ET HOLDNG A.. GENEL MDRLARATIRMA GELTRME DARES BAKANLII

NKO BORAT RETM N FZBLTE ETD

Mays 2003

Hazrlayanlar Erhan TEKTA (Teknik ef) Dr. Ayhan MERGEN (Teknik Uzman) Kontrol Edenler M.S. Uur BLC (Birim Mdr) Dr. Muhittin GNDZ (Daire Bakan)

ET HOLDNG A.. ARATIRMA GELTRME DARES BAKANLII

NDEKLER Sayfa No 1. GR ................................................................................................... 5 1.1 inko Borat Kullanm Alanlar............................................................ 5 1.2 inko Boratn Dier Alev Geciktiricilere Gre Baz Avantajlar...... 6 1.3 inko Boratn Kimyasal Ve Fiziksel zellileri ................................... 7 1.4 inko Borat retimi............................................................................. 8 1.5 Baz retici Firmalar........................................................................... 10 1.6 Pazar Durumu ..................................................................................... 10 1.7 Fiyatlar................................................................................................. 12 1.8 inko BoratnGelecek Yllarda Tketiminin Artmasn Tevik Edecek Faktrler ................................................................................ 12 1.9 Pazardaki Gelimeler ......................................................................... 13 2. MAL ANALZ-I ...................................................................................... 14 3. MAL ANALZ-II ..................................................................................... 30 Ek-1 .................................................................................................. 45

PROJE GENEL ZELLKLER

Proje Kapasitesi: retilecek rn: Yatrm Sresi: Projenin Ekonomik mr:

10.000 ton inko borat/yl 2ZnO.3B2O3.3,5H2O formlne sahip toz halinde inko borat 1 Yl (2004) 17 Yl (2005-2021)

3

GENEL DEERLENDRME(%100 Kapasitede) MAL ANALZ-I Teknik safiyette borik asit ve inko oksit kullanlacaktr. inko Borat Fiyat: 1.700 ABD$/ton Yatrm indirimi uygulanmamtr. Sabit Yatrm Tutar (ABD$) Toplam Yatrm Tutar (ABD$) Net Bugnk Deer (ABD$) Fayda/Masraf Oran Karllk Oran (%) Kara Gei Noktas Geri deme Sresi 3.645.518 5.329.187 24.802.796 5,650 %58,39 %17,36 (1.736 Ton) 2,04 Yl MAL ANALZ-II Teknik safiyette borik asit ve inko oksit kullanlacaktr. inko Borat Fiyat: 1.500 ABD$/ton Yatrm indirimi uygulanmamtr. 3.645.518 5.327.503 16.063.034 4.,015 %43,43 %23,54 (2.354 Ton) 2,57 Yl

4

1. GR Plastik maddelerin gnlk hayatta artan oranlarda kullanlmas, bu malzemelerin alev almalarnn geciktirilmesi ileminin nemini de arttrmtr. inko borat, son yllarda alev geciktirici olarak gittike artan oranlarda kullanlan ve bnyesinde bor ihtiva eden kimyasal bir maddedir. En yaygn olarak kullanlan inko borat 2ZnO.3B2O3.3,5H2Odr. Bununla birlikte bir ok farkl kimyasal formle sahip inko boratlar mevcuttur (rnein; 4ZnO.B2O3.H2O, 2ZnO.3B2O3, ZnO.B2O3.2H2O, ZnO.3B2O3.7H2O, 2ZnO.3B2O3.9H2O) . inko borat dnda ticari olarak kullanlan nemli alev geciktiricilerden bazlar; alminyum trihidrat (ATH), magnezyum hidroksit, antimon bileikleri, bromin, klorr ve fosfat bileikleridir. Alminyum trihidrat, dnya toplam talebinin yarsn tekil etmektedir. Magnezyum hidroksit ise giderek artan oranlarda kullanlmaktadr. Bunlardan antimon trioksit ve antimon trioksit-halojen karmlarnn, yanma esnasnda zehirli duman aa karmalar sebebiyle kullanmlar yasaklama yoluna gidilmitir. Halojenli bileiklerin kullanmnn yasaklanmas, alev geciktiricilerin kombine olarak kullanmn tevik etmitir. inko borat, ATH ile balantl olarak artan ekilde kullanlmaya balanmtr. nk bu iki madde, halojen olmayan bir formasyonda olup yanma koullarnda daha az duman ve zehirli madde kmasn salar. Bunun yannda inko borat, inko boratantimon oksit kombinasyonu ile veya yalnz bana da kullanlabilmektedir. 1.1. inko borat kullanm alanlar: inko boratlar, alev geciktirici, duman bastrc, korozyon geciktirici olarak polimerlerde ve kaplamalarda, zellikle PVC, halojenli polyester ve naylonlarda kullanlr. Yksek dehidrasyon scaklna (290-300C gibi) sahip olduu iin yksek scaklklara dayankl plastik malzemelerin imalatnda yaygn olarak kullanlr. inko boratlar, kablolarda, yanmaya dayankl boyalarda, kumalarda, elektrik/elektrotronik sahiptir.5

paralarda,

yanmaya

dayankl

hal

kaplamalarda,

otomobil/uak i aksamlarnda, tekstil ve kat endstrisinde kullanm alanna

Dier alev geciktiricilerle karlatrldnda ok daha etkili bir duman bastrc olmas ve dier alev geciktiricilere gre daha ucuz olmas sebebiyle, baz alev geciktiriciler yerine tamamen olmasa bile ksmen kullanlr (rnein Sb2O3in kullanld alanlarda kullanlmaktadr).

Son yllarda inko boratn, dier alev geciktiricilerle farkl uygulamalarda kombine kullanm gittike artmaktadr. rnein, inko borat halojen ieren ve iermeyen sistemlerde Al(OH)3 ve Mg(OH)2 ile birlikte kullanlma zelliine sahiptir.

inko borat, alev geciktirici olarak kullanlmasnn dnda, mantar ve bcek ldrc olarak ahap aksamlarn korunmasnda, bor silikat cam hammaddesi ve seramik sanayiinde ergime noktasn drc (flux) olarak da kullanlabilmektedir.

1.2. inko boratn dier alev geciktiricilere gre baz avantajlar: Duman emisyonunu azaltma yeteneine sahiptir ve kmrlemeyi abuklatrmaktadr. ok eitli sayda plastikte, etkili alev geciktirici olarak kullanlr. Borun varl inko borat etkin bir alev bastrc yapar. Antimon ile birlikte yksek dereceli bir alev geciktirici zellie sahiptir. ATH ile birlikte kullanlarak duman bastrma zellii kuvvetlendirilir. Boyama (renk verme) kuvveti zayftr. Antimon ile karlatrldnda daha ucuzdur. Elektriksel zellikleri iyiletirir (naylon ve polyesterlerde dikkate deer anti-ark zellikleri salar). Metallerle plastikler arasnda yapma zelliini arttrr. Antimon oksidin aksine, reine tabakalarnda yar effaflk zellii gsterir. Zehirli zellie sahip olmadndan, reinelere ilave edilmeleri esnasnda zel aletlere ihtiya yoktur. Nem absorplamaz ve suda znmez.

6

1.3. inko Boratn Kimyasal ve Fiziksel zellikleri: Molekl forml 2ZnO.3B2O3.3,5H2O veya 4ZnO.6B2O3.7H2O olan inko borat beyaz, nem ekmez, viskoz, toz bir mamuldr. inko borat, plastik ve kauuk bileiklerinde ok fonksiyonlu alev geciktirici katk maddesi olarak kullanlr. inko borat, hidrasyon suyunu 290-300 C'ye kadar muhafaza ederek yksek scaklktaki polimer proseslerine olanak salar. Bylece scak bir polimer arjna ilave edilebilme zellii tar. inko borat, birok polimer sistemin krlma indisine benzer bir indise sahiptir. Bu nedenle hem dk pigment ykne izin verir, hem de yar effafl muhafaza eder. Dier kat polimer katk maddelerine benzer yntemle, yani skma (extruders), veya pskrtmeli kalplama yoluyla ilavesi yaplabilir. Kullanlan polimerlere ve arzu edilen standartlara uygun olarak inko borat, ksmi olarak veya tamamen antimon oksit gibi baz alev durdurucularn yerine kullanlabilir. Antimon oksit ile kullanldnda daha kuvvetli bir etkiye sahiptir. Halojen ieren sistemlerde alev durdurucu 3,5 suya sahip inko boratn kullanm seviyesi 100 birim reine bana 3-25 birim arasnda deiirken, halojen iermeyen sistemlerde bu miktar 10-250 birimdir. Teorik Kompozisyonu: Bor Oksit (B2O3) inko Oksit (ZnO) Kristal Su (H2O) Balca Fiziksel zellikleri: Krlma ndisi Ortalama Tane Boyutu znrl (oda scaklnda) zgl Arl 1,58 7-12 m