Canllawiau rheoli perfformiad

Rheoli perfformiadRhan A: trosolwg

Cyflwyniad i’r rheoliadau rheoli perfformiad diwygiedig

Ionawr 2011(i’w rhoi ar waith erbyn 1 Ionawr 2013)

Amcanion y sesiwn• Deall gofynion y rheoliadau diwygiedig a sut i’w

rhoi ar waith yn effeithiol.• Adolygu rôl rheoli perfformiad wrth godi safonau

yn eich ysgol.• Adolygu sut mae rheoli perfformiad wedi’i

wreiddio yng nghyd-destun ehangach prosesau gwella’r ysgol.

• Adolygu gweithredu’r broses rheoli perfformiad, gan gynnwys rolau a chyfrifoldebau'r rhai sy’n rhan ohoni.

Gofynion diwygiedigAmserlen• Rheoliadau diwygiedig a gyflwynwyd ym mis Ionawr 2012.• Defnyddio'r trefniadau diwygiedig erbyn 31 Rhagfyr 2012.

Diwygiadau• Mae gan reoli perfformiad gysylltiad clir â:

– safonau ac ymarfer proffesiynol – blaenoriaethau ysgol gyfan a chenedlaethol– data perfformiad dysgwyr– cynnydd tâl.

• Mae ymarferwyr yn cynnal a chadw cofnod ymarfer, adolygu a datblygu.

• Mwy o gyfranogiad gan yr awdurdod lleol ym mhroses rheoli perfformiad ysgolion.

• Mae gan Estyn fynediad i amcanion perfformiad penaethiaid.• Dylech gadw dogfennau rheoli perfformiad am o leiaf tair blynedd.

Diben rheoli perfformiad

‘Mae rheoli perfformiad yn helpu ysgolion i wella drwy gefnogi a gwella gwaith penaethiaid fel unigolion ac fel arweinwyr timau ysgol. Mae’n gosod fframwaith i athrawon ac arweinwyr gytuno ar flaenoriaethau ac amcanion a’u hadolygu yng nghyd-destun cynlluniau gwella’r ysgol. Mae’n canolbwyntio sylw ar wneud addysgu ac arwain yn fwy effeithiol er budd disgyblion, athrawon ac ysgolion.’

Rheoli perfformiad i benaethiaid (Llywodraeth Cymru, 2012)

Rôl rheoli perfformiad yn y broses gwella’r ysgol

Mae rheoli perfformiad yn cefnogi:• ysgolion i wella drwy gefnogi a gwella gwaith ymarferwyr fel unigolion ac mewn timau• athrawon i ddiwallu anghenion dysgwyr a gwella safonau.

Mae rheoli perfformiad yn arddangos ymrwymiad yr ysgol i:• ddatblygu’r holl ymarferwyr yn effeithiol • sicrhau boddhad yn y swydd• lefelau uchel o arbenigedd • dilyniant ymarferwyr yn eu galwedigaeth ddewisol.

Y cylch gwerthuso

Adolygu CynllunioHunanfyfyrio Gwerthuswr HunanddadansoddiCyfarfod adolygu a gwerthusai Dadansoddiad Datganiad gwerthuso strategol

Gosod amcanionCytuno ar ddatblygiad

Monitro proffesiynol parhaus Adolygiadau anffurfiol

yn ystod y flwyddyn Arsylwad addysgu

Ffynonellau cytunedig eraill o dystiolaeth sy’n briodol i rôl yr athro/athrawes

Rolau a chyfrifoldebau

Rolau a chyfrifoldebau yn y broses rheoli perfformiad

Partneriaid allweddol• Corff llywodraethu/corff perthnasol.• Pennaeth.• Gwerthuswr(gwerthuswyr).• Gwerthusai(gwerthuseion).• Awdurdod lleol.• Llywodraeth Cymru.

Cyfrifoldebau’r corff llywodraethu/corff perthnasol

Rhaid i’r corff llywodraethu/corff perthnasol:• adolygu a chytuno ar y polisi rheoli perfformiad yn

flynyddol• monitro effeithiolrwydd ac effaith y broses rheoli

perfformiad• adolygu rheoli perfformiad y pennaeth drwy banel

gwerthuso• rhoi unrhyw broses apelio ar waith• cadw copi o ddatganiadau’r pennaeth am o leiaf tair

blynedd• anfon copi o ddatganiad y pennaeth at y Prif Swyddog

Addysg (PSA).

Myfyrio a thrafod – hunanwerthuso

A. Ym mha ffordd y mae’r corff llywodraethu’n:• adolygu ac yn cytuno ar y polisi rheoli perfformiad?• monitro effeithiolrwydd ac effaith y broses rheoli perfformiad?• adolygu rheoli perfformiad y pennaeth drwy banel gwerthuso?• rhoi unrhyw broses apelio ar waith?

B. Sut mae rheoli perfformiad wedi’i wreiddio ym mhrosesau gwella’r ysgol?C. Oes unrhyw agweddau y gellir eu gwella?

(Defnyddiwch daflen ysgogi 1 i hwyluso’r drafodaeth.)

Cyfrifoldebau’r pennaeth o fewn y broses rheoli

perfformiadRhaid i benaethiaid:• adolygu a chytuno ar bolisi rheoli perfformiad gyda’r corff

llywodraethu a’r awdurdod lleol • pennu amseru cylch gwerthuso’r ysgol• penodi gwerthuswr ar gyfer pob athro/athrawes yn yr ysgol a

sicrhau bod gwerthuswyr yn cynnal eu cyfrifoldebau • sicrhau monitro addysgu ac adborth datblygu• sicrhau bod gan athrawon gynlluniau unigol a datblygiad

proffesiynol a dargedir sy’n cefnogi gwella’r ysgol gyfan• adrodd am weithrediad ac effeithiolrwydd gweithdrefnau rheoli

perfformiad yn flynyddol i’r corff llywodraethu, gan gynnwys anghenion hyfforddi a datblygu athrawon a’r pennaeth

• cadw copi o’r holl ddatganiadau gwerthuso am o leiaf tair blynedd.

Myfyrio a thrafod – hunanwerthuso

A. Ym mha ffordd y mae’r pennaeth yn:• adolygu’r polisi rheoli perfformiad ac yn cytuno arno gyda’r

corff llywodraethu a’r awdurdod lleol?• pennu amseru cylch gwerthuso’r ysgol?• penodi gwerthuswr ar gyfer pob athro/athrawes yn yr ysgol a

sicrhau bod y gwerthuswyr yn cynnal eu cyfrifoldebau?• sicrhau monitro addysgu ac adborth datblygu?• sicrhau bod gan yr athro/athrawes gynlluniau unigol a

datblygiad proffesiynol a dargedir sy’n cefnogi gwella’r ysgol gyfan?

• adrodd am effeithiolrwydd gweithdrefnau rheoli perfformiad yr ysgol yn flynyddol i’r corff llywodraethu?

B. Sut mae rheoli perfformiad wedi’i wreiddio ym mhrosesau gwella’r ysgol?

C. A oes unrhyw agweddau y gellir eu gwella?(Defnyddiwch daflen ysgogi 2 i hwyluso’r drafodaeth.)

Rôl y gwerthuswr(gwerthuswyr) (athro/athrawes, pennaeth, llywodraethwr, enwebai’r

awdurdod lleol)Rhaid i werthuswyr:• gytuno a chofnodi amcanion gyda’r gwerthusai• monitro ac adolygu perfformiad y gwerthusai trwy gydol

y cylch• trafod a nodi anghenion datblygiad proffesiynol y

gwerthusai• paratoi’r datganiad gwerthuso blynyddol• gwneud argymhellion ysgrifenedig lle mae’r gwerthusai’n

gymwys am gynnydd cyflog yn unol â Dogfen Cyflog ac Amodau Athrawon Ysgol, lle bo’n addas.

Cyfrifoldebau’r gwerthuswr(gwerthuswyr)

• gynllunio’r cylch gwerthuso gyda’r gwerthusai: – gosod yr amcanion drwy ystyried adolygiad perfformiad

y cylch blaenorol – trafod a nodi anghenion datblygiad proffesiynol – parhau i adolygu cynnydd a monitro perfformiad yn

erbyn amcanion yn rheolaidd trwy gydol y cylch rheoli perfformiad (adolygiad ffurfiannol)

– cynnal adolygiad blynyddol o berfformiad gyda’r gwerthusai (adolygiad crynodol gan gynnwys llunio barn)

• gweithredu’n briodol a hwyluso cefnogaeth pan geir tanberfformiad

• trefnu bod datganiad gwerthuso llawn ac atodiad i’r datganiad gwerthuso ar gael i’r personél priodol.

Mae gwerthuswr(gwerthuswyr) yn cynnal eu cyfrifoldebau drwy:

A. Ym mha ffordd y mae gwerthuswr(gwerthuswyr) yn:• cynllunio’r cylch gwerthuso gyda’r gwerthusai?• gosod yr amcanion drwy ystyried adolygiad perfformiad y cylch

blaenorol?• trafod a nodi anghenion datblygiad proffesiynol? • parhau i adolygu cynnydd a monitro perfformiad yn erbyn

amcanion yn rheolaidd trwy gydol y cylch rheoli perfformiad (adolygiad ffurfiannol)?

• gweithredu’n briodol a hwyluso cefnogaeth pan geir tanberfformiad?

• cynnal adolygiad blynyddol o berfformiad gyda’r gwerthusai (adolygiad crynodol gan gynnwys llunio barn)?

• trefnu bod datganiad gwerthuso ar gael i’r personél priodol?

Myfyrio a thrafod – hunanwerthuso

B. Sut mae rheoli perfformiad wedi’i wreiddio ym mhrosesau gwella’r ysgol? C. A oes unrhyw agweddau y gellir eu gwella?

(Defnyddiwch daflen ysgogi 3 i hwyluso’r drafodaeth.)

Rôl y gwerthusai (athro/athrawes a phennaeth)

Rhaid i werthuseion:• drafod, cynllunio a gosod amcanion gyda’u

gwerthuswr(gwerthuswyr) • cymryd rhan mewn trefniadau monitro ac adolygu• trafod a nodi anghenion datblygiad proffesiynol i gefnogi

ymarfer proffesiynol.

Cyfrifoldebau’r gwerthusai (athro/athrawes a phennaeth)

Rhaid i’r gwerthuseion:• drafod gosod amcanion gyda’r gwerthuswr(gwerthuswyr),

o fewn cyd-destun yr ysgol, y disgrifiad swydd a’r safonau proffesiynol priodol

• hwyluso’r broses drwy nodi a darparu data perthnasol a thystiolaeth o berfformiad

• cymryd rhan mewn trefniadau monitro • cynnal a chadw cofnod ymarfer, adolygu a datblygu

cyfredol • cyfrannu at yr adolygiad blynyddol yn erbyn amcanion a

pherfformiad cyffredinol• trafod a nodi anghenion datblygiad proffesiynol i gefnogi

ymarfer proffesiynol.

A. Ym mha ffordd y mae’r gwerthuseion yn:• trafod gosod amcanion gyda’u gwerthuswr o fewn

cyd-destun yr ysgol, y disgrifiad swydd a’r safonau proffesiynol priodol?

• hwyluso’r broses drwy nodi a darparu data a thystiolaeth perthnasol?

• cymryd rhan mewn trefniadau monitro a chynnal a chadw cofnod ymarfer, adolygu a datblygu cyfredol?

• cyfrannu at yr adolygiad blynyddol yn erbyn amcanion a pherfformiad cyffredinol?

• trafod a nodi anghenion datblygiad proffesiynol i gefnogi ymarfer proffesiynol?

B. Sut mae rheoli perfformiad wedi’i wreiddio ym mhrosesau gwella’r ysgol?

C. A oes unrhyw agweddau y gellir eu gwella?(Defnyddiwch daflen ysgogi 4 i hwyluso’r drafodaeth.)

Myfyrio a thrafod – hunanwerthuso

Yr awdurdod lleolRhaid i’r awdurdod lleol:• gymeradwyo polisi rheoli perfformiad yr ysgol • enwebu un neu ddau werthuswr yr awdurdod lleol i

wasanaethu fel gwerthuswyr ar banel gwerthuso’r pennaeth

• ymgynghori â’r pennaeth ar enwebai(enwebeion) yr awdurdod lleol

• darparu enwebeion ar gyfer y broses apeliadau• derbyn, a chadw am dair blynedd, datganiad

gwerthuso’r pennaeth wedi’i lofnodi a’i dyddio• sicrhau bod gweithdrefnau gwerthuso yn eu lle i

athrawon digyswllt.

Adolygu’r broses rheoli perfformiad

Y polisi rheoli perfformiad

‘Dylai’r polisi sefydlu fframwaith sy’n galluogi’r holl staff i gytuno ac adolygu blaenoriaethau ac amcanion o fewn cyd-destun cynllun datblygu’r ysgol a’u hanghenion datblygu proffesiynol eu hunain. Bydd yn gymorth yn y gwaith o ddatblygu’r holl staff ac yn helpu i godi safonau cyflawniadau disgyblion lle bo’n briodol.’

Rheoli perfformiad i athrawon (Llywodraeth Cymru,

2012)

Y polisi rheoli perfformiad

Rhaid bod y polisi rheoli perfformiad yn glir ynghylch:

• gweithredu

• gweithdrefnau

• disgwyliadau

• blaenoriaethau

• monitro ac asesu

• adolygu.

Elfennau allweddol polisi rheoli perfformiad

• Cyflwyniad: yr hyn y mae’r polisi’n ceisio gyflawni.

• Rolau a chyfrifoldebau.

• Amserlen ar gyfer adolygiadau.

• Y cylch rheoli perfformiad.

• Y weithdrefn apelio.

• Cyfrinachedd.

• Mynediad i ddeilliannau.

Y broses rheoli perfformiad

Nodir arfer gorau rheoli perfformiad drwy:

• ymrwymiad i gyrhaeddiad a lles dysgwyr

• gwerthfawrogi’r rôl hanfodol sydd gan athrawon

• ymrwymiad i berfformiad a lles staff

• meithrin naws o ymddiriedaeth rhwng yr athro/athrawes a’r gwerthuswr, sy’n caniatáu gwerthuso cryfderau a nodi meysydd i’w datblygu’n drwyadl

• annog rhannu arfer da

• integreiddio rheoli perfformiad yn yr ymagwedd gyffredinol at arwain a rheoli’r ysgol.

A. Ym mha ffordd y mae’r broses rheoli perfformiad yn:• cefnogi gweledigaeth yr ysgol?• cyfrannu at wella cyrhaeddiad a lles dysgwyr? • cynorthwyo datblygiad proffesiynol yr holl staff? • meithrin naws o ymddiriedaeth rhwng y gwerthuswr a’r

gwerthusai, sy’n caniatáu gwerthuso cryfderau a nodi meysydd i’w datblygu’n drwyadl?

• annog rhannu arfer da?• ategu’r ymagwedd gyffredinol at arwain a rheoli’r ysgol?

B. Sut mae rheoli perfformiad wedi’i wreiddio ym mhrosesau gwella’r ysgol?

C. A oes unrhyw agweddau y gellir eu gwella?

(Defnyddiwch daflen ysgogi 5 i hwyluso’r drafodaeth.)

Myfyrio a thrafod – hunanwerthuso

A. Ym mha ffordd y mae’r polisi a gweithdrefnau rheoli perfformiad yn:• integreiddio’r broses rheoli perfformiad ym ymagwedd

gyffredinol at arwain a rheoli’r ysgol? • hyrwyddo eglurder ar:

– weithredu’r broses?– rolau, cyfrifoldebau a disgwyliadau’r polisi? – gwerthuso effeithiolrwydd y polisi?

• creu awyrgylch o barch ac ymddiriedaeth proffesiynol?• annog lledaenu arfer da? • nodi anghenion datblygiad proffesiynol i gefnogi ymarfer

proffesiynol? B. Sut mae rheoli perfformiad wedi’i wreiddio ym mhrosesau

gwella’r ysgol?C. A oes unrhyw agweddau y gellir eu gwella?

(Defnyddiwch daflen ysgogi 5 i hwyluso’r drafodaeth.)

Myfyrio a thrafod – hunanwerthuso

Ac yn olaf . . .

‘Mae rheoli perfformiad yn canolbwyntio sylw ar wneud addysgu ac arwain mwy effeithiol er budd disgyblion, athrawon

ac ysgolion.’

Rheoli perfformiad i athrawon (Llywodraeth Cymru,

2012)