BYK HARFLERN KULLANILDII YERLERA. CMLE BYK HARFLE BALAR:Ak ake kara gn iindir.

*Cmle iinde trnak veya yay ayra iine alnan cmleler byk harfle balar ve sonlarna uygun noktalama iareti (nokta, soru, nlem) konur: Atatrk, "Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda mevcuttur!" diyor.

Anadolu kentlerini, kylerini (Ky szn de ekinerek yazyorum.) gezsek bile grmek iin deil, kendimizi gstermek iin geziyoruz. (Nurullah Ata)*Ancak iki izgi arasndaki aklama cmleleri byk harfle balamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar ok da uzak deildir, bundan on, on iki yl nce- Trk saltanatnn maddi snrlar usuz bucaksz denilecek kadar geniti. (Yakup Kadri Karaosmanolu) *ki noktadan sonra gelen cmleler byk harfle balar:Menfaat sandalyeye benzer: Banda tarsan seni kltr, ayann altna alrsan ykseltir. (Cenap ahabettin)*Ancak iki noktadan sonra cmle niteliinde olmayan rnekler sralandnda bu rnekler byk harfle balamaz: Bu eskilii siz de ok evde grmsnzdr: duvarlarda iviler, ivi yerleri, lekeler... (Memduh evket Esendal)UYARI: Rakamla balayan cmlelerde rakamdan sonra gelen kelime byk harfle balamaz: 2005 ylnda Trk Dil Kurumunun 73. yln kutladk.

B.DZELER GENELLKLE BYK HARFLE BALARKorkma! Snmez bu afaklarda yzen al sancakSnmeden yurdumun stnde tten en son ocak.C.ZEL ADLAR BYK HARFLE BALAR Kii adlaryla soyadlar byk harfle balar: Mustafa Kemal Atatrk, smet nn, Kzm Karabekir, Ahmet Haim, Takma adlar da byk harfle balar: Muhibbi (Kanuni Sultan Sleyman), Demirta (Ziya Gkalp), Tarhan (mer Seyfettin), Aka Gndz (Hseyin Avni, Enis Avni), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz amlbel), Server Bedi (Peyami Safa), rfan Kudret (Cahit Stk Taranc), Mehmet Ali Sel (Orhan Veli Kank).2. Kii adlarndan nce ve sonra gelen sayg szleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rtbe adlar byk harfle balar: Cumhurbakan Mustafa Kemal Atatrk, Kaymakam Erol Bey, Sayn Prof. Dr. Hasan Eren, Hamdi Bey, Mustafa Efendi, Zeynep Hanm, Bay Ali ieki, Prof. Dr. Mehmet Kaplan, Doktor Behet Uz, Mareal Fevzi akmak, Yzba Cengiz Topel;

Akrabalk bildiren kelimeler byk harfle balamaz: Tlay abla, Aye teyze, Fatma nine, Kemal day, Saim amca, Ali enite. Akrabalk bildiren kelimeler baa geldiinde lakap yerine kullanld iin byk harfle balar: Nene Hatun, Baba Gndz, Day Kemal, Hala Sultan. www.edebiyatogretmeni.net

*Resm yazlarda sayg bildiren szlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler :Sayn Bakan,Sayn Bakan,Sayn Rektr,Sayn Vali,*Hitap kelimeleri :Sevgili Kardeim,Aziz Dostum, Deerli Arkadam, 3.Hayvanlara verilen zel adlar :Sarkz, Fino, Karaba, Pamuk, Minno, Tekir.4. Millet, boy, oymak adlar Trk, Alman, Rus, Ouz,Karakeili, 5. Dil ve lehe adlarTrke, Almanca, Arapa; Ouzca, Kazaka, 6. Devlet adlar : Trkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleik Devletleri, Suudi Arabistan, Azerbaycan Cumhuriyeti.7. Din ve mezhep adlar ile bunlarn mensuplarn bildiren szler : Mslmanlk, Mslman; Hristiyanlk, Hristiyan; Musevilik, Musevi; 8. Din ve mitoloji ile ilgili zel adlar : Tanr, Allah, Cebrail, Zeus, Oziris, Kibele. *Ancak tanr kelimesi zel ad olarak kullanlmadnda kk harfle balar: Eski Yunan tanrlar. *Baz din terimlerin kk harfle balamas geleneklemitir: cennet, cehennem,peygamber, srat kprs.9. Gezegen ve yldz adlar Merkr, Dnya,Gne, Ay vb. UYARI: Dnya, gne, ay kelimeleri gezegen anlam dnda kullanldnda kk harfle balar.

10. Yer adlar (kta, blge, il, ile, ky, semt, cadde, sokak, semt vb.) : Asya, Avrupa, Afrika, Anadolu , Dou Anadolu, Gneydou Anadolu, Yakn Dou ; ayrba, Akaky; Bahelievler, UYARI: Dou ve bat szleri yn bildirdiinde kk olarak yazlr: Bursann dousu. Bu szler dnce, hayat tarz, politika vb. anlamlar bildirdiinde ise byk olarak yazlr: Bat medeniyeti, Dou mistisizmi vb.

Yer adlarnda ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, gl, da, boaz vb. tr bildiren ikinci isimler byk harfle balar: Ar Da, Aral Gl, anakkale Boaz, Dicle Irma, Ege Denizi, Erciyes Da, Frat Nehri, Tuna Nehri, Van Gl, Zigana Geidi, Svey Kanal.

Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarnda geen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri byk harfle balar: Yldz Mahallesi, Yunus Emre Mahallesi, Zafer Meydan, Gazi Mustafa Kemal Bulvar, Nene Hatun Caddesi, Cemal Nadir Soka,

UYARI: Yer bildiren zel isimlerde de ksaltmal syleyi sz konusu olduu zaman,kelime banda byk harf kullanlr: Hisardan,Boazdan,Bulvardan

11. Saray, kk, han, kale, kpr, ant vb. yap adlarnn btn kelimeleri byk harfle balar: Topkap Saray,ankaya Kk, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Galata Kprs, Fatih Sultan Mehmet Kprs, Beyazt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kaan Ant.

12. Kurum, kurulu ve kurul adlarnn her kelimesi byk harfle balar: Trkiye Byk Millet Meclisi, Trk Dil Kurumu, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi, Devlet Malzeme Ofisi, Mill Ktphane, ocuk Esirgeme Kurumu, Atatrk Orman iftlii, Pendik Lisesi,Bakanlar Kurulu, Danma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl; Trk Dili ve Edebiyat Blm.

13. Kanun, tzk, ynetmelik, ynerge, genelge adlarnn her kelimesi byk harfle balar: Medeni Kanun, Borlar Hukuku (kanun), Atatrk Uluslararas Bar dl Tz, Telif Hakk Yayn ve Sat Ynetmelii.

UYARI: Kurum, kurulu, kurul, merkez, bakanlk, niversite, faklte, blm, kanun, tzk, ynetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiinde byk harfle balar: Bu yl Meclis, yeni dneme erken balayacaktr. Son aylarda Kurum, yazm konusunda youn bir alma iine girmitir. 2876 sayl Kanun bu yl yeniden gzden geiriliyor. Bu madde Ynetmelikin 4nc maddesine aykr dmektedir.

14. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, mzik) her kelimesi byk harfle balar: Nutuk, Safahat, Kendi Gk Kubbemiz, Anadolu Notlar, Sinekli Bakkal; Trk Dili, Trk Kltr, Varlk; Resm Gazete, Hrriyet, Milliyet, Trkiye, Yeni Yzyl, Yeni Asr; Saraydan Kz Karma, Onuncu Yl Mar.

UYARI: zel ada dhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. szler byk harfle balamaz: Milliyet gazetesi, Trk Dili dergisi, Hal Dokuyan Kzlar tablosu.UYARI: Byk harflerin kullanld yerlerde bulunan ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de szleriyle m, mi, mu, m soru eki kk harfle yazlr: Mai ve Siyah, Su ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Turfanda m, Turfa m? Diyorlar ki, Dnyaya kinci Geli yahut Sr inde Esrar, Ya Devlet Baa ya Kuzgun Lee, Ben de Yazdm.

15. Mill ve din bayramlarla bayram nitelii kazanm gnlerin adlar byk harfle balar: 29 Ekim Cumhuriyet Bayram, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram, Ramazan Bayram, Kurban Bayram, Nevruz Bayram, Anneler Gn, retmenler Gn, 27 Mart Dnya Tiyatrolar Gn, 14 Mart Tp Bayram, Hdrellez.

Kurultay, bilgi leni, ak oturum vb. toplantlarn adlarnda her kelime byk harfle balar: V. Uluslararas Trk Dili Kurultay, Manas Bilgi leni.

16. Tarih olay, a ve dnem adlar byk harfle balar: Kurtulu Sava, Mill Mcadele, Cilal Ta Devri, lk a, Ykselme Devri, Mill Edebiyat Dnemi, Servetifnun Dnemi, Tanzimat Dnemi.UYARI: Tarih dnem bildirmeyip tr veya tarz bildiren terimler kk harfle balar: divan iiri, divan edebiyat, halk iiri, halk edebiyat, eski Trk edebiyat, Trk dili, Trk sanat mzii, Trk halk mzii, tekke edebiyat.17. zel adlardan tretilen btn kelimeler byk harfle balar: Trklk, Trklemek, Trk, Trklk, Trke, Trkolog, Trkoloji, Avrupal, Avrupallamak, Asyallk, Darvinci, Konyal, Bursal. UYARI: Para birimleri byk harfle balamaz: avro, dinar, dolar, lira, yeni kuru, liret.UYARI: zel adlar yerine kullanlan "o" zamiri cmle iinde byk harfle yazlmaz.18. Yer, millet ve kii adlaryla kurulan birleik kelimelerde zel adlar byk harfle balar: Antep fst, Brksel lahanas, Frenk gmlei, Hindistan cevizi, ngiliz anahtar, Japon gl, Mara dondurmas, Van kedisi.. BELRL BR TARH BLDREN AY VE GN ADLARI BYK HARFLE BALAR: 29 Mays 1453 Sal gn, 29 Ekim 1923, 28 Aralk 1982'de greve balad. Lale festivali 25 Haziranda balayacak.1919 senesi Maysnn 19'uncu gn Samsun'a ktm. (Atatrk)Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gn adlar kk harfle balar: Okullar genellikle eylln ikinci haftasnda retime balar. Yrtme Kurulu toplantlarn perembe gnleri yaparz.

BRLEK KELMELERN YAZIMIBirleik kelimeler aadaki durumlarda bitiik yazlrlar:1. Ses dmesine urayan birleik kelimeler bitiik yazlr: kaynana (< kayn ana), kaynata (< kayn ata), nasl (< ne asl), niin (< ne iin), pazartesi (< pazar ertesi), stla (< stl a), birbiri (< biri biri).2. Et- ve ol- yardmc fiilleriyle birleirken ses dmesine veya ses tremesine urayan birleik kelimeler bitiik yazlr: emretmek (

4.Ara ynleri belirten kelimeler bitiik yazlr: gneybat, gneydou, kuzeybat, kuzeydou.

*Bunlardan baka dilimizde her iki gesi de asl anlamn koruduu hlde yaygn bir biimde geleneklemi olarak bitiik yazlan kelimeler de vardr:* Ba szyle oluturulan sfat tamlamalar: baarlk, babakan, baavu, baeser, bafiyat, bahekim, bahemire, bakahraman, bakarakter, bakent, bakomutan, bake, bamfetti, baretmen, baparmak, bapehlivan, barol, basavc, baehir, bayazar.

* Bir topluluun yneticisi anlamndaki ba szyle oluturulan belirtisiz isim tamlamalar: aba, binba, arkba, eriba, eleba, mehterba, onba, ustaba, yzba. * Biraz, birka, birka, birtakm, birok, birou, hibir, hibiri, herhangi belirsizlik sfat ve zamirleri de geleneklemi olarak bitiik yazlr.Not:Semizotu,dereotu,reotu gibi yaygn bir biimde geleneklemi kelimeler bitiik yazlr.

Hane, name, zade kelimeleriyle oluturulan birleik kelimeler bitiik yazlr: ayhane, dershane, kahvehane, yazhane; beyanname, kanunname, seyahatname, siyasetname; amcazade, dayzade, teyzezade.

UYARI: Eczahane, hastahane, pastahane, postahane szleri kullanmdaki yaygnlk dolaysyla eczane, hastane, pastane, postane biiminde yazlmaktadr.

*D,i,te,sra szleriyle oluturulan birleik kelime ve terimler ayr yazlr:a d, din d,kanun d,olaan d,yasa d;yurt ii,hafta ii;fizik tesi,kzl tesi,snr tesi,mor tesi;akl sra ,ara sra,ard sra,pei sra,yan sra, * Alt ve st szleriye oluturulan birleik kelime ve terimler ayr yazlr:su alt, yer alt, arka st, ba st,

DE,DABALACININ YAZIMIKendisinden nceki kelimeden ayr yazlr ve kelimenin son nlsne uyar.Kz da geldi gelini de.Durumu oluna da bildirdi.Konuur da konuur.

UYARI: Bulunma eki ile bu balac kartrmamak gerekir.Bulunma eki yer bildirir ve eklendii szce bitiik yazlr.Ayn zamanda bu ek cmle iinde dolayl tmle ya da zarf tmleci grevi stlenen kelime ya da kelime gruplar oluturur.Seninle yarn okulda grelim./ Ben bugn evde kalacam.

K BALACININ YAZIMIKi balac belki,nk,halbuki,mademki,meerki,oysaki,sanki kalplam balalar dnda daima ayr yazlr.Duydum ki unutmusun gzlerimin renginiAnladm ki hi kimse sen deilGrdm araba o kadar gzel ki...UYARI: Dilimizde tam belirtme sfat eki(aret sfatlarna dahil edilir) ve ilgi zamiri eki olan iki ek vardr.Bunlarla kartrmamak gerekir.Arabadaki eyalarm almalym.Defterimdeki notlara gz gezdirmem yeterli olacaktr.Yarnki toplantya muhakkak katlmalym.Dn geceki partide lgnca dans ettik.Seninle gelebilmem iin evdekilere danmalym.

KISALTMALARIN YAZIMI

1. Kurulu, kitap, dergi ve yn adlarnn ksaltmalar genellikle her kelimenin ilk harfinin byk olarak yazlmasyla yaplr: TBMM (Trkiye Byk Millet Meclisi), TDK (Trk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Trk Dili), TK (Trk Kltr), TDED (Trk Dili ve Edebiyat Dergisi); B (bat), D (dou), G (gney), K (kuzey); GB (gneybat), GD (gneydou), KB (kuzeybat), KD (kuzeydou).Ancak bazen kelimelerin, zellikle son kelimenin birka harfinin ksaltmaya alnd da grlr. Bazen de aradaki kelimelerden hi harf alnmad olur. Bu tr ksaltmalarda, ksaltmann aklda kalabilmesi iin yeni bir kelime oluturma amac gdlr: BOTA (Boru Hatlar ile Petrol Tama Anonim irketi), LESAM (lim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birlii), TMER (Trke retim Merkezi).Geleneklemi olan T.C. (Trkiye Cumhuriyeti) ve T. (Trke) ksaltmalarnn dnda byk harflerle yaplan ksaltmalarda nokta kullanlmaz.2. Element ve llerin uluslararas ksaltmalar kabul edilmitir: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir); m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m (metre kare), cm (santimetre kare).9-N 24.02.2010

3. Kurulu, kitap, dergi ve yn adlaryla element ve llerin dnda kalan kelime veya kelime gruplarnn ksaltlmasnda, ilk harfle birlikte kelimeyi oluturan temel harfler dikkate alnr. Ksaltlan kelime veya kelime grubu; zel ad, unvan veya rtbe ise ilk harf byk; cins isim ise ilk harf kk olur: Alm. (Almanca), ng. (ngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Gniz Sok. (Gniz Soka), Prof. (Profesr), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); is. (isim), sf. (sfat), hzl. (hazrlayan), ev. (eviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya). * * * Kk harflerle yaplan ksaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuu esas alnr: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKrun. Byk harflerle yaplan ksaltmalara getirilen eklerde ise ksaltmann son harfinin okunuu esas alnr: BDT'ye, TDKden, THY'de, TRT'den, YTLnin. Ancak ksaltmas byk harflerle yapld hlde bir kelime gibi okunan ksaltmalara getirilen eklerde ksaltmann okunuu esas alnr: ASELSAN'da, BOTA'n, NATO'dan, UNESCO'ya. Sonunda nokta bulunan ksaltmalar kesmeyle ayrlmaz. Bu tr ksaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuuna uygun olarak yazlr: Alm.dan, ng.yi, vb.leri

SATIR SONUNDA KELMELERN BLNMES

Ayrmada satr sonunda ve satr banda tek harf braklmaz:........................................................................................................... u-urtma deil,......................................................................................................uurt-ma;.................................................................................................. mdafa-a deil,..................................................................................................... mda-faa;Kesme iareti satr sonuna geldiinde yalnz kesme iareti kullanlr; ayrca izgi kullanlmaz.................................................................................................... Edirne'nin..................................................................................................... Ankara'dan........................................................................................................ 1996'da...

NOKTALAMA ARETLER

Nokta ( . ) 1. Cmlenin sonuna konur: Trk Dil Kurumu, 1932 ylnda kurulmutur.Saatler getike yollara daha mahzun bir sszlk kyordu.(Reat Nuri Gntekin)2. Baz ksaltmalarn sonuna konur: Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Do. (yardmc doent), Prof. (profesr), Cad. (cadde), Sok. (sokak), s. (sayfa), sf. (sfat), vb. (ve bakas, ve benzeri, ve bunun gibi), Alm. (Almanca), Ar. (Arapa), ng. (ngilizce).3. Saylardan sonra sra bildirmek iin konur: 3. (nc), 15. (on beinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yzyl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.UYARI: Arka arkaya sralandklar iin virglle veya izgiyle ayrlan rakamlardan yalnzca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII XIV. yzyllar arasnda.4. Bir yaznn maddelerini gsteren rakam veya harflerden sonra konur: I. 1. A. a.5. Tarihlerin yazlnda gn, ay ve yl gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur: 29.5.1453, 29.X.1923.Tarihlerde ay adlar yazyla da yazlabilir. Bu durumda ay adlarndan nce ve sonra nokta kullanlmaz: 29 Mays 1453, 29 Ekim 1923.6. Saat ve dakika gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur: Tren 09.15'te kalkt. Toplant 13.00te balad

virgl(,)1. Birbiri ardnca sralanan e grevli kelime ve kelime gruplarnn arasna konur: Frtnadan, souktan, karanlktan ve biraz da korkudan sonra bu scak, aydnlk ve sevimli odann havasnda erir gibi oldum.(Halide Edip Advar)Sessiz dereler, solgun aalar, sar gllerDillenmi azlarda tutuk dilli gnller (Faruk Nafiz amlbel)

Zindana atlan mahkmlar gibi titreerek, haykrarak geri geri kamaya urayorduk. (Hseyin Rahmi Grpnar)2. Sral cmleleri birbirinden ayrmak iin konur: Bir varm, bir yokmu.Umduk, bekledik, dndk. (Yakup Kadri Karaosmanolu)Fakat yol otomobillere yasak olduundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez.(Falih Rfk Atay)

3. Cmlede zel olarak vurgulanmas gereken gelerden sonra konur: Binaenaleyh, biz her vastadan, yalnz ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz. (Mustafa Kemal Atatrk)4. Uzun cmlelerde yklemden uzak dm olan geleri belirtmek iin konur: Saniye Hanmefendi, merdivenlerde olunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karlamaya atlan bir gen kadn gibi, koltuundan frlam ve ona kapy kendi eliyle amaya gelmiti. (Yakup Kadri Karaosmanolu)5. Cmle iinde ara szleri ve ara cmleleri ayrmak iin konur:imdi, efendiler, msaade buyurursanz, size bir sual soraym.6.Anlama g kazandrmak iin tekrarlanan kelimeler arasna konur:Akam, yine akam, yine akam,Gllerde bu dem bir kam olsam! (Ahmet Haim)

7. Trnak iinde olmayan aktarma cmlelerinden sonra konur: Data'ya yarn gideceim, dedi.ehirde ilk nce hkmet doktoruyla karlatm. Bugnlerde bam kamaya vakit bulamyorum, dedi. (Reat Nuri Gntekin)8. Konuma izgisinden nce konur:Bahe kapsn at. Sermet Beye, Bu anahtar kk de aar, dedi.

Noktal Virgl ( ; )1. Cmle iinde virgllerle ayrlm tr veya takmlar birbirinden ayrmak iin konur: Erkek ocuklara Doan, Turul, Aslan, Orhan; kz ocuklara ise nci, iek, Gnl, Yonca adlar verilir. Trkiye, ngiltere, Azerbaycan; stanbul, Londra, Bak.2. geleri arasnda virgl bulunan sral cmleleri birbirinden ayrmak iin konur: Sevinten, heyecandan iim iime smyor; barmak, kahkahalar atmak, alamak istiyorum. At lr, meydan kalr; yiit lr, an kalr.ki Nokta(:)1. Kendisinden sonra rnek verilecek cmlenin sonuna konur: Budayla arpadan baka ne biter bu topraklarda?Ziraat sayar: Yulaf, pancar, zerzevat, ttn... 2. Kendisinden sonra aklama yaplacak cmlenin sonuna konur:Bu kararn istinat ettii en kuvvetli muhakeme ve mantk u idi: Esas, Trk milletinin haysiyetli ve erefli bir millet olarak yaamasdr.

3. Edeb eserlerdeki karlkl konumalarda, konuan kiinin adndan sonra konur:Bilge Kaan:Trklerim, iitin!

NOKTA(...)1. Tamamlanmam cmlelerin sonuna konur:Ne are ki irkinlii hemencecik ve herkes tarafndan grlveriyordu da, bu yan... (Tark Bura)2. Kaba sayld iin veya bir baka sebepten tr aklanmak istenmeyen kelime ve blmlerin yerine konur: Klavuzu karga olann burnu b...tan kmaz.Arabac B...'a yaklatn sylyor, ikide bir frsat bularak arabann iine doru ban eviriyordu.(Ahmet Hamdi Tanpnar)3. Alntlarda; bata, ortada ve sonda alnmayan kelime ve blmlerin yerine konur: ... derken ehrin te bandan bouk bouk sesler gelmeye balad... (Tark Bura)4. Szn bir yerde kesilerek geri kalan blmn okuyucunun hayal dnyasna brakldn gstermek veya ifadeye g katmak iin konur: Sana uurlar olsun... Ayrlyor yolumuz!(Faruk Nafiz amlbel) 5. nlem ve seslenmelerde anlatm pekitirmek iin konur:Glgeler yaklatlar. Bir adm kalnca onu kyafetinden tandlar: Koca Ali... Koca Ali, be!..

Soru areti(?)1. Soru bildiren cmle veya szlerin sonuna konur:Ne zaman tkenecek bu yollar, arabac? (Faruk Nafiz amlbel)Sular m yand? Neden tunca benziyor mermer? (Ahmet Haim)

UYARI : Soru ifadesi tayan sral ve bal cmlelerde soru iareti en sona konur: ok yakndan m bu sesler, ok uzaklardan m?skdar'dan m, Hisar'dan m, Kavaklar'dan m?(Yahya Kemal Beyatl)

UYARI : m / mi eki -nca / -ince anlamnda zarf-fiil ileviyle kullanldnda soru iareti konmaz: Akam oldu mu srler dner. Hava karard m eve gideriz.

nlem areti ( ! )1. Sevin, kvan, ac, korku, ama gibi duygular anlatan cmlelerin sonuna konur:Ne mutlu Trkm diyene! (Mustafa Kemal Atatrk)Hava ne kadar da scak!Ak olsun!Ne kadar akll adamlar var!

2. Seslenme, hitap ve uyar szlerinden sonra konur:Ordular! lk hedefiniz Akdenizdir, ileri! (Mustafa Kemal Atatrk)Ey Trk genlii! Birinci vazifen, Trk istiklalini, Trk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve mdafaa etmektir. (Mustafa Kemal Atatrk)

UYARI: nlem iareti, seslenme ve hitap szlerinden hemen sonra konulabilecei gibi cmlenin sonuna da konabilir:

Arkada, biz bu yolda trkler tuttururkenSana uurlar olsun... Ayrlyor yolumuz!

3. Alay, kinaye veya kmseme anlam kazandrlmak istenen szden hemen sonra yay ayra iinde nlem iareti kullanlr:steseymi bir gnde bitirirmi (!) ama ne yazk ki vakti yokmu (!).

Ksa izgi(-)1. Satra smayan kelimeler blnrken satr sonuna konur:Souktan m titriyordum, yoksa heyecandan, zntden mi bil - mem. 2. Ara szleri ve ara cmleleri ayrmak iin kullanlr: Kk bir sr -drt inekle birka koyun- kye giren geni yolun aznda durmutu. (mer Seyfettin)3. Dil bilgisinde kkleri ve ekleri ayrmak iin konur: al-, dur-ak, gr-g-sz-lk.

Uzun izgi(_)Yazda satr bana alnan konumalar gstermek iin kullanlr. Buna konuma izgisi de denir.Gzleri uzun uzun burkuldu kald bende,Dedi: Hana sa indi, l kt geende!(Faruk Nafiz amlbel)UYARI : Konumalar trnak iinde verildiinde uzun izgi kullanlmaz.

Kesme areti ( ' )1. zel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme iaretiyle ayrlr:a. Kii adlar, soyadlar ve takma adlar: Atatrkm, Fatih Sultan Mehmete, Muhibbinin, Gl Babaya, Sultan Anann, Yurdakuldan, Kzm Karabekiri, Yunus Emreyi, Ziya Gkalptan, Refik Halit Karaym, Ahmet Cevat Emredir, Namk Kemalse.UYARI: zel adlar iin yay ayra iinde bir aklama yapldnda kesme iareti yay ayratan sonra konur: Yunus Emre (1240?-1320)'nin, Yakup Kadri (Karaosmanolu)'nin. UYARI : zel adlar yerine kullanlan "o" zamiri cmle iinde byk harfle yazlmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme iaretiyle ayrlmaz.2. Kii adlarndan sonra gelen sayg szlerine getirilen ekleri ayrmak iin konur: Nihat Beye, Aye Hanmdan, Mahmut Efendiye, Enver Paaya vb.UYARI: Unvanlardan sonra gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Cumhurbakannca, Babakanca, Trk Dil Kurumu Bakanna gre vb.3. Ksaltmalara getirilen ekleri ayrmak iin konur: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye.

UYARI : Sonunda nokta bulunan ksaltmalarla s iaretli ksaltmalar kesmeyle ayrlmaz. Bu tr ksaltmalarda ek noktadan ve s iaretinden sonra, kelimenin ve s iaretinin okunuuna uygun olarak yazlr: vb.leri, Alm.dan, ng.yi; cme (santimetre kpe), mye (metre kareye), 64ten (alt ss drtten).4. Saylara getirilen ekleri ayrmak iin konur: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65lik, 9,65lik.1919 senesi Maysnn 19'uncu gn Samsun'a ktm. 5. iirde seslerin l dolaysyla dtn gstermek iin kesme iareti kullanlr: Bir ok attm karl dan ardna Dt n'ola sevdiimin yurdunal yanmazken ben yanarm derdineEngel aramz at n'eyleyim 6. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayrmak iin konur: a'dan z'ye kadar, b'nin m'ye dnmesi, Trkede -lk'la yaplm szler.UYARI: Akm, a ve dnem adlarndan sonra gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Eski an, Ykselme Dneminin, Cumhuriyet Dnemi Trk Edebiyatna.

Trnak areti ( )1. Baka bir kimseden veya yazdan olduu gibi aktarlan szler trnak iine alnr: Dil ve Tarih-Corafya Fakltesinin n cephesinde Atatrk'n Hayatta en hakiki mrit ilimdir. vecizesi yer almaktadr. Ulu nderin Ne mutlu Trkm diyene! sz her Trk' duygulandrr.Baknz, air vatan ne gzel tarif ediyor:Bayraklar bayrak yapan stndeki kandr.Toprak eer urunda len varsa vatandr.UYARI : Trnak iindeki alntnn sonunda bulunan iaret (nokta, soru iareti, nlem iareti vb.) trnak iinde kalr: Akl yata deil batadr. atasz yzyllarn tecrbesinden szlp gelen bir gerei ifade etmiyor mu?2. zel olarak belirtilmek istenen szler trnak iine alnr: Yeni bir bar taarruzu balad.3. Cmle ierisinde kitaplarn ve yazlarn adlar ve balklar trnak iine alnr:Yahya Kemal'in baz iirleri Kendi Gk Kubbemiz ad altnda kt.

UYARI: Cmle ierisinde zel olarak belirtilmek istenen szler, kitaplarn ve yazlarn adlar ve balklar trnak iine alnmakszn koyu yazlarak veya eik yazyla (italik) dizilerek de gsterilebilir:Hyk sz Anadolu'da tepe olarak geer.Cahit Stk'nn airin lm iirini Yahya Kemal ok sevmiti.