaldr. Halen bu tr aile eitim

programlar alt ya altndaki ocuklarn sadece % 3.5ine ulamaktadr.Krelere ve anaokullarna ynelik mevcut dzenleyici ereve kapsamndaaltyap kalitesine nem verilecektir. Yani ocuklar iin ak oyunalanlarnn, uyuma odalarnn, revirin olduu anaokullar yaplacaktr. Bukonularda alan personelin eitim standartlar ve alma koullarnanem verilecektir. Nitelikli personel ile nitelikli altyapnn salanmas,salkl toplumun temel ta olan eitim iin ok nemlidir. Okul ncesieitim alannda hzla bir mfredat oluturulacaktr.

GNDZ BAKIM HZMET

ocuklar iin gndz bakm ihtiyac olanlara bu hizmet ocuk Merkezlerinde cretsiz olarak sunulacaktr. alan yoksul annelerocuklarn doumdan itibaren bu merkezlere brakabilecek, almayananneler de haftada iki gn er saat bu merkezlerden ocuk bakm iinyararlanabilecektir. Bu ekilde annelerin sosyal hayata katlmlar tevik edilirken, ocuklarn da sosyallemesi salanacak, nemli bir destek sistemi oluturulacaktr.

ERM VE KATILIM

ocuk Merkezlerine ulam her blgede ve her yurtta iin kolayolacaktr. Etkin bir bilgilendirme kampanyasyla her aile bu hizmetlerenereden ulaaca konusunda bilgilendirilecektir. Merkezlere eit vekaliteli hizmete ulamnda zorluk ya da engellere neden olacak alanlarbelirlenecek ve bunlara etkin zmler retilecektir. Katlm engelleyicikltrel deerler, sosyal basklar, aile basks, dil engeli gibi konular iinhzla zmler gelitirilecektir. Dil konusunda sknt yaanan blgelerdeyardmc personel sayesinde hizmetlerden tm yurttalarn azami ldeyararlanmas salanacaktr. Bu merkezlerde ayrca zel ihtiyalar olan,engelli ya da kronik hastal olan ocuklar ve aileleri iin kolaylatrcdzenlemeler yaplacaktr. Bunun sadece sz edilen ocuklar iin deil,toplumun tm iin de farkndalk kazandrc nemli bir dntrcdeneyim olduunu unutmamak gereklidir.

ocuk Merkezleri tarafndan Trkiyenin her blgesinde sunulacak olanhizmetlerin her aileye ulamas hedeflenmektedir. Sz edilen hizmetlerherkese cretsiz olarak salanacaktr. Bu hizmetlerin dnda kalan veMerkezlerden yararlananlar tarafndan talep edilebilecek baz zel

hizmetler de paral olarak sunulabilecektir.

Her ocua cretsiz nitelikli eitimEitim ocuklarn bilisel, duygusal ve sosyal geliimi iin temeldir. Eitimkurumlarnda bulunan nitelik ve nicelik eksiklikleri, eitimin bu ilevleriyerine getirmesine engel olmaktadr. CHP, eitim konusundaki nerilerinigeni kapsaml bir almada sunacaktr. Bu blmde zel olarak ocuk politikalarnn, eitim alannda dayanmakta olduu temel hedefe yerverilmektedir.


14/21

24 25

ocuum okula baladnda dierlerinden ok gerideydi. Dierleriningerisinde olduundan okula gitmek istemedi. Baz sorunlarmz oldu,kekemelik gibi uyumsuzluktan. Babaanne bakmt okula balamadannce, benim kazandm para mutfaa gidiyordu. Kree veremedik.Hala da okulu sevmiyor. Pimanm ok.

(31 yanda, 8 yanda bir erkek ocuk annesi)

Okul deil hapishane gibi, krk dkk bir yer ite. Pis sonra. ocuk gitmek istemiyor. Bir ey diyemiyorum ben de olsam istemezdim. nsann nndengeerken ii sklyor. Zengin mahallelerindeki gibi deil ki bizim burada.

(41 yanda 14 yanda erkek ocuk annesi)

Bugn nispeten varlkl blgelerde daha ok kamu arlkl olan okulncesi, anaokulu ve kre seenekleri, kamu ve zel sektr tarafndanbirlikte salanmaktadr. Bu hizmetler en ok ihtiya duyan dar gelirlilertarafndan kullanlamamaktadr. Sosyoekonomik olanaklar az olanannelerin ancak % 20den daha az bu hizmetlere ulaabilmektedir.Benzer eitsizlik kent-kr ayrmnda da ortaya kmaktadr. Okul ncesieitimde okullama oranlar varlkl illerde daha yksektir.

ETM HZMETLERNNNTELK VE NCELK AISINDAN YLETRLMES

Trkiyede eitim kurumlarnn nicelik ve niteliinde ciddi eksiklik ve sorunlar vardr. Okullar ocuklarn ihtiya ve nceliklerine gredzenlenecektir. Okullarda oyun ve spor alanlar, baheler, snflar ve dieretkinlik alanlar ocuklarn ihtiyalarna gre tasarlanacaktr. Okulunfiziksel altyapsna yaplan yatrmlar ocuklarn okula gitme hevesiniarttracak ve ocuklar iin okulu sadece derslik deil ayn zamandaelenme ve sosyalleme ortamlar olarak grmesine de neden olacaktr.

Engelli ocuklarn eitim kurumlarna ulamalarna zel nem verilecektir.Eitim kurumlar engelli ocuklara hizmet sunabilecek altyapsaldzenlemelere tabi tutulacaktr. Ayn zamanda engelli ocuklarkonusunda eitimcilerin zel eitim almas salanacaktr.

retmenlerin ve okullarda alan personelin srekli eitimin salanmasbir dier nemli konudur. retmenliin srekli eitim gerektiren birmeslek olduu anlayndan yola klarak, retmenlerin meslektekigelimeler ve yeni yntemler hakknda bilgiye ulamasn salayacak programlar gelitirilecektir. retmenlerin meslek ii eitim programlarnakatlm tevik edilecek ve her retmenin bu programlara ulamassalanacaktr.

Yeterli sayda nitelikli retmenin olduu okullarda hi bir dersin bogememesi ve her dersin uzman olan retmen tarafndan verilmesisalanacaktr.

ETM HZMETLERNN TAM GN VE CRETSZ OLMASI

zellikle yoksul semtlerde, okullar ocuklarn zamanlarn en gvenligeirebilecekleri ortamlardr. Tam gn eitim, ocuklar arasndaikili eitimden kaynaklanan eitsizlikleri gidermekte nemli bir roloynayacaktr. Tam gn okul hizmeti zellikle yoksul aileler iin ok nemlidir. ocuklar, souk ve kimsenin olmad bir eve gideceine yada sokakta zaman geireceine okulda hem gvenli hem de geliiminisalayc bir ortamda olacaktr. Okullar, sadece derslikte eitimle deil,okul sonras ett saatleri, sosyal ve fiziksel aktivitelerle zenginletirilerek,ocuklar iin bir cazibe merkezi haline getirilecektir. Okulda beslenmesaatleri devlet tarafndan karlanacaktr. ocuklara okulda lenbir nn yan sra st ve meyve gibi temel gdalar sunulacak, buekilde zellikle yoksul ailelerden gelen ocuklarn salkl beslenmesisalanacaktr.

Her ne kadar eitim hizmetlerinin cretsiz olduu sylense de, bugn

okullarda katk pay ad altnda velilerden cret talep edilmektedir.Tebeir, temizlik malzemeleri, kat, snfn krlan cam gibi okulun temelihtiyalarnn velilerden alnan katk paylaryla karlanmas ok ciddibir sorundur. zellikle yoksul aileler iin en ufak bir katk bile ar biryk olabilmektedir. ocuklar arasndaki ilikilerin ve retmen-renciilikilerinin de bu katk paylarndan dolay zedelendii bilinmektedir.renci ve veli hi bir katk pay demek zorunda olmadn bilmelidir vebu konuda denetimler olmaldr.


15/21

26 27

Salk sisteminde srekli dzenlemelerin yaplmas, ailelerin salk sistemine olan gvenini azaltmaktadr. Yeni dzenlemeler dahance edinilen deneyim ve bilgiyi anlamsz klmaktadr. zellikle ailehekimliinin yeni bir gelime olduu bu dnemde aileler aile hekimliisisteminden ocuklarnn nasl yararlanacan bilmediklerini ifadeetmektedirler. lkemizde salk sisteminde srekli deien dzenlemeler,yurttalarn kafalarnda karklklara ve buna bal endielere nedenolmaktadr. Yerlemi ve herkese bilinen bir salk sisteminin olmamasyurttalarn hangi salk kuruluundan ne tr hizmet beklentisindebulunaca konusunda belirsizliklere neden olmaktadr.

Salkl anne, salkl bebek ve ocuk:

Her ocua bedava ve kaliteli salk hizmetiBugn salk hizmetlerine ulamn nnde iki temel engel vardr:Salk hizmeti sunan birimlerin sayca ve nitelik asndan yetersizlii vebu hizmete ulamann gerekliliine dair farkndalk ve olanak eksiklii.Devlet btesinde bu konuya ayrlan pay oran anne ve bebek lmnazaltmada dorudan etkilidir.

Aileler iin ocuklarnn sal ve salkl geliimi en nemli endielerdenbirini oluturmaktadr. Doum ncesi annenin, anne ve bebek sal, salkl beslenme ve salkl hamilelik sreci gibi konulardaynlendirilmesi, salkl doum, alar ve salk kontrolleri, ocuklarnhastalk durumlarnda iyi ve gvenilir salk hizmetine kavumas, ailelerinsalk konusundaki en temel beklentilerini oluturmaktadr.

Maddi adan yeterli kaynaklara sahip aileler zel salk hizmetlerinitercih etmektedir. Bu hizmetleri tercih etmelerinin temel nedeni, kamukurulularnda sunulan salk hizmetlerinin yetersizliidir. Kamu

kurulularnda sunulan salk hizmetlerinden yararlananlar da salk konusunda nemli zorluklarla karlatklarn belir tmektedir. Ailelerinsalk alannda karlatklar zorluklar alt balkta toplanabilir:

Ben okula para vermediim iin ocuuma kt davranyor retmen.En yoksullara hep yle zaten. Baz anneler yerleri siliyorlar paraveremiyorlarsa, ocuklar utanyor tabii. Bana da dedi retmen,duymamazlktan geldim. (29 yanda 8 yanda bir kz ocuk annesi)

Ders biter bitmez otopark oluyor okulun bahesi. ocuklara git demek bu tabii. Okuldan para kazanmaya alyorlar, bu para nereye gidiyorsaartk. (ehir merkezinde bir okula devam eden ocuun velisi)

Hastaneye her gittiimde yeni bireyle karlamaktan bktm. Ancak mecbursam korkarak gidiyorum. (45 yanda ocuk annesi)

Aile hekimlii yeni, ama onu niye reneyim? Aman yarn br gndeitirirler yine... Ne zaman grdn sabit, dzgn ileyen bir ey? Ailehekimi safdirik pratisyen bir doktor oluyor. Yetersizliini ben bile hastaolarak hissediyorum. (37 yanda 2 ocuk annesi)

Bence aslnda bir ey deimiyor, deli kzn bohas gibi kartryorlar. Tek yaptklar devaml ileyii deitirip, kafamz kartrmak. yi mi kt mtam anlamadan yine deitiriyorlar.


16/21

28 29

DEVLETN SUNDUU SALIK HZMETNNNTELK VE NCELK AISINDAN GELTRLMES

Ne yararlanmas, daha ok hasta olup geliyoruz hastanelerden. Beklebekle hastalarla skk bir zemin katnda. Allah drmesin hastanelere... (36 yanda 3 ocuk annesi)

Bekle bekle tek yaptn beklemek devlet hastanesinde. Beklerkenkoridordaki insanlarn hastal daha ok hasta ediyor insan. ocuklarm Allah drmesin devlet hastanesine ama hastalanrlarsa decekler tabii. zele gidecek para yok. ocuklarm ok kr imdiye kadar gitmek zorunda kalmadlar.

Perian dnyoruz hastaneden, ok acil bir ey olmazsa zaten gitmiyoruz.Yorgun argn, sinirlerimiz mahvolmu dnyoruz.

Devlet kurulularnda sunulan salk hizmetinin yetersizlii ve dk kalitesi zellikle doktor bana den hasta saysnn fazlalndan ve bellibal merkezler dnda kalan alanlarda salk kurulularnn altyapsal veteknolojik eksikliklerinden kaynaklanmaktadr. Bu sebeple kk salk birimlerinde yeterli salk hizmeti alnamamakta, byk ehirlerdekimerkez salk birimlerinde de youn talep dolaysyla nitelikli salk hizmeti alnamamaktadr. Beklenen uzun sralar ve doktorlarn ilgisizliidile getirilen en nemli eletirileri oluturmaktadr.

Trkiye genelinde ocuk konusunda uzmanlam hastaneler sadecebyk kentlerde bulunmaktadr. Son yllarda bu uzmanlamhastanelerde bir d gzlenmektedir. 2008 TK verilerine gre, Trkiye

genelinde sadece sekiz ocuk Hastalklar Hastanesi vardr.

Salk sigortas kapsam dnda kalan yurttalar iin hastanelereriilemez durumdadr. Sunulan hizmet ve ilalar ailelere pahalgelmektedir. Bu da aileleri hastaneye gitmemeye itmektedir. Hastannyararland her hizmet karlnda katk pay demesi de hastalardaendieye neden olmaktadr. Ge kalnm tehisten dolay ilerleyenhastalklar da bu sorunlardan kaynaklanabilmektedir. zellikle Trkiyeninekonomik olarak az gelimi blgelerinde ve krsal kesimlerinde niteliklihizmetin bebekler ve ocuklar iin tam karlksz ve ulalabilir olmasgerekmektedir.

Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas ve Salk Bakanlnn verilerinegre, Trkiyede ylda yaklak 2 milyon gebelik olduu ve ne yazk ki bugebelerden 465.000inin gebelikleri sresince hi bakm almad tespitedilmitir. Yani her drt gebeden biri, salk hizmeti almadan gebeliinitamamlamaktadr. Yine ayn aratrmada son be yldaki doumlarn% 26.7sinin evde ve % 19.4nn salk personeli yardm olmadangerekletii belirlenmitir. lkemizde anne lm oran her 100.000 canl

HASTANELERDE TEDAVNN VE LALARIN SALIK SGORTASIKAPSAMINDA OLMAYAN YOKSUL KESMN ERMNN SALANMASI

ANNE VE OCUKLARIN YRRLKTEK SALIK HZMETLERNEULAMALARININ NNDEK SOSYAL, KLTREL VE EKONOMKENGELLERN AILMASI

ok pahal ilalar... Allah gvencesi olmayana yardm etsin. Ne var unubedava yapsalar... Seimlerde oy istemeyi biliyorlar ama...

Korkuyorum ocuk bacan krsa oyun oynarken nasl deriz hastanemasrafn. Komumuzun oluna oldu. Paralar yoktu, ge gittiler yanlkaynad. O kadar korkuyorum ki benimkilerin de bana gelirse diye.

Bilmiyorum ne yapacam, herkes douruyor diyor kaynanam. Nereyegideceksin, ne gerek var hasta deilsin ki diyor. Kocam da annesine

inanyor. nallah kazasz belasz doar ocuk. (18 yanda anne aday)


17/21

30 31

doum iin 49.2 iken, yaam boyu anne lm riski 570 gebelikte birdir.Yani Trkiyede her 570 kadndan biri gebelie bal nedenlerle yaamnyitirmektedir.

Bu hizmetlerdeki iyileme doumda bebek ve anne lmlerindekiazalmalarla kendini gstermektedir. Hamilelik sresince bedava salk kontrolleri, salkl doum ve salkl bebek iin gereklidir. Bu hizmetlerinyaygnlatrlmas ve bu hizmetlere eriimi arttracak yollarn tespit edilipuygulanmas gereklidir. Medya araclyla hamilelik dneminde bedavasalk hizmetlerinin varl ve gereklilii konusunda farkndalk arttrckampanyalar dzenlenmelidir.

Daha iyi bir toplum: Btncl ve kapsayc ocuk politikalarCHPnin ulusal ocuk politikas, sadece dezavantajl ocuklarhedeflememekte, toplumun farkl kesimlerinden tm ocuklara ynelik politika ve uygulamalar kapsamaktadr. Daha iyi bir toplum hedefiancak btncl ve kapsayc politikalar ile mmkn olabilir. CHPsadece bir grup ocuk deil, tm ocuklar iin sorun olabilecek alanlartespit ederek, bu sorunlar nleyici sosyal politikalar gelitirecektir. Buama dorultusunda daha az frsata sahip olan ocuklara ncelik salanacaktr.

ocuk politikalar ancak btncl ve srdrlebilir bir yaklamla baarlolabilir. Bu politikalarn ana ilkesi karlalan sorunlar zmekten ziyadenleyici olulardr. rnein sokak ocuklarna gerekli destek ve hizmetlerisunmak nemlidir, ancak ocuu sokaa iten toplumsal etkenler ortadankaldrlmad srece salkl ve etkin bir mcadeleden sz etmek mmkn olmayacaktr. Bu sebeple sorunlarn nedenlerine odaklanlarak,bunlarla dorudan mcadele edilecektir. Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu da bu ilke dorultusunda yeniden yaplandrlacak vehem yerel dzeyde sorunlarn saptanmasnda hem de bunlara nedenolan faktrlerle mcadelede etkin hale getirilecektir.

Bu erevede ele alnan ulusal ocuk politikalarnn temel amacbeslenme, salk, eitim, duygusal, bilisel ve sosyal geliim hedefleriniieren temel ocuk hizmetlerini tm Trkiye genelinde farkl toplumsal

Hedefler ve zm nerileri

kesimlerden gelen her ocuk iin ulalabilir klmak olacaktr. Bu amaetrafnda toplanan kamu, zel, sivil ve toplumsal aktrler arasndakoordinasyon ve uyum salayarak sunulan yaamsal ocuk hizmetlerikaliteli ve srdrlebilir olacaktr.

Kurumsal ibirliiocuklara ilikin konular, projecilik yaklam ile ele alnmamaldr. Projebittiinde hem konuya ilikin duyarllk azalmakta hem de salananbirikim etkin bir ekilde kullanlmamaktadr. Farkl ncelik ve yaklamlarolan kurumlarn yrtt bir projeden dierine geildiinde devamllnsalamas mmkn olmamaktadr. Oysa btncl ocuk politikalar,ocuun hayatnn her boyutuna odaklanmal ve farkl boyutlar arasndabalantlar kurmaldr.

ocuklara ynelik politikalarn uygulanmasnda sivil toplumkurulularndan hem payda hem de uygulayc olarak yararlanmak,CHPnin nemli hedeflerindendir. Ancak ocuk politikalar sadece siviltopluma braklmayacak, kurumsal anlamda ibirliine dayanacaktr.

ocuk haklarna odaklanan ocuk politikalarn hayata geirmektekurumlar aras koordinasyonun salanmas ok nemlidir. ocuk politikalarnn uygulanmasn mmkn klacak bir ocuk Btesioluturulacak, bu btenin, effafl ve denetimi salanacaktr. Btenineffaf ve denetlenebilir olmasyla ocuklara ilikin uygulamalardakigerek Trkiye genelindeki eksiklikler gerek blgeler aras farkllklar dahakolay bir ekilde takip edilecek ve daha gereki hedeflerin oluturulmassalanacaktr.

ocuklarn oyun hakkocuklarn fiziksel, duygusal ve dnsel geliimlerini tamamlayabilmeleriCHPnin ncelikli hedefi olacak, bu hedef dorultusunda ekonomik,fiziksel ve sosyal yatrmlar hzla gerekletirilecektir. ocuklarn beceri vebilgilerini gelitirebilecekleri toplumsal ve fiziksel ortamn yaratlacaktr.ocuklarn oyun hakk ocuk politikalarnn en nemli amalarndandr.

ocuklarn eitlenmi oyun olanaklarna sahip olmas amacyla oyuncak ktphaneleri de dahil birok imkan oluturacaktr. Ayrca ocuklarnkltrlerini, bilgilerini ve hayal glerini gelitirmekte nemli rol oynayan


18/21

32

ocuk mzeleri yaygnlatrlacak, bu mzelerde etkileimli olanaklaryaratlarak ocuklarn katlmalar ve aktif renimleri salanacaktr. Aynekilde her toplumsal kesimden ocuun sanat etkinlikleri konusundabilgi sahibi olmas ve aktif katlm olana gelitirilecektir. Gezicioyuncak ve kitap ktphanesinin yan sra, gezi, tiyatro ve konserlerdzenlenecek, zellikle krsal kesimlerdeki ocuklarn sanatla tanmalarkolaylatrlacaktr.

Salkl bir nesilAnne ve ocuk salnda gelime hedeflenen alanlarn banda kadndoum ve ocuk hastalklar hastanelerini ar ttrmak gelmektedir. Salklbebek ve ocuklar iin hastane saysn ve bu kurumlarda verilen hizmetkalitesini arttrmaya ynelik almalar acilen gerekletirilecektir.Bylelikle bugn % 83 olan salk personeli nezaretinde gerekleendoumlarn oran, 2015 ylna dek % 100e ykseltilecektir.

Bebek ve ocuk dostu hastanelerin saysnn artrlmas gerekmektedir.Buna uygun altyap almalar ok nemli olsa da, farkl kademelerdekihastabakc, hemire ve hekim gibi salk personelinin bu konudabilinlendirilmesi byk nem tamaktadr. ocuk hastalklar ilebtncl tedavi imkanlar yaratmak iin her ilde ocuk hastanesialacaktr.

Hamile, bebek ve ocuklara nitelikli salk hizmeti karlksz ve eriilebilirolarak sunulmaldr. zellikle Trkiyenin ekonomik olarak az gelimiblgelerinde ve krsal kesimlerinde bebekler ve ocuklar iin sunulancretsiz hizmet daha nitelikli hale getirilecek ve alanma oran %100eulaacaktr. Erken tehis yoluyla ocuun saln hala tehdit edebilecek hastalklar da nlenmi olacaktr.

Anne ve bebek sal ile ilgili youn bilgilendirme kampanyalar hayatageirilmelidir. Hamilelik boyunca salkl ve kontroll beslenme, bebeinilk alt ay anne st ile beslenmesi, emzirme, temizlik gibi konulardaannelerin bilgilendirilmesi nemlidir. Salkl beslenme, kilo kontrol,ergenin fiziksel ve psikolojik sal gibi konularda srekli ve etkin eitimprogramlar ocuk Merkezlerinde sunulacaktr.

Her ocua cretsiz nitelikli eitimCHP, cretsiz okul ncesi eitimi tm ocuklara ulatracaktr. Okul ncesieitimde standartlam bir mfredat oluturulmas amacyla, eitimbilimcilerin ve pedagoglarn grleri alnarak bir mfredat almasbalatlacaktr. Okullarda katk pay uygulamas kaldrlacaktr. Eitimtam gn olacaktr. Okullar ocuklarn zaman geirmekten holanacaklarmekanlar haline gelecektir. Okulda beslenme saatlerinde ocuklarasalkl bir n devlet tarafndan salanacaktr.

Eitim mfredatnn belirlenmesi, gelecek kuaklar dorudan etkileyenbir konudur. Bu sebeple, mfredatn ierii ve son yllarda sklkla yaplan

deiiklikler ciddi olarak gzden geirilecek ve denetlenecektir. Mfredatnrencinin geliimini olumlu etkilemesi, bilginin yan sra kapasitegelitirmesi konusunda hzla almalar gerekletirilecektir.

ocuk-dostu ehirlerehirler ocuklarn ncelik ve ihtiyalar gz nne alnarak dzenlenecektir. Kaldrmlar, yollar, parklar ve oyun alanlar engelliocuklarn da ihtiyalar gz nne alnarak dzenlenecektir. ocuklarnhizmet aldklar hastane, okul gibi tm birimlerin meknsal dzenlemesiocuk-dostu olarak yeniden gzden geirilecektir.

ocuk yoksulluuyla mcadeleAile Sigortas kapsamnda ocuklara nakit destek salanacak, eitimedevam eden ocuklara eitim destei sunulacaktr. Eitim destei, hemaylk nakit bir demeyi, hem de her ders yl banda kitap ve krtasiyedesteini ierecektir. Aile Sigortas ile yetikinlere ve ocuklara sunulacak

destekler, ocuk yoksulluunu ortadan kaldrmakta yaamsal bir roloynayacaktr. Aile Sigortasnn yan sra, ocuk Merkezleri, yenidenekillenen eitim ve salk kurumlar ile ocuk yoksulluu ile etkin ekildemcadele edilecektir. ocuk yoksulluuyla mcadele sadece ocuklar veaileleri iin deil, uzun vadede toplumdaki eitsizlikleri ortadan kaldrmak iin nemli bir admdr. Dezavantajl ocuklara ynelik kamu politikalargelitirilecek ve ocuklarn ulatklar beslenme, salk ve eitim hizmetleriocuk haklar erevesinde tartlacaktr. Her ocuun nitelikli beslenmedesteine, salk ve eitim hizmetine ulam hakk vardr. ocuk yoksulluuyla mcadelede dorudan ocuu hedefleyen politikalarnemlidir.


19/21

34

Engelli ocuklarn katlmEngelli ocuklarn topluma katlm eitim kurumlar ve sosyal aktivitelerlesalanacaktr. Eitim kurumlar altyap dzenlemeleriyle engelliocuklarn ihtiyalarn salar hale gelecektir. Kentlerde engelli ocuklarnyararlanaca her mekan ocuklarn zel ihtiyalar gz nne alnarak yeniden dzenlenecektir. Engelli ocuklarn karlatklar zorluklaramak iin toplu ulamda da engelli ocuklara ynelik dzenlemeleryaplacaktr.

Toplumsal cinsiyet eitsizlikleriyle erken yatanitibaren mcadeleocuklarn hem erken yalarnda hem de yetikinliklerinde hayatlarnetkileyen toplumsal cinsiyet eitsizliklerini sonlandrmak iin politikalargelitirilecektir. Kz ocuklarnn eitime erkek ocuklara oranla dahadk katlm, ayn ekilde sosyal yaama katlmlarndaki engeller veerken evlilik gibi konularda toplumsal duyarllk salanacak, bununlabirlikte kz ocuklarn dezavantajl klan mekanizmalarla mcadele edenetkin politikalar gelitirilecektir.

ocuk-dostu yuvalar ve yetitirme yurtlarSHEKe bal korunmaya muhta ocuklarn kald ocuk yuvalar veyetitirme yurtlar ocuk dostu olacak ekilde yeniden dzenlenecektir.Bu kurumlar, ihtiya sahibi ocuklarn tespit edildii, bakld, eitildiive gelecee hazrland birimlerdir. Bu kurumlar ancak sosyal hizmetuzman, psikolog, ocuk geliim uzman, meslek retmenleri, kalifiyeve ocuklarla salkl iletiim kurabilecek hizmet elemanlar ve konununuzman yneticiden oluan etkili bir kadroyla amalarna ulaabilirler.Uzmanlam kadronun eitim kurumlar ve STK gnllleriyle sreklidesteklenmesi ve birlikte almas amalanmaktadr. Ayrca bukurumlara ayrlan bte kalemlerinin effaf ve denetlenebilir olmasamalarna ulamas asndan ok nemlidir. Bu kurumlarda unutulup,gz ard edilen ocuklar gnll annelik, aabeylik ve ablalk gibimekanizmalarla sosyal hayata katlacak ve duygusal, bilisel geliimlerinisalkl bir ekilde tamamlayp, 18 yana geldiklerinde hazrlksz olarak toplumsal hayata katlma korkusunu yeneceklerdir. 18 yanda kimsesizve korumasz kalma korkusu, gidecek yerinin olmamas endiesi ilemcadele edecek yaplanmalar gelitirilecektir. Eitime devam eden

ocuklarn yurtlarda kalmas, eitime devam etmeyenler iin ise kendilerigibi yetitirme yurdundan arkadalaryla paylaacaklar karde evleri vealacaklar ortamlarn hazrlanmas ve desteklenmesi planlanmaktadr.Bu kurumlarda ocuklar iin rol modeller yaratlmas hedeflenmektedir.Bu yzden sanat ve spor eitimi ok nemlidir. niversite ve STKlarlaibirliiyle bu kurumlarda ocuklara eitim seminerleri salanacaktr.

ocuk sularyla mcadeleocuk mahkemelerinin ncelikli hedefi ocuun kiilik ve geliimzelliklerini dikkate alarak, yarglama srecinden en az zarargrmesini salamak olacaktr. ocuk mahkemelerinin ileyii buamac gerekletirecek ekilde yeninden dzenlenecektir. Ayrcabu mahkemelerin ocuk tarafndan suun neden ilendii zerineodaklamas ve suun altnda yatan toplumsal etkenleri anlamaya almakonusunda uzmanlamas gerekmektedir. Trkiyede baz konulardaocuk ceza indiriminden faydalanaca iin aile tarafndan sua tevik edilmektedir. Bu konuda hassas davranlacak, yerel dzeydeki ocuk merkezlerinin personeli bu tr deneyim yaamasndan phe edilenocuklar zel korumaya alacaktr. Bu konuda sosyal hizmet uzmanlarnnyan sra, sosyolog, psikolog ve pedagoglardan oluan bir uzmankadro ocuun sulu olduundan phe duyulan ilk noktadan itibarenocuun yannda yer alacaktr. Bu kadro ocuk konusunda uzmanlamhukukularla ibirlii yapmaldr. ocuun yksek menfaati her aamadadevlet tarafndan gzetilecek, ocuun bu zor sreci en az zararlageirmesi salanacaktr. ocuk Mahkemeleri ile ocuk Tutukevleri veEitimevleri ocuklar toplumdan soyutlayarak cezalandran kurumlaraolmak yerine, ocuklar eiten, psikolojik olarak rehabilite eden ve yenidensosyal yaama katlm dnemine hazrlayarak ikinci bir ans sunankurumlara dnmelidir. Tutukevi ve eitim evlerinde kalan ocuklarntoplumun gznde sulu kategorisine indirgenmesi yerine, bu dneminocuun kiisel geliimi iin en verimli ekilde geecek bir dnemedntrlmesi hedeflenmektedir. Bu da ocuun eitim, sanat ve sporetkinliklerine katlmn tevik ederek ve yetenekleri dorultusunda eitimalmasn salayarak gerekleecektir. Tutukevleri ve eitim evlerindeocukla iletiime geen herkesin ocuk konusunda uzman kadrolardaneitim almas salanacaktr. ocua ve yaad sorunlara karfarkndalk ve duyarllk kazanm bir ekip ocuklarla ok daha salkliletiim kuracaktr.


20/21

36

Uluslararas standartlarCHP, Trkiyedeki her ocuun Avrupa Birlii lkelerindeki ocuklarn refahdzeyine sahip olmasn hedeflemektedir. Bu erevede lkemizin taraf olduu anlamalar dorultusunda oluturulacak standartlar, ibirliklerinive normlar btn ocuklar iin uygulamaya geirmekte kararldr. ocuk haklarn temel alan ocuk politikas, uluslararas szlemeleri de dikkatealarak hayata geirilecektir. ILO, UNICEF gibi uluslararas kurulularlaocuk haklarna ilikin konularda imzalanan anlamalarn hzla hayatageirilmesi salanacaktr. ocuun refah iin barnma, salk, eitimve oyun haklarna ulam yurttalk haklar erevesinde gvencealtna alnacaktr. Aktif yurttalk, ocukluk dneminden balayarak

ocuun sosyal hayata ve kendisi ile ilgili karar mekanizmalarna katlmdesteklenerek salanacaktr. ocuk, birey olarak grlecek, bamlldeil glenmesi amalanacaktr. ocuklara salanan hizmetlerbtncl erevede tartlacak ve kurumlar aras koordinasyon ilesreklilii salanacaktr. ocuun yksek kar tm sosyal politikauygulamalarnda ncelikli olacaktr. ocuk haklar ve ocuun yksek kar konularnda kampanyalar dzenlenecektir. ocuk politikalarnatm ocuklarn ulamas ve eitlik ilkesi temel ncelik olacak, bubalamda ocuk politikalarnn kapsayc olmas salanacaktr.


21/21

Benim iin yanda yok,sadece ve sadece vatanda var.Ve istisnasz her vatanda

bu lkenin zenginliindenhak ettii pay almal.

Her vatanda rahat bir nefes almal.te ben buna inanrm.

CHP varsa, herkes iin var.

Kemal KILIDAROLUCumhuriyet Halk Partisi Genel Bakan

Çocuk Raporu

Documents

Transcript of Çocuk Raporu