KIRMAELEME

ÖĞÜTME SINIFLANDIRMA

ZENGİNLEŞTİRME SUSUZLANDIRMA ATIK YÖNETİMİ

PROSES KONTROLÜ POMPA VE VANALAR

GENİŞLETİLMİŞ

II. BASKI

CEVHER HAZIRLAMAVE

ZENGİNLEŞTİRMENecati YILDIZ

Maden Yük. Müh.

Kitabın tüm hakları yazara aittir. Yazarın yazılı izni olmaksızın, kitabın tamamı

ya da bir bölümü öğrenciler tarafından kullanılmak üzere fotokopi yapılabilir,

ancak kitap ticari amaçlı herhangi bir biçimde çoğaltılıp yayınlanamaz.

All rights of this book belong to author. This book, or parts thereof may be

reproduced by photocopy for students’ privite uses, but not be reproduced in any

form to commertial purpose without the prior written permission from author.

ISBN 000-000-00000-0-0

Baskı:

ERTEM Basım Yayın Dağıtım Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti.

Merkez: Nasuh Akar Mahallesi 25.Sokak No 19 Balgat/Ankara

Tel: 0 312 284 18 14, Faks : 0 312 284 31 66

Baskı tesisleri: Eskişehir Yolu, 52 km. Temelli Beldesi/Ankara

Tel: 0 312 646 51 69, Faks: 0 312 646 51 73

Kitabın tüm hakları yazara aittir. Yazarın yazılı izni olmaksızın, kitabın tamamı

ya da bir bölümü öğrenciler tarafından kullanılmak üzere fotokopi yapılabilir,

ancak kitap ticari amaçlı herhangi bir biçimde çoğaltılıp yayınlanamaz.

All rights of this book belong to author. This book, or parts thereof may be

reproduced by photocopy for students’ privite uses, but not be reproduced in any

form to commertial purpose without the prior written permission from author.

ISBN 000-000-00000-0-0

Baskı:

ERTEM Basım Yayın Dağıtım Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti.

Merkez: Nasuh Akar Mahallesi 25.Sokak No 19 Balgat/Ankara

Tel: 0 312 284 18 14, Faks : 0 312 284 31 66

Baskı tesisleri: Eskişehir Yolu, 52 km. Temelli Beldesi/Ankara

Tel: 0 312 646 51 69, Faks: 0 312 646 51 73

Sayın Bülent TÜFEKÇİOĞLU’na teşekkür ederim.

TÜFEKÇİOĞLUKauçuk San. ve Tic. Ltd. Şti.

I.BASKININ SUNUŞU

Varlıkları ile bana her zaman güç ve yaşamıma anlam veren

sevgili eşim Zehra ile çocuklarım Buğra ve Mert’e.

SUNUŞ Uzun süredir cevher hazırlama konusundaki gelişmeleri yakından izleyip konu ile ilgili bilgileri toplayarak uygun olanları elektronik ortama aktarmış bunun yanı sıra bazı çalışmalarımı da düzenleyip değişik yerlerde yayınlamıştım. Toparladığım notlar kitabımın iskeletini oluştururken cevher hazırlama ile ilgili yazılmış kitaplar, makaleler, yerli ve uluslararası firmaların katalogları, internetten sağladığım bilgiler ve mesleki deneyimlerim kitabın hazırlanmasında yararlandığım kaynaklar olmuştur. Bu çalışmamda kitaplarından, yayınlarından ve fikirlerinden yararlandığım değerli hocalarıma saygılarımı sunuyorum. Kitabın hazırlanması ve düzenlenmesinde en önemli katkıyı sağlayan değerli meslektaşım Çiğdem Özbek’e bu satırlarımla teşekkür ve selamlarımı iletiyorum. Uzun yıllardan bu yana ithal edilmiş cevher hazırlama makineleri ve yedek parçalarının önemli bir bölümünün günümüzde ülkemizde üretilebiliyor olmasının son derece anlamlı olduğunu düşünüyorum. Bu firmaların ülke kalkınmasına katkısı önemli boyutlardadır. Ülkemizdeki firmalarla yabancı firmaların katalogları ile özel yayınları, cevher hazırlamadaki güncel gelişmelerin kitaba yansıtılması konusunda yararlandığım önemli kaynaklar olmuştur. Bu firmalara doğrudan ya da dolaylı katkıları için teşekkür ediyorum. Kitap kırma, eleme, öğütme, sınıflandırma, zenginleştirme, susuzlandırma ve atık yönetimi ile ilgili teorik bilgilerin yanı sıra günlük hayatta karşılaşılabilecek uygulamaya yönelik bilgileri içermektedir. “Öğütme” başlığı altındaki kitabımın tamamı güncellenmiş hali ile kitapta yer almıştır. Kitabın yararlı olması dileğimle, 2007 Ankara. Necati Yıldız Maden Yük. Müh.

Çalı�madan, yorulmadan ve üretmeden rahat

ya�amanın yollarını aramayı alı�kanlık haline getirmi� milletler evvela haysiyetlerini

sonra hürriyetlerini daha sonrada istikballerini kaybetmeye mahkûmdur.

“Maden şehidi olmuş meslektaşlarımın anısına” II. BASKI İÇİN SUNUŞ “Cevher Hazırlama” kitabının yayınlandığı 2007 Mayısından bu yana aralıksız süren çalışmalarla kitabın bölümleri yeni ve ek bilgilerle desteklendi, şekiller yeniden düzenlendi, kitaba “Pompa ve Vanalar” ile “Proses Kontrolü” başlığı altında iki yeni bölüm eklendi. Ekler bölümüne ise yeni cevher hazırlama tesisleri akım şemaları ilave edilerek kitap içerik olarak zenginleştirildi. Renkli basılan ve ilk baskıya göre oldukça kapsamlı olan II.baskı “Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme” olarak isimlendirildi. “Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme” kitabı açıklamalar, teorik bilgiler ve bu bilgilerin uygulamalarını içermektedir. Kitabı hazırlarken cevher hazırlama ile ilgilenen meslektaşlarımın soru ve sorunlarına yanıt bulabileceği bir kaynak olmasına özen gösterdim. Umarım II.baskı verdiğim emeğe değmiştir. Kitabın baskısını üstlenen, madencilik sektörü ile bütünleşmiş, daha kaliteli, daha işlevsel proses makinesi üretmeyi ilke edinmiş Tüfekçioğlu Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine, Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Bülent TÜFEKÇİOĞLU nezdinde teşekkürlerimi iletirim. Yararlı olması dileğimle, 2010 Ankara. Necati Yıldız Maden Yük. Müh.

Çalı�madan, yorulmadan ve üretmeden rahat

ya�amanın yollarını aramayı alı�kanlık haline getirmi� milletler evvela haysiyetlerini

sonra hürriyetlerini daha sonrada istikballerini kaybetmeye mahkûmdur.

“Maden şehidi olmuş meslektaşlarımın anısına” II. BASKI İÇİN SUNUŞ “Cevher Hazırlama” kitabının yayınlandığı 2007 Mayısından bu yana aralıksız süren çalışmalarla kitabın bölümleri yeni ve ek bilgilerle desteklendi, şekiller yeniden düzenlendi, kitaba “Pompa ve Vanalar” ile “Proses Kontrolü” başlığı altında iki yeni bölüm eklendi. Ekler bölümüne ise yeni cevher hazırlama tesisleri akım şemaları ilave edilerek kitap içerik olarak zenginleştirildi. Renkli basılan ve ilk baskıya göre oldukça kapsamlı olan II.baskı “Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme” olarak isimlendirildi. “Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme” kitabı açıklamalar, teorik bilgiler ve bu bilgilerin uygulamalarını içermektedir. Kitabı hazırlarken cevher hazırlama ile ilgilenen meslektaşlarımın soru ve sorunlarına yanıt bulabileceği bir kaynak olmasına özen gösterdim. Umarım II.baskı verdiğim emeğe değmiştir. Kitabın baskısını üstlenen, madencilik sektörü ile bütünleşmiş, daha kaliteli, daha işlevsel proses makinesi üretmeyi ilke edinmiş Tüfekçioğlu Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine, Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Bülent TÜFEKÇİOĞLU nezdinde teşekkürlerimi iletirim. Yararlı olması dileğimle, 2010 Ankara. Necati Yıldız Maden Yük. Müh.

Çalışmadan, yorulmadan ve üretmeden rahat yaşamanın yollarını aramayı alışkanlık

haline getirmiş milletler evvela haysiyetlerini sonra hürriyetlerini daha sonrada

istikballerini kaybetmeye mahkûmdur.

HAYATIM 1953 Safranbolu doğumluyum. İlkokulu doğduğum ilçede, orta öğrenimi parasız yatılı olarak Trabzon Lisesinde tamamladım. 1975 yılında İTÜ Maden Fakültesinden mezun oldum. Üniversite eğitimi süresince Türk Eğitim Vakfından burs aldım. 1978 yılında TDÇİ Genel Müdürlüğü'nün burslu öğrencisi olarak gittiğim ABD'den lisans üstü eğitimimi tamamlayıp 1981 yılında Türkiye'ye döndüm. 1976 yılı askerliğim öncesi MTA Enstitüsü, 1977 yılı uzun dönem askerlikten sonra TTK Genel Müdürlüğü'nde kısa süreli görev yaptım. 1981 yılı sonrası, meslek yaşantımın önemli bir bölümünü, TDÇİ Genel Müdürlüğü Divriği Madenleri Müessesinde geçirdim. Türkiye'nin en büyük cevher hazırlama ve zenginleştirme tesislerinden biri olan, Gama Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj Anonim Şirketinin yer aldığı Türk-Batı Alman Konsorsiyumu tarafından tasarım ve yapımı gerçekleştirilen, Divriği Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Tesislerinin devreye alınmasında görev aldım, bu tesislerin İşletme Müdürlüğü görevini yürüttüm. 1.5 yıl kadar Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları Müessesesinde bulundum. 1994-2005 yılları arası kadar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünde Daire Başkanı olarak görev yaptım, Genel Müdür Yardımcılığına vekalet ettim, 2004 yılı sonunda da emekli oldum. 1999 yılında Maden Mühendisleri Odasının düzenlediği I.Teknik Nezaretçi Seminerinin Yürütme Kurulu Başkanı, 1999 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Türkiye 1.Enerji Şurası’nda Kömür ve Diğer Fosil Kaynaklar Komisyon üyesi, 2000 yılında Devlet Planlama Teşkilatı 8.Kalkınma Planları Özel İhtisas Komisyonu üyesi, 2001 yılında 17.Uluslararası Madencilik Kongre ve Sergisinin Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısı, 2006 yılında Devlet Planlama Teşkilatı 9.Kalkınma Planları Özel İhtisas Komisyonu üyesi, 2009 yılında 3.Balkan Kongresi Yürütme Kurulu üyesi, değişik zaman aralıklarında Maden Mühendisleri Odası Bülten Kurulu, Mevzuat Çalışma Grubu, Stratejik Araştırma Merkezi ve Odanın diğer değişik çalışma gruplarında görev aldım. 2009 yılında Maden Mühendisleri Odası tarafından yayınlanan “Demir Raporu”nu hazırladım. 1999-2004 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Maden Bölümünde “Maden Hukuku ve Çevre” dersini verdim. 1999 yılında “Öğütme”, 2007 yılında “Cevher Hazırlama” kitabım basıldı. Sempozyum ile kongrelerde çok sayıda sunumlarım oldu. Değişik dergilerde, bültenlerde, ulusal ve yerel gazetelerde, web sayfalarında, siyasi, teknik içerikli ve madencilik mevzuatı ile ilgili 100’ün üzerinde yazı ve makalelerim yayınlandı. Evli ve iki çocuk babasıyım. Ankara, 2010